Tong quan kinh te the gioi_666.pdf

LÚÂI NHÂ XËT BẪN

Nhên loẩi àang trẫi qua nhûäng nùm cëi cng ca
thïë k vúái nhûäng thån lúåi vâ triïín vổng tưët àểp,
nhûng cng cố khưng đt thấch thûác vâ trúã ngẩi.
Trong nhûäng thêåp k cëi cng ca thïë k, nhêët
lâ tûâ sau chiïën tranh lẩnh kïët thc, thïë giúái mâ chng
ta àang sưëng àậ cố nhûäng àưíi thay nhanh chống vâ
àûáng trûúác hâng loẩt vêën àïì nan giẫi mang tđnh toân
cêìu cêìn phẫi giẫi quët nhû: tịnh trẩng àối nghêo; ư
nhiïỵm mưi trûúâng; cẩn kiïåt ngìn tâi ngun thiïn
nhiïn; cấc cåc xung àưåt khu vûåc...
Nhûäng diïỵn biïën vâ chuín àưíi mau lể ca thïë
giúái àang àôi hỗi bûác xc cấc nhâ nûúác phẫi tû duy
lẩi vai trô ca mịnh, àûa ra àûúåc cấc ch trûúng vâ
giẫi phấp àng, hoẩt àưång cố hiïåu quẫ, bẫo àẫm ưín
àõnh chđnh trõ vâ phất triïín kinh tïë xậ hưåi bïìn vûäng.
Trong sûå nghiïåp cưng nghiïåp hoấ, hiïån àẩi hoấ
àêët nûúác hiïån nay, Àẫng ta hïët sûác chuá troång nhiïåm
vuå xêy dûång, tùng cûúâng vâ kiïån toân nhâ nûúác,
khùèng àõnh rộ ch trûúng: “tiïëp tc cẫi cấch bưå mấy
nhâ nûúác, xêy dûång vâ hoân thiïån nhâ nûúác Cưång
hoâ xậ hưåi ch nghơa Viïåt Nam”, nhựỗm xờy dỷồng
Nhaõ nỷỳỏc ta thờồt sỷồ trong saồch, vỷọng mẩnh, hoẩt
àưång cố hiïåu quẫ, xûáng àấng lâ nhâ nûúác phấp quìn
xậ hưåi ch nghơa ca nhên dên, do nhên dên vâ vị
nhên dên.
Àïí cung cêëp thïm cho bẩn àổc tû liïåu nghiïn
cûáu vâ tham khẫo vïì tịnh hịnh thïë giúái ngây nay,

àùåc biïåt lâ vai trô vâ chûác nùng hoẩt àưång ca mưåt sưë

nhâ nûúác trïn thïë giúái, Nhâ xët bẫn Chđnh trõ qëc
gia xët bẫn cën sấch: Nhâ nûúác trong mưåt thïë giúái
àang chuín àưíi, do Ngên hâng thïë giúái êën hânh nùm
1997.
Thưng qua nhûäng phên tđch vâ àấnh giấ sêu
sùỉc, vúái ngìn tû liïåu phong ph, cën sấch àậ nïu
mưåt sưë àùåc àiïím ca tịnh hịnh thïë giúái ngây nay,
hoẩt àưång thûåc tiïỵn ca cấc nhâ nûúác, àùåc biïåt lâ
trong mưåt vâi thêåp k gêìn àêy. Cën sấch àậ àûa ra
nhûäng vđ d àiïín hịnh vïì mưåt sưë nhâ nûúác hoẩt àưång
cố hiïåu quẫ cng nhû mưåt sưë nhâ nûúác hoẩt àưång
kếm hiïåu quẫ. Trổng têm ca cën sấch têåp trung
vâo vêën àïì: Nhâ nûúác cêìn phẫi lâm gị vâ lâm thïë nâo
àïí àẩt hiïåu quẫ trong tịnh hịnh mưåt thïë giúái àang cố
nhûäng chuín àưíi sêu sùỉc. Chng tưi hy vổng cën
sấch sệ lâ tâi liïåu tham khẫo bưí đch àưëi vúái bẩn àổc,
nhêët lâ cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh sấch, cấc nhâ quẫn
l vâ cấc nhâ nghiïn cûáu mùåc d cố thïí cố nhûäng
àấnh giấ vïì hoẩt àưång ca mưåt sưë nhâ nûúác trïn thïë
giúái, cng nhû nhûäng giẫi phấp àûúåc nïu trong cën
sấch khấc vúái àấnh giấ vâ giẫi phấp ca chng ta.
Do phẫi hoaõn thaõnh trong mửồt thỳõi haồn gờởp,
chựổc rựỗng cuửởn saỏch sệ khưng thïí trấnh khỗi nhûäng
khiïëm khuët. Rêët mong bẩn àổc gốp kiïën.
Thấng 3 -1998
NHÂ XËT BẪN CHĐNH TRÕ QUÖËC GIA


LÚÂI NỐI ÀÊÌU

Bấo cấo vïì tịnh hịnh phất triïín thïë giúái àûúåc xët
bẫn hâng nùm. Têåp xët bẫn lêìn thûá 20 nây lâ “Bấo
cấo vïì tịnh hịnh phất triïín thïë giúái nùm 1997”, têåp
trung bân vïì nhâ nûúác: nhâ nûúác nïn lâm gị, nïn
lâm thïë nâo, vâ cố thïí lâm thïë nâo àïí àẩt àûúåc kïët
quẫ tưët hún trong mưåt thïë giúái àang thay àưíi nhanh
chống.
Nhûäng vêën àïì trïn cố võ trđ cao trong chûúng
trịnh nghõ sûå ca cấc nûúác àang phất triïín vâ cấc
nûúác cưng nghiïåp. Trong nhûäng nùm gờỡn ờy, nhiùỡu
nỷỳỏc ruỏt ra baõi hoồc cho rựỗng nhaõ nûúác khưng thïí tûå
thûåc hiïån àûúåc cấc lúâi hûáa ca mịnh: cấc nïìn kinh tïë
àang chuín àưíi àậ phẫi chuín hûúáng theo kinh tïë
thõ trûúâng vâ tẩi àẩi bưå phêån thïë giúái àang phất triïín,
cấc chiïën lûúåc phất triïín do nhâ nûúác àống vai trô
ch chưët àïìu àậ thêët bẩi. Do thêët bẩi ca nhûäng sûå
can thiïåp ca chđnh ph, cấc nïìn kinh tïë hưỵn húåp
trong thïë giúái cưng nghiïåp hoấ cng àậ quët àõnh
theo cú chïë thõ trûúâng. Nhiïìu ngỷỳõi caóm thờởy rựỗng
kùởt quaó lửgủch cuửởi cuõng cuóa tờởt cẫ cấc cẫi cấch àố lâ
nhâ nûúác chó côn lẩi mưåt vai trô tưëi thiïíu, khưng cố
hẩi nhûng cng khưng lâm àûúåc nhiïìu àiïìu tưët.
Bấo cấo nây xin giẫi thđch tẩi sao quan àiïím
cûåc àoan àố lâ trấi vúái nhûäng chûáng cúá vïì thùỉng lúåi
ca cưng cåc phất triïín trong thïë k XIX ca cấc
nïìn kinh tïë cưng nghiïåp ngây nay hóåc nhûäng cêu
chuån thêìn k vïì tùng trûúãng ca Àưng Ấá trong
thúâi k sau chiïën tranh. Cấc vđ d àố khưng nhûäng
hưỵ trúå quan àiïím vïì nhâ nûúác tưëi thiùớu maõ coõn chỷỏng
minh rựỗng sỷồ phaỏt triùớn oõi hoói mưåt nhâ nûúác hiïåu

quẫ, mưåt nhâ nûúác àống vai trô xc tấc, lâm dïỵ dâng,
khuën khđch vâ bưí khuët nhûäng hoẩt àưång ca cấc
xđ nghiïåp tû nhên vâ cấc cấ nhên. Àiïìu chùỉc chùỉn lâ

sûå phất triïín do nhâ nûúác khưëng chïë àậ thêët bẩi.
Nhûng sûå phất triïín khưng cố nhâ nûúác cng àậ thêët
bẩi - thïí hiïån quấ rộ râng qua sûå àau khưí ca nhên
dên cấc nûúác mâ nhâ nûúác àậ sp àưí nhû Libïria vâ
Xưmali. Lõch sûã aọ liùn tiùởp chỷỏng minh rựỗng chủnh
phuó tửởt khửng phaói lâ mốn hâng xa xó, mâ lâ mưåt
nhên tưë tưëi cêìn thiïët. Nïëu khưng cố mưåt nhâ nûúác
hiïåu quẫ thị khưng thïí cố phất triïín kinh tïë vâ xậ
hưåi àûúåc.
Lõch sỷó vaõ nhỷọng kinh nghiùồm gờỡn ờy daồy
chuỏng ta rựỗng phất triïín khưng chó lâ cố àûúåc nhûäng
àêìu vâo ph húåp vïì kinh tïë vâ k thåt. Phất triïín
côn àôi hỗi mưåt mưi trûúâng thïí chïë lâm cú súã: cấc quy
tùỉc vâ têåp tc chi phưëi viïåc sûã dng nhûäng àêìu vâo
àố nhû thïë nâo. Nhû Bấo cấo nây sệ chûáng minh,
hiïíu biïët vïì vai trô ca nhâ nûúác trong mưi trûúâng
àố – vđ d, khẫ nùng nhâ nûúác thûåc thi phấp quìn
lâ nhên tưë lâm cú súã cho cấc giao dõch thõ trûúâng - lâ
àiïìu thiïët ëu khiïën nhâ nûúác cố thïí àống gốp hiïåu
quẫ hún vâo sûå phất triïín.
Cố nhiïìu con àûúâng khấc nhau àïí tiïën túái cố
mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ. Bấo cấo khưng cưë gùỉng nïu
mưåt cấch lâm duy nhêët vïì cẫi cấch nhâ nûúác trïn
toân thïë giúái, mâ xin cung cêëp mưåt cấi khung hûúáng
dêỵn cho cấc cưë gùỉng àố, dûúái hịnh thûác mưåt chiïën
lûúåc gưìm hai phêìn:

• Mưåt, nïn têåp trung cấc hoẩt àưång ca nhâ nûúác
sao cho khúáp vúái khẫ nùng ca nố. Nhiïìu nhâ
nûúác tịm cấch lâm quấ nhiïìu viïåc d hổ chó cố đt
ngìn lûåc vâ khẫ nùng. Àiïìu tưët hún lâ nïn lâm
cho cấc chđnh ph têåp trung sûác vâo cấc hoẩt
àưång cưng cưång cưët lội cố têìm quan trổng then
chưët àưëi vúái phất triïín, vâ àiïìu àố sệ nêng cao
hiïåu quẫ ca hổ.


LÚÂI NỐI ÀÊÌU

• Hai, vúái thúâi gian, nïn tịm cấch caói tiùởn khaó nựng
cuóa nhaõ nỷỳỏc bựỗng tựng cỷỳõng caỏc thïí chïë cưng
cưång. Bấo cấo nhêën mẩnh àùåc biïåt vâo nhûäng cú
chïë kđch thđch cấc quan chûác lâm cưng viïåc tưët
hún vâ linh hoẩt hún, àưìng thúâi cố nhûäng cú chïë
àïí kiïìm chïë hânh vi àưåc àoấn vâ tham nhng.
Cùn cûá vâo nhûäng vđ d vïì nhûäng qëc gia àậ
thânh cưng vâ khưng thânh cưng vâ vïì cẫi cấch nhâ
nûúác trïn thïë giúái, Bấo cấo bân sêu vïì chiïën lûúåc hai
phêìn vâ cho thêëy chiïën lûúåc àố cố thïí àûúåc thûåc hiïån
nhû thïë nâo tûâ mưåt sưë àiïím xët phất. Àiïìu cố
nghơa lâ mùåc d bưëi cẫnh tịnh hịnh rêët àa dẩng, nhûng
rộ râng cấc nhâ nûúác hiïåu quẫ àïìu cố nhûäng àùåc àiïím
chung. Mưåt, cấc chđnh ph àố àậ àùåt ra nhûäng quy
tùỉc lâm cú súã cho nhûäng giao dõch tû nhên vâ úã mûác
àưå rưång hún cho xậ hưåi dên sûå. Hai, bẫn thên cấc
chđnh ph àậ tn th cấc quy tùỉc àố, àậ hânh àưång
mưåt cấch àấng tin cêåy vâ cố thïí dûå kiïën trûúác àûúåc

vâ àậ kiïím soất àûúåc tham nhng.
Xêy dûång mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ hún àïí hưỵ trúå
phất triïín bïìn vûäng vâ giẫm búát nghêo khố khưng
phẫi lâ àiïìu dïỵ dâng. Trong bờởt cỷỏ tũnh hũnh naõo,

3

nhiùỡu ngỷỳõi caóm thờởy rựỗng cỷỏ duy trị tịnh trẩng nhâ
nûúác nhû c sệ cố lúåi cho ựồc quyùỡn cuóa hoồ, duõ rựỗng
iùỡu oỏ seọ coỏ hẩi cho phc lúåi ca nhâ nûúác. Cêìn phẫi
cố thúâi gian vâ cưë gùỉng chđnh trõ àïí khùỉc phc sûå
chưëng ửởi cuóa hoồ. Nhỷng Baỏo caỏo cho thờởy rựỗng caỏc
cỳ hưåi vïì cẫi cấch cố thïí múã ra vâ múã rưång thïm nïëu
xêy dûång lõch trịnh thêån trổng vïì cấc cẫi cấch vâ cú
chïë àïí àïìn b cho nhûäng àưëi tûúång bõ thiïåt. Ngay
trong nhûäng tònh hònh xêëu nhêët, nhûäng biïån phấp
rêët nhỗ tiïën túái mưåt nhâ nûúác hiïåu quẫ hún cng cố
thïí cố mưåt tấc àưång lúán àưëi vúái phc lúåi kinh tïë vâ xậ
hưåi. Vâo lc chng ta tiïën gêìn àïën thïë k XXI, àiïìu
thấch thûác àưëi vúái cấc nhâ nûúác khưng phẫi lâ co lẩi
vâ mêët hïët nghơa, cng khưng phẫi lâ khưëng chïë
cấc thõ trûúâng, mâ lâ tiïën hânh nhûäng biïån phấp nhỗ
àố.
James D.Wolfensohn
Ch tõch
Ngên hâng thïë giúái
Ngây 30-5-1997

Bấo cấo nây do mưåt nhốm soẩn thẫo. Ngûúâi lậnh àẩo nhốm lâ Ajay Chhibber vâ cấc thaânh viïn laâ Simon Commander,
Alison Evans, Harald Fuhr, Cheikh Kane, Chad Leechor, Brian Levy, Sanjay Pradhan vaâ Beatrice Weder. Jean - Paul

Azam, Ed Campos, Hamid Davoodi, Kathleen Newland, Kenichi Ohno, Dani Rodrik, Susan Rose-Ackerman, Astri Suhrke
vâ Douglas Webb àậ cố àống gốp cố giấ trõ vâo Bấo cấo nây. Nhốm àaä àûúåc sûå trúå giuáp cuãa Ritu Basu, Gregory Kisunko,
Une Lee, Claudia Sepulveda vaâ ADam Michael Smith. Biïn têåp viïn chđnh lâ Stephanie Flanders. Cưng viïåc àûúåc tiïën
hânh dûúái sûå chó àẩo chung ca Michael Bruno (àậ quấ cưë), Lyn Squire vâ Joseph Stiglitz.
Nhốm àậ nhêån àûúåc lúâi khun cố đch ca mưåt tưí chun gia ûu t bïn ngoâi bao gưìm Masahiko Aoki, Ela Bhatt,
Kwesi Bochwey, Peter Evans, Atul Kohli, Klaus Konig, Seymour Martin Lipset, Douglass North, Emma Rothschild, Graham
Scott vâ Vito Tanzi.
Nhiïìu ngûúâi khấc úã trong vâ ngoâi Ngên hâng thïë giúái àậ cung cêëp nhûäng bịnh lån cố đch, viïët cấc chun àïì cú súã
vâ cố nhûäng àống gốp khấc vâ tham gia vâo cấc cåc hổp tham khẫo kiïën. Tïn nhûäng ngûúâi àống gốp vâ tham gia àố
àûúåc nïu trong Ch thđch vïì thû mc. V Kinh tïë qëc tïë ca Ngên hâng thïë giúái àậ àống gốp mưåt bẫn ph lc dûä kiïån vâ
chõu trấch nhiïåm vïì Nhûäng chó sưë chổn lổc vïì tịnh hịnh phất triïín thïë giúái.
Cấc cấn bưå gip soẩn thẫo vâ in êën Bấo cấo nây gưìm Amy Brooks, Valerie Chisholm, Kathryn Kline Dahl, Joyce
Gates, Stephanie Gerard, Jeffrey N.Lecksell vaâ MichaelTreadway. Trúå l chêëp hânh ca nhốm lâ Rebecca Sugui; cấn bưå
trúå l ca nhốm lâ Daniel Atchison, Elizabete de Lima, Michael Geller vâ Thomas Zorab; cấn bưå hânh chđnh ca nhốm lâ
Maria Ameal.
Bấo cấo nây àïì tûúãng nhúá Michael Bruno, Phố Ch tõch thûá nhêët kiïm cấn bưå kinh tïë hổc chđnh ca Ngên hâng thïë
giúái tûâ nùm 1993 àïën nùm 1996 mâ cåc àúâi cưng tấc vâ àống gốp vâo Bấo cấo nây vâ cấc Bấo cấo vïì tịnh hịnh phất triïín
thïë giúái trûúác àêy, àậ nêng cao rêët nhiïìu hiïíu biïët ca chng tưi vïì phất triïín.


MC LC

LÚÂI NHÂ XËT BẪN
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
TƯÍNG QUẤT
PHÊÌN MƯÅT TÛ DUY LẨI VÏÌ NHÂ NÛÚÁC TRÏN TOÂN THÏË GIÚÁI
Chûúng 1
Vai trô tiïën triïín ca nhâ nûúác
Chûúng 2
Têåp trung trúã lẩi vâo hiïåu quẫ ca nhâ nûúác

PHÊÌN HAI LÂM CHO VAI TRÔ TÛÚNG XÛÁNG VÚÁI NÙNG LÛÅC
Chûúng 3
Bẫo àẫm nhûäng ngun tấc cú bẫn vïì kinh tïë vâ xậ hưåi
Chûúng 4
Ni dûúäng thõ trûúâng: Tûå do hoấ, àiïìu tiïët vâ chđnh sấch cưng nghiïåp
PHÊÌN BA LÂM SƯËNG LẨI NÙNG LÛÅC THÏÍ CHÏË
Chûúng 5
Xêy dûång cấc thïí chïë cho mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố nùng lûåc.
Chûúng 6
Kiïìm chïë hânh àưång àưåc àoấn chun quìn ca nhâ nûúác vâ nẩn tham nhng.
Chûúng 7
Àûa nhâ nûúác túái gêìn dên hún
Chûúng 8
Tẩo àiïìu kiïån dïỵ dâng cho hânh àưång têåp thïí qëc tïë
PHÊÌN BƯËN XOẤ BỖ NHÛÄNG TRÚÃ NGẨI ÀÏÍ PHẤT TRIÏÍN
Chûúng 9
Thấch thûác ca sûå khúãi xûúáng vâ duy trị nhûäng cẫi cấch
Chûúng 10
Chûúng trịnh nghõ sûå cho thay àưíi
Ch thđch k thåt
Ch thđch vïì thû mc
Ph lc: Nhûäng chó sưë chổn lổc vïì tâi chđnh cưng cưång

NHÛÄNG CHĨ SƯË CHỔN LỔC VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI
HƯÅP
1.
2.

Chùång àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún
Àưå tđn nhiïåm, àêìu tû vaâ tùng trûúãng

MC LC

3.
1.1
1.2
1.3
1.4
2.1
2.2
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5

5.6
5.7
6. 1
6.2
6.3
6.4
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
8. 1
8.2

5

Chûúng trịnh nghõ sûå vng
Nhâ nûúác vâ chđnh ph: mưåt vâi khấi niïåm
Hânh àưång ca chđnh ph Hoa Kyõ nhựỗm hửợ trỳồ cho sỷồ phaỏt triùớn thừ trûúâng: mưåt sưë vđ d
Sûå tiïën hoấ trong vai trô ca nhâ nûúác úã êën àưå: 50 nùm qua
L do kinh tïë cùn bẫn cho sûå can thiïåp ca nhâ nûúác vâ mưåt sưë àõnh nghơa
Xêy dûång Internet: mưåt vđ d hiïån àẩi vïì sûå tûúng tấc cố kïët quẫ tưët giûäa khu vûåc nhâ nûúác vâ khu vûåc
tû nhên
Ào lûúâng nhâ nûúác - quy mư, cấc chđnh sấch vâ nùng lûåc thïí chïë ca nố
Nhûäng ëu kếm trong nhûäng ngun tùỉc cú bẫn cẫn trúã cấc hậng trïn khùỉp thïë giúái
Sûå àûúng àêìu vúái tưåi ấc úã Cali, Cưlưmbia
K kïët húåp àưìng vâ hïå thưëng tû phấp úã Braxin
Nhûäng k lc theo lưëi môn qëc tïë vïì thêm ht tâi chđnh vâ lẩm phất

Cam kïët àưëi chổi vúái linh hoẩt trong khu vûåc sûã dng àưìng franc CFA
Khu vûåc tû nhên cung cêëp cấc dõch v xậ hưåi: mưåt gốc àưå lõch sûã
Kïë hoẩch bẫo hiïím thêët nghiïåp múái ca Chilï
Giẫm nghêo úã Inàưnïxia - sûå trúå gip xậ hưåi bưí sung cho sûå tùng trûúãng dûåa trïn cú súã rưång lúán nhû
thïë nâo
Nhên vêåt quìn uy vïì phi àiïìu tiïët ca Mïhicư
Sấu l do phẫn àưëi tû nhên hoấ vâ nïn giẫi àấp nhû thïë nâo?
Sûå giấm sất ca chđnh ph ngùn chùån àûúåc thẫm hoẩ tâi chđnh úã Malaixia
Àiïìu tiïët ngânh viïỵn thưng úã Giamaica
Chđnh quìn trûåc tiïëp vâ tđch cûåc hoẩt àưång bẫo vïå mưi trûúâng úã Yokohama, Nhêåt Bẫn
Bûúác tiïën mẩnh ca cấc ngânh cưng nghiïåp kim loẩi Nhêåt Bẫn trong thúâi k hêåu chiïën
Xêy dûång cú súã cho bưå mêy viïn chûác: nhûäng cẫi cấch Northcote - Trevelyan úã Anh
Nhûäng cú chïë ca ưxtúrêylia nhựỗm laõm cho viùồc xờy dỷồng chủnh saỏch coỏ tủnh cưng khai hoấ, cẩnh
tranh vâ hûúáng vïì kïët quẫ
Bưå mấy chđnh ph Bùnglầết phịnh to ra
Biïn lai vâ sûå lûåa chổn trûúâng hổc
K húåp àưìng vúái cấc tưí chûác phi chđnh ph àïí nêng cao chêët lûúång giấo dc úã Bưlivia
Trau dưìi nhûäng ngûúâi tưët nhêët vâ giỗi nhêët: hïå thưëng tuín quan chûác trấi vúái hïå thưëng múã
Xêy dûång tinh thêìn têån tu ca cưng nhên viïn: chđnh quìn tưët tẩi bang Ceara ca Braxin
Sûå tham gia ca dên chng àậ cẫi tiïën quìn tâi sẫn vâ giẫi quët tranh chêëp nhû thïë nâo úã Pïru
Nhûäng bưå mấy chđnh trõ thânh phưë úã M vâ cẫi cấch ca chng
Àêëu tranh chöëng tham nhuäng úã Uganàa
Uyã ban àöåc lêåp chöëng tham nhng ca Hưìng Cưng
Dû lån cưng chng vâ nhâ nûúác
Viïåc quẫn l nhûäng xậ hưåi àa sùỉc tưåc úã Malaixia vâ Mưrixú
Vưën xậ hưåi cố gị quan trổng?
Cấc khẫo sất ca khấch hâng àïí thc àêíy cẫi tiïën dõch v úã ÊËn Àưå, Uganàa vâ Nicaragoa
Sûå tham gia ca cưng dên cố cẫi thiïån àûúåc kïët quẫ thûåc hiïån dûå ấn hay khưng?
Nhûäng cẩm bêỵy trong quan hïå giûäa cấc cêëp chđnh quìn: nhûäng kinh nghiïåm ca Braxin vâ Trung
Qëc

Viïåc tđnh toấn nhûäng trúå cêëp phên àïìu tâi chđnh
Tưí chûác thûúng mẩi thïë giúái (WTO) - mưåt cú chïë qëc tïë cho viïåc àem lẩi sûå tin cêåy cho chđnh sấch qëc
gia
Viïåc nghiïn cûáu nưng nghiïåp qëc tïë cố lúåi cho caác nûúác viïån trúå ra sao


6

8.3
8.4
8.5
9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
10.1
10.2

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

Nhûäng thấch thûác ca sûå thay àưíi khđ hêåu toân cêìu àưëi vúái sûå húåp tấc qëc tïë
Viïåc cng chia sễ gấnh nùång bẫo vïå mưi trûúâng
Lúåi tûác thu àûúåc tûâ hoâ bịnh toân cêìu lúán àïën nhû thïë nâo?
Viïåc cên nhùỉc cấi giấ phẫi trẫ vâ nhûäng lúåi đch vïì chđnh trõ ca cẫi cấch
Nhâ nûúác bốc lưåt dûúái triïìu àẩi Duvalier úã Haiti
Cẫi cấch trûúác sûå àe doẩ tûâ bïn ngoâi: cåc Phc hûng Minh Trõ úã Nhêåt Bẫn
Cưng ûúác Moncloa úã Têy Ban Nha
Chûúng trịnh cẫi cấch nùm 1989 ca Vïnïxụla vâ sûå àẫo ngûúåc ca nố
Sûå sp àưí nhâ nûúác vâ hún thïë nûäa úã Xưmali

Nhûäng chưëng àúä kinh tïë ca xung àưåt: trûúâng húåp ca Libïria

BIÏÍU ÀƯÌ
1.
Nhâ nûúác àậ phất triïín úã mổi núi
2.
Mưåt loẩt nhûäng cú chïë cố thïí nêng cao nùng lûåc nhâ nûúác
3.
Cấc nhên tưë ài kêm vúái tham nhng
4.
T lïå viïåc lâm trong chđnh ph cao hún thûúâng cố nghơa lâ mûác lûúng chđnh ph thêëp hún
5.
Cấc nûúác cố chđnh sấch kinh tïë tưët vâ nùng lûåc thïí chïë mẩnh hún thûúâng tùng trûúãng nhanh hún
1.1
Cng mưåt thïë giúái nhûäng cố nhiïìu nhâ nûúác hún
1.2
Cấc chđnh ph trïn khùỉp thïë giúái àậ múã rưång quy mư kïí tûâ nùm 1960
1.3
Sưë lûúång cấc chuín khoẫn vâ thanh toấn lậi sët àậ tùng lïn
2.1
Nhâ nûúác, cấc thïí chïë vâ hêåu quẫ kinh tïë
2.2
Chđnh ph tưët cùỉt nghơa cho sûå chïnh lïåch vïì thu nhêåp giûäa Àưng Ấ vâ chêu Phi
2.3
Cấc thïí chïë àûúåc tđn nhiïåm tẩo ra cấc nhâ nûúác àûúåc tđn nhiïåm
2.4
Àưå tđn nhiïåm àûúåc nhêån thûác vâ kïët quẫ kinh tïë ln gùỉn liïìn vúái nhau
3.1
Hưåi chûáng thiïëu låt phấp
3.2

Thûúng lûúång vúái cấc quan chûác chđnh ph cố thïí rêët khố khùn
3.3
Cấc nûúác àang àûúåc hûúãng lúåi đch ca thụë trõ giấ gia tùng
3.4
Khấc vúái Nigiïria, Inàưnïxia àậ quẫn l vêån may vïì dêìu lûãa múái àêy mưåt cấch thêån trổng
3.5
Cấc thïí chïë ngên sấch àûúåc thiïët kïë tưët gip trấnh àûúåc nhûäng khoẫn thêm ht lúán
3.6
Tẩi Viïåt Nam, nhûäng lúåi đch ca dõch v bïånh viïån àïí dưìn vïì nhûäng ngûúâi khêëm khấ
3.7
Cấn cên giấo dc cưng - tû hïët sûác khấc nhau trïn phẩm vi thïë giúái
3.8
Cấc khoẫn lûúng hûu vâ chuín khoẫn khấc àậ tùng dêìn úã cấc nûúác cưng nghiïåp
3.9
Nhûäng trúå cêëp nhâ cûãa úã cấc nûúác àang phất triïín hêìu nhû khưng àïën àûúåc ngûúâi nghêo
4.1
Cấc cåc khng hoẫng ngên hâng àïìu trúã nïn quấ phưí biïën vâ gêy ra nhûäng phđ tưín tâi chđnh to lúán
5.1
Cấc mc tiïu chđnh sấch vâ phên bưí chi tiïu ca Ghinï khưng tỗ ra húåp l
5.2
Viïåc quët sấch úã Ucraina bõ mùỉc trong nhûäng trấch nhiïåm chưìng chếo
5.3
Hêìu hïët cấc hậng àấnh giấ lâ dõch v chđnh ph rêët kếm, song mưåt sưë dõch v àûúåc àấnh giấ tưët hún
cấc dõch v khấc
5.4
Ba chiïën lûúåc cẫi thiïån viïåc phên phất dõch v ca chđnh ph
5.5
Tuín mưå vâ àïì bẩt theo phêím chêët xûáng àấng gip cẫi thiïån nùng lûåc ca bưå mấy viïn chûác
5.6
Viïåc thiïëu cú chïë àïì cao phêím chêët xûáng àấng vâ tịnh trẩng trẫ lûúng thêëp trong bưå mấy viïn chûác

ca Philippin àậ lâm giẫm nùng lûåc
5.7
Tẩi chêu Phi, khi mâ sưë ngûúâi lâm trong khu vûåc nhâ nûúác tùng thị mûác lûúng giẫm
6. 1
Mûác àưå tham nhng cao vâ khố dûå àoấn lâm phûúng hẩi àïën àêìu tû
6.2
Mưåt sưë nhên tưë ài kêm vúái tham nhng


MC LC

7.1
7.2
7.3
8.1
8.2
8.3
9.1
9.2

7

Thïë giúái àậ trúã nïn dên ch hún nhiïìu tûâ nùm 1980
Nhûäng tưí chûác úã àiïím giao nhau ca nhâ nûúác, thõ trûúâng vâ xậ hưåi dên sûå
Nhûäng quy tùỉc cai trõ theo chiïìu dổc vâ nhûäng biïån phấp khuën khđch theo chiïìu ngang hịnh thânh
nùng lûåc ca chđnh quìn àõa phûúng
Nhiïìu nûúác àang núái lỗng nhûäng kiïìm chïë vïì vưën qëc tïë
Nhûäng dông ngûúâi t nẩn trân ngêåp chêu Phi, chêu Ấ vâ chêu Êu
Nhûäng chđnh sấch khưng tưët triïåt tiïu tấc àưång ca viïån trúå
Nhûäng cưng nhên giâ hún sệ mêët quìn lúåi trong viïåc cẫi cấch cấc khoẫn trúå cêëp hûu trđ, côn nhûäng

cưng nhên trễ sệ giânh àûúåc quìn lúåi
Nhiïìu quìn ph quët gip nhâ nûúác chưëng lẩi ấp lûåc àôi múã rưång phc lúåi

BẪNG
1.1
Cấc chûác nùng ca nhâ nûúác
3.1
Bẫo hiïím xậ hưåi, trúå gip xậ hưåi vâ cấc chûúng trịnh dânh cho ngûúâi nghêo úã cấc nûúác àang phất triïín:
nhûäng àùåc àiïím vâ bâi hổc
3.2
Núå lûúng hûu êín úã cấc nûúác chổn lổc
4.1
Ûúác tđnh vïì lúåi đch phc lúåi tûâ viïåc phi àiïìu tiïët úã M (t USD)
4.2
Mưåt loẩt kinh nghiïåm thïí chïë
5.1
Nhûäng cú chùở nhựỗm phờn phaỏt dừch vuồ
7.1
Nhỷọng thay ửới trong taõi chđnh ca nhûäng chđnh quìn cêëp dûúái qëc gia úã mưåt sưë nûúác chổn lổc
7.2
Nhûäng àùåc àiïím vïì cêìu vâ cung ca nhûäng hâng hoấ cưng cưång cêëp qëc gia vâ cêëp àõa phûúng
7.3
Nhûäng phên cưng cố thïí cố vïì thụë vâ chđ tiïu cho cấc cêëp chđnh quìn
7.4
Nhûäng ngun tùỉc vâ nhûäng cấch lâm tưët nhêët trong xêy dûång kïë hoẩch tâi trúå
7.5
Chiïën lûúåc phên cêëp ph húåp vúái nùng lûåc ca chđnh quìn
9.1
Sûå sùỉp xïëp cấc nhốm cố quìn lúåi, nhûäng cấi giấ phẫi trẫ vïì mùåt chđnh trõ vâ viïåc àõnh ra cấc bûúác
chiïën thåt vïì cẫi cấch theo loẩi cẫi cấch

9.2
Hiïåu quẫ dûå tđnh thu àûúåc tûã nhûäng ngânh dõch v cưng cưång àûúåc tû nhên hoấ úã ấchentina
9.3
Nhûäng cẫi cấch thåc thïë hïå thûá nhêët vâ thïë hïå thûá hai

Àõnh nghơa vâ ch thđch dûä kiïån
Cấc nûúác àûúåc àûa vâo trong cấc nhốm vng vâ nhốm
thu nhêåp àûúåc sûã dng trong bấo cấo nây (trûâ cấc nhốm
dânh cho khẫo sất khu vûåc tû nhên) àïìu àûúåc ghi vâo
cấc bẫng Phên loẩi cấc nïìn kinh tïë úã cëi ca phêìn Nhûäng
chó sưë chổn lổc vïì tịnh hịnh phất triïín thïë giúái. Nhûäng
phên loẩi thu nhêåp dûåa vâo GNP bịnh qn àêìu ngûúâi;
phûúng phấp tiïëp cêån àưëi vúái nhûäng phên loẩi vïì thu nhêåp
trong Bấo cấo àûúåc nïu trong phêìn Giúái thiïåu nhûäng chó
sưë vïì tịnh hịnh phất triïín thïë giúái. Nhûäng bịnh qn nhốm
thïí hiïån trong cấc biïíu vâ bẫng lâ nhûäng bịnh qn chûa
tđnh trổng sưë ca cấc nûúác trong nhốm, ngoẩi trûâ trong
nhûäng lơnh vûåc u cêìu thïí hiïån theo cấc khấc.
Viïån Ngên hâng Thïë giúái sûã dng tûâ “cấc nûúác” àïí
chó cấc nïìn kinh tïë khưng hïì mang hâm quët àõnh vïì
àõa võ phấp l ca mưåt lậnh thưí. Cấc sưë thưëng kï àûúåc
bấo cấo cho “cấc nûúác àang phất triïín” bao gưìm cẫ nhûäng
nûúác àang trong giai àoẩn chuín àưíi tûâ chïë àưå kïë hoẩch

têåp trung, ngoẩi trûâ nhûäng lơnh vûåc u cêìu thïí hiïån theo
cấch khấc.
Cấc dûä liïåu cố sûã dng àún võ àưla lâ àưla M theo
hiïån giấ, ngoẩi trûâ nhûäng núi u cêìu xấc àõnh theo cấch
khấc.
T cố nghơa lâ 1.000 triïåu.

Nhûäng chûä viïët tùỉt sau àûúåc sûã dng:
CEE: Trung vâ Àưng Êu
CIS: Cưång àưìng cấc Qëc gia àưåc lêåp
GDP: Tưíng sẫn phêím qëc nưåi
GNP:Tưíng sẫn phêím qëc dên
IMF:Q tiïìn tïå qëc tïë
NGO:Tưí chûác phi chđnh ph
OECD:Tưí chûác húåp tấc vâ phất triïín kinh tïë
PPP:Ngang giấ sûác mua


8

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

TƯÍNG QUẤT

TRÏN KHÙỈP THÏË GIÚÁI NGÂY NAY, NHÂ NÛÚÁC
ÀANG LÂ VÊËN ÀÏÌ CÊÌN PHẪI ÀÛÚÅC XEM XẾT
ÀÏËN. Nhûäng diïỵn biïën sêu rưång vâ to lúán ca kinh
tïë thïë giúái àôi hỗi chng ta phẫi nhịn lẩi nhûäng vêën
àïì cùn bẫn vïì nhâ nûúác: nhâ nûúác nïn cố vai trô gị,
nhâ nûúác cố thïí lâm gị vâ khưng thïí lâm gị vâ lâm
thïë nâo lâ tưët nhêët.
Nùm mûúi nùm qua àậ chó cho chng ta mưåt
cấch rộ râng têët cẫ nhûäng lúåi đch vâ hẩn chïë trong
hoẩt àưång ca nhâ nûúác, àùåc biïåt lâ trong viïåc thc
àêíy phất triïín. Cấc chđnh ph àậ gip cố nhûäng cẫi
thiïån to lúán vïì giấo dc vâ chùm sốc sûác khoễ cng
nhû giẫm sûå bêët bịnh àùèng trong xậ hưåi. Tuy nhiïn,

cấc hoẩt àưång ca chđnh ph cng àậ dêỵn àïën mưåt sưë
kïët quẫ àấng bìn. Vâ ngay cẫ khi trûúác kia chđnh
ph àậ lâm tưët cửng viùồc cuóa mũnh, thũ nhiùỡu ngỷỳõi
lo ngaồi rựỗng chủnh ph sệ khưng thïí thđch ûáng vúái
cấc nhu cêìu ngây câng tùng ca mưåt nïìn kinh tïë thïë
giúái àang trong quấ trịnh toân cêìu hoấ.
Cố rêët nhiïìu mưëi lo ngẩi vâ nhûäng vêën àïì múái
rêët khấc nhau vïì vai trô ca nhâ nûúác, song bưën diïỵn
biïën múái àêy àậ lâm cho chng àùåc biïåt trúã nïn bûác
xc:
• Sûå sp àưí ca cấc nïìn kinh tïë kiïím soất vâ mïånh
lïånh úã Liïn Xư c vâ Trung vâ Àưng Êu.
• Sûå khng hoẫng tâi chđnh ca cấc nhâ nûúác phc
lúåi úã hêìu hïët cấc nûúác cưng nghiïåp.
• Vai trô quan trổng ca nhâ nûúác trong cấc nïìn
kinh tïë “thêìn k” úã Àưng Ấ.
• Sûå sp àưí ca cấc nhâ nûúác vâ sûå bng nưí mẩnh

mệ ca cấc tịnh trẩng khêín cêëp vïì nhên àẩo úã
mưåt vâi núi trïn thïë giúái.
Bấo cấo nây chú ra rựỗng nhờn tửở quyùởt ừnh ỷỏng
ựỗng sau nhỷọng diïỵn biïën tûúng phẫn nhau nây lâ
tđnh hiïåu lûåc ca nhâ nûúác. Mưåt nhâ nûúác cố hiïåu lûåc
lâ nhên tưë thiïët ëu cho viïåc cung cêëp cấc hâng hoấ
vâ dõch v cng nhû cấc quy àõnh vâ thïí chïë cho
phếp cấc thõ trûúâng phất triïín mẩnh mệ vâ con ngûúâi
cố àúâi sưëng khoễ mẩnh hún, hẩnh phc hún. Nïëu
khưng cố nố, sûå phất triïín bïìn vûäng cẫ vïì mùåt kinh
tïë vâ xậ hưåi lâ khưng thïí cố àûúåc. Nùm mûúi nùm vïì
trûúác, nhiïìu ngûúâi cng nối nhûäng àiïìu gêìn giưëng

nhû vêåy, nhûng hưìi àố hổ cố nối lâ sûå phất triïín
phẫi do nhâ nûúác tẩo ra. Thưng àiïåp ca kinh nghiïåm
kïí tûâ sau àố lẩi khấc hùèn: nhâ nûúác àống vai trô
trung têm trong phất triïín kinh tïë vâ xậ hưåi, khưng
phẫi vúái tû cấch lâ mưåt ngûúâi trûåc tiïëp tẩo ra sûå tùng
trûúãng, mâ lâ mưåt àưëi tấc, lâ chêët xc tấc vâ lâ ngûúâi
tẩo àiïìu kiïån thån lúåi cho sûå tùng trûúãng àố.
Cố sûå khấc nhau to lúán giûäa nhûäng nhên tưë tẩo
nïn mưåt nhâ nûúác hiïåu lûåc giûäa cấc nûúác úã cấc giai
àoẩn phất triïín khấc nhau. Àiïìu cố hiïåu lûåc úã Hâ lan
hay Niu Dilún, chùèng hẩn, chûa chùỉc àậ cố hiïåu lûåc úã
Nïpan. Thêåm chđ giûäa cấc nûúác cố cng mûác thu nhêåp,
thị sûå khấc nhau vïì diïån tđch, thânh phêìn dên tưåc,
vùn hoấ vâ hïå thưëng chđnh trõ lâm cho mưỵi nhâ nûúác
mang dấng vễ riïng ca nố. Nhûng tđnh hïët sûác àa
dẩng nây sệ lâm phong ph thïm àiïìu tra ca bấo
cấo naõy vùỡ viùồc taồi sao vaõ bựỗng caỏch naõo mửồt sưë nhâ
nûúác lâm tưët hún cấc nhâ nûúác khấc trong viïåc duy
trị sûå phất triïín, xốa bỗ nghêo nân vâ thđch ûáng vúái
sûå thay àưíi.


TƯÍNG QUẤT

Tû duy lẩi vïì nhâ nûúác trïn toân thïë giúái
Thïë giúái àang thay àưíi vâ cng vúái àố, nhûäng tûúãng
vïì vai trô ca nhâ nûúác trong phất triïín kinh tïë vâ
xậ hưåi cng àang thay àưíi. Sûå têåp trung ch ëu ngây
nay àïën vai trô ca nhâ nûúác gúåi nhúá lẩi mưåt k
ngun trûúác, khi mâ thïë giúái vûâa nưíi lïn tûâ nhûäng

tân phấ ca Chiïën tranh thïë giúái thûá hai vâ phêìn lúán
cấc nûúác àang phất triïín vûâa múái giânh àûúåc àưåc
lêåp. Khi àố, sûå phất triïín dûúâng nhû lâ mưåt thấch
thûác cố thïí vûúåt qua àûúåc dïỵ dâng vâ phêìn lúán chó
mang tđnh k thåt. Nhûäng cưë vêën vâ chun gia k
thåt tưët sệ thẫo ra cấc chđnh sấch tưët, vâ sau àố cấc
chđnh ph tưët sệ thûåc hiïån chng àïí cố mưåt xậ hưåi
tưët. Sûå can thiïåp do nhâ nûúác dêỵn dùỉt àậ nhêën mẩnh
vâo nhûäng thêët bẩi ca thõ trûúâng vâ trao cho nhâ
nûúác vai trô trung têm trong viïåc hiïåu chónh nhûäng
thêët bẩi nây. Nhûng nhûäng nhêån thûác thïí chïë tiïìm
êín trong thïë giúái quan nây, nhû têët cẫ chng ta àïìu
nhêån thûác rộ ngây nay, lâ quấ àún giẫn. Sûå linh hoẩt
trong viïåc thûåc hiïån cấc chđnh sấch do cấc nhâ k trõ
lêåp ra àûúåc àùåt úã võ trñ cao quyá. Viïåc thûåc hiïån tinh
thêìn trấch nhiïåm thưng qua nhûäng kiïím tra vâ cên
àưëi àûúåc coi nhû viïåc lâm trúã ngẩi.

nây cng àậ chuín sûå ch trổng tûâ sưë lûúång sang
chêët lûúång, tûâ quy mư to lúán ca nhâ nûúác vâ phẩm
vi can thiïåp ca nhâ nûúác sang tđnh hiïåu quẫ trong
viïåc àấp ûáng cấc nhu cêìu ca ngûúâi dên.
Giưëng nhû trong nhûäng nùm 1940, sûå têåp trung
àûúåc lùåp lẩi ngây nay vïì vai trô ca nhâ nûúác bùỉt
ngìn tûâ nhûäng diïỵn biïën rêët quan trổng trong nïìn
kinh tïë toân cêìu àậ lâm thay àưíi vïì cú bẫn mưi trûúâng
hoẩt àưång ca nhâ nûúác. Sûå hưåi nhêåp toân cêìu ca
cấc nïìn kinh tïë àậ thu hểp phẩm vi ca cấch ûáng xûã
àưåc àoấn tu tiïån. Cấc biïíu thụë, quy àõnh àêìu tû vâ
Biïíu àưì 1

Nhâ nûúác àậ phất triïín úã mổi núi

Tẩi mưåt vâi nûúác, thûåc ra nhûäng cưng viïåc àậ
tiïën triïín đt nhiïìu nhû cấc nhâ k trõ mong àúåi. Song
úã nhiïìu nûúác, hêåu quẫ ca nhûäng chđnh sấch lẩi rêët
khấc nhau. Cấc chđnh ph àậ bùỉt tay thûåc hiïån nhûäng
kïë hoẩch k cc. Cấc nhâ àêìu tû tû nhên, do thiïëu
lông tin vâo cấc chđnh sấch cưng cưång vâ sûå kiïn àõnh
ca cấc nhâ lậnh àẩo, àậ ngêìn ngẩi àêìu tû. Cấc nhâ
lậnh àẩo àêìy quìn lûåc àậ cố nhûäng hânh vi chun
quìn, àưåc àoấn. Tham nhng àậ trúã thânh mưåt nẩn
dõch. Phất triïín chûäng lẩi, côn nghêo àối thị vêỵn tưìn
tẩi.
Trong thïë k qua, quy mư vâ phẩm vi ca chđnh
quìn àậ múã rưång rêët lúán, nhêët lâ úã cấc nûúác cưng
nghiïåp (Biïíu àưì I). Sûå múã rưång trong thúâi kyâ trûúác
Chiïën tranh thïë giúái thûá hai àûúåc thuác àêíy búãi nhiïìu
nhên tưë, trong àố cố sûå cêìn thiïët phẫi xûã trđ sûå thiïåt
hẩi nùång nïì àưëi vúái cấc hïå thưëng kinh tïë vâ xậ hưåi do
Àẩi suy thoấi gêy ra. Niïìm tin hêåu chiïën vâo chđnh
ph àậ ni dûúäng nhûäng nhu cêìu àôi chđnh ph
phẫi lâm nhiïìu hún nûäa. Cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp
àậ múã rưång nhâ nûúác phc lúåi vâ phêìn lúán thïë giúái
àang phất triïín àậ theo àíi nhûäng chiïën lûúåc phất
triïín do nhâ nûúác chi phưëi. Kïët quẫ lâ sûå múã rưång
ghï gúám quy mư vâ phẩm vi ca chđnh quìn trïn
phẩm vi thïë giúái. Chi tiïu nhâ nûúác giúâ àêy hêìu nhû
chiïëm túái mưåt nûãa tưíng thu nhêåp úã cấc nûúác cưng
nghiïåp vâ khoẫng mưåt phêìn tû úã cấc nûúác àang phất
triïín. Nhûng chđnh sûå tùng ẫnh hûúãng ca nhâ nûúác

9

Ghi ch: Dûä liïåu cho cấc nûúác OECD dânh cho chđnh ph trung
ûúng vâ chđnh quìn àõa phûúng bao gưìm cẫ chi tiïu cho an ninh
hxậ hưåi. Xem Ch thđch k thåt àïí biïët thïm chi tiïët. Ngìn:
Tanzi vâ Schuknecht 1995; OECD, cấc nùm khaác nhau; IMF, caác
nùm khaác nhau (b).


10

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

chđnh sấch kinh tïë phẫi thđch ûáng hún bao giúâ hïët vúái
nhûäng thưng sưë ca mưåt nïìn kinh tïë thïë giúái àậ àûúåc
toân cêìu hoấ. Sûå thay àưíi cưng nghïå àậ múã ra nhûäng
cú hưåi múái cho viïåc phên tấch cấc dõch v vâ cho phếp
cấc thõ trûúâng cố vai trô lúán hún. Nhûäng thay àưíi nây
cng cố nghơa lâ phẫi cố nhûäng vai trô múái vâ khấc
biïåt cho chđnh quìn, khưng côn lâ mưåt ngûúâi cung
ûáng àún àưåc, mâ lâ mưåt ngûúâi tẩo àiïìu kiïån thån lúåi
vâ lâ ngûúâi àiïìu phưëi. Cấc nhâ nûúác àậ gùåp phẫi sûác
ếp ngay cẫ khi mâ cấc chđnh quìn trûúác kia àậ cố vễ
hoẩt àưång tưët. Nhiïìu nûúác cưng nghiïåp àậ phẫi vêåt
lưån vúái nhâ nûúác phc lúåi mâ giúâ àêy àậ trúã nïn quấ
cưìng kïình vâ phẫi cố nhûäng lûåa chổn rêët khố khùn
vïì nhûäng dõch v vâ lúåi đch mâ mổi ngûúâi trưng àúåi
chđnh ph cung cêëp. Cấc thõ trûúâng - trong nûúác vâ
toân cêìu - vâ nhûäng cưng dên bûåc bưåi trûúác cấc ëu

kếm ca nhâ nûúác àậ thưng qua nhûng tưí chûác dên
chđnh vâ phi chđnh ph àôi cố àûúåc sûå minh bẩch
trong hoẩt àưång ca chđnh ph vâ cố nhỷọng thay ửới
khaỏc nỷọa nhựỗm cuóng cửở nựng lỷồc cuóa nhâ nûúác, tûâ àố
àấp ûáng cấc mc tiïu àïì ra.
Sûå lúán tiïëng àôi cố hiïåu quẫ hún nûäa trong cấc
hoẩt àưång ca chđnh ph àậ lïn àïën mûác àưå khng
hoẫng úã nhiïìu nûúác àang phất triïín, núi mâ nhâ nûúác
àậ khưng thïí cung cêëp àûúåc nhûäng hâng hoấ cưng
cưång cú bẫn nhû quìn súã hûäu, àûúâng sấ, y tïë cú bẫn
vâ giấo dc. Tẩi nhûäng nûúác nây cố mưåt vông lín
qín: ngûúâi dên vâ cấc doanh nghiïåp phẫn ûáng trûúác
cấc dừch vuồ cửng cửồng ang ngaõy mửồt xờởu i bựỗng
caỏch trấnh àống thụë vâ àiïìu nây lâm cho cấc dõch
v lẩi câng trúã nïn tưìi tïå hún. ÚÃ Liïn Xư c, Trung vâ
Àưng Êu, chđnh thêët bẩi dâi hẩn ca nhâ nûúác trong
thûåc hiïån nhûäng lúâi hûáa ca mịnh lâ ngun nhên
dêỵn àïën kïët cc sp àưí ca nhâ nûúác. Nhûng sûå sp
àưí ca viïåc kïë hoẩch hoấ têåp trung nây cng tẩo ra
nhûäng vêën àïì ca riïng nố. Trong khoẫng trưëng do
nố tẩo ra, ngûúâi dên àưi khi khưng cố àûúåc nhûng
hâng hoấ cưng cưång cú bẫn nhû phấp låt vâ trêåt tûå.
ÚÃ mûác àưå giúái hẩn, nhû úã Apganixtan, Libïria vâ
Xưmali, nhâ nûúác àưi khi àậ hoân toân vn nất, àïí
cho cấc cấ nhên vâ cấc cú quan qëc tïë tuåt vổng
nhùåt nhẩnh nhûäng mẫnh vn.
Chiïën lûúåc hai phêìn
Lâm cấch nâo àïë chng ta cố thïí xun qua àûúåc múá
hưỵn àưån cấc vêën àïì vâ sûác ếp mâ giúâ àêy cấc nhâ
nûúác trïn thïë giúái àang gùåp phẫi? Khưng cố mưåt cưng

thûác chung ph húåp vúái têët cẫ nhựỗm coỏ ỷỳồc mửồt nhaõ
nỷỳỏc hoaồt ửồng coỏ hiùồu quaó àûúåc khuën nghõ úã àêy.
Phẩm vi nhûäng khấc biïåt giûäa cấc nhâ nûúác lâ vư
cng to lúán cng nhû nhûäng xët phất àiïím ca cấc

nhâ nûúác cng hïët sûác khấc nhau. Vị vêåy, bấo cấo
nây àng ra chó tẩo mưåt khn khưí rưång lúán àïí giẫi
quët vêën àïì vïì tđnh hiïåu quẫ ca nhâ nûúác trïn
khùỉp thïë giúái. Nố chó ra mưåt sưë cấch thûác àïí thu hểp
khoẫng cấch ngây câng tùng giûäa cấc u cêìu àưëi vúái
nhâ nûúác vâ khẫ nùng ca cấc nhâ nûúác àïí àấp ûáng
cấc u cêìu àố. Lâm cho cấc xậ hưåi chêëp nhêån mưåt sûå
àõnh nghơa lẩi vïì trấch nhiïåm ca nhâ nûúác sệ lâ
mưåt phêìn ca giẫi phấp nây. Àiïìu nây sệ bao gưìm
mưåt sûå lûåa chổn chiïën lûúåc vïì cấc hânh àưång têåp thïí
mâ cấc nhâ nûúác sệ cưë gùỉng thc àêíy, cưång vúái nhûäng
nưỵ lûåc lúán hún àïí trt bỗ gấnh nựồng trùn vai nhaõ
nỷỳỏc bựỗng caỏch ỷa caỏc cửng dờn vâ cưång àưìng tham
gia vâo viïåc cung cêëp nhûäng hâng hoấ têåp thïí cú bẫn.
Thïë nhûng, thu hểp hay giẫm nhể vai trô ca
nhâ nûúác cố thïí khưng phẫi lâ mc tiïu ca sûå nghiïåp
cẫi cấch. Thêåm chđ nïëu cố sûå chổn lổc lúán hún vâ sûå
nhúâ cêåy lúán hún vâo xậ hưåi cưng dên vâ cấc hậng tû
nhên thị viïåc àấp ûáng mưåt loẩt rưång lúán nhûäng nhu
cêìu chung mưåt cấch cố hiïåu quẫ hún sệ vêỵn cûá cố
nghơa lâ lâm cho cấc thïí chïë trung têm ca nhâ nûúác
hoẩt àưång tưët hún. Àïí phc lúåi con ngûúâi àûúåc nêng
cao, nùng lûåc ca nhâ nûúác - àûúåc xấc àõnh nhû khẫ
nùng thûåc hiïån vâ thc àêíy cấc hoẩt àưång têåp thïí
mưåt cấch cố hiïåu quẫ - cêìn phẫi àûúåc tùng cûúâng.

Thưng àiïåp cú bẫn nây àûúåc thïí hiïån thânh mửồt
chiùởn lỷỳồc hai phờỡn nhựỗm laõm cho moồi nhaõ nỷỳỏc trúã
thânh àưëi tấc àấng tin cêåy hún, cố hiïåu quẫ hún trong
sûå nghiïåp phất triïín ca àêët nûúác mịnh:
• Lâm cho vai trô ca nhâ nûúác tûúng xûáng vúái
nùng lûåc ca nố lâ nhên tưë àêìu tiïn trong chiïën
lûúåc nây. Khi mâ nùng lûåc ca nhâ nûúác ëu
kếm, viïåc nhâ nûúác can thiïåp nhû thïë naâo vaâ
can thiïåp vaâo àêu lâ àiïìu phẫi àûúåc àõnh giấ
cêín thêån. Nhiïìu nhâ nûúác cưë gùỉng lâm nhiïìu
mâ cố rêët đt ngìn tâi chđnh vâ nùng lûåc, vâ
thûúâng dêỵn àïën lúåi bêët cêåp hẩi. Têåp trung mẩnh
hún vâo nhûäng vêën àïì nïìn tẫng sệ cẫi thiïån tđnh
hiïåu quẫ (Hưåp 1). Nhûng vêën àïì úã àêy khưng
phẫi lâ chổn nïn lâm gị vâ khưng nïn lâm gị,
mâ côn cẫ lâ nïn lâm nhû thïë nâo nûäa.
• Thïë nhûng nùng lûåc khưng phẫi lâ do sưë mïånh
sùỉp àùåt. Vị vêåy, nhên tưë thûá hai ca chiïën lỷỳồc
naõy laõ nờng cao nựng lỷồc cuóa nhaõ nỷỳỏc bựỗng
caỏch cng cưë lẩi cấc thïí chïë cưng cưång. Àiïìu nây
cố nghơa lâ vẩch ra nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë
cố hiùồu quaó nhựỗm kiùớm soaỏt caỏc hoaồt ửồng ửồc
oaỏn cuóa nhâ nûúác vâ àêëu tranh chưëng tïå tham
nhng cưë th. Àiïìu àố cố nghơa lâ àûa cấc thïí
chïë nhâ nûúác vâo cåc cẩnh tranh mẩnh mệ hún


TƯÍNG QUẤT

Hưåp 1

Chùång àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún
Mưåt nhâ nûúác cố nùng lûåc hún cố thïí lâ mưåt nhâ nûúác cố
hiïåu quẫ hún, nhûng hiïåu quẫ vâ nùng lûåc khưng phẫi lâ
cng mưåt sûå viïåc. Nùng lûåc, trong trûúâng húåp ấp dng
cho cấc nhâ nûúác lâ khẫ nùng theo àíi vâ thc àêëy cấc
hânh àưång chung mưåt cấch cố hiïåu quẫ - nhû låt phấp
vâ trêåt tûå, y tïë cưng cưång vâ cú súã hẩ têìng cú bẫn; hiïåu
quẫ lâ kïët quẫ ca viïåc sûã dng nùng lûåc àố àïí àấp ûáng
nhu cêìu xậ hưåi àưëi vúái nhûäng hâng hoấ nây. Mưåt nhâ
nûúác cố thïí cố nùng lûåc nhûng khưng cố hiïåu quẫ lùỉm
nïëu nhû nùng lûåc àố khưng àûúåc sûã dng vị lúåi đch ca
xậ hưåi.
Con àûúâng ài àïën mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ hún,
mùåc d khưng theo àûúâng thùèng, nhûng nhêët àõnh phẫi
chia lâm hai giai àoẩn. Thûá nhêët, nhâ nûúác phẫi hûúáng
tiïu àiïím nùng lûåc mâ mịnh cố vâo nhûäng nhiïåm v cố
thïí lâm àûúåc vâ phẫi tiïën hânh. Khi lâm àiïìu nây, nhâ
nûúác sau àố cố thïí têåp trung vâo xêy dûång thïm nùng lûåc
cho mịnh: Nhû biïíu àưì dûúái àêy minh hoẩ, cấc nûúác úã
Vng I theo àíi rêët nhiïìu hoẩt àưång mưåt cấch khưng xấc
àõnh rộ tiïu àiïím, mùåc d nùng lûåc ca nhâ nûúác rêët đt, vâ
nhûäng nưỵ lûåc ca cấc nûúác nây tỗ ra khưng cố hiïåu quẫ.
Tuy nhiïn cấc nûúác khưng thïí chuín àïën VngIII trong
mưåt súám mưåt chiïìu - xêy dûång nùng lûåc àôi hỗi phẫi cố
thúâi gian. Con àûúâng ài àïën cố hiïåu quẫ lúán hún, àêìu tiïn
lâ, cêìn phẫi ài qua viïåc têåp trung giẫi quët nhûäng nhiïåm
v cú bẫn vâ nêng cao nùng lûåc hẩn chïë ca nhâ nûúác
thưng qua húåp tấc vúái giúái kinh doanh vâ xậ hưåi cưng dên
(VngII). Caỏc nỷỳỏc coỏ thùớ tiùởn dờỡn ùởn Vuõng III bựỗng
caỏch cuâng vúái thúâi gian tùng cûúâng nùng lûåc cuãa mònh.

11

dên, àûa chđnh quìn lẩi gêìn hún vúái ngûúâi dên
thưng qua sûå tham gia ca dên vâ sûå phi têåp
trung hoấ rưång rậi hún. Nhû vêåy, bấo cấo nây
khưng chó hûúáng sûå ch vâo viïåc nhêën mẩnh
trúã lẩi vai trô ca nhâ nûúác, mâ côn chó ra cấch
thûác cấc nûúác cố thïí bùỉt àêìu mưåt quấ trịnh xêy
dûång lẩi nùng lûåc nhâ nûúác.
Lâm cho vai trô ph húåp vúái nùng lûåc
Lâm cho vai trô tûúng xûáng vúái nùng lûåc khưng phẫi
lâ mưåt thưng àiïåp àún giẫn vïì phấ bỗ nhâ nûúác. Trong
mưåt sưë lơnh vûåc, rêët cêìn thiïët phẫi cố sûå têåp trung
nhiïìu hún àïí nêng cao tđnh hiïåu quẫ: chổn lâm gị vâ
khưng lâm gị lâ vư cng quan trổng. Tuy nhiïn, àiïìu
nây cng kếo theo viïåc chổn cấch tiïën haânh sûå viïåc
nhû thïë naâo - laâm thïë naâo àïí phên phưëi cấc dõch v
cú bẫn, cung cêëp cú súã hẩ têìng, àiïìu tiïët nïìn kinh tïë
- chûá khưng chó lâ cố nïn lâm chng hay khưng. Cố
rêët nhiïìu sûå lûåa chổn úã àêy vâ chng phẫi thđch húåp
vúái hoân cẫnh ca mưỵi nûúác.
Cưng viïåc àêìu tiïn ca cấc nhâ nûúác: thûåc hiïån àng
nhûäng vêën àïì cú bẫn
Nùm nhiïåm vuồ cỳ baón nựỗm ỳó trung tờm sỷỏ mùồnh cuóa
moồi chđnh ph mâ nïëu khưng cố chng thị sûå phất
triïín bïìn vûäng, cố sûå cng chia sễ vâ giẫm nghêo
khưí lâ khưng thïí cố àûúåc:
• Thiïët lêåp mưåt cú súã phấp låt
• Duy trị mưåt mưi trûúâng chđnh sấch khưng lïåch

lẩc, kïí cẫ sûå ưín àõnh kinh tïë vơ mư
• Àêìu tû vâo cấc dõch v xậ hưåi cú bẫn vâ cú súã hẩ
têìng cú bẫn
• Bẫo vïå nhốm ngûúâi dùợ bừ tửớn thỷỳng
ã Baóo vùồ mửi trỷỳõng

nỷọa nhựỗm tựng cûúâng tđnh hiïåu lûåc ca nhâ
nûúác. Àiïìu àố cố nghơa lâ tùng cûúâng kïët quẫ
hoẩt àưång ca cấc thïí chïë nhâ nûúác, cẫi thiïån
tiïìn lûúng vâ cấc biïån phấp khuën khđch. Vâ
àiïìu àố cố nghơa lâ lâm cho nhâ nûúác cố khẫ
nùng àấp ûáng nhiïìu hún cấc nhu cêìu ca ngûúâi

Mùåc d têìm quan trổng ca cấc nhiïåm v cú
bẫn nây àậ tûâ lêu àûúåc chêëp nhêån rưång rậi, song àậ
xët hiïån mưåt sưë nhêån thûác sêu sùỉc múái vïì sûå hoâ
trưån thđch húåp giûäa thõ trûúâng vúái cấc hoẩt àưång ca
chđnh ph trong viïåc thûåc hiïån chng. Àiïìu quan
trổng nhêët maâ chuáng ta thêëy hiïån nay laâ thõ trûúâng
vaâ chđnh ph bưí sung cho nhau: nhâ nûúác lâ nhên tưë
thiïët ëu cho viïåc àùåt ra nhûäng cú súã thïí chïë thđch
húåp cho thõ trûúâng. Vâ sûå tđn nhiïåm ca chđnh ph sûå rộ râng minh bẩch cố thïí dûå àoấn trûúác àûúåc trong
nhûäng quy tùỉc vâ chđnh sấch ca chđnh ph vâ sûå
nhêët quấn trong ấp dng - cố thïí cng quan trổng


12

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

trong thu ht àêìu tû tû nhên khưng kếm gị nưåi dung
ca nhûäng quy àõnh vâ chđnh sấch nây.
Mưåt cåc khẫo sất, àùåc biïåt àïí phc v cho bấo
cấo nây, vïì nhûäng nhâ doanh nghiïåp trong nûúác
(chđnh thûác vâ khưng chđnh thûác) úã 60 nûúác àậ khùèng
àõnh mưåt àiïìu mâ têët cẫ chng ta cng àậ biïët àïën
vúái tđnh cấch giai thoẩi: nhiïìu nûúác thiïëu nhûäng cú
súã thïí chïë cú bẫn cho phất triïín thõ trûúâng (Hưåp 2).
Mûác àưå tưåi phẩm vâ bẩo lûåc cấ nhên cao vâ bưå mấy tû
phấp tu tiïån khưng lûúâng trûúác àûúåc àậ cng kïët

húåp àïë tẩo ra cẫi mâ bấo cấo nây àõnh nghơa lâ “hưåi
chûáng thiïëu låt phấp”. Cấc thïí chïë nhâ nûúác ëu
kếm vâ àưåc àoấn thûúâng lâm trêìm trổng thïm vêën
àïì nây bựỗng thaỏi ửồ cỷ xỷó bờởt ừnh vaõ thiùởu nhờởt
quaỏn.Nhỷọng hânh àưång nhû vêåy khưng nhûäng khưng
hưỵ trúå cho sûå tùng trûúãng ca cấc thõ trûúâng, mâ trấi
lẩi côn phấ hoẩi sûå tđn nhiïåm ca Nhâ nûúác vâ phûúng
hẩi àïën sûå phất triïín thõ trûúâng.
Àïí lâm cho phất triïín ưín àõnh vâ bïìn vûäng, Nhâ
nûúác cêìn phẫi lûu têm àïën nhûäng ngun tùỉc cú bẫn

Hưåp 2
Àưå tđn nhiïåm, àêìu tû vâ tùng trûúãng
Mưåt khẫo sất vïì cấc nhâ doanh nghiïåp ừa phỷỳng ỳó 69
nỷỳỏc cho thờởy rựỗng nhiùỡu nhaõ nỷỳỏc àang thûåc hiïån nhûäng
chûác nùng nông cưët ca mịnh mưåt cấch kếm cỗi: chng
khưng thïí àẫm bẫo àûúåc låt phấp vâ trêåt tûå, bẫo vïå tâi
sẫn vâ ấp dng nhûäng quy tùỉc vâ chđnh sấch theo mưåt
cấch ưín àõnh. Cấc nhâ àêìu tû khưng coi cấc nhâ nûúác

nây lâ àấng tin cêåy, vâ do àố tịnh hịnh tùng trûúãng vâ
àêìu tû gùåp khố khùn.
Cấc hậng àûúåc u cêìu xïëp mưåt trong vâi chó bấo
theo thang bêåc tûâ 1 (rêët cố vêën àïì) àïën 6 (khưng cố vêën
àïì gị). Trung bịnh thị nhûäng cêu trẫ lúâi, nhû úã mẫng bïn

trấi xấc àõnh cho mưỵi vng, tẩo ra mưåt chó bấo chung vïì
àưå àấng tin cêåy ca khn khưí thïí chïë (úã àêy cấc nûúác
OECD cố thu nhêåp cao àûúåc lêëy lâm chín) theo àấnh
giấ ca cấc nhâ doanh nghiïåp tû nhên - chng ta gổi nố
lâ mûác àưå tđn nhiïåm. Hai maóng coõn laồi cho thờởy rựỗng mửồt
khi maõ nhỷọng khaỏc biïåt trong thu nhêåp vâ giấo dc, vâ
nhûäng lïåch lẩc chđnh sấch àûúåc kiïím soất thị sệ cố mưåt
tûúng quan mẩnh mệ giûäa àưå tđn nhiïåm ca cấc nûúác vâ
thânh tđch tùng trûúãng vâ àêìu tû ca chng. Mûác àưå tđn
nhiïåm àûúåc cùn cûá vâo nhêån thûác ca cấc nhâ àêìu tû.
Nhûng chđnh nhûäng nhêån thûác nây lâ nhûäng nhên tưë quët
àõnh hânh vi àêìu tû.

Chó sưë àưå tđn nhiïåm

Ghi ch: Chó sưë àưå tđn nhiïåm (mẫng bïn trấi) lâ chó sưë sú lûúåc kïët húåp nhûäng thûúác ào úã Biùớu ửỡ 2.3. Mửợi thanh (cửồt) nựỗm ỳó hai baóng bïn
phẫi lâ sưë trung bịnh cho mưåt nhốm cấc nûúác. Cấc hoẩ hịnh àûúåc xêy dûång trïn cú súã nhûäng thoấi triïín cho thúâi k 1984-1993 ca tùng
trûúãng GDP (32 nûúác) vâ àêìu tû (33 nûúác) trïn chó sưë, kiïím tra vïì thu nhêåp, giấo dc vâ mếo mố chđnh sấch. Nam vâ Àưng Nam Ấ vâ Trung
Àưng vâ Bùỉc Phi lâ nhûäng nhốm mâ mưỵi bïn chó àẩi diïån cho 2 nïìn kinh tïë tiïu biïíu. Ngìn: Nhûäng tđnh toấn ca àưåi ng nhên viïn Ngên
hâng Thïë giúái cố sûã dng dûä liïåu tûâ cåc khẫo sất khu vûåc tû nhên àûúåc tiïën hânh phc v cho Bấo cấo nây vâ tûâ nhûäng tâi liïåu khoa hổc
cú súã ca Brunetti, Kisunko vaâ Weder.


TƯÍNG QUẤT

ca xậ hưåi. Sûå thiïëu låt thûúâng cố liïn quan àïën cấi
cẫm giấc bõ àêíy ra ngoâi lïì nối lïn tiïëng nối ca hổ.
Cấc chđnh sấch cưng cưång cố thùớ aóm baóo rựỗng sỷồ
tựng trỷỳóng ỷỳồc chia seó cho tờởt caó moồi ngỷỳõi vaõ rựỗng
noỏ goỏp phờỡn vaõo viùồc giẫm nghêo khưí vâ bêët cưng.
Nhûng àiïìu nây chó cố thïí cố nïëu cấc chđnh ph àùåt
nhûäng ngun tùỉc cú bẫn lïn võ trđ cao trong danh
sấch nhûäng ûu tiïn.
Cấc chđnh sấch vâ chûúng trịnh nhiïìu khi khưng
àûa àûúåc nhûäng ngìn tâi ngun vâ dõch v àïën
vúái nhûäng ngûúâi cêìn chng hún cẫ. ẫnh hûúãng chđnh
trõ ca nhûäng ngûúâi giâu cố h ún trong xậ hưåi àưi khi
khiïën cấc chđnh ph phẫi chi tiïu hún gêëp nhiïìu lêìn
cho nhûäng sinh viïn giâu cố vâ trung lûu úã cấc trûúâng
àẩi hổc so vúái chi tiïu vâo giấo dc cú súã cho àẩi bưå
phêån dên chng vâ vâo hổc bưíng cho nhûäng ngûúâi
kếm nhêëm khấ hún. Trong nhiïìu khu vûåc nghêo àối
vâ bêët bịnh àùèng thûúâng thiïn vïì cấc nhốm sùỉc tưåc
thiïíu söë hay phuå nûä, hay nhûäng khu vûåc àõa lyá “bõ bỗ
rúi”. Bõ àêíy ra ngoâi lïì trong viïåc thẫo lån cưng cưång
vâ bõ loẩi khỗi sûå tham gia rưång rậi hún vâo nïìn kinh
tïë vâ xậ hưåi, cấc nhốm nây trúã thânh mẫnh àêët mâu
múä cho bẩo lûåc vâ bêët ưín àõnh, bâi hổc mâ nhiïìu núi
trïn thïë giúái àang ngây câng thêëm thđa.
Cấc chûúng trịnh vâ chđnh sấch cửng cửồng phaói
nhựỗm khửng chú vaõo viùồc phờn phaỏt sỷồ tựng trỷỳóng,
maõ coõn vaõo viùồc aóm baóo rựỗng nhỷọng lỳồi đch ca sûå
tùng trûúãng lêëy thõ trûúâng lâm trổng phẫi àûúåc chia
sễ, àùåc biïåt lâ thưng qua àêìu tû vâo giấo dc cú súã vâ

y tïë. Chng cng phẫi àẫm baóo rựỗng moồi ngỷỳõi dờn
ỷỳồc baóo vùồ chửởng laồi sỷồ mêët an toân vïì vêåt chêët vâ
vïì cấ nhên con ngûúâi. ÚÃ àêu sûå nghêo khố vâ viïåc
gẩt ra ngoâi lïì vïì mùåt kinh tïë bùỉt ngìn tûâ nhûäng
khấc biïåt vïì sùỉc tưåc vâ xậ hưåi, thị úã àố cấc chđnh sấch
cêìn phẫi àûúåc chïë tấc mưåt cấch thêån trổng àïí khùỉc
phc nhûäng khấc biïåt nây, nhû Malaixia vâ Cưång
hoâ Mưrixú tûâng lâm.
Àiïìu chónh ca chđnh ph khưng chó lâ cêu trẫ
lúâi duy nhêët cho sûå ư nhiïỵm. Mưåt bưå cưng c gưìm
ngây câng nhiïìu cấc biïån phấp kđch thđch sấng tẩo
vâ mïìm dễo giúâ àêy àậ cố sùén àïí lâm cho nhûäng kễ
gêy ư nhiïỵm loẩi trûâ hânh vi gêy ư nhiïỵm ca mịnh.
Mùåc d khưng cố mưåt sûå thay thïë nâo cho nhûäng
khn khưí thïí chïë àiïìu chónh cố nghơa vâ thưng
tin vïì mưi trûúâng, song nhûäng cưng c múái nây, dûåa
vâo sûå thuët phc, sûác ếp xậ hưåi vâ cấc lûåc lûúång thõ
trûúâng àïí gip cho viïåc cẫi thiïån mưi trûúâng, cố thïí
thânh cưng úã núi mâ sûå àiïìu tiïët khưng thïí lâm àûúåc.
Cấc nûúác àang sûã dng nhûäng cưng c nây, vúái nhûäng
kïët quẫ àêìy hûáa hển, úã bưën lơnh vûåc:

13

• Khai thấc sûác mẩnh ca cưng lån
• Àiïìu chónh linh hoẩt hún
• Ấp dng nhûäng cú chïë tûå àiïìu chónh
• Lûåa chổn nhûäng cưng c cố hiïåu quẫ dûåa vâo thõ
trûúâng.
Vûúåt ra ngoâi phẩm vi ẫnh ûáng ngun tùỉc cú

bẫn: nhâ nûúác khưng cêìn thiïët lâ mưåt ngûúâi cung
ûáng àưåc nhêët.
Cố sûå thûâa nhêån ngây câng tùng lâ úã nhiïìu nûúác, cấc
nhâ cung cêëp cưng cưång àưåc quìn vïì hẩ têìng cú súã,
cấc dõch v xậ hưåi vâ cấc hâng hoấ vâ dõch v khấc
chûa chùỉc àậ lâm têët cưng viïåc ca mịnh. Àưìng thúâi,
nhûäng àưíi múái vïì cưng nghïå vâ tưí chûác àậ tẩo nhûäng
cú hưåi múái cho cấc nhâ cung cêëp tû nhên cẩnh tranh
trong nhûäng lơnh vûåc mâ trûúác àêy chó giúái hẩn úã
khu vûåc nhâ nûúác. Àïí têån dng nhûäng cú hưåi múái
nây vâ phên bưí tưët hún nùng lûåc đt ỗi ca khu vûåc
cưng cưång, cấc chđnh ph àang bùỉt àêìu tấch viïåc cung
cêëp tâi chđnh cho cú súã hẩ têìng vâ cấc dõch v ra khỗi
phẩm vi phên bưí ca mịnh vâ thấo rúâi nhûäng bưå phêån
cẩnh tranh ca cấc thõ trûúâng cưng đch ra khỗi nhûäng
bưå phêån àưåc quìn. Cấc nhâ cẫi cấch cng àang àûa
cấc chûúng trịnh riïng rệ vïì bẫo hiïím xậ hưåi, àûúåc
vẩch ra àïí giẫi quët nhûäng vêën àïì vïì y tïë vâ khưng
an toân trong viïåc lâm, ra khỗi cấc chûúng trịnh vùỡ
hửợ trỳồ xaọ hửồi, chú nhựỗm giuỏp ỳọ nhỷọng ngỷỳõi nghêo
nhêët trong xậ hưåi.
ÀÛÚNG ÀÊÌU VÚÁI TỊNH TRẨNG MÊËT AN
TOÂN CA HƯÅ GIA ÀỊNH. Ngây nay, ngûúâi ta cố
thïí xấc lờồp roọ raõng rựỗng nhaõ nỷỳỏc coỏ thùớ giuỏp ỳọ cấc
hưå gia àịnh àưëi phố vúái mưåt sưë ri ro àưëi vúái sûå an
toân kinh tïë ca hổ: nố cố thïí bẫo àẫm chưëng lẩi sûå
thiïëu thưën lc tíi giâ bựỗng lỷỳng hỷu, chửởng laồi bùồnh
tờồt bựỗng baóo hiùớm y tùở vaõ chửởng laồi tũnh traồng mờởt
viùồc laõm bựỗng baóo hiùớm thờởt nghiùồp. Nhỷng yỏ tỷỳóng
cho rựỗng nhaõ nỷỳỏc mửồt mịnh phẫi àẫm àûúng gấnh

nùång nây àang thay àưíi. Thêåm chđ úã nhiïìu nûúác cưng
nghiïåp, nhâ nûúác phc lúåi cng àang àûúåc cẫi cấch.
Cấc nïìn kinh tïë àang trưỵi dêåy, tûâ Braxin àïën Trung
Qëc, sệ khưng thïí lâm theo ngay cẫ nhûäng phiïn
bẫn àậ bõ cùỉt bỗ àấng kïí ca hïå thưëng chêu Êu, àùåc
biïåt lâ àưëi vúái sưë dên àang giâ ài nhanh chống ca
nhûäng nûúác nây. Cêìn phẫi cố cấc giẫi phấp sấng tẩo,
lưi kếo sûå tham gia ca giúái doanh nghiïåp, giúái lao
àưång, cấc hưå gia àịnh vaõ caỏc nhoỏm cửồng ửỡng, nhựỗm
aồt ỷỳồc sỷồ an toaõn lúán hún vúái chi phđ thêëp hún.
Àiïìu nây àùåc biïåt quan trổng àưëi vúái nhûäng nûúác
àang phất triïín chûa bùỉt tay thûåc hiïån cấc giẫi phấp
tưën kếm.


14

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

ÀIÏÌU TIÏËT CỐ HIÏÅU QUẪ. Nhûäng hïå thưëng
àiïìu tiïët àûúåc thiïët kïë tưët cố thïí gip cấc xậ hưåi tấc
àưång àïën nhûäng kïët quẫ ca thõ trûúâng àïí àẩt àûúåc
cấc mc tiïu cưng cưång. Sûå àiïìu tiïët cố thïí gip bẫo
vïå khấch hâng, bẫo vïå cưng nhên vâ bẫo vïå mưi
trûúâng. Nố cố thïí thc àêíy cẩnh tranh vâ àưíi múái
trong khi kiïìm chïë viïåc lẩm dng quìn lûåc àưåc
quìn. Nhúâ cố nhûäng cẫi cấch àiïìu tiïët àûúåc àïì xûúáng
vâo àêìu nhûäng nùm 1980 mâ ngânh viïỵn thưng ca
Chilï àậ nhêån àûúåc àêìu tû lêu dâi ca khu vûåc tû
nhên, nêng cao chêët lûúång dõch v vâ sûå cẩnh tranh,

àưìng thúâi giẫm giấ sûã dng dõch v. Ngûúåc lẩi, trûúác
khi cố mưåt sưë sấng kiïën cẫi cấch múái àêy, sûå àiïìu tiïët
sai lïåch chûác nùng àậ lâm cho ngânh cưng nghiïåp
viïỵn thưng Philippin mâ vưën tûâ lêu àậ thåc chïë àưå
súã hûäu tû nhên lêm vâo tịnh trẩng thiïëu àêìu tû. Kïët
quẫ ca àiïìu nây thêåt àấng bìn vâ thûúâng lâm cho
giấ dõch v tùng cao, lâm cho ngûúâi dên vâ cấc hậng
khấc phẫi chõu chi phđ cao. Thûúâng thị viïåc sûã dng
tưët nhêët nhûäng phûúng phấp lûåa chổn múái àang nưíi
lïn àïí khu vûåc tû nhên thûåc hiïån cung cêëp cú súã hẩ
têìng vâ cấc dõch v xậ hưåi cng sệ dûåa vâo mưåt khn
khưí àiïìu tiïët tưët.
CHĐNH SẤCH CƯNG NGHIÏÅP. Khi cấc thõ
trûúâng kếm phất triïín, nhâ nûúác àưi khi cố thïí giẫm
búát nhûäng vêën àïì vïì àiïìu phưëi vâ nhûäng lưỵ hưíng trong
thưng tin vâ khuën khđch phất triïín thõ trûúâng. Kïët
nhiïìu trong sưë cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp lêu àúâi
nhêët hiïån nay àậ sûã dng nhûäng cú chïë khấc nhau
àïí kđch thđch phất triïín thõ trûúâng trong nhûäng giai
àoẩn phất triïín ban àêìu ca mịnh. Gêìn àêy hún,
Nhêåt Bẫn, Hân Qëc vâ cấc nïìn kinh tïë khấc úã Àưng
Ấ àậ sûã dng mưåt loẩt nhûäng cú chïë àïí khuën khđch
thõ trûúâng ngoâi viïåc giẫi quët nhûäng ngun tùỉc cú
bẫn vïì kinh tïë, xậ hưåi vâ thïí chïë. Àưi khi, nhûäng can
thiïåp nây hoân toân àậ àûúåc cên nhùỉc k câng: chùèng
hẩn nhû nhûäng hịnh thûác trúå giấ mang tđnh chiïën
lûúåc cao. Nhûäng lc khấc chng lẩi mang tđnh chêët
can thiïåp đt hún dûúái hịnh thûác khuën khđch xët
khêíu vâ cấc biïån phấp khuën khđch àùåc biïåt vïì mùåt
cú súã hẩ têìng. Tuy nhiïn, khẫ nùng lûåa chổn mưåt

cấch khưn khếo nhûäng can thiïåp nây vâ sûã dng
chng mưåt cấch cố hiïåu quẫ lâ àiïìu vư cng quan
trổng; nhûäng chđnh sấch thûúng mẩi, tđn dng vâ
cưng nghiïåp thiïëu cên nhùỉc cố thïí vâ àậ tûâng lâm
cho cấc nûúác phẫi trẫ giấ àùỉt. Nhiïìu nûúác àang phất
triïín àậ theo àíi nhûäng chđnh sấch cưng nghiïåp tđch
cûåc thiïëu suy xết vâ àậ cho nhûäng kïët quẫ àấng bìn.
Nhûäng nûúác àậ theo àíi nhûäng chđnh sấch cưng
nghiïåp mưåt cấch thânh cưng àậ khưng lâm nhû vêåy
nïëu nhû khưng cố nùng lûåc thïí chïë mẩnh mệ.

TIÏËN HÂNH TÛ NHÊN HOẤ. Nhûäng àiïìu tiïët
àûúåc thiïët kïë k lûúäng vâ cấc sấng kiïën tđch cûåc khấc
ca chđnh ph cố thïí thc àêíy sûå phất triïín cấc thõ
trûúâng. Tuy nhiïn, úã nhiïìu nûúác, àiïìu nây cố thïí àôi
hỗi thúâi gian, khi mâ sấng kiïën tû nhên vêỵn bõ giûä
lâm con tin cho di sẫn ca nhûäng mưëi quan hïå àưëi
khấng giûäa nhâ nûúác vâ thõ trûúâng. Vâ nhûäng doanh
nghiïåp nhâ nûúác àang hoẩt àưång kếm hiïåu quẫ lâm
kiïåt qụå nùång nïì cấc ngìn tâi chđnh ca nhâ nûúác.
Tû nhên hoấ àûa ra mưåt giẫi phấp hiïín nhiïn. Nối
chung, núi àêu cố mưåt mưi trûúâng hưỵ trúå cho phất
triïín khu vûåc tû nhên, thị núi àố cố thïí dïỵ dâng bấn
ài nhûäng tâi sẫn ca nhâ nûúác hún. Cấc nïìn kinh tïë
nhû Trung Qëc, Hân Qëc, Àâi Loan vị vêåy àậ chổn
cấch khưng phẫi dânh ûu tiïn hâng àêìu cho tû nhên
hoấ, mâ lâ cho phếp khu vûåc tû nhên phất triïín xoay
quanh khu vûåc nhâ nûúác. Tuy nhiïn, giẫi phấp nây
cố thïí khố thûåc hiïån khi mâ gấnh nùång tâi chđnh cao
vâ khi sûå cố mùåt ca nhûäng doanh nghiïåp nhâ nûúác

hoẩt àưång kếm hiïåu quẫ cẫn trúã viïåc cú cêëu lẩi hïët
sûác cêìn thiïët toân bưå nïìn kinh tïë.
Kinh nghiïåm àậ cho thêëy rựỗng caỏch thỷỏc maõ tỷ
nhờn hoaỏ ỷỳồc tiùởn haõnh coỏ tđnh chêët vư cng quan
trổng àưëi vúái nhûäng kïët quẫ cëi cng. Cấc nhên tưë
ch chưët lâ sûå minh bẩch trong quấ trịnh thûåc hiïån,
àẩt àûúåc sûå tấn àưìng ca cưng nhên, tẩo ra súã hûäu
dûåa trïn mưåt cú súã rưång rậi vâ thïí chïë cẫi cấch àiïìu
tiïët thđch húåp. ÚÃ àêu tû nhên hoấ àûúåc tiïën hânh
thêån trổng, úã àố àậ cố nhûäng kïët quẫ tđch cûåc: chùèng
hẩn úã Chilï vâ Cưång hoâ Sếc. Têìm quan trổng ca tû
nhên hoấ trong chiïën lûúåc thc àêíy cấc thõ trûúâng cố
thïí khưng giưëng nhau, nhûng àưëi vúái nhiïìu nûúác àang
phất triïín mën giẫm quy mư ca nhâ nûúác quấ phịnh
to, tû nhên hoấ phẫi àûúåc giẫi quët trûúác. Mưåt quấ
trịnh tû nhên hoấ àûúåc tiïën hânh thêån trổng mang
lẩi nhûäng lúåi đch tđch cûåc vïì kinh tïë vâ tâi chđnh.
Nhêån biïët nhûäng giúái hẩn ca nhâ nûúác
Chịa khoấ àïí thûåc hiïån chđnh sấch àng dûå àõnh vâ
nhêët quấn lâ sûå ph húåp giûäa nhûäng nùng lûåc thïí
chïë vâ hânh àưång ca nhâ nûúác. ÚÃ cấc nhâ nûúác rêët
phất triïín, nùng lûåc hânh chđnh cai trõ thûúâng rêët
mẩnh vâ nhûäng kiïím tra vâ cên àưëi àûúåc thïí chïë hoấ
àậ hẩn chïë nhûäng hânh àưång àưåc àoấn, vâ thêåm chđ
côn tẩo cho cấc tưí chûác chđnh ph khẫ nùng linh hoẩt
trong viïåc theo àíi cấc nhiïåm v ca mịnh. Ngûúåc
lẩi, cấc nhâ nûúác vúái cấc thïí chïë ëu kếm hún cố thïí
lẩi rêët cêìn thiïn vïì mùåt đt mïìm dễo hún vâ kiïìm chïë
mẩnh hún. Àiïìu nây cố thïí àûúåc thûåc hiïån theo hai
caách:

TƯÍNG QUẤT

• Thưng qua cấc quy tùỉc tûå hẩn chïë, xấc àõnh chđnh
xấc nưåi dung ca chđnh sấch vâ khoấ chùåt chng
vâo nhûäng cú chïë mâ nïëu mën àẫo ngûúåc sệ
rêët tưën kếm. Cấc thoẫ thån vïì àưìng tiïìn chung
khu vûåc, nhû lâ khu vûåc àưìng Phùng chêu Phi
CFA úã chêu Phi nối tiïëng Phấp hay nhûäng tưí
chûác ngu tiïìn tïå nhû úã Ấchentina lâ nhûäng vđ
d cho nhûäng cú chïë nhû vêåy trong lơnh vûåc
chđnh sấch tiïìn tïå. Nhûäng húåp àưìng “lêëy hay
thanh toấn” vúái cấc nhâ sẫn xët àiïån lûåc àưåc
lêåp cố chûác nùng tûúng tûå trong àiïìu tiïët nhûäng
lúåi đch cưng cưång.
• Thưng qua lâm viïåc húåp tấc vúái cấc hậng tû nhên
vâ cưng dên. Chùèng hẩn, trong chđnh sấch cưng
nghiïåp, cấc nhâ nûúác cố thïí thc àêíy sûå cưång
tấc giûäa tû nhên vúái tû nhên. Trong àiïìu chónh
tâi chđnh, cấc nhâ nûúác cố thïí àûa ra biïån phấp
khuën khđch àïí cấc ch ngên hâng àiïìu hânh
mưåt cấch thêån trổng. Vâ trong àiïìu chónh vïì

15

mưi trûúâng, cấc nhâ nûúác cố thïí sûã dng viïåc
phưí biïën thưng tin àïí khuën khđch nhûäng sấng
kiïën ca cưng dên “tûâ dûúái lïn trïn”.
Cấc nûúác àang trong giai àoẩn chuín àưíi phẫi

àưëi mùåt vúái mưåt thấch thûác àùåc biïåt: khưng chó lâ
nhûäng vai trô àang thay àưíi nhû lâ kïët quẫ ca sûå
theo àíi cấc hïå thưëng dûåa vâo thõ trûúâng, mâ nhûäng
nùng lûåc cng àang thay àưíi. Mưåt sưë nûúác trong giai
àoẩn chuín àưíi giûä lẩi nhûäng nùng lûåc vưën cố dûúái
hịnh thûác con ngûúâi cố phêím chêët nùng lûåc vâ thiïët
bõ hûäu dng, nhûng nhûäng nùng lûåc nây khưng àûúåc
tưí chûác àïí thûåc hânh cố kïët quẫ trong vai trô múái ca
chng. Àưi khi, nhûäng ưëc àẫo thûåc hiïån nưíi trưåi lẩi
àûúåc tịm thêëy úã nhûäng nûúác mâ hiïåu quẫ toân bưå lẩi
khưng cố. Nhiïåm v nêng cao hiïåu quẫ úã àêy úã mưåt
sưë mùåt nâo àố dïỵ hún vâ úã mưåt sưë mùåt lẩi khố hún: dïỵ
hún búãi vị nùng lûåc khưng bùỉt àêìu tûâ mưåt cú súã thêëp,
khố hún búãi vị xêy dûång lẩi nùng lûåc cố nghơa lâ thay
àưíi lẩi thấi àưå. Cẫi cấch khưng chó lâ vêën àïì àún thìn
phên cho mổi ngûúâi nhûäng trấch nhiïåm múái.

Biïíu àưì 2
Mưåt loẩt nhûäng cú chïë cố thïí nêng cao nùng lûåc nhaâ nûúác


16

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

Cng cưë lẩi cấc thïí chïë nhâ nûúác
Thûâa nhêån nhûäng nùng lûåc hiïån cố, vâ cố thïí lâ ëu
kếm, ca nhâ nûúác khưng cố nghơa lâ ln ln chêëp
nhêån chng. Nhiïåm v ch chưët thûá hai trong cẫi
cấch nhâ nûúác lâ cuóng cửở laồi nựng lỷồc thùớ chùở cuóa

nhaõ nỷỳỏc bựỗng cấch àûa ra cấc biïån phấp kđch thđch
àïí cấc quan chûác ca khu vûåc nhâ nûúác hoẩt àưång
tưët hún trong khi vêỵn kiïìm chïë nhûäng hânh àưång àưåc
àoấn.
Cấc nûúác phẫi àêëu tranh àïí xêy dûång nhûäng
thïí chïë cho mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ. Tđnh
chêët chđnh trõ lâ l do giẫi thđch sûå khố khùn ca
nhiïåm v nây. Chùèng hẩn, nhûäng lúåi đch cố thïë mẩnh
cố thïí phất triùớn ùớ duy trũ nguyùn traồng bờởt cửng
bựỗng vaõ phi hiïåu quẫ, trong khi nhûäng lúåi đch khấc
khưng theo hûúáng nây lẩi khưng à mẩnh àïí tẩo ấp
lûåc cố hiïåu quẫ cho sûå thay àưíi.
Tuy nhiïn, vêën àïì thiïëu hiïåu quẫ côn tiïëp tc
tưìn tẩi hay vêën àïì tham nhng, khưng phẫi hoân
toân lâ mang tđnh chđnh trõ. Thûúâng thị cấc chđnh trõ
gia vâ cấc quan chûác khấc trong khu vûåc nhâ nûúác
mën thc àêíy mẩnh mệ vâ cố thânh cẫi tiïën hoẩt
àưång ca khu vûåc nhâ nûúác. Nhûng àiïìu hânh bưå
mấy nhâ nûúác lâ mưåt cưng viïåc phûác tẩp mâ àưëi vúái
nố khố cố thïí cố cấc giẫi phấp rộ râng, rânh mẩch.
Trïn thûåc tïë, xêy dûång nhûäng thïí chïë cho mưåt khu
vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ àôi hỗi giẫi quët vư sưë
nhên tưë hânh vi sêu xa nựỗm ỳó bùn dỷỳỏi coỏ thùớ laõm
lùồch laồc nhỷọng biïån phấp khuën khđch vâ rưët cåc
dêỵn àïën nhûäng kïët cc àấng bìn. Ba cú chïë khuën
khđch cú bẫn nây cố thïí àûúåc sûã dng trong rêët nhiïìu
trûúâng húåp àïí giẫi quët nhûäng vêën àïì sêu xa hún
nây vâ nêng cao nùng lûåc (Biïíu àưì 2):
• Cố nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë cố hiïåu quẫ
• Tùng cûúâng sûác ếp cẩnh tranh lúán hún

• Àïì cao tiïëng nối cưng dên vâ tinh thêìn húåp tấc
Nhûäng quy tùỉc vâ kiïìm chïë cố hiïåu quẫ
Vïì lêu dâi, viïåc xêy dûång trấch nhiïåm thûúâng àôi hỗi
phẫi cố nhûäng cú chïë kiïìm chïë chđnh thûác gùỉn chùåt
vâo trong nhûäng thïí chïë nhâ nûúác nông cưët. Quìn
lûåc cố thïí àûúåc phên chia, cho d lâ giûäa cấc ngânh
tû phấp, lêåp phấp vâ hânh phấp ca chđnh quìn
hay giûäa cấc cú quan quìn lûåc cêëp trung ûúng, cêëp
tónh vâ cêëp àõa phûúng. Sûå phên lêåp quìn lûåc câng
rưång rậi thị sưë àiïím ph quët cố thïí kiïím soất nhûäng
hânh àưång àưåc àoấn ca nhâ nûúác câng lúán. Nhûng

viïåc tùng gêëp bưåi sưë àiïím ph quët cố thïí lâ con dao
hai lûúäi: chng cố thïí lâm cho khố thay àưíi cẫ nhûäng
quy tùỉc cố hẩi lêỵn nhûäng quy tùỉc cố lúåi.
ÚÃ nhiïìu nûúác àang phất triïín, sûå giấm sất ca
tû phấp vâ lêåp phấp àưëi vúái hânh phấp côn ëu. Viïåc
àùåt ra cấc mc tiïu vâ nhûäng mưëi liïn kïët vúái cấc
chđnh sấch cêìn thiïët àïí àẩt àûúåc cấc mc tiïu àố àưi
khi côn rûúâm râ, nhûäng cú quan lêåp phấp bõ hẩn chïë
vïì thưng tin vâ nùng lûåc vâ sûå àưåc lêåp tû phấp bõ
xêm hẩi. Tû phấp àưåc lêåp lâ nhên tưë sưëng côn àïí aóm
baóo rựỗng caỏc cỳ quan lờồp phaỏp vaõ haõnh phaỏp phẫi
cng chõu trấch nhiïåm trûúác phấp låt, phẫi giẫi thđch
vâ cûúäng chïë thûåc hiïån cấc àiïìu khoẫn ca hiïën phấp.
Viïët låt lâ mưåt phêìn viïåc dïỵ dâng, nhûng àiïìu quan
trổng lâ phẫi lâm cho nhûäng àiïìu låt àûúåc cûúäng
chïë thûåc thi nïëu mưåt àêët nûúác mën àûúåc hûúãng
nhûäng lúåi đch ca mưåt chïë àưå phấp quìn àấng tin
cêåy. Nhûäng thïí chïë kiïìm chïë nây cêìn phẫi mêët nhiïìu

thúâi gian àïí thiïët lêåp, nhûng nhûäng cú chïë cam kïët
quöëc tïë nhû sûå phấn xết qëc tïë, hay nhûäng bẫo
àẫm ca nhûäng cú quan qëc tïë cố thïí dng àïí thay
thïë tẩm thúâi cho nhûäng thïí chïë nây.
Mc tiïu ch ëu ca bờởt kyõ chiùởn lỷỳồc coỏ hiùồu
quaó naõo nhựỗm em laồi sûác sưëng cho khu vûåc nhâ
nûúác sệ lâ lâm giẫm nhỷọng cỳ hửồi cho tham nhuọng
bựỗng caỏch cựổt boó quyùỡn hânh àưång tu tiïån. Nhûäng
chđnh sấch giẫm búát sûå kiïím soất àưëi vúái ngoẩi thûúng,
gúä bỗ cấc hâng râo ngùn cẫn cưng nghiïåp tû nhên vâ
tû nhên hoấ nhûäng doanh nghiïåp qëc doanh theo
cấch àẫm bẫo cẩnh tranh - têët cẫ nhûäng àiïìu nây sệ
gip chưëng lẩi tïå tham nhng (Biïíu àưì 3). Nhûäng cẫi
cấch nhû vêåy khưng àûúåc cố tđnh cấch miïỵn cûúäng,
thiïëu nhiïåt tịnh: nhûäng cẫi cấch múã ra nhûäng cú hưåi
àïí khu vûåc tû nhên ài vâo cấc khu vûåc bõ àống cûãa
ca nïìn kinh tïë, nhûng lẩi àïí cho viïåc ài vâo àố tu
thåc vâo sûå tu tiïån ca quan chûác nhâ nûúác chûá
khưng thiïët lêåp nhûäng quấ trịnh cưng khai vâ cẩnh
tranh, cng cố thïí tẩo cú hưåi lúán cho tham nhng.
Nhûäng kiïím tra vâ cên àưëi chđnh thûác cng gip giẫm
tïå tham nhng trong nhâ nûúác, nhûng chng chûa
à mẩnh. Cẫi cấch bưå mấy viïn chûác, hẩn chïë sûå bẫo
trúå vïì chđnh trõ vâ cẫi thiïån tiïìn lûúng cho bưå mấy
viïn chûác cng àậ toó ra laõ giaóm ỷỳồc tham nhuọng
bựỗng caỏch em laồi cho cấc quan chûác nhâ nûúác nhûäng
khđch lïå hoẩt àưång theo cấc quy tùỉc.
Núi nâo tïå tham nhng àậ ùn sêu bấm rïỵ, núi
àố sệ cêìn phẫi cố nhûäng nưỵ lûåc mẩnh mệ àïí nhưí nố
ài. Nhûäng nưỵ lûåc nây cờỡn phaói nhựỗm vaõo viùồc giaỏm

saỏt chựồt cheọ haõnh ửồng ca cấc quan chûác nhâ nûúác
– qua cẫ nhûäng thïí chïë chđnh thûác lêỵn nhûäng cưng


TƯÍNG QUẤT

dên riïng rệ - vâ trûâng phẩt nhûäng viïåc lâm sai trấi
trûúác toâ ấn. Tẩi Hưìng Cưng (thåc vïì Trung Qëc
tûâ ngây 1-7-1997), mưåt U ban chưëng tham nhng
àưåc lêåp lâ mưåt minh chûáng thânh cưng cho cấch tiïëp
cêån nây. Cng nhû vêåy, nhûäng cẫi cấch múái àêy úã
Uganàa àậ àûa vâo mưåt sưë ëu tưë ca chiïën lûúåc chưëng
tham nhng àûúåc nïu ra úã àêy vâ àậ cố àûúåc nhûäng
kïët quẫ àấng khđch lïå. Nhûäng cú chïë nhû vêåy cố thïí
àûúåc ấp dng trïn khùỉp toân cêìu: tham nhng, nhûng
lẩi khưng cưng nhêån lâ tham nhng, khưng phẫi lâ
àùåc trûng vïì vùn hoấ. Giẫm búát tham nhng sệ àôi

17

hỗi mưåt cấch tiïëp cêån theo nhiïìu hûúáng, phẫi àûa
khu vûåc tû nhên vâ toân thïí xậ hưåi tham gia mưåt
cấch rưång rậi hún. Kễ àt lốt cng phẫi chõu trấch
nhiïåm nhû kễ nhêån àt lốt; cấc hịnh phẩt cố hiïåu
quẫ vïì cấc vêën àïì trong nûúác vâ qëc tïë cng lâ mưåt
phêìn ca giẫi phấp nây.
Àùåt nhâ nûúác vâo cåc cẩnh tranh mẩnh mệ hún
Cấc chđnh ph cố thïí nờng cao nựng lỷồc vaõ hiùồu quaó
cuóa mũnh bựỗng caỏch du nhêåp mưåt sûå cẩnh tranh lúán

Biïíu àưì 3
Cấc nhên tưë ài kêm vúái tham nhng

Ghi ch: Mưỵi chó sưë lâ mưåt sưë trung bịnh cho mưåt nhốm cấc nûúác. Xem Ch thđch k thåt àïí biïët thïm chi tiïët vâ phûúng phấp àõnh nghơa
ca nhûäng chó sưë nây. Giấ trõ cao hún ca chó sưë tham nhng cố nghơa lâ tham nhng nhiïìu hún vâ tûúng tûå àûúåc ấp dng cho cấc biïën sưë
khấc. Mẫng bïn trấi úã trïn dûåa vâo mưåt tûúng quan àún giẫn cho 39 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín trong thúâi k 1984-1993 (àưëi vúái
chó sưë mếo mố chđnh sấch) vâ 1996 (àưëi vúái chó sưë tham nhng). Mẫng bïn phẫi úã trïn dûåa vâo mưåt thoấi triïín cố sûã dng tûâ 59 nûúác cưng
nghiïåp vâ àang phất triïín trong nùm 1996. Mẫng bïn trấi úã dûúái dûåa vâo mưåt thoấi triïín cố sûã dng dûä liïåu cho 35 nûúác àang phất triïín
trong giai àoẩn 1970-1990. Mẫng bïn phẫi úã dûúái dûåa vâo mưåt tûúng quan àún giẫn cho 20 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín úã cëi
nhûäng nùm 1980 vâ vâo àêìu nhûäng nùm 1990; dûä liïåu vïì lûúng lâ cấc chó sưë trung bịnh.
Ngìn: Nhûäng tđnh toấn ca àưåi ng nhên viïn Ngên haâng thïë giúái.


18

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

hún vâo nhiïìu lơnh vûåc: trong thụ mûúán vâ thùng
chûác, trong hoẩch àõnh chđnh sấch vâ trong cấch thûác
phên phưëi cấc dõch v.
ÀÊÍ Y MẨ N H CẨ N H TRANH TRONG CÚ
QUAN DÊN SÛÅ. D lâ lêåp chđnh sấch, phên phưëi cấc
dõch v hay quẫn l cấc húåp àưìng thị mưåt àưåi ng
viïn chûác cố nùng lûåc vâ cố àưång cú àng vêỵn lâ nhên
tưë quët àõnh cho mưåt nhâ nûúác cố hiïåu quẫ. Cấc
viïn chûác nhâ nûúác cố thïí àûúåc thc àêíy hoẩt àưång
cố hiïåu quẫ thưng qua sûå kïët húåp nhûäng cú chïë khuën
khđch cẩnh tranh nưåi bưå:
• Chïë àưå tuín dng dûåa vâo sûå xûáng àấng chûá
khưng dûåa vâo sûå thiïn võ

• Chïë àưå thùng cêëp nưåi bưå dûåa vâo sûå xûáng àấng
• Àïìn b thoẫ àấng
Bùỉt àêìu vâo thïë k XIX, têët cẫ cấc nûúác cưng
nghiïåp lêu àúâi ngây nay àậ sûã dng nhûäng ngun
tùỉc nây àïí xêy dûång cấc bưå mấy quan chûác chun
nghiïåp hiïån àẩi. Gêìn àêy hún, nhûäng ngun tùỉc nây
àậ àûúåc ấp dng úã nhiïìu nûúác Àưng Ấ, àậ cẫi tẩo cấc
bưå mấy nhâ nûúác ëu kếm, tham nhng vâ dûåa vâo
sûå bẫo trúå àúä àêìu thânh cấc hïå thưëng hoẩt àưång rêët
húåp l. Tuy nhiïn, nhiïìu nûúác àang phất triïín thêåm
chđ khưng thêm nhịn ra nûúác ngoâi hay nhịn vâo lõch
sûã àïí tịm ra nhûäng mư hịnh vïì vai trô nhâ nûúác:
chng cố ngay úã trong nhâ. Chùèng hẩn, cấc ngên hâng
trung ûúng thûúâng tiïëp tc hoẩt àưång cố hiïåu quẫ vâ
giûä àûúåc khẫ nùng hoẩt àưång ca mịnh ngay cẫ khi
mâ têët cẫ nhûäng thïí chïë khấc àậ suy thoấi.
Nhûäng cú quan nây hoẩt àưång tưët vị têët cẫ nhûäng
l do àậ nïu úã trïn. Chng đt chõu sûå can thiïåp chđnh
trõ. Chng cố nhûäng mc tiïu rêët hẩn chïë song lẩi
rêët rộ râng. Chng nhêån àûúåc ngìn lûåc vâ àâo tẩo
thđch àấng. Cấc nhên viïn ca chng thûúâng àûúåc
trẫ lûúng töët hún so vúái nhên viïn tûúng ûáng cuãa caỏc
cỳ quan khaỏc trong chủnh phuó.
Bựỗng chỷỏng ỳó nhiùỡu nỷỳỏc cho thờởy rựỗng bửồ maỏy
quan chỷỏc vỳỏi nhỷọng caỏch thỷồc hânh tuín dng vâ
thùng chûác cố tđnh cẩnh tranh hún, dûåa vâo sûå xûáng
àấng vâ àûúåc trẫ lûúng cao hún, thûúâng lâ nhûäng bưå
mấ y cố nùng lûå c hún. ÚÃ mưå t sưë nûúá c (Kïnia,
Philippin), sûå bưí nhiïåm chđnh trõ àậ trúã thânh têåp
quấn ùn sêu trong khi nhûäng nûúác nhû Hân Qëc lẩi

àûúåc lúåi tûâ viïåc dûåa vâo chïë àưå tuín dng mang
tđnh cẩnh tranh mẩnh vâ möåt chïë àöå thùng chûác cöng
khai khen thûúãng sûå xûáng àấng. Nhûäng cẫi cấch àang
diïỵn ra úã Philippin xem xết nhỷọng vờởn ùỡ naõy trong
mửồt nửợ lỷồc nhựỗm caói thiùồn nùng lûåc ca bưå mấy quan

chûác. Nối chung, nhûäng nûúác mâ trong àố nhûäng
kiïím tra vâ cên àưëi rưång rậi côn ëu kếm cêìn phẫi
dûåa nhiïìu hún vâo nhûäng chïë àưå minh bẩch hún vâ
cố tđnh cẩnh tranh hún. Kinh nghiïåm ca mưåt sưë nïìn
kinh tïë cố thânh tđch tưët ỳó ửng A cuọng cho thờởy
rựỗng nhỷọng khuyùởn khủch sỷồ nghiïåp dûåa vâo chïë àưå
nhên tâi vâ lâm viïåc lêu dâi cố thïí gip xêy dûång
tinh thêìn àưìng àưåi, hay mưåt sûå cam kïët cng àûúåc
chia sễ àưëi vúái nhûäng mc tiïu têåp thïí. Àiïìu nây sệ
giẫm nhûäng tưën kếm giao dõch trong viïåc cûúäng chïë
nhûäng biïån phấp kiïìm chïë nưåi bưå vâ xêy dûång tinh
thêìn húåp tấc vâ trung thûåc trong nưåi bưå.
ÚÃ nhiïìu nûúác, mûác lûúng ca viïn chûác nhâ nûúác
àậ bõ xối môn, àố lâ kïët quẫ ca viïåc múã rưång viïåc
lâm cưng cưång cho nhûäng trịnh àưå k nùng thêëp hún
vâ ca nhûäng hẩn chïë vïì tâi chđnh trûúác tưíng qu
lûúng (Biïíu àưì 4). Kïët quẫ lâ mưåt sûác ếp quan trổng
àưëi vúái cú cêëu lûúng vâ mûác lûúng rêët khưng khuën
khđch cẩnh tranh àưëi vúái nhûäng quan chûác cao cêëp,
lâm cho rêët khố tuín dng vâ giûä lẩi nhûäng nhên
viïn cố nùng lûåc. Mưåt sưë nûúác, nhû Uganàa, àang
thûåc hiïån nhûäng cẫi cấch sêu rưång nhựỗm giaóm maồnh
tũnh traồng thỷõa nhờn viùn trong bửồ maỏy nhâ nûúác,
tùng mûác lûúng trung bịnh vâ giẫm sûác ếp àưëi vúái cú

cêëu lûúng.Nhûng úã nhiïìu nûúác, nhûäng vêën àïì nây
vêỵn chûa àûúåc giẫi quët.
CẨNH TRANH NHIÏÌU HÚN TRONG CUNG
CÊËP HÂNG HOẤ VÂ DÕCH V CƯNG CƯÅNG. ÚÃ
nhiïìu nûúác àang phất triïín, cấc dõch v àûúåc phên
phưëi mưåt cấch tưìi tïå hóåc khưng àûúåc phên phưëi. Cấc
chđnh trõ gia thûúâng can thiïåp vâo nhûäng hoẩt àưång
hâng ngây ca cấc cú quan nhâ nûúác vâ cấc nhâ quẫn
l rêët đt cố khẫ nùng linh hoẩt. Trấch nhiïåm trûúác
nhûäng kïët quẫ cưng viïåc cng rêët hẩn chïë. Vâ úã nhiïìu
nûúác, khu vûåc nhâ nûúác àậ nùỉm àưåc quìn trong phên
phưëi dõch v, loẩi trûâ nhûäng ấp lûåc àôi phẫi hoẩt àưång
tưët hún.
Xêy dûång mưåt khu vûåc nhâ nûúác cố hiïåu quẫ
trong bưëi cẫnh nây cố nghơa lâ phẫi cúãi múã nhûäng thïí
chïë nông cưët ca chđnh ph àïí cẫi tiïën nhûäng khđch
lïå úã nhûäng lơnh vûåc mâ khu vûåc nhâ nûúác tûâ lêu àậ
nùỉm àưåc quìn. Hâng chc nûúác úã chêu M, chêu Êu
vâ chêu Ấ àậ sûã dng vưën àïí àem lẩi nhûäng thay àưíi
vïì cưng nghïå vâ du nhêåp sûå cẩnh tranh vâo cấc lơnh
vûåc viïỵn thưng vâ àiïån lûåc. Àiïìu nây àậ dêỵn àïën viïåc
hẩ thêëp chi phđ cho mưåt àún võ vâ múã rưång dõch v
nhanh chống. Sûå caồnh tranh cuọng ang ỷỳồc tựng
cỷỳõng bựỗng viùồc ờởu thờỡu cấc dõch v qua cấc cåc
gổi thêìu vâ àêëu giấ àêìy tđnh cẩnh tranh. Àêy lâ mưåt
xu hûúáng cố nghơa úã cấc nûúác cưng nghiïåp (Vûúng
qëc Anh, bang Victoria úã Öxtúrêylia), song nhûäng


TƯÍNG QUẤT

cú chïë nhû vêåy cng àang àûúåc sûã dng àïí nêng cao
tđnh hiïåu quẫ úã cấc nûúác àang phất triïín (chùèng hẩn
nhû viïåc bẫo dûúäng àûúâng sấ úã Braxin). Trûúác tịnh
trẩng nùng lûåc hânh chđnh ëu kếm, mưåt sưë nûúác
(Bưlivia, Uganàa) cng àang àêëu thêìu viïåc phên phưëi
cấc dõch v xậ hưåi cho cấc tưí chûác phi chđnh ph.

19

Biïíu àưì 4
T lïå viïåc lâm trong chđnh ph cao hún thûúâng
cố nghơa lâ mûác lûúng chđnh ph thêëp hún

Cố mưåt xu hûúáng ngaây caâng tùng hûúáng túái
thaânh lêåp nhûäng cú quan nhâ nûúác trổng àiïím vâ
cùn cûá vâo viïåc thûåc hiïån, cố mc àđch rộ râng hún vâ
cố trấch nhiïåm quẫn l cao hún àưëi vúái sẫn lûúång hay
kïët quẫ. Niu Dilún lâ vđ d quan trổng nhêët trong
cấc nûúác cố thu nhêåp cao. Nûúác nây àậ phên nhûäng
bưå lúán thânh nhûäng àún võ kinh doanh trổng àiïím
dûúái sûå lậnh àẩo ca nhûäng ch nhiïåm lâm viïåc trong
mưåt thúâi hẩn êën àõnh vâ ca nhûäng húåp àưìng cùn cûá
vâo sẫn lûúång, cố quìn thụ mûúán vâ sa thẫi vâ
thûúng lûúång têåp thïí. Xingapo àậ tûâ lêu theo àíi
mưåt cấch tiïëp cêån tûúng tûå vúái viïåc lêåp ra cấc U ban
cố quy chïë dûåa vâo kïët quẫ thûåc hiïån. Cấc nûúác àang
phất triïín khấc cng àang ài theo àûúâng lưëi nây.
Chùèng hẩn, Giamaica àang thiïët lêåp nhûäng cú quan
àiïìu hânh theo àûúâng hûúáng ca mư hịnh Anh.

Tuy nhiïn, cấc nûúác khưng cố à khẫ nùng kiïím
tra vâ cố nùng lûåc ëu kếm cêìn phẫi tiïën hânh thêån
trổng. Àưëi vúái nhûäng nûúác nây, tẩo cho cấc nhâ quẫn
l nhâ nûúác cố àûúåc nhiïìu sûå mïìm dễo hún sệ àún
thìn lâm tùng sûå àưåc àoấn vâ tham nhng mâ khưng
cố sûå cẫi thiïån tûúng xûáng trong thûåc hiïån. Vâ viïåc
soẩn thẫo vâ cûúäng chïë thûåc hiïån cấc húåp àưìng, àùåc
biïåt lâ àưëi vúái nhûäng àêìu ra phûác tẩp, àôi hỗi phẫi cố
nhûäng k nùng chun mưn hoấ, nhûäng thûá vưën rêët
thiïëu thưën úã nhiïìu nûúác àang phất triïín. Nhûäng nûúác
nây trûúác hïët cêìn phẫi tùng cûúâng tinh thêìn tn
th cấc quy tùỉc vâ trấch nhiïåm tâi chđnh (nhû
Achentina vâ Bưlivia àậ tûâng lâm) úã bïn trong khu
vûåc nhâ nûúác, àïì ra mc àđch vâ nhiïåm v rộ râng
hún vâ àêìu ra thûúác ào kïët quẫ thûåc hiïån (nhû úã
Cưlưmbia, Mïhicư vâ Uganàa). Khi mâ viïåc ào àêìu
ra vâ nhûäng kiïím tra vïì sau àêìu vâo àûúåc tùng cûúâng,
cấc cú quan cố thïí cố àûúåc nhiïìu sûå mïìm dễo hún àïí
àưíi cho tinh thêìn trấch nhiïåm lúán hún ca hổ àưëi vúái
nhûäng kïët quẫ.
Àûa nhâ nûúác gêìn gi vúái ngûúâi dên hún
Cấc chđnh ph hoẩt àưång cố hiïåu quẫ hún khi hổ biïët
lùỉng nghe giúái doanh nghiïåp vâ cấc cưng dên, vâ húåp
tấc vúái hổ trong viïåc quët àõnh vâ thûåc thi chđnh
sấch. ÚÃ àêu cấc chđnh ph thiïëu cấc cú chïë biïët lùỉng
nghe, úã àố cấc chđnh ph khưng àấp ûáng àûúåc lúåi đch
ca ngûúâi dên, àùåc biïåt lâ ngûúâi dên thåc cấc sùỉc

Ghi ch: Dûä liïåu cho 96 nûúác cưng nghiïåp vâ àang phất triïín
trong nhûäng nùm khấc nhau ca thêåp k 1990. Xem ch thđch k

thåt.
Ngìn: Cấc tâi liïåu khoa hổc cú súã ca Schiavo-Campo de
Tommaso vâ Mukherjee.

tưåc thiïíu sưë vâ ngûúâi nghêo, nhûäng àưëi tûúång thûúâng
rấng sûác lâm cho tiïëng nối hổ àûúåc nghe thêëu àïën
cấc hânh lang quìn lûåc. Vâ ngay cẫ chđnh ph cố
àõnh tïët nhêët cng khưng thïí àấp ûáng àûúåc cấc nhu
cêìu têåp thïí mưåt cấch cố hiïåu quẫ nïëu nhû chđnh ph
nây khưng biïët phêìn lúán nhûäng nhu cêìu nây lâ gị.
CHO NGÛÚÂI DÊN CỐ TIÏËNG NỐI. Sûå húåp tấc
kếo theo viïåc àûa tiïëng nối ca ngûúâi nghêo vâ nhûäng
nhốm úã ngoâi lïì cåc sưëng vâo ngay trong trung têm
ca quấ trịnh hoẩch àõnh chđnh sấch. ÚÃ nhiïìu nûúác,
tiïëng nối àûúåc phên phưëi mưåt cấch bêët bịnh àùèng
nhû viïåc phên phưëi thu nhêåp. Lûúång thưng tin lúán
hún vâ sûå trong sấng minh bẩch hún laâ nhûäng nhên


20

BẤO CẤO VÏÌ TỊNH HỊNH PHẤT TRIÏÍN THÏË GIÚÁI 1997

tưë vư cng quan trổng àưëi vúái sûå thẫo lån ca cưng
chng àûúåc thưng tin àêìy à vâ àưëi vúái viïåc tùng cûúâng
sûå tđn nhiïåm vâ sûå tin cêåy ca ngûúâi dên àưëi vúái nhâ
nûúác - d lâ trong viïåc thẫo luêån nhûäng ûu tiïn chi
tiïu, thiïët kïë nhûäng chûúng trònh trúå gip xậ hưåi
hay quẫn l rûâng vâ nhûäng ngìn tâi ngun khấc.
Nhûäng cåc khẫo sất kiïën khấch hâng (úã ÊËn Àưå,

Nicaragoa vâ Tandania) vâ nhûäng hiïën chûúng vïì
cưng dên (úã Malaixia) àang cung cêëp nhûäng lûåa chổn
múái àïí lâm cho tiïëng nối ca ngûúâi dên àûúåc nghe
thêëu.
Cú chïë tưët nhêët cho phếp ngûúâi dên cố àûúåc tiïëng
nối chđnh lâ hôm phiïëu. Nùm 1974, chó cố 39 nûúác tûác lâ cûá bưën nûúác trïn thïë giúái thị cố mưåt nûúác - lâ
nhûäng nïìn dên ch àưåc lêåp. Ngây nay, 117 nûúác –
gêìn hai trong ba nûúác - àậ sûã dng bêìu cûã cưng khai
àïí chổn ra cấc nhâ lậnh àẩo cho nûúác mịnh. Nhûng
bêìu cûã theo àõnh k khưng cố nghơa lâ nhâ nûúác sệ
àấp ûáng tưët hún. Cêìn phaói coỏ nhỷọng cỳ chùở khaỏc ùớ
baóo aóm rựỗng nhỷọng lúåi đch ca cấc cưång àưìng thiïíu
sưë vâ ngûúâi nghêo àûúåc phẫn ấnh trong cấc chđnh
sấch cưng cưång. Cố nhûäng tưí chûác trung gian àđch
thûåc lâm àẩi diïån trong cấc hưåi àưìng hoẩch àõnh chđnh
sấch lâ mưåt bûúác tiïën ban àêìu quan trổng trong viïåc
nối lïn àûúåc rộ râng nhûäng lúåi đch ca cưng dên trong
viïåc hoẩch àõnh chđnh sấch cưng cưång. Nhûäng tưí chûác
nây thêåm chđ côn cố hiïåu quẫ hún úã cêëp chđnh quìn
àõa phûúng vâ tónh vâ múái àêy àậ trúã nïn rêët tđch cûåc
úã cấc nûúác àang phất triïín - nhêët lâ úã nhûäng núi mâ
nhâ nûúác àậ hoẩt àưång thiïëu hiïåu quẫ vâ nhûäng núi
mâ cấc tưí chûác nhû vêåy khưng bõ àân ấp.
MÚÃ RƯÅNG SÛÅ THAM GIA. Ngây câng nhiïìu
sûå thêåt hiïín nhiïn cho thờởy rựỗng caỏc chỷỳng trũnh
cuóa chủnh phuó hoaồt ửồng tửởt hún khi chng tịm kiïëm
sûå tham gia ca nhûäng àưëi tûúång sûã dng ca cấc
chûúng trịnh àố vâ khai thấc ngìn vưën xậ hưåi ca
cưång àưìng hún lâ hoẩt àưång chưëng lẩi nố. Cấc lúåi đch
thïí hiïån úã viïåc thûåc hiïån chûúng trịnh trưi chẫy hún,

cố tđnh chêët bïìn vûäng hún vâ cố thưng tin phẫn hưìi
tưët hún cho cấc cú quan chđnh ph. Nhûäng lúåi đch cao
tûâ cấc hïå thưëng dêỵn nûúác sẩch úã Recife, Braxin; nhûäng
kïë hoẩch nhâ úã cho ngûúâi nghêo úã Port Elizabeth,
Nam Phi; nhûäng nưỵ lûåc quẫn l rûâng úã bang Gujarat,
ÊËn Àưå; vâ chûúng trịnh y tïë úã Khartoum, Xùng lâ
minh chûáng cho sûác mẩnh ca sûå húåp tấc - sûå tham
gia ca ngûúâi dên. Àiïìu nây tûúng phẫn vúái nhûäng
cấch tiïëp cêån tûã trïn dưåi xëng, lâ nhûäng phûúng
phấp thûúâng thêët bẩi.
ÚÃ cấc nûúác thânh cưng, viïåc hoẩch àõnh chđnh
sấch thûúâng gùỉn vúái nhûäng quấ trịnh tham khẫo

kiïën, tẩo cú hưåi cho xậ hưåi dên sûå, cấc hiïåp hưåi cưng
àoân vâ cấc hậng tû nhên àống gốp cho àêìu vâo vâ
nhûäng àiïìu bõ bỗ sốt. Tẩi Àưng Ấ, cấc hưåi àưìng bân
bẩc giûäa nhâ nûúác - tû nhên - nhû nhûäng cåc hổp vïì
thc àêíy xët khêíu hâng thấng ca Hân Qëc, U
ban qëc gia vïì tû vêën húåp tấc nhâ nûúác - tû nhên
ca Thấi Lan vâ Hưåi àưìng kinh doanh Malaixia - laâ
nhûäng cú chïë phuåc vuå cho viïåc nhêån thưng tin phẫn
hưìi, chia sễ thưng tin vâ phưëi húåp.
U THẤC QUÌN LÛÅC MƯÅT CẤCH THÊÅN
TRỔNG. Mưåt nûúác àang phất triïín àiïín hịnh cố mưåt
chđnh ph têåp trung hoấ cao hún so vúái mưåt nûúác
cưng nghiïåp àiïín hịnh. Tuy nhiïn, vúái mưåt sưë ngoẩi
lïå àấng kïí nâo àố, 30 nùm qua àậ cho thêëy mưåt sûå
chuín àưíi nhỗ trong quìn lûåc chi tiïu úã cấc nûúác
àang phất triïín, tûâ cêëp qëc gia xëng cấc cêëp thêëp
hún. Cấc nïìn kinh tïë cưng nghiïåp lẩi cố mưåt xu hûúáng

ngûúåc lẩi vúái quìn hânh chi tiïu cố xu hûúáng têåp
trung vâo trung ûúng. Têët nhiïn, khưng cố mưåt xu
hûúáng nâo trong hai xu hûúáng nây tđnh àïën viïåc phên
cêëp tiïìm êín trong nhûäng cẫi cấch thõ trûúâng gêìn àêy,
nhûäng cẫi cấch àậ giẫm mưåt cấch rộ râng quìn lûåc
trûåc tiïëp vâ nhûäng ngìn tâi ngun ca chđnh ph
trung ûúng trong nhiïìu qëc gia.
Viïåc phi têåp trung hoấ mang lẩi nhiïìu lúåi đch úã
Trung Qëc, ÊËn Àưå, cấc nûúác M Latinh vâ nhiïìu bưå
phêån khấc ca thïë giúái. Nố cố thïí cẫi tiïën chêët lûúång
ca chđnh ph vâ sûå àẩi diïån cho lúåi đch ca cấc doanh
nghiïåp àõa phûúng vâ cấc cưng dên. Vâ sûå cẩnh tranh
giûäa cấc tónh, thânh phưë vâ àõa phûúng cố thïí thc
àêíy sûå phất triïín nhûäng chđnh sấch vâ chûúng trịnh
cố hiïåu quẫ hún. Tuy nhiïn, cố ba cẩm bờợy rửồng lỳỏn
cờỡn chuỏ yỏ:
ã Bờởt bũnh ựống tựng lùn. Khoẫng cấch giûäa cấc
vng cố thïí rưång ra - mưåt mưëi lo ngẩi lúán úã Trung
Qëc, Nga vâ Braxin. Sûå di chuín lao àưång lâ
giẫi phấp bưå phêån, nhûäng nố hiïëm khi dïỵ dâng,
àùåc biïåt lâ úã nhûäng nûúác gưìm nhiïìu sùỉc tưåc, núi
mâ nhûäng ngûúâi di cû khưng phẫi ln àûúåc
hoan nghïnh.
• Bêët ưín àõnh kinh tïë vơ mư. Cấc chđnh ph cố thïí
mêët ài sûå kiïím soất chđnh sấch kinh tïë vơ mư
nïëu nhû tịnh trẩng vư k låt vïì tâi chđnh úã àõa
phûúng vâ vng dêỵn àïën viïåc chđnh ph trung
ûúng phẫi thûúâng xun ra tay cûáu vúát nhû àậ
xẫy ra úã Braxin.
• Nguy cú thao tng chiïëm àoẩt úã àõa phûúng. Mưëi

nguy cú nghiïm trổng lâ úã chưỵ cấc chđnh quìn
àõa phûúng sa vâo sûå kiïím soaát cuãa nhûäng lúåi