Vì sao sự ra đời của triết học mác là một tất yếu lịch sử và là một cuộc cách mạng trên lĩnh vực triết học

lOMoARcPSD|31075046

Vì sao sự ra đời của triết học Mác là một tất yếu lịch sử và là
một cuộc cách mạng trên lĩnh vực triết học
Triết (Trường Đại học Luật Hà Nội)

Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university
Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

? Vì sao sự ra đời của triết học Mác là một tất yếu lịch sử?
Sự ra đời của triết học Mác (vào những năm 40 thế kỉ 19) là một tất yếu lịch sử vì
nó chính là một sản phẩm lý luận của sự phát triển lịch sử nhân loại xuất hiện vào
giữa thế kỷ XIX với những điều kiện khách quan của nó.
●Điều kiện Kinh tế- XH:
- Chủ nghĩa Mác được ra đời những năm 40 thế kỷ 19. Đây là thời kỳ phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa ở các nước Tây Âu phát triển mạnh mẽ.
Vd: + Anh và Pháp cơ bản đã hoàn thành cách mạng cơng nghiệp

+ Đức dù cịn là nước qn chủ phong kiến nhưng có bước phát triển vượt bậc về
kinh tế.
- Sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất tư bản làm cho sở hữu tư bản
tư nhân trở nên chín muồi; cùng với những mặt mạnh do sở hưu tư bản tư
nhân tạo ra thì nó cũng làm cho mâu thuân vốn có của xã hội tư bản chủ
nghĩa bộc lộ rõ rệt, làm nảy sinh nhiều vấn đề tư tưởng, lý luận, thực tiễn đòi
hỏi các nhà triết học đương thời phải giải quyết.
⇨ Mâu thuẫn sâu sắc giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất (tính xã hội hóa
ngày càng cao của lực lượng sản xuất và tính cá nhân của quan hệ SX tư bản chủ
nghĩa)

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

(điều kiện làm việc tồi tệ của các công nhân mỏ than nói riêng và
của giai cấp cơng nhận nói chung)
⇨ Mâu thuẫn xã hội bộc lộ càng rõ rệt, hàng loạt cuộc đấu tranh giai cấp công
nhân nổ ra khắp Châu Âu.

(hình ảnh cơng nhân Anh đưa hiến chương đến quốc hội)
⇨ Giai cấp vô sản trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc đấu tranh cho
nền dân chủ cơng bằng và tiến bộ XH.
 Chính sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa làm cho giai cấp công nhân
phát triển cả về số lượng và chất lượng. Do vậy, cuộc đấu tranh của giai cấp
công nhân ngày càng phát triển chuyển từ tự phát lên tự giác.
 Từ đấu tranh kinh tế sang đấu tranh chính trị, điển hình như cuộc khởi nghĩa
của cơng nhân dệt ở Liong (Pháp – 1831), khởi nghĩa của thợ dệt ở Xiledi (Đức
– 1844), phong trào Hiến chương ở Anh (từ năm 1836 đến năm 1847).

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

- Sự xuất hiện của giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử và cuộc đấu tranh mạnh
mẽ của giai cấp công nhân là một trong những điều kiện chính trị-xã họi
quan trọng nhất cho sự ra đời của CN Mác nói chung và triết học Mác nói
riêng

●Tiền đề lý luâ ̣n:
Sự ra đời triết học Mác không chỉ là sản phẩm tất yếu của những điều kiện kinh tế xã hội của xã hội TBCN giữa thế kỷ XIX mà còn là sản phẩm tất yếu của sự phát
triển hợp qui luật của lịch sử tư tưởng nhân loại. Triết học Mác ra đời là một sự kế
thừa biện chứng những học thuyết, lý luận trước kia mà trực tiếp và rõ nét nhất là
triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị học Anh và chủ nghĩa xã hội không tưởng
Pháp hồi thế kỷ XIX.
+ Triết học cổ điển Đức, đặc biệt là triết học của Hêghen và của Phoiơbắc, là
nguồn gốc lý luận trực tiếp của triết học Mác. Đối với triết học của Hêghen, một
mặt C.Mác và Ph.Ănghgen phê phán tính chất duy tâm thần bí trong triết học này,
mặt khác hai ơng đánh giá rất cao tư tưởng biện chứng của nó. C.Mác khơng chỉ
dựa vào truyền thống của chủ nghĩa duy vật mà còn trực tiếp cải tạo chủ nghĩa duy
vật cũ, khắc phục tính siêu hình và những hạn chế lịch sử của nó. Mác đã kế thừa
hệ thống triết học của Heghen trên cơ sở gạt bỏ các yếu tố duy tâm thần bí, đồng
thời kế thừa quan niệm duy vâ ̣t trong triết học của Phobach để xây dựng chủ nghĩa
duy vâ ̣t biện chứng.
 C.Mác và Ph.Ăngghen đã xây dựng nên triết học mới, trong đó, chủ nghĩa duy
v ật và phép biện chứng thống nhất hữu cơ với nhau.

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

⁃
Triết học cổ điển Đức đại biểu là Heghen và Phơ-bách: ( Triết học CĐ Đức:
hệ thống triết Heghen; quan điểm duy vâ ̣t Phơ bach).

(Ludwig Andreas Feuerbach)

Downloaded by B?o H? ()

lOMoARcPSD|31075046

(Georg Wilhelm Friedrich Hegel)
+ Sự ra đời triết học Mác cũng diễn ra trong sự tác động qua lại với quá trình
C.Mác kế thừa, cải tạo các lý luận về kinh tế và về CNXH. Việc kế thừa và cải tạo
kinh tế chính trị học Anh với những đại biểu xuất sắc là A.Xmít và Đ.Ricácđơ đã
tạo điều kiện cho C.Mác hoàn thành quan niệm duy vật lịch sử cũng như xây dựng
nên học thuyết về kinh tế của mình.

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

⁃

Kinh tế chính trị cổ điển Anh (đại diện tiêu biểu là A.Smith và D.Ricacdo) :

( Adam Smith)

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

(David Ricardo)
+ Mác đã kế thừa tư tưởng nhân đạo của chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp trong
lý thuyết của Xanh Ximong, Phurie trở thành tiền đề lý luâ ̣n quan trọng cho sự ra

đời của lý luâ ̣n Khoa học về CNXH trong Chủ nghĩa Mác.

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

⁃

CNXH không tưởng Pháp (Saint Simon, Fourier):

(Claude Henri Saint Simon)

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

(Charles Fourier)

Downloaded by B?o H? ()


lOMoARcPSD|31075046

●Tiền đề KHTN: Cùng với những nguồn gốc lý luận trên, sự ra đời triết học Mác
còn dựa vào những tiền đề khoa học tự nhiên. Ph.Ăngghen nêu bật ý nghĩa của 3
phát minh lớn đối với sự hình thành triết học duy vật biện chứng
⁃
Định luâ ̣t bảo toàn và chuyển hóa năng lượng: là cơ sở KHTN khẳng định

rằng các dạng vâ ̣t chất tồn tại trong thế giới đều có mối liên hệ với nhau có thể
chuyển hóa cho nhau.
⁃
Học thuyết tế bào là cơ sở KHTN chứng minh rằng thế giới TV và ĐV có
chung nguồn gốc và hình thái đó là tế bào.
⁃
Học thuyết tiến hóa của Dacuyn là cơ sở KHTN chứng minh giữa các lồi
khơng phải là bất biến mà đều được sinh ra từ các lồi trước đó bằng con đường
chọn lọc tự nhiên.
-> Có khả năng tổng kết và tiếp nối lịch sử văn minh nhân loại.
-> Những thành tựu về khoa học tự nhiên làm bộc lộ rõ tính hạn chế, bất lực
của phương pháp tư duy siêu hình trong việc nhận thức thế giới, đồng thời
cung cấp cơ sở tri thức khoa học cho sự phát triển tư duy biện chứng, hình
thành phép biện chứng duy vật.

Downloaded by B?o H? ()