Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề động lực học, vật lý 10 – chương trình giáo dục phổ thông 2018 (kntt)

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
“TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
CHỦ ĐỀ ĐỘNG LỰC HỌC,
VẬT LÝ 10 - CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018”
Lĩnh vực: Vật lý

Nghệ An, tháng 4 năm 2023


MỤC LỤC
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................ 1
1. Lí do chọn đề tài..................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu.............................................................................................. 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................................2
4. Giả thuyết khoa học................................................................................................ 2
5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.............................................................................. 2
6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................ 2
7. Kế hoạch nghiên cứu.............................................................................................. 3
8. Những đóng góp mới của đề tài..............................................................................3
PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.......................................................................4
I. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI.......................................................................4
1.1. Dạy học dự án...................................................................................................... 4
1.2. Hoạt động ngoại khóa và vai trị trong dạy học vật lý ở THPT.......................... 9
1.3. Tổ chức dạy học dự án thông qua hoạt động ngoại khóa..................................10
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN............................................................................................17
2.1. Về thực trạng dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa mơn vật lý hiện nay. 17
2.2. Về sách giáo khoa và tài liệu tham khảo........................................................... 18
2.3. Về giáo viên và học sinh....................................................................................19
III. TỔ CHỨC MỘT SỐ DỰ ÁN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA............... 20
3.1. Nội dung kiến thức chương “Động lực học”.....................................................20

3.2. Thiết kế một số dự án chương Động lực học.................................................... 21
3.3. Tiến trình tổ chức hội thi vật lý trong HĐNK chủ đề “Động lực học”............ 26
3.4. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất........................39
IV.
HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM....................................43
4.1. Kết quả định tính................................................................................................44
4.2. Kết quả định lượng............................................................................................ 44
4.3. Ý kiến của các giáo viên khi tiến hành áp dụng phương pháp dạy học dự án
qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học...................................................... 46
4.4. Kết luận về thực nghiệm....................................................................................47
PHẦN 3. KẾT LUẬN...............................................................................................48
I. KẾT LUẬN........................................................................................................... 48
II. KIẾN NGHỊ......................................................................................................... 49
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 51


DANH MỤC VIẾT TẮT
Tên viết tắt

Đọc là

THPT

Trung học phổ thông

GDPT

Giáo dục phổ thơng

DA

Dự án

DHDA

Dạy học dự án

HĐNK

Hoạt động ngoại khóa

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

SGK

Sách giáo khoa

SL

Số lượng

ĐC

Đối chứng

TN

Thực nghiệm


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Nước ta đang trong quá trình quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng và Nhà nước
luôn xác định con người là nhân tố quyết định cho q trình này. Chính vì vậy
chiến lược cho giáo dục và đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng; đó là
phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nguồn
nhân lực.
Để tạo ra nguồn nhân lực cho q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, giáo dục phổ thơng giữ vai trị quan trọng; mục tiêu của Chương trình Giáo
dục phổ thơng 2018 là giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động
và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng
tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi
vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Để thực hiện mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thơng đã đề ra, cần có
phương pháp đào tạo phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học
sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự
học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Tiếp
tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc
phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung cách học, cách

nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức,
kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình
thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học.
Đã có nhiều phương pháp dạy học tích cực, trong đó dạy học dự án được
nghiên cứu và áp dụng thành công ở nhiều nước trên thế giới, ở Việt nam cũng
đang từng bước triển khai áp dụng. Dạy học dự án là phương pháp học tập quan
trọng để thực hiện quan điểm dạy học định hướng vào người học, dạy học định
hướng hoạt động và quan điểm dạy học tích cực. Dạy học dự án góp phần gắn lý
thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, tham gia tích cực
vào việc đào tạo năng lực việc làm, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết các vấn
đề phức hợp, tinh thần trách nhiệm và khả năng cộng tác làm việc của người học.
Nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh, trang bị cho học sinh những kiến thức,
kỹ năng làm việc, kỹ năng sống, chúng ta không chỉ tổ chức các hoạt động học tập
trên lớp mà còn phải tổ chức học tập ngoại khóa cho học sinh. Tổ chức học tập trên
lớp và tổ chức học tập ngoại khóa là hai bộ phận hữu cơ hợp thành thể thống nhất
trong quá trình giáo dục học sinh nhằm thực hiện mục tiêu dạy học. Mặt khác, dạy
Trang 1


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
học dự án thơng qua các hoạt động ngoại khóa vật lý được tổ chức tốt cịn làm tăng
niềm u thích, hứng thú học tập mơn vật lý, phát triển toàn diện nhân cách cho
học sinh. Bên cạnh đó, các hoạt động ngoại khóa, các buổi sinh hoạt đội nhóm
cũng là những hoạt động giáo dục cần thiết trong nhà trường phổ thông và rất cần
được nghiên cứu tìm hiểu thêm về lý luận để có thể vận dụng tốt nhất vào thực tế.
Chính vì những lí do trên mà tơi đã chọn đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua
hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học, Vật lý 10 – Chương trình giáo dục
phổ thông 2018” với mong muốn nghiên cứu sâu hơn về tính ưu việt, khả năng

vận dụng phương pháp dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học dự án
qua các hoạt động ngoại khóa trong thời đại cơng nghệ 4.0.
2. Mục đích nghiên cứu
Tổ chức dạy học dự án thơng qua hoạt động ngoại khóa cho học sinh khi dạy
nội dung kiến thức chủ đề “Động lực học”, Vật lý 10 – Chương trình giáo dục phổ
thơng 2018, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, rèn cho học sinh năng lực giải
quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu quan điểm lí luận dạy học hiện đại về dạy học dự án.
- Hoạt động ngoại khóa và vai trò trong dạy học vật lý ở trường THPT.
- Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến chủ đề “Động lực học”.
- Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề “Động lực học”,
vật lý 10 - Chương trình giáo dục phổ thơng mới.
- Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất trong đề tài.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính đúng đắn của đề tài, rút
kinh nghiệm và hoàn thiện để thực hiện đồng loạt trên các khối lớp trong trường.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu vận dụng cơ sở lí luận của dạy học dự án cùng với việc phân tích nội
dung kiến thức cần để tổ chức dạy học dự án thông qua hoạt động ngoại khóa chủ
đề “Động lực học” Vật lý 10 - Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 thì có thể
phát huy được tính tích cực, chủ động, rèn luyện cho học sinh năng lực giải quyết
vấn đề của cuộc sống.
5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Học sinh THPT thuộc khối 10 và GV giảng dạy vật lý ở THPT.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận

Trang 2

Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm
7. Kế hoạch nghiên cứu
TT Thời gian
1

2

Tháng
5/2022

Tháng
6,7,8/2022

Nội dung cơng việc

- Tìm hiểu tài liệu, thực trạng - Bản đề cương chi tiết của đề
và chọn đề tài, viết đề cương tài
nghiên cứu
- Nghiên cứu lí luận dạy học, - Tập hợp lí thuyết của đề tài.
PPDh tích cực của bộ mơn.
- Xử lý số liệu khảo sát được.
- Khảo sát thực trạng, tổng hợp - Tổng hợp ý kiến của đồng
số liệu của năm trước.
nghiệp.
- Trao đổi với đồng nghiệp và
đề xuất sáng kiến kinh
nghiệm.

- Kiểm tra trước thực nghiệm

3

Tháng
9,10/2022

- Áp dụng thực nghiệm trên
các lớp 10A01, 10A1.
- Viết sơ lược sáng kiến

4

Sản phẩm

Tháng
- Xin ý kiến của đồng nghiệp.
11,12/2022 - Tiếp tục xin thử nghiệm trên
các lớp 10A01, 10A2

- Xử lý kết quả trước khi thử
nghiệm đề tài.
- Tổng hợp và xử lý kết quả
thử nghiệm đề tài
- Bản thảo sáng kiến.
- Tập hợp đóng góp của đồng
nghiệp

5

Tháng
1,2/2023

Hồn thành sáng kiến kinh
nghiệm.

Sáng kiến kinh nghiệm chính
thức chấm cấp trường.

6

Tháng
3,4/2023

Chỉnh sửa, bổ sung sáng kiến Hoàn thành sáng kiến nộp Sở
kinh nghiệm sau khi chấm cấp
trường.

8. Những đóng góp mới của đề tài
- Về mặt lý luận:
+ Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lí luận về dạy học dự án, về tổ chức hoạt động
ngoại khóa trong dạy học vật lý.
+ Xây dựng tiến trình dạy học dự án thơng qua hoạt động ngoại khóa bao gồm
lựa chọn dự án, lên kế hoạch, tiến hành dự án và báo cáo, rút kinh nghiệm, khen
Trang 3


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
thưởng cho học sinh trong khi dạy chủ đề “Động lực học”.

- Về mặt thực tiễn:
+ Cung cấp những giá trị cụ thể về mức độ thành công của việc đưa dạy học
dự án thông qua hoạt động ngoại khóa vào thực tiễn giảng dạy vật lý THPT.
+ Có thể làm tài liệu tham khảo cho dạy học dự án theo hoạt động ngoại khóa
ở trường THPT
+ Góp phần vào cơng cuộc đổi mới phương pháp dạy học, phối hợp đa
phương tiện trong dạy học nói chung và dạy học vật lý nói riêng.
+ Chế tạo được một số sản phẩm thực tế có ứng dụng về ba định luật Newton
và các lực đã được học trong chủ đề “Động lực học”, Vật lý 10 chương trình giáo
dục phổ thơng 2018
+ Sử dụng kiến thức của chủ đề “Động lực học” thiết kế được 2 dự án “Thế
giới đồ chơi thông minh” và “Xác định lái xe gây tai nạn giao thông”.
+ Vận dụng dạy học 2 dự án “Thế giới đồ chơi thông minh” và “Xác định lái
xe gây tai nạn giao thông” trong hoạt động ngoại khóa bằng hình thức hội thi vật lý
và sử dụng một số kĩ thuật dạy học trong hoạt động nhóm.
PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Dạy học dự án
1.1.1. Khái niệm dạy học dự án
DHDA là một hình thức, phương pháp học lấy người học làm trung tâm.
Giáo viên đóng vai trị là người hướng dẫn, tham vấn, tạo mơi trường, tạo tình
huống có vấn đề, cịn người học tích cực, chủ động lĩnh hội tri thức, kỹ năng thông
qua các dự án gắn nội dung học tập với các vấn đề có thật trong thực tiễn cuộc
sống. Từ đó tạo ra sản phẩm để báo cáo, trình bày.
1.1.2. Mục tiêu của dạy học dự án
- Mục tiêu chính của dạy học dự án là quá trình, hiệu quả học tập chứ không
phải là bản thân sản phẩm
- Giải quyết các vấn đề có thật trong thực tiễn gắn với nội dung học tập, tránh
hàn lâm, kinh viện.
- Phát triển và rèn luyện cho người học kỹ năng thế kỉ 21 như kỹ năng phát

hiện và giải quyết vấn đề, giao tiếp, làm việc nhóm…
- Khuyến khích tinh thần tự chủ, tự học của người học chủ động chiếm lĩnh tri
Trang 4


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
thức, rèn luyện kỹ năng và tạo ra sản phẩm có ích cho cộng đồng, xã hội.
- Khích lệ sử dụng cơng nghệ thơng tin vào quá trình học tập.
1.1.3. Đặc điểm của dạy học dự án
- Tính thực tiễn: Trong dạy học dự án các nhiệm vụ thường mang tính chất
phức hợp, được gắn nội dung học tập với các vấn đề có thực trong đời sống thực
tiễn (nghề nghiệp, xã hội, đời sống).
- Học qua hành: Thay vì cách học khơ khan, giáo điều. Người học được trực
tiếp thực hành, sáng tạo sản phẩm.
- Kích thích động cơ, hứng thú người học: Người học được trực tiếp tham gia
và lựa chọn đề tài phù hợp với năng lực, sở thích và hứng thú cá nhân.
- Tính phức hợp, liên mơn, liên ngành: Nhiệm vụ dự án thường mang tính
chất phức hợp, vì thế người học cần vận dụng, kết hợp tri thức của nhiều lĩn vực
khác nhau của từng môn hoặc nhiều môn học để giải quyết vấn đề.
- Người học là chủ thể tích cực: Tính tích cực thể hiện ở tính trách nhiệm, tự
lực, khả năng sáng tạo trong quá trình thực hiện dự án.
- Làm việc nhóm: Dạy học dự án thường được thực hiện theo nhóm. Vì thế,
việc phối hợp làm việc nhóm, phân cơng cơng việc giữa các thành viên mang tính
quyết định đến hiệu quả của dự án.
Định hướng sản phẩm: Các sản phẩm được tạo ra không chỉ giới hạn trong
những thu hoạch lí thuyết, ,mà trong đa số trường hợp các dự án học tập tạo ra sản
những phẩm vật chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có
thể sử dụng, cơng bố, giới thiệu.
1.1.4. Phân loại dự án

Dạy học dự án có thể được phân loại theo nhiều hình thức khác nhau, tùy vào
cách tiếp cận và quá trình thưc hiện dự án:
* Theo chuyên môn:
- Dự án trong một môn học: Phạm vi trong một môn học
- Dự án liên mơn: Có sự kết nối của nhiều mơn học
- Dự án ngồi chun mơn: Khơng nằm trong phạm vi mơn học, là các hoạt
động ngoại khóa, ngồi giờ lên lớp…
* Theo sự tham gia của giáo viên: Dự án dưới sự hướng dẫn của một giáo
viên, dự án với sự cộng tác hướng dẫn của nhiều giáo viên.
* Theo sự tham gia của người học: Dự án cá nhân, dự án nhóm, dự án tồn
trường, dự án dành cho một khối lớp, dự án cho một lớp học.
* Theo quỹ thời gian:
Trang 5


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
Xu hướng chuyển sang học nghề của học sinh tăng nhanh do nhu cầu của xã
hội địi hỏi giáo viên cần có kiến thức nhất định về thực tế để cung cấp cho HS
những kiến thức về mặt lí thuyết, tạo cơ hội cho HS được trải nghiệm, vận dụng
kiến thức để giải quyết các vấn đề của cuộc sống.
2.3.2. Hạn chế
- Khi dạy các kiến thức vật lý, nhiều giáo viên chỉ trình bày, giới thiệu các
kiến thức mà khơng có phân tích, giải thích để học sinh hiểu rõ bản chất vì vậy
việc tiếp nhận kiến thức của học sinh gặp khó khăn. Chủ yếu học sinh chỉ ghi nhớ
và áp dụng một cách máy móc mà khơng có liên hệ với các kiến thức tương tự.
- Năng lực của giáo viên trong việc tiếp cận với chương trình đổi mới phương
pháp dạy học ở các trường và các địa phương không đồng đều, một số giáo viên
chưa thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục, giảng dạy do chưa quan tâm đến
quá trình đổi mới, cải cách của Bộ giáo dục.

- Nhiều GV chỉ chú trọng việc rèn luyện các dạng bài tập để luyện thi đại học,
HS học để vượt qua các kì thi. Nhiều kiến thức tực tiễn bị lãng quên mà khơng
được áp dụng ngồi đời sống.
Như vậy dạy học theo hướng các dự án thông qua hoạt động ngoại khóa hiện
nay đang trở thành một xu hướng giáo dục mang tính tất yếu trên thế giới trong bối
cảnh cạnh tranh kinh tế, cạnh tranh nguồn nhân lực chất lượng cao giữa các quốc
gia.
III. TỔ CHỨC MỘT SỐ DỰ ÁN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
3.1. Nội dung kiến thức chương “Động lực học”
Nội dung chương “Động lực học” được biên soạn theo hướng tiếp cận hệ
thống và phát huy tính tích cực của HS. Cụ thể là ở mỗi bài đều có lệnh để GV tổ
chức hoạt động cho HS, nhằm giúp HS có thể tự tìm ra nội dung kiến thức của bài
học. Các nội dung của chương được xây dựng theo hệ thống, chủ yếu đề cập đến
mối liên hệ giữa các đại lượng gia tốc, khối lượng và lực tác dụng lên vật. Trong
chương có nói đến các vấn đề tổng hợp, phân tích lực; các định luật Newton; các
lực cơ học và moment lực, điều kiện cân bằng của vật rắn; cách giải bài toán động
lực học như thế nào. Những kiến thức của chương xâu chuỗi và liên quan mật thiết
đến nhau; giúp HS giải quyết được các hiện tượng trong thực tế liên quan đến
chương. Có thể hình dung nội dung kiến thức của chương theo sơ đồ sau:

Trang 20


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
3.2. Thiết kế một số dự án chương Động lực học
Nội dung của kiến thức chủ đề “Động lực học” vật lý 10 có nhiều ứng dụng
thực tế, có rất nhiều hiện tượng xung quanh đang diễn ra có vận dụng ba định luật
Newton và các lực cơ học. Chính vì vậy, GV có thể tổ chức DHDA qua HĐNK
sau khi HS đã học nội dung kiến thức chủ đề “Động lực học” với mục đích củng cố,

khắc sâu nội dung kiến thức đồng thời HS biết vận dụng các kiến thức “Động lực
học” vào thực tế đời sống.
3.2.1. Dự án 1: Thế giới đồ chơi thơng minh
3.2.1.1. Ý tưởng dự án
Xung quanh chúng ta có rất nhiều hiện tượng, nhiều vật chuyển động nhờ vào
các lực cơ học; quy tắc moment lực... HS đóng vai là một nhà sản xuất, chế tạo các
đồ chơi ứng dụng các lực cơ học, vận dụng quy tắc moment lực...
3.2.1.2. Mục tiêu dạy học
* Kiến thức
- Khắc sâu kiến thức về các lực cơ học; cân bằng của vật rắn.
- Biết vận dụng tổng hợp các kiến thức về lực, cân bằng vật rắn... để chế tạo
các đồ chơi vật lý đơn giản và giải thích được nguyên tắc hoạt động của nó.
* Kĩ năng
- Biết tự đề xuất các giải pháp và lập kế hoạch thực hiện các giải pháp.
- Biết cách thu thập và xử lý thông tin; tổng hợp kết quả.
- Biết hợp tác trong công việc, làm việc nhóm; trình bày một bài báo cáo.
- Phát triển kĩ năng sống và giao tiếp: phân tích, tổng hợp, thuyết trình.
* Thái độ: u thích mơn học, ham tìm tịi, khám phá.
3.2.1.3. Bộ câu hỏi định hướng
- Câu hỏi khái qt:
Các lực cơ học đóng vai trị như thế nào trong cuộc sống?
- Câu hỏi bài học
Các lực cơ học được vận dụng như thế nào để chế tạo các đồ chơi xung quanh
chúng ta?
- Câu hỏi nội dung
+ Các ứng dụng của các lực cơ học như thế nào vào đời sống?
+ Phát biểu điều kiện cân bằng của vật rắn?

Trang 21

Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
+ Các thiết bị, máy móc nào vận dụng điều kiện cân bằng của vật rắn và ứng
dụng các lực cơ học làm cơ sở nguyên lý hoạt động?
3.2.1.4. Nhiệm vụ của GV và HS trong quá trình thực hiện dự án
- Giáo viên
+ Đề xuất HS thực hiện nhiệm vụ chế tạo các đồ chơi vật lý dựa vào nguyên
tắc cân bằng vật rắn và ứng dụng các lực cơ học.
+ Sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn” và “các mảnh ghép” để giúp HS xác định
rõ các nhiệm vụ cần làm và đặt được tên cho dự án và thực hiện dự án.
+ Giúp đỡ HS ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình thực hiện dự án.
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho việc thực hiện dự án.
+ Tham gia đánh giá HS qua sản phẩm, bài trình diễn và sổ theo dõi dự án.
- Học sinh
+ Làm việc theo nhóm: lập sơ đồ tư duy xây dựng tiểu chủ đề, lập kế hoạch
thực hiện dự án, phân cơng cơng việc cho từng thành viên trong nhóm…
+ Thảo luận thông tin, đưa ra phương án chế tạo đồ chơi vật lý và chế tạo đồ
chơi phù hợp cho nhóm.
+ Sử dụng PowerPoint để thiết kế bài thuyết trình đa phương tiện.
+ Hoàn thành sổ theo dõi dự án.
3.2.2. Dự án 2: Xác định lái xe gây tai nạn giao thơng
3.2.2.1. Ý tưởng dự án
Thực tế có nhiều cuộc xung đột và tranh cãi khi có tai nạn giao thơng xảy ra
trên đường phố, việc xác định nhanh chóng người lái xe nào vi phạm luật an tồn
giao thơng rất khó khăn đối với cảnh sát. Vấn đề đặt ra là có giải pháp nào giúp
cảnh sát giao thơng nhanh chóng xác định thủ phạm gây tai nạn giao thơng. HS sẽ
đóng vai trị là một cảnh sát giao thơng trong các vụ va chạm ở các tình huống cụ
thể gặp trên đường phố. Từ đó, đưa ra các khuyến cáo khi tham gia giao thông để
hạn chế các tai nạ xảy ra.

3.2.2.2. Mục tiêu dạy học
- HS vận dụng định luật Newton 1,2,3 để xác định mức va chạm và tốc độ của
các xe khi tham gia giao thông trong các vụ tai nạn.
- Ứng dụng tin học trong giải quyết các bài toán vật lý.
- Biết cách tìm kiếm thơng tin trên Internet để khai thác hiệu quả các thơng tin
về kênh hình, kênh chữ như tìm bảng quy định tốc độ của xe cơ giới và tìm hiểu về
vấn đề an tồn giao thơng hiện nay…
Trang 22


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
- Tích hợp kiến thức an tồn giao thơng trong bài học.
3.2.2.3. Bộ câu hỏi định hướng
- Câu hỏi khái quát
Tai nạn giao thông ảnh hưởng như thế nào tới cuộc sống của chúng ta? Làm
thế nào để hạn chế được tai nạn giao thông xảy ra?
- Câu hỏi bài học
Làm thế nào để xác định được nhanh chóng lái xe gây ra tai nạn giao thông
trong các vụ tai nạn?
- Câu hỏi nội dung
+ Phát biểu nội dung và phạm vi áp dụng của ba định luật Newton?
+ Qn tính là gì? Ví dụ?
+ Định luật 1 Newton có những ứng dụng gì trong cuộc sống?
+ Định luật 2 Newton có những ứng dụng gì trong cuộc sống?
+ Định luật 3 Newton có những ứng dụng gì trong cuộc sống?
3.2.2.4. Nhiệm vụ của GV và HS trong qua trình thực hiện dự án
- Giáo viên
+ Đề xuất dự án trong đó HS đóng vai là cachr sát giao thông xác định lái xe
gây tai nạn giao thơng, GV đưa ra 4 tình huống giao thơng trên đường phố để HS

lựa chọn và hoàn thành sản phẩm dự án.
- Tình huống 1: Trên đường Quỳnh Lưu đi Hồng Mai có dải phân cách, có
một vụ tai nạn giao thông đã xảy ra. Hiện trường vụ án: một lái xe khách đang
chạy với tốc độ cao, bất ngờ đâm vào sau xe con đang chạy cùng chiều. Sau va
chạm, hai xe bị trượt theo hướng cũ rồi dừng lại. Làm thế nào để xác định nhanh
chóng thủ phạm gây tai nạn giao thơng?
- Tình huống 2: Trên trục đường 37B trước cổng trường THPT Quỳnh Lưu 3,
có xảy ra một vụ tai nạn giao thông. Hiện trường vụ án: hai xe ô tô tải đang chạy
ngược chiều nhau với tốc độ cao bất ngờ đâm vào nhau. Sau va chạm cả 2 xe đều
bị trượt theo hướng cũ rồi dừng lại. Làm thế nào để xác định nhanh chóng thủ
phạm gay tai nạn giao thơng?
- Tình huống 3: Trên đường cao tốc , có một vụ tai nạn giao thông đã xảy ra.
Hiện trường vụ án: một xe máy dâm vào sau xe container đang chạy cùng chiều.
Sau va chạm, xe container bị trượt theo hướng cũ, xe máy bị bật ngược trở lại một
đoạn rồi dừng lại. Làm thế nào để có thể xác định nhanh chóng thủ phạm gây tai
nạn giao thơng?

Trang 23


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
- Tình huống 4: Trên trục đường 37B khơng có dải phân cách, có một vụ tai
nạn giao thông đã xảy ra. Hiện trường vụ án: một xe 16 chỗ ngồi đâm vào xe con 4
chỗ đang chạy ngược chiều. Sau va chạm, hai xe trượt ngược trở lại một đoạn rồi
dừng lại. Làm thế nào để xác định nhanh chóng thủ phạm gây tai nạn giao thông?
+ Sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn” và “các mảnh ghép” để giúp HS xác định
rõ các nhiệm vụ cần làm, đặt tên cho dự án và thực hiện dự án.
+ Giúp đỡ và định hướng cho HS để tháo gỡ các khó khăn trong q trình
thực hiện dự án.

+ Hỗ trợ HS ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình thực hiện dự án
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị cơ sở vật chất cho việc thực hiện dự án và chuẩn bị
cho buổi ngoại khóa.
+ Tham gia đánh giá HS qua bài trình diễn, sổ theo dõi dự án…
- Học sinh
+ Lựa chọn bốc thăm 1 trong 4 tình huống
+ Làm việc nhóm để: đặt tên cho dự án, lập kế hoạch thực hiện dự án, phân
cơng cơng việc cho từng thàn viên trong nhóm…
+ Làm việc cá nhân để thu thập thông tin: quy định tốc độ của các xe cơ giới
khi tham gia giao thơng, khối lượng các loại xe; chuyển bài tốn xác định người lái
xe gây tai nạn giao thông trong cuộc sống thành bài toán vật lý.
+ Sử dụng PowerPoint để thiết kế bài thuyết trình đa phương tiện.
+ Hồn thành sổ theo dõi dự án.
3.2.3. Kế hoạch triển khai dạy học dự án thơng qua hoạt động ngoại khóa
Bảng kế hoạch triển khai dạy học dự án thông qua hoạt động ngoại khóa
Thời gian
Trước khi
tiến hành
thực hiện
dự án 2
tuần
Buổi sinh
hoạt 1

Công việc thực hiện
- Lập kế hoạch
- Xin ý kiến ban giám hiệu nhà trường, tổ bộ môn...
- Thông báo cho HS lớp đang kí tham gia hội thi
- Chuẩn bị các tài liệu hướng dẫn HS trong từng buổi sinh hoạt.
- Ổn định tổ chức, chia nhóm HS, hướng dẫn HS học tập theo

nhóm.
- Giới thiệu học theo dự án, sổ dự án; cho HS xem 1 số dự án mẫu.
- Thông báo về chủ đề dự án và một số hội thi, hội vui vật lý

Trang 24


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: KẾ HOẠCH DỰ ÁN
Tên dự án: 1…………………………………………………………………
2………………………………………………………………….
Nhóm:……………………………………….
Nhóm trưởng:………………………………….
Các thành viên trong nhóm
1

7

2

8

3

9

4

10

5

11

6

12
1. Lí do chọn đề tài (ý tưởng dự án)
Dự án 1:

…………………………………………………………………….…………………
……………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………….....
Dự án 2:
……………………………………………………...………………………………..
………………………………………………….……………………………………
……………………………………………………………….………………………
2. Mục tiêu dự án
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
3. Dự kiến sản phẩm
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”

4. Biện pháp thực hiện
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
PHÂN CƠNG NHIỆM VỤ
Tên thành viên

Nhiệm vụ

Phương tiện

Thời hạn hoàn
thành

Dự kiến sản
phẩm

BIÊN BẢN THẢO LUẬN
Ngày

Nội dung thảo luận

Kết quả


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
NHÌN LẠI Q TRÌNH THỰC HIỆN
1. Tơi đã học được kiến thức gì?
………………………………………………………….……………………………

………………………………………………………………………………………
2. Tơi đã phát triển được những kĩ năng gì?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
3. Tơi đã xây dựng được thái độ tích cực nào?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
4. Tơi có hài lịng với các kết quả nghiên cứu của dự án không? Vì sao?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
5. Tơi đã gặp những khó khăn gì khi thực hiện dự án?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
6. Tơi đã giải quyết những khó khăn đó như thế nào?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
7. Quan hệ của tơi và các thành viên khác trong nhóm như thế nào?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
8. Những vấn đề quan trọng khác trong dự án gồm:
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………
9. Nhìn chung, tơi thích/khơng thích dự án?
………………………………………………………….……………………………
………………………………………………………………………………………


Đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa chủ đề Động lực học,
Vật lý 10 – Chương trình GDPT 2018”
PHỤ LỤC 2

Bảng 3.1. Đánh giá kết quả dự án 1: Thế giới đồ chơi thông minh
Tiêu chí
Tên dự án
(5 điểm)

Nội dung
(30 điểm)

Tự đặt tên cho dự án; có tính hấp dẫn, gây ấn tượng

Điểm
tối đa
5

Nêu được ý tưởng của dự án rõ ràng, mạch lạc

5

Nêu được các nhiệm vụ cần giải quyết đầy đủ, rõ ràng

5

Tìm kiếm được các thơng tin liên quan chính xác, có ích cho
dự án, có hình ảnh của đồ chơi thiết kế

5

Giải thích được nguyên tắc hoạt động của đồ chơi

5

Đưa ra những đánh giá hợp lí về bài trình bày của nhóm

5

Dự án có tính khả thi; kết quả thể hiện rõ

5

Các slide được sắp xếp hợp lí, dễ quan sát, nội dung khơng
q tải

5

Bài
PowerPoint
Phơng chữ phù hợp, có tính thẩm mĩ; có sử dụng hiệu ứng...
(15 điểm)
Có hình ảnh minh họa chọn lọc, đẹp

5
5

Trình bày lưu lốt, hấp dẫn, đưa thơng tin có chọn lọc

5

Trả lời tốt các câu hỏi chất vấn

5

Đưa ra nhiều câu hỏi chất vấn cho đội bạn

5

Có thái độ xây dựng khi chất vấn và trả lời chất vấn

5

Sản phẩm phù hợp với chủ đề ngoại khóa

5

Tự xác định được sản phẩm thiết kế

5

Sản phẩm
dự án

Sử dụng thơng tin chính xác, hồn thành ý tưởng

5

(30 điểm)

Hoạt động đúng ngun tắc

5

Hình thức đẹp, có sức thu hút với người quan sát

5

Sản phẩm có ứng dụng trong thực tế

5

Thuyết
trình
(20 điểm)

Tổng

100