tổng hợpcông thức sinh học ôn thi đại học

CÁC CƠNG TH C TÍNH TỐN
PH N I . C U TRÚC ADN
I . Tính s nuclêơtit c a ADN ho c c a gen
1. i v i m i m ch c a gen :
- Trong ADN , 2 m ch b sung nhau , nên s nu và chi u dài c a 2 m ch b ng nhau .
N
A1 + T1 + G1 + X1 = T2 + A2 + X2 + G2 =
2

- Trong cùng m t m ch , A và T c ng nh G và X , không liên k t b sung nên không nh t thi t
ph i b ng nhau . S b sung ch có gi a 2 m ch : A c a m ch này b sung v i T c a m ch kia ,
G c a m ch này b sung v i X c a m ch kia . Vì v y , s nu m i lo i m ch 1 b ng s nu lo i b
sung m ch 2 .
A1 = T2 ; T1 = A2 ; G1 = X2 ; X1 = G2
2. i v i c 2 m ch :
- S nu m i lo i c a ADN là s nu lo i ó c 2 m ch :
A =T = A1 + A2 = T1 + T2 = A1 + T1 = A2 + T2
G =X = G1 + G2 = X1 + X2 = G1 + X1 = G2 + X2
Chú ý :khi tính t l %
% A1 + % A2 %T 1 + %T 2
=
= …..
2
2
%G1 + %G 2 % X 1 + % X 2
%G = % X =
=
=…….
2
2

%A = % T =

Ghi nh : T ng 2 lo i nu khác nhóm b sung luôn luôn b ng n a s nu c a ADN ho c b ng
50% s nu c a ADN : Ng c l i n u bi t :
+ T ng 2 lo i nu = N / 2 ho c b ng 50% thì 2 lo i nu ó ph i khác nhóm b sung
+ T ng 2 lo i nu khác N/ 2 ho c khác 50% thì 2 lo i nu ó ph i cùng nhóm b sung
3. T ng s nu c a ADN (N)
T ng s nu c a ADN là t ng s c a 4 lo i nu A + T + G+ X . Nh ng theo nguyên t c b sung
(NTBS) A= T , G=X . Vì v y , t ng s nu c a ADN
c tính là :
N = 2A + 2G = 2T + 2X hay N = 2( A+ G)
Do ó A + G =

N
2

ho c %A + %G = 50%

4. Tính s chu kì xo n ( C )
M t chu kì xo n g m 10 c p nu = 20 nu . khi bi t t ng s nu ( N) c a ADN :
N = C x 20

=>

C=

N
;
20

C=

l
34

5. Tính kh i l ng phân t ADN (M ) :
M t nu có kh i l ng trung bình là 300 vc . khi bi t t ng s nu suy ra
M = N x 300 vc
6. Tính chi u dài c a phân t ADN ( L ) :Phân t ADN là 1 chu i g m 2 m ch n ch y song
song và xo n u n quanh 1 tr c . vì v y chi u dài c a ADN là chi u dài c a 1 m ch và b ng
chi u dài tr c c a nó . M i m ch có

N
nuclêơtit,
2

dài c a 1 nu là 3,4 A0


l=

N
. 3,4A0 =>
2

N=

lx 2
3,4

n v th ng dùng :
•
1 micrơmet = 10 4 angstron ( A0 )
•
1 micrơmet = 103 nanơmet ( nm)
•
1 mm = 103 micrơmet = 106 nm = 107 A0
II. Tính s liên k t Hi rơ và liên k t Hóa Tr
–P
1. S liên k t Hi rô ( H )
+ A c a m ch này n i v i T m ch kia b ng 2 liên k t hi rô
+ G c a m ch này n i v i X m ch kia b ng 3 liên k t hi rô
V y s liên k t hi rô c a gen là :
H = 2A + 3 G ho c H = 2T + 3X
2. S liên k t hoá tr

( HT )

a) S liên k t hoá tr n i các nu trên 1 m ch gen :
Trong m i m ch
hoá tr …

N
-1
2

n c a gen , 2 nu n i v i nhau b ng 1 lk hoá tr , 3 nu n i nhau b ng 2 lk

N
N

nu n i nhau b ng
-1
2
2

b) S liên k t hoá tr n i các nu trên 2 m ch gen : 2(
Do s liên k t hoá tr n i gi a các nu trên 2 m ch c a ADN : 2(
c) S liên k t hoá tr

N
-1)
2

N
-1)
2

ng – photphát trong gen ( HT

-P)

Ngồi các liên k t hố tr n i gi a các nu trong gen thì trong m i nu có 1 lk hố tr g n thành
ph n c a H3PO4 vào thành ph n
ng . Do ó s liên k t hố tr
– P trong c ADN là :
HT

PH N II.

-P

= 2(

C

N
- 1 ) + N = 2 (N – 1)
2

CH T

NHÂN ÔI C ADN

I . TÍNH S NUCLÊƠTIT T DO C N DÙNG
1.Qua 1 l n t nhân ôi ( t sao , tái sinh , tái b n )
+ Khi ADN t nhân ơi hồn tồn 2 m ch u liên k t các nu t do theo NTBS : AADN n i
v i TT do và ng c l i ; GADN n i v i X T do và ng c l i . Vì vây s nu t do m i lo i c n
dùng b ng s nu mà lo i nó b sung


Atd =Ttd = A = T ;
Gtd = Xtd = G = X
+ S nu t do c n dùng b ng s nu c a ADN
Ntd = N
2. Qua nhi u t t nhân ôi ( x t )
+ Tính s ADN con
- 1 ADN m! qua 1 t t nhân ôi t o 2 = 21 ADN con
- 1 ADN m! qua 2 t t nhân ôi t o 4 = 22 ADN con
- 1 ADN m! qua3 t t nhân ôi t o 8 = 23 ADN con
- 1 ADN m! qua x t t nhân ôi t o 2x ADN con

V y:
T ng s ADN con = 2x
- Dù
t t nhân ôi nào , trong s ADN con t o ra t" 1 ADN ban u , v#n có 2
ADN con mà m i ADN con này có ch$a 1 m ch c c a ADN m! . Vì v y s ADN con cịn l i
là có c 2 m ch c u thành hồn tồn t" nu m i c a mơi tr ng n i bào .
S ADN con có 2 m ch u m i = 2x – 2
+ Tính s nu t do c n dùng :
- S nu t do c n dùng thì ADN tr i qua x t t nhân ôi b ng t ng s nu sau cùng
coup trong các ADN con tr" s nu ban u c a ADN m!
• T ng s nu sau cùng trong trong các ADN con : N.2x
• S nu ban u c a ADN m! :N
Vì v y t ng s nu t do c n dùng cho 1 ADN qua x t t nhân ôi :
x
X
N td = N .2 – N = N( 2 -1)
- S nu t do m i lo i c n dùng là:
X
A td =
T td = A( 2 -1)
X
G td =
X td = G( 2 -1)
+ N u tính s nu t do c a ADN con mà có 2 m ch hồn tịan m i :
X
N td hồn tồn m i = N( 2 - 2)
X
A td hoàn toàn m i =
T td = A( 2 -2)
X

G td hoàn toàn m i =
X td = G( 2 2)
II .TÍNH S% LIÊN K&T HI RƠ ; HỐ TR' - P ()C HÌNH THÀNH HO*C B' PHÁ
V+
1. Qua 1 t t nhân ơi
a. Tính s liên k t hi rôb phá v và s liên k t hi rơ
c hình thành
Khi ADN t nhân ôi hoàn toàn :
- 2 m ch ADN tách ra , các liên k t hi rô gi a 2 m ch u b phá v, nên s liên k t
hi rô b phá v, b ng s liên k t hi rô c a ADN
Hb
t = H ADN
- M i m ch ADN u n i các nu t do theo NTBS b ng các liên k t hi rơ nên s liên k t
hi rơ
c hình thành là t ng s liên k t hi rô c a 2 ADN con
H hình thành = 2 . HADN
b. S liên k t hố tr
c hình thành :


Trong q trình t nhân ơi c a ADN , liên k t hoá tr
–P n i các nu trong m i m ch c a
ADN không b phá v, . Nh ng các nu t do n b sung thì d c n i v i nhau b ng liên k t
hố tr - hình thành 2 m ch m i
Vì v y s liên k t hố tr
c hình thành b ng s liên k t hố tr n i các nu v i nhau
trong 2 m ch c a ADN
HT

c hình thành = 2 (

N
- 1 ) = N- 2
2

2 .Qua nhi u t t nhân ôi ( x t )
a. Tính t ng s liên k t hidrô b phá v và t ng s liên k t hidrơ hình
thành :
-T ng s liên k t hidrô b phá v, :
H b phá v = H (2x – 1)
- T ng s liên k t hidrô
c hình thành :
H hình thành = H 2x
b. T ng s liên k t hố tr
c hình thành :
Liên k t hố tr
c hình thành là nh ng liên k t hoá tr n i các nu t do l i thành chu i
m ch polinuclêôtit m i
- S liên k t hoá tr n i các nu trong m i m ch

n:

N
-1
2

- Trong t ng s m ch n c a các ADN con cịn có 2 m ch c c a ADN m!
c gi l i
x
- Do ó s m ch m i trong các ADN con là 2.2 - 2 , vì vây t ng s liên k t hố tr

c
hình thành là :
-

là :

HT hình thành = (

N
- 1) (2.2x – 2) = (N-2) (2x – 1)
2

III. TÍNH TH I GIAN SAO MÃ
Có th- quan ni m s liên k t các nu t do vào 2 m ch c a ADN là ng th i , khi m ch
này ti p nhân và óng góp d c bao nhiêu nu thì m ch kia c ng liên k t
c bay nhiêu
nu
T c
t sao : S nu d c ti p nh n và li n k t trong 1 giây
1. Tính th i gian t nhân ôi (t sao )
Th i gian - 2 m ch c a ADN ti p nh n và kiên k t nu t do
- Khi bi t th i gian - ti p nh n và l iên k t trong 1 nu là dt , th i gian t sao d c tính
TG t sao = dt .

N
2

- Khi bi t t c
t sao (m i giây liên k t
c bao nhiêu nu )thì th i gian t nhân ôi

c a ADN là :
TG t sao = N : t c
t sao
PH N III . C U TRÚC ARN
I.TÍNH S

RIBƠNUCLÊƠTIT C A ARN :


- ARN th ng g m 4 lo i ribônu : A ,U , G , X và
c t ng h p t" 1 m ch ADN theo
NTBS . Vì vâ. s ribônu c a ARN b ng s nu 1 m ch c a ADN
rN = rA + rU + rG + rX =

N
2

- Trong ARN A và U c ng nh G và X không liên k t b sung nên không nh t thi t ph i b ng
nhau . S b sung ch có gi a A, U , G, X c a ARN l n l t v i T, A , X , G c a m ch g c
ADN . Vì v y s ribônu m i lo i c a ARN b ng s nu b sung m ch g c ADN .
rA = T g c
; rU = A g c
rG = X g c
; rX = Gg c
* Chú ý : Ng c l i , s l ng và t l % t"ng lo i nu c a ADN
c tính nh sau :
+ S l ng :
A = T = rA + rU
G = X = rR + rX
+T l %:

%rA + %rU
2
%rG + %rX
%G = % X =
2

% A = %T =

II. TÍNH KH I L !NG PHÂN T" ARN (MARN)
M t ribơnu có kh i l ng trung bình là 300 vc , nên:
MARN = rN . 300 vc =

N
. 300 vc
2

III. TÍNH CHI#U DÀI VÀ S LIÊN K T HOÁ TR$ – P C A ARN
1 Tính chi u dài :
- ARN g m có m ch rN ribônu v i
dài 1 nu là 3,4 A0 . Vì v y chi u dài ARN b ng
chi u dài ADN t ng h p nên ARN ó
- Vì v y LADN = LARN = rN . 3,4A0 =

N
. 3,4 A0
2

2 . Tính s liên k t hố tr
–P:
+ Trong chu i m ch ARN : 2 ribônu n i nhau b ng 1 liên k t hoá tr , 3 ribônu n i nhau b ng

2 liên k t hố tr …Do ó s liên k t hố tr n i các ribơnu trong m ch ARN là rN – 1
+ Trong m i ribơnu có 1 liên k t hoá tr g n thành ph n axit H3PO4 vào thành ph n
ng .
Do ó s liên k t hóa tr lo i này có trong rN ribơnu là rN
V y s liên k t hố tr
–P c a ARN :
HT ARN = rN – 1 + rN = 2 .rN -1
PH N IV . C

CH T%NG H!P ARN

I . TÍNH S RIBƠNUCLÊOTIT T DO C N DÙNG
1 . Qua 1 l n sao mã :
Khi t ng h p ARN , ch m ch g c c a ADN làm khuôn m#u liên các ribônu t do theo NTBS
:
AADN n i U ARN ;
TADN n i A ARN
GADN n i X ARN ;
XADN n i G ARN


Vì v y :
+ S ribơnu t do m i lo i c n dùng b ng s nu lo i mà nó b sung trên m ch g c c a ADN
rAtd = Tg c ;
rUtd = Ag c
rGtd = Xg c ;
rXtd = Gg c
+ S ribônu t do các lo i c n dùng b ng s nu c a 1 m ch ADN
rNtd =

N
2

2. Qua nhi u l n sao mã ( k l n )
M i l n sao mã t o nên 1 phân t ARN nên s phân t ARN sinh ra t" 1 gen b ng s
l n sao mã c a gen ó .
S phân t ARN = S l n sao mã = K
+ S ribônu t do c n dùng là s ribônu c u thành các phân t ARN . Vì v y qua K l n
sao mã t o thành các phân t ARN thì t ng s ribônu t do c n dùng là:
rNtd = K . rN
+ Suy lu n t ng t , s ribônu t do m i lo i c n dùng là :
rAtd = K. rA = K . Tg c
;
rUtd = K. rU = K . Ag c
rGtd = K. rG = K . Xg c
;
rXtd = K. rX = K . Gg c
* Chú ý : Khi bi t s ribônu t do c n dùng c a 1 lo i :
+ Mu n xác nh m ch khuôn m#u và s l n sao mã thì chia s ribơnu ó cho s nu
lo i b sung m ch 1 và m ch 2 c a ADN => S l n sao mã ph i là c s gi a s ribbơnu
ó và s nu lo i b sung m ch khuôn m#u .
+ Trong tr ng h p c/n c$ vào 1 lo i ribônu t do c n dùng mà ch a
xác nh m ch
g c , c n có s ribơnu t do lo i khác thì s l n sao mã ph i là c s chung gi a só ribơnu t
do m i lo i c n dùng v i s nu lo i b sung c a m ch g c
II. TÍNH S LIÊN K T HI RƠ VÀ LIÊN K T HỐ TR$ – P :
1 . Qua 1 l n sao mã :
a. S liên k t hidro :
H $t = H ADN
H hình thành = H ADN

=> H t = H hình thành = H ADN
b. S liên k t hố tr :
HT hình thành = rN – 1
2. Qua nhi u l n sao mã ( K l n ) :
a. T ng s liên k t hidrô b phá v,
H phá v = K . H
b. T ng s liên k t hố tr hình thành :
HT hình thành = K ( rN – 1)
III. TÍNH TH I GIAN SAO MÃ :
* T c
sao mã : S ribônu
c ti p nh n và liên k t nhau trong 1 giây .
*Th i gian sao mã :
- i v i m i l n sao mã : là th i gian - m ch g c c a gen ti p nh n và liên k t các
ribônu t do thành các phân t ARN


+ Khi bi t th i gian - ti p nh n 1 ribơnu là dt thì th i gian sao mã là :
TG sao mã = dt . rN
+ Khi bi t t c
sao mã ( m i giây liên k t
c bao nhiêu ribơnu ) thì th i gian sao
mã là :
TG sao mã = r N : t c
sao mã
-

i v i nhi u l n sao mã ( K l n ) :
+ N u th i gian chuy-n ti p gi a 2 l n sao mã mà không áng k- thi th i gian sao mã
nhi u l n là :

TG sao mã nhi u l n = K TG sao mã 1 l n
+ N u TG chuy-n ti p gi a 2 l n sao mã liên ti p áng k- là ∆t th i gian sao mã
nhi u l n là :
TG sao mã nhi u l n = K TG sao mã 1 l n + (K-1) ∆t
PH N IV . C U TRÚC PRƠTÊIN
I . TÍNH S B& BA M'T MÃ - S AXIT AMIN
+ C$ 3 nu k ti p nhau trên m ch g c c a gen h p thành 1 b ba mã g c , 3 ribônu
k ti p c a m ch ARN thông tin ( mARN) h p thành 1 b ba mã sao . Vì s ribơnu c a
mARN b ng v i s nu c a m ch g c , nên s b ba mã g c trong gen b ng s b ba mã
sao trong mARN .
S b ba m t mã =

N
rN
=
2 .3
3

+ Trong m ch g c c a gen c ng nh trong s mã sao c a mARN thì có 1 b
ba mã k t thúc khơng mã hố a amin . Các b ba cịn l i co mã hố a.amin
S b ba có mã hố a amin (a.amin chu i polipeptit)=

N
rN
-1 =
-1
2.3
3

+ Ngồi mã k t thúc khơng mã hóa a amin , mã m

u tuy có mã hóa a
amin , nh ng a amin này b c t b0 không tham gia vào c u trúc prôtêin
S a amin c a phân t prơtêin (a.amin prơ hồn ch nh )=

N
rN
-2 =
-2
2.3
3

II. TÍNH S LIÊN K T PEPTIT
- S liên k t peptit hình thành = s phân t H2O t o ra
- Hai a amin n i nhau b ng 1 liên k t péptit , 3 a amin có 2 liên k t peptit ……..chu i
polipeptit có m là a amin thì s liên k t peptit là :
S liên k t peptit = m -1
III. TÍNH S CÁCH MÃ HÓA C A ARN VÀ S CÁCH S(P )T A AMIN TRONG
CHU*I POLIPEPTIT
Các lo i a amin và các b ba mã hố: Có 20 lo i a amin th ng g p trong các phân t prôtêin
nh sau :
1) Glixêrin : Gly
2) Alanin : Ala
3) Valin : Val
4 ) L xin : Leu
5) Izol xin : Ile
6 ) Xerin : Ser
7 ) Treonin : Thr 8 ) Xistein : Cys
9) Metionin : Met 10) A. aspartic : Asp
11)Asparagin : Asn
12) A glutamic :

Glu


13) Glutamin :Gln 14) Arginin : Arg 15) Lizin : Lys
17) Tirozin: Tyr
18) Histidin : His
19) Triptofan : Trp
: pro
B ng b ba m t mã

X

A

G

X
UXU
UXX
U X A Ser
UXG

A
U A U Tyr
UAX
U A A **
U A G **

XUU
XUX

U

U
UUU
U U X phe
UUA
U U G Leu

XXU
XXX
Pro
XXA
XXG

XAU
XAX
XAA
XAG

AXU
AXX
Thr
AXA
AXG

AAU
Asn
AAX
AAA

AAG
Lys
GAU
GAX
Asp
GAA
GAG
Glu

16) Phenilalanin :Phe
20) Prôlin

Le

u
XUA
XUG
AUA
AUX
He
AUA
A U G * Met
GUU
GUX
Val
GUA
G U G * Val

Kí hi+u : * mã m,

u

GXU
GXX
GXA
Ala
GXG

G
UGU
U G X Cys
U G A **
UGG
Trp
His X G U
XGX
XGA
Gln Arg
XGG
AGU
AGX
Ser
AGA
AGG
Arg
GGU
GGX
GGA
GGG

U
X
A
G
U
X
A
G

U
X
A
G

Gli

U
X
A
G

; ** mã k t thúc

PH N V . C

CH T%NG H!P PRƠTÊIN

I .TÍNH S AXIT AMIN T DO C N DÙNG :
Trong quá tình gi i mã , t ng h p prôtein, ch b ba nào c a mARN có mã hố a amin thì m i
c ARN mang a amin n gi i mã .

1 ) Gi i mã t o thành 1 phân t prôtein:


• Khi ribôxôm chuy-n d ch t" u này n u n1 c a mARN - hình thành chu i
polipeptit thì s a amin t do c n dùng
c ARN v n chuy-n mang n là - gi i mã
m
u và các mã k ti p , mã cu i cùng khơng
c gi i . Vì v y s a amin t do c n
dùngh cho m i l n t ng h p chu i polipeptit là :
S a amin t do c n dùng : S aatd =

N
rN
-1 =
-1
2 .3
3

• Khi r i kh0i ribơxơm , trong chu i polipeptit khơng cịn a amin t ng $ng v i mã m
u .Do ó , s a amin t do c n dùng - c u thành phân t prôtêin ( tham gia vào c u
trúc prôtêin - th c hi n ch$c n/ng sinh h1c ) là :
S a amin t do c n dùng - c.u thành prơtêin hồn ch/nh :
S aap =

N
rN
-2 =
-2
2.3

3

2 ) Gi i mã t o thành nhi u phân t prơtêin :
• Trong quá trình gi i mã , t ng h p prôtêin , m i l
mARN s2 t o thành 1 chu i polipeptit .

t chuy-n d ch c a ribơxơm trên

- Có n riboxomchuy-n d ch qua mARN và khơng tr l i là có n l t tr t c a ribơxơm .
Do ó s phân t prơtêin ( g m 1 chu i polipeptit ) = s l t tr t c a ribôxôm .
- M t gen sao mã nhi u l n, t o nhi u phân t mARN cùng lo i . M i mARN u có n
l t ribơxơm tr t qua thì quá trình gi mã b i K phân t mARN s2 t o ra s phân t
prôtêin :
s P = t ng s l

t tr

t RB = K .n

• T ng s axit amin t do thu
c hay huy ng v"a - tham gia vào c u trúc các ph n
t" protein v"a - tham gia mã m
u. Vì v y :
-T ng s axit amin t do
c dùng cho quá trình gi i mã là s axit amin tham gia vào c u
trúc ph n t protein và s axit amin thjam gia vào vi c gi i mã m
u(
c dùng 1 l n m
mà thôi ).
aatd = S P . (

rN
rN
- 1) = Kn (
- 1)
3
3

- T ng s a amin tham gia c u trúc prôtêin - th c hi n ch$c n/ng sinh h1c ( không k- a amin
m
u):
aaP = S P . (
II . TÍNH S

PHÂN T" N 0C VÀ S

rN
-2)
3

LIÊN K T PEPTIT


Trong quá trình gi i mãkhi chu i polipeptit ang hình thành thì c$ 2 axit amin k ti p n i
nhau b ng liên k t peptit thì ng th i gi i phóng 1 phân t n c, 3 axit amin n i nhau
b ng 2 liên k t paptit, ng th i gi i phóng 2 phân t n c… Vì v y :
• S phân t n$ c
c gi i phóng trong q trình gi i mãt o 1 chu i polipeptit là
S phân t H2O gi i phóng =

rN
-2
3

• T ng s phân t n c
c gi i phóng trong q trình t ng h p nhi u phân t protein
(m i phân t protein là 1 chu i polipeptit ) .
H2O gi i phóng = s phân t prơtêin .

rN
-2
3

• Khi chu i polipeptit r i kh0i riboxom tham gia ch$c n/ng sinh h1c thì axit amin m
u tách ra 1 m i liên k t peptit v i axit amin ó khơng cịn s liên k t peptit th c s
t ol p

c là

rN
-3 = s aaP -1 . vì v y t ng s liên k t peptit th c s hình thành
3

trong các phân t protein là :

peptit = T ng s phân t protein . (

rN
- 3 ) = S P(s aaP - 1 )
3

III. TÍNH S ARN V'N CHUY1N ( tARN)
Trong quá trình t ng h p protein, tARN nang axit amin n gi i mã. M i l t gi i nã, tARN
cung c p 1 axit amin m t ph n t ARN gi i mã bao nhiêu l t thì cung c p bay nhiêu axit
amin .
S gi i mã c a tARN có th- khơng gi ng nhau : có lo i gi i mã 3 l n, có lo i 2 l n, 1 l n .
- N u có x phân t gi i mã 3 l n s aado chúng cung c p là 3x.
y phân t gi i mã 2 l n … là 2 y .
z phân t ’ gi i mã 1 l n … là z
-V y t ng s axit amin c n dùng là do các phân t tARN v n chuy-n 3 lo i ó cung c p
ph ng trình.
3x + 2y + z =
IV. S

t"

aa t do c n dùng

D$CH CHUY1N C A RIBOXOM TRÊN ARN THÔNG TIN

1.V2n t c tr t c a riboxom trên mARN
- Là
dài mARN mà riboxom chuy-n d ch
c tron 1 giây.
- Có th- tính v n t c tr t b ng cách cia chi u dài mARN cho th i gian riboxom tr
u n1 n u kia. (tr t h t Marn )
v=

t

l
(A0/s )
t

*T c
gi i mã c a RB :
- Là s axit amin c a chu i polipeptit kéo dài trong 1 giây (s b ba
1 giây ) = S b ba mà RB tr t trong 1 giây .
- Có th- tính b ng cách chia s b ba c a mARN cho th i gian RB tr

c gi i trong
t h t mARN.


T c
gi i mã = s b c a mARN : t
2. Th i gian t ng h p 1 phân t protein (phân t protein g m 1 chu i polipeptit )
- Khi riboxom tr t qua mã k t thúc, r i kh0i mARN thì s t ng h p phân t protein
c a riboxom ó
c xem là hồn t t. Vì v y th i gian hình thành 1 phân t protein c ng là
th i gian riboxom tr t h t chi u dài mARN ( t" u n1 n u kia ) .
t =

l
t

3. Th i gian m i riboxom tr

t qua h t mARN ( k- t3 lúc ribôxôm 1 b t

u

tr t )
G1i ∆t : kho ng th i gian ribôxôm sau tr t ch m h n ribôxôm tr c
i v i RB 1 : t
i v i RB 2 : t + ∆t
i v i RB 3 : t + 2∆t
- T ng t
i v i các RB còn l i
VI. TÍNH S A AMIN T DO C N DÙNG
I V0I CÁC RIBƠXƠM CỊN TI P
XÚC V0I mARN
T ng s a amin t do c n dùng i v i các riboxom có ti p xúc v i 1 mARN là t ng c a các
dãy polipepti mà m i riboxom ó gi i mã
c:
aatd = a1 + a2 + ……+ ax
Trong ó : x = s ribơxơm ; a1 , a2 … = s a amin c a chu i polipeptit c a RB1 , RB2 ….
* N u trong các riboxom cách u nhau thì s a amin trong chu i polipeptit c a m i riboxom
ó l n l t h n nhau là 1 h ng s :
s a amin c a t"ng riboxom h1p thành 1 dãy c p s
c ng :
- S h ng u a1 = s 1 a amin c a RB1
- Công sai d = s a amin RB sau kém h n s a amin tr c ó .
- S h ng c a dãy x = s riboxom có ti p xúc mARN ( ang tr t trên mARN )
T ng s a amin t do c n dùng là t ng c a dãy c p s c ng ó:
Sx =

x
[2a1 + (x – 1 ) d ]
2

PH N VI: DI TRUY#N VÀ BI N D$
I / LAI M&T C)P TÍNH TR4NG:
* Các b c làm bài t2p lai:
Xác nh tr i, l n.
Quy c gen.
Xác nh ki-u gen c a P
Vi t s5 6 lai.
Tính t/ l+ ki-u gen, ki-u hình.
1. T3 ki-u gen và ki-u hình , P ki-u gen và ki-u hình , i con.
2. T3 ki-u hình , i con Ki-u gen và ki-u hình , P
Con lai có ki-u hình khác so v i P thì ki-u hình ó là tính tr ng l n.
3. T3 t/ l+ ki-u hình , i con ki-u gen và ki-u hình P
F1 ng tính P thu n ch ng, t ng ph n ( AA x aa )
F1 ( 1 : 1)
ây là k t qu c a phép lai phân tích mà cá th- mang tính tr ng tr i có
ki-u gen d h p. ( Aa x aa )
T l (1:1) Có 2 t h p. V y = 2 gt x 1 gt ( Aa x aa )
F1 ( 3:1) P u d h p ( Aa x Aa)
T l ( 3:1) có 4 t h p 3 2 gt x 4 2 gt ( Aa x Aa)
F1 ng tính trung gian P thu n ch ng t ng ph n và cá th- mang tính tr ng tr i là
tr i khơng hồn tồn.
F1 ( 1:2:1) P u d h p và cá th- mang tính tr ng tr i là tr i khơng hồn tồn.
II/ LAI HAI C*P TÍNH TR5NG:
1. T" ki-u gen và ki-u hình P ki-u gen và ki-u hình P.
2. T" s l ng ki-u hình
i con ki-u gen và ki-u hình P
Xét t"ng c p tính tr ng:
Th ng kê s li u thu

c và a v t l
Xác nh tr i - l n.
Quy c gen.
Xác nh ki-u gen c a t"ng c p.
Xác nh ki-u gen c a P
Vi t s
lai.
3. T" t l ki-u hình
i con ki-u gen và ki-u hình P
F1 ( 9:3:3:1) 16 t h p 4gt x 4 gt . - cho 4 lo i giao t
d h p 2 c p gen
( AaBb ) ( AaBb x AaBb )
( 9:3:3:1) ( 3:1) x ( 3:1) ( Aa x Aa) x ( Bb x Bb) ( AaBb x AaBb )
F1 ( 3:3:1:1) 8 t h p 4gt x 2gt. ( AaBb x Aabb ) hay ( AaBb x aaBb )
( 3:3:1:1) ( 3:1) x ( 1:1) ( Aa x Aa) x ( Bb x bb)
( AaBb x Aabb )
F1(1:1:1:1)
ây là k t qu c a phép lai phân tích mà cá th- mang tính tr ng
tr i có ki-u gen d h p 2 c p tính tr ng. ( AaBb x aabb )
(1:1:1:1) ( 1:1) x ( 1:1) ( Aa x aa) x ( Bb x bb)
( AaBb x aabb )
(1:1:1:1) 4 t h p 2gt x 2gt Tu6 vào ki-u hình P
(1:1:1:1) 4 t h p 4gt x 1gt
( AaBb x aabb )
III/ DI TRUY7N LIÊN K&T:


T l phân ly ki-u hình
i con m i tính tr ng là 3:1 mà có 2 tính tr ng v#n là 3:1
Ch$ng t0 m i tính tr ng u có ki-u gen d h p, 2 c p gen xác nh 2 c p tính tr ng liên k t

hoàn toàn trên 1 NST.
T l 3:1
T l 1:2:1

D h p

u

D h p chéo

BV
bv
x )
BV
bv
Bv bV
x
)
P(
Bv bV

P(