Kinh te the gioi_985.pdf

Lúâi nối àêìu

T

ÛÂ LÊU, NGÊN HÂNG THÏË GIÚÁI ÀẬ NHÊÅN THC
ỷỳồc rựỗng, xoaỏ oỏi giaóm ngheõo vaõ tựng trỷỳóng phuồ
thuửồc vâo sûå hûäu hiïåu ca hïå thưëng tâi chđnh qëc gia.
Chó riïng viïåc tịm hiïíu tâi chđnh àống gốp nhû thïë nâo cho
tùng trûúãng – vâ mưåt chđnh sấch tưët cố thïí gip cho viïåc àẫm
bẫo sûå àống gốp ca tâi chđnh ra sao - àậ lâ trổng têm ca mưåt
nưỵ lûåc nghiïn cûáu lúán ca Ngên hâng trong nhûäng nùm qua.
Nghiïn cûáu nây bao gưìm nhûäng phên tđch tịnh hëng hïå
thưëng vïì kinh nghiïåm ca mưåt sưë nûúác c thïí, cng nhû
nhûäng phên tđch kinh tïë lûúång múái àêy àưëi vúái cấc bưå sưë liïåu
phong ph ca cấc nûúác. Tâi chđnh cho Tùng trûúãng dûåa trïn
nghiïn cûáu nây, vâ sûã dng nố àïí cố àûúåc mưåt cấi nhịn tưíng
húåp vïì viïåc chđnh sấch cho khu vûåc tâi chđnh àûúåc sûã dng
nhû thïë nâo trong thïë k múái àïí thc àêíy tùng trûúãng vâ gốp
phêìn xoấ àối giẫm nghêo.
Khi mổi viïåc tưët àểp, tâi chđnh sệ hoẩt àưång êm thêìm ựỗng
sau; nhỷng khi moồi thỷỏ xờởu i, thũ thờởt baồi ca khu vûåc tâi
chđnh lẩi hiïån lïn mưåt cấch àau àúán. Cẫ thânh cưng vâ thêët
bẩi àïìu ch ëu bùỉt ngìn tûâ mưi trûúâng chđnh sấch. Chđnh
sấch cêìn phẫi tẩo ra vâ duy trị mưåt cú súã hẩ têìng thïí chïë –
trong nhûäng lơnh vûåc nhû thưng tin, låt phấp, vâ àiïìu tiïët –
tûác lâ nhûäng àiïìu thiïët ëu àïí vêån hânh sn sễ cấc húåp àưìng
tâi chđnh. Trïn hïët, cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh sấch cêìn lâm
viïåc cng vúái thõ trûúâng àïí gùỉn àưång cú khuën khđch tû
nhên vúái lúåi đch chung. Khi tịnh trẩng chi phđ cưng nghïå
thưng tin liïn lẩc hẩ thêëp chûa tûâng cố, dêỵn àïën sûå höåi nhêåp

xi


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

lúán hún ca thõ trûúâng tâi chđnh toân cêìu, thị cấc nhâ hoẩch
àõnh chđnh sấch àûáng trûúác mưåt thấch thûác múái àïí àẫm bẫo
sûå gùỉn bố nây. Chđnh ph cêìn chín bõ sùén sâng àïí xờy dỷồng
laồi caỏc chủnh saỏch cuóa mũnh nhựỗm tranh thuó nhûäng cú hưåi nẫy
sinh tûâ quấ trịnh hưåi nhêåp toân cêìu, vâ cng àïí àïì phông
trûúác nhûäng ri ro cố liïn quan.
Cën sấch nây dûåa trïn nhûäng nghiïn cûáu múái nhêët àïí
khùèng àõnh mưåt sưë quan àiïím àậ àûúåc bẫo lûu tûâ lêu, vâ chêët
vêën nhûäng quan àiïím khấc. Mưåt sưë nhâ bịnh lån, tûâ lêu àậ
coi tâi chđnh lâ mưåt bưå phêån gêìn nhû khưng cố liïn quan gị
vúái phong traõo xoaỏ oỏi giaóm ngheõo; nhỷng bựỗng chỷỏng ỳó ờy
aọ cho thờởy roọ raõng rựỗng, phaỏt triùớn taõi chủnh cố vai trô àưåc
lêåp vâ mẩnh mệ trong viïåc tùng thïm sûå thõnh vûúång nối
chung. Nûúác nâo xêy dûång àûúåc mưåt mưi trûúâng thïí chïë an
toân cho cấc húåp àưìng tâi chđnh, gip cho ngên hâng vâ thõ
trûúâng chûáng khoấn cố tưí chûác hûng thõnh hún, thị nûúác àố
sệ àûúåc chûáng kiïën nhûäng nưỵ lûåc ca mịnh gùåt hấi àûúåc
nhiïìu thânh quẫ trong cåc chiïën chưëng àối nghêo.
Àiïìu tiïët húåp l cấc cưng ty tâi chđnh lâ mưåt phêìn thiïët ëu
trong cêu chuån nây. Nhûng viïåc àiïìu tiïët cng ngây câng
trúã nïn phûác tẩp, vâ cën sấch nây àûa ra mưåt sưë hûúáng dêỵn
àïí àâm phấn vïì sûå phûác tẩp êëy. Cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh
sấch phẫi àùåc biïåt ch àïën nhûäng àưång cú khuën khđch do
hïå thưëng àiïìu tiïët tẩo ra: phẫi gùỉn cấc khuën khđch tû nhên
vúái lúåi đch cưng cưång theo mưåt cấch nâo àố àïí cho sûå theo dội

chùåt chệ cấc thïí chïë tâi chđnh ca cú quan giấm sất chđnh thûác
àûúåc cng cưë vûäng chựổc thùm bựỗng sỷồ giaỏm saỏt cuóa caỏc ửởi
tỷỳồng tham gia thõ trûúâng. Cën sấch nây sệ lâm rộ mưåt àiïìu
lâ, cấi gị cố tấc dng tưët nhêët sệ ph thåc vâo hoân cẫnh ca
tûâng nûúác – thđ d, úã mưåt sưë nûúác, viïåc ban hânh chûúng
trịnh bẫo hiïím tiïìn gûãi cưng khai cố thïí cêìn phẫi chúâ viïåc
tùng cûúâng thïí chïë àïí bưí trúå.
Mùåc d côn rêët nhiïìu viïåc chđnh ph phẫi lâm, nhûng
cng côn nhûäng lơnh vûåc khấc mâ khu vûåc cưng dûúâng nhû
khưng cố àûúåc lúåi thïë so sấnh, trong àố àấng lûu nhêët lâ
viïåc súã hûäu cấc cưng ty tâi chđnh. Mưåt lêìn nûäa, vêën àïì lẩi lâ

xii


LÚÂI NỐI ÀÊÌU

cấc àưång cú khuën khđch vâ nhûäng mưëi quan têm vïì mùåt
chđnh trõ. Ngoâi cấc vêën àïì khấc, cấc quët àõnh thûúâng
khưng dûåa trïn tiïu chđ hiïåu quẫ, mâ lẩi dûåa trïn mong mën
àûúåc ban thûúãng cho cấc nhốm lúåi đch àùåc biïåt. Vị l do àố,
chûúng trịnh tû nhên hoấ àûúåc thiïët kïë k câng cố thïí mang
lẩi nhûäng lúåi đch xậ hưåi to lúán. Trong àiïìu kiïån khng hoẫng,
ngay cẫ khi chđnh ph thêëy cố lúåi nïëu àûáng ra kiïím soất ngên
hâng, thị mc àđch ca chđnh ph cng chó lâ àïí lẩi rt khỗi
câng súám câng tưët – vâ ln cẫnh giấc vúái nguy cú phấ sẫn
vâ bôn rt ca nhûäng ngûúâi trong cåc, nïëu quấ trịnh tû nhên
hoấ diïỵn ra quấ nhanh trong mưåt mưi trûúâng thïí chïë ëu.
Nhiïìu nûúác àang ngây câng lïå thåc nhiïìu hún vâo cấc
cưng ty nûúác ngoâi àïí cung cêëp mưåt sưë dõch v tâi chđnh. Xu

thïë nây sệ tiïëp diïỵn lâ àiïìu khưng thïí trấnh khỗi. Trûúác hïët,
vị hïå thưëng tâi chđnh ca hêìu hïët cấc nïìn kinh tïë àïìu quấ nhỗ
so vúái nïìn tâi chđnh toân thïë giúái. Thûá nûäa, Internet vâ cấc
cưng nghïå cố liïn quan àậ lâm tùng tđnh linh hoẩt ca cấc giúái
hẩn tâi chđnh qëc gia. Mùåc d chđnh ph cố thïí ấp dng biïån
phấp kiïím soất vưën àưëi vúái cấc lìng vưën vâo trong mưåt vâi
trûúâng húåp, nhûng hổ sệ thêåt khưn ngoan nïëu biïët sûã dng dê
dùåt cấc chđnh sấch bẫo hưå cưng ty tâi chđnh trong nûúác trûúác
sûå cẩnh tranh cuóa nỷỳỏc ngoaõi. Bựỗng chỷỏng aọ chỷỏng toó roọ
raõng laõ, tùng trûúãng vâ sûå ưín àõnh nïìn kinh tïë qëc dờn seọ
ỷỳồc thỷồc hiùồn tửởt nhờởt bựỗng caỏch aóm baóo khẫ nùng tiïëp cêån
nhûäng ngûúâi cung ûáng dõch v tâi chđnh cố hiïåu quẫ vâ cố uy
tđn cao nhêët. Mùåc d àưå múã cûãa vïì tâi chđnh thûåc sûå àậ tẩo ra
nhiïìu kïnh múái àïí nhêåp khêíu sûå rưëi loẩn kinh tïë tûâ bïn ngoaâi
vaâo nhûng nhûäng ruãi ro naây àậ bõ lúåi đch ca viïåc múã cûãa lêën
ất hoân toân.
Sûå phất triïín múái trong cưng nghïå thưng tin liïn lẩc cng
lâ mưåt ngûúâi cêìm lấi quan trổng cho tâi chđnh. Chng khưng
nhûäng gip cho tâi chđnh cố tđnh chêët qëc tïë hún, mâ côn
gip cho viïåc múã rưång phẩm vi vûún rưång ca tâi chđnh, nhúâ
àố àậ lâm tùng mẩnh khẫ nùng tiïëp cêån ca cấc doanh nghiïåp
nhỗ vâ cấc doanh nghiïåp khấc, mâ hiïån nay, trïn thûåc tïë, àậ
bõ gẩt khỗi hïå thưëng tâi chđnh chđnh thûác. Tâi chñnh phi chñnh

xiii


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

thûác vêỵn tiïëp tc àống vai trô quan trổng vâ lâ mưåt ch àïì sệ

àûúåc àïì cêåp túái trong tâi liïåu sùỉp xët bẫn ca nùm nay - Bấo
cấo Phất triïín Thïë giúái 2001/2002: Xêy dûång thïí chïë cho cấc thõ
trûúâng, mưåt tâi liïåu bưí sung cho cën sấch nây.
Nïëu àûúåc thûåc hiïån, cấc cẫi cấch tâi chđnh àïì xët trong
cën sấch cố thïí sệ cố ẫnh hûúãng sêu rưång – vâ thûúâng mang
tđnh vư hònh – àïën viïåc tùng cûúâng sûå thõnh vûúång kinh tïë.
Àưìng thúâi, nhiïìu cẫi cấch trong sưë nây àậ bõ cấc nhốm lúåi đch
àùåc biïåt àêìy quìn thïë chưëng àưëi. Tiïìn àùåt cûúåc trong cåc
àua nây khấ lúán. Ngên hâng Thïë giúái cam kïët sệ tiïëp tc sất
cấnh cng cấc qëc gia thânh viïn àïí triïín khai vâ thûåc hiïån
cẫi caỏch bựỗng caỏch giuỏp ỳọ caỏc nỷỳỏc naõy hoaồch ừnh caỏc chủnh
saỏch quửởc gia dỷồa trùn caỏc bựỗng chỷỏng thỷồc nghiïåm rt ra tûâ
nhûäng thûåc tiïỵn tưët àểp ca cấc nûúác khấc.
Nicholas Stern
Phố Ch tõch Cao cêëp
vâ Nhâ Kinh tïë trûúãng
Ngên hâng Thïë giúái
Thấng 3 nùm 2001

xiv


Nhốm Bấo cấo

B

ẤO CẤO NGHIÏN CÛÁU CHĐNH SẤCH NÂY DO
Gerard Caprio (Nhốm Nghiïn cûáu Phất triïín vâ Ban
Chiïën lûúåc vâ Chđnh sấch Khu vûåc Tâi chđnh) vâ
Patrick Honohan (Nhốm Nghiïn cûáu Phất triïín) chêëp bt, vúái

sûå hưỵ trúå vïì mùåt biïn têåp ca Mark Feige. Bấo cấo nây àậ tđch
ly vâ tưíng húåp kïët quẫ cho túái nay tûâ mưåt chûúng trịnh
nghiïn cûáu vïì cấc vêën àïì ca khu vûåc tâi chđnh do Paul
Collier vâ Lyn Squire giấm sất. Cấc nghiïn cûáu gưëc lâm tâi
liïåu cú súã cho bấo cấo nây bao gưìm cưng trịnh ca cấc tấc giẫ
vâ ca Thorsten Beck, Craig Burnside, Robert Cull, Ash
Demirgỹỗ-Kunt, David Dollar, James Hanson, Philip Keefer,
Leora Klapper, Aart Kraay, Ross Levine (hiïån àang úã trûúâng
àẩi hổc Minnesota), Millard Long, Giovanni Majnoni, Maria
Soledad Martinez-Peria vâ Sergio Schmukler.
Cấc tấc giẫ àậ àûúåc hûúãng lúåi tûâ nhûäng cåc àưëi thoẩi vâ
nhêån xết ca Ban Khu vûåc Tâi chđnh vâ ca Amar
Bhattacharya, Biagio Bossone, Craig Burnside, Constantijn
Claessens, Paul Collier, Simeon Djankov, Bill Easterly, Alan
Gelb, Thomas Glaessner, James Hanson, Daniel Kaufmann,
Hiro Kawai, Michael Klein, Daniela Klingebiel, Luc laeven,
Carl-Johan Lindgren (IMF), Millard Long, Giovanni
Majnoni, Donald Mathieson (IMF), Frederic Mishkin (Àẩi
hổc Columbia), Ashoka Mody, Jo Ann Paulson, Larry
Promisel, Jo Ritzen, Luis Serven vâ Mary Shirley. Nhiïìu
ngûúâi trong sưë hổ côn àống gốp vâo nhûäng nghiïn cûáu cú súã.
Mưåt phêìn quan trổng trong nhûäng nghiïn cûáu nây bùỉt

xv


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

ngìn tûâ hai dûå ấn nghiïn cûáu lúán cuãa Ngên haâng Thïë giúái:
Cêëu truác Taâi chủnh (do Asli Demirgỹỗ-Kunt vaõ Ross Levine

chú aồo) vaõ Cờởu trc Tiïìn gûãi (cng do Asli chó àẩo), vâ sưë
liïåu àûúåc thu thêåp trong dûå ấn Àiïìu tiïët vâ Giấm sất gêìn àêy
hún ca Ngên hâng Thïë giúái (do James Barth, Ross Levine vâ
Gerard Caprio àûáng àêìu) cng àậ xët hiïån àng lc àïí gốp
phêìn vâo bấo cấo nây. Thânh viïn ca Nhốm Cưng tấc vị
Diïỵn àân ưín àõnh Tâi chđnh vïì Bẫo hiïím Tiïìn gûãi cng àậ cố
nhûäng àïì xët quan trổng cho Chûúng 2. Cấc tấc giẫ cng rêët
trên trổng ghi nhêån sûå hưỵ trúå nghiïn cûáu tuåt vúâi cuãa
Anqing Shi, Iffath Sharif, vaâ Ying Lin, vaâ sûå trúå gip hânh
chđnh xët sùỉc ca Agnes Yaptenco. Polly Means àậ cố
nhûäng àống gốp to lúán vïì hịnh vệ vâ àưì thõ. Viïåc thiïët kïë
sấch, biïn têåp, sẫn xët vâ truìn bấ do nhốm Xët bẫn ca
Ngên hâng Thïë giúái àiïìu phưëi.
Nhêån àõnh trong bấo cấo nghiïn cûáu chđnh sấch nây
khưng nhêët thiïët phẫn ấnh quan àiïím ca Ban Giấm àưëc
Ngên hâng Thïë giúái hay ca chđnh ph mâ nhûäng nhêån àõnh
êëy àïì cêåp túái.

xvi


Cấc tûâ viïët tùỉt
ADR
AMC
DIS
DR
EU
FDI
GCB
GDP

GDR
GNP
IAS
IPO
LOLR
LTCM
M2
NAFTA
NBC
NPL
OECD
PPP
RFC
SEC
SME
SOE
UCB

Chûáng chó tiïìn gûãi M
Cưng ty quẫn l tâi sẫn
Hïå thưëng bẫo hiïím tiïìn gûãi
Chûáng chó tiïìn gûãi
Liïn minh chêu Êu
Àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoâi
Ngên hâng Thûúng mẩi Ghana
Tưíng sẫn phêím qëc nưåi
Chûáng chó tiïìn gûãi toân cêìu
Tưíng sẫn phêím qëc dên
Tiïu chín hẩch toấn qëc tïë
Châo bấn cưng khai lêìn àêìu

Cûáu cấnh - cho vay - cëi - cng
Quẫn l vưën dâi hẩn
Tiïìn rưång
Hiïåp àõnh Thûúng mẩi Tûå do Bùỉc M
Ngên hâng Thûúng mẩi Qëc gia
Núå khï àổng
Tưí chûác Húåp tấc vâ Phất triïín Kinh tïë
Ngang giấ sûác mua
Cưng ty Tâi chđnh Tấi thiïët M
y ban Chûáng khoấn vâ Giao dõch
Doanh nghiïåp vûâa vâ nhỗ
Doanh nghiïåp nhâ nûúác
Ngên hâng Thûúng mẩi Uganàa

xvii


Tưíng quan vâ Tốm tùỉt

K

HI BI BÙÅM TÛÂ CÅC KHNG HOẪNG
tâi chđnh lúán nùm 1997-98 lùỉng xëng, nhûäng
hêåu quẫ cố nguy cú trúã thânh thẫm hổa ca
cấc thõ trûúâng tâi chđnh ëu kếm hiïån rộ.
Nhûng ngay cẫ khi khưng cố khng hoẫng
thị viïåc cố àûúåc mưåt hïå thưëng tâi chđnh thûåc
hiïån cung ûáng cấc dõch v thiïët ëu cng cố thïí tẩo ra nhûäng
khấc biïåt lúán cho sûå phất triïín kinh tïë ca mưåt nûúác. Nhûäng
kïët quẫ nghiïn cûáu gêìn àêy àậ liïn tc cho thêëy, àẫm bẫo sûå

phất triïín bïìn vûäng ca khu vûåc tâi chđnh vúái đt khng hoẫng
nhêët lâ àiïìu cêìn thiïët cho tùng trûúãng vâ xoấ àối giẫm nghêo.
Toân cêìu hoấ lâm tùng thïm nhûäng thấch thûác cho toân bưå
kiïën trc ca khu vûåc tâi chđnh, nố cố thïí thay thïë dêìn cấc nhâ
cung ûáng trong nỷỳỏc bựỗng caỏc nhaõ cung ỷỏng nỷỳỏc ngoaõi
trong mửồt sửở dõch v, vâ hẩn chïë vai trô mâ chđnh ph cố thïí
àẫm nhiïåm – trong khi lâm cho nhûäng nhiïåm v côn lẩi ca
chđnh ph trúã nïn khố khùn hún nhiïìu.
Vị vêåy, vêën àïì quan trổng: cố àûúåc nhûäng quët sấch tâi
chđnh lúán àng àùỉn, àậ nưíi lïn nhû mưåt trong nhûäng thấch
thûác chđnh ëu àưëi vúái sûå phất triïín trong thïë k múái. Tuy
nhiïn, cåc tranh cậi do cåc khng hoẫng khúi lïn àậ chó ra
nhûäng nhûúåc àiïím trong quan àiïím chđnh sấch giấo àiïìu vïì
cấch thûác àẩt àûúåc mc tiïu nây. Cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh
sấch tâi chđnh sệ tûå àùåt mịnh vâo võ trđ nhû thïë nâo? Cën
sấch nây cưë gùỉng àûa ra mưåt cấch tiïëp cêån mẩch lẩc vïì viïåc
hoẩch àõnh chđnh sấch tâi chđnh – mưåt cấch tiïëp cêån gip cấc
quan chûác àûa ra àûúåc cấc lûåa chổn chđnh sấch khưn ngoan,
thđch ûáng vúái hoân cẫnh trong nûúác vâ tranh th àûúåc nhûäng

Hoẩch àõnh chđnh sấch
tâi chđnh lâ mưåt trong
nhûäng vêën àïì phất triïín
then chưët

1


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

Bấo cấo nây lâ sûå phờn
tủch caỏc bựỗng chỷỏng
thỷồc tiùợn

Taõi chủnh goỏp phờỡn vaõo
sỷồ thừnh vûúång lêu dâi

2

cú hưåi mâ mưi trûúâng qëc tïë tẩo ra. Vúái nhûäng lûåa chổn
chđnh sấch àûúåc thưng tin àêìy à, tâi chđnh cố thïí trúã thânh
mưåt lûåc lûúång hng mẩnh thc àêíy tùng trûúãng.
Àêy khưng phẫi lâ cën sấch dûåa trïn viïåc vêån dng mưåt
sưë ngun tùỉc trûâu tûúång; trấi lẩi, kïët lån ca chng tưi dûåa
trïn viïåc phên tủch caỏc bựỗng chỷỏng cuồ thùớ. Mựồc duõ coõn nhiùỡu
iùỡu phẫi tịm hiïíu thïm, nhûng cën sấch àậ thûåc hiïån àûúåc
mưåt khưëi lûúång lúán cấc phên tđch thûåc nghiïåm, dûåa trïn cấc
sưë liïåu thưëng kï phong ph vïì nhûäng vêën àïì nây trong mưåt
vâi nùm qua. Kïët lån nghiïn cûáu nây àậ hưỵ trúå àùỉc lûåc cho
viïåc lâm rộ cấc phûúng ấn lûåa chổn cố liïn quan. Lêìn àêìu
tiïn, nhiïìu niùỡm tin aọ coỏ tỷõ lờu ỷỳồc khựống ừnh bựỗng thûåc
nghiïåm chi tiïët; vâ mưåt sưë phất hiïån múái, cố lệ côn gêy ngẩc
nhiïn hún, àậ àûúåc tịm thêëy.
Nối cấch khấc, chng ta àang àôi hỗi cấc nhâ hoẩch àõnh
chđnh sấch phẫi àưëi mùåt vúái nhûäng thûåc tïë vïì tâi chđnh. Àïën
àêy, cố thïí vûäng tin mâ xấc àõnh nhu cêìu phẫi àõnh hûúáng lẩi
vâ lâm cho nưåi dung chđnh sấch dânh cho khu vûåc tâi chđnh
sêu sùỉc hún. Trong nghiïn cûáu nây, chng tưi nhêån diïån vâ
tưíng húåp nhûäng gị mâ mịnh cho lâ nhûäng phất hiïån then chưët
trong cấc nghiïn cûáu vïì khu vûåc tâi chđnh gêìn àêy, bao gưìm

cẫ nghiïn cûáu do Ngên hâng Thïë giúái hay tưí chûác khấc tiïën
hânh, nhêën mẩnh nhûäng lûåa chổn chđnh sấch cố thïí tưëi àa hoấ
sûå tùng trûúãng vâ khưi phc lẩi khu vûåc tâi chđnh, coi àêy lâ
lơnh vûåc then chưët àïí kiïìm chïë – chûá khưng phẫi phống àẩi
– sûå bêët ưín àõnh. Mưåt vâi thưng àiïåp chđnh sệ àûúåc rt ra tûâ
nghiïn cûáu àố.
Rộ râng cấc nïìn kinh tïë tiïn tiïën àïìu cố mưåt cú cêëu tâi
chđnh tinh vi. Àiïìu chûa rộ râng, nhûng lẩi àûúåc cấc bựỗng
chỷỏng xaỏc nhờồn, laõ dừch vuồ do nhỷọng hùồ thửởng tâi chđnh nây
cung ûáng àậ gốp phêìn quan trổng vâo sûå thõnh vûúång ca cấc
nïìn kinh tïë nây. Chng thc àêíy tùng trûúãng vâ giẫm búát sûå
bêët ưín àõnh, vâ gip àúä ngûúâi nghêo. Lâm cho hïå thưëng tâi
chđnh ca cấc nûúác àang phất triïín vêån hânh hûäu hiïåu hún
trong viïåc cung cêëp àêìy à têët cẫ cấc dẩng dõch v tâi chđnh
– kïí cẫ viïåc giấm sất cấc nhâ quẫn l vâ giẫm búát ri ro – lâ


TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

mưåt nhiïåm v sệ nhêån àûúåc phêìn thûúãng xûáng àấng: sûå tùng
trûúãng kinh tïë.
Tịnh trẩng chđnh ph tiïëp tc súã hûäu hïå thưëng ngên hâng
lan trân, sệ lâm suy ëu hïå thưëng tâi chđnh chûá khưng phaói
ngỷỳồc laồi. Tỷõ thỷồc tùở naõy coỏ thùớ thờởy rựỗng, cêìn phẫi giẫm búát,
ngay cẫ nïëu nhû khưng nhêët thiïët phẫi xoấ bỗ hoân toân, hịnh
thûác súã hûäu nhâ nûúác trong cấc nûúác cố thu nhêåp thêëp vâ
trung bịnh, núi mâ hịnh thûác nây tưìn tẩi phưí biïën nhêët. Tuy
nhiïn, tû nhên hoấ cêìn àûúåc thiïët kïë thêån trổng, nïëu mën
thu àûúåc thânh quẫ vâ giẫm thiïíu nguy cú súám bõ àưí vúä.
Ngay cẫ nhûäng chđnh ph khưng thđch nùỉm quìn súã hûäu

trong hïå thưëng ngên hâng cng nhêån thêëy, hổ båc phẫi
ngêëm ngêìm lâm àiïìu àố trong khng hoẫng. Vị thïë, trổng
têm ca cấc nhâ cêìm quìn lâ phẫi thoất ra khỗi nố câng súám
câng tưët, phẫi sûã dng thõ trûúâng – chûá khưng phẫi cấc cú
quan chđnh ph – àïí phên àõnh kễ thùỉng ngûúâi thua. Dng
ngên sấch nhâ nûúác àïí tấi cêëp vưën cho mưåt vâi ngên hâng cố
thïí lâ àiïìu khưng trấnh khỗi trong mưåt cåc khng hoẫng
toân diïån thûåc sûå, nhûng chng phẫi àûúåc sûã dng mưåt cấch
tiïët kiïåm àïí lâm àôn bêíy cho cấc ngìn ngên qu tû nhên vâ
àưång cú khuën khđch tû nhên. Sûå chêìn chûâ hay nhûäng biïån
phấp nûãa vúâi – nhû àậ thêëy trong cấc chđnh sấch lỗng lễo do
trị hoận chûa mën àiïìu tiïët, tấi cêëp vưën hïët lêìn nây àïën lêìn
khấc, hay nhûäng hânh àưång tûúng tûå – sệ phẫi trẫ mưåt cấi giấ
rêët àùỉt, ẫnh hûúãng àïën hïå thưëng tâi chđnh vâ nïìn kinh tïë trong
nhûäng nùm trûúác mùỉt.
Àïí cố àûúåc mưåt mưi trûúâng tùng trûúãng tâi chđnh cố hiïåu
quẫ vâ an toân, àôi hỗi phẫi cố mưåt cú súã hẩ têìng ca cấc quy
tùỉc vâ thưng lïå phấp l, vâ nhûäng thưng tin kõp thúâi, chđnh
xấc, ỷỳồc hửợ trỳồ bựỗng viùồc tửớ chỷỏc iùỡu tiùởt vaõ giaỏm saỏt, nhựỗm
duy trũ nhỷọng khuyùởn khủch mang tủnh chờởt tđch cûåc àưëi vúái
cấc àưëi tûúång tham gia thõ trûúâng tâi chđnh. Thânh cưng úã àêy
sệ thc àêíy tùng trûúãng theo hûúáng thiïn vïì gip àúä ngûúâi
nghêo vâ sệ ưín àõnh hoấ nïìn kinh tïë theo hûúáng tùng trûúãng
cao; khẫ nùng tiïëp cêån trûåc tiïëp tâi chđnh ca nhûäng ngûúâi
hiïån àang bõ loẩi trûâ cng sệ àûúåc múã rưång.

Chđnh ph khưng ph húåp
vúái chûác nùng cung ûáng
dõch v tâi chđnh

ngay cẫ khi khng hoẫng
têën cưng

Nhûng ngay cẫ khi cấc
thõ trûúâng vêån hânh tưët
cng cêìn mưåt nïìn tẫng
phấp l vâ àiïìu tiïët 

3


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

vâ mưåt chiïën lûúåc dûåa
trïn cú súã khai thấc cấc
àưång cú khuën khđch

Mẩng lûúái an sinh tưët àôi
hỗi cấc thïí chïë tưët

4

Khuën khđch lâ mưåt ëu tưë then chưët àïí hẩn chïë viïåc chêëp
nhêån ri ro quấ àấng vâ nhûäng hânh vi gian lêån trong quẫn
l vâ giấm sất cấc trung gian tâi chđnh – nhêët lâ cấc ngên hâng
àang cố nguy cú phẫi chõu sûå thêët bẩi quấ àùỉt. Bêët ưín àõnh vâ
àưí vúä lâ nết àùåc trûng ca thõ trûúâng tâi chđnh, nhûng khưng
nhêët thiïët phẫi trẫ giấ quấ àùỉt nhû nhûäng nùm vûâa qua.
Chng phẫn ấnh hêåu quẫ ca viïåc chêëp nhêån ri ro vûúåt quấ
mûác ri ro mâ xậ hưåi chêëp nhêån. Cấi giấ phẫi trẫ nây rêët hiïån

thûåc: chng lâ mưåt loẩi thụë cố thïí tưìn tẩi dai dùèng àấnh vâo
tùng trûúãng. Àiïìu àố cố thïí lâm tùng àối nghêo trong thúâi
gian trûúác mùỉt, vâ cố ẫnh hûúãng lêu dâi hún àïën ngûúâi
nghêo, thưng qua viïåc kịm hậm tùng trûúãng lêỵn cùỉt giẫm chi
tiïu vâo nhûäng lơnh vûåc nhû giấo dc, y tïë.
Hïå thưëng bẫo hiïím tiïìn gûãi, mưåt phêìn quan trổng trong
mẩng lûúái an sinh àïí hêåu thỵn ngên hâng, vêỵn côn àang
trïn àûúâng hịnh thânh úã cấc nûúác àang phất triïín. Khưng khố
gị àïí biïët tẩi sao nố khưng chó lâ mưåt hïå thưëng àấng tin cêåy
àïí phông ngûâa hiïån tûúång àưí xư àïën rt tiïìn gûãi, mâ côn phưí
biïën vïì chđnh trõ, àùåc biïåt àưëi vúái ch súã hûäu cấc ngên hâng
nhỗ trong nûúác. Tuy nhiïn, thûåc tïë gêìn àêy cho thêëy, chng
cng lâm giẫm viïåc theo dội thõ trûúâng ca cấc ngên hâng.
Mùåc d àiïìu nây cố thïí khưng lâm suy ëu hïå thưëng ngên
hâng úã cấc thõ trûúâng phất triïín, vúái àiïìu kiïån cấc thõ trûúâng
nây vưën sùén chõu sûå àiïìu tiïët vâ giấm sất tûúng àưëi hûäu hiïåu,
nhûng nố cng cố thïí lâm tùng nguy cú khng hoẫng vâ giẫm
sûå phất triïín thõ trûúâng tâi chđnh úã nhûäng núi mâ thïí chïë côn
ëu. Vị thïë, cấc nhâ cêìm quìn khi xem xết vêën àïì bẫo hiïím
tiïìn gûãi, trûúác hïët cêìn râ soất lẩi khn khưí thïí chïë ca mịnh
trong quấ trịnh ra quët àõnh. Viïåc xêy dûång mưåt mẩng lûúái
an sinh tưët khưng chó dûâng lẩi úã viïåc rêåp khn nhûäng thõ
trûúâng àậ trûúãng thaõnh, vaõ caỏc bựỗng chỷỏng thỷồc nghiùồm uóng
hửồ maồnh meọ viïåc têån dng nhûäng lûåc lûúång thõ trûúâng àậ biïët
àïí hẩn chïë nhûäng nguy cú gùỉn liïìn vúái viïåc ấp dng bẫo hiïím
tiïìn gûãi.
Ngên hâng, thõ trûúâng chûáng khoấn vâ vư sưë cấc loẩi trung
gian khấc, vâ cấc cưng ty tâi chđnh ph thåc, têët cẫ àïìu gốp

TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

phêìn vâo sûå phất triïín tâi chđnh cên àưëi. Mổi sûå thiïn võ hoân
toân nghiïng vïì phđa thõ trûúâng hay ngên hâng àïìu khưng
thïí l giẫi ỷỳồc bựỗng vử sửở nhỷọng bựỗng chỷỏng hiùồn coỏ. Traỏi
laồi, sûå phất triïín ca cấc phên àoẩn khấc nhau trong hïå thưëng
tâi chđnh àïìu gêy ấp lûåc båc cấc phên àoẩn khấc phẫi àưíi
múái, nêng cao chêët lûúång vâ hiïåu quẫ, vâ giẫm giấ. Chng
cng phất triïín theo kiïíu cưång sinh, trong àố phên àoẩn nây
múã rưång thûúâng u cêìu cấc phên àoẩn khấc cng phẫi nêng
cêëp. Tûúng lai ca khu vûåc phi ngên hâng, trong àố àấng kïí
nhêët lâ cấc tưí chûác trẫ lûúng hûu tû nhên, sệ ph thåc rêët lúán
vâo cấc chđnh sấch cố liïn quan ca chđnh ph, vị vêåy, viïåc
hoẩch àõnh cấc chđnh sấch nây cêìn àûúåc suy tđnh thêån trổng.
Hêìu hïët cấc nûúác àang phất triïín àïìu quấ nhỗ, khưng à
sûác trang trẫi, nïëu khưng àûúåc lúåi tûâ viïåc tiïëp cêån tâi chđnh
toân cêìu, bao gưìm viïåc tiïëp cêån dõch v tâi chđnh ca cấc cưng
ty tâi chđnh nûúác ngoâi hóåc do nûúác ngoâi súã hûäu. Tẩo àiïìu
kiïån thån lúåi àïí cấc cưng ty tâi chđnh nûúác ngoâi cố uy tđn
tham gia vâo thõ trûúâng nưåi àõa cng àậ àûúåc hoan ngïnh: hổ
sệ mang vâo sûå cẩnh tranh, cẫi thiïån tđnh hiïåu quẫ, vâ nêng
cao chêët lûúång ca cú súã hẩ têìng tâi chđnh. Nhû vêåy, chng lâ
chêët xc tấc quan trổng cho hịnh thûác phất triïín tâi chđnh
thc àêíy tùng trûúãng. Múã cûãa cng sệ kêm theo mưåt sưë hẩn
chïë, trong àố cố viïåc tùng àưå ri ro trïn mưåt sưë phûúng diïån,
cêìn àûúåc giấm sất chùåt chệ. Nố cng sệ dêỵn àïën viïåc cấc cưng
ty tâi chđnh trong nûúác mêët võ thïë kinh doanh, nhûng khẫ
nùng tiïëp cêån cấc dõch v tâi chđnh múái thûåc sûå lâ vêën àïì ca
phất triïín, chûá khưng phẫi lâ ai sệ cung cêëp chng.
Khu vûåc tâi chđnh, tûâ lêu àậ lâ núi súám biïët ûáng dng sûå

àưíi múái trong cưng nghïå thưng tin vâ liïn lẩc. Quửởc tùở hoaỏ taõi
chủnh (bờởt chờởp nhỷọng cửở gựổng nhựỗm ngùn chùån chng) lâ
mưåt thânh quẫ ca àiïìu nây. Nố àậ gip giẫm chi phđ vưën vay
vâ vưën cưí phêìn nối chung, mùåc d nố cng lâm tùng nguy cú
dïỵ bõ tưín thûúng ca cấc lìng vưën. Khố cố thïí àoấn trûúác
àûúåc vai trô àđch xấc trong tûúng lai ca tâi chđnh àiïån tûã
trong viïåc àêíy nhanh quấ trịnh qëc tïë hoấ, nhûng chùỉc chùỉn
nố sệ rêët to lúán. Nïëu sûå bêët ưín àõnh cố thïí sệ tùng lïn, thị cưng

Àa dẩng hoấ cố lúåi cho
sûå ưín àõnh vâ phất triïín

Múã cûãa thõ trûúâng cố thïí
kđch thđch sûå phất triïín 

vị cưng nghïå cố thïí 

5


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

dïỵ dâng tiïëp cêån àûúåc

nghïå quẫn l ri ro vâ cấc cưng c tâi chđnh cố liïn quan khấc
cng sệ àûúåc cẫi tiïën theo.
Mưåt sưë k thåt thưng tin tđn dng cố liïn quan, gưìm cẫ cú
chïë cho àiïím, hûáa hển sệ cố àống gốp quan trổng vâo viïåc múã
rưång àiïìu mâ hiïån nay vêỵn côn lâ khẫ nùng tiïëp cêån rêët hẩn
chïë ca nhûäng ngûúâi ài vay nhỗ àïën tđn dng ca khu vûåc taõi

chủnh chủnh thỷỏc. iùỡu naõy seọ aồt ỷỳồc bựỗng caỏch hẩ thêëp cấc
râo cẫn do chi phđ thưng tin cao. Àưìng thúâi, mưåt mûác trúå cêëp
nhêët àõnh cho phêìn chi phđ chung vêỵn côn thđch húåp àïí gốp
phêìn lâm cho cấc tưí chûác tđn dng vi mư phc v ngûúâi
nghêo vâ rêët nghêo cố thïí àûáng vûäng.
Trong phêìn tưíng quan nây, sau khi tốm lûúåc nhûäng chđnh ca
bưën chûúng chđnh trong cën sấch, chng tưi phên tđch nhûäng bâi
hổc chđnh sấch ch ëu, trịnh bây mưåt cấch vêån dng àiïín hịnh cố
tđnh chêët minh hổa vâo nhûäng hoân cẫnh àêët nûúác trấi ngûúåc nhau.
Phêìn tưíng quan àûúåc khếp lẩi vúái triïín vổng ca nhûäng nghiïn cûáu
trong tûúng lai.

Tốm tùỉt

M

C NÂY CA PHÊÌN TƯÍNG QUAN TỐM TÙỈT
nhûäng lêåp lån chđnh ca cấc chûúng côn lẩi trong
bấo cấo. Chng tưi têåp trung vâo nhûäng phất hiïån
chđnh rt ra tûâ nghiïn cûáu thûåc nghiïåm vâ nghơa cú bẫn ca
nhûäng phất hiïån àố. Nhûäng lêåp lån chi tiïët vâ nhûäng lûu
cố thïí xem trong cấc chûúng tiïëp theo cng vúái phêìn tham
khẫo vúái khưëi lûúång lúán nhûäng nghiïn cûáu chûáa àûång trong
cưng trịnh nây.
Chûúng 1: Àïí cho tâi chđnh cố hiïåu quẫ

Phất triïín tâi chđnh theo
chiïìu sêu tẩo ra tùng
trûúãng
6

Hiïån nay cố rêët nhiïìu cưng trịnh nghiïn cûáu khùèng àõnh
mẩnh mệ rựỗng, caói tiùởn phỷỳng thỷỏc tửớ chỷỏc taõi chủnh seọ thc
àêíy vâ àống gốp vâo thânh tđch hoẩt àưång kinh tïë. Nối cấch
khấc, niïìm mong mën chung àûúåc nhịn thêëy möåt hïå thöëng


TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

tâi chđnh vêån hânh hûäu hiïåu xët phất tûâ mưëi quan hïå nhên
quẫ rộ rïåt giûäa nố vúái tùng trûúãng, ưín àõnh kinh tïë vơ mư vâ
xoấ àối giẫm nghêo. Hêìu nhû chng ta ào lûúâng sûå phất triïín
tâi chđnh theo bêët cûá cấch nâo thị cng vêỵn thêëy cố mưëi liïn
hïå, úã nhiïìu nûúác, giûäa nố vâ mûác thu nhêåp bịnh qn àêìu
ngûúâi (Hịnh 1). Mưëi quan hïå nây khưng nhêët thiïët phẫi mang
tđnh nhên quẫ, vâ nhiïìu ëu tưë khấc cng cố thïí gốp phêìn,
nhêët lâ sûå ưín àõnh ca cấc chđnh sấch kinh tïë vơ mư. Tuy
nhiïn, trong mưåt vâi nùm qua, giẫ thuyùởt cho rựỗng mửởi quan
hùồ naõy mang tủnh nhờn quaó (Hịnh 2) àậ ln ln àûáng vûäng
trong bêët k cåc kiïím àõnh thûã nghiïåm kinh tïë lûúång nâo.
Mùåc d chûa rộ râng lùỉm, nhûng ngûúâi ta vêỵn cho l do àïí
tâi chđnh cố vai trô quan trổng àưëi vúái tùng trỷỳóng nựỗm ỳó
nhỷọng chỷỏc nựng cỳ baón then chửởt maõ cấc thïí chïë tâi chđnh
àẫm trấch. ÚÃ mưåt cêëp àưå, tâi chđnh rộ râng liïn quan àïën viïåc
chuín tiïìn àïí àưíi lêëy hâng hoấ, dõch v, hóåc hûáa hển mưåt
mûác lúåi tûác trong tûúng lai, nhûng úã cêëp àöå sêu hún thị hïå
thưëng thïí chïë cêëu thânh nïn cấc hịnh thûác tưí chûác tâi chđnh

Thanh dổ c cho biïë t biïn àưå
giûä a cấ c tûá phên võ - mûá c àưå

phấ t triïí n sêu tâ i chđnh trong
50% sưë nûúá c úã mưỵ i giai àoẩ n
phấ t triùớ n nựỗ m trong biùn ửồ
naõ y . Trung võ àûúå c biïí u diïỵ n
dûúá i dẩ n g thanh ngang.

7


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

ca nïìn kinh tïë phẫi àûúåc coi nhû àang thûåc hiïån nhûäng chûác
nùng kinh tïë cú bẫn sau àêy:
l Huy àưång tiïìn tiïët kiïåm (nïëu khưng cố nố thị cấc cú súã
huy àưång sệ hẩn chïë hún nhiïìu).
l Phên bưí vưën àêìu tû (nhêët lâ àïí tâi trúå cho nhûäng dûå ấn
àêìu tû hiïåu quẫ).
l Giấm sất cấc nhâ quẫn l (sao cho kinh phđ àậ phên bưí
àûúåc chi tiïu àng kïë hoẩch).
l Chuín dõch ri ro (giẫm búát ri ro thưng qua sûå tđch t
vâ cho phếp nhûäng ngûúâi sùén sâng chêëp nhêån ri ro hỳn
ỷỳồc gaỏnh chừu).
Caỏc bựỗng chỷỏng kinh tùở lỷỳồng chủnh xấc vâ àa dẩng cho
thêëy, sûå àống gốp ca tâi chủnh vaõo tựng trỷỳóng daõi haồn chuó
yùởu bựỗng caỏch nờng cao nùng sët nhên tưë tưíng húåp ca nïìn
kinh tïë, chỷỏ khửng phaói bựỗng tửởc ửồ tủch luọy vửởn.
Thửng qua viïåc hưỵ trúå cho tùng trûúãng, sûå phất triïín tâi
chđnh cố ẫnh hûúãng mẩnh nhêët àïën viïåc nêng cao mûác sửởng
cuóa ngỷỳõi ngheõo. Mựồc duõ mửồt sửở ngỷỳõi cho rựỗng dõch v ca
hïå thưëng tâi chđnh chđnh thûác chó cố lúåi cho ngûúâi giaâu, nhûng

8


TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

sưë liïåu lẩi cho thêëy àiïìu ngûúåc lẩi. Hún nûäa, cấc nûúác cố hïå
thưëng tâi chđnh sờu lỳỏn maồnh aọ thờởy rựỗng, suy cho cuõng, noỏ
aọ caỏch ly ỷỳồc hoồ khoói nhỷọng biùởn ửồng vụ mử.
Bựỗng chûáng vïì têìm quan trổng ca mưỵi loẩi trong hai
thânh phêìn thïí chïë chđnh ca tâi chđnh – ngên hâng vâ thõ
trûúâng chûáng khoấn cố tưí chûác – cng rêët roọ rùồt. Khửng coỏ
bựỗng chỷỏng thỷồc nghiùồm naõo hờồu thuờợn cho nhûäng chđnh
sấch trối båc mưåt cấch giẫ tẩo khu vûåc nây àïí ûu àậi khu
vûåc kia. Trïn thûåc tïë, sûå phất triïín ca mưỵi khu vûåc dûúâng
nhû àậ cng cửở thùm thaõnh tủch hoaồt ửồng cuóa khu vỷồc kia
bựỗng cấch duy trị khoẫng cấch cẩnh tranh giûäa cấc cưng ty
tâi chđnh riïng biïåt. Mùåc d cấc nïìn kinh tïë àang phất triïín
dûåa nhiïìu vâo ngên hâng hún lâ thõ trûúâng chûáng khoấn vâ
khu vûåc phi ngên hâng khấc (Hịnh 3), nhûng nhiïìu thấch
thûác nưíi cưåm àậ àùåt ra trûúác cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh sấch
vưën àang cưë àẫm bẫo rựỗng, caó ngờn haõng vaõ thừ trỷỳõng ùỡu
aồt ỷỳồc ờỡy à tiïìm nùng hoẩt àưång ca chng. Têët nhiïn,
ưín àõnh kinh tïë vơ mư lâ àiïìu ch chưët, nhûng cấc khđa cẩnh
khấc lẩi cố liïn quan chùåt chệ hún àïën nïìn tẫng kinh tïë vi mư
ca tâi chđnh.
Vúái khưëi lûúång vưën rêët lúán mâ cấc doanh nghiïåp vay tûâ
ngên hâng, chi phđ ài vay sệ ph thåc vâo hiïåu quẫ hoẩt
àưång vâ tđnh cẩnh tranh ca thõ trûúâng ngên hâng. Vïì mùåt
nây, kïët quẫ hoẩt àưång ca cấc nïìn kinh tïë àang phất triïín

cng bõ tt hêåu. Tûå do hoấ khưng chó gùỉn vúái lậi sët bấn
bn cao hún, mâ nố côn khúi rưång thïm khoẫng cấch giûäa
cấc trung gian (tâi chđnh) - àiïìu nây đt ra àậ phẫn ấnh àûúåc
phêìn nâo viïåc cấc ngên hâng ngây câng cố nhiïìu quyùỡn lỷồc
thừ trỷỳõng.
Phaỏt triùớn hũnh thỷỏc taõi trỳồ bựỗng vửởn cưí phêìn lâ mưåt cấch
àïí hẩ thêëp chi phđ tâi trúå thưng qua cẩnh tranh trïn thõ trûúâng
tâi chđnh. ÚÃ àêy, thấch thûác lâ, lâm sao cố thïí xoấ bỗ àûúåc vêën
àïì vïì thưng tin khưng àưëi xûáng. Sûå phûác tẩp ca phêìn lúán cấc
hoẩt àưång kinh tïë vâ kinh doanh hiïån àẩi àậ lâm tùng àấng
kïí tđnh chêët àa dẩng ca cấc th àoẩn mâ nhûäng ngûúâi bïn
trong cố thïí sûã dng àïí che giêëu kïët quẫ hoẩt àưång cuóa

Taõi trỳồ qua ngờn haõng vaõ
taõi trỳồ bựỗng vửởn cửớ phêìn
bưí sung chûá khưng thay
thïë cho nhau

9


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

doanh nghiïåp. Tuy nhûäng tiïën bưå trong cưng nghïå, kïë toấn vâ
thûåc tiïỵn phấp l àậ gip cho viïåc hoân thiïån cấc cưng c
khấm phấ, nhûng suy cho cng, sûå khưng àưëi xûáng vïì thưng
tin giûäa ngûúâi sûã dng vâ ngûúâi cung cêëp vưën trong cấc nûúác
àang phất triïín khưng giẫm àûúåc nhiïìu nhû trong cấc nïìn
kinh tïë tiïn tiïën – vâ thûåc tïë côn tưìi tïå ài.

ÚÃ mûá c thu nhêå p trïn àêì u
ngûúâ i thêë p hún, giấ trõ tâ i sẫ n
ngên hâ n g cố xu hûúá n g lúá n
gêë p nhiïì u lêì n mûá c àưå vưë n hoaá
qua thõ trûúâ n g chûá n g khoaá n
khi so vúá i cấ c nûúá c cố thu
nhêå p cao.

Tâi chđnh cêìn mưåt cú súã
hẩ têìng: låt phấp vâ
thưng tin

10

Lân sống nghiïn cûáu chđnh sấch gêìn àêy àậ chó ra sûå cêìn
thiïët phẫi cố cấc biïån phấp chđnh sấch àêíy mẩnh sẫn xët vâ
trao àưíi thưng tin; hẩn chïë viïåc thûåc hânh quìn lûåc thõ
trûúâng, d lâ trong ngên hâng hay do nưåi bưå bïn trong, lâm
phûúng hẩi àïën cưí àưng; vâ àẫm bẫo sûå vêån hânh hiïåu quẫ
ca thõ trûúâng chûáng khoấn cố tưí chûác. Nhûäng chđnh sấch
nây dûúâng nhû sệ cố tấc dng hún nïëu chng nhựỗm vaõo cỳ
sỳó haồ tờỡng chỷỏ khửng phaói trỷồc tiùởp vâo bẫn thên cú cêëu tâi
chđnh. Nhûäng nghiïn cûáu gêìn àêy vïì cú súã hẩ têìng hûäu hiïåu
àẩt àûúåc nhiïìu tiïën bưå nhêët trong lơnh vûåc tû phấp, vâ trong
nhûäng lơnh vûåc vûúåt ra ngoâi nhûäng u cêìu hiïín nhiïn vaõ
thiùởt yùởu nhựỗm aóm baóo ngỷỳõi cho vay coỏ thùớ thûåc hiïån àûúåc
nhûäng quìn ca mịnh mưåt cấch mau lể vâ đt tưën kếm, trong


TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

trûúâng húåp xẫy ra tịnh trẩng vúä núå. Àûúng nhiïn, chđnh ph
cố lúåi thïë so sấnh trong viïåc soẩn thẫo vâ thûåc hiïån låt
phấp, vâ chđnh ph phẫi toân têm toân vâo viïåc cêåp nhêåt
vâ àiïìu chónh låt phấp, vâ cấc thưng lïå phấp l vị chng
liïn quan àïën cấc húåp àưìng tâi chđnh. Cho nïn, àïí tùng
cûúâng – hóåc bưí khuët cho sûå thiïëu vùỉng – cấc hânh àưång
ca chđnh ph, côn cố nhûäng cú hưåi rộ râng vâ thûåc tïë àïí cấc
àưëi tûúång tham gia thõ trûúâng khuëch àẩi cú cêëu àiïìu tiïët
khi cêìn thiïët. Thûåc tiïỵn khấ thânh cưng úã mưåt sưë thõ trûúâng
chûáng khoấn cố tưí chûác lâ nhûäng thđ d rêët tưët vïì nhûäng
sấng kiïën tû nhên nhû thïë. Àiïìu nây phẫn ấnh mưåt hûúáng ài
túái àêìy hûáa hển, nhêët lâ khi viïåc triïín khai cấc àẩo låt ca
nhâ nûúác gùåp nhiïìu khố khùn.
Hiïån àang cố mưåt cåc tranh lån lúán trong giúái hổc giẫ:
liïåu viïåc soẩn thẫo låt phấp chđnh xấc cố phẫi lâ vêën àïì
chđnh hay khưng. Nhûäng nghiïn cûáu gêìn àêy àang têåp trung
vâo nhûäng kïët quẫ hoẩt àưång trấi ngûúåc nhau ca hïå thưëng
tâi chđnh vúái nhûäng cú cêëu phấp l cố ngìn gưëc khấc nhau.
Nhûäng khấc biïåt nây àậ àûúåc chûáng minh lâ cố tấc àưång àïën
sûå phất triïín tûúng àưëi ca thõ trûúâng núå vâ cưí phiïëu, trong
àiïìu kiïån cấc cưng ty do nhiïìu ngûúâi nùỉm giûä, hóåc khấi quất
hún, lâ cấc cưng ty àố àûúåc tâi trúå tûâ bïn ngoâi, vâ do àố,
nhûäng khấc biïåt nây cố ẫnh hûúãng àïën sûå phất triïín ca toân
bưå khu vûåc tâi chđnh. Vâ thưng àiïåp chđnh sấch tûâ cấc kïët quẫ
kinh tïë lûúång àïìu khùèng àõnh theo cng mưåt hûúáng: viïåc bẫo
vïå cố hiïåu quẫ hún quìn vïì tâi sẫn ca cấc nhâ tâi trúå bïn
ngoâi chùèng nhûäng khưng gêy trúã ngẩi cho tùng trûúãng, mâ
côn tẩo àiïìu kiïån thån lúåi cho sûå phất triïín ca thõ trûúâng tâi
chđnh vâ àêìu tû.

Sûå tùng trûúãng ca hịnh thûác tiïët kiïåm têåp thïí – bao gưìm
cẫ viïåc thưng qua cấc cưng ty àêìu tû vâ qu tûúng hưỵ, cng
nhû qu lûúng hûu vâ cấc cưng ty bẫo hiïím nhên thổ – cố thïí
thc àêíy mẩnh phđa cêìu ca thõ trûúâng cưí phiïëu, cng nhû
múã rưång cấc loẩi hịnh trung gian tâi chđnh sùén cố cho nhûäng
ngûúâi trung lûu, àưìng thúâi tẩo ấp lûåc cẩnh tranh vúái tiïìn gûãi

Cấc phûúng thûác tiïët
kiïåm têåp thïí gip tùng
cûúâng vâ nêng cêëp hïå
thöëng

11


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

Cấc lûåa chổn chđnh sấch
vâ cưng nghïå múái cố thïí
múã rưång khẫ nùng tiïëp
cêån tâi chđnh 

12

ngên hâng. Tấc àưång ca nố khưng chó gối gổn trong thõ
trûúâng chûáng khoấn: trong nhûäng thõ trûúâng trûúãng thânh vâ
múái nưíi, cấc tưí chûác tiïët kiïåm theo húåp àưìng cố võ trđ trung
têm àïí hưỵ trúå nhûäng phất kiïën vïì tâi chđnh dûåa vâo thõ
trûúâng, nhû chûáng khoấn coỏ baóo aóm bựỗng taõi saón, viùồc sỷó
duồng taõi chủnh cú cêëu vâ cấc sẫn phêím phất sinh, bao gưìm

qu theo dội chó sưë vâ cấc sẫn phêím tưíng húåp àïí bẫo vïå nhâ
àêìu tû trûúác sûå suy giẫm ca thõ trûúâng. Nhûäng kinh nghiïåm
àc rt àûúåc vâ thưng tin vïì viïåc tẩo vưën con ngûúâi, mưåt khi
àûúåc trang bõ cho nhûäng ngûúâi quẫn l qu sûã dng, sệ gip
cho viïåc nêng cao chêët lûúång quaãn lyá ruãi ro trïn phẩm võ toân
bưå nïìn kinh tïë. Sûå tùng trûúãng ca nhûäng qu nây cố thïí àẫm
bẫo tâi trúå nhanh vâ ưín àõnh cho nhûäng phên àoẩn thđch húåp
ch ëu ca thõ trûúâng tâi chđnh, nhû cấc cưng ty thụ mua
hay cưng ty huy àưång vưën ri ro. Chng cng cố thïí tẩo cêìu
vïì àêìu tû dâi hẩn, qua àố àûa ra giẫi phấp dûåa vâo thõ trûúâng
cho nhûäng lưỵ hưíng thêëy àûúåc mâ chđnh ph nhiïìu nûúác àang
cưë gùỉng lêëp ờỡy trong nhiùỡu nựm bựỗng caỏc giaói phaỏp haõnh
chủnh tửởn kếm vâ bốp mếo. Àiïìu tiïët khu vûåc nây, àố lâ viïåc
mâ nhiïìu nûúác cêìn lûu .
Cấc biïån phấp thânh cưng trong viïåc phất triïín sêu thõ
trûúâng tâi chđnh vâ hẩn chïë viïåc sûã dng mếo mố quìn lûåc
thõ trûúâng, àậ khiïën cố nhiïìu cưng ty vâ cấ nhên cố thïí tiïëp
cêån àûúåc tđn dng vúái chi phđ phẫi chùng. Tuy nhiïn, côn
ngûúâi nghêo, cấc doanh nghiïåp nhỗ vâ doanh nghiïåp vi mư
thị sao? Nhûäng khđa cẩnh nâo cêìn àùåc biïåt ch àïí àẫm bẫo
hổ khưng bõ bỗ qua, cho d àậ cố nhûäng cẫi thiïån chung trong
kïët quẫ hoẩt àưång ca hïå thưëng tâi chđnh? Khưng cố gị phaói
dửởi mũnh rựỗng, vờởn ùỡ khaó nựng tiùởp cờồn laõ dïỵ giẫi quët.
Kinh nghiïåm cho thêëy, cấc thïí chïë tâi chđnh chđnh thûác rêët
chêåm chẩp trong viïåc chêëp nhêån chi phđ thiïët lêåp phất sinh
khi mën vûún túái nhûäng àưëi tûúång khấch hâng phên tấn vâ
nghêo (cho d chó lâ dõch v kiïíu gûãi tiïìn tưëi thiïíu). Tuy
nhiïn, khi tịm cấch cẫi thiïån àiïìu nây, cêìn ch trổng hai khđa
cẩnh rêët thiïët ëu lâ thưng tin vâ chi phđ cưë àõnh tûúng àöëi cao

TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

ca viïåc cho vay qui mư nhỗ. Nhûäng nghiïn cûáu gêìn àêy
quan têm àïën tiïën bưå cưng nghïå vâ chđnh sấch àậ cho thêëy cố
thïí hẩ thờởp nhỷọng raõo caón oỏ bựỗng caỏch naõo.
Rờởt nhiùỡu tửớ chûác tâi chđnh vi mư chun mưn hoấ vâ àêìy
sấng tẩo, phêìn lúán àûúåc bao cêëp, àậ àûúåc thiïët lêåp vâ thu
àûúåc nhûäng thânh cưng to lúán. Tó lïå trẫ núå khưng àng k
hẩn thêëp - thêëp hún nhiïìu so vúái cấc chûúng trịnh cho vay
àûúåc bao cêëp thåc thïë hïå trûúác àậ tûâng hoẩt àưång úã cấc nûúác
àang phất triïín - vâ phẩm vi phc v ca nhûäng tưí chûác nây,
xết cẫ vïì sưë tuåt àưëi lêỵn nhûäng nhốm ngûúâi trûúác kia hêìu
nhû bõ qụn lậng nhû ph nûä vâ nhûäng ngûúâi rêët nghêo, àïìu
rêët rưång. Thânh cưng nây lâ do àậ biïët dûåa vâo sûå àưíi múái,
chùèng hẩn nhû viïåc sûã dng cấc húåp àưìng cho vay theo nhốm
àïí khai thấc têët cẫ cấc tiïìm nùng vïì vưën xậ hưåi vâ ấp lûåc ca
nhốm àïí giẫm búát hiïån tûúång cưë tịnh chêy núå, tẩo ra nhûäng
khuën khđch àưång bựỗng caỏch aỏp duồng caỏc lừch trũnh traó nỳồ
ùỡu ựồn vâ nhûäng khoẫn vay tiïëp theo theo hịnh thûác “cho
vay ly tiïën”, vâ mưåt cú cêëu quẫn l phên tấn gổn nhể hún àïí
giẫm chi phđ vâ cho phếp ngûúâi cho vay cố thïí àõnh lậi sët
vưën vay thêëp úã mûác phẫi chùng.
Cho d khưng àûúåc bao cêëp thị mưåt sưë trong nhûäng k thåt
àố vêỵn cố thïí ấp dng vâo viïåc cho vay nhỗ àưëi vúái nhûäng
ngûúâi khưng nghêo. Hún nûäa, viïåc sûã dng hiïåu quẫ thưng
tin tđn dng cố thïí lâm giẫm qui mư tưëi thiïíu àïí khu vûåc tâi
chđnh chđnh thûác vâ khưng àûúåc bao cêëp cố thïí cho vay mâ
vêỵn àẩt hiïåu quẫ vïì chi phđ. Cưng nghïå thưng tin àậ gip cho
viïåc lâm giẫm mẩnh àún giấ thu thêåp thưng tin vïì quấ trịnh

vay vưën vâ cấc àùåc àiïím cố liïn quan khấc, cng nhû lâm
tùng mûác àưå tinh vi mâ cấc sưë liïåu nây cố thïí àûúåc dng àïí
àấnh giấ uy tđn trẫ núå. Mùåc d tấc àưång ca viïåc cố àûúåc
nhûäng thưng tin nây àậ lâm thay àưíi cấc khuën khđch vâ
quìn lûåc thõ trûúâng theo mưåt cấch rêët tinh tïë - nhûng khưng
phẫi lc nâo cng cố lúåi - nhûng tùng khẫ nùng tiïëp cêån
thưng tin tđn dng vêỵn nêng cao àûúåc khẫ nùng sùén cố ca
vưën vay vâ hẩ thêëp chi phđ trung gian.

 àấng lûu lâ trong
lơnh vûåc tâi chđnh vi mư

13


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

Chûúng 2:

Tâi chđnh ln hâm chûáa
ri ro

14

Ngùn ngûâa vâ giẫm thiïíu khng hoẫng

Tâi chđnh vưën lâ dïỵ àưí vúä, ch ëu lâ do nhûäng hânh àưång
mẩo hiïím liïn quan tûâ thúâi k nây sang thúâi k khấc mâ
nhiïìu giao dõch tâi chđnh chûáa àûång. Viïåc cho vay tiïìn hưm
nay khưng chó vị nhûäng hûáa hển hóåc k vổng thu àûúåc tiïìn

trong tûúng lai, mâ ngûúâi ta côn lâm àiïìu àố bêët chêëp cẫ
nhûäng khố khùn do thưng tin hẩn chïë hóåc khưng àưìng àïìu,
mưåt phêìn lâ do àùåc àiïím ca phđa ài vay (lûåa chổn ngûúåc) vâ
phêìn khấc lâ do hânh vi sau àố ca hổ (lúåi dng bẫo lậnh, cưë
lâm liïìu). Tâi chđnh khưng thïí cố tấc dng nïëu khưng cố tđn
dng, mâ tđn dng lẩi àưìng nghơa vúái àôn bêíy, côn àôn bêíy
cố nghơa lâ cố ri ro thêët bẩi, àưi khi nố lan rưång thânh phẫn
ûáng dêy chuìn. Trong hoân cẫnh àố, k vổng cố thïí thay àưíi
rêët nhanh, lâm cho giấ tâi sẫn dao àưång mẩnh, vâ àïën lûúåt
mịnh, àiïìu nây lẩi cố thïí bõ hânh vi ca àấm àưng lâm cho
trêìm trổng thïm.
Thõ trûúâng tâi chđnh thåc dẩng kinh doanh sûã dng hiïåu
quẫ cấc lìng thưng tin, nhûng cố khi cng cố sûå sai lïåch lúán,
thêåm chđ ngây mưåt nhiùỡu hỳn, so vỳỏi mỷỏc giaỏ cờn bựỗng, iùỡu
oỏ tỷồ nố àậ chûáng tỗ nố nhû nhûäng bong bống, hay tịnh trẩng
bng phất vâ àưí vúä mang tđnh àêìu cú. Nïëu vư sưë nhûäng thđ
d trong lõch sûã vïì sûå sp àưí giấ tâi sẫn côn chûa à àïí chûáng
minh cho àiïìu àố, thị l thuët cng àậ giẫi thđch àûúåc vị sao
khi viïåc thu thêåp thưng tin vâ k kïët húåp àưìng àïìu rêët tưën
kếm thị thõ trûúâng tâi chđnh sệ khưng bao giúâ cố àêìy à hiïåu
quẫ hóåc hoân toân àiïìu hoâ àûúåc sûå chïnh lïåch giấ. Kiïím
àõnh ửởi chỷỏng thờồn troồng aọ khựống ừnh rựỗng, caỏ nhờn
khửng hoân toân húåp l khi àấnh giấ ri ro: hổ quấ coi trổng
nhûäng diïỵn biïën gêìn àêy (thïí hiïån sûå thiïín cêån), hổ bn bấn
theo phong trâo hún lâ dûåa vâo nhûäng ëu tưë nïìn tẫng, vâ hổ
ln cố nhûäng phaón ỷỏng cuõng chiùỡu (hay taồo xung lỷỳồng)
bựỗng caỏch mua vâo khi giấ àang tùng. Cng vúái viïåc lâm cho
giấ tâi sẫn dao àưång mẩnh hún vâ gốp phêìn vâo trâo lûu cho
vay dïỵ dậi ca ngên hâng – àûúåc tiùởp nửởi bựỗng sỷồ thay ửới
tờm lyỏ ửồt ngửồt vaõ viïåc tưín thêët tđn dng tai hẩi – cấc àùåc

TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

àiïím hânh vi nây àậ trúã thânh mẫnh àêët mâu múä cho nhûäng
àưì gian lêån kiïíu Ponzi.
Nïëu tâi chđnh lâ dïỵ àưí vúä, thị ngên hâng lẩi lâ bưå phêån dïỵ
àưí vúä nhêët. Cấc ngên hâng phẫi ph thåc rêët nhiïìu vâo giấ
trõ tin cêåy ca nhûäng tâi sẫn mâ hổ súã hûäu (kễ cẫ uy tđn trẫ núå
ca ngûúâi ài vay), nhûng ngên hâng cng gêy thïm nhûäng
phûác tẩp khưng chó trong viïåc chuín àưíi k hẩn thanh toấn
mâ côn cẫ trong cấc khoẫn nỳồ khửng kyõ haồn, tỷỏc laõ taõi trỳồ
bựỗng caỏch cho vay coỏ baóo aóm bựỗng nhỷọng taõi saón nỳồ theo
mùồnh giấ dûúái dẩng tiïìn gûãi ngên hâng. Tđnh chêët àùåc biïåt dïỵ
àưí vúä ca tâi chđnh, trong àố cố ngên hâng, diïỵn ra trong têët
cẫ cấc nûúác, bêët kïí mûác thu nhêåp ca nûúác àố nhû thïë nâo,
nhû àậ àûúåc chûáng minh qua sûå bng nưí khng hoẫng ngên
hâng úã nhiïìu nïìn kinh tïë cưng nghiïåp trong thêåp niïn 80 vaõ
90. Nhỷng hùồ thửởng ngờn haõng nựỗm ngoaõi thùở giỳỏi cưng
nghiïåp côn nguy hẩi hún, vị úã nhûäng nûúác nây khng hoẫng
lâ cûåc k tưën kếm - xết cẫ vïì chi phđ ngên sấch trûåc tiïëp, kịm
hậm tùng trûúãng, lâm chïåch hûúáng cấc chûúng trịnh ưín àõnh
hoấ, vâ trêìm trổng thïm tịnh trẩng àối nghêo (Hịnh 4).
Cấc nûúác àang phất triïín àang phẫi àûúng àêìu thïm vúái
mưåt sưë ngun nhên gêy ra nguy cú àưí vúä. Khưng chó nhûäng
vêën àïì vïì thưng tin nối chung nghiïm trổng hún, mâ nïìn
kinh tïë ca cấc nûúác àang phất triïín cng nhỗ hún, vâ têåp
trung hún vâo mưåt sưë ngânh kinh tïë nhêët àõnh, hóåc phẫi lïå
thåc vâo mưåt sưë sẫn phêím xët khêíu nhêët àõnh, do vêåy, đt cố
khẫ nùng hêëp th àûúåc cấc c sưëc hay cng gấnh chõu nhûäng

nguy cú ruãi ro taách biïåt. Hún nûäa, caác thõ trûúâng múái nưíi côn
àang chûáng kiïën hâng loẩt sûå chuín àưíi chïë àưå lâm thay àưíi
cú cêëu ri ro ca mưi trûúâng hoẩt àưång theo cấch rêët khố
àấnh giấ, trong àố àiïín hịnh lâ sûå giẫm dêìn àiïìu tiïët tâi
chđnh. Ngoâi ra, vị ngên hâng cố xu hûúáng lâ lûåc lûúång ch
àẩo trong cấc thõ trûúâng tâi chđnh múái nưíi nïn nhu cêìu vay núå
sệ nhiïìu hún, vâ khẫ nùng tiïëp cêån vưën cưí phêìn bïn ngoâi cho
cưng ty sệ đt hún. Do àố, sệ cố nguy cú àưí vúä cao hún. Viïåc giấ
cưí phiïëu suy giẫm khưng phẫi lâ vư hẩi, nhûng rộ râng lâ đt
gêy tưín thêët hún sûå thêët bẩi ca ngên hâng, àiïìu àố giẫi thđch

15


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

Àối nghêo tùng vâ vêỵn tiïëp
tc leo thang mưåt thúâi gian
sau khng hoẫng

vị sao phẫi ch trổng hún àïën khu vûåc ngên hâng.
Àiïìu tiïët vâ giấm sất khu vûåc tâi chđnh – vïì låt chúi trong
khu vûåc tâi chđnh vâ phûúng thûác àẫm bẫo hiïåu lûåc thûåc thi
chng – àïìu cêìn thiïët àïí hẩn chïë hânh vi lúåi dng bẫo lậnh,
cưë lâm liïìu, cng nhû àïí àẫm bẫo cấc trung gian tâi chđnh
cố àưång cú phên bưí ngìn lûåc vâ thûåc hiïån chûác nùng ca
mịnh mưåt cấch thêån trổng. Mùåc d nhûäng nùm gêìn àêy, trïn
sấch bấo àậ cố rêët nhiïìu quan àiïím thưëng nhêët vúái nhau
nhûng vêỵn côn nhûäng khấc biïåt rộ rïåt trong mưi trûúâng àiïìu
tiïët trïn khùỉp thïë giúái, vâ ëu kếm trong lơnh vûåc nây lâ

ngun nhên tiïìm êín gêy thïm nguy cú dïỵ bõ tưín thûúng cho
cấc thõ trûúâng múái nưíi.
Sûå àiïìu tiïët sêu rưång cố thïí lâ cêìn thiïët, nhûng bâi hổc rộ
râng tûâ nhûäng nghiïn cûáu múái àêy vâ trûúác kia lâ, sûå àiïìu tiïët
àố cêìn àûúåc bửớ sung bựỗng viùồc sỷó duồng caỏc oõn bờớy khuyùởn
khủch vâ thưng tin àïí tùng cûúâng àïën mûác tưëi àa sưë lûúång cấc
àưëi tûúång àûúåc thưng tin àêìy à vâ cố àưång lûåc mẩnh mệ àïí
theo dội cấc trung gian tâi chđnh. Àa dẩng hoấ hïå thưëng cấc
àưëi tûúång theo dội ngên hâng lâ àiïìu nïn cố, khưng phẫi chó

16


TƯÍNG QUAN VÂ TỐM TÙỈT

vị nhûäng cú quan nây cố thïí cố cấc ngìn thưng tin khấc
nhau, mâ côn vị àưång cú ca chng khưng giưëng nhau vâ cố
thïí côn khưng minh bẩch nûäa. Nhûng ai cố thïí theo dội ngên
hâng? Cố ba loẩi àưëi tûúång chđnh:
l

l

l

Ch súã hûäu, bao gưìm ban giấm àưëc vâ cấc nhâ quẫn l
cêëp cao ca ngên hâng, nhûäng ngûúâi mâ tâi sẫn rông ca
hổ ph thåc vâo kïët quẫ hoẩt àưång thêån trổng ca thïí
chïë nây.
Thõ trûúâng, hay têët cẫ nhûäng ngûúâi cho vay bïn ngoâi

phi chđnh thûác, vâ cấc bïn àưëi tấc, nhûäng ngûúâi tûå biïët
mịnh khưng thåc diïån àûúåc “cûáu trúå”.
Nhûäng ngûúâi giấm sất chđnh thûác, àố lâ nhûäng àưëi
tûúång hoẩt àưång trong mưåt cú cêëu khuën khđch àûúåc
xêy dûång k câng.

Nhûäng ëu tưë àậ nïu trïn, gốp phêìn lâm tùng nguy cú àưí
vúä trong cấc thõ trûúâng múái nưíi, cố nghơa lâ chng cêìn phẫi
àẫm bẫo sao cho têët cẫ ba àưëi tûúång theo dội nây àïìu thûåc
hiïån nghiïm tc chûác nùng ca mịnh. Thưng tin cêìn nhiïìu
hún, vâ nhûäng vêën àïì vïì àưång cú khuën khđch cho thêëy mưåt
àiïìu hiïín nhiïn lâ, sệ khưng khưn ngoan nïëu chó têåp trung
vâo mưåt trong cấc nhốm àưëi tûúång nây. Vâ viïåc cấc thõ trûúâng
nây biïën àưång nhiïìu hún cố nghơa lâ, ngay cẫ viïåc ấp dng
mưåt mư hịnh”thânh cưng nhêët” nâo tûâ cấc nïìn kinh tïë cưng
nghiïåp cng cố thïí khưng àẩt àûúåc mc tiïu àậ àõnh.
Bấo cấo nây khêín thiïët àïì nghõ cấc cú quan chûác nùng
khưng nïn dûâng lẩi úã cấc ngun tùỉc Basel hiïån cố. Àẫm bẫo
cho cấc ngên hâng àûúåc àa dẩng hoấ mẩnh; àiïìu nây cố
nghơa lâ trong nhiïìu nïìn kinh tïë nhỗ viïåc cố mùåt cấc ngên
hâng vng hóåc ngên hâng nûúác ngoâi lâ vêën àïì quan trổng.
Àưång viïn àûúåc ngûúâi cho vay, chùèng hẩn nhû bùỉt båc cấc
ngên hâng phẫi phất hânh nhûäng khoẫn vay ph khưng
àûúåc bẫo lậnh, lâ mưåt phêìn giẫi phấp àêìy triïín vổng, nhûng
nố àôi hỗi cấc cú quan chûác nùng phẫi ch trổng tùng cûúâng
cung cêëp thưng tin cho cấc àưëi tûúång theo dội nây, vâ phẫi
têåp trung vâo mưåt nhiïåm v khố khùn lâ lâm thïë nâo àïí cấc

Sûã dng cấc khuën
khđch dûåa vâo thõ trûúâng

àïí bưí sung cho cấc quy
àõnh àiïìu tiïët

Cêìn phẫi ài xa hún tâi
liïåu hûúáng dêỵn Basel

17


TÂI CHĐNH CHO TÙNG TRÛÚÃNG: SÛÅ LÛÅA CHỔN CHĐNH SẤCH TRONG MƯÅT THÏË GIÚÁI THAY ÀƯÍI

àưëi tûúång nây khưng cố quan hïå thên thiïët vúái ngên hâng
phất hânh núå. Àưìng thúâi, cng cêìn àẫm bẫo duy trị àưång cú
khuën khđch àưëi vúái nhûäng ngûúâi giấm sất. Àïí hổ cố thïí
thûåc hiïån hûäu hiïåu cưng viïåc ca mịnh, viïåc trẫ th lao cao
hưm nay, vâ àùåc biïåt lâ trong tûúng lai (thưng qua cấc khoẫn
tiïìn thûúãng hóåc nhûäng khoẫn lûúng hûu hâo phống) cêìn ài
àưi vúái vúái viïåc bẫo vïå khưng àïí hổ bõ truy cûáu phấp låt tẩi
thúâi àiïím hiïån nay.
Trûúác nguy cú àưí vúä tâi chđnh, nhiïìu chđnh ph àậ xêy
dûång cấc loẩi mẩng lûúái an sinh, mâ vïì cú bẫn àïìu thưng qua
phûúng thûác cûáu cấnh - cho vay - cëi cng vâ ngây câng phưí
biïën lâ thưng qua chûúng trịnh bẫo hiïím tiïìn gûãi cưng khai.
Bẫo hiïím tiïìn gûãi ngây câng thưng dng úã cấc thõ trûúâng múái
nưíi, vị xem ra chng lâ mưåt cấch hûäu hiïåu àïí kiïìm chïë tịnh
trẩng àua nhau rt tiïìn úã ngên hâng, đt ra lâ úã cấc nûúác cố thu
nhêåp cao, vâ gip ni dûúäng cấc ngên hâng bẫn àõa. Tuy
nhiïn, sûå tưìn tẩi ca cấc chûúng trịnh nây thûåc tïë cố thïí lâm
xêëu ài mưi trûúâng khuën khđch vâ thưng tin, lâm tùng mûác
àưå vâ têìn sët ca cấc cåc khng hoẫng. Trong mưåt chûâng

mûåc nâo àố, viïåc thânh lêåp cấc chûúng trịnh bẫo hiïím tiïìn
gûãi chđnh thûác cố thïí xui khiïën viïåc chêëp nhêån àöå ruãi ro cao
hún – têm l lúåi dng bẫo lậnh, cưë lâm liïìu truìn thưëng,
vưën cố xu hûúáng ài liïìn vúái hêìu hïët cấc hịnh thûác bẫo hiïím.
Sệ cố kiïën phẫn àưëi viïåc xêy dûång cấc chûúng trịnh chđnh
thûác, nhûng cêìn thûâa nhờồn rựỗng, thiùởu mửồt chỷỳng trũnh
chủnh thỷỏc coỏ thùớ tỷỳng àûúng vúái sûå xët hiïån mưåt dẩng bẫo
hiïím tiïìn gûãi ngêìm – cố thïí khưng hẩn chïë phẩm vi bẫo hiïím
vâ cng cố nguy cú gêy ra têm l lúåi dng bẫo lậnh, cưë lâm
liïìu. Vị thïë, cố nïn ấp dng mưåt hïå thưëng cưng khai hay
khưng, vâ nïëu cố, thị nïn ấp dng kiïíu hïå thưëng nâo, vêỵn coõn
laõ vờởn ùỡ thỷồc nghiùồm.
Dung lỷỳồng caỏc bựỗng chỷỏng tỷõ nhûäng nghiïn cûáu gêìn àêy
cho thêëy, trong thûåc tïë, thay vị giẫm búát khẫ nùng xẫy ra
khng hoẫng, viïåc ấp dng mưåt chûúng trịnh bẫo hiïím tiïìn
gûãi cưng khai nối chung lẩi kếo theo tịnh trẩng bêët ưín àõnh
hún ca khu vûåc ngên hâng, vâ kïët quẫ nây dûúâng nhû khöng

18