bài giảng đoạn trích trao duyên

BỐ CỤC BÀI DẠY
BỐ CỤC BÀI DẠY
A. Kiểm tra bài cũ
A. Kiểm tra bài cũ
B. Bài mới
B. Bài mới
I. Đọc hiểu khái quát
I. Đọc hiểu khái quát
II.
II.
Đọc hiểu chi tiết
Đọc hiểu chi tiết
2. Đọc
2. Đọc
1. Vị trí đoạn trích
1. Vị trí đoạn trích
3. Bố cục
3. Bố cục
4. Đại ý
4. Đại ý
1. Đoạn một:10 câu đầu
1. Đoạn một:10 câu đầu
2. Đoạn hai: 8 câu tiếp

2. Đoạn hai: 8 câu tiếp
III. Củng cố
III. Củng cố
3. Đoạn ba: 16 câu cuối
3. Đoạn ba: 16 câu cuối




Câu 1
Câu 1
. Nguyễn Du sáng tác
. Nguyễn Du sáng tác
Truyện Kiều
Truyện Kiều
theo một cuốn tiểu
theo một cuốn tiểu
thuyết chương hồi của Thanh Tâm Tài Nhân có tên là:
thuyết chương hồi của Thanh Tâm Tài Nhân có tên là:
A. Kim Vân Kiều truyện
A. Kim Vân Kiều truyện
B. Kim Kiều truyện
B. Kim Kiều truyện
C
C
. Kim Kiều tân truyện
. Kim Kiều tân truyện
D.
D.
Kim Vân Kiều tân truyện

Kim Vân Kiều tân truyện
A


Câu 2
Câu 2
. Khái quát nào sau đây về giá trị tư tưởng của
. Khái quát nào sau đây về giá trị tư tưởng của
Truyện Kiều
Truyện Kiều
là không đúng?
là không đúng?
A.
A.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
là bài ca tình yêu tự do và ước mơ công lý
là bài ca tình yêu tự do và ước mơ công lý
B.
B.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
là tiếng khóc cho số phận con người
là tiếng khóc cho số phận con người
C.
C.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
là lời than ai oán về sự dập vùi của
là lời than ai oán về sự dập vùi của

định mệnh
định mệnh
D.
D.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
là lời tố cáo mạnh mẽ, đanh thép
là lời tố cáo mạnh mẽ, đanh thép
C
C


Câu 3.
Câu 3.
Gọi Truyện Kiều là “
Gọi Truyện Kiều là “
một bách khoa thư của
một bách khoa thư của
muôn vàn tâm trạng
muôn vàn tâm trạng
” là một cách nhằm nhấn
” là một cách nhằm nhấn
mạnh:
mạnh:
A.
A.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
thiếu sự căng thẳng, gay cấn, hấp dẫn
thiếu sự căng thẳng, gay cấn, hấp dẫn

B.
B.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
chỉ là một tập thơ trữ tình
chỉ là một tập thơ trữ tình
C.
C.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
đã trở thành một tập sách khoa học về
đã trở thành một tập sách khoa học về
tâm lý
tâm lý
D.
D.
Truyện Kiều
Truyện Kiều
đặc biệt thành công về miêu tả tâm lý nhân
đặc biệt thành công về miêu tả tâm lý nhân
vật
vật
D

(Trích Truyện Kiều)
I. Đọc hiểu khái quát
1. Vị trí đoạn trích
Đoạn trích
Đoạn trích
thuộc phần

thuộc phần
nào của tác
nào của tác
phẩm?
phẩm?




Truyện Kiều
Truyện Kiều
Gặp gỡ
Gặp gỡ
và đính
và đính
ước
ước
Gia biến và
Gia biến và
lưu lạc
lưu lạc
Đoàn tụ
Đoàn tụ
Đoạn trích Trao duyên
Đoạn trích Trao duyên
Từ câu 723 đến câu 765
Từ câu 723 đến câu 765
V
V
ị trí đặc biệt: Khép lại cuộc sống ềm đềm, hạnh phúc;

ị trí đặc biệt: Khép lại cuộc sống ềm đềm, hạnh phúc;
mở ra đoạn đời nổi lênh, phiêu bạt, đắng cay của
mở ra đoạn đời nổi lênh, phiêu bạt, đắng cay của
Kiều.
Kiều.



Em hãy kể những sự kiện chính diễn ra trước đó
Em hãy kể những sự kiện chính diễn ra trước đó
?
?
- Sau đêm thề nguyền, Kim Trọng phải về gấp hộ tang
chú ở Liễu Dương
- Gia đình Kiều gặp tai biến: cha và em bị bắt, của cải
bị cướp
- Kiều phải bán mình cho Mã Giám Sinh để chuộc cha và em. Đêm
cuối cùng ở nhà, Kiều cậy nhờ Thuý Vân trả nghĩa Kim Trọng.




3. Bố cục
3. Bố cục
Đoạn trích
Đoạn trích
được chia
được chia
thành mấy
thành mấy

đoạn? Em
đoạn? Em
hãy nêu nội
hãy nêu nội
dung chính
dung chính
của từng
của từng
đoạn?
đoạn?
Đoạn trích chia thành ba đoạn:
Đoạn trích chia thành ba đoạn:
-
-
Đoạn 1: 10 câu đầu:
Đoạn 1: 10 câu đầu:
Kiều nói
Kiều nói
lời trao duyên
lời trao duyên
-
-
Đoạn 2: 8 câu tiếp:
Đoạn 2: 8 câu tiếp:
Kiều trao
Kiều trao
kỉ vật cho em
kỉ vật cho em
2. Đọc
2. Đọc

Nghe
Nghe
đoạn ngâm thơ của nghệ sĩ ưu tú Trần Thị Tuyết
đoạn ngâm thơ của nghệ sĩ ưu tú Trần Thị Tuyết
(ngâm theo văn bản SGK cũ)
(ngâm theo văn bản SGK cũ)
-
-
Đoạn 3: Còn lại:
Đoạn 3: Còn lại:
Tâm trạng
Tâm trạng
Kiều sau khi trao duyên
Kiều sau khi trao duyên

- Miêu tả cách xử sự của Thuý Kiều khi nhờ
Thuý Vân trả nghĩa cho Kim Trọng.
- Cho thấy diễn biến tâm trạng đau khổ, tuyệt
vọng của Kiều khi buộc phải phụ tình Kim Trọng.
4. Đại ý
Đại ý chính của
Đại ý chính của
đoạn trích là gì?
đoạn trích là gì?

II. Đọc hiểu chi tiết
II. Đọc hiểu chi tiết


1.
1.
Đoạn một: Thuý Kiều trao duyên
Đoạn một: Thuý Kiều trao duyên
+ Kiều phải đem tình yêu mặn nồng đầu
+ Kiều phải đem tình yêu mặn nồng đầu
đời của mình trao cho em.
đời của mình trao cho em.
Tình cảnh bi kịch của Kiều:
Tình cảnh bi kịch của Kiều:
+ Chuyện vợ chồng là chuyện hệ trọng cả đời.
+ Chuyện vợ chồng là chuyện hệ trọng cả đời.
Không yêu sao có thể lấy làm chồng.
Không yêu sao có thể lấy làm chồng.
Tình cảnh bi
Tình cảnh bi
kịch của Kiều
kịch của Kiều
được thể hiện
được thể hiện
thế nào? Tại
thế nào? Tại
sao trao duyên
sao trao duyên
lại là chuyện tế
lại là chuyện tế

nhị khó nói?
nhị khó nói?




THU
THU
Ý KIỀU TRAO DUYÊN CHO EM
Ý KIỀU TRAO DUYÊN CHO EM








Cậy
Cậy
chứ không phải
chứ không phải
nhờ
nhờ
. Vì:
. Vì:
+ Cậy
+ Cậy

có thanh điệu trắc gây
có thanh điệu trắc gây
điểm nhấn lắng đọng cho
điểm nhấn lắng đọng cho
câu thơ.
câu thơ.
+ Cậy mang sức nặng của
+ Cậy mang sức nặng của
niềm tin, là sự tin cậy vào
niềm tin, là sự tin cậy vào
quan hệ ruột thịt.
quan hệ ruột thịt.


Lời lẽ trao duyên
Lời lẽ trao duyên
:
:
Qua câu thơ
Qua câu thơ
đầu em thấy
đầu em thấy
Kiều đã lựa
Kiều đã lựa
chọn lời lẽ thế
chọn lời lẽ thế
nào để nói với
nào để nói với
em?
em?

Chịu lời
Chịu lời
cứ không phải
cứ không phải
nhận lời
nhận lời
. Chịu lời là một
. Chịu lời là một
sự bắt buộc, còn nhận thì tuỳ lòng.
sự bắt buộc, còn nhận thì tuỳ lòng.

- Bình thường là trái đạo lí: Chị lạy em.
Cử chỉ của Kiều khi trao duyên
Em có suy nghĩ
Em có suy nghĩ
gì về cử chỉ lạy em
gì về cử chỉ lạy em
của Kiều qua
của Kiều qua
lời thoại?
lời thoại?
Nhận xét:
Kiều lựa chọn lời lẽ
chính xác, chặt chẽ, đầy
thắt buộc mà vẫn tế nhị
- Trong hoàn cảnh này là có lí:

Kiều lạy đức hi sinh cao cả
của em.




Nàng đã thề nguyền rất sâu nặng với Kim
Nàng đã thề nguyền rất sâu nặng với Kim
Trọng. Nhưng nàng buộc phải hi sinh chữ
Trọng. Nhưng nàng buộc phải hi sinh chữ
tình
tình
để giữ trọn
để giữ trọn
chữ hiếu.
chữ hiếu.
Kiều đưa ra lí do trao duyên
Kiều đưa ra lí do trao duyên


Kiều đã đưa ra lí do trao duyên là gì, bằng lời
Kiều đã đưa ra lí do trao duyên là gì, bằng lời
lẽ, lập luận như thế nào để Vân hiểu?
lẽ, lập luận như thế nào để Vân hiểu?
Kiều lấy tình máu mủ, ruột th
Kiều lấy tình máu mủ, ruột th
ịt
ịt
thuyết phục em.
thuyết phục em.

Qua lời trao duyên
Qua lời trao duyên
em thấy phẩm chất
em thấy phẩm chất
gì của Kiều?
gì của Kiều?
Thông minh, đoan trang, tế nhị, hiếu thảo, tình
nghĩa. Trong hoàn cảnh bi kịch, bối rối vẫn chọn
lời lẽ chính xác, đầy sức thuyết phục
Lời lẽ tha thiết, thấu lí đạt tình khiến Vân
không thể từ chối

THUÝ KIỀU

2. Đoạn 2: Kiều trao kỉ vật cho em
Kiều trao những kỉ vật gì cho em? Việc nhắc
Kiều trao những kỉ vật gì cho em? Việc nhắc
lại những kỉ niệm tình yêu có ý nghĩa gì?
lại những kỉ niệm tình yêu có ý nghĩa gì?
Bức tờ mây, chiếc vành, nhắc đến phím đàn, mảnh
hương nguyền.
Gợi nhớ cảnh thề nguyền, khẳng định tình yêu
sâu nặng, thề non hẹn biển Kim Kiều




Em hiểu thế nào
Em hiểu thế nào

là:
là:
Duyên này
Duyên này
thì giữ vật này
thì giữ vật này
của chung?
của chung?
Câu thơ cho
Câu thơ cho
thấy tâm trạng
thấy tâm trạng
gì của Kiều khi
gì của Kiều khi
trao kỉ vật cho
trao kỉ vật cho
em?
em?
Tâm trạng giằng xé, đầy
Tâm trạng giằng xé, đầy
mâu thuẫn, xót xa:
mâu thuẫn, xót xa:
Khi trao
Khi trao
kỉ vật cho em l
kỉ vật cho em l
à khi
à khi
nàng
nàng

sống với tình yêu mặn
sống với tình yêu mặn
nồng đầu đời. Lí trí buộc
nồng đầu đời. Lí trí buộc
làm nhưng con tim không
làm nhưng con tim không
muốn.
muốn.
Từ ngữ
Từ ngữ
:
:
của chung
của chung


nghe
nghe
th
th
ật xót xa
ật xót xa
: kỉ v
: kỉ v
ật
ật
tình yêu là
tình yêu là
của Thuý Kiều, Kim Trọng
của Thuý Kiều, Kim Trọng

và cả Thuý Vân. Ki
và cả Thuý Vân. Ki
ều trao
ều trao
duyên cho em mà không
duyên cho em mà không
trao tình
trao tình




Nhóm 1
Nhóm 1
Trao duyên xong,
Trao duyên xong,
Kiều có dự cảm gì
Kiều có dự cảm gì


về thân phận ?
về thân phận ?


Hãy tìm những từ
Hãy tìm những từ
ngữ cho thấy Kiều
ngữ cho thấy Kiều
đã nghĩ đến cái chết
đã nghĩ đến cái chết

? Việc tập trung dày
? Việc tập trung dày


đặc những từ ngữ
đặc những từ ngữ
đó có ý nghĩa gì ?
đó có ý nghĩa gì ?


Nhóm 2
Nhóm 2
Kiều đối thoại với
Kiều đối thoại với
những ai ? Nàng đã
những ai ? Nàng đã
nói gì với chàng Kim,
nói gì với chàng Kim,
độc thoại gì với bản
độc thoại gì với bản
thân? Thời gian tâm
thân? Thời gian tâm
trạng có sự thay đổi
trạng có sự thay đổi
như thế nào?
như thế nào?

3. Tâm trạng của Kiều sau khi trao duyên
3. Tâm trạng của Kiều sau khi trao duyên








Ngôn ngữ trong lời thoại gợi ra cuộc sống ở cõi
Ngôn ngữ trong lời thoại gợi ra cuộc sống ở cõi
âm, đầy ma mị:
âm, đầy ma mị:
Nàng coi như mình đã chết
Nàng coi như mình đã chết
. Đó là cái chết của
. Đó là cái chết của
tâm hồn. Vì nàng ý thức hạnh phúc của mình đã
tâm hồn. Vì nàng ý thức hạnh phúc của mình đã
hết rồi, đã chấm dứt.
hết rồi, đã chấm dứt.


Trông ra ngọn cỏ lá cây
Trông ra ngọn cỏ lá cây
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về
Hồn còn mang nặng lời thề
Hồn còn mang nặng lời thề

Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai


Dạ đài cách mặt khuất lời
Dạ đài cách mặt khuất lời


Rưới xin giọt nước cho người thác oan
Rưới xin giọt nước cho người thác oan
Kiều cảm nhận về thân phận
Kiều cảm nhận về thân phận






Kiều đối thoại với Thuý Vân, với Kim Trọng, độc
Kiều đối thoại với Thuý Vân, với Kim Trọng, độc
thoại với chính mình.
thoại với chính mình.
Ý nghĩa: Tâm trạng xót xa, đau đớn đến tột cùng.
Ý nghĩa: Tâm trạng xót xa, đau đớn đến tột cùng.
Tình yêu tan vỡ nàng hoàn toàn trắng tay và coi như
Tình yêu tan vỡ nàng hoàn toàn trắng tay và coi như
đã chết.
đã chết.

Ngôn ngữ đối thoại
Ngôn ngữ đối thoại


Kim Trọng:
Kim Trọng:




Kiều gửi đến chàng trăm nghìn lạy để tạ tội. Nàng
Kiều gửi đến chàng trăm nghìn lạy để tạ tội. Nàng
gọi Kim Trọng là
gọi Kim Trọng là
tình quân, Kim lang, chàng
tình quân, Kim lang, chàng
. Kiều
. Kiều
tự coi chàng Kim là chồng nên mới đau đớn quên
tự coi chàng Kim là chồng nên mới đau đớn quên
m
m
ất
ất


Vân ngồi trước mặt
Vân ngồi trước mặt

.
.



Nỗi buồn đau chất chứa kìm nén trong lòng
Kiều giờ tuôn trào thành tiếng khóc nức nở vì
đành phải phụ tình người yêu:
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!
Độc thoại nội tâm: Kiều tự ý thức về thân phận lỡ
làng, nổi lênh, dang dở, phiêu bạt…qua những thành
ngữ; từ ngữ và câu cảm thán:
Phận sao phận bạc như vôi
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng!




Thời gian tâm trạng
Thời gian tâm trạng


như một dòng chảy miên
như một dòng chảy miên
viễn: hiện tại quá khứ tương lai hư vô
viễn: hiện tại quá khứ tương lai hư vô
hiện tại.
hiện tại.
Ý nghĩa:

Ý nghĩa:
+ Sự khủng hoảng tinh thần làm Kiều mất ý niệm về
+ Sự khủng hoảng tinh thần làm Kiều mất ý niệm về
thời gian.
thời gian.
+ Tâm trạng nàng giằng xé, đau đớn, tìm cách trốn
+ Tâm trạng nàng giằng xé, đau đớn, tìm cách trốn
tránh nhưng vẫn không thoát được thực tại tình yêu
tránh nhưng vẫn không thoát được thực tại tình yêu
tan vỡ.
tan vỡ.
K
K
ết luận chung
ết luận chung




Tâm trạng phức tạp,
Tâm trạng phức tạp,
đau khổ, tuyệt vọng
đau khổ, tuyệt vọng
Trước khi
Trước khi
trao duyên
trao duyên
Khi
Khi
trao duyên

trao duyên
Sau khi
Sau khi
trao duyên
trao duyên
Tình của
Tình của
mình
mình
Trắng tay
Trắng tay
Sống với
Sống với
hiện tại
hiện tại
Sống với quá khứ
Sống với quá khứ
và hiện tại
và hiện tại
Sống với tương
Sống với tương
lai hư vô
lai hư vô