Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4 và 5

PHỊNG GD&ĐT KRƠNG ANA
TRƯỜNG TH KRƠNG ANA


SÁNG KIẾN – KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM
RÈN KĨ NĂNG ĐỌC DIỄN CẢM
CHO HỌC SINH LỚP 4 & 5
Giáo viên thực hiện

Đinh Thị Minh Phượng


I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Ở cấp Tiểu học, khi dạy môn Tiếng Việt chủ
yếu tập trung rèn cho học sinh bốn kĩ năng cơ
bản: nghe, nói, đọc, viết. Các kĩ năng đó được
thực hiện bắt đầu từ lớp 1 đến lớp 5 và nâng
dần từ thấp đến cao. Riêng kĩ năng đọc gồm có
nhiều phương diện : đọc thầm, đọc lướt, đọc
thành tiếng, đọc hiểu, đọc diễn cảm, trong đó
phương diện đọc diễn cảm là khó nhất đối với
học sinh Tiểu học.


Đối với học sinh, khi đọc diễn cảm các
bài đọc trong chương trình, các em sẽ
được tiếp thu với ngơn ngữ nghệ thuật và
cảm thụ cái hay, cái đẹp của văn chương.

Vì thế, đọc diễn cảm khơng chỉ đơn
thuần thuộc phạm trù ngơn ngữ mà cịn
thuộc về cả phạm trù văn học, phạm trù
nghệ thuật và thẩm mỹ.


- Ở lớp 4 & 5, phân môn Tập đọc có rất
nhiều dạng bài, nhiều thể loại văn bản khác
nhau. Các thể loại văn bản đó rất đa dạng,
phong phú nhưng cũng rất gần gũi với các em
học sinh thuộc lứa tuổi. Vậy làm thế nào để
giúp các em hiểu được nội dung, ý nghĩa của
từng loại văn bản và phản ánh một cách trung
thực, đầy đủ thông qua giọng đọc ?


- Năm học này, Ngành Giáo dục đã chú
trọng yếu tố đọc diễn cảm của giáo viên và
vừa qua đã tổ chức Hội thi “Giáo viên
đọc diễn cảm” ở các cấp.
- Trong q trình giảng dạy, tơi ln suy
nghĩ làm thế nào giúp các em đọc đúng, đọc
hay để hiểu rõ cái hay, cái đẹp của từng bài.


Xuất phát từ nhiều lí do như trên
kết hợp với kinh nghiệm của bản thân,
năm học này tôi xin được trình bày
“Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng
đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4 &

5” nhằm nâng cao chất lượng đọc
diễn cảm trong học sinh nói chung.


II. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN

* Về phía giáo viên :

- Trong giảng dạy phân môn Tập đọc :
+ Ở chương trình cũ : một số giáo viên cịn
đề cao quá mức về cảm thụ văn học nên đã
biến tiết Tập đọc thành giờ giảng văn.
+ Ở chương trình hiện hành : giáo viên đã
xác định được Chuẩn kiến thức cần đạt về kĩ
năng đọc - hiểu của học sinh nên thực hiện
khá nhịp nhàng giữa các hoạt động.


- Thực tế, kĩ năng đọc của học sinh

giữa các lớp chưa đồng đều. Đa số các em
chỉ mới đọc đúng, số học sinh biết đọc
diễn cảm rất ít và vẫn cịn một số học sinh
đọc chưa lưu lốt, sai lỗi.
- Bản chất giọng nói hơi nặng và đơi
khi do ảnh hưởng của thời tiết nên giọng
đọc của bản thân đôi lúc chưa được hay.


- Đa số các bài đọc trong chương trình

tương đối dài mà thời gian một tiết học
quá ít. Hầu như giáo viên chỉ mới dừng
lại ở luyện đọc đúng cho các em, bước
hướng dẫn các em đọc diễn cảm còn ít.
Vì thế, việc tham gia thể hiện đọc diễn
cảm trước lớp mới chỉ thực hiện được ở
một số học sinh khá, giỏi.


* Về phía học sinh:

- Nhận thức của học sinh về tầm quan trọng
của mơn học chưa chính xác ; thích học mơn
Tốn hơn mơn Tiếng Việt nên nhiều em chưa
có ý thức tự rèn đọc diễn cảm.
- Vốn từ ngữ của các em cịn q ít ỏi, chưa
hiểu hết nghĩa các từ, cụm từ trong bài đọc. Vì
thế, khi đọc bài các em ngắt- nghỉ không đúng
chỗ, nhiều lúc gây hiểu sai ý nghĩa của câu văn
hay bài thơ.


- Giọng đọc của học sinh còn nhỏ;
Nhiều em chưa nắm được nội dung của
bài đọc nên khi đọc, các em chưa bộc lộ
được cảm xúc của bài đọc qua giọng đọc.
- Do ảnh hưởng của tiếng địa phương,
cách phát âm của mỗi em khác nhau nên
các em đọc còn sai các từ ngữ hoặc sai
nội dung văn bản.

III. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
1. Cơ sở thực hiện

- Học sinh lớp 4; 5 trường Tiểu học Krông
Ana trong các năm học từ 2005 - nay; Học
sinh lớp 4D và 5A năm học 2009- 2010.
- SGK và SGV Tiếng Việt 4; 5.
- Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ
năng các môn học ở Tiểu học lớp 4, 5.


- Dạy và học môn Tiếng Việt ở Tiểu học
theo chương trình mới – NXB Giáo dục.
- Luyện tập về cảm thụ văn học ở Tiểu họcNXB Giáo dục.
- Dạy văn cho học sinh Tiểu học- NXB
Giáo dục.
- Thông qua các tiết chuyên đề ở tổ,
trường; dự giờ đồng chí đồng nghiệp và
kinh nghiệm giảng dạy của bản thân trong
nhiều năm qua.


2. Các giải pháp tiến hành
- Cứ vào đầu mỗi năm học, sau khi nhận lớp, tôi
đã tiến hành khảo sát chất lượng hai mơn Tốn,
Tiếng Việt để nắm được chất lượng đại trà từng mơn
của từng lớp; sau đó tôi tiếp tục khảo sát kĩ năng đọc
của từng học sinh (bằng cách đưa ra một đoạn văn

ngắn yêu cầu các em đọc). Kết quả cụ thể :
Lớp

TSHS

5A
4D

26
35

Đọc
chưa lưu loát

Đọc đúng

Đọc hay
(có diễn cảm )

SL

%

SL

%

SL

%

6

23,1

17

65,4

3

11,5

5

14,3

25

71,4

5

14,3


- Tôi phân loại các đối tượng đọc như sau :
* Đối tượng 1 : Những học sinh đọc đúng, đọc hay
(đọc diễn cảm).
* Đối tượng 2 : Những học sinh đọc đúng song

chưa diễn cảm.
* Đối tượng 3 : Những học sinh đọc chưa lưu lốt
và cịn chậm.
Sau khi phân loại, tôi lập kế hoạch bồi giỏi,
phụ yếu về kĩ năng đọc cho các em trong các tiết
học, đặc biệt ở tiết Tập đọc.


* Vậy để rèn cho các em có kĩ năng đọc diễn cảm tốt,
tôi đã tiến hành cụ thể bốn bước như sau :
2.1. Yêu cầu học sinh đọc to, đọc đúng, lưu loát và
nắm được nội dung, ý nghĩa các bài đọc.

Khi đọc đúng, các em sẽ phát âm chính xác các từ ngữ, biết
ngắt - nghỉ giọng đúng chỗ trong từng câu, từng đoạn để
giúp người nghe hiểu đúng nghĩa các từ ngữ cũng như các
câu văn của bài đọc.
-

Nắm được nội dung, ý nghĩa bài đọc sẽ giúp các em biết
nhấn giọng các từ ngữ biểu cảm và tự xác định được giọng
đọc phù hợp cho từng đoạn hay cả bài đọc đó.
-



Đây là một yếu tố rất quan trọng, là cơ sở ban đầu của việc
rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho các em.

+ Việc giúp các em luyện đọc đúng, đọc to và
lưu lốt tơi thực hiện chủ yếu ở bước luyện đọc.
Trong q trình đọc, tơi thường gọi các em thuộc
đối tượng 1 và 2 đọc trước; sau đó yêu cầu các em
tiếp tục giúp đỡ, kèm cặp các bạn đọc cịn chậm,
chưa lưu lốt (HS đối tượng 3) tiến đến đọc đúng và
lưu loát hơn.
+ Việc giúp các em nắm nội dung, ý nghĩa của
bài đọc được tiến hành chủ yếu ở bước tìm hiểu bài.
Sau khi hướng dẫn các em khai thác nội dung các
câu hỏi trong sách giáo khoa, tôi nêu thêm một vài
câu hỏi mở để giúp các em hiểu sâu sắc hơn về ý
nghĩa của bài đọc đó.


2.2. Rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho
học sinh
- Đọc diễn cảm (đọc hay) là một hình
thức bộc lộ cảm thụ văn học. Qua đọc
diễn cảm, người giáo viên sẽ đo được
mức độ cảm thụ của học sinh. Vì thế có
thể nói: “Đọc diễn cảm là một kĩ xảo của
quá trình đọc.”


- Luyện đọc diễn cảm cho học sinh tức là
hướng dẫn cho các em khi đọc biết cách thể
hiện ngữ điệu, trường độ, cao độ qua giọng
đọc của mình. Muốn thể hiện tốt giọng đọc
diễn cảm cho một bài đọc hay một đoạn trong

bài đọc thì người giáo viên cần căn cứ vào nội
dung, phong cách bài đọc để dẫn dắt, gợi mở
học sinh tìm ra cách đọc và tập thể hiện bằng
giọng đọc của bản thân.