Phương pháp tổ chức học sinh làm việc độc lập nhằm nâng cao hiệu quả dạy học, đặc biệt trong giai đoạn covid 19

S

GIÁO D

_________________________________________

O NGH AN

SÁNG KI N KINH NGHI M
tài:

CH C H C SINH
LÀM VI
C L P NH M NÂNG CAO
HI U QU D Y H
C BI T
N COVID-19

C: HÓA H C

c 2021 - 2022


S

GIÁO D

O NGH AN
NG THPT C

_________________________________________

SÁNG KI N KINH NGHI M
tài:

CH C H C SINH
LÀM VI
C L P NH M NÂNG CAO
HI U QU D Y H
C BI T
T
N COVID-19

C: HĨA H C

Tác gi :

T b mơn:
S
n tho i:

Nguy n Thúc Thu
Chu Th ng Nh t
Tr n Th Thanh
T nhiên
0389542985 - 0989249777 - 0975483403

c 2021 - 2022


PH

TV
I.1. Lí do ch

.......................................................................................... 1
tài ............................................................................................. 1
...................................................................................... 1
..................................................................................... 2
I.4
...................................................................................... 2
........................................................................................ 2
PH N II: N I DUNG NGHIÊN C U ................................................................. 3
lý lu n và th c ti n c a v
nghiên c u......................................... 3
II.
lý lu n ........................................................................................... 3
th c ti n........................................................................................ 6
.......................................................................................................... 12
.............................................................. 12
II.2.2.
........................... 19
II.3. Th c nghi
m ................................................................................. 26
............................... 26
............................................................................ 28
......................................................................................... 33
.................................................................................. 33
....................................................................................... 33
...................................................................................... 34
........................................................................... 34
.............................................................. 34

....................................................................................... 34
........................................................................................ 35
.................................................................................... 36
............................................................................................................... 38
......................... 38
(DÀNH CHO GIÁO VIÊN) ....................... 40
................... 42
(DÀNH CHO GIÁO VIÊN).................. 45
B NG PHÂN PH I T STUDENT (T-TEST 2 M
C L P) ...... 47
:
..... 48


D
TT
1

GV

2

HS

3

THPT

Giáo viên

DANH M C CÁC B NG, HÌNH
B ng
............................ 8
.................. 8
l
cho HS ......................................................................................................... 9
....................................................................................................... 10
.......................................................................................... 11
............................ 28
....................... 29
B ng 8. Tiêu chí c a Cohen ................................................................................... 30
9
.................................... 31

Hình
Hình 1. Bi

ý ki n c a giáo viên v t m quan tr ng c
c
cl
i v i h c sinh .............................................................................. 7
Hình 2. Ti t d y th c nghi
....................................................... 27
.... 27
Hình 4. Bi
................. 28
Hình 5. Bi
........................ 31

PH
I.1. Lí do ch

TV

tài

].

-

-

.

I.2.
Xây d
ch c ho
c l p c a h c sinh phù h p v i
các hình th c d y h c tr c ti p và tr c tuy n nh m nâng cao hi u qu q trình d y
h c hóa h c.
1


I.3.
hóa h c

tr

ch c cho h c sinh làm vi
ng trung h c ph thơng.

c l p trong q trình d y h c

I.4
.
I.5

làm phong
phú

2


PH N II: N I DUNG NGHIÊN C U
lý lu n và th c ti n c a v

nghiên c u

lý lu n
- 399
- 479 TCN)

- 1670); Jean - Jacques Rousseau (1712 - 1778); J.H. Pestalozzi (1746 - 1827); A.
Diesterweg (1790 -

sinh. Nhà tâm lý
giao
[3].

Nhà giáo d c
có nh ng
trong nghiên c u v v
này [16]. Trong tác ph m c a mình, tác gi
ho
c l p c a h c sinh, nh n m nh vai trò và cách th c t
ch c ho
c l p trong quá trình d y h
c bi
nghiên
c u và mô t
m c a quá trình t ch c h c sinh làm vi
c l p khi tìm
ki m ki n th c m
ng c ki n th
B.P. Esipov coi làm vi
c l p là m t ho
ng nh n th c tích c
c th c
hi n theo
ng d n mà khơng có s tham gia tr c ti p c a giáo viên. Trong quá
trình này, h c sinh c n n l c ph
c m c tiêu nh n th
t ra.
Bên c
P.I. Pidkasisty [17] coi làm vi
cl
n
m c th
t ch c các ho

c l p c a h c sinh trong quá trình giáo
d
m b o s hình thành và phát tri
c nh n th c c a h c sinh, t p
trung vào quá trình t giáo d c liên t c.
hi n các ho
is
g m các nhi m v h c t

làm vi
c l p là quá trình h c sinh th c
ng d n c a giáo viên ho c
ib n
ng d n
ng v i m
m v ng ki n th c, phát tri
3


c kinh nghi m ho

ng sáng t o và trau d i nhân cách, hành

vi c a b n thân.
Ngoài ra, m t khái ni m mà chúng tôi cho r ng không th tách r i kh i
ph m vi c a v
nghiên c
m
c l p nh n th c
c

l p nh n th c chính là y u t quy
nh kh
n t làm vi
cl p
sang t h c c a h c sinh. Khái ni m
c l p nh n th c c a h
c
nh b i hai khía c nh: th nh t là t
c l p trong vi c n m v ng ki n
th c và th
c l p trong vi c l a ch
i quy t các
nhi m v nh n th c.
Sharma R. C. và Ahmed R. (1986) [15, tr.
nh:
i ta có th
d
h c sinh b ng nhi u hình th c khác nhau tu
u ki n,
hồn c nh, tu theo tính ch
c thù môn h c và n i dung yêu c u c a bài h c.
D
h c sinh ph i th c hi
n sau: (1) GV thi t
k bài t p, ch d n c th nh ng gì h c sinh ph
hoàn thành bài t p. (2)
GV t ch c cho h c sinh t nghiên c u v i s h tr c a nh ng thông tin có s n.
(3) GV làm vi c v i h c sinh trên l p theo hình th c cá nhân hay t p th .
Theo các tác gi Brow (1994), Weinet (1983) và Helmke (1995), vi c h c
t p và rèn luy n c

i h c ph thu c vào nh
u ki
n tri th c
v n có; t o tình hu ng h c t p, rèn luy n; làm xu t hi n, phát huy y u t ch
ng,
t giác, tích c c
t: Tính hi u qu (c a vi c h c t p) h
ph thu
i h c và s khác bi t cá nhân c a h [12, tr. 132].
Petrôvxki A. V. (1982) trong cu n Tâm lý h c l a tu
m
nghiên c u nh ng m
c a ho
ng h
nh n th c c a vi c h c,
m
trí tu c a vi c h c, tính ch t nhi u m
c a vi c h c. T nh ng m c
cho th y ho
ng h
i ph i có tính t giác và c l
ho t
ng h
t k t qu thì h c sinh ph i t h c [11, tr. 55].
Theo Chris Jarvis (2000) [14
vi c h c th c s là c
ih c
thì ph i th c hi n các nguyên t
i h c ch u trách nhi m v vi c h c;
i, phát hi n l i, tr i nghi m; thu liên h

ct
i khác;
xây d ng tiêu chu n và m c tiêu cho s
; luy n t p k
c n
thi
mb os
c d ng h tr cho vi c h c; g n ho
ng h c t p
v i k t qu mình mong mu n; nh n bi t s c g ng, t tin, nhu c u th i gian.
ng th i tác gi
h c c n cho vi c h c có hi u qu
ghi chép, nghiên c u, h c nhóm, s d
u h c qua bài gi ng, vi t báo cáo,
seminar c nhanh, nghiên c
ng h p, trình bày, ph ng v n. Tuy tác gi
u c th
h c
c mà tác gi
ng h c t p th c s
t k t qu cao ph i là ho t
4


ng t h c
i h c t giác, tích c c, t l p, sáng t o trong quá trình làm vi c
v i sách v , tài li u h c t p
m ra m
ng nghiên c u sâu v
h c trong ho

ng h c t p c a h c sinh.
Vi t Nam, v n
t h c th c s
ng nghiên c u nghiêm túc,
r ng rãi t khi n n giáo d c cách m
i (1945), mà ch t ch H Chí Minh
v
i kh
ng, v a là t
tinh th
h c.
Ch t ch H Chí Minh kh
d y và h c có hi u qu nh t là
ph i có tính sáng t o, bi
o thành t
ic
id y
i h c ph i áp d ng vào th c t m t cách linh ho t. Ph i l y t h c làm
nòng c t, ph
ng d n vi c t h c, phát huy tính tích c c, ch
ng
c
i h c. Có th nói t h c là m
ng l n c a H Chí Minh v
pháp h c t p. Nh ng l i ch d n quý báu và nh ng bài h c kinh nghi m sâu s c rút
ra t chính t
h c b n b và thành công c
n nay v n cịn
ngun giá tr .
n C nh Tồn là m t trong nh ng nhà nghiên c u v t h c

n i b t nh t. Hàng lo t cu n sách, cơng trình nghiên c u c
thuy t ph c giáo viên các c p h c, b c h c
i cách d y c a mình nh m
phát tri n kh
t h c cho h c sinh m
t
ih ct ph c su
h
[5
yt h
6
c và d y
cách h c 7]. Trong tác ph
c và d y cách h
c
n vai trị
c
ih
i d y và mơ hình t h
n C nh Toàn cho r ng
t lõi c a h c là t h c. H có h c là có t h c, vì khơng ai có th h c h
i
c. Nhi m v c a chúng ta là bi n quá trình d y h c thành quá trình t h c,
t c là khéo léo k t h p quá trình d y h c c a th y v i q trình t h c c a trị
thành m t quá trình th ng nh t bi n ch
7, tr.60-66].
Tác gi Lê Khánh B ng [8] cho r
phát huy tính tích c c trong h c t p,
i h c ph
m nh n m t ph n trách nhi m v quá trình h c t p c a mình

b
xu t và th o lu n v i giáo viên
ng th
i h c ph i rèn luy n
thi t k
th c hi n k
ho
t ki m tra, t
c t p c a b n thân. Bi n pháp
hình thành
h c cho h c sinh là giáo viên ph
im
d y h c, chuy n t
yh
ng vào ho
ng c a giáo viên sang
yh
ng vào ho
ng c a h c sinh.
Các tác gi Nguy n C nh Toàn, Lê Khánh B
, tr. 59],
mt h c
T h c là t
d ng
c trí tu (quan sát, phân tích, so sánh, t ng h p...) và có khi c
p
(khi ph i s d ng công c ) cùng các ph m ch t c a mình r i c
m,
5

c nhân sinh quan, th gi
c, khách quan, có chí ti n th ,
khơng ng i khó, ng i kh , kiên trì, nh n n i, lịng ham mê khoa h
chi m
a nhân lo i, bi
h u c a mình.
Theo tác gi
M i: T h c là hình th c ho
cá nhân nh m n m v ng h th ng tri th c và k
trên l p ho c ngoài l p, theo ho
nh [2, tr. 276].

ng nh n th c c a
n hành
sách giáo khoa

Tác gi Nguy n Hi n Lê
u: T h c là không ai b t bu c
mà t mình tìm tịi, h c h
hi u bi t thêm. Có th y hay khơng, ta khơng c n
bi
i t h c hồn tồn làm ch mình, mu n h c mơn nào tu ý, mu n h c
u ki n quan tr ng [1, tr. 12].
Theo k t qu nghiên c u c a chúng tôi, t h c là ho
ng h c t p và nh n
th c có h th ng, có m
t c a h c sinh nh m gi i quy t các nhi m v
nh n th c m
cl pb

c l a ch
cl pv im c
hình thành và phát tri n ki n th
is
u ch nh
c a giáo viên. Trong c u trúc c a t h c g m ba thành ph
n sau:
1) Thành ph n ng l c u bên trong c a m i h c sinh
trong vi c chi
n th c m i và hi u s c n thi t c a vi c hồn thi n ki n
th c thơng qua q trình nh n th c có h th ng.
2) Thành ph n nh n th c - là nh ng ki n th
i và kh
ng ki n th
nh n th c.

môn h
c cá
c gi i quy t các v

3) Thành ph n t ch c - bao g m t ch c quá trình t h c d
làm vi c v i các ngu n thông tin (tài li u gi y, thơng tin tìm ki m trên m ng,
v.v...), l p k ho ch ho
ng, t ki m tra, t
phân tích k t qu
c a cơng vi c.
II.1.2.

th c ti n
xây d

th c ti
kh
n th c tr ng t h
th c tr ng ho
ng d y h c c
c l p cho h c sinh. Kh
c ti
tr c ti p và làm kh o sát qua Google.

n hành m t cu c
c l p c a h c sinh và
ng phát tri
c
i c hai hình th c: phát phi u

d ng 8 câu h i dành cho h c sinh [Ph l c 1] và 5 câu h i
dành cho giáo viên [Ph l c 2].
l
và 106
v.v...
6


Qua t ng h
u tra chúng tôi th
HS nh n th y vi c rèn luy
cl
h c là c n thi t (20%) và r t c n thi t
(75,1%), m t t l nh HS (4,9%) cho r ng

u này
ng ho c không
c n thi
u này là h p lý vì v
ng ki n th
thì ý th c t làm vi c n m v ng ki n th
cm
c t p c a cá
u r t c n thi t. K t qu
ý
ki n c a GV v t m quan tr ng và tác d ng c a vi c phát tri n
c
c l p và t h c cho HS.
0%
12%

4%

84%

Hình 1. Bi

ho

ý ki n c a giáo viên v t m quan tr ng c a
c l p i v i h c sinh

Nh n th c v tác d ng c a t h c và t
ng h c c a GV, câu h
t ra là: Th

a làm vi
c l p i v i HS? [Ph
c a làm vi
c l p GV l

c

làm vi c s
ng cho t ch c
y/Cô hãy cho bi t ý ki n v nh ng ý
l c 2].
ut
a ch n.

K t qu kh o sát cho th y GV nh n th
tác d ng
a
làm vi
cl p
Giúp HS c ng c , ghi nh v ng ch c ki n th c (100%),
giúp HS hi u sâu bài và n m ch c ki n th c (100%), giúp HS v n d ng ki n th c
vào gi i quy t nh ng nhi m v h c t p m i (100%), giúp
t k t qu cao trong
ki m tra và thi (100%), giúp HS m r ng ki n th c (95,2%), giúp HS có kh
t
n thân (76%); giúp HS rèn luy n tính tích c
c l p trong h c t p
(100%); giúp HS hình thành ý th c k lu t (84,6%); giúp HS hình thành n n p làm
vi c khoa h c (86,5%); giúp HS v ng vàng t tin trong vi c gi i quy t các v
n y sinh trong h c t

i s ng hàng ngày (91,3%).
K t qu nh n th c c a h c sinh v
:

c a làm vi

cl p

7