Vaccine phòng bệnh đốm trắng cá tra kết quả thực nghiệm và triển vọng ứng doc

Vaccine phòng bệnh
đ
ốm trắng cá tra kết quả
thực nghiệm và triển
vọng ứng dụng





Nghề nuôi trồng thuỷ sản đang
ngày một phát triển và trở thành
một ngành có đóng góp đáng kể
trong kim ngạch xuất khẩu. Hiện
tại, nhu cầu cá tra cho xuất khẩu và
tiêu thụ trong nước đều tăng cao.
Giải pháp quan trọng để tạo thêm
nhiều sản phẩm là nuôi công
nghiệp tập trung. Tuy nhiên, hạn
chế chính của môi trường nuôi
công nghiệp mật độ cao là các b
ệnh
bị nhiễm khuẩn dễ có điều kiện
phát triển lây lan. Để hạn chế dịch
bệnh người nuôi đã sử dụng một số
loại kháng sinh. Việc dùng kháng
sinh trị bệnh thường tốn kém và

hiệu quả không cao. Hơn nữa lư
ợng
tồn dư kháng sinh không chỉ ảnh
hưởng đến chất lượng sản phẩm,
mà còn ảnh hưởng đến sức khoẻ
người tiêu dùng.
Trong các nỗ lực làm hạn chế dịch
bệnh do vi khuẩn gây ra ở cá tra,
biện pháp dùng vacxin phòng bệnh
được đánh giá là có hiệu quả và
kinh tế. Nhằm góp phần nâng cao
chất lượng sản phẩm, ổn định nghề
nuôi, Viện Nghiên C
ứu Nuôi Trồng
Thuỷ Sản II đã kết hợp với công ty
thuốc Thú Y TW (Navetco) thực
hiện đề tài cấp nhà nước “ Nghiên
cứu vaccine phòng bệnh nhiễm
khu
ẩn cho cá tra, cá basa, cá mú, cá
giò, cá h
ồng mỹ nuôi công nghiệp”,
trong đó đối tượng được quan tâm
đặc biệt là cá tra. Sau 2 năm thực
hiện, nghiên cứu sử dụng vaccine
phòng bệnh đốm trắng cho cá tra đ
ã
đạt đựơc một số kết quả khả quan
và có triển vọng áp dụng vào thực
tế.

Từ tháng 1 đầu tháng 7 năm 2006,
nhóm nghiên cứu đã thực hiện các
đ
ợt thu mẫu cá bệnh tại Vĩnh Long,
An Giang, Đồng Tháp, đồng thời,
phân lập, và định danh vi khuẩn.
Xác định bằng phương pháp kiểm
tra sinh hoá và phương pháp PCR,
kết quả cho thấy, hầu hết các mẫu
cá tra bệnh đều có dấu hiệu điển
hình c
ủa bệnh đốm trắng (97%) với
sự hiện diện của vi
khuẩn Edwardsiella ictaluri.
Thí nghiệm cảm nhiễm ngược đ
ươc
tiến hành tại phòng thí nghiệm ướt
thuộc Trung tâm Giống Thuỷ Sản
Nước Ngọt Nam Bộ (Viện NC
NTTS2), Cái Bè, Tiền Giang. Vi
khuẩn gây bệnh thực nghiệm là vi
khuẩn Edwardsiella
ictaluri đư
ợcphân lập từ các mẫu cá
bệnh. Nguồn cá tra giống sạch b
ệnh
được cung cấp từ chương trình
Chọn Giống Cá tra của Viện NC
NTTS2. Kết quả nghiên cứu đ
ã xác

định, vi khuẩn Edwardsiella
ictaluri là tác nhân gây bệnh đốm
trắng trên gan, thận và lách cá tra.
Kết quả thí nghiệm cũng xác định
được liều gây chết 50% cá thí
nghiệm (LD
50
) là 2,5 x 10
4
tế
bào/0,2 ml/ cá có trọng lư
ợng trung
bình khoảng 30 gram.
Kh
ả năng đáp ứng miễn dịch của cá
tra(Pangasianodon hypothalmus)
đối với vi khuẩn Edw. Ictaluri của
kháng thể có trong máu cá đạt cao
nhất. Nồng độ kháng nguyên (tế
bào vi khuẩn giết bằng formaline
0,4 %) thích hợp sử dụng chất bổ
trợ Aluminum cũng được xác định
(3x 10
9
tế bào/cá) với phương pháp
vaccine tiem lần đầu vào ngày 1,
lần thứ hai vào ngày 14.
Từ giữa năm 2007, các thí nghiệm
đánh giá hiệu quả và độ dài miễn
dịch của vaccine được thực hiện

tuần tự. Trước tiên, thí nghiệm
công vi khuẩn vào ngày th
ứ 21. Sau
khi tiêm vaccine, tỉ lệ sống tương
đối (Relative Percent Survival-
RPS*) ứng với các liều công
2LD
50
, 20
LD50 ,
và 80LD
50
lần
lượt là 97%, 93% và 71%. Điều
này cho thấy khả năng bảo vệ tức
thời của vaccine khá cao. Theo
Bader và cộng sự (2004)**,
vaccine có RPS trên 60% được
xem là có hiệu quả. Với thí nghiệm
công vi khuẩn sau 2 tháng tiêm
vaccine, RPS ở các liều công
1,6LD
50
, 16LD
50
và 64LD
50
, lần
lượt là 91%, 75% và 50% cho thấy
khả năng bảo vệ của vaccine đã

giảm nhưng vẫn còn khá hiệu quả.
Từ kết quả trên cho thấy, vaccine
cá tra có kh
ả năng bảo hộ tốt có thể
kéo dài trong 2 tháng. Tuy nhiên,
cần phải tiến hành thêm các thực
nghiệm để xác định thời gian bảo
hộ lâu hơn của vaccine. Ngoài ra,
cũng cần phải thực hiện thêm
những nghiên cứu về độ an toàn
của vaccine, nghiên cứu thay thế
ch
ất bổ trợ Aluminum bằng chất hỗ
trợ chuyên dùng cho cá, đồng thời,
cải tiến phướng pháp vaccine để có
thể dễ dàng đưa vaccine phòng
bệnh đốm trắng cá tra vào áp dụng
thực tế.
Mặc dù vẫn còn trong giai đo
ạn thử
nghiệm, nhưng vaccine cho cá tra
của Viện NCNTTS2 phối hợp với
công ty Navetco đã nhận được lời
mời hợp tác từ công ty cổ phần
Vĩnh Hoàn (Đồng Tháp). Vĩnh
Hoàn hiện là công ty nuôi và xuất
khẩu cá tra lớn thứ ba của Việt
Nam.
Thành viên của nhóm nghiên cứu
vaccine ca tra gồm có: TS Nguyễn

Văn Hảo, Cố vấn Khoa học, ThS.
Nguyễn mạnh Thắng (Navetco)
Chủ nhiệm Đề tài, các thành viên
khác:ThS Nguyễn Nhiễm Thư, Ths
Nguyễn Thị Hiền, Nguyễn Thị
Mộng Hoàng, Lê Thị Bích Thuỷ
(Trung tâm Quan Trắc), Nguyễn
Thị Hồng Vân, Hà Ngọc Nga,
Đoàn Bình Minh (TTQG Giống
Thuỷ Sản Nước Ngọt Nam Bộ)
Nguyễn Thị Hiền
*RPS = (1 - Số cá vaccine chết/ Số
cá đối chứng chết)x 100.RPS được
tính trên số cá vaccine và số cá đối
chứng chết từ thời điểm công cho
đến khi kết thúc thí nghiệm.
**Bader J.A.,Shoemaker C.A and
Klesius PH.,2004. Immune
response induced by N-
lauroylsarcosine extracted outer-
membrance proteins of an isolate of
Edwardsiella ictaluci in channel
catfish. Fish & Shellfish Immu, vol
16, phương pháp 415-428.