Thuốc chống trầm cảm trong điều trị đau

THUỐC CHỐNG TRẦM CẢM TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU

ThS. BS. Phạm Thị Minh Châu
Bộ môn Tâm thần
Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh


NỘI DUNG

 Rối loạn đau trong chuyên khoa tâm thần
 Thuốc chống trầm cảm trong điều trị đau
 Kết luận.


ĐAU
Thống kê CDC 2019: > 20% người lớn có đau mạn tính, và 7% trong
số này bị hạn chế hoạt động sống hay nghề nghiệp 3 tháng trước
đó, tỷ lệ gia tăng theo tuổi, nhất là từ 65%


ĐAU và BỆNH LÝ TÂM THẦN
• 30% người đau cơ xương khớp có rối loạn Trầm cảm hay rối loạn
Lo âu
• 50% bệnh nhân trong các clinic đau mạn tính đạt tiêu chuẩn của
rối loạn trầm cảm chủ yếu
• 15-26% bệnh nhân đau mạn tính có rối loạn sử dụng chất
• Đau mạn tính có thể gây ra hay làm nặng thêm tình trạng tâm
thần và ngược lại.


ĐAU TRONG CHUYÊN KHOA TÂM THẦN

ICD-10 : G89
Central pain syndrome: G89.0
Acute pain, not elsewhere classified : G89.1
Chronic pain, not elsewhere classified : G89.2
Myalgia: M79
Pain disorders exclusively related to psychological factors: F45
Pain NOS: R52


ĐAU
1. ICD-11:
Chronic primary pain: MG30.0
Đau là một tình trạng sức khỏe, vừa là bệnh đồng thời là triệu
chứng, có thể là thứ phát.


ĐAU và BỆNH LÝ TÂM THẦN
The neurons in the rostral ventral medulla use
serotonin to activate endogenous analgesics
(enkephalins) in the dorsal horn.
there are noradrenergic neurons that project from
the locus coeruleus (the main noradrenergic center
in the CNS) to the dorsal horn and inhibit the
response of dorsal horn neurons to nociceptive
stimuli.
The analgesic effect of tricyclic antidepressants
(TCAs) and the serotoninnorepinephrine reuptake
inhibitors (SNRIs) is thought to be related to an
increase in serotonin and norepinephrine
(noradrenaline) that inhibits nociception at the

level of the dorsal horn, through their effects on
enhancing descending pain inhibition from above.
Stahl 4th


ĐAU
.
Suprasegmental Central
Sensitization originating in the
brain:

Stahl 4th


ĐAUThe Spectrum from Mood and Anxiety Disorders to
Painful Functional Somatic Symptoms

Stahl 4th


DẪN TRUYỀN THẦN KINH VÀ ĐAU
.

Stahl 4th


ĐIỀU TRỊ ĐAU

Deficient 5HT Inhibition
Leads to Pain

ĐIỀU TRỊ ĐAU
• Điều trị đa phương thức có thể đưa đến hiệu quả tốt nhất trong điều
trị đau
• Các thuốc trong chuyên khoa tâm thần có thể có hiệu quả trong điều
trị đau và các bệnh tâm thần đi kèm với đau:
• SNRIs bao gồm duloxetine, milnacipran, venlafaxine, desvenlafaxine,
and thuốc chống trầm cảm 3 vòng (TCAs)


ĐIỀU TRỊ ĐAU

SNRI hoạt động tăng
cường ức chế đau của NE


ĐIỀU TRỊ ĐAU


ĐIỀU TRỊ ĐAU

MILNACIPRAN


ĐIỀU TRỊ ĐAU

DULOXETINE

ĐIỀU TRỊ ĐAU

TCA


FACT: Tỷ lệ đau mạn tính
cao hơn ở bệnh nhân trầm
cảm

18 - Psychosomatic Medicine 2006; 68: 262-268
BA Arnow et al: Comorbid depression, chronic pain and disability in primary -care.


NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG về tác dụng của
venlafaxin XR trên triệu chứng đau cơ thể ở
bệnh nhân lo âu và trầm cảm
Thay đổi so với baseline trên
thang điểm SF-36: đau cơ thể

Thiết kế nghiên cứu
•
•
•

NC ngẫu nhiên, đa trung
tâm, mù đơi, 12 tuần
M=112 (MD,GAD,SAD)
P=0.03

Kết quả

Thang điểm SF-36 giảm
nhiều hơn có ý nghĩa thống
kê so với nhóm dùng giả
dược.

VELAXIN, viên giải phóng chậm, cải thiện triệu
chứng đau cơ thể trên bệnh nhân trầm cảm, lo âu
K. Kroenke et al: Venlafaxine extended release in the short-term treatment of depressed and anxious primary
care patients with multisomatoform disorder. J Clin Psychiatry 2006; 67: 72-80


Venlafaxin 75 mg
(ví dụ: Velaxin từ
châu Âu có dạng viên
nang giải phóng
chậm)

VAI TRỊ VENLAFAXINE TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU THẦN
KINH MẠN TÍNH THEO CÁC GUIDELINES QUỐC TẾ

Venlafaxin (thuộc nhóm SNRI) là
một trong những thuốc hàng đầu
(first-line) trong điều trị đau thần
kinh mạn tính theo Liên hiệp Các
Hội Thần Kinh Châu Âu (EFNS),
Hội Nghiên cứu Đau quốc tế
(IASP)

- 20 -

VAI TRÒ CỦA VENLAFAXIN TRONG ĐIỀU TRỊ NHIỀU BỆNH
TÂM THẦN KINH THEO GUIDELINES CỦA VIỆT NAM
Trầm cảm*
Trầm cảm tái diễn*

Venlafaxin là SNRI
có thể được lựa
chọn trong phác đồ
điều trị:

Rối loạn lo âu phối hợp trầm cảm*
Rối loạn lo âu lan tỏa*
Rối loạn hoảng sợ*
Sa sút trí tuệ,…*
Đau thần kinh mạn tính,…**
Bệnh thần kinh do đái tháo đường***
Theo các guidelines trong nước:
*QĐ số 2058/QĐ-BYT: “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số rối loạn tâm thần thường gặp“
**Phác đồ điều trị đau thần kinh mạn tính của Hội Thần kinh học Việt Nam
*** Phác đồ điều trị bệnh thần kinh do đái tháo đường của Hội Y học TP.HCM
- 21 -


MỘT SỐ
NGHIÊN CỨU
LÂM SÀNG
KHÁC

Xem bài full-text:
bit.ly/chronicpainven

Nghiên cứu về độ an tồn và hiệu quả trên
50 ca đau mạn tính.
Sử dụng liều 75-150 mg/ngày
- 22 -


MỘT SỐ
NGHIÊN CỨU
LÂM SÀNG
KHÁC

Xem bài full-text:

- 23 -



XỬ TRÍ VỚI TÁC DỤNG PHỤ
Buồn nơn có thể xuất hiện sau khi bắt đầu dùng thuốc chống trầm cảm. Nó có thể
biến mất sau khi cơ thể điều chỉnh thuốc.
Có thể sử dụng các lời khuyên sau:
- Dùng thuốc chống trầm cảm với thức ăn, trừ thuốc có nêu hướng dẫn khác.
- Chia nhỏ bữa ăn.
- Mút kẹo cứng không đường.
- Uống nhiều nước mát.
- Thử dùng thuốc kháng axit hoặc bismuth subsalicylate .
- Thay đổi liều lượng hoặc chuyển thành dạng giải phóng chậm.

- Khích lệ tinh thần và giải thích cho bệnh nhân

Nguồn: Antidepressants: Get tips to cope with side effects - Mayo Clinic