Nâng cao chất lượng dạy học các môn lý luận chính trị ở trường cao đẳng sư phạm khang khai, tỉnh xiêng khoảng lào

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

CHANHHA DAOLASOUK

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC CÁC MƠN
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG - LÀO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN, NĂM 2017

Tai ngay!!! Ban co the xoa dong chu nay!!!


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

CHANHHA DAOLASOUK

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC CÁC MƠN
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG - LÀO
Chun ngành: LL&PPDH Bộ mơn Lý luận chính trị
Mã số: 60.14.01.11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THI ̣ KHƯƠNG

THÁI NGUYÊN, NĂM 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa
học của TS. Nguyễn Thị Khương - giảng viên Khoa Giáo du ̣c Chính tri,̣
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và
chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác. Mọi thơng tin trích
dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017
Tác giả

Chanhha DAOLASOUK

i


LỜI CẢM ƠN
Luận văn của em hoàn thành và đươ ̣c phép bảo vê ̣ là nhờ sự quan tâm,
giúp đỡ của nhiều tổ chức và cá nhân.
Trước tiên, em xin trân trọng cảm ơn các nhà khoa học trong hội đồng
bảo vệ luận văn đã có những góp ý về mặt khoa học để tôi hoàn thiện luâ ̣n văn.
Em cũng xin được tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các Thầy, Cơ giáo khoa
Giáo dục Chính trị, trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã giảng dạy, giúp
tôi có nề n tảng kiế n thức cơ sở để thực hiêṇ luâ ̣n văn.
Đặc biệt, em xin trân trọng cảm ơn Cô giáo hướng dẫn luận văn - TS
Nguyễn Thị Khương - người đã dành nhiề u trí tuệ, thời gian để giúp đỡ em
trong quá trình thực hiê ̣n luâ ̣n văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, các phòng ban Trường

Đại học Sư phạm Thái Nguyên; các thầy cô giáo và các em sinh viên trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai đã giúp đỡ và ta ̣o điề u kiê ̣n thuâ ̣n lơ ̣i để tơi có
thời gian học tập, nghiên cứu, khảo sát và thực nghiê ̣m.
Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã
ln động viên, khuyế n khić h và tạo điề u kiện thuâ ̣n lơ ̣i, giúp tôi hoàn thành
nhiệm vụ khóa học.
Thái Nguyên,ngày 20 tháng 4 năm 2017
Tác giả

Chanhha DAOLASOUK

ii


MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU....................................................................... iv
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài...........................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................3
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài ............................................3
5. Ý nghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài ........................................................ 4
6. Kết cấu của đề tài............................................................................................. 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY HỌC CÁC MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO
ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG .................... 5

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ............................. 5
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu nước ngồi ...................................................... 5
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước ...................................................... 8
1.1.3. Giá trị của các cơng trình nghiên cứu liên quan đến luận văn và những
vấn đề luận văn cần tiếp tục làm sáng tỏ ............................................................ 12
1.2. Một số vấn đề lý luận của việc nâng cao chất lượng dạy học các môn
Lý luận chính trị................................................................................................. 13
1.2.1. Các khái niệm chung ............................................................................... 13
1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới việc nâng cao chất lượng dạy học các
mơn Lý luận chính trị ở Lào hiện nay ............................................................... 23
1.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng dạy học các mơn Lý luận chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng .................... 31
iii


1.3.1. Xuất phát từ các biểu hiện tiêu cực đã và đang xuất hiện trong đất nước
trong những năm gần đây................................................................................. 31
1.3.2. Xuất phát từ thực trạng công tác dạy và học các mơn Lý luận chính trị
trong trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai.................................................. 33
Kết luận chương 1.............................................................................................. 34
Chương 2. THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC
CÁC MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ
PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG ....................................... 35
2.1. Khái quát chung về trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ..................... 35
2.2. Thực trạng dạy và học các mơn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng
Sư phạm Khang Khai hiện nay .......................................................................... 39
2.2.1. Thực trạng giảng dạy các mơn Lý luận chính trị của giảng viên
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ............................................................ 39
2.2.2. Thực trạng học tập các môn Lý luận chính trị của sinh viên trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........................................................................ 48

2.2.3. Chương trình, nội dung, học liệu phục vụ dạy học các mơn Lý luận
chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........................................... 56
2.2.4. Cơ sở vật chất kỹ thuật của nhà trường ................................................... 63
Kết luận chương 2.............................................................................................. 65
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY HỌC CÁC MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG
CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG ............. 66
3.1. Xây dựng chương trình, học liệu phục vụ dạy học các mơn Lý luận
chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng theo
hướng đổi mới phù hợp với yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học các mơn
Lý luận chính trị ................................................................................................. 66
3.1.1. Phát triển chương trình các mơn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng
Sư phạm Khang Khai theo hướng hoàn thiện và đổi mới ................................. 66
3.1.2. Phát triển các nguồn học liệu phục vụ công tác dạy và học các mơn
Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ............................. 70
iv


3.2. Đổi mới phương pháp dạy và học các môn Lý luận chính trị của giảng
viên và sinh viên ở trường cao đẳng Khang Khai ............................................. 72
3.2.1. Đổi mới phương pháp giảng dạy các mơn Lý luận chính trị ở trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........................................................................ 72
3.2.2. Đổi mới phương pháp tự học, tự bồi dưỡng các môn Lý luận chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ..................................................... 77
3.2.3. Đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá các mơn Lý luận chính trị
ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ......................................................... 81
3.3. Tăng cường điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ việc nâng cao
chất lượng dạy học các mơn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm
Khang Khai ........................................................................................................ 83
Kết luận chương 3.............................................................................................. 86

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 87
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN.... 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 90

v


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1.

Trang
Thống kê trình độ của giảng viên Lý luận chính trị, trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 40

Bảng 2.2.

Kết quả lấy ý kiến phản hồi của người học đối với hoạt động
giảng dạy của giảng viên ............................................................... 43

Bảng 2.3.

Tình hình sử dụng phương pháp dạy học của giảng viên .............. 44

Bảng 2.4.

Tình hình sử dụng giáo án điện tử và ứng dụng công nghệ
thông tin trong giảng dạy của giảng viên bộ môn Lý luận
chính trị .......................................................................................... 45

Bảng 2.5.

Kết quả học tập các mơn Lý luận chính trị của sinh viên khối
Xã hội khóa 2013 - 2017 ............................................................... 46

Bảng 2.6.

Nhận xét của sinh viên về tính thiết thực của các mơn Lý luận
chính trị .......................................................................................... 51

Bảng 2.7.

Nhận xét của sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang
Khai về độ khó và trừu tượng của các mơn Lý luận chính trị ....... 52

Bảng 2.8.

Mức độ hứng thú học tập các mơn Lý luận chính trị của sinh
viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai................................. 52

Bảng 2.9.

Nhận xét của sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai
về phương pháp giáo viên sử dụng chủ đạo trong dạy học .............. 53

Bảng 2.10. Phương pháp học tập các mơn Lý luận chính trị của sinh viên
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai......................................... 54
Bảng 2.11. Ý thức tự học các mơn Lý luận chính trị của sinh viên trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 55
Bảng 2.12. Các mơn Lý luận chính trị dạy ở trường Cao đẳng Sư phạm
Khang Khai .................................................................................... 57

iv


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngay từ khi mới thành lập (22-3-1955), Đảng Nhân dân Cách mạng Lào
đã lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi
hoạt động của mình. Cơng tác tư tưởng luôn được Đảng xác định giữ tầm quan
trọng đặc biệt trong mọi thời kỳ lãnh đạo cách mạng.
Trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện trên mọi
lĩnh vực, được sự giao phó của Đảng và Chính phủ, Bộ Giáo dục và Thể thao
đã rất chú trọng tới công tác bồi dưỡng và giáo dục thế hệ trẻ về lập trường tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Các trường đại học, cao đẳng ở Lào trong
thời gian qua luôn đề cao việc nghiên cứu lý luận và đẩy mạnh công tác tư
tưởng, chính trị. Qua đó, làm sáng tỏ và luận chứng một cách khoa học những
luận điểm nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, góp phần thúc đẩy cơng cuộc
xây dựng và phát triển đất nước bền vững.
Thời gian qua, đội ngũ giảng viên làm công tác nghiên cứu, giảng dạy lý luận
chính trị ở các trường đại học, cao đẳng ở Lào đã luôn bám sát các điểm nóng của
thực tiễn xã hội; đào sâu các vấn đề lý luận, thường xun tìm tịi, đổi mới phương
pháp, chương trình, giáo trình, nội dung giảng dạy cho phù hợp với điều kiện thực
tiễn, gắn với định hướng và chiến lược phát triển chung của Đảng và Nhà nước.
Việc học tập lý luận chính trị trong các trường đại học và cao đẳng đã có những
chuyển biến tích cực: người học đã chủ động tiếp thu bài giảng, tích cực tương tác
với giảng viên, thể hiện sáng tạo trong việc tiếp nhận và xử lý thơng tin, qua đó
nâng cao trách nhiệm cơng dân của mình đối với sự phát triển của đất nước.
Tuy nhiên, do những nguyên nhân chủ quan và khách quan tác động từ
nhiều phía, gần đây công tác giảng dạy, học tập các môn Lý luận chính trị ở các
trường đại học, cao đẳng có phần sa sút; chất lượng giảng dạy còn nhiều vấn đề

nổi cộm, cần làm sáng tỏ. Tính bền vững trong giảng dạy các môn khoa học
Mác - Lênin ở bậc đại học, cao đẳng đang dần bị mất đi, việc tổ chức giảng dạy
1


và học tập các mơn Lý luận chính trị cịn mang tính hình thức, làm cho người
học thiếu hứng thú, dẫn đến coi nhẹ, đánh giá không đúng tầm quan trọng của
các mơn Lý luận chính trị.
Trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng là trường đào
tạo giáo viên trung học. Trong bối cảnh đổi mới và hội nhập quốc tế, việc nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên, chất lượng giảng dạy, học tập lý luận chính trị
ở nơi đây cũng cần phải đặt lên như là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu nhằm thực
hiện tốt Nghị quyết lần thứ X mà Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đề ra.
Để thực hiện nhiệm vụ đó, bên cạnh việc biên soạn, thiết kế lại chương
trình; biên soạn giáo trình, tài liệu theo hướng cơ bản, hiện đại phù hợp với
thực tiễn của đất nước; kết hợp các tri thức hàn lâm với tri thức ứng dụng, đa
dạng hóa nguồn học liệu các mơn Lý luận chính trị dùng chung cho đào tạo các
chuyên ngành, thì việc đổi mới phương pháp giảng dạy là vô cùng quan trọng.
Giảng viên phải không chỉ là người giỏi về kiến thức mà phải là người có
phương pháp dạy học giỏi, phải giới thiệu được những tinh túy của các môn
khoa học đến sinh viên. Giảng viên phải làm cho các môn học đó trở nên hấp
dẫn hơn, thúc đẩy tính sáng tạo của sinh viên.
Từ những lý do trên, tôi mạnh dạn chọn vấn đề: “Nâng cao chất lượng
dạy học các môn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai,
tỉnh Xiêng Khoảng - Lào” làm đề tài luận văn thạc sỹ.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng của việc nâng cao chất lượng dạy
học các mơn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh
Xiêng Khoảng, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hơn

nữa chất lượng dạy và học các môn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư
phạm Khang Khai nói riêng và các trường đại học, cao đẳng ở Lào nói chung.

2


2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận chung về dạy học và dạy học các môn Lý
luận chính trị ở Lào.
- Phân tích thực trạng chất lượng dạy học các mơn Lý luận chính trị ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, Lào.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học các mơn
Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng
Khoảng, Lào.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các giải pháp góp phần nâng cao chất
lượng dạy và học các mơn Lý luận chính trị ở trường cao đẳng Khang Khai,
tỉnh Xiêng Khoáng, Lào.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nâng cao chất lượng dạy học các mơn Lý luận chính trị là một vấn đề
rộng. Tuy nhiên, trong khuân khổ của đề tài thạc sỹ, luận văn chỉ giới phạm vi
nghiên cứu ở một số mặt có ý nghĩa quyết định nhất tới việc nâng cao chất
lượng dạy và học các môn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang
Khai, tỉnh Xiêng Khoảng trong giai đoạn từ năm 2011 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
4.1. Cơ sở lý luận của đề tài
Đề tài dựa trên:
- Cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
nghĩa duy vật lịch sử.

- Lý luâ ̣n về da ̣y ho ̣c và dạy học các mơn Lý luận chính trị.
- Kế thừa các cơng trình nghiên cứu về nâng cao chất lượng dạy học các
mơn Lý luận chính trị.

3


4.2. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Sử dụng các phương pháp luận duy
vật biện chứng và duy vật lịch sử kết hợp các phương pháp phân tích; phương
pháp tổng hợp; phương pháp so sánh, đối chiếu; phương pháp lịch sử, lôgic…
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: phương pháp điều tra, phương pháp
khảo sát, phương pháp quan sát, phương pháp thống kê…
5. Ý nghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài
- Đề tài hồn thành góp phần làm sáng tỏ hơn thực trạng về nâng cao
chất lượng dạy và học các mơn Lý luận chính trị trên cả nước Lào nói chung và
ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai nói riêng.
- Đề tài còn làm tài liệu tham khảo cho học viên cao học, sinh viên các
ngành khoa học chính trị và những người có quan tâm đến việc nâng cao chất
lượng dạy học các mơn Lý luận chính trị ở Lào hiện nay.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 7 tiết.

4


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC CÁC MƠN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI,
TỈNH XIÊNG KHOẢNG
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu nước ngồi
Nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy các mơn học Lý luận chính trị
là một trong những nội dung quan trọng mà các quốc gia theo định hướng
chính trị xã hội chủ nghĩa đặt ra trong hệ thống giáo dục quốc dân. Tùy thuộc
vào hệ thống chính trị và giáo dục đặc thù mà mỗi quốc gia có định hướng
riêng cho các mơn học Lý luận chính trị. Việt Nam là một trong những quốc
gia theo đuổi mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Do đó, ở Việt Nam
có rất nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học liên quan đến vấn đề nâng cao chất
lượng dạy học các môn Lý luận chính trị, tiêu biểu là các cơng trình sau:
- Cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dạy và học môn Mác
- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong trường đại học” (Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia Hà Nội, 2004) do tác giả Nguyễn Duy Bắc chủ biên. Cuốn sách là
một tập hợp những bài viết của nhiều nhà nghiên cứu lý luận chuyên sâu, trong
đó các tác giả đã tập trung phân tích chất lượng dạy và học các mơn Lý luận
chính trị ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới [4].
- Cuốn sách “Phương pháp giảng dạy lý luận chính trị” (Nhà xuất bản
Lao động Xã hội, Hà Nội, 2008) do tác giả Ngô Văn Thạo (Chủ biên) đã khái
quát chung về lý luận chính trị và giáo dục lý luận chính trị cũng như một số
vấn đề tâm lý và giáo dục học trong giảng dạy học lý luận chính trị, phẩm chất
nghề nghiệp, nghệ thuật diễn giảng, kiểm tra, đánh giá trong dạy học lý luận
chính trị ở các trường Chính trị huyện trên đất nước Việt Nam [2929].
5


- Trong cuốn sách “Một số vấn đề về phương pháp giảng dạy lý luận chính
trị” (Nhà xuất bản Thơng tấn, Hà Nội, 2009), tác giả Vũ Ngọc Am đã trình bày
nhiều vấn đề liên quan phương pháp giảng dạy lý luận chính trị ở Việt Nam [1].

- Tác giả Phạm Huy Kỳ trong cuốn sách “Lý luận và phương pháp nghiên
cứu, giáo dục lý luận chính trị”, (Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính quốc
gia, Hà Nội, 2010), đã trình bày một số vấn đề lý luận và phương pháp dạy học
lý luận chính trị ở Việt Nam [19].
- Tác giả Trần Thị Anh Đào (Chủ biên) trong cuốn “Cơng tác giáo dục
lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay” (Nhà xuất bản Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2010 đã giới thiệu với độc giả một số vấn đề chung về công
tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam; thực trạng cơng tác giáo
dục lý luận chính trị cho sinh viên và qua đó đề xuất những phương hướng cơ
bản và giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính
trị cho sinh viên Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa [11].
Đề tài KX 10-08 “Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học
Mác - Lênin ở Việt Nam- Những vấn đề chung” do GS.TS Nguyễn Hữu Vui
làm chủ nhiệm (2002) đã đánh giá thực trạng sử dụng phương pháp trong giảng
dạy các môn khoa học Mác - Lênin và đề ra những giải pháp cơ bản để đổi mới
phương pháp giảng dạy các môn khoa học ở Việt Nam [37].
Đề tài cấp Bộ mã B.09-27 do PGS.TS Trần Thị Anh Đào (Chủ nhiệm đề
tài), (2009) “Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay” đã
làm rõ những khái niệm liên quan đến môn học lý luận chính trị, phân tích vai
trị của giáo dục lý luận chính trị đối với sinh viên, qua đó đưa ra những nhận
đinh, đánh giá, đề xuất một số giải pháp, định hướng nâng cao giáo dục lý luận
chính trị cho sinh viên ở Việt Nam [12].
6


Luận án tiến sĩ triết học của Nguyễn Tiến Thủ (2003), "Quan hệ biện
chứng giữa chủ thể và khách thể nhận thức với việc phát huy vai trò chủ thể
trong học tập của sinh viên Việt Nam hiện nay", Học viện Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh. Tác giả luận án đã phân tích quan hệ chủ thể và khách thể của

quá trình nhận thức, mối quan hệ giữa chủ thể - khách thể trong quá trình học
tập bậc đại học của sinh viên Việt Nam, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp
nhằm phát huy vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo của sinh viên trong q
trình nhận thức [322].
Trong luận án Tiến sĩ Triết học với tiêu đề “Giáo dục lý luận Mác Lênin với việc hình thành và phát triển nhân cách của sinh viên Việt Nam
trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay”, (Học viện chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh, 2002), tác giả Hồng Anh đã khái qt có hệ thống các vấn đề lý
luận về giáo dục lý luận Mác - Lênin, sự hình thành và phát triển nhân các
của sinh viên, kinh tế thị trường. Thông qua việc khảo sát thực tế việc học
tập các mơn Lý luận chính trị của sinh viên ở các trường đại học ở Thủ đô
Hà Nội, tác giả đã chỉ ra thực trạng và những vấn đề đặt ra trong giáo dục lý
luận Mác - Lênin cho sinh viên ở Việt Nam [2].
Luận văn Thạc sĩ Triết học của Hoàng Thị Hương, “Vấn đề giáo dục
lý luận Mác - Lê nin cho sinh viên các trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh
biên giới phía Bắc Việt Nam hiện nay” (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh, 2005) đã phân tích một cách khái quát bức tranh toàn cảnh của việc
giáo dục lý luận Mác - Lênin cho sinh viên ở các tỉnh miền núi phía Bắc ở
Việt Nam. Trong đó tác giả khẳng định, việc giáo dục các môn khoa học
Mác - Lênin cho sinh viên ở khu vực miền núi phía Bắc ở Việt Nam cịn gặp
nhiều khó khăn nhất định, chất lượng học và tập còn nhiều yếu, kém. Để
nâng cao chất lượng dạy và học các môn khoa học Mác - Lênin, tác giả cho
rằng cần chú trọng vào nhiều khâu, trong đó quan trọng nhất phải là đổi mới
nội dung và phương pháp dạy học [18].
7


Ngồi các cơng trình trên, ở Việt Nam, nhằm nâng cao chất lượng dạy
và học các mơn Lý luận chính trị, các nhà khoa học trên cơ sở phân tích thực
trạng cơng tác giáo dục lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân ở
Việt Nam đã đề xuất nhiều giải pháp khả quan, như các bài viết của: PGS.TS

Đào Duy Quát với bài viết: “Đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng hiệu
quả công tác giáo dục lý luận chính trị trong tình hình mới”, Tạp chí Tư
tưởng - Văn hoá số 6 năm 2006 [24]; Bài viết của TS. Nguyễn Công Hưng,
“Để thực hiện tốt chương trình đổi mới giáo dục lý luận Mác - Lênin ở trường
Đại học và cao đẳng”, Tạp chí Tuyên giáo, số 6 năm 2010 [17]; TS. Đặng Thị
Nhiệt Thu với bài: “Đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị trong các
trường đại học và cao đẳng”, Tạp chí Khoa học chính trị, số 3 năm 2010…[31]
Các cơng trình này đã luận giải một các sâu sắc các khái niệm: Lý luận, Lý
luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị… đưa ra thực trạng cơng tác giảng
dạy các mơn Lý luận chính trị và đưa ra các giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao
chất lượng giáo dục lý luận chính trị ở Việt Nam.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước
Từ khi bắt đầu sự nghiệp đổi mới đến nay, các Nghị quyết Đại hội Đảng,
các Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương của các Hội nghị cơng tác
chính trị - tư tưởng của nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào đều đánh giá
cao về cơng tác tư tưởng, chính trị. Các Nghị quyết: Hội nghị lần thứ 8 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IV) về cơng tác chính trị - tư tưởng trong
tình hình mới (năm 1989); Nghị quyết của Bộ Chính trị Trung ương Đảng số
13/BCHTW (ngày 31/4/1995) về cơng tác chính trị - tư tưởng trong giai đoạn
mới; Nghị quyết của Bộ Chính trị Trung ương (tháng 7/1997) về những nhiệm
vụ chủ yếu của công tác tư tưởng và Nghị quyết số 60 của Bộ Chính trị Trung
ương (tháng 7/2003) về phương hướng nhiệm vụ và giải pháp chung của cơng
tác chính trị - tư tưởng trong tình hình mới đều khẳng định cơng tác tư tưởng,
chính trị và giáo dục tư tưởng, chính trị cho nhân dân có một tầm quan trọng
đặc biệt trong việc phát triển kinh tế - xã hội.
8


Trong những năm qua, việc nghiên cứu và quán triệt tầm quan trọng của
công tác tư tưởng được tiến hành thường xuyên liên tục. Đặc biệt ở vào các

thời điểm bước ngoặt của lịch sử, nhất là từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IV trở lại đây, đã có nhiều hội thảo, báo cáo của các ban ngành và nhiều bài
báo được đăng trên những Tạp chí như: Xây dựng Đảng, Tuyên truyền, A Lun
May với mong muốn kế thừa và nhằm làm rõ những luận cứ trong các Nghị
quyết về cơng tác tư tưởng chính trị của Đảng.
Với định hướng chính trị xã hội chủ nghĩa, ở nước Lào, các mơn Lý luận
chính trị có một vị trí và vai trị quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Việc nghiên cứu và giảng dạy các môn học này trong thời gian qua đã được
Đảng và Nhà nước đặc biệt chú ý.
Liên quan đến việc nâng cao chất lượng giảng dạy các mơn Lý luận
chính trị, ở Lào có các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu theo các hướng sau:
- Về công tác tư tưởng, công tác lý luận có các cơng trình: Luận án tiến sĩ
của tác giả Xắc - Xa - Vắt Xuân Thếp - Phim - Ma - Son về: "Công tác tư tưởng
của Đảng Nhân dân cách mạng Lào" (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
2002) [38]; luận án của tác giả Phăn - Đng - Chít - Vơng Sa: "Cơng tác lý luận
của Đảng Nhân dân cách mạng Lào trong thời kỳ đổi mới" (Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, 2002) [23]; luận án “Chất lượng cơng tác tư tưởng của
các Đảng bộ tỉnh đồng bằng miền Trung nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
trong giai đoạn hiện nay” (2013) của Bun Đuông Cay Xỏn [7]; luận án “Đào tạo
đội ngũ cán bộ lãnh đạo của hệ thống chính trị ở Cộng hịa Dân chủ Nhân dân
Lào hiện nay của Khămphăn Vông Phachăn”… Các luận văn thạc sĩ của tác giả
Bun Đuông Cay Xỏn: "Nâng cao chất lượng công tác tư tưởng của Đảng bộ tỉnh
Xa Van Na Khệt Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay"
(Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2002) [6] và tác giả Chăn - Tha Vông Phun - Thị - Bua Thoong: "Đổi mới công tác chính trị - tư tưởng của
Đảng Nhân dân cách mạng Lào trong giai đoạn hiện nay", (Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2003) [8]...
9


Các cơng trình trên chủ yếu đề cập đến việc đổi mới, nâng cao cơng tác

tư tưởng, chính trị và đào tạo đội ngũ cán bộ lãnh đạo trong hệ thống chính trị ở
Cộng hịa Dân chủ Nhân dân Lào. Mặc dù vậy, trong các cơng trình đó, đã ít
nhiều đã đề cập đến việc cần thiết phải nâng cao chất lượng giáo dục lý luận
chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo nói riêng và cho cơng dân nói chung.
- Về nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị, giáo dục lý luận Mác
- Lênin cho học sinh, sinh viên có các cơng trình tiêu biểu sau:
Luận văn cao học “Nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho
sinh viên ở Trường Đại học Công an nhân dân Lào hiện nay”. Trong luận văn,
tác giả đã giải thích tầm quan trọng của giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên
ở Trường Đại học Cơng an nhân dân Lào; trình bày những yếu tố tác động đến
việc giáo dục lý luận chính trị và thực trạng, nguyên nhân của thực trạng công
tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên ở trường Đại học Cơng an nhân dân
Lào hiện nay. Từ đó, luận văn chỉ ra phương hướng và một số giải pháp góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên ở Trường Đại
học Công an nhân dân Lào.
Luận án “Vấn đề giáo dục lý luận Mác-Lênin cho học viên hệ cao cấp ở các
Trường chính trị và hành chính nước Cộng hịa Dân chủ Nhân dân Lào hiện
nay” của tác giả Sai Kham Moun Ma Ni Vong. Luận án đã khẳng định giáo dục lý
luận Mác - Lênin cho học viên hệ cao cấp là bộ phận rất quan trọng trong hệ thống
giáo dục, đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các Trường Chính trị và Hành chính
Lào, tạo nên sự hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản chủ
nghĩa và trang bị phương pháp luận khoa học, biểu hiện chủ yếu ở nội dung,
chương trình và phương thức đào tạo nhằm đáp ứng những đòi hỏi về chất lượng
cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay. Luận án
cũng đánh giá những vấn đề đặt ra đối với giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học
viên hệ cao cấp ở các Trường Chính trị và Hành chính nước Cộng hịa Dân chủ
Nhân dân Lào hiện nay: Mâu thuẫn giữa yêu cầu phải có đội ngũ giảng viên

10

chun nghiệp giỏi chun mơn, có phương pháp sư phạm tốt với thực tế đội ngũ
này còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng; Mâu thuẫn giữa yêu cầu phải có
chương trình, nội dung giáo dục lý luận Mác - Lênin đa dạng, linh hoạt, phù hợp
thực tiễn Lào với hiện trạng chương trình, nội dung cịn nhiều bất cập; Mâu thuẫn
giữa địi hỏi tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo trong học tập của đội ngũ học
viên hệ cao cấp với thực tế còn chưa tích cực, tự giác, chủ động và sáng tạo trong
học tập. Mâu thuẫn giữa lý tưởng trong giáo dục lý luận Mác - Lênin với đời sống
thực tế còn nhiều trái ngược. Từ đó, luận án đề xuất bốn giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả cho học viên hệ cao cấp là: 1) Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác giáo dục lý luận Mác - Lênin và nâng cao nhận thức về vai trò của giáo
dục lý luận Mác - Lênin cho học viên hệ cao cấp; 2) Từng bước xây dựng đội ngũ
giảng viên các bộ môn khoa học Mác - Lênin đủ về số lượng, bảo đảm về chất
lượng; 3) Đổi mới nội dung chương trình, giáo trình, phương pháp giảng dạy các
mơn khoa học Mác - Lênin và tăng cường đầu tư về cơ sở vật chất cho công tác
giáo dục lý luận Mác - Lênin; 4) Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của
học viên trong việc tự giáo dục lý luận Mác - Lênin.
Gần đây nhất có cơng trình luận văn thạc sỹ khoa học Giáo dục của
Vilayseng NOUXAYLOR “Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác
- Lênin ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, Cộng hòa
dân chủ nhân dân Lào” (Trường Đại học Vinh, 2012). Đề tài đã nghiên cứu thực
trạng chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin cho sinh viên ở trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng và khẳng định trong nhiều
năm qua việc giảng dạy môn Triết học ở đây đã được nâng cao về chất lượng.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế về chương trình, phương pháp dạy và học. Để
nâng cao chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Sư
phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, đề tài cho rằng cần tập trung vào các giải
pháp như đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, đổi mới phương
pháp kiểm tra, đánh giá, tăng cường phương tiện, cơ sở vật chất cho dạy học các
môn Lý luận chính trị trong đó có mơn Triết học Mác - Lênin…

11


Ngồi các cơng trình dưới dạng luận văn, luận án, cịn có nhiều bài viết
đăng trên các báo, tạp chí mà nội dung đã đề cập đến công tác giáo dục lý luận
chính trị cũng như nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị nói chung ở
Cộng hịa dân chủ nhân dân Lào. Tuy nhiên, các cơng trình này mới chỉ dừng lại ở
bước đầu nghiên cứu chứ chưa đi sâu nghiên cứu một cách cơng phu, có hệ thống.
1.1.3. Giá trị của các cơng trình nghiên cứu liên quan đến luận văn và những
vấn đề luận văn cần tiếp tục làm sáng tỏ
* Giá trị của các cơng trình nghiên cứu liên quan đến luận văn:
Thứ nhất, với các cách tiếp cận và các quan điểm khác nhau, các nhà
nghiên cứu đã đưa ra nhiều vấn đề liên quan đến luận văn như các khái niệm:
giáo dục, giáo dục lý luận chính trị, giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng
viên, sinh viên…
Thứ hai, dưới nhiều góc độ khác nhau các cơng trình cũng đã khẳng định
được thực trạng công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên cịn gặp nhiều
khó khăn và trở ngại. Do có sự tác động của nhiều nhân tố khác nhau nên chất
lượng dạy học các môn khoa học Mác - Lênin còn chưa cao.
Thứ ba, các nhà nghiên đã đề xuất nhiều giải pháp khác nhau cho việc
nâng cao chất lượng giáo dục LLCT cho cán bộ, đảng viên, sinh viên... và khẳng
định, để nâng cao chất lượng giáo dục lý luận cho sinh viên cần phải đổi mới
nhiều yếu tố, đặc biệt là chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học các
mơn lý luận chính trị.
Thứ tư, mặc dù có nhiều cơng trình nghiên cứu về lý luận chính trị cũng
như cơng tác giáo dục lý luận chính trị, nhưng với tính cách là một cơng trình
nghiên cứu chun sâu về nâng cao chất lượng dạy học các mơn Lý luận
chính trị cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai thì cho đến
thời điểm hiện tại, chưa có một cơng trình nào bàn luận tới một cách cơng phu
và có hệ thống.

12


* Những vấn đề luận văn cần tiếp tục làm sáng tỏ:
Thứ nhất, luận văn kế thừa và đưa ra quan điểm về dạy học, dạy học các
môn lý luận chính trị.
Thứ hai, luận văn nghiên cứu, xác lập một số tiêu chí để đánh giá chất
lượng dạy học các mơn Lý luận chính trị cho sinh viên làm cơ sở khoa học cho
việc khảo sát thực trạng chất lượng dạy học các mơn lý luận chính trị cho sinh
viên ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai hiện nay.
Thứ ba, luận văn đề xuất một số biện pháp nhằm góp phần nâng cao chất
lượng dạy học các mơn lý luận chính trị cho sinh viên ở trường Cao đẳng Sư
phạm Khang Khai trong thời gian tới.
1.2. Một số vấn đề lý luận của việc nâng cao chất lượng dạy học các mơn
Lý luận chính trị
1.2.1. Các khái niệm chung
1.2.1.1. Khái niệm về dạy học
“Dạy học” là một hoạt động thực tiễn chỉ có ở lồi người. Lồi vật, dù có
“thơng minh” đến mấy vẫn khơng biết “dạy học”. Các hoạt động “dạy” con để
săn mồi hay chống lại kẻ thù chỉ là bản năng của con vật. Con người, với tư
duy sáng tạo, năng động, đã chủ động tác động và cải biến giới tự nhiên để duy
trì cuộc sống của mình. Và, chính trong q trình đó con người biết đến hoạt
động “dạy học”. Hoạt động dạy học có từ thời xa xưa. Ngay từ thời đồ đá, con
người đã biết truyền thụ kiến thức cho nhau dưới dạng “cha truyền con nối”.
Trải qua các thời đại khác nhau, từ thời đồ đá đến công trường thủ công và đại
công nghiệp, việc dạy học, truyền thụ kiến thức đã được con người thực hiện
với kỹ năng, kỹ xảo ngày một tiến bộ. Nền sản xuất xã hội ngày càng phát
triển, càng hiện đại thì quá trình dạy học và truyền thụ kiến thức của nhân loại
càng phát triển. Nếu ở buổi ban đầu dạy học chỉ là những hình thức tổ, nhóm
với số lượng người chênh lệch nhau khá nhiều về lứa tuổi, về trình độ, thì sau

này đã được nâng lên thành trường lớp như ngày nay. Các kỹ thuật, phương
pháp, phương tiện dạy học tiên tiến, hiện đại cũng theo đó mà xuất hiện.
13


Vậy dạy học là gì?
Dạy học là một khái niệm đa nghĩa. Tùy theo cách tiếp cận về mục đích, nội
dung, chương trình, kế hoạch… mà người ta định nghĩa dạy học theo các cách
khác nhau. Trong đó có khá nhiều quan niệm coi dạy học như một quá trình:
Dạy học là một q trình, đó là chuỗi liên tiếp các hành động dạy, hành
động của người dạy và người học đan xen và tương tác với nhau trong khoảng
không gian và thời gian nhất định, nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học [3333].
Dạy học là quá trình cộng tác giữa thầy và trị ln tác động qua lại, bổ
sung cho nhau để truyền đạt - điều khiển và lĩnh hội - tự điều khiển tri thức nhằm
tạo cho người học khả năng phát triển trí tuệ, góp phần hồn thiện nhân cách [36].
Q trình dạy học là một hệ toàn vẹn gồm hoạt động dạy và hoạt động học
luôn luôn tương tác với nhau, thâm nhập vào nhau, sinh thành ra nhau. Sự tương
tác giữa dạy và học mang tính chất cộng tác, trong đó dạy giữ vai trò chủ đạo [38].
“Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm truyền đạt và lĩnh hội kiến thức,
kinh nghiệm xã hội đã tích lũy được, nhằm biến kiến thức, kinh nghiệm xã hội
thành phẩm chất và năng lực cá nhân” [15, tr 18].
“Dạy học được hiểu là một hoạt động bao gồm hai quá trình, quá trình
dạy của thầy và q trình học của trị. Hai q trình này có mối quan hệ biện
chứng, tồn tại vì nhau, sinh ra vì nhau và thúc đẩy nhau phát triển” [13, tr 30].
Ngồi các quan niệm trên, cịn có nhiêu quan niệm khác nhau về dạy học
và quá trình dạy học, như:
- Quá trình dạy học là quá trình bảo đảm cùng một lúc ba sự thống nhất:
giữa dạy và học; giữa truyền đạt với chỉ đạo trong dạy; giữa lĩnh hội và tự chỉ đạo
trong học. Bản chất của quá trình dạy học là sự thống nhất biện chứng của dạy và
học; nó được thực hiện trong và bằng sự tương tác có tính chất cộng đồng và hợp

tác (cộng tác) giữa dạy và học, tn theo lơgíc khách quan của nội dung dạy học.
- Hoạt động dạy học là hoạt động chuyên biệt của người lớn (người được đào
tạo nghề dạy học) tổ chức và điều khiển hoạt động học của trị nhằm giúp chúng
lĩnh hội nền văn hóa - xã hội, tạo ra sự phát triển tâm lý, hình thành nhân cách.
14


- Dạy học vừa là nghệ thuật, vừa là khoa học, vì nội dung giáo dục khơng
ngừng đổi mới và biến động nên người giáo viên/giảng viên phải không ngừng
nâng cao trình độ cả về tri thức lẫn kỹ năng giảng dạy.
- Dạy học là quá trình chia sẻ kiến thức
- Dạy học là tổ chức cho học sinh tự học
- Dạy học là quá trình hợp tác và gợi mở kiến thức
Các khái niệm về dạy học nêu trên, mặc dù còn hiểu theo nhiều cách
khác nhau, song đi sâu tìm hiểu, chúng tơi thấy tất cả các quan niệm đều thống
nhất ở chỗ hiểu quá trình dạy học bao gồm hai thành tố khác nhau là hoạt động
dạy và hoạt động học. Hai thành tố này có mối quan hệ, bổ sung cho nhau và
được hiểu theo nghĩa khác nhau.
Quan niệm khác nhau về dạy:
Ở nước ngoài, các nhà khoa học giáo dục đã tiếp cận từ nhiều nguồn
khác nhau để đi đến kết luận dạy là một quá trình chỉ đạo và hướng dẫn quá
trình học để người học đạt được những kiến thức, kỹ năng hay thái độ mới; từ
đó làm tăng cường lịng nhiệt tình của người học và phát triển hơn nữa các kỹ
năng hiện có ở người học. Ở đây, các chuyên gia giáo dục đã nhấn mạnh đến
vai trò của người thầy trong q trình dạy và học. Người thầy đóng vai trị là
“huấn luyện viên” của q trình học, cịn người học vừa là đối tượng của hoạt
động dạy, vừa là chủ thể của q trình học. Mục đích cuối cùng mà hoạt động
dạy hướng đến là làm thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của người học.
Cịn có quan niệm khác cho rằng dạy là một sự nỗ lực của người thầy để
giúp đỡ hay tạo ra sự phát triển ở người học. Sự phát triển ở đây được quan

niệm là sự phát triển toàn diện, bao gồm cả về thể chất lẫn tình thần, cả về thái
độ lẫn hành vi cũng như kiến thức, kỹ năng của người học.
Ở Việt Nam, nhiều nhà nghiên cứu cũng thống nhất với nhau quan niệm
về dạy: đó là hoạt động nhằm giúp cho người học tự mình chiếm lĩnh tri thức,
kỹ năng, hình thành hoặc thay đổi những tình cảm, thái độ ở người học theo

15


chiều hướng tích cực. Như vậy, ở đây, dạy khơng phải là truyền thụ kiến thức
một chiều, càng không phải cung cấp thông tin đơn thuần, mà chủ yếu là giúp
cho người học tự mình chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng, bồi dưỡng cảm xúc và
hình thành thái độ.
Như vậy, dạy là một hoạt động đặc trưng của người giáo viên, ở đó,
thơng qua các phương pháp dạy học đặc thù, người dạy tổ chức, điều khiển quá
trình học của học sinh, qua đó làm tăng hàm lượng kiến thức, kỹ năng và thay
đổi thái độ, cách đánh giá hiện có của người học. Kết quả cuối cùng của q
trình dạy là tạo điều kiện và thúc đẩy quá trình học diễn ra một cách tốt nhất
Quan niệm khác nhau về học
Theo nhiều nhà nghiên cứu nước ngồi thì học là một sự thay đổi ở
người học kiến thức, cách hiểu, kỹ năng và thái độ thơng qua q trình nhận
thức và suy nghĩ về q trình nhận thức đó.
Theo từ điển Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, “Học hay còn gọi là học
tập, học hành, học hỏi là quá trình tiếp thu cái mới hoặc bổ sung, trau dồi các kiến
thức, kỹ năng, kinh nghiệm, giá trị, nhận thức hoặc sở thích và có thể liên quan
đến việc tổng hợp các loại thông tin khác nhau. Khả năng học hỏi là sở
hữu của lồi người”. Theo đó “Học tập cũng như việc học tập bài bản không bắt
buộc, tùy theo hồn cảnh. Nó khơng xảy ra cùng một lúc, nhưng xây dựng dựa
trên và được định hình bởi những gì chúng ta đã biết. Học tập có thể được xem
như một q trình, chứ khơng phải là một tập hợp các kiến thức thực tế và các hủ

tục giáo điều. Việc học tập của con người có thể xảy ra như là một phần của giáo
dục, đào tạo phát triển cá nhân. Chơi đùa đã được tiếp cận dưới một số nhà lý luận
xem như là hình thức đầu tiên của việc học. Trẻ em thử nghiệm với thế giới, tìm
hiểu các quy tắc, và học cách tương tác thơng qua chơi đùa” [40].
Ngồi các quan niệm trên cịn có nhiều quan niệm khác nhau về học
tập, như:
- Học tập là nghiên cứu, học hỏi, tìm tịi và khám phá những cái mới làm
cho cuộc sống của mình và xã hội ngày càng phong phú hơn.
16


- Học tập là q trình tích luỹ kiến thức của nhân loại trong nhà trường
và ngoài xã hội.
- Học hay còn gọi là học tập, học hành, học hỏi là quá trình tiếp thu cái mới
hoặc bổ sung, trau dồi các kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, giá trị, nhận thức hoặc
sở thích và có thể liên quan đến việc tổng hợp các loại thông tin khác nhau.
- Học tập là một q trình tơi luyện về tri thức, tiếp thu mọi điều có sẵn
trong thực tế, nhà trường và ngoài xã hội.
- Học tập là học và luyện tập để hiểu biết; để có kĩ năng có trí thức.
- Học tập là thu nhận kiến thức khoa học, nâng cao hiểu biết.
- Học tập là nâng cao năng lực từ duy giúp cho chúng ta có kiến thức
hiểu biết được một cách tồn diện trở thành người có ích cho xã hội.
Như vậy, các khái niệm dạy học, dạy và học là những khái niệm có cùng
một nội hàm. Ngoại diện khác nhau là do cách tiếp cận vấn đề của mỗi nhà
nghiên cứu. Tựu chung lại, nói tới dạy học là nói đến vai trị của giáo viên và
học sinh trong q trình dạy học. Trong đó, người giáo viên được coi là tác
nhân khách quan của hoạt động nhận thức của học sinh, còn học sinh là chủ thể
nhận thức và là trung tâm của quá trình dạy học. Về bản chất, dạy học là quá
trình nhận thức độc đáo của người học dưới sự chỉ đạo của người dạy.
1.2.1.2. Khái niệm về Lý luận chính trị và dạy học các mơn Lý luận chính trị

Ngay từ khi thành lập, Đảng nhân dân cách mạng Lào đã khẳng định
lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động. Đường lối cách mạng sáng tạo của Đảng dựa trên nền tảng tư tưởng đó
đã đưa cách mạng Lào đến thắng lợi vẻ vang trong công cuộc xây dựng và
bảo vệ vững chắc tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Với ý nghĩa đó, Đảng và Nhà
nước Lào đã đưa các mơn khoa học Mác-Lênin, Lịch sử của Đảng, Đường
lối cách mạng nhân dân Lào vào chương trình dạy học trong các trường Đại
học và Cao đẳng. Trong hệ thống giáo dục đại học Lào, các môn khoa học
Mác - Lênin, Lịch sử của Đảng và Đường lối cách mạng nhân dân Lào (gọi
chung là các mơn Lý luận chính trị) có một vị trí đặc biệt quan trọng. Vậy
Lý luận chính trị là gì?
17