Bài giảng môn Ngữ văn lớp 8 - Bài 2: Bố cục của văn bản

BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN


BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
I.BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
* Tìm hiểu văn bản “ Người thầy đạo cao đức trọng”(SGK/24)


I.BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
* Tìm hiểu văn bản “ Người thầy đạo cao đức
trọng”(SGK/24)
Đọc và trả lời câu hỏi 1 SGK: VB trên có thể chia làm
mấy phần? Chỉ ra các phần đó?
1.Bố cục văn bản chia làm 3 phần:
+ Mở bài:Từ đầu... danh lợi.
+ Thân bài: Phần tiếp theo... vào thăm.
+ Kết bài: Phần còn lại.


Đọc và trả lời câu hỏi 2 SGK: Hãy cho biết nhiệm
vụ của từng phần trong văn bản trên?


2.Nêu nhiệm vụ của từng phần trong văn bản:
+ Mở bài: Giới thiệu tài đức thầy Chu Văn An.
+ Thân bài: Nêu rõ tài đức và tính cách của thầy
. Chu Văn An là người tài cao.
. Chu Văn An là người đức trọng được học trị kính trọng.
+ Kết bài:Tình cảm của mọi người đối với thầy.

Đọc và trả lời câu hỏi 3: Phân tích mối quan hệ giữa các phần
phần trong văn bản
Mối quan hệ giữa các phần phần trong văn bản:
- Gắn bó chặt chẽ với nhau, phần trước là tiền đề cho phần sau.
- Các phần đều tập trung làm rõ chủ đề của văn bản là Người thầy
đạo cao đức trọng


Đọc và trả lời câu hỏi 4 sgk
- Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.
- Bố cục của văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
-Nhiệm vụ của từng phần:
. Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản.
. Phần thân bài:Trình bày các khía cạnh của văn bản.
. Phần kết bài: Tổng kết chủ đề văn bản.


II. Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần
thân bài của văn bản:
Đọc và trả lời câu hỏi 1 sgk/25


II. Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần
thân bài của văn bản:
* Tìm hiểu VB “ Tơi đi học”
1. Phần TB được sắp xếp theo sự hồi tưởng những
kỉ niệm về buổi tựu trường.
Theo trình tự thời gian, diễn biến tâm lí.

Đọc và trả lời câu hỏi 2 sgk/25
* Tìm hiểu VB “ Trong lòng mẹ”
2. Diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng trong phần TB:
-Tình yêu thương mẹ và thái độ căm ghét tột cùng những cổ
tục đã đày đọa mẹ của bé Hồng.
- Niềm vui sướng hạnh phúc tột đỉnh của bé Hồng khi được
ở trong lòng mẹ.


Đọc và trả lời câu hỏi 3 sgk/25
3. Trình tự tả người, vật, phong cảnh
-Tả người,con vật: Chỉnh thể- bộ phận, thời gian từ hiện tạiquá khứ.
-Tả người: Ngoại hình, tình cảm, cảm xúc, thời gian từ hiện
tại- quá khứ
-Tả phong cảnh: Không gian từ xa-gần, gần-xa,


Đọc và trả lời câu hỏi 4 sgk/25
* Tìm hiểu VB “Người thầy đạo cao đức trọng ”
Phần TB của VB “Người thầy đạo cao đức trọng ” nêu các sự việc
để thể hiện chủ đề “người thầy đạo cao đức trọng ”. Cách sắp xếp
sự việc ấy:
- Chu Văn An là người thầy giáo giỏi
- Chu Văn An là người cương trực, tính tình thẳng thắn, khơng màng
danh lợi, được người đời kính trọng
*Theo sự phát triển của sự việc


Đọc và trả lời câu hỏi 5 sgk/25
5. Cách sắp xếp phần thân bài tùy thuộc vào chủ đề.

Có những bài sắp xếp theo trình tự thời gian, khơng gian,
kết hợp với thời gian và không gian hoặc cho sự phát triển
của sự việc theo một mạch suy luận phù hợp với sự triển
khai chủ đề và tiếp nhận của người đọc.
*Ghi nhớ: ( sgk/25)


III. Luyện tập
1. a.Đoạn văn (a) nói tới chủ đề cánh rừng chim ở
phương Nam
Cách sắp xếp theo trình tự khơng gian: từ xa đến
gần, từ trong ra ngồi, từ gần đến xa.


b.Đoạn văn (b) trình bày chủ đề vẻ đẹp của Ba Vì
theo mùa trong năm.
-Tác giả tập trung tả vẻ đẹp của Ba Vì theo trình tự
thời gian: thời điểm chủ yếu là buổi chiều và ban
đêm khi có trăng lên.


c.Đoạn văn (c) chủ đề nói về trí tưởng tượng của dân
gian trong truyện truyền thuyết.
Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của
chúng với luận điểm cần chứng minh.


2. Trình bày và sắp xếp ý cho VB nói về lòng yêu thương sâu sắc và
cảm động của chú bé Hồng đối với mẹ.
- Hoàn cảnh đáng thương của Hồng, nỗi nhớ nhung và khao khát

được mẹ nâng niu, ấp ủ.
- Khi đối thoại với bà cô: Hồng nhận ra được sự cay độc của bà, phản
ứng quyết liệt trước thái độ của bà cơ đối với mẹ mình, càng yêu
thương mẹ mình hơn.
- Khi gặp được mẹ và nằm trong lòng mẹ: Hồng hạnh phúc, vui
sướng mãn nguyện.


3.Chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ:
- Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.
- Trước hết cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu
tục ngữ.
- Sau đó chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ.


Chuẩn bị bài: Trong lòng
mẹ( đọc văn bản, trả lời câu hỏi
SGK)