(Luận văn tmu) phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí của công ty cổ phần công nghệ và thiết bị cnc sang thị trƣờng nhật bản

LỜI CẢM ƠN

Để hồn thành khóa luận tốt nghiệp em xin chân thành cám ơn ban giám hiệu,
Khoa Kinh tế và kinh doanh Quốc tế, bộ môn Kinh tế quốc tế đã tạo điều kiện giúp
đỡ em trong suốt quá trình thực tập và làm khóa luận tốt nghiệp.
Em xin chân thành cám ơn cô giáo TS. Nguyễn Quốc Tiến đã tận tình hướng
dẫn em trong đề tài: ” Phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí sang
thị trường Nhật Bản của cơng ty cổ phần cơng nghệ và thiết bị CNC Hà Nội”.
Trong q trình thực tập tại công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC Hà
Nội em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám đốc cùng tồn thể cán bộ
công nhân viên công ty. Em xin chân thành cám ơn Ban giám đốc cùng tồn thể cán
bộ cơng nhân viên trong công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC Hà Nội đã giúp
đỡ em trong quá trình thực tập,cho em có cơ hội được học hỏi thêm nhiều kinh
nghiệm quý báu cùng những kiến thức thực tiễn để phục vụ cho cuộc sống cũng như
công việc và hồn thành bài khóa luận tốt nghiệp này.
Do hạn chế về kiến thức cũng như tài liệu, khóa luận tốt nghiệp của em khơng
thể tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận được những ý kiến đóng góp và chỉ
bảo từ thầy cơ để khóa luận tốt nghiệp hồn thiện hơn.
Em xin chân thành cám ơn!
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Thị Mỹ Linh

i


MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................i
DANH MỤC CÁC BIỂU.......................................................................................iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................v
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...............................1

1.1.Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu..................................................................1
1.2.Mục đích nghiên cứu...........................................................................................2
1.3.Tổng quan vấn đề nghiên cứu..............................................................................3
1.4 Đối tường nghiên cứu..........................................................................................4
1.5. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................4
1.6. Kết cấu của khóa luận.........................................................................................5
CHƯƠNG 2 : CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN XUẤT
KHẨU BỀN VỮNG.................................................................................................6
2.1 Khái niệm và vai trò của xuất khẩu.....................................................................6
2.1.1 Khái niệm về hoạt động xuất khẩu....................................................................6
2.1.2 Hình thức của xuất khẩu...................................................................................6
2.1.3 Vai trò của xuất khẩu........................................................................................7
2.2 Những vấn đề cơ bản của việc phát triển xuất khẩu bền vững.............................9
2.2.1 Khái niệm cơ bản về phát triển xuất khẩu bền vững.........................................9
2.2.2 Nội dung của việc phát triển xuất khẩu bền vững...........................................10
2.2.3 Tiêu chí đánh giá xuất khẩu bền vững............................................................12
2.3 Các yếu tố tác động đến xuất khẩu bền vững.....................................................13
2.3.1 Các yếu tố nước ngoài....................................................................................13

ii


2.3.2 Các yếu tố trong nước....................................................................................14
CHƯƠNG 3 : THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU BỀN VỮNG
MẶT HÀNG THIẾT BỊ CƠ KHÍ SANG THỊ TRƯỜNG NHẬT BẢN CỦA
CƠNG TY CNC HÀ NỘI.....................................................................................15
3.1 Giới thiệu về công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC Hà Nội....................15
3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty CNC Hà Nội............................15
3.1.2 Cơ sở vật chất kĩ thuật....................................................................................17
3.1.3 Tài chính của cơng ty......................................................................................17

3.1.4 Nguồn lao động của công ty...........................................................................18
3.2 Khái quát hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty CNC Hà Nội.................19
3.2.1 Kết quả chung của hoạt động sản xuất kinh doanh........................................19
3.2.2 Hoạt động thương mại quốc tế của công ty....................................................21
3.3 Thực trạng phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí sang thị
trường Nhật Bản của cơng ty CNC Hà Nội.............................................................24
3.3.1 Tổng quan thị trường......................................................................................24
3.3.2 Tình hình phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí..................26
3.4 Đánh giá thực trạng xuất khẩu mặt hàng...........................................................31
3.4.1 Thành tựu.......................................................................................................31
3.4.2 Hạn chế..........................................................................................................32
CHƯƠNG 4 :ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU
BỀN VỮNG MẶT HÀNG THIẾT BỊ CƠ KHÍ CỦA CÔNG TY CNC SANG
THỊ TRƯỜNG NHẬT BẢN.................................................................................37
4.1 Định hướng phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí tại CNC.. .37
4.2 Giải pháp phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí tại CNC.......37

iii


4.2.1 Giải pháp tăng trường xuất khẩu mặt hàng thiết bị cơ khí.............................37
4.2.2 Giải pháp giúp cho xuất khẩu bền vững phát triển.........................................39
4.3 Một số kiến nghị nhằm đáp ứng tiêu chuẩn kĩ thuật cơ khí của cơng ty............41
4.3.1 Mơt số kiến nghị với nhà nước........................................................................41
4.3.2 Một số kiến nghị đối với công ty.....................................................................41
KẾT LUẬN............................................................................................................41
TÀI LIỆU THAM KHẢO

iv

DANH MỤC CÁC BIỂU

Bảng 3.1 : Cơ sở vật chất kĩ thuật của công ty CNC.....................................................17
Bảng 3.2 : Tổng mức và cơ cấu vốn của công ty CNC.................................................18
Bảng 3.3. Nguồn lao động của Công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC
Hà Nội.................................................................................................................................18
Bảng 3.3 : Kết quả hoạt động kinh doanh xuất khẩu của CNC...................................19
Bảng 3.4 Doanh thu và lợi nhuận từ hoạt động bán hàng nội địa của công ty CNC
năm 2015-2017...................................................................................................................21
Bảng 3.5 : Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Cơng ty cổ phần cơng nghệ và thiết
bị CNC Hà Nội giai đoạn 2015-2017..............................................................................22
Bảng 3.6 : Cơ cấu các sản phẩm xuất khẩu của công ty cổ phần công nghệ và thiết
bị CNC.................................................................................................................................23
Bảng 3.7 Kim ngạch xuất khẩu theo thị trường của công ty CNC.............................24

v


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

NB

Nhật Bản

TKN

Tổng kim ngạch

KNXK

Kim ngạch xuất khẩu

PTXKBV

Phát triển xuất khẩu bền vững

PTBV

Phát triển bền vững

TMQT

Thương mại quốc tế

vi


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.

1.1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
Ngày nay phát triển bền vững là một xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển của
xã hội là sự lựa chọn mang tính chiến lược mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều
phải quan tâm. Phát triển kinh tế bền vững đòi hỏi sự phát triển ở tất cả các lĩnh vực,
trong đó, thương mại nói chung và xuất khẩu nói riêng là một trng những lĩnh vực
quan trọng tạo nen sự bền vững đó. Ngành cơ khí đã phát triển từ rất lâu, là lĩnh vực

mà nước ta có thế mạnh và tiềm năng cao nếu phát triển và ngày càng bền vững của
lĩnh vực này.
Hiện nay, ngành cơ khí ở Việt Nam đang trên đà ngày càng phát triển với 500
danh mục sản phẩm, hàng năm ngành cơ khí đã đáp ứng được khoảng 35% nhu cầu
của thị trường trong nước. Riêng ở lĩnh vực cơ khí chế tạo và cung cấp thiết bị toàn bộ,
chúng ta được đánh giá là ngang ngửa trình độ của các nước trong khu vực. Thậm chí
đã chế tạo hồn thiện được một số dây chuyền cho các ngành sản xuất như: chế biến
mía đường, xi măng lị đứng, máy kéo có cơng suất nhỏ,… Tuy nhiên, dù đã có được
những bước tiến bộ đáng kể trong những năm qua, nhưng theo nhiều chuyên gia đánh
giá, ngành cơ khí của chúng ta vẫn dường như chưa thực sự thốt “y”. Chính sự chậm
chạp này cũng đã hạn chế không nhỏ cho sự phát triển của ngành. Tình trạng chung
của hầu hết các doanh nghiệp trong nước đều thiếu vốn; công nghệ, thiết bị chế tạo còn
lạc hậu, sản xuất còn manh mún, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao về sản
phẩm cơng nghệ cao; vốn ít, việc tiếp cận vốn của ngân hàng với lãi suất thấp hết sức
khó khăn. Việc đầu tư của ngành cơ khí chế tạo những năm qua cịn phân tán và chưa
đồng bộ, chưa có một cơ sở chế tạo nào đủ mạnh làm đòn bẩy thúc đẩy toàn ngành.

1


Việc phối hợp liên kết chưa thực hiện được cũng vì thiếu những chun ngành cơ khí
cần thiết như các dự án sản xuất phôi thép rèn, đúc chất lượng cao, khối lượng lớn, áp
dụng công nghệ tiên tiến; thiếu các cơ sở có máy gia cơng chế tạo thiết bị lớn; thiếu
nhân lực chất lượng cao cho ngành kể cả cán bộ hoạch định chính sách, quản lý, tư
vấn, thiết kế, cơng nhân kỹ thuật có tay nghề… Tuy nhiên nếu nhìn lại tốc độ tăng
trưởng phát triển trong một vài năm gần đây chúng ta hoàn toàn tự tin rằng trong một
thời gian khơng xa, ngành cơ khí sẽ trở thành một ngành kinh tế mạnh của nước nhà.
Có thể nhìn thấy sự phát triển tại Cơng ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC
chuyên sản xuất và kinh doanh các mặt hàng thiết bị cơ khí ,với Nhật Bản là thị trường
mục tiêu. Chỉ sau một thời gian ngắn thành lập và hoạt động, Công ty cổ phần công

nghệ và thiết bị CNC đã phải đối mặt với nhiều khó khăn,thách thức,nhưng CNC đã
ln khắc phục được để từ đó khơng ngừng phát triển và ln giữ vững vị thế của
mình trên thị trường dệt may Việt Nam. Với tiềm năng và thế mạnh của mình,doanh
nghiệp trong những năm qua đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển của ngành cơ khí.
Việc mở phát triển và chế tạo các thiết bị cơ khí trong những năm qua đã có những
đóng góp quan trọng cho tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước cũng như tăng trưởng
kinh tế, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động.
Tuy nhiên, xuất khẩu mặt hàng thiết bị cơ khí của Cơng ty cổ phần cơng nghệ và
thiết bị CNC chưa thật sự bền vững và cần được củng cố giúp cho vị thế của CNC
ngày càng được đứng vững hơn nữa. Hơn nữa, từ sau khi Việt Nam chính thức gia
nhập tổ chức thương mại thế giới và cơng nghệ 4.0, q trình tồn cầu hóa, khu vực
hóa và hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng đã mở ra những cơ hội mới
cho tất cả các ngành nói chung và ngành cơ khí nói riêng như mở rộng thị trường xuất

2


khẩu, tiếp nhận công nghệ, vốn và học tập kinh nghiệm quản lý bên cạnh đó cũng đặt
các doanh nghiệp vào tình thế cạnh tranh khốc liệt hơn.
Xuất phát từ tình hình trên, với mục đích tìm hiểu sâu hơn về phát triển bền vững
xuất khẩu mặt hàng cơ khí của công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC sang thị
trường Nhật Bản,dựa trên các mục tiêu của phát triến bền vững,những kết quả đạt
được cùng với những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại; trên cơ sở
đó đóng góp một số giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu bền vững mặt hàng cơ khí; em
đã quyết định chọn đề tài “phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí của
công ty cổ phần công nghệ và thiết bị cnc sang thị trường Nhật Bản” làm đề tài khóa
luận của mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí thuyết về phát triển xuất khẩu bền vững để làm rõ nội
dung, bản chất của xuất khẩu bền vững và phân tích thực trạng xuất khẩu bền vững

mặt hàng thiết bị cơ khí của Cơng ty cổ phần cơng nghệ và thiết bị CNC Hà Nội sang
thị trường Nhật Bản để từ đó đưa ra một số kiến nghị,giải pháp nhằm phát triển xuất
khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí sang thị trường Nhật Bản của Cơng ty cổ phần
công nghệ và thiết bị CNC trong thời gian tới.
1.3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Cơ khí chế tạo các thiết bị là ngành có vị thế quan trọng trong việc cung ứng các
linh kiện, phụ kiện, máy móc, thiết bị và tư liệu sản xuất, đồng thời, là ngành tạo động
lực cho sự phát triển của nhiều ngành nghề khác nhau trong xã hội. Hiện nay, ngành
cơ khí chế tạo các thiết bị được đánh giá là phát triển khá bền vững tại một số thị
trường mặc dù đây là ngành được Nhà nước ưu tiên phát triển nhưng chưa hết khả

3


năng tiềm ẩn bên trong đó. Những năm gần đây có rất nhiều đề tài về việc nghiên cứu
các thiết bị cơ khí được kể ra ví dụ như :
- Đề tài : Nghiên cứu tính tốn thiết kế và lập quy trình chế tạo hệ thống làm sạch
cỏ rác của máy chữa cháy rừng đa năng của ThS. Đỗ Trần Thắng vào năm 2010-2012
đã làm rõ sự phát triển, tính tốn, xây dựng chương trình mơ phỏng chuyển động, thiết
kế chế tạo thành công một tay máy hàn 6 bậc tự do có hàm lượng khoa học cao đúng
yêu cầu đã đặt ra trong thuyết minh.
- Đề tài : Thiết kế và chế tạo phần cơ khí cho robot tự động gắp sản phẩm của
sinh viên Đinh Trần Tuấn trường đại học Điện Lực đây là một trong những nghiên cứu
khoa học giúp chế tạo ra robot tự động gắp sản phẩm giúp các quá trình trong việc chế
tạo cũng như ngành cơ khí nói chung diễn ra được linh hoạt và nhanh chóng tạo ra
năng suất làm việc hiệu quả.
- Đề tài : Nghiên cứu, thiết kế và chế tạo phần thủy lực - khí nén và mạch điều
khiển thủy lực - khí nén cho Robot mẹ theo chủ đề Robocon 2014 của sinh viên Trần
Văn Công đại học Điện Lực . Đề tài này đã giúp chúng ta giải thích tại sao máy ép
thủy lực lại có áp lực lớn đến như vậy để có thể thực hiện được các cơng việc địi hỏi

sức mạnh và cơng suất nén lớn trong các ngành công nghiệp chế tạo hiện nay.
- Đề tài : Thiết kế quy trình cơng nghệ chế tạo phần cơ khí mơ hình hệ thống hàn
cấp phơi tự động của sinh viên Nguyễn Cơng Chính đại học Kinh Tế Kĩ Thuật Công
Nghiệp. Công nghệ trên đã đưa ra được những ưu điểm từ việc chế tạo hệ thống hàn
cấp phôi tự động nhằm nâng cao năng suất và đạt hiệu quả cao trong quá trình sản
xuất. Dựa trên cơ sở các thiết bị điều khiển tự động đề tài nghiên cứu được áp dụng để
thiết kế chế tạo mơ hình cấp phơi tự động được điều khiển bằng rơle.

4


Nhận xét về các đề tài trên : Cho thấy những thành công đã nghiên cứu được và
làm rõ được ở các thiết bị cơ khí như là việc chế tạo các robot tự động, việc chế tạo ra
các hệ thống hàn một cách tự động giúp quá trình thực hiện diễn ra nhanh chóng , bên
cạnh đó là việc ngành cơ khí đang cùng nhau phát triẻn trong quá trình hội nhập diễn
ra như nào .
Mặc dù có nhiều hạn chế về trang thiết bị, các quá trình sản xuất hay chất lượng
các thiết bị còn đang phát triển và khơng ngừng hồn thiện nhưng đa phần sự phát
triển bền vững của thiết bị cơ khí đang ngày càng đươc cải tiến rõ rệt. Bài viết này làm
rõ sự phát triển bền vững của thiết bị cơ khí hiện nay nói chung và cơng ty cổ phần
cơng nghệ và thiết bị CNC nói riêng, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm thúc
đẩy phát triển bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí ngành cơ khí phù hợp với điều kiện
của Việt Nam.
1.4 Đối tường nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí của
Cơng ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC, kể ra được thực trạng phát triển xuất khẩu
bền vững các mặt hàng thiết bị cơ khí và các định hướng giải pháp cho mặt hàng này.
1.5. Phạm vi nghiên cứu
- Mặt hàng : thiết bị cơ khí
- Thị trường nhập khẩu: Nhật Bản

- Không gian: nghiên cứu cụ thể tại công ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC
- Thời gian: các dữ liệu được thu thập và sử dụng cho nghiên cứu từ năm 2016-2018.
1.5.1. Cách thức thu thập dữ liệu
Đối với thông tin thứ cấp:

5


- Dữ liệu bên trong : gồm báo cáo kinh doanh,báo cáo tài chính của cơng ty cổ
phần cơng nghệ và thiết bị CNC giai đoạn 2016-2018
- Dữ liệu bên ngoài : Trên cơ sở tham khảo một số tài liệu bao gồm những luận
văn, bài nghiên cứu của các tác giả trong nước và nước ngồi, sách, giáo trình, báo, tạp
chí cùng với các số liệu thống kê từ trang web uy tín về phát triển xuất khẩu bền vững
của các ngành công nghiệp và nghiên cứu về xuất khẩu mặt hàng thiết bị cơ khí sang
thị trường Nhật Bản.
Đối với thông tin sơ cấp: Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua việc tiến hành phỏng
vấn cá nhân từ các bộ phận trong cơng ty.Nhằm tìm hiểu về thực trạng sản xuất và
hoạt động xuất khẩu của công ty. Từ đó sẽ có những số liệu cụ thể và chính xác để đưa
ra những giải pháp và định hướng phù hợp.
1.5.2 Cách xử lí dữ liệu
Đối với thơng tin thứ cấp: Tiến hành tổng hợp,thống kê chọn lọc những thơng tin
chính xác và có ích làm nguồn dữ liệu phục vụ đề tài, đưa ra những luận điểm khái
quát nhất về phát triển xuất khẩu bền vững.
Đối với thơng tin sơ cấp:
- Phân tích,định tính mối quan hệ giữa cơ sở lý luận về phát triển xuất khẩu bền
vững và thực tiễn hoạt động phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí của
Cơng ty cổ phần công nghệ và thiết bị CNC.
- Phương pháp định lượng: lượng hóa tình hình thanh tốn tình hình sản xuất
kinh doanh. Tính tốn tổng hợp từ kết quả điều tra, phỏng vấn.
1.6. Kết cấu của khóa luận

Ngồi phần mở đầu và kết luận, các danh mục bảng biểu, danh mục sơ đồ hình
vẽ, danh mục từ viết tắt, khóa luận được kết cấu thành 4 chương:

6


Chương 1: Tổng quan của vấn đề nghiên cứu.
Chương 2 : Cơ sở lí luận của hoạt động phát triển xuất khẩu bền vững
Chương 3 : Thực trạng phát triển bền vững mặt hàng thiết bị cơ khí sang thị
trường Nhật Bản của công ty CNC Hà Nội
Chương 4 : Định hướng và giải pháp phát triển xuất khẩu bền vững mặt hàng
thiết bị cơ khí của cơng ty CNC sang thị trường Nhật Bản.

7


CHƯƠNG 2 : CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN
XUẤT KHẨU BỀN VỮNG

2.1 Khái niệm và vai trò của xuất khẩu
2.1.1 Khái niệm về hoạt động xuất khẩu
Xuất khẩu là hoạt động bán hàng hoá dịch vụ cho một quốc gia khác,trên cơ sở
dùng tiền tệ làm phương tiện thanh toán,với mục tiêu là lợi nhuận. Tiền tệ ở đây có thể
ngoại tệ đối với một quốc gia hoặc cả hai quốc gia. Mục đích của hoạt động này là thu
được một khoản ngoại tệ dựa trên cơ sở khai thác lợi thế so sánh của từng quốc gia
trong phân công lao động quốc tế.
Xuất khẩu là hoạt động kinh doanh dễ đem lại hiệu quả đột biến.Khi việc trao đổi
hàng hóa giữa các quốc gia đều có lợi thì các quốc gia đều tích cực mở rộng xuất khẩu
để giải quyết công ăn việc làm và tăng thu ngoại tệ.
2.1.2 Hình thức của xuất khẩu

Với chủ trương đa dạng hố các loại hình xuất khẩu, hiện nay các doanh nghiệp
xuất khẩu đang áp dụng nhiều hình thức xuất khẩu khác nhau:
Xuất nhập khẩu trực tiếp: Hoạt động xuất nhập khẩu trực tiếp còn gọi là hoạt
động xuất nhập khẩu tự doanh là việc doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu hàng
hố do doanh nghiệp mình sản xuất hay thu gom được cho khách hàng nước ngoài và
ngược lại. Hoạt động xuất nhập khẩu diễn ra sau khi doanh nghiệp nghiên cứu kỹ thị
trường, tính tốn đầy đủ các chi phí và đảm bảo tuân theo chính sách Nhà nước và luật
pháp quốc tế.
Xuất nhập khẩu uỷ thác: Là hình thức xuất nhập khẩu trong đó đơn vị tham gia
xuất nhập khẩu đóng vai trị trung gian cho một đơn vị kinh doanh khác tiến hành đàm

8


phán ký kết hợp đồng bán hàng hoá với đối tác bên ngồi. Xuất nhập khẩu uỷ thác
hình thành giữa một doanh nghiệp trong nước có nhu cầu tham gia xuất nhập khẩu
hàng hố nhưng lại khơng có chức năng tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu trực
tiếp và phải nhờ đến một doanh nghiệp có chức năng xuất nhập khẩu được doanh
nghiệp có nhu cầu uỷ quyền. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu trung gian này phải làm
thủ tục và được hưởng hoa hồng.
Xuất nhập khẩu hàng đổi hàng: Là hình thức xuất khẩu gắn liền với nhập khẩu,
người mua đồng thời cũng là người bán.
Xuất nhập khẩu liên doanh: Là một hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá trên cơ
sở liên kết một cách tự nguyện giữa các doanh nghiệp.
Giao dịch tái xuất: Đây là một hình thức xuất khẩu trở ra nước ngồi những hàng
hố trước đây đã nhập khẩu, chưa qua chế biến ở nước tái xuất.qua hợp đồng tái xuất
bao gồm nhập khẩu và xuất khẩu với mục đích thu về số ngoại tệ lớn hơn số ngoại tệ
đã bỏ ra ban đầu.
- Ưu điểm: của hình thức xuất khẩu này là doanh nghiệp có thể thu được lợi
nhuận cao mà không phải tổ chức sản xuất, đầu tư vào nhà xưởng máy móc, thiết bị,

khả năng thu hồi vốn cũng nhanh hơn.
- Nhược điểm : u cầu phải có đội ngũ cơng nhân có chun mơn ca, nhạy bén
tình hình thị trường và giá cả, sự chính xác và chặt chẽ trong các hoạt động mua bán.
Buôn bán thông qua hội chợ triển lãm: Hội chợ là một phương thức giao dịch
kinh doanh trong đó hội chợ được tổ chức định kỳ tại những điểm nhất định theo
những quy định của nhà tổ chức nhằm mục đích bán sản phẩm. Triển lãm được tổ
chức định kỳ tại những địa điểm nhất định nhưng với mục đích trưng bày và giới thiệu
về thành tựu trong một lĩnh vực kinh tế hoặc cơng nghệ nào đó.

9


=>>> Cịn có rất nhiều hình thức xuất nhập khẩu khác như gia công uỷ thức, giao
dịch tái xuất… nhưng trên đây là các hình thức cơ bản nhất và phổ biến trong hoạt
động kinh doanh xuất nhập khẩu.
2.1.3 Vai trò của xuất khẩu
Đối với nền kinh tế thế giới
Là một nội dung chính của hoạt động ngoại thương và là hoạt động đầu tiên của
TMQT, xuất khẩu có một vai trị đặc biệt quan trọng trong q trình phát triển kinh tế
của từng quốc gia cũng như của toàn thế giới. Do những điều kiện khác nhau nên một
quốc gia có thể mạnh về lĩnh vực này nhưng lại yếu về lĩnh vực khác, vì vậy để có thể
khai thác được lợi thế, tạo ra sự cân bằng trong quá trình sản xuất và tiêu dùng các
quốc gia phải tiến hành trao đổi với nhau dựa trên lý thuyết lợi thế so sánh của David
Ricacđo, ơng nói rằng: “Nếu một quốc gia có hiệu quả thấp hơn so với các quốc gia
khác trong sản xuất hầu hết các loại sản phẩm thì quốc gia đó vẫn có thể tham gia vào
TMQT để tạo ra lợi ích của chính mình”, và khi tham gia vào TMQT thì “quốc gia có
hiệu quả thấp trong sản xuất các loại hàng hoá sẽ tiến hành chun mơn hố sản xuất
và xuất khẩu những loại mặt hàng mà việc sản xuất ra chúng là ít bất lợi nhất và nhập
khẩu những loại mặt hàng mà việc sản xuất ra chúng có bất lợi lớn hơn”. Nói cách
khác, một quốc gia trong tình huống bất lợi vẫn có thể tìm ra điểm có lợi để khai thác.

Bằng việc khai thác các lợi thế này, các quốc gia tập trung vào sản xuất và xuất khẩu
các mặt hàng có lợi thế tương đối. Sự chun mơn hố đó làm cho mỗi quốc gia khai
thác được lợi thế của mình một cách tốt nhất giúp tiết kiệm được nguồn nhân lực như
vốn, kỹ thuật, nhân lực trong q trình sản xuất hàng hố. Do đó, tổng sản phẩm trên
quy mơ tồn thế giới cũng sẽ được gia tăng.

10


Đối với nền kinh tế mỗi quốc gia
Đối với nền kinh tế mỗi quốc gia, xuất khẩu tạo nguồn vốn chính cho nhập khẩu,
phục vụ cho cơng cuộc cơng nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Sự tăng trưởng kinh
tế của mỗi quốc gia địi hỏi phải có 4 điều kiện: nhân lực, tài nguyên, vốn và kỹ thuật.
Song khơng phải quốc gia nào cũng có đủ 4 điều kiện đó và để giải quyết tình trạng
này buộc họ phải nhập từ bên ngoài những yếu tố mà trong nước chưa có đủ khả năng
đáp ứng. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có đủ ngoại tệ cho việc nhập khẩu này.
Thực tiễn cho thấy, để có đủ nguồn vốn nhập khẩu, một nước và đặc biệt là các
nước đang phát triển có thể sử dụng các nguồn vốn chính như: đầu tư nước ngồi, vay
nợ, viện trợ và thu từ hoạt động xuất khẩu.
Tầm quan trọng của nguồn vốn đầu tư nước ngoài, vay nợ và viện trợ thì khơng ai
có thể phủ nhận được. Nhưng khi sử dụng những nguồn vốn này thì những nước đi vay
phải chấp nhận những thiệt thòi nhất định và dù bằng cách này hay cách khác cũng phải
hoàn lại vốn cho nước ngoài. Bởi vậy nguồn vốn quan trọng nhất mà mỗi quốc gia có thể
trơng chờ là vốn thu được từ hoạt động xuất khẩu. Vì vậy, xuất khẩu là hoạt động chính
tạo tiền đề cho nhập khẩu, quyết định đến quy mô và tăng trưởng của nhập khẩu.
Ở các nước kém phát triển, vật cản trở sự tăng trưởng kinh tế là thiếu tiềm lực và
vốn. Ngoài vốn huy động từ nước ngoài được coi là cơ sở chính nhưng mọi cơ hội đầu
tư hoặc vay nợ từ nước ngoài và các tổ chức quốc tế chỉ tăng lên khi chủ đầu tư và
người cho vay thấy khả năng xuất khẩu của các nước đó, vì đây là nguồn chính đảm
bảo nước đó có thể trả nợ được. Xuất khẩu góp phần vào q trình chuyển dịch cơ cấu

kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển. Đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu sẽ giúp các nước
kém phát triển chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp, phù hợp
với xu thế phát triển cuả nền kinh tế thế giới.

11


Đối với một doanh nghiệp
Thông qua xuất khẩu, các doanh nghiệp trong nước có cơ hội tham gia vào cuộc
cạnh tranh trên thị trường thế giới về giá cả, chất lượng sản phẩm – những yếu tố đòi
hỏi doanh nghiệp phải hình thành một cơ cấu sản xuất phù hợp với thị trường. Xuất
khẩu buộc các doanh nghiệp phải luôn đổi mới và hồn thiện cơng tác quản trị kinh
doanh, đồng thời có ngoại tệ để đầu tư lại quá trình sản xuất khơng những về chiều
rộng mà cả về chiều sâu.
Ngoài ra, sản xuất hàng xuất khẩu giúp doanh nghiệp thu hút được nhiều lao
động, tạo thu nhập ổn định cho người lao động tạo ra ngoại tệ để chấp nhận máy móc
thiết bị hiện đại phục vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và đem lại lợi nhuận cao.
2.2 Những vấn đề cơ bản của việc phát triển xuất khẩu bền vững
2.2.1 Khái niệm cơ bản về phát triển xuất khẩu bền vững
Phát triển bền vững là một khái niệm mới nhằm định nghĩa một sự phát triển về
mọi mặt trong xã hội hiện tại mà vẫn phải bảo đảm sự tiếp tục phát triển trong tương
lai xa. Khái niệm này hiện đang là mục tiêu hướng tới nhiều quốc gia trên thế giới,
mỗi quốc gia sẽ dựa theo đặc thù kinh tế, xã hội, chính trị, địa lý, văn hóa... riêng để
hoạch định chiến lược phù hợp nhất với quốc gia đó.
Trước hết,tính bền vững của hoạt động xuất khẩu phải được xem xét trong dài
hạn,bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau,mức độ và yêu cầu của tính bền vững sẽ được
đặt ra khác nhau.Trong nhiều trường hợp sẽ phải chấp nhận sự đánh đổi giữa ba yếu tố
kinh tế,xã hội và môi trường. Vấn đề được đặt ra là cần xây dựng một chiến lược phát
triển để cân bằng các mục tiêu xuất khẩu bền vững(XKBV) trong dài hạn.
Tiếp đến,tính bền vững của hoạt động xuất khẩu được xem xét trên khía cạnh

đảm bảo duy trì tốc độ tăng trưởng cao và liên tục,chất lượng tăng trưởng ngày

12


càng được nâng cao trên cơ sở tăng giá trị gia tăng xuất khẩu,chuyển dịch cơ cấu
hàng xuất khẩu theo hướng hiện đại,sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu trên thị
trường thế giới lớn.
Xuất khẩu là một bộ phận của hoạt động kinh tế nói chung và hoạt động kinh tế
đối ngoại nói riêng ,là phương tiện thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Việc mở rộng xuất
khẩu để tăng thu nhập ngoại tệ cho đất nước và cho nhu cầu nhập khẩu phục vụ cho sự
phát triển kinh tế là mục tiêu quan trọng trong chính sách thương mại.Tuy nhiên,tăng
trưởng xuất khẩu cao trong ngắn hạn trên cơ sở khai thác các yếu tố lợi thế so sánh sẵn
có,chủ yếu dựa vào khai thác và làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên,gây ô nhiễm môi
trường. Như vậy,PTXKBV phải là một q trình lâu dài và kết hợp hài hịa giữa tăng
trưởng xuất khẩu ba mục tiêu của PTBV : kinh tế,xã hội,môi trường.
2.2.2 Nội dung của việc phát triển xuất khẩu bền vững
2.2.2.1 Bền vững về kinh tế
Ở điểm bền vững về kinh tế đòi hỏi nền kinh tế phải tăng trưởng GDP và GDP
bình qn đầu người cao,có cơ cấu hợp lí,đảm bảo cho tăng trưởng GDP ổn định,lấy
hiệu quả kinh tế-xã hội làm tiêu chí phấn đấu cho tăng trưởng. Tăng trưởng kinh tế
nhanh là mục tiêu của nhiều quốc gia,đặc biệt là các nước đang phát triển muốn nhanh
chóng thốt khỏi tình trạng nghèo nàn,lạc hậu. Tuy nhiên,cùng với quá trình tăng
trưởng,sự bất bình đẳng về kinh tế,chính trị,xã hội ngày càng gay gắt,các nội dung về
nâng cao chất lượng cuộc sống thường không được quan tâm,một số giá trị văn
hóa,lịch sử truyền thống bị phá hủy.
Xuất khẩu tăng trưởng cao là sự gia tăng về kim ngạch,giá trị xuất khẩu. Tăng
trưởng ở đây không mang tính thời vụ mà cần có sự liên tục và ổn định. Kèm theo sự
tăng trưởng về số lượng là chất lượng của sự tăng trưởng. Sự tăng lên này dựa trên cơ

13


sở gia tăng giá trị xuất khẩu,chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu theo hướng hiện đại hóa
phù hợp với xu hướng biến động của thế giới,sức cạnh tranh không ngừng được nâng
cao. Cụ thể là sự chuyển dịch cơ cấu từ các ngành sử dụng nhiều nguồn tài nguyên
thiên nhiên,lao động giá rẻ,giá trị thấp sang các ngành tạo giá trị gia tăng cao trên cơ
sở tăng năng suất kao động,tiết kiệm các yếu tố đầu vào,hạn chế khai thác tài nguyên
thiên nhiên.
Tóm lại,sự xuất khẩu bền vững phải dựa trên mơ hình tăng trưởng theo chiều sâu
và trên cơ sở khai thác các lợi thế cạnh tranh do yếu tố thể chế,chất lượng lao
động,công nghệ mang lại. Năng lực duy trì nhịp độ và chất lượng tăng trưởng xuất
khẩu là một trong những yếu tố để đo tính bền vững của hoạt động xuất khẩu.

14