BÀI TẬP VIẾT PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG
GIỮA CÁC CHẤT
Những chú ý khi làm loại bài tập này :
-Phải nắm vững các phản ứng hóa học của các hidrocacbon.
-Nhớ các điểm đặc biệt trong các phản ứng, ví dụ :
Ankan :
-Phản ứng thế : Từ C
3
trở lên nếu thế với Cl
2
(askt, 1:1) sẽ thu
được hỗn hợp sản phẩm là đồng phân của nhau.
-Phản ứng cracking : Chỉ có ở ankan từ C
3
trở lên.
-Phản ứng Đềhidro hóa đôi khi cũng được gọi là phản ứng
cracking nhưng xúc tác là Ni, t
o
.
-Lưu ý : Phản ứng cộng H
2
và đề H
2
đều có xúc tác là Ni, t
o
.
Xicloankan :
-Vòng C
3
, C
4
chỉ có phản ứng cộng mở vòng không có phản ứng
thế. Vòng C
5
trở lên không có phản ứng cộng chỉ có phản ứng
thế.
Aken, ankadien, ankin :
-Phản ứng cộng : Nếu tác nhân bất đối cộng với anken bất đối
thì sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Macopnhicop.
Chú ý đến sản phẩm.
-Đối với ankin thì cần chú ý đến xúc tác để biết 1 hoặc 2 liên kết
sẽ bị đứt.
-Phản ứng trùng hợp : Cần chú ý các phản ứng trùng hợp 1,4
thường tạo thành cao su.
v Bài tập ứng dụng :
Bài 1 :
a)Viết phương trình phản ứng khi cho propen, propin,
divinyl tác dụng với Br
2
theo tỉ lệ mol 1 : 1.b)Hỏi khi cho 3
chất trên tác dụng với HCl (có xt) theo tỉ lệ 1 : 1 thì thu được
những sản phẩm gì? Gọi tên chúng.
c)Hãy cho biết CTCT và tên gọi của sản phẩm khi cho isopren
và penta-1,4-dien tác dụng với dd Br
2
, HCl theo tỉ lệ mol 1 : 1.
Viết CTCT của polime thu được khi trùng hợp 2 ankadien cho
trên.
GIẢI :
a)Phản ứng cộng giữa hydrocacbon không no với tác nhân đối
xứng thì tương đối đơn giản. Tùy vào tỉ lệ số mol mà 1 hoặc 2
liên kết π sẽ bị đứt.
Ptpứ : Xem phần tóm tắt hóa tính
b)Tác dụng với HCl (1 : 1)
Áp dụng quy tắc Macopnhicop
*Propen cộng HCl cho 2 sản phẩm.
v Bài tập tương tự :
1) Viết phương trình phản ứng của but-1-in, buta-1,3-dien với
H
2
, Br
2
, HCl, H
2
O. Gọi tên sản phẩm.
2) Khi trùng hợp buta-1,3-dien với xúc tác Na ta thu được cao su
Buna có lẫn 2 sản phẩm phụ A và B. A là một chất dẻo không có
tính đàn hồi, mỗi mắc xích có một mạch nhánh là nhóm vinyl. B
là hợp chất vòng có tên là 1-vinylxiclohexan có phân tử bằng
108. Viết các phương trình phản ứng xảy ra dưới dạng CTCT.
3) Phản ứng cracking là gì? Viết các phương trình phản ứng
dạng tổng quát khi cracking một ankan.
-Khi cracking butan thu được một hỗn hợp gồm 7 chất, trong đó
có H
2
và C
4
H
8
. Hỏi CTCT của butan là n hay iso? Viết các
phương trình phản ứng đã xảy ra?
4) Olefin là gì? Với CTPT C
n
H
2n
có thể có các chất thuộc dãy
đồng đẳng nào? Nêu tính chất hóa học cơ bản của nó?
Viết phương trình phản ứng khi cho propylen tác dụng với O
2
,
dd Br
2
, HCl, dd KMnO
4
, phản ứng trùng hợp.
Hợp chất C
6
H
12
khi cộng hợp HBr chỉ thu được một sản phẩm
duy nhất, định CTCT có thể có của olefin này và viết phương
trình phản ứng