Trị tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm:Khi nào cần dùng loperamid? pdf

Trị tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm:Khi
nào cần dùng loperamid?
Một trong các biểu hiện điển hình của ngộ độc thực phẩm l
à
tiêu chảy. Biểu hiện này đư
ợc cụ thể hoá bằng các dấu hiệu
như đi ngoài phân lỏng, số lần đi ngoài tăng lên. Nếu để t
ình
trạng này kéo dài sẽ gây rối loạn điện giải, mất nư
ớc, thậm
chí tử vong. Vậy dùng thuốc cầm tiêu ch
ảy trong ngộ độc
thực phẩm vào giai đoạn nào của bệnh?
Loperamid - Một thuốc cầm tiêu chảy
Loperamid, một thuốc điển hình có tác dụng cầm tiêu chảy tr
ên
lâm sàng. Đây là m
ột dẫn xuất tổng hợp của piperidin, chất đồng
vận của opioit lên hệ thống thần kinh của ruột. Với cơ chế n
ày,
loperamid là thuốc có tác dụng ức chế cơ dọc của thành ruột n
ên
làm giảm nhu động ruột. Do đó mà ngư
ời bệnh giảm số lần đi
ngoài, giảm lượng nước trong phân.
Đồng thời, thuốc lại có tác dụng làm tăng trương lực cơ vòng, c
ơ
thắt nên ngăn cản quá trình tống đẩy các thức ăn ra ngoài. Hi
ệu
năng điều trị đạt được ngay ở liều thông thư
ờng. Chỉ với liều

điều trị đầu tiên, người bệnh đã bớt đi ngoài, bụng không còn b
ị
kích thích, phần nào kiểm soát được sự tiêu chảy của m
ình mà
không lâm vào tình trạng không hãm nổi. Với sự tác động v
ào
trung tâm tạo ra các phản ứng co thắt ruột gây ra tiêu ch
ảy,
thuốc được cho là có tác dụng tốt với mọi thể bệnh.


Không dùng loperamid cho người bệnh
gan.
Những chú ý khi dùng
Những ưu thế nói trên khó có thể che lấp những như
ợc điểm của
thuốc, nhất là dùng thuốc khi bị rối loạn tiêu hoá, ng
ộ độc thực
phẩm mà đi
ều trị nhiều lần, sử dụng quá liều, sử dụng quá gần
nhau.
Nhược điểm đáng ngại nhất là trướng bụng. Trướng bụng l
à do
nhu động ruột giảm, thức ăn chậm lưu thông. Khi quá mức th
ì
trướng bụng có thể gia tăng làm tắc ruột do liệt ruột. Mặc d
ù tác
hại này là hãn hữu nhưng cũng cần thận trọng với trẻ em v
à
người già.

Do tác dụng phụ gây chóng mặt, mệt mỏi nên nó cần được l
ưu
tâm tới những người có rối loạn tiền đình. Những người m
à có
tổn thương một trong các cơ quan của hệ thống tiền đình thì s
ẽ
bị nặng thêm các triệu chứng bởi thuốc này.
Vì thuốc được chuyển hoá qua gan nên nó là m
ột thuốc không
thích hợp với những người bị suy gan. Thuốc sẽ làm nặng th
êm
tình trạng bệnh lý, sẽ làm gia tăng các bi
ểu hiện của suy gan
đồng thời cũng tăng thêm các tác d
ụng phụ của thuốc. Trong các
trường hợp bị viêm gan nặng, các trường hợp xơ gan th
ì không
nên dùng thuốc này.
Ngoài ra, thuốc còn có th
ể gây dị ứng da, kích ứng, khô miệng.
Một số có thể bị đau bụng hoặc đau dạ dày do thu
ốc. Rất hiếm
thấy thuốc tác động lên thần kinh, một đặc điểm đặc trưng c
ủa
các thuốc có nguồn gốc thuốc phiện. Các báo cáo về tình tr
ạng
nhiễm độc thần kinh có đề cập nhưng đó là dùng ở liều cao tr
ên
động vật thực nghiệm và cơ chế vẫn chưa được làm rõ.
Trên trẻ em, thuốc có những tác hại nhất định cần lưu tâm. Đ

ã
có những báo cáo cho thấy, tình trạng hoại tử niêm m
ạc ruột do
thuốc khi điều trị loperamid ở trẻ em. Những đối tượng này đ
ã
bị liệt ruột do dùng thuốc liều lượng quá cao. Vì thế m
à đây là
cản trở chủ đạo của loperamid làm cho nó không đư
ợc sử dụng
ở trẻ em. Người ta không khuyên dùng thuốc này để cầm ti
êu
chảy ở trẻ dưới 1 tuổi.
Mặc dù chưa thấy bằng chứng rõ ràng v
ề tác dụng gây quái thai
của thuốc trên thai nhi nhưng điều mà người ta đã nhận thấy r
õ
là nó có thể làm giảm cân nặng trẻ sơ sinh. Vì thế mà các bà m
ẹ
cũng cần lưu ý và đơn thuốc dùng cho ph
ụ nữ mang thai cũng
cần được các bác sĩ cân nhắc.
Một điều cần biết ở đây là thu
ốc loperamid sử dụng trong điều
trị ngộ độc thực phẩm chỉ là một thuốc điều trị triệu chứng m
à
không làm hết căn nguyên. Thế nên không bao giờ d
ùng
loperamid một mình mà có thể khỏi được bệnh. Trong trư
ờng
hợp dùng tới liều tối đa trong một ngày mà tình trạng tiêu ch

ảy
chưa cầm thì cần nghiên cứu lại nguyên nhân gây bệnh v
à phác
đồ điều trị. Đặc biệt, nếu nghi ngờ là có d
ấu hiệu của nhiễm
khuẩn từ thức ăn như lỵ trực khuẩn thì c
ần tuyệt đối xem xét kỹ
dùng loperamid vì s
ự chậm lại hoạt động của ruột có thể tạo
thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập v
ào máu. Loperamid trong các
tình huống này gần như không được chỉ định.
Việc can thiệp sử dụng thuốc cầm tiêu ch
ảy loperamid vừa có
lợi nhưng cũng vừa có hại. Nếu chúng ta dùng quá sớm thì m
ầm
bệnh sẽ bị tích tụ lại. Nhưng nếu chúng ta dùng quá muộn th
ì tai
hại đã xảy ra. Vì thế tốt nhất là dùng khi xác định đư
ợc mầm
bệnh gây ngộ độc đã được thải bỏ gần hết. Nhưng đây là m
ột
điều không dễ dàng. Việc sử dụng thuốc tr
ên lâm sàng quan
trọng hơn là căn cứ vào nguyên nhân gây ra, d
ấu hiệu cảnh báo
nguy hiểm và di
ễn biến bệnh. Nó sẽ giúp ngăn chặn những biến
chứng được coi là hệ trọng nhất