Bài tiểu luận: Ô nhiễm Asen ppt

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: Th.s Nguyễn Đức Huấn
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: Th.s Nguyễn Đức Huấn
Nhóm thực hiện: nhóm 4
Nhóm thực hiện: nhóm 4

Nội dung:
Nội dung:
•


Khái niệm
Khái niệm
•


Nguyên nhân
Nguyên nhân
•


Nguồn gốc
Nguồn gốc
•
Tính chất
Tính chất
•

Hiện trạng thế giới và Việt Nam
Hiện trạng thế giới và Việt Nam
•


Biện pháp và cách khắc phục
Biện pháp và cách khắc phục



1, Khái niệm và tổng quát chung về Asen
1, Khái niệm và tổng quát chung về Asen
•
Định nghĩa
Định nghĩa


-Thường gọi là thạch tín, là một á kim gây ngộ độc
-Thường gọi là thạch tín, là một á kim gây ngộ độc


- Asen là một chất rất độc, độc gấp 4 lần thuỷ ngân.
- Asen là một chất rất độc, độc gấp 4 lần thuỷ ngân.
Asen tác động xấu đến hệ tuần hoàn, hệ thần kinh. Nếu
Asen tác động xấu đến hệ tuần hoàn, hệ thần kinh. Nếu
bị nhiễm độc từ từ, mỗi ngày một ít, tuỳ theo mức độ bị
bị nhiễm độc từ từ, mỗi ngày một ít, tuỳ theo mức độ bị
nhiễm và thể tạng mỗi người, có thể xuất hiện nhiều
nhiễm và thể tạng mỗi người, có thể xuất hiện nhiều

bệnh như: rụng tóc, buồn nôn, sút cân, ung thư, giảm
bệnh như: rụng tóc, buồn nôn, sút cân, ung thư, giảm
trí nhớ Asen làm thay đổi cân bằng hệ thống enzim
trí nhớ Asen làm thay đổi cân bằng hệ thống enzim
của cơ thể, nên tác hại của nó đối với phụ nữ và trẻ em
của cơ thể, nên tác hại của nó đối với phụ nữ và trẻ em
là lớn nhất
là lớn nhất

Nguồn gốc
Nguồn gốc
•
Tự nhiên:
Tự nhiên:


Từ khoáng vật asen sesu stricto
Từ khoáng vật asen sesu stricto
•
Dạng hợp chất: Asenua và asenat
Dạng hợp chất: Asenua và asenat

Tính chất vật lí
Tính chất vật lí


- Dễ tan trong nước, bị thăng hoa khi đun nóng có mùi
- Dễ tan trong nước, bị thăng hoa khi đun nóng có mùi
như mùi tỏi rất độc
như mùi tỏi rất độc

- Dạng thù hình: + màu vàng ( phân tử phi kim)
- Dạng thù hình: + màu vàng ( phân tử phi kim)


+ màu đen và xám ( á kim)
+ màu đen và xám ( á kim)


- Bán dẫn cứng với ánh kim
- Bán dẫn cứng với ánh kim


- Tỉ trọng: dạng màu vàng là 1,97g/cm
- Tỉ trọng: dạng màu vàng là 1,97g/cm
³ , dạng màu xám
³ , dạng màu xám
là 5,73g/cm³
là 5,73g/cm³

Tính chất hóa học
Tính chất hóa học


- Có đặc tính tương tự photpho, nó tạo thành các oxit axit kết tinh
- Có đặc tính tương tự photpho, nó tạo thành các oxit axit kết tinh
không màu không mùi như As
không màu không mùi như As
2

2
O
O
3
3
, As
, As
2
2
O
O
5
5
là những chất hút ẩm và dễ
là những chất hút ẩm và dễ
hòa tan trong nước
hòa tan trong nước


- Trạng thái oxy hóa – khử: -3, +3, +5 dễ dàng tạo liên kết với chính
- Trạng thái oxy hóa – khử: -3, +3, +5 dễ dàng tạo liên kết với chính
nó để tạo nên cặp As-As trong sunfua đỏ hùng hoàng
nó để tạo nên cặp As-As trong sunfua đỏ hùng hoàng



Độc tính của Asen
Độc tính của Asen

- Phá vỡ việc sản xuất ATP thông qua cơ chế ở các cấp độ
- Phá vỡ việc sản xuất ATP thông qua cơ chế ở các cấp độ
của chu trinhg NAD + có liên quan tới năng lượng hô
của chu trinhg NAD + có liên quan tới năng lượng hô
hấp của ti thể và tổng hợp ATP. Sản sinh các peroxit
hấp của ti thể và tổng hợp ATP. Sản sinh các peroxit
hyđro cũng tăng lên, điều này có thể tạo thành các dạng
hyđro cũng tăng lên, điều này có thể tạo thành các dạng
oxy hoạt hóa và sức căng oxy hóa. Các can thiệp trao
oxy hoạt hóa và sức căng oxy hóa. Các can thiệp trao
đổi chất này dẫn tới cái chết từ hội chứng rối loạn chức
đổi chất này dẫn tới cái chết từ hội chứng rối loạn chức
năng đa cơ quan có lẽ từ cái chết tế bào do hoại tử chứ
năng đa cơ quan có lẽ từ cái chết tế bào do hoại tử chứ
không phải do chết tự nhiên của tế bào. Khám nghiệm
không phải do chết tự nhiên của tế bào. Khám nghiệm
tử thi phát hiện màng nhầy màu đỏ gạch do xuất huyết
tử thi phát hiện màng nhầy màu đỏ gạch do xuất huyết
nghiêm trọng
nghiêm trọng



- Biểu hiện của nhiễm độc Asen:
- Biểu hiện của nhiễm độc Asen:


+ Nhiễm độc cấp tính: bệnh nhân nôn mửa, đau bụng dữ
+ Nhiễm độc cấp tính: bệnh nhân nôn mửa, đau bụng dữ
dội, tiêu chảy liên tục, khát nước, mạch yếu mặt nhợt

dội, tiêu chảy liên tục, khát nước, mạch yếu mặt nhợt
nhạt rồi thâm tím và tử vong nhanh nếu không được
nhạt rồi thâm tím và tử vong nhanh nếu không được
cứu kịp thời
cứu kịp thời


+ Nhiễm độc mạn tính: da chóc lở, bệnh nhân suy kiệt do
+ Nhiễm độc mạn tính: da chóc lở, bệnh nhân suy kiệt do
tích lũy lượng nhỏ asen trong thời gian dài.
tích lũy lượng nhỏ asen trong thời gian dài.

Lan truyền trong môi trường nước
Lan truyền trong môi trường nước
1, Con đường xâm nhập trong nước
1, Con đường xâm nhập trong nước


- Con đường tự nhiên: Sự tích tụ asen trong các trầm tích. Khi điều
- Con đường tự nhiên: Sự tích tụ asen trong các trầm tích. Khi điều
kiện môi trường thay đổi asen được giải phóng và đi vào nước
kiện môi trường thay đổi asen được giải phóng và đi vào nước
ngầm dười dạng ion.
ngầm dười dạng ion.


- Con đường nhân tạo: Do chất thải công nghiệp ( nhất là trong công
- Con đường nhân tạo: Do chất thải công nghiệp ( nhất là trong công
nghiệp thủy tinh, gốm, thuộc da, thuốc nhuộm và chất màu để pha
nghiệp thủy tinh, gốm, thuộc da, thuốc nhuộm và chất màu để pha

sơn), sử dụng phân bón và hóa chất bảo vệ thực vật, hoạt động
sơn), sử dụng phân bón và hóa chất bảo vệ thực vật, hoạt động
đào và lấp giếng không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật của người dân.
đào và lấp giếng không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật của người dân.
Asen thâm nhập chủ yếu qua đường ăn uống bằng con đường nhân
Asen thâm nhập chủ yếu qua đường ăn uống bằng con đường nhân
tạo.
tạo.

Asen được ví như “ Sát thủ vô hình”
Asen được ví như “ Sát thủ vô hình”

Tiêu chuẩn về asen
Tiêu chuẩn về asen


- Về tiêu chuẩn nước uống đối với asen hiện nay còn nhiều điều phải
- Về tiêu chuẩn nước uống đối với asen hiện nay còn nhiều điều phải
bàn luận nhiều. Năm 1993 Tổ Chức Y Tế Thế Giới đã hạ tiêu chuẩn
bàn luận nhiều. Năm 1993 Tổ Chức Y Tế Thế Giới đã hạ tiêu chuẩn
asen trong nước từ 0,05g/l xuống 0,01g/l. Năm 2002, Bộ Y Tế Việt
asen trong nước từ 0,05g/l xuống 0,01g/l. Năm 2002, Bộ Y Tế Việt
Nam đã đưa tiêu chuẩn =< 0,01g/l vào áp dụng.
Nam đã đưa tiêu chuẩn =< 0,01g/l vào áp dụng.


+ Asen là một khoáng chất cần thiết cho cơ thể nhưng phải ở
+ Asen là một khoáng chất cần thiết cho cơ thể nhưng phải ở
mức độ nhất định.
mức độ nhất định.

+ Bộ Y tế nước ta đã quy định giới hạn hàm lượng asen trong
+ Bộ Y tế nước ta đã quy định giới hạn hàm lượng asen trong
nước ăn uống sinh hoạt là 0,01g/l
nước ăn uống sinh hoạt là 0,01g/l


+ Tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới là 10 ppb
+ Tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới là 10 ppb

Biện pháp và cách khắc phục
Biện pháp và cách khắc phục
•
Những giải pháp giảm thiểu ô nhiễm đã áp dụng ở các nước
Những giải pháp giảm thiểu ô nhiễm đã áp dụng ở các nước
•
Nhiều nơi trên Thế giới có nguồn nước bị ô nhiễm bởi Asen nhưng bị các nhà chức
Nhiều nơi trên Thế giới có nguồn nước bị ô nhiễm bởi Asen nhưng bị các nhà chức
trách che giấu trong một thời gian dài, chỉ sau khi có những vụ chết người hàng loạt ở
trách che giấu trong một thời gian dài, chỉ sau khi có những vụ chết người hàng loạt ở
vài vùng, thông tin này mới được đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng. Tháng
vài vùng, thông tin này mới được đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng. Tháng
Hai năm 1999, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nêu 3 yêu cầu khẩn cấp trên Internet,
Hai năm 1999, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nêu 3 yêu cầu khẩn cấp trên Internet,
một trong những yêu cầu đó là cần có các kĩ thuật loại trừ Asen đơn giản, chi phí thấp
một trong những yêu cầu đó là cần có các kĩ thuật loại trừ Asen đơn giản, chi phí thấp
để có thể áp dụng cho nhiều nơi, nhiều vùng, cho các nước đang phát triển [13] .
để có thể áp dụng cho nhiều nơi, nhiều vùng, cho các nước đang phát triển [13] .
•

* Chi-lê nêu kinh nghiệm dùng sửa vôi để kết tủa Asen; đã áp dụng nhiều năm ở vùng
* Chi-lê nêu kinh nghiệm dùng sửa vôi để kết tủa Asen; đã áp dụng nhiều năm ở vùng
rừng núi của họ. Mỗi hệ thống xử lí này cần 2 máy bơm: 1 bơm nước, 1 bơm sửa vôi.
rừng núi của họ. Mỗi hệ thống xử lí này cần 2 máy bơm: 1 bơm nước, 1 bơm sửa vôi.
Kĩ thuật này cần mặt bằng đủ rộng.
Kĩ thuật này cần mặt bằng đủ rộng.
•
* Nhật nêu kinh nghiệm dùng tro núi lửa, không áp dụng được cho các nước không có
* Nhật nêu kinh nghiệm dùng tro núi lửa, không áp dụng được cho các nước không có
núi lửa.
núi lửa.
•
* Băng-la-đét dùng phoi sắt. Hiệu quả của phương pháp này không cao. Ngày
* Băng-la-đét dùng phoi sắt. Hiệu quả của phương pháp này không cao. Ngày
29/6/2000 các chuyên gia UNICEF đến thăm Viện HHCN cũng còn nêu yêu cầu về xử
29/6/2000 các chuyên gia UNICEF đến thăm Viện HHCN cũng còn nêu yêu cầu về xử
lí Asen cho nước này và họ rất quan tâm đến kĩ thuật do Viện đề xuất. Đầu tháng 11
lí Asen cho nước này và họ rất quan tâm đến kĩ thuật do Viện đề xuất. Đầu tháng 11
vừa rồi, trong một chuyến nghiên cứu khảo sát tại nước này, do UNICEF tài trợ,
vừa rồi, trong một chuyến nghiên cứu khảo sát tại nước này, do UNICEF tài trợ,
chúng tôi đã thấy các kỹ thuật loại trừ asen đơn giản bằng cát, gạch, đang được phổ
chúng tôi đã thấy các kỹ thuật loại trừ asen đơn giản bằng cát, gạch, đang được phổ
biến trong nhân dân. Một liên doanh giữa Băng-la-đét và Ca-na-đa sản xuất thiết bị lọc
biến trong nhân dân. Một liên doanh giữa Băng-la-đét và Ca-na-đa sản xuất thiết bị lọc
asen mới đưa vào hoạt động.
asen mới đưa vào hoạt động.
•
* Những phương pháp hiện đại như trao đổi ion, thẩm thấu ngược, không áp dụng
* Những phương pháp hiện đại như trao đổi ion, thẩm thấu ngược, không áp dụng
được vì chi phí thiết bị cao và vận hành không thuận tiện.

được vì chi phí thiết bị cao và vận hành không thuận tiện.

•
Những giải pháp khoa học của việt nam đã được thông báo
Những giải pháp khoa học của việt nam đã được thông báo
•
Tại
Tại
Hội thảo về hiện trạng chất lượng nước ngầm trên địa bàn Hà Nội
Hội thảo về hiện trạng chất lượng nước ngầm trên địa bàn Hà Nội
do Bộ
do Bộ
KH&ĐT tổ chức ngày 4 Tháng Tám 2000 vừa rồi, các nhà khoa học đã đề cập đến
KH&ĐT tổ chức ngày 4 Tháng Tám 2000 vừa rồi, các nhà khoa học đã đề cập đến
rủi ro bởi sự nhiễm độc Asen không chỉ có ở Hà nội mà còn ở nhiều địa phương
rủi ro bởi sự nhiễm độc Asen không chỉ có ở Hà nội mà còn ở nhiều địa phương
khác trong đó có cả các tỉnh miền núi. Vấn đề còn lại là các giải pháp phòng, chống
khác trong đó có cả các tỉnh miền núi. Vấn đề còn lại là các giải pháp phòng, chống
sao cho thích hợp với đặc điểm địa lí, trình độ, tập quán, và mức sống của người lao
sao cho thích hợp với đặc điểm địa lí, trình độ, tập quán, và mức sống của người lao
động mỗi vùng.
động mỗi vùng.
•
Phạm Hùng Việt thông báo vật liệu lọc do đơn vị mình nghiên cứu chế tạo có khả
Phạm Hùng Việt thông báo vật liệu lọc do đơn vị mình nghiên cứu chế tạo có khả
năng loại asen trong nước sinh hoạt xuống dưới ngưỡng cho phép, có thể sử dụng
năng loại asen trong nước sinh hoạt xuống dưới ngưỡng cho phép, có thể sử dụng
cho những hệ thống lọc cỡ pilot lắp trước những trạm cấp nước hoặc những hệ
cho những hệ thống lọc cỡ pilot lắp trước những trạm cấp nước hoặc những hệ
thống lọc nhỏ cho mỗi gia đình.

thống lọc nhỏ cho mỗi gia đình.
•
Ngô Ngọc Cát và Đàm Đức Quí giới thiệu thành công bước đầu trong việc sử dụng
Ngô Ngọc Cát và Đàm Đức Quí giới thiệu thành công bước đầu trong việc sử dụng
vật liệu hấp phụ, do đơn vị mình nghiên cứu sản xuất thử, dễ sử dụng ở mọi nơi. Sơ
vật liệu hấp phụ, do đơn vị mình nghiên cứu sản xuất thử, dễ sử dụng ở mọi nơi. Sơ
bộ giá thành 1m3 nước sạch là 1800 2000 đ, tuỳ theo nồng độ các chất bẩn cần
bộ giá thành 1m3 nước sạch là 1800 2000 đ, tuỳ theo nồng độ các chất bẩn cần
loại bỏ.
loại bỏ.
•
Trần Hữu Hoan giới thiệu công nghệ của Viện Hoá học công nghiệp về việc xử lí
Trần Hữu Hoan giới thiệu công nghệ của Viện Hoá học công nghiệp về việc xử lí
thạch tín và mangan tại trạm và ở hộ gia đình với việc sử dụng sắt có sẵn trong
thạch tín và mangan tại trạm và ở hộ gia đình với việc sử dụng sắt có sẵn trong
nước nguồn hoặc sử dụng khoáng vật thiên nhiên có sẵn ở nước ta. Mô hình mẫu đã
nước nguồn hoặc sử dụng khoáng vật thiên nhiên có sẵn ở nước ta. Mô hình mẫu đã
lắp đặt tại phường Quỳnh Lôi.
lắp đặt tại phường Quỳnh Lôi.
•
Những giải pháp do Viện Hoá học Công nghiệp đề xuất.
Những giải pháp do Viện Hoá học Công nghiệp đề xuất.
•
Một trong 3 yêu cầu khẩn cấp mà WHO nêu ra từ Tháng Hai năm 1999 là: Cần có
Một trong 3 yêu cầu khẩn cấp mà WHO nêu ra từ Tháng Hai năm 1999 là: Cần có
kĩ thuật đơn giản loại trừ Asen ngay tại giếng và tại mỗi hộ gia đình. Đây cũng là
kĩ thuật đơn giản loại trừ Asen ngay tại giếng và tại mỗi hộ gia đình. Đây cũng là
yêu cầu thực tế ở nước ta.
yêu cầu thực tế ở nước ta.
•

Viện Hoá học Công nghiệp đã kịp thời tổ chức thực hiện yêu cầu này và đạt được
Viện Hoá học Công nghiệp đã kịp thời tổ chức thực hiện yêu cầu này và đạt được
một số kết quả bước đầu như các phương tiện thông tin đại chúng đã nêu
một số kết quả bước đầu như các phương tiện thông tin đại chúng đã nêu