Lửa thiêng

T2

- TRẦN NHƯ THỨC:
`

.

NHÀ XUẤT BẢNVẰNHỌC
a

-

ị


poten

TRAN NHU THUC

Thu Vang

bên Sông Chan
THO

loe (1960 ~ 2002)

raneae

Chon

NHA XUAT BAN VAN HOC

2002


Lời giới thiệu
Có lẽ “Thu vàng bên sơng Châu" - tên tập thơ chọn
lọc của TRẤN NHƯ THÚC - được bắt nguồn từ hai câu
thơ lục bát khá hay trong bài thơ “Chi ca’:
Trầu xanh

lá đã điểm

vâng

Đông sông như rộng mênh

mang xa bd...

Câu thứ nhất: Tác giả muốn nói đến mùa thu -

Một mùa thu man mác buồn và gợi nhớ về bao kỷ niệm
thân thương của quá khứ. Mùa thu: Đó cũng là tuổi đời

của tác giả. Câu thứ hai: Tác giả nói đến dịng sơng

mênh mơng sóng vỗ - Dịng sơng ở đây là sơng Châu Nơi anh đã sinh ra và lớn lên, nơi đã gắn bó với bao
nhiêu kỷ niệm vui buồn của cuộc đời anh!...
Cái

hay

của

hai câu

thơ trên,

khơng

chỉ ở giọng

lục bát nhẹ nhàng tình tế, mà còn là sự kết hợp tài hoa
giữa thơ và hội họa. Đọc thơ, ta cứ thấy hiện lên một

bức

tranh

quê

hương

với

nhiều

hình

ảnh

và

màu

sắc

bình dị... Ta như nghe thấy, như nhìn thấy bước chân

của thời gian... Trầu xanh lá đã điểm vâng... đang biến
đổi theo quy luật mn đời của Tạo hóa, mà khơng gì
có thể ngăn cản được.

Tran Như Thức là một nhả báo. Qua tập thơ, ta
thấy

anh

đi nhiều,

viết nhiều!...

Ở

đâu,

tấm

lòng

nhân

4

4

TRAN NHU THỨC

`

hậu của anh cũng luôn đồng cảm với những vui buồn
của cuộc đời. Thơ anh hồn nhiên, dung dị và đằm thắm.

Qua tập thơ, ta còn thấy một Trần Như Thức ln năng

lịng thương vợ con, q trọng bạn bè và có rất nhiều
ơn nghĩa đối với Đảng, với Cách mạng.
Điều đáng yêu nhất trong tập thơ này là phần thơ
lục bát. Phần thơ này anh viết khá nhuần nhuyễn, hồn

nhiên, có nhiều câu khá hay và cảm động:
Nhìn

con nuốt cháo su hảo

Nỗi bn... mẹ khéo giấu vào nét vui.
(Mẹ)
Những năm đánh giặc mù trời
Vợ tôi trông đợi mịn đơi mắt huyền.
(Vợ tơi)
Tơi nhìn

lá rụng gốc na

Bâng khng thương bạn rừng già Trường Sơn.
(Nhin

cay)

Rượu nông ngâm nỗi đơn cơi
Vơ tình uống phải những lời biệt ly.
(Uống rượu tắc kè)
Hoa ngau chum chim yéu kiéu
Nụ cười mẹ dạy những chiều mưa

sa.

(Tâm tình cơ thợ làng thêu)


THU VANG BEN SONG CHAU

5

`

Bên

cạnh

phần

thơ

xoan

rụng tím

lục

bát

nói

trên,

Trần

Như

Thức cịn có những câu thơ thất ngơn rất giàu hình ảnh
và độc đáo:
Hoa

đường em

tới

Cuốc gọi trăng vàng lối anh sang.
(Tháng Ba)
Trang Tiên điện sáng cùng trăng sáng

Áo em mau tim dễ nhận ra.

(Đêm trăng Thành Huế)
Gạo ngon trắng xóa đầy ăm ấp
Bưởi vàng, gấc đỏ chật ngõ sau
Em vận áo hồng ngôi bán tép
Chị nghiêng miệng thúng đứng mua

rau.

(Chợ Phú)
Đọc bốn câu thơ trên, tôi lại chợt nhớ tới bài thơ
Chợ Tết nổi tiếng của Đoàn Văn Cù, với đầy những chỉ
tiết độc đáo và đậm đà bản sắc dân tộc của một vùng
quê nông thôn Việt Nam...
%
Điều hạn chế chủ yếu trong tập thơ này là sự
mực thước trong cách nghĩ và cách thể hiện, có lẽ vì
giả có nhiều năm là nhà giáo dạy văn Cấp III nên
anh đã quá "mô phạm” chăng? Sự mực thước ngoài

quá
tác
thơ
đời

là rất cần thiết. Nhưng trong thơ q mực thước là tự
trói mình lại, thu nhỏ mình lại. Đơi cánh thơ khơng cất

6
lên
thơ
khó
khi

4

TRAN NHU THUC

`

được (chưa nói đến bay cao, bay xa). Cảm xúc trong
sẽ thiếu đi sự vận động cần thiết, biên độ thơ rất
được mở rộng, ngọn bút thơ sẽ bị lừng chừng trong
sáng tác, khơng dám tung hồnh và phiêu lưu trên

những bến bờ xa lạ. Nơi cất giấu rất nhiều điều kỳ thú

va hap dan cua tho ca. Tất cả những điều đó phần nào
đã làm giảm đi sự thuyết phục của tập thơ đối với bạn đọc.
một
sáng
thật,
tung
điều

Thơ anh còn thiếu đi một chút đắm say ngây ngất,
chút sắc sảo mới mẻ, một chút tìm tịi khám phá
tạo. Nhiều bài thơ chỉ dừng lại ở sự bộc bạch, chân

hiển lành, chưa có nhiều gia cơng nghệ thuật trên
cau chữ... Vượt lên được "một chút” này là một
rất khó khăn, vơ cùng khó khăn! Khơng chỉ đối với

anh mà còn đối với tất cả những người cầm bút. Thực

sự đó là một cuộc "lột xác" (thay đổi tồn bộ cách nghĩ,

cách làm) để vươn lên, để đổi mới, để mang đến cho bạn

đọc những bài thơ đích
va nghệ thuật.

thực

có giá trị về cả nội dung

Mong rằng một ngày không xa, Trần Như Thức
cũng sẽ vượt qua được "một chút” khó khăn trên đỉnh
cao văn chương nây, khi mà bạn đọc luôn trông chờ, yêu
mến và hy vọng vào trái tim đa cảm và tấm lòng nhân
hau cua anh.

Ha Noi, Thu 2002
ĐINH NAM KHƯƠNG


THU VÀNG BÊN SƠNG

CHÂU

7

`

song Chau
Hà Nam q tơi có dịng sông Châu
Chở nước sông Hồng phù sa mỡ mầu

Lướt dưới bóng tre, thun bè xi ngược

Nhộn

nhịp chợ Bầu,

rộn rã bến Dâu.

Lặng thầm, dịng Châu đắp bơi bến bãi,

Biêng biếc lúa, ngô, nhãn, vải, dâu tằm...
Ơi con sông Châu lắng sâu huyền thoại!
Giai điệu quê hương vương van trăng rằm
Đây vũng Thủy Tiên, Tuần Vường sâu thắm,
Kia Long Đọi Sơn, Bảo Tháp lưu thơ...
Tiếng trống Bồ Đề giục ngày khởi nghĩa
Đôi bờ sông Châu đỏ rực mầu cờ.


A

Năm

TRAN NHU THUC

nắng, mười mưa

càng ngời ý chí,

Hạt lúa sơng Châu nuôi chữ nhân tài
Vang ngân trống trường Anh hùng Bắc Lý
Hịa vọng trống đơng Ngọc Lũ sớm mai...
Đẹp sắc mùa thu hơn thơ Nguyễn Khuyến,
Đơng sơng xanh soi bóng mây trôi...
Nhịp cầu mới vắt ngang trời biếc

Nối hai bờ hạnh phúc lứa đơi...
Ơi, dịng sơng Châu gắn bó đời tôi!


THU VANG BEN SONG

CHAU

`

Đêm tị xã
Phủ

Lý lung linh ánh

điện đêm

Hàng cây khép tán ngủ êm đêm

Phố mới vươn dài sang xóm cũ,
Dậy mùi ngơ nướng, bánh đa nem...

Tấp nập xe qua câu Hồng Phú,
Rước đèn tàu chuyển chuyến ngược, xuôi
Xưởng máy rộn rầng âm thanh mới,

Thuyền chài đỏ bếp ánh lửa trơi...

Sơng Châu

in bóng bao bạn

trẻ,

Trăng vàng lắng đọng giọng thơ quen.
Tuần

tra,

chiến

Lớp học Anh

sĩ đi lặng lẽ,

văn sáng rực đèn.

Nhà thờ ngả bóng nghiêng nghiêng
Tượng đài liệt sĩ ngát hương hoa.
Bình yên, thị xã đêm ngon giấc,
Mai sớm tưng bùng, rộn tiếng ca.

tháp,


10

4

TRAN NHU THUC

Hưng Đạo Đại Vương
Hảo

khí Đơng A ruc núi sông

Ba lần đại thắng giặc Nguyên Mông

Diên Hồng lửa chiến bừng khí tiết

Kiép
Bạch
Bảo
Quốc
Hiển

Bac guom than đỏ chiến cơng
Đằng sóng bạc ngời trang sử
Lộc hôn thiêng rạng giỗng Rông
công Tiết chế Trần Hưng Đạo
Thánh trong dân vững tượng đồng.


THU VANG BEN SONG

CHAU

11

`

Chợ Phủ
Chợ Phút” họp ven đường Hai mốt,

Ki 6t bén muong

day liên ké.

Được

chợ càng

mùa,

phiên

Ké ban, người mua,

đông

sản phẩm

đúc,

qué.

Gạo ngon trắng xóa đầy 4m 4p,

Bưởi vâng, quýt đỏ chật ngõ sau.
Em vận áo hồng ngôi bán tép,
Chị nghiêng miệng thúng đứng mua

1. Chợ

Phủ

thuộc

huyện

Binh

Luc

tinh

Ha

Tâu.

Nam


12

4

TRAN NHU THUC

Mấy cô bàng vải cười duyên dáng,
Vai cau "tre đan" ngọt giọng chào.

Nốn nà bún Tát” tay thon bút,

Min

mang gid Hoi”

da thanh

tao.

Chợ Phủ hương bia chào khách tới,
Vẫn ưa rượu Vọc”' nếp thơm hương.
Con ốc vặn mình nên đặc sản

Một lần qua chợ mấy tơ vương...
Phố Phủ - Bình Lục, 1998

1. Làng Tái nổi tiếng nghề làm bún.
2. Làng
3. Làng

Triêu Hội nổi tiếng nghề giã giò lụa
Vọc nâu rượu đặc sản của huyện Bình

Lục.


THU VANG BEN SONG

CHAU

13

`

Bến chờ
Một ngây bốn lượt
Tôi mơ mảng giữa
Sóng hịa trong gió
Dạt dào dạo nhạc

qua sơng,
bênh bơng Châu Giang
mênh mang,

âm vang sớm chiêu.

Tình thương, nỗi nhớ, niềm yêu,

"Tay chèo” - cô gái yêu kiều, mảnh
Phải đâu ngày một, ngây hai,

Bến chờ, đị đợi... đã vài bốn năm!

Tơi đi chiến đấu, biệt tăm...

Tóc xanh đã điểm hoa râm ngày về
Bờ sơng tốt mía, xanh tre,
Làng ven dé da tran trê sức xuân.

mai


14

.

TRAN NHU THUC

Nhìn cây cầu mới, tần ngần...
Đâu rồi cơ gái mến thân thuở nào?
Dịng sơng lấp lống, nao nao...
Chịng chành đị nhỏ, xơn xao nỗi niềm...
“Tay chèo" là một "nàng Tiên"
Kể về cơ lái đị hiên "ngây xưa..."

Tim tơi đứng lặng bến chờ
Phịng khơng... cơ gái lái đị hy sinh!

Thị xã Phủ Lý, 12-1996


15

THU VANG BEN SONG CHAU
`

Vô Kim Bảng
Em về Kim Bảng thăm danh thắng
Ngũ

động Thi Sơn,

bát cảnh

tiên...

Bôi hồi, náo nức vào hang động
Mn

hình

thạch nhũ

chợt hiện lên.

Kỳ ảo khơng gian màu huyền thoại
"Vong Phu" mon

mắt góc biển xa...

trận” n

bờ cõi

"Dan

voi xơng

Vịm

động sóng dồn ra sơng Đáy,

Trống, chiêng, đàn đá... khải hồn ca.
Hang Luôn trái bưởi tới chùa Thi
Đền Trúc đặt diu cau hat dam
Chua

Ba nhộn

nhịp bước người

ởi...

Em về Rim Bảng thăm danh thắng,
Trẩy hội chùa Hương cũng tiện đường.

Ngày xuân cảnh sắc càng thơ mộng,
Tình người sâu nặng với quê hương.


TRAN NHU THUC

16

Phố thự
Phố nằm dọc theo chân
Nhà kê liền nhà, chung
Nhịp sống phập phông
Tứ thời đánh đá, nung

đôi
ngõ...
hơi thở
vôi.

Dun bếp bằng than tổ ong
Mái phố đen sì rêu muội.
Bữa cơm xnh xồng dưa muối

Giúp nhau, ai cũng sẵn lịng.
Con

trai chai tay ghè đá,

Con gái đội thúng ê đầu.

Mô hôi "tơi vơi" trên má...
Thương nhau

tính chuyện

cau trầu.

Chung cư chan hịa, gắn bó
Củng nhau chia ngọt, sẻ bùi
Mừng thọ, mừng người thi dé,
Tiễn người nhập ngũ... đông vui.
Môi nhà,

mỗi người,

mỗi cảnh

Hợp thành phố thợ thân thương

Lửa đèn 4m hồng đêm lạnh
Năng sâu nghĩa phố, tình phường.


THU VANG BEN SONG CHAU

17

`

Luc bat que huong

"Bình Lục đồng trắng, nước trong
Lúa ngơ thì ít, rêu rong thì nhiêu 1)
Câu ca cay đắng nắng chiêu,

Long bong sóng võ, liêu xiêu lá đị.
"Ngâm
“Ngâm

da" than phan con co,
xương” chim cuốc khơng mô mả yên!

Câu

lục bát đồng

ca

Quyện

chiêm,

vào thơ cụ Tam

Nguyên

làng Va”

Nay quê đổi sắc, thay da,

Cánh cò bay lả, bay la đồng vàng.

Cuốc reo ngày mới sang trang,
Trồng đồng Ngọc Lũ ngân vang toàn câu...
Đường lên hạnh phúc mạnh giầu.
Câu thơ lục bát xanh màu thời gian...
Binh

1. Trích

ca dao

2. Cụ Tam
Hạ)

xã Trung

cổ ở huyện Bình

Ngun

Lương

n

ngày

Đơ

nay.

Lục.

(Ngun

Luc,

Khun)

12-1995

6 lang Va

(Vi


TRAN NHU THUC

18

Trên ðỉn] Trường Sơn
Tuổi xuân trên đỉnh Trường Sơn
Em mười tám tuổi tóc vờn gió mây
Gui hang bong rat vai gay,

Gió Lào thổi héo tóc mây nắng hè.
Sốt rừng, vượt dốc, lội khe,

Vai em gùi nặng câu thể hậu phương
Bom rơi, lửa cháy cung đường
Má hồng sạm khói đạn vương không sờn!

Gặp em trên đỉnh Trường Sơn.
Thương em phận gái... cơn hơn thương mình.
Trường

Sơn,

1-1966


THU VANG BEN SONG CHAU

19

`

Suối Lóc
Vượt Trường Sơn mây xanh vờn núi đỏ
Nhớ tóc người u bay trước gió hơm nảo
Như

Theo

mây

suối,

bước anh

tóc em

xanh

rời rol

đi, mỗi một nhịp cầu...

Hỡi em yêu, nhịp tìm anh đập
Có nhịp tim em trợ sức lên đường.
Trong khói đạn, mưa dầu, nắng lửa,
Tóc phai màu cho xanh thắm quê hương.
Anh đã gặp trên tuyến đầu chồng My
Bao suối tóc xanh óng ả, mượt mà
Quyện suối tóc em cuộn trong giông tô
Vay binh minh lên chiếu sáng quê nha...
Đông

Nam

Bộ, 8-3-1969


20

`

Ban

TRAN NHƯ THỨC

bau

Chiến trường cơm sắn độn rau
Mà tôi vẫn gẩy đàn bầu say sưa
Rung gia tan rop dung dua,
Dan bầu thánh thót sớm trưa tâm tinh
"Hoa thom bướm lượn", "Trúc xinh”...
Tinh tang, tang tinh, tang tinh... ngan nga...
Một dây mà trọn bai ca
Ban tay chiễn sĩ mượt mà âm thanh
Phong lan nở trắng rừng xanh
Hương hoa thơm ngát quyện quanh giọng đản
Tĩnh tang, tang tính, tình tang...
Du dương. trầm bổng ngân vang ngọt ngào...
Mặc cho bụng doi réo gao
Tiếng đàn bầu vẫn vút cao lưng trời!
Giữa hai trận đánh, nghỉ ngơi...
Lau xong súng đạn, tôi chơi đàn bầu!
Miền Đông Nam Bộ, 21-6-1968