Ðang dùng thuốc hạ mỡ máu, cần tránh thuốc gì? pdf

Ðang dùng thu
ốc hạ mỡ máu,
cần tránh thuốc gì?
Sự phối hợp giữa một thuốc hạ mỡ máu và một thuốc trị bệnh là hoàn toàn có th
ể
xảy ra. Bởi lẽ rối loạn mỡ máu thường là một nguy cơ đi kèm. Nhưng n
ếu kết hợp
thuốc không cân nhắc thì thuốc hạ mỡ máu có thể bị cản trở chuyển hoá và bi
ến cố
là điều không tránh khỏi.
Thuốc nào hay được sử dụng nhất?
Rối loạn mỡ máu có nguyên nhân từ nhiều nhóm bệnh khác nhau. Mức độ tai hại sẽ là r
ất
lớn khi lượng mỡ xấu quá nhiều. Trong những tình huống đó, người ta phải sử dụ
ng
thuốc hạ mỡ máu.
Cho đ
ến nay có nhiều loại thuốc hạ mỡ máu khác nhau, bao gồm 4 nhóm chính: nhóm
statin, nhóm fibrat, nhóm ức chế axit mật và nhóm nicotinat. Những thuốc này có cơ ch
ế
tác dụng khác nhau và do đó hiệu quả cũng khác nhau. Nhưng cuối cùng, mục tiêu đ
ặt ra
là phải làm thế nào để ức chế được sự hình thành cũng như tích tụ của các axit béo v
à
cholesterol.
Trong bốn nhóm thuốc trên, thuốc hay được dùng nhất là thuốc thuộc nhóm statin v
à
fibrat vì chúng có những lợi điểm cụ thể trên lâm sàng.
Tuy nhiên có một điều đáng ngại, thuốc statin mặc dù là nh
ững thuốc có công hiệu mạnh
trên lâm sàng nhưng nó lại là thu

ốc có nhiều tác dụng phụ nhất. Một trong các tác dụng
phụ của thuốc là gây ra viêm gan và các bệnh về cơ. Hậu quả là tế bào cơ của bệnh nh
ân
bị hoại tử hoặc bị thay đổi tính thấm của màng tế bào. Người ta quan sát đư
ợc trong các
trường hợp này là sự gia tăng của enzym CK trong cơ. Cho đến nay, chưa hiểu lý do v
ì
sao những thuốc statin lại có thể gây ra những tác dụng này nhưng có một điều rất th
ực tế
là khi sử dụng thuốc này liều cao kéo dài thì ph
ần nhiều các bệnh nhân sử dụng chúng sẽ
lâm vào tình trạng như thế.
Tình huống sử dụng liều cao kéo dài có lẽ ít gặp nhưng s
ự phối hợp thuốc không cân
nhắc thì lại thường gặp hơn.


Hình ảnh cholesterol trong máu.
Những thuốc cần tránh kết hợp
Trong danh mục các thuốc không nên kết hợp với các thuốc hạ mỡ máu thì đáng chú ý l
à
những thuốc làm thay đổi chu trình phân huỷ của các statin và fibrat. M
ột trong số các
thuốc này được chú ý dưới đây.
Thứ nhất là các thuốc kháng nấm loại azol như ketoconazol, fluconazole Nh
ững thuốc
này không nên dùng chung với statin. Ở đây, các azol là nh
ững thuốc kháng nấm công
hiệu mạnh.
Tuy nhiên, có một điều chú ý là các azol như fluconazole, itraconazole, ketoconazole l

ại
ức chế men phân huỷ các statin -
các men cytochrom P450. Do đó, khi chúng ta dùng
chung thuốc statin với thuốc chống nấm thì chẳng khác nào chúng ta làm tích lu
ỹ các
thuốc statin trong máu. Mà như một tác dụng phụ đáng ngại, sự tích lũy statin s
ẽ gây ra
bệnh cơ cho người sử dụng.
Thuốc thứ hai là các kháng sinh dòng macrolid. Đây là một dòng kháng sinh “ưa” v
ới các
vi khuẩn ở đường hô hấp. Tuy nhiên, chúng ta cần chú ý l
à các kháng sinh macrolid là
những chất ức chế enzym Cyt P450 mạnh. Vì thế các macrolid là những thuốc làm ch
ậm
chuyển hoá các statin. Sử dụng đồng thời hai loại thuốc là macrolid và statin có th
ể gây ra
sự tích lũy quá mức của statin và gây ra bệnh cơ do thuốc.
Công thức phối hợp thứ ba đáng chú ý là một fibrat như clofibrat với m
ột thuốc lợi tiểu
như furosemid. Trong công thức này, clofibrat là một thuốc hạ mỡ máu điển h
ình còn
furosemid là một thuốc lợi tiểu quai. Furosemid có tác dụng gây ra lợi tiểu tốt vì nó
ức
chế tái hấp thu Na ở quai Henle. Công dụng lợi tiểu của nó là vô cùng m
ạnh. Mạnh đến
mức nó có thể thải toàn bộ nước trong cơ thể ra ngoài. Do vậy mà nó là một thuốc
ưa
dùng trong điều trị bệnh cầu thận hay các bệnh suy tim.
Tuy nhiên, hiệu quả điều trị của thuốc lợi tiểu có thể phải đư
ợc cân nhắc lại so với những

hậu quả mà nó có thể gây ra khi được phối hợp với clofibrat. Lúc này, tình tr
ạng lợi tiểu
quá mức có thể xảy ra và khiến cho người bệnh vô cùng mệt mỏi. Cơ chế l
à do clofibrate
ức chế cạnh tranh với các furosemid trong máu và đẩy các thuốc này ra khỏi phức hợ
p
protein - thuốc. Furosemid được giải phóng ra quá nhiều và gây ra l
ợi tiểu đến trầm
trọng, ngoài tầm kiểm soát. Sự lợi tiểu quá nhiều theo cơ ch
ế thải muối gây ra hai tai
biến: cơ thể mất nước quá mức và rối loạn muối nước nghiêm trọng. Người bệnh sẽ rất

mệt mỏi và tình hình bệnh gốc như trở nên nặng nề hơn. Nếu ở một mức độ nào đó có th
ể
chúng ta sẽ phải xử trí khẩn trương nếu không sẽ gây ra thiếu hụt khối lượng tuần hoàn.
Công thức thứ tư cũng cần chú ý là sử dụng đồng thời một nhóm hạ mỡ máu loại stat
in và
một nhóm khác là fibrat. Vì cơ chế của hai thuốc là khác nhau nên có th
ể sử dụng kết hợp
để tăng cường tác dụng. Nhưng nhiều khi chúng ta phải cân nhắc nguy cơ khi công th
ức
statin + fibrat có thể gây ra bệnh cơ không mong muốn cho bệnh nhân. Cơ chế đư
ợc giải
thích là do fibrat làm ức chế chu trình glucuronid, một chu trình chuy
ển hoá của statin
nên sẽ làm cho thuốc này chậm bị phân huỷ trong cơ thể. Lẽ ra chỉ cần sau 3 ng
ày là các
statin sẽ không còn tác dụng nữa nhưng sự phối hợp của công thức này đã làm tích l
ũy
statin lên gấp đôi và hậu quả là gây ra bệnh do statin.