Văn hóa trong tổ chức

1
VĂN H
VĂN H
Ó
Ó
A T
A T
Ổ
Ổ
CH
CH
Ứ
Ứ
C
C
Chương 8:
Mụctiêu
Kếtthúcchương này, bạnsẽ biếtrõhơn:
Định nghĩavăn hóa tổ chức
1
Các tạolậpvàduytrìvăn hóa tổ chức
3
2
Nhậndạng những đặctínhvăn hóa tổ chức
2
Khởi động
“Văn hóa” là gì?
• Tùy theo “góc nhìn” mà ta có những khái
niệmvề văn hóa khác nhau. Nói cách khác,
có bao nhiêu góc nhìn thì sẽ có bấy nhiêu
khái niệmvề văn hóa.

• Ta nghiên cứu 2 góc nhìn sau đây:
 Góc nhìn củangườitừ bên ngoài.
 Góc nhìn củangườitừ bên trong.
Khởi động
Văn hóa dưới góc
nhìn từ bên ngoài:
“Văn hóa” là những đặc
trưng (bảnsắc, cá tính, nét
riêng đặc thù) cơ bản để
phân biệt“chủ thể văn
hóa” này với“chủ thể
văn hóa” khác.
Văn hóa dưới góc
nhìn từ bên trong:
“Văn hóa” là những chuẩn
mực hành vi (hoặchệ
thống giá trị) mà tấtcả
những người trong “chủ
thể văn hóa” đóphải tuân
theo hoặcbị chi phối.
3
Khởi động
“Chủ thể vănhóa”cóthể là:
•Cá nhân,
•Giới tính,
•Nghề nghiệp,
•Ngành/lĩnh vực,
•Địaphương/vùng/lãnh
thổ,
•Gia đình

•…
•Nhóm người,
•Tổ chức/Cơ quan,
•Sắctộc,
•Tôn giáo,
•Quốcgia,
•Ẩmthực,
•Nghệ thuật,
1.1- Khái niệmvàđặc tính VHTC:
• “Văn hóa tổ chức” là những đặctrưng cơ bản để
phân biệt
“tổ chức” này với“tổ chức” khác.
-Cácloạitổ chứccóthể là: Doanh nghiệp, cơ quan
nhà nước, tổ chứcxãhội, chùa, nhà thờ…
• “Văn hóa tổ chức” là những chuẩnmựchànhvi
mà tấtcả những con người trong tổ chức đó phải tuân theo
hoặc bị chi phối.
-Mỗitổ chức khác nhau sẽ có chuẩnmực hành vi
khác nhau, do đósẽ có văn hóa khác nhau.
- Không có tổ chức nào lại không có văn hóa, vấn đề
là vănhóakiểu gì mà thôi.
4
1.1- Khái niệmvàđặc tính VHTC (tt):
• VHTC là mộthệ thống những ý nghĩa, giá trị,
niềm tin chủđạo, nhậnthứcvàphương pháp
tư duy đượcmọi thành viên củamộttổ chức
cùng chia sẻ và có ảnh hưởng ở phạmvi rộng
đến cách thứchànhđộng của các thành viên.
• Tóm lại:
“Ởđây là

dz
dz
ậ
ậ
y
y
đó”!
CÁC THÀNH TỐ CẤU THÀNH VHTC
Cấuthànhcủa VHTC gồm3 tầng:
1- Tầng bề mặt
2- Tầng trung gian
3- Tầng sâu
VHTC như là một
công trình kiếntrúc
về mặtxãhộicủa
mỗitổ chức
5
1.1- Khái niệmvàđặc tính VHTC (tt):
Những đặc tính quan trọng của VHTC:
Tính hợp
thứccủa
hành vi
Những
kỹ năng
thành công
Triếtlý
Các
chuẩnmực
Các giá trị
chính

thống
Bầu
không khí
tổ chức
Những
luậtlệ
1.3- Văn hóa mạnh và văn hóa yếu
• Sự chia sẻ: đề cập đếnmức độ theo đó các thành viên
trong tổ chức có cùng những giá trị cốtlõi.
– Mức độ củasự chia sẻ bịảnh hưởng bởi 2 nhân tố: sựđịnh
hướng và các phầnthưởng.
• Cường độ: là mức độ củasự tích cực nhiệt tình củacác
thành viên tổ chứcvới các giá trị cốtlõi.
– Mức độ củacường độ là kếtquả củacấutrúcphầnthưởng.
6
1.4- Vănhóadântộc ảnh hưởng đến VHTC:
VHDT ảnh hưởng đến VHTC trên nhiềukhíacạnh,
như:
• Tậptrungvề quyềnlực:
–Tập trung quyềnlực(khối Latin, các quốcgia
ChấuÁchậmvàđang phát triển)
–Phi tập trung quyềnlực(Đức, Anh, BắcÂu)
• Quan điểmvề tính ổn định:
–Tínhổn định cao (Nhật, Đông Âu)
–Tínhổn định thấp (Anh, BắcÂu)
1.4- Vănhóadântộc ảnh hưởng đến VHTC (tt):
• Quan điểmvề trách nhiệm cá nhân:
– Đề cao trách nhiệm cá nhân (Anh, Mỹ)
– Đề cao trách nhiệmtậpthể (Châu Á chậmvà
đang phát triển)

• Quan điểmvề bình đẳng giới:
–Trọng nam (Nhật, Hàn Quốc)
–Nam nữ bình đẳng (BắcÂu)
7
1.4- Vănhóadântộc ảnh hưởng đến VHTC (tt):
ĐạoKhổng đã ảnh hưởng mạnh mẽ lên xã hội
Trung Quốcvàvăn hóa xã hộiTQ lại ảnh hưởng
mạnh lên văn hóa củanhững công ty TQ, như:
-Sống tiếtkiệm
- Luôn để dành tài sản
- Làm việcchămchỉ
-Coitrọng quan hệ trong làm ăn
-Tàisảnhữuhìnhđược ưachuộng hơn
II- Tạoravàduytrìvăn hóa
8
2.1- Vai trò và lợiíchcủa VHTC:
•Tài sản quý giá nhấtcủamột TC không phảilà
“con người”màlà“
đ
đ
ộ
ộ
i
i
ng
ng
ũ
ũ
”. Con ngườithìTC
nào cũng có, nhưng độingũ thì không phải TC nào

cũng có.
•VHTC là một trong những yếutố quan trọng cấu
thành nên “độingũ”củamộtTC.
2.1- Vai trò và lợiíchcủa VHTC:
•VH là một công cụ quan trọng và không thể thiếu
trong quảnlýđiều hành, bấtkểđólàquảnlýđiều
hành mộtquốcgia, mộtXH, mộtTC.
•Ngườitathường sử dụng “pháp luật”và“VH xã
hội”như hai công cụ quan trọng để quảnlýmột
quốcgia. Vàcũng tương tự, ngườitacóthể dùng
“quy chế”và“VHTC” để quảnlýmộtTC.
9
QuảnlýTC bằng
quy
quy
ch
ch
ế
ế và quảnlýTC bằng
văn
văn
h
h
ó
ó
a
a
khác nhau như thế nào?
Hai cách quản lý này hỗ trợ và kếthợpvới nhau ra sao?
Dùng

quy
quy
ch
ch
ế
ếđểtạo
văn
văn
h
h
ó
ó
a
a
Dùng
văn
văn
h
h
ó
ó
a
a để thựcthi
quy
quy
ch
ch
ế
ế
QuảnlýTC bằng

quy
quy
ch
ch
ế
ế
=> mọingườiphải tuân theo
(cho dù muốn hay không muốn) =>
bắtbuộc.
QuảnlýTC bằng
văn
văn
h
h
ó
ó
a
a
=> mọingười tin và làm
theo =>
tự nguyện.
2.1- Vai trò và lợiíchcủa VHTC (tt):
MộtkhiTC cómộtVH mạnh và phù hợpvớimục
tiêu và chiếnlược dài hạnmàTC đã đề ra thì:
• Tạoraniềmtự hào củanhânviênvề TC, từđó
mọingười luôn sống, phấn đấuvàchiến đấu
hếtmìnhvìmục tiêu chung củaTC một cách
tự nguyện.
• Giúp cho lãnh đạodễ dàng hơn trong công
việcquảnlýcôngty.

• Giúp cho nhân viên thoải mái và chủđộng
hơn trong việc định hướng cách nghĩ và cách
làm của mình.
2.1- Vai trò và lợiíchcủa VHTC (tt):
10
Ai là người hình thành hay thay đổi
VHTC?
•Người sáng lậpvàNgười đứng đầu DN
(quan trọng nhất)
• Ban lãnh đạoTC
•Cáctrưởng bộ phận
• Các nhân viên quan trọng
2.2- Định hình hay thay đổiVHTC:
•VHTC phảilàthứđược định hình mộtcáchcóý
thứcvàcóchủđích, một cách toàn diệnvàtổng
thể bởingười lãnh đạo cao nhất và ban lãnh đạo
củaTC.
• VHTC không phảilàthứđược hình thành một
cách vô thứcvàtự phát, một cách manh mún và
đơnlẻ bởimọingười trong TC.
2.2
2.2
-
-
Đ
Đ
ị
ị
nh
nh

h
h
ì
ì
nh
nh
hay
hay
thay
thay
đ
đ
ổ
ổ
i
i
VHTC (
VHTC (
tt
tt
):
):
11
Vậylãnhđạotổ chứcsẽđịnh hình
VHTC theo hướng nào?
Æ Theo hướng phù hợpvớitầm
nhìn, sứ mệnh, mụctiêudàihạn,
chiếnlượccủatổ chức.
2.2- Định hình hay thay đổi VHTC (tt):
Goals & Objectives

Strategies
Structure
Vision
Mission
Culture
Behaviour
Performance
12
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC:
• Định hình VHTC tứclàđịnh hình một“chuẩn
mựchànhvi”choTC.
• Thay đổiVHTC tứclà
xây dựng một“chuẩn
mựchànhvi
”mới và nhân viên củactysẽ
sống và làm việc theo chuẩnmựchành
vi mới
này.
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC (tt):
Vậy, làm thế nào để nhân viên
thay đổihànhvi(thay đổi
cách nghĩ và cách làm) của
mình để
phù hợp với “chuẩn
mựchànhvi”mới
(VHTC
mới) củaTC?
13

Ba phương pháp cơ bản để điềuchỉnh hành vi
của con người:
Áp đặt
Phảilàmhoặc
cấm làm cái
này, phải
hoặccấmlàm
cái kia (dùng
quy chế tạo
VH).
Nên làm cái
này, nên làm
cái kia.
Định hướng tư duy
⇒thay đổinhận
thức
⇒ thay đổihànhvi
⇒ hành vi của nhân
viên sẽ phù hợpvới
“chuẩnmực hành
vi” của cty (VHTC).
Khuyên bảo
Định hướng tư duy
=> Không điềuchỉnh hành vi con ngườimàđiềuchỉnh
nhậnthức, ý thứccủahọ.
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC (tt):
“We are what we repeatedly do. Exellence,
then, is not an act, but a habit”
Aristotle

Tính cách của chúng ta là những gì mà chúng
ta thường lập đilậplại. Do đó, điềutuyệtvời
không phảilàmột hành động mà là một thói
quen.
14
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC (tt):
“Sow a thought, reap an action; sow an action,
reap a habit; sow a habit, reap a character;
sow a character, reap a destiny”
Samuel Smile
Gieo nhậnthức, gặt hành động;
Gieo hành động, gặt thói quen;
Gieo thói quen, gặt tính cách;
Gieo tính cách, gặtsố phận.
Như vậy, chìa khóa quan trọng nhất
để xây dựng VHDN là:
Nh
Nh
ậ
ậ
n
n
th
th
ứ
ứ
c
c
quyết định

h
h
à
à
nh
nh
vi
vi
(thought => behavior)
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC (tt):
15
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay đổi
VHTC (tt):
Các mức độ nhậnthứcvề văn hóa:
Biết
Hiểu
Cảm
Ngộ
Nhậnthứcvề
VĂN HÓA TC
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay đổi
VHTC (tt):
Như vậy:
Khi nhân viên
nhậnthứcvề
“chuẩnmực
hành vi”củaDN
chưa đếnmức
“

ngộ”thìhọ
chưathể thay đổi
hành vi của mình.
Nói cách khác, chỉ khi
nào nhân viên nhận
thứcvề “chuẩnmực
hành vi”của công ty
đếnmức“ngộ”thì
lúc đóhọ mớicóthể
thay đổihànhvi.
16
2.3- Phương pháp cơ bản để định hình hay thay
đổi VHTC (tt):
Để thay đổitư duy và nhận
thức:
¾Đào tạo
¾Trao đổi
¾Chia sẻ
¾Sinh hoạttậpthể
¾Hộihọp
¾Tuyên truyền
¾…
Mọilúcmọinơi
Kếtquả của quá trình xây dựng hay
thay đổiVHTC
Kếtquả vĩđạinhấtcủa quá trình xây dựng hay thay đổi VHTC đólà:
Tạorasự chung lòng củatấtcả nhânviêncủatổ
chức để cùng nhau chiến đấuhếtmìnhvìmộtlý
tưởng (hay mộtmục tiêu) chung nào đócủaTC.