Bài giảng Một số công trình tiêu biểu của mỹ thuật thời lý - Mỹ thuật 6 - GV.N.Hồng Nhung

Bài 12: Thường thức mĩ thuật




NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG


KIỂM TRA BÀI CŨ

Mỹ thuật thời Lý gồm
các loại hình nghệ thuật
nào?


1. Kiến trúc
- Kiến trúc cung đình;
- Kiến trúc Phật giáo.
2. Điêu khắc và chạm khắc
trang trí
3. Gốm


THẢO LUẬN NHĨM
Thời gian thảo luận 3 phút
Nhóm 1: Chùa Một Cột:
Xây năm nào? Ở đâu? Hình dáng? Tên gọi khác?
Nhóm 2: Chùa Một Cột có nét gì tiêu biểu?
Nhóm 3: Tượng A di đà:
Chất liệu của tượng? Cấu trúc? Nét độc đáo của pho tượng?
Nhóm 4: Con Rồng thời Lý:

Trình bày đơi nét về con Rồng thời Lý?
Nhóm 5: Gốm thời Lý:
Nêu chất màu men của gốm thời Lý? Xương gốm như thế nào?
Nhóm 6: Gốm thời Lý:
Hình dáng gốm? Đề tài trang trí? Nét hoa văn được khắc như
thế nào?


I. KIẾN TRÚC :

* Chùa Một Cột (Diên Hựu Tự):):

-Theo
-Tồn
Xâsử
y dự
nngơi
g nătồn
mchùa
1049.
bộ
sách,
bộ có
khukết
cấu
hình
vng,
mỗi
chiều
chùa

được
bao
bọc
bởi
hồ
Liên
- ĐưBố
ợc xây
dựng
ncó
ăm 1049,
làdáng
một
trong
cục
chung
được
quy
tụ

Chùa
hình
3m đặt
trên cột
đá khá
Trì,rộng
bốn
dẫn
những
cơngphía

trình có
kiếncầu
trúccong
tiêu biểu
của
-

như
mộtvàđóa
sen
nở
vềlớn
điểm
trung
tâm
làm
nổi ).
bật
(
đường
kính
1,25m
vào
trung
tâm
hai
tịa
Bảo
*
Ý thành

nghĩa
hình
dáng
ngơi
kinh
Thcủa
ăng
Long.
giữa
hồ,
xung
quanh
trọng
tâm
của chùa
với đóa
các
tháp
phía
trước.
Chùa
giống
như
một
chùacó
: lan can bao bọc.
nét
cong
mềm
mại

của
mái,
sen
nở
trên
đá
giữa
hồợc
- Ngơi
chùa
nằm
ở thủcột
đơ Hà
Nội,
đã đư
XuấtChiểu
phátthẳng
từ(hình
một ước
mơ khoắn
Linh
vng
).
các
đường
khỏe
trùng tu-nhiều
lần (lần
cuối
năcấu

m 1954
do
Chùa
có
kết
hình
mong muốn có hồng tử nối
của
cột
và
gấp
-dân
Xung
quanh
hồ
là
canHà
thực
Pháp
tàncác
phá
trnét
ướcQuan
khilan
rútkhúc
khỏi
vng,
mỗi
cạnh
dài

3m,
nghiệp
và giấc
mơ gặp
và
hành
lang
có cịn
vẽ
Nội).
Ngơi
chùa
hiện
naytường
tuy
khơng
của
các
sơn
trụ
chống
Thế
Âm
Bồcon
Tát
hiện
trên
sen
đặt
trên

cột
đáđài
khá
lớn
của
Lýtheo
Tháisử
Tơng
(ghi
1028
–ngơi
tranh.
đúng
nhvua
ư(đường
cũ(
sách
lại,
xung
quanh
cột,
tạo
nên
sự
kính
1,25m).
1054
Doxây
đó,dựng
chùato,

cóđkiến
trúc12m
chùa
thời).Lý
ẹp, cạnh
hài
hịalàvới
độc đáo
hìnhnhững
bơng hoakhoảng
sen
và có một cảnh quan thống đãng)
nhưng
nở,
trong
có
tượng
Quan
Âm,
sáng tối ẩn hiện lung linh
vẫntượng
giữ đư
ợc kiến
banngự
đầu.
trưng
chotrúc
Phật
trên

trong
khơng gian n ả.
tịa sen.


II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM:

1. Điêu khắc:

a. Tượng A-di-đà (Chùa Phật Tích – Bắc Ninh)


II. ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM:

1. Điêu khắc:

a. Tượng A-di-đà (Chùa Phật
Tích – Bắc Ninh )



- Được
tạc được
từ đá tạc
nguyên
khối
Pho
tượng
từ
đá

+
Phần
tượng:
+
Phần
bệxám.
tượng: Gồm 2 tầng:
màu xanh
ngun khối màu xanh xám,
Phật
A
di đàLà
ngồitịa
xếpchia
bằng,
hai trịn,
bàn
tay
. .Tầng
trên:
sen
hình
- Tượng
được
làm
2 phần:
tác
điêu
khắc
xuất

.làKhn
mặt sen
tượng
phúc
hậu,
dịu tì
ngửa,
đặtphẩm
chồng
lên
nhau
đểvới
trước
bụng,
như
một
đóa
nở
rộ
hai
tầng
thâ
nlêntượ
gđậm
và
bệ
tượ
nlýg.
nhẹ
hiền

mang
đùinnghệ
theo
quy
vẻ
định
đẹp
của
nhà
tưởng
Phậtcủa
sắc
của
thuật
thời
Lý
cánh, các cánh sen được chạm
đơi
nhưng
dáng
ngồi
vẫn
thoải
mái,
khơng
gị bó.
người
PNVN:
Mắt
lá

dăm,
lơng
mày
nói
riêng
vàchồng
của
nền
nghệ
rồng
theo
lối
đục
nơng,
mỏng.
+ Phần
tượng:
Khn
mặt phúc
hậu, dịu hiền
Các
nếp
của
áo
bó
sát
người
được
lá liễu, mũi dọc dừa thanh tú, cổ kiêu
thuật

tộcvẻ
nói
chung.
mang
đẹp
tưởng
bng
từdân
vaiđậm
xuống
dưới
tạolý
nên
những của người phụ nữ
. Tầng dưới: là đế tượng hình bát
ba ngấn
và
nụ mại,
cườitha
kín
đáovànởtrau
trên
đường
cong
mềm
thướt
Việt
Nam.
giác,
xung

quanh
chạm
trổhai
nhiều
họa
mơi.
chuốt
càng
tơn
thêm
vẻ
đẹp
của
pho
tượng.
- Pho
tượng
chia
làm
+ Phần
bệ
tượng:
làm
tầng:
tiết
trang
trí
hình
hoaChia
dâyhơi

chữ
S2 và
Mình
tượng
thanh
mảnh,
ngồi
dướn
về
phần
rõ
rệt:
Phần
tượng
và
phía
trơng
uyển
nhưng
lại trịn.
.nước.
Tầng
trên
là chuyển
tịa sen
hình
sóngtrước,
phần
bệ tượng.
vững

vàng.

. Tầng dưới là đế tượng hình bát giác.


Pho tượng Phật A-di-đà khổng lồ ở
Kamakura, tỉnh Kanagawa, Nhật Bản

Tượng A-di-đà ë
chïa PhËt TÝch


1. Điêu khắc:
b. Con rồng thời Lý:




- Thân dài uốn khúc mềm mại theo kiểu thắt túi, có hình chữ S,
thon nhỏ dần từ đầu đến đi mang dáng dấp của một con rắn
nên cịn gọi là “Rồng Rắn” hay “Rồng Giun”.Có 12 khúc, đại
diện 12 tháng trong năm, biểu trưng cho sự thay đổi thời tiết
năm tháng, sự trù phú và phồn vinh của nền văn hóa nơng
nghiệp lúa nước. Thân mềm mại uốn lượn thể hiện sự biến hóa
và khả năng thay đổi, dịch chuyển thiên nhiên của con rồng cai
quản thời tiết, mùa màng. Trên lưng có vây nhỏ liền mạch và
đều đặn.


- Đầu rồng là phần rất đặc biệt, hoàn

toàn khác rồng Trung Hoa. Nó có bờm
dài, râu cằm, khơng sừng (như rồng
Trung Hoa). Mắt lồi to, hàm mở rộng, đây
là điểm hoàn toàn khác với các con rồng
khác của các nước.

- Miệng rồng luôn ngậm viên châu, ở
Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc
rồng hay cầm ngọc bằng chân trước.
Viên châu tượng trưng cho tính nhân
văn, tri thức và lịng cao thượng. Đầu
rồng luôn hướng lên đớp lấy viên ngọc
thể hiện tinh thần tôn trọng các giá trị
nhân văn cao quý, theo đuổi sự uyên
bác và tinh thần cao thượng


- Chỉ được chạm khắc ở những di
tích liên quan trực tiếp tới vua như ở
Kinh Đô, một số chùa là nơi vua đã qua
hoặc cư trú lại như chùa Phật Tích, Chùa
Dạm, chùa Long Đọi,… Rồng thường có
mặt cạnh những biểu tượng Phật giáo
như lá đề và hoa sen.


Rồng
thời
Lý

Rồng
Châu
Âu

Rồng Trung Quốc


1. Điêu khắc:
b. Con rồng thời Lý:



+ Có dáng dấp hiền hịa, mềm
mại.
+ Mình trịn lẳn, đầu khơng có
sừng.
+ Uốn lượn nhịp nhàng theo kiểu
thắt túi, nhỏ dần về đi.


2. Gốm:


2. Gm:
- Có các trung tâm lớn và nổi tiếng về gốm:
Thăng Long, Bát Tràng, Thổ Hà
- Rt tinh xo.
- Chất màu men khá phong phú:
+ Men ngọc
+ Men da lươn

+ Men trắng ngà
+ Men hoa nâu


2. Gốm :


+
Xươnggốm
gốmmỏng,
mỏng,
nhẹ, chịu
+ Xương
nhẹ.
được
nhiệt
độ lửa
+ Hình
dáng
nhẹcao.
nhàng, thanh
+
Nét chạm khắc chìm, uyển
thốt.
chuyển,…
+ Đề tài trang trí:
+ Hình dáng nhẹ nhàng, thanh
Hình tượng
bơng sen,
thốt,

trau chuốt,
mangđài
vẻ sen
đẹp
hay lá
senq
cách
điệu được
trang
trọng,
phái.

khắc nổi hoặc chìm.
+ Đề tài trang trí:

Hình tượng bơng sen, đài sen
hay lá sen cách điệu được
khắc nổi hoặc chìm.