Luận án tiến sĩ quản lý giáo dục quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các trường đại học tại thành phố hồ chí minh

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ MỸ DUYÊN

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO
NGÀNH THIẾT KẾ THỜI TRANG Ở CÁC TRƢỜNG
ĐẠI HỌC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2021

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ MỸ DUYÊN

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO
NGÀNH THIẾT KẾ THỜI TRANG Ở CÁC TRƢỜNG
ĐẠI HỌC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số 914 01 14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS, TS Vũ Ngọc Hà
2. PGS, TS Nguyễn Thành Vinh

HÀ NỘI – 2021

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng
tôi, các số liệu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ
ràng. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công
bố trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận án

Trần Thị Mỹ Duyên

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN
LÝ ĐÀO TẠO NGÀNH THIẾT KẾ THỜI TRANG Ở TRƢỜNG
ĐẠI HỌC ......................................................................................................... 9
1.1. Hƣớng nghiên cứu về đào tạo và đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở trƣờng đại học .................................................................................... 9
1.1.1. Hướng nghiên cứu về đảm bảo chất lượng đào tạo ở trường
đại học ........................................................................................................ 9

1.1.2. Hướng nghiên cứu về đào tạo theo các cách tiếp cận và cơ sở
khoa học khác nhau ................................................................................... 10
1.2. Hƣớng nghiên cứu về quản lý đào tạo và quản lý đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở trƣờng đại học ............................................................ 17
1.2.1. Hướng nghiên cứu về quản lý đảm bảo chất lượng đào tạo ở
trường đại học ........................................................................................... 17
1.2.2. Hướng nghiên cứu về quản lý đào tạo ở trường đại học theo
các cách tiếp cận khác nhau ...................................................................... 19
1.3. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết ................................. 26
1.3.1. Những luận điểm cần kế thừa, phát triển ........................................ 26
1.3.2. Những vấn đề cần tiếp tục giải quyết.............................................. 27
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 27
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGÀNH
THIẾT KẾ THỜI TRANG Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC ................................. 28
2.1. Đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trƣờng đại học ........................... 28
2.1.1. Khái niệm đào tạo ngành thiết kế thời trang ................................... 28
2.1.2. Quá trình đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học ......... 30
2.2. Quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trƣờng đại học ............. 45
2.2.1. Quản lý và các chức năng quản lý .................................................. 45

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


2.2.2. Khái niệm quản lý đào tạo và quản lý đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học........................................................................ 46
2.2.3. Nội dung quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường
đại học ....................................................................................................... 47
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 70
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGÀNH THIẾT
KẾ THỜI TRANG TẠI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC Ở THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH .............................................................................................. 72
3.1. Địa bàn và khách thể nghiên cứu ......................................................... 72
3.2.Tổ chức và phƣơng pháp nghiên cứu .................................................... 72
3.2.1. Tổ chức nghiên cứu ......................................................................... 72
3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................... 74
3.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .............................................. 74
3.3.2. Phương pháp phỏng vấn sâu ........................................................... 77
3.4. Kết quả nghiên cứu thực trạng đào tạo ngành thiết kế thời trang
ở trƣờng đại học ............................................................................................ 77
3.4.1. Thực trạng mục tiêu đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường
đại học ....................................................................................................... 77
3.4.2. Thực trạng tuyển sinh đào tạo ngành thiết kế thời trang ở
trường đại học ........................................................................................... 79
3.4.3. Thực trạng phát triển chương trình đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở trường đại học ............................................................................... 81
3.4.4. Thực trạng hiện hình thức, phương pháp đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học........................................................................ 83
3.4.5. Thực trạng các đào tạo của giảng viên ngành thiết kế thời trang
ở trường đại học ........................................................................................ 85
3.4.6. Thực trạng các hoạt động học tập của sinh viên ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học........................................................................ 87

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


3.4.7. Thực trạng đảm bảo cơ sở vật chất, phương tiện đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở trường đại học........................................................... 91
3.4.8. Thực trạng đánh giá kết quả đào tạo ngành thiết kế thời trang ở
trường đại học ........................................................................................... 94
3.4.9. Thực trạng mối quan hệ giữa trường đại học và đơn vị sử dụng

lao động trong đào tạo ngành thiết kế thời trang ...................................... 97
3.4.10 Đánh giá chung thực trạng đào tạo ngành thiết kế thời trang
tại các trường đại học thành phố Hồ Chí Minh ........................................ 99
3.5. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý đào tạo ngành thiết kế
thời trang tại các trƣờng đại học thành phố Hồ Chí Minh ..................... 100
3.5.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý đầu vào đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở trường đại học......................................................... 100
3.5.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý quá trình đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở trường đại học......................................................... 109
3.5.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý đầu ra đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở trường đại học......................................................... 117
3.5.4. Tác động của bối cảnh tới quản lý đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở trường đại học ............................................................................. 119
Kết luận chƣơng 3 ....................................................................................... 125
Chƣơng 4: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGÀNH THIẾT KẾ
THỜI TRANG Ở CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC TẠI THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH ................................................................................................... 127
4.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở các trƣờng đại học tại thành phố Hồ Chí Minh.................. 127
4.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ................................................. 127
4.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ............................ 127
4.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................. 127
4.2. Biện pháp quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các
trƣờng đại học tại thành phố Hồ Chí Minh .............................................. 128

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


4.2.1. Nhóm biện pháp quản lý đầu vào đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh .......................... 128

4.2.2. Nhóm biện pháp quản lý quá trình đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh .......................... 143
4.2.3. Nhóm biện pháp quản lý đầu ra đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh .......................... 154
4.2.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất ..................................................................................................... 159
4.3. Thử nghiệm biện pháp quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang
ở trƣờng đại học .......................................................................................... 163
4.3.1. Mục đích thử nghiệm .................................................................... 163
4.3.2. Nội dung thử nghiệm .................................................................... 163
4.3.3. Địa bàn, khách thể và thời gian thử nghiệm ................................. 163
4.3.4. Tổ chức thử nghiệm ...................................................................... 164
4.3.5.Kết quả thử nghiệm ........................................................................ 166
Tiểu kết chƣơng 4 ........................................................................................ 169
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 170
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CƠNG BỐ .......... 174
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 175

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGD&ĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo
ĐH

: Đại học

ĐT

: Đào tạo

QLĐT

: Quản lý đào tạo

QLGD

: Quản lý giáo dục

TKTT

: Thiết kế thời trang

TP.HCM

: Thành phố Hồ Chí Minh

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Khách thể khảo sát thực trạng ........................................................ 72
Bảng 3.2: Khoảng điểm trung bình đối với thang đánh giá thực trạng .......... 75
Bảng 3.3: Thực trạng mức độ thực hiện mục tiêu đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học.................................................................... 77
Bảng 3.4. So sánh đánh giá thực trạng mục tiêu đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở trường đại học của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên .... 78
Bảng 3.5. Thực trạng mức độ thực hiện tuyển sinh đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học.................................................................... 79
Bảng 3.6: So sánh đánh giá thực trạng tuyển sinh ngành thiết kế thời trang

ở trường đại học của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên .............. 80
Bảng 3.7: Thực trạng mức độ thực hiện phát triển chương trình đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học ............................................ 81
Bảng 3.8: So sánh đánh giá thực trạng phát triển chương trình đào tạo
ngành thiết kế thời trang của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên . 83
Bảng 3.9: Thực trạng mức độ thực hiện hình thức, phương pháp đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học ............................................ 83
Bảng 3.10: So sánh mức độ thực hiện hình thức, phương pháp đào tạo
ngành thiết kế thời trang giữa đánh giá của cán bộ quản lý, giảng
viên và sinh viên ................................................................................... 84
Bảng 3.11: Thực trạng mức độ thực hiện các đào tạo của giảng viên ngành
thiết kế thời trang ở trường đại học....................................................... 85
Bảng 3.12: So sánh đánh giá thực trạng hoạt động đào tạo của giảng viên
ngành thiết kế thời trang của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên . 87
Bảng 3.13: Thực trạng mức độ thực hiện các hoạt động học tập của sinh
viên ngành thiết kế thời trang ở trường đại học .................................... 87
Bảng 3.14: So sánh đánh giá thực trạng hoạt động học tập của sinh viên
ngành thiết kế thời trang giữa đánh giá của cán bộ quản lý, giảng
viên và sinh viên ................................................................................... 90

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Bảng 3.15: Thực trạng mức độ thực hiện đảm bảo cơ sở vật chất, phương
tiện đào tạo ngành thiết kế thời trang .................................................... 91
Bảng 3.16: So sánh đánh giá mức độ thực hiện đảm bảo cơ sở vật chất,
phương tiện đào tạo ngành thiết kế thời trang giữa đánh giá của cán
bộ quản lý, giảng viên và sinh viên....................................................... 93
Bảng 3.17: Thực trạng mức độ thực hiện đánh giá kết quả đào tạo ngành
thiết kế thời trang .................................................................................. 94

Bảng 3.18: So sánh đánh giá mức độ thực hiện giữa cán bộ quản lý, giảng
viên và sinh viên ................................................................................... 96
Bảng 3.19: Thực trạng mối quan hệ giữa trường đại học và đơn vị sử dụng
lao động trong đào tạo ngành thiết kế thời trang .................................. 97
Bảng 3.20. So sánh đánh giá của CBQL, giảng viên, sinh viên về mối
quan hệ giữa trường đại học và đơn vị sử dụng lao động trong đào
tạo ngành thiết kế thời trang ................................................................. 98
Bảng 3.21. Đánh giá chung thực trạng đào tạo ngành thiết kế thời trang ...... 99
Bảng 3.22: Mức độ thực hiện quản lý công tác tuyển sinh ngành thiết kế
thời trang ............................................................................................. 100
Bảng 3.23: Mức độ thực hiện quản lý phát triển chương trình đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học .......................................... 102
Bảng 3.24: Mức độ thực hiện quản lý bồi dưỡng năng lực giảng dạy
ngành thiết kế thời trang cho giảng viên ............................................. 104
Bảng 3.25: Mức độ thực hiện quản lý các lực lượng tham gia đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học .......................................... 105
Bảng 3.26: Mức độ thực hiện quản lý cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học .......................................... 106
Bảng 3.27: Mức độ thực hiện quản lý phát triển mơi trường văn hóa chất
lượng đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học................... 108
Bảng 3.28: Mức độ thực hiện quản lý mục tiêu đào tạo ngành thiết kế thời 109

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Bảng 3.29: Mức độ thực hiện quản lý nội dung đào tạo ngành thiết kế thời
trang..................................................................................................... 110
Bảng 3.30: Mức độ thực hiện quản lý hình thức tổ chức đào tạo ngành
thiết kế thời trang ................................................................................ 111
Bảng 3.31. Mức độ thực hiện quản lý tổ chức quá trình dạy học của giảng

viên ngành thiết kế thời trang ............................................................. 113
Bảng 3.32: Mức độ thực hiện quản lý hoạt động học tập của sinh viên
ngành thiết kế thời trang ..................................................................... 115
Bảng 3.33: Mức độ thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt động học tập của
sinh viên ngành thiết kế thời trang ...................................................... 116
Bảng 3.34: Thực trạng quản lý tổ chức đánh giá hệ thống năng lực cho
sinh viên ngành thiết kế thời trang ...................................................... 117
Bảng 3.35: Thực trạng quản lý thông tin đầu ra đối với sinh viên ngành
thiết kế thời trang ................................................................................ 118
Bảng 3.36: Thực trạng tác động của bối cảnh tới quản lý hoạt động đào
tạo ngành thiết kế thời trang ............................................................... 119
Bảng 3.37. Đánh giá chung thực trạng quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang 121
Bảng 4.1: Khoảng điểm trung bình đối với thang khảo nghiệm tính cấn
thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất .......................................... 160
Bảng 4.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ... 160
Bảng 4.3. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các nhóm biện pháp đề xuất.. 162
Bảng 4.4: Khoảng điểm trung bình đối với thang đánh giá .......................... 165
Bảng 4.5: Mức độ thực hiện phát triển chương trình đào tạo theo hướng
cập nhật chuẩn đầu ra của ngành thiết kế thời trang trước thử
nghiệm ................................................................................................. 166
Bảng 4.6: Mức độ thực hiện phát triển chương trình đào tạo theo hướng
cập nhật chuẩn đầu ra của ngành thiết kế thời trang sau thử nghiệm . 167

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XII đã xác định phương hướng, nhiệm
vụ của giáo dục, đào tạo trong giai đoạn hiện nay là: “Chuyển mạnh quá trình

giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và
phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn… Phấn đấu
trong những năm tới, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu
quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ
Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân."[ 31, tr114, 115]. Vì vậy, để nâng
cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực cho sự phát triển
kinh tế - xã hội, các cơ sở đào tạo nói chung, các trường đại học nói riêng phải
đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ đào tạo nhằm phát triển ở người học năng lực
sáng tạo, tư duy độc lập, trách nhiệm công dân, đạo đức và kỹ năng nghề
nghiệp, năng lực ngoại ngữ, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp và khả
năng thích ứng với những biến động của thị trường lao động. Điều đó chỉ có thể
đạt được khi các trường đại học đổi mới công tác quản lý giáo dục, đào tạo theo
hướng coi trọng quản lý chất lượng. Đào tạo ở các trường đại học là đào tạo
nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước nên có sự tác động mạnh mẽ tới sự
phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của địa phương, của quốc gia. Do vậy, chất
lượng và hiệu quả đào tạo tại các trường đại học phải được coi là nhiệm vụ
quan trọng hàng đầu của nhà trường.
Trong khoảng 10 năm trở lại đây, ở một số trường đại học, cao đẳng của
Việt Nam đã triển khai đào tạo ngành thiết kế thời trang với nhiều qui mô khác
nhau. Nhưng theo kết quả khảo sát của Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và
thông tin thị trường lao động Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) hiện nay xét
về nhu cầu tuyển dụng, các doanh nghiệp dệt may đang rất “khát” nguồn nhân
lực thiết kế thời trang có trình độ nghề tay nghề cao. Bởi vì, nhiều sinh viên tốt
nghiệp ngành thiết kế thời trang vẫn còn hạn chế về kiến thức, kỹ năng, thái độ
nghề nghiệp, do đó họ chỉ có thể làm việc hoặc tự mở một vài cửa hàng thời
trang theo hình thức may đo cho riêng mình, chưa đủ khả năng thiết kế và triển
khai sản xuất với quy mơ cơng nghệ và trình độ chun nghiệp của các doanh
nghiệp lớn. Điều đó nói lên rằng số lượng, chất lượng đào tạo đại học ngành
thiết kế thời trang vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động của
1

Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


ngành tại TP.HCM. Từ thực trạng trên, cho thấy đang đặt ra đòi hỏi phải nâng
cao chất lượng đào tạo của ngành thiết kế thời trang ở các trường đại học trong
cả nước, trong đó có những trường đại học ở TP.HCM, để đạt được điều đó,
trước hết các trường cần phải chuẩn hóa, hiện đại hóa về mục tiêu, nội dung
chương trình, đổi mới hình thức, cũng như phương pháp đào tạo ngành thiết kế
thời trang đúng mức tính đặc thù. Do vậy, để nâng cao chất lượng và hiệu quả
các đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học thì việc quản lý các đào
tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học là rất quan trọng.
Quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học hiện nay đang
đứng trước nhiều thách thức mới, quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang phải
được xem là cơng cụ góp phấn qn triệt, tổ chức thực hiện tốt các nguyên lý
và mục tiêu đào tạo ngành thiết kế thời trang như “học đi đôi với hành”, “đào tạo
gắn với chuẩn đầu ra”, “Đào tạo theo nhu cầu người học và đơn vị sử dụng lao
động”, ... Do vậy, quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang nếu được thực hiện tốt
tất cả các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo kiểm tra, đánh giá
qua các thành tố của đầu vào, quá trình, đầu ra và bối cảnh đào tạo ngành thiết kế
thời trang ở trường đại học thì đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học
sẽ đi đúng hướng, thu thập và xử lý thơng tin đa chiều, chính xác để kịp thời điều
chỉnh các đào tạo ngành thiết kế thời trang, có căn cứ và cơ sở thực tiễn để đánh
giá chất lượng đào tạo, phát triển chương trình đào tạo, phát triển đội ngũ giảng
viên, đổi mới hình thức và phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá,... tạo môi
trường và bầu khơng khí tâm lý sư phạm lành mạnh làm động lực cho cán bộ,
giảng viên, sinh viên tham gia vào các đào tạo ngành thiết kế thời trang chủ động,
tích cực, sáng tạo và hiệu quả.
Những cơng trình nghiên cứu về quản lý đào tạo ở các trường đại học đã
tập trung bàn sâu về các vấn đề như: Đảm bảo quyền tự chủ đại học; giải quyết
hợp lý mối quan hệ giữa đào tạo tinh hoa, đào tạo đại trà và đào tạo theo nhu

cầu xã hội trong quá trình xác định mục tiêu, mơ hình đào tạo; phát huy nhân tố
con người, trước hết là đội ngũ giảng viên; đổi mới chương trình, nội dung đào
tạo; quản lý sinh viên; phát triển cơ sở vật chất – kỹ thuật và đánh giá sản phẩm
đào tạo của nhà trường theo chuẩn mực của xã hội, … Nhìn chung, những cơng
trình khoa học đã cơng bố đã đề cập đến quản lý nhà nước và quản lý nhà
trường đối với quá trình đào tạo đại học trong nhiều bối cảnh, điều kiện cụ thể
2
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


khác nhau, nhưng chưa có cơng trình khoa học nào đề cập tới quản lý đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở trường đại học.
Xuất phát từ thực tế trên và từ những điều kiện nghiên cứu của bản thân,
tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các trường
đại học tại thành phố Hồ Chí Minh ”.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý đào tạo ngành thiết
kế thời trang tại các trường đại học đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo
ngành thiết kế thời trang ở các trường đại học tại TP.HCM góp phần nâng cao
hiệu quả quản lý hoạt động này đáp ứng yêu cầu đào tạo ngành thiết kế thời
trang hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-Tổng quan tình hình nghiên cứu về đào tạo ngành thiết kế thời trang ở
trường đại học và quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở trường đại học.
- Hệ thống hóa và xác định lý luận về quản lý đào tạo ngành thiết kế thời
trang ở trường đại học.
- Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý đào tạo ngành TKTT ở các
trường đại học tại TP.HCM từ đó chỉ ra ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của
thực trạng.

- Đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường
đại học tại TP.HCM, khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề
xuất và thử nghiệm 01 biện pháp trong thực tiễn.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các trường đại học
ở thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Giới hạn về phạm vi nội dung nghiên cứu
Có rất nhiều cách tiếp cận để nghiên cứu và xác định các nội dung quản
lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các trường đại học. Tuy nhiên trong nghiên
cứu này sẽ sử dụng tiếp cận chính là tiếp cận CIPO.

3
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Các biện pháp quản lý đào tạo ngành thiết kế thời trang ở các trường đại
học trong nghiên cứu này đề xuất dành cho các chủ thể quản lý hoạt động này theo
yêu cầu phân cấp quản lý ở trường đại học.
3.1.1. Địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu này được tiến hành tại 3 trường đại học có đào tạo ngành
thiết kế thời trang ở thành phố Hồ Chí Minh đó là: Trường Đại học Văn Lang,
Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật, Trường Đại học Kiến Trúc.
3.1.2.Khách thể nghiên cứu
3.2.2. Giới hạn về địa bàn và khách thể khảo sát thực trạng
-Giới hạn về địa bàn khảo sát thực trạng: Do thời gian và điều kiện có
hạn, nhiên cứu này chỉ thực hiện tại tại 3 trường đại học có đào tạo ngành thiết
kế thời trang ở thành phố Hồ Chí Minh đó là: Trường Đại học Văn Lang,
Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật, Trường Đại học Kiến Trúc (chi tiết xem tại

chương 3 của luận án).
Giới hạn về khách thể khảo sát thực trạng:
Tổng số khách thể nghiên cứu tham gia vào quá trình khảo sát đề tài luận
án gồm có: 400 người. Cụ thể như sau:
1) Khách thể là cán bộ quản lý: Gồm 76 người, gồm: Lãnh các trường đại
học; Lãnh đạo các phòng ban chức năng; Lãnh đạo các đơn vị sử dụng lao động
có sinh viên 3 trường được nghiên cứu thực hành, thực tập; Lãnh đạo khoa và
tổ bộ môn.
2) Khách thể là giảng viên: 66 người.
3) Khách thể là sinh viên: 258 người.
Đề tài luận án cũng tiến hành phỏng vấn sâu với tổng số 40 người, cụ thể:
5 cán bộ quản lý; 10 giảng viên; 15 sinh viên, 10 cán bộ quản lý và nhân viên
lành nghề tại các công ty thiết kế thời trang. Khách thể phỏng vấn sâu cũng là
khách thể điều tra khảo sát.
4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Cách tiếp cận nghiên cứu
- Tiếp cận hoạt động:
Vấn đề quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường đại học tại TP.HCM
được giải quyết theo hướng tác động vào các yếu tố: thúc đẩy và định hướng đào
tạo (mục tiêu đào tạo phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động, kế hoạch đào
4
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


tạo có căn cứ thực tiễn vững chắc); nội dung, phương thức đào tạo (chương trình
và cách thức tổ chức đào tạo hướng vào phát triển năng lực thực hiện của sinh
viên); các nguồn lực được huy động trong đào tạo (nhân lực giáo dục, cơ sở vật
chất – kỹ thuật, tài chính); kết quả đào tạo (kết quả học tập, rèn luyện của sinh
viên và việc tiếp nhận sản phẩm đào tạo bởi thị trường lao động). Đó là logic của
nghiên cứu quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường đại học tại TP.HCM.

- Tiếp cận hệ thống:
Việc nghiên cứu quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học phải
được tiến hành nghiên cứu trong mối quan hệ biện chứng với tất cả các hoạt
động khác trong nhà trường. Bên cạnh đó, tiếp cận hệ thống cũng xem xét các
nội dung quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học trong mối quan hệ
mật thiết, tác động tương hỗ với các yếu tố khác như: kinh tế, văn hóa, chính
trị, xã hội; các yếu tố thuộc về nhà trường; các yếu tố thuộc về lãnh đạo quản lý
nhà trường; các yếu tố thuộc về giảng viên, sinh viên,...
- Tiếp cận đảm bảo chất lượng (CIPO):
Quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường đại học tại TP.HCM phải
hướng tập trung vào yêu cầu duy trì và nâng cao chất lượng trong suốt quá trình
đào tạo. Vì vậy, trong số rất nhiều mơ hình quản lý, đảm bảo chất lượng, đề tài
dựa trên mơ hình đảm bảo chất lượng CIPO (UNESCO – 2000) để tìm những
biện pháp quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường đại học tại TP.HCM theo
các khâu: đầu vào, quá trình và đầu ra của ngành đào tạo này.
- Tiếp cận chức năng quản lý:
Tiếp cận chức năng quản lý với 4 chức năng cơ bản như lập kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá là tiền đề, phương thức hành động của các chủ thể
quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học nhằm chỉ đạo để vận hành các
thành tố của đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu này, luận án sẽ sử dụng phối hợp đồng bộ giữa
các phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính sau đây:
- Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu;
- Phương pháp chuyên gia;
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi;
5
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục

- Phương pháp phỏng vấn sâu;
- Phương pháp thử nghiệm;
- Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học.
Ở nội dung mục này, sẽ trình bầy cụ thể phương pháp nghiên cứu văn bản,
tài liệu, các phương pháp nghiên cứu cịn lại xin được trình bầy cụ thể tại
chương 3 và chương 4 của luận án.
- Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu:
+ Mục đích: Phương pháp này được sử dụng trong nghiên cứu nhằm mục
đích tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về Hệ thống hóa và xác định
một số vấn đề lý luận liên quan tới đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học và
quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học.
+ Nội dung: Phân tích, tổng hợp những cơng trình nghiên cứu của các tác
giả ngồi và trong nước về đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học và quản
lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học và các yếu tố ảnh hưởng tới quản
lý hoạt động này, chỉ ra những vấn đề còn tồn tại ở các nghiên cứu này để tiếp
tục nghiên cứu. Xác định các khái niệm công cụ và các vấn đề liên quan đến
nghiên cứu; Xác định nội dung nghiên cứu thực tiễn: dựa vào kết quả tổng hợp
của phần lý thuyết, xác định các yếu tố cần khảo sát, nghiên cứu trong thực
tiễn, là: Xác định các nội dung nghiên cứu thực trạng đào tạo ngành TKTT tại
các trường đại học và quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học và
các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động này.
+ Cách thực hiện: Phương pháp này được thực hiện theo các bước: phân
tích, tổng hợp, hệ thống hố, khái qt hố lý thuyết và cơng trình nghiên cứu
của các tác giả ngồi và trong nước về các vấn đề có liên quan đến đào tạo
ngành TKTT tại các trường đại học và quản lý đào tạo ngành TKTT tại các
trường đại học và các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động này.
5. Đóng góp mới của luận án
Luận án đã tổng quan được các cơng trình nghiên cứu cùng hướng ở
trong và ngồi nước để xây dựng khung lý luận nghiên cứu sáng rõ, phù hợp.
Cụ thể, dựa trên việc kế thừa các cách tiếp cận khác nhau và tiếp cận chính là

6
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


tiếp cận CIPO luận án đã xác định được khung lý luận về quản lý đào tạo ngành
TKTT tại các trường đại học phù hợp và tường minh. Việc xác định được các
nội dung quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học theo tiếp cận
CIPO gồm: Các yếu tố đầu vào; các yếu tố quá trình và các yếu tố đầu ra và các
yếu tố bối cảnh.
Luận án đã phát hiện và làm sáng tỏ thực trạng đào tạo ngành TKTT tại
các trường đại học và quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học, cho
phép nhận diện chính xác trên bình diện tổng qt và ở những lát cắt cụ thể về
thực trạng này thông qua thực trạng các yếu tố đầu vào; các yếu tố quá trình và
các yếu tố đầu ra và các yếu tố bối cảnh. Trên cơ sở đó, luận án đã đánh giá
được ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế đã tạo lập cơ sở thực tiễn
khách quan cho việc đề xuất giải pháp quản lý đào tạo ngành TKTT tại các
trường đại học thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
Tuân thủ một số nguyên tắc, luận án đã đề xuất được các nhóm giải pháp
quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học thành phố Hồ Chí Minh
theo sát các tiếp cận đã xác định ở khung lý thuyết, đồng thời hướng đến phát
huy những điểm mạnh, khắc phục các bất cập, điểm yếu phát hiện từ thực trạng.
Luận án đã tiến hành thử nghiệm 01 giải pháp trong thực tiễn. Kết quả cho thấy,
giải pháp khi áp dụng trong thực tiễn bước đầu cho thấy có tính khả thi và hiệu
quả. Đây chính là những kiến giải có giá trị cả về lý luận và thực tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Luận án đã hệ thống và làm sâu sắc hơn lý luận về quản lý đào tạo ngành
TKTT ở trường đại học. Qua đó, góp phần hồn thiện và phát triển lý luận quản
lý đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học.
Luận án đã đề xuất được các nhóm giải pháp quản lý đào tạo ngành
TKTT ở các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh bám sát vào cách tiếp

cận CIPO và kết quả nghiên cứu thực trạng chính là những kiến giải có giá trị
về thực tiễn, có thể chuyển giao vận dụng có hiệu quả trong các trường đại học
có đào tạo ngành thiết kế thời trang ở nước ta hiện nay, đặc biệt trong quản lý
đào tạo ngành TKTT tại các trường đại học đáp ứng yêu cầu hiện nay.
7
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục các cơng trình cơng bố,
danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận án gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý đào tạo ngành
TKTT tại các trường đại học.
Chương 2: Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo ngành TKTT tại các trường
đại học.
Chương 3: Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý đào tạo ngành TKTT ở
các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 4: Biện pháp quản lý đào tạo ngành TKTT ở các trường đại học
tại thành phố Hồ Chí Minh.

8
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO
NGÀNH THIẾT KẾ THỜI TRANG Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Hƣớng nghiên cứu về đào tạo và đào tạo ngành thiết kế thời trang ở
trƣờng đại học
Hướng nghiên cứu về đào tạo ở trường đại học được các nhà nghiên cứu

quan tâm đặc biệt. Bởi lẽ, đào tạo là hoạt động chủ đạo của các trường đại học,
quyết định chất lượng và thương hiệu của nhà trường. Do vậy, các nghiên cứu về
vấn đề này được tiến hành khá nhiều. Trong đó gồm các hướng nghiên cứu như:
Hướng nghiên cứu về đảm bảo chất lượng các đào tạo; Hướng nghiên cứu về đào
tạo theo tiếp cận năng lực; Đào tạo theo tiếp cận chuẩn đầu ra, … Dưới đây có thể
nêu dẫn cụ thể như sau:
1.1.1. Hướng nghiên cứu về đảm bảo chất lượng đào tạo ở trường đại học
Tại các trường đại học hiện nay, đảm bảo chất lượng đào tạo được xem là
nhiệm vụ trọng tâm. Do vậy, các trường đại học đều chú trọng vào việc xây
dựng hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo. Đi đầu trong lĩnh vực này là các
trường đại học ở Mỹ. Trong đó, hệ thống đảm bảo chất lượng trong giáo dục
đại học Mỹ bao gồm cả đánh giá ngoài và đánh giá trong cũng như kiểm định
giáo dục đại học và tự đánh giá của các trường đại học [93].
Theo V. Makarin (2010), có 3 loại tổ chức kiểm định ở Mỹ: Tổ chức
Kiểm định Quốc gia, Tổ chức Kiểm định vùng và Tổ chức Kiểm định Nghề
nghiệp [75].
Các trường đại học ở Nga cũng rất chú trọng tới đảm bảo chất lượng. Tại
các trường đại học Nga, đảm bảo chất lượng được coi là tất cả các đào tạo của
trường đại học hướng đến chất lượng. Bởi vì, mục tiêu chiến lược chính phủ
Nga trong lĩnh vực giáo dục được nêu trong Học thuyết phát triển kinh tế - xã
hội dài hạn của Nga đến năm 2021 đó là nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng
yêu cầu của phát triển đổi mới kinh tế, đáp ứng nhu cầu hiện nay của xã hội.
Mặc khác, việc hội nhập vào Châu Âu đã buộc các trường đại học Nga phải
nâng cao chất lượng các đào tạo [93].

9
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Ở các nước Đông Nam Á, việc xác định hệ thống đảm bảo chất lượng

đào tạo cũng được chú trọng. Do vậy, tổ chức các Bộ trưởng giáo dục Đông
Nam Á (2003), trong nghiên cứu về “Khung đảm bảo chất lượng trong khu
vực” đã chỉ ra: Hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo bao gồm: cơ cấu tổ chức,
các thủ tục, các quá trình và các nguồn lực cần thiết của các cơ sở đào tạo dùng
để thực hiện các đào tạo trong nhà trường. Trong đó xác định rõ các tiêu chuẩn,
tiêu chí và các chỉ số cụ thể do nhà nước ban hành, để nâng cao và liên tục cải
tiến chất lượng đào tạo nhằm thoả mã nhu cầu của người học, nhu cầu và yêu
cầu của thị trường lao động [79].
Cũng theo hướng nghiên cứu này, tác giả Freeman (1994), với tác phẩm
“Đảm bảo chất lượng trong giáo dục đào tạo”, đã khẳng định, đảm bảo chất
lượng là một cách tiếp cận mà công nghiệp sản xuất sử dụng nhằm đạt được
chất lượng tốt nhất. Đảm bảo chất lượng là một cách tiếp cận có hệ thống nhằm
xác định nhu cầu thị trường lao động và điều chỉnh các phương thức làm việc
nhằm đáp ứng được các nhu cầu đó [69].
Tác giả Petros Kefalas và các cộng sự (2003), cũng đã khẳng định rằng,
một hệ thống đảm bảo chất lượng bao giờ cũng phải bao gồm các tiêu chuẩn
chất lượng như: chương trình học tập hiệu quả, đội ngũ giảng viên, khả năng sử
dụng cơ sở hạ tầng có s n, phản hồi tích cực từ học viên, sự hỗ trợ từ các bên
liên quan, thị trường lao động [77].
Các tác giả Navigation, search (1997), đã công bố tác phẩm “Cơ quan
đảm bảo chất lượng giáo dục đại học”, nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mỗi cơ sở
đào tạo có một quy trình đảm bảo chất lượng nội bộ riêng. cơ quan đảm bảo
chất lượng thực hiện đánh gái và kiểm soát chất lượng bên ngaofi bằng cách
tham khảo các cơ sở giáo dục đại học, dạy nghề, để đưa ra báo cáo về các ưu
điểm và các khuyến nghị để các cơ sở dạy nghề tự cải thiện [76].
1.1.2. Hướng nghiên cứu về đào tạo theo các cách tiếp cận và cơ sở khoa học
khác nhau
Hướng nghiên cứu về đào tạo theo các cách tiếp cận và cơ sở khoa học
khác nhau gồm có các nghiên cứu về đào tạo theo tiếp cận năng lực, tiếp cận
chuẩn đầu ra, tiếp cận việc làm, TQM, CIPO. Dưới đây sẽ nêu dẫn các nghiên

cứu đi theo hướng này.
10
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Đào tạo theo tiếp cận năng lực xuất hiện tại Mỹ từ những năm 70 của thế
kỷ trước, cho tới những năm 80, đào tạo theo tiếp cận năng lực đã được triển
khai thực hiện nhiều cơ sở đào tạo trên khắp nước Mỹ. Cho đến hiện nay, đào
tạo theo tiếp cận năng lực đang là một xu hướng nghiên cứu được quan tâm
hàng đầu. Điều này khẳng định tính thời sự, tính thực tiễn của đào tạo theo tiếp
cận năng lực trong thực tiễn. Có thể nêu dẫn một số nghiên cứu cụ thể đi theo
hướng này như sau:
Tác giả Clark, F.W.(1976) trong tác phẩm “Đặc điểm của chương trình
giảng dạy dựa trên năng lực”, (Characteristics of the competencybased curriculum) [65] đã khẳng định đào tạo dựa trên năng lực xuất
hiện đầu tiên ở Mỹ. Các chương trình giảng dạy nhấn mạnh vào đào
tạo hơn là dạy và học theo lối truyền thống. Mục tiêu là hướng tới đánh giá
khả năng vận dụng kiến thức được học của học sinh vào các tình huống cơng
việc thực tế. Mơ hình giáo dục này phát triển mạnh mẽ vào những năm 70 ở
Mỹ và sau đó lan rộng ra quốc gia khác. Tuy nhiên, mơ hình này đầu tiên chủ
yếu được áp dụng trong lĩnh vực đào tạo nghề. Trong những thập niên gần
đây, các nền giáo dục tiến bộ đã đưa mơ hình này vào áp dụng trong giáo dục
phổ thông và đại học.
Tác giả William E. Blank, (1980), trong cơng trình nghiên cứu có tựa đề
“Sổ tay phát triển các chương trình đào tạo dựa theo năng lực”, (andbook for
Developping Competency- Based Training Programs). Trong cơng trình này, đã
chỉ ra những nguyên tắc khi áp dụng tiếp cận năng lực trong đào tạo và đặt
trọng tâm vào việc phát triển chương trình đào tạo dựa trên năng lực. Trong đó,
tác giả nhấn mạnh, để phát triển các chương trình đào tạo theo tiếp cận năng lực
cần phải xác định rõ đầu ra của người học, cách thức sử dụng phương pháp, hình
thức, phương tiện dạy học, tập trung vào việc học của học sinh chứ không phải

hoạt động dạy của giáo viên, đảm bảo chất lượng đào tạo, …[89].
Các tác giả Taylor & Francis Groups (1994), cũng đã nghiên cứu và đưa
ra những nhận định về đào tạo theo tiếp cận năng lực. Trong đó, nghiên cứu đã
chỉ ra rằng việc học tập dựa trên nhu cầu xã hội hay là năng lực có thể xem là
trọng tâm đối với công tác nghiên cứu và triển khai dưới sự tài trợ của Hội đồng
quốc gia về đào tạo nghề nghiệp và cơ quan quản lý đào tạo được thực hiện ở các
11
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


trường đại học và cao đẳng khác nhau nhưng kết quả cho thấy giáo dục đại học ít
được hưởng lợi từ các kết quả nghiên cứu và vì vậy người ta đã ít quan tâm đến
việc nghiên cứu lĩnh vực này và áp dụng nó trong thực tiễn [81].
Cũng với cơng trình nghiên cứu và những khẳng định của các tác giả
Taylor & Francis Groups (1994) nêu trên, tác giả Harris et al (1995), cũng đã
công bố kết quả nghiên cứu của mình thơng qua cơng bố có tự đề “Giáo dục và
đào tạo dựa trên năng lực”, (Competencybased Education and Training:
Between a Rock and a Whirlpool). Tác giả cho rằng đào tạo theo tiếp cận năng
lực phát huy tối đa năng lực riêng của mỗi người học, giúp người học tự tìm
tịi, khám phá tri thức dựa trên sở thích và mối quan tâm riêng, giúp người học
làm chủ tri thức và vận dụng nó vào thực tế cuộc sống [71].
Tác giả Tom Lowrie (1999), cũng đã công bố cơng trình nghiên cứu có
tựa đề “Đổi mới chính sách trong lĩnh vực đào tạo nghề: vai trò của giáo viên
trong môi trường dựa theo năng lực”, (The role of instructors in a competencybased environment). Tác giả đã nhận định rằng, giáo viên muốn có được năng
lực đáp ứng được chuẩn giáo viên cần tham gia các khoá tập huấn, bồi dưỡng
giáo viên tại nơi làm việc, hỗ trợ từ đồng nghiệp và luôn phải rèn luyện [83].
Theo hướng nghiên cứu này tác giả Fletcher S. (2000), cũng đã bàn tới việc
thiết kế đào tạo tại nhà trường dựa vào năng lực thực hiện thơng qua cơng trình
nghiên cứu có tựa đề “Thiết kế đào tạo dựa theo năng lực”, (Designing
Competence Based Training). Tác giả đã đề xuất một hướng dẫn quan trọng đối

với các nguyên tắc then chốt, các phương pháp, ý nghĩa và lợi ích của các kỹ thuật
đánh giá theo năng lực và đặc biệt cần phải xác lập các tiêu chuẩn, tiêu chí năng
lực, tập hợp các minh chứng năng lực và so sánh minh chứng với chính các tiêu
chuẩn, tiêu chí đã xây dựng để đánh giá năng lực của cá nhân [70].
Tác giả Thomas Deissinger và Slilke Hellwig (Đức) năm 2011, đã
công bố bài báo có nhan đề: “Cấu trúc và chức năng của đào tạo dựa vào năng
lực: một quan điểm so sánh), “Structure and function of competency-based
education and training” [84]. Bài viết đã trình bầy sâu về triết lý đào tạo dựa
trên năng lực và cung cấp một số vấn đề lý luận cũng như thực tiễn về chức
năng đào tạo dựa trên năng lực ở trường đại học. Trong đó bao gồm: lập kế
hoạch, phát triển chương trình giảng dạy, cơng nhận kết quả.
12
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Năm 2014, tiếp theo các nghiên cứu đào tạo dựa trên tiếp cận năng lực,
tác giả Johnstone & Soares (2014), đã đưa ra nhận định rằng để thực thi mơ
hình giáo dục năng lực thành cơng địi hỏi phải có sự nghiên cứu và xem xét
thận trọng. Đặc biệt phải chú trọng tới nội dung, chương trình, phương pháp
giáo dục ở tất cả các cấp độ từ trung ương đến địa phương. Khi các năng lực
được xây dựng, thì địi hỏi phải được triển khai đồng bộ trong thực tiễn và được
chuyển tải thành các chủ đề, nội dung dạy phù hợp, giúp phát triển và hiện thực
hóa các năng lực đó ở người học [72].
Ở Việt Nam các nghiên cứu về đào tạo theo tiếp cận năng lực cũng đã
được thực hiện. Có thể điểm qua một số nghiên cứu theo hướng này như:
Nghiên cứu của Nguyễn Đức Trí về “Tiếp cận đào tạo nghề theo năng
lực thực hiện”. Nghiên cứu này đã xác lập được cơ sở lý luận về đào tạo theo
năng lực thực hiện. Trong đó gồm có các khái niệm, các nội dung lý luận về
đào tạo nghề theo năng lực thực hiện. Ở nội dung lý luận này, tác giả đã đề xuất
các bước xây dựng chương trình đào tạo theo khung năng lực thực hiện với các

giai đoạn như: phân tích nghề, biên soạn các tài liệu đào tạo, vận dụng biên
soạn các tài liệu đào tạo và vận dụng thử nghiệm chương trình đào tạo. Bên
cạnh đó, tác giả cũng chỉ ra sự cần thiết cần xây dựng tiêu chuẩn nghề và các
vấn đề xây dựng tiêu chuẩn nghề ở Việt Nam để đào tạo phù hợp với yêu cầu
của thị trường lao động [56].
Tiếp nối nghiên cứu trên, tác giả Nguyễn Đức Trí (2000), đã tiến hành
thực hiện đề tài cấp Bộ “Nghiên cứu xây dựng mơ hình đào tạo giáo viên kỹ
thuật ở trình độ đại học cho các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề”.
Từ kết quả nghiên cứu của đề tài, tác giả đã đề xuất các mơ hình đào tạo giáo
viên dạy kỹ thuật trong đó khẳng định phương thức đào tạo theo năng lực thực
hiện cần được áp dụng trong đào tạo giáo viên ở Việt Nam [57].
Tác giả Trần Khánh Đức (2011), trong công trình nghiên cứu có tựa đề:
“Chuẩn đầu ra và phát triển chương trình đào tạo theo năng lực ở bậc đại học”.
Trong cơng trình này tác giả đã nhấn mạnh tới việc xây dựng năng lực cho sinh
viên ở trường đại học cần xây dựng dựa trên 3 thành tố cơ bản, kiến thức, thái
độ, kỹ năng [12].

13
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục


Bên cạnh các nghiên cứu nêu trên, đã có một số luận án tiến sĩ đi theo
hướng nghiên cứu này, trong đó phải kể đến các luận án sau:
Luận án của tác giả Vũ Xuân Hùng (2011), với luận án tiến sĩ “Rèn luyện
năng lực dạy học cho sinh viên đại học sư phạm kỹ thuật trong thực tập sư
phạm theo tiếp cận năng lực thực hiện”, đã hệ thống hóa lý luận về năng lực
dạy học cho sinh viên đại học sư phạm kỹ thuật trong thực tập sư phạm theo
tiếp cận năng lực thực hiện. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, tác giả đã phân tích
thực trạng và đề xuất được các biện pháp rèn luyện năng lực dạy học cho sinh
viên đại học sư phạm kỹ thuật trong thực tập sư phạm theo tiếp cận năng lực

thực hiện [33].
Năm 2013, tác giả Cao Danh Chính (2012), đã bảo vệ thành công luận án
tiến sĩ về đề tài: “Dạy học theo tiếp cận năng lực thực hiện ở các trường sư
phạm kỹ thuật”. Nghiên cứu đã xây dựng được hệ thống khái niệm cơng cụ,
hồn hiện lý luận về dạy học theo tiếp cận năng lực thực hiện ở các trường sư
phạm kỹ thuật và đánh giá được thực trạng dạy học theo tiếp cận năng lực thực
hiện ở các trường sư phạm kỹ thuật. Nghiên cứu đã đề xuất được hệ thốn tiêu
chuẩn năng lực thực hiện của giáo viên dạy nghề và quy trình dạy học theo tiêu
chuẩn năng lực thực hiện ở các trường sư phạm kỹ thuật [9].
Bên cạnh các nghiên cứu về đào tạo theo các cách tiếp cận nêu trên thì gần
đây cịn có thêm các nghiên cứu về vấn đề này đi theo hướng nghiên cứu đào tạo
hướng tới việc làm đã và đang được quan tâm nghiên cứu. UNESCO đã nêu những
quan điểm và phương pháp để gắn giáo dục kỹ thuật và dạy nghề với thế giới việc
làm, đào tạo gắn với sử dụng lao động trong tác phẩm “Đẩy mạnh kết nối giữa giáo
dục kỹ thuật và dạy nghề với thế giới việc làm”, (Promotion of linkage between
technical and vocational education and the world of work). Trong công bố này đã
nhấn mạnh tới việc cần phải gắn giáo dục kỹ thuật và dạy nghề với thị trường lao
động, và đơn vị sử dụng lao động [85].
Với công bố có tựa đề “Sáng kiến phát triển kỹ năng: Phản hồi về kỹ
năng hành nghề trong mô- đun từ lĩnh vực nghiên cứu”, (Skill Development
Initiative: Modular Employable Skills Scheme Feedback from the Field) của
tác giả Astha Ummat chủ biên do ILO phát hành. Nghiên cứu đã khẳng định,
đào tạo gắn liền với đơn vị sử dụng lao động đã đem tới những hiệu quả khả
14
Luận án tiến sĩ Quản lý giáo dục