Dạy trẻ về màu sắc và con số

DẠY TRẺ VỀ MÀU SẮC VÀ CON SỐ NHƯ THẾ NÀO
Nhiều cha mẹ băn khoăn về khả năng học và nhớ màu của trẻ, đặc biệt trong độ
tuổi từ 2-4 tuổi. Một số lo lắng rằng: Liệu bé có bị mù màu khơng? Mặc dù đã
dạy bé nhiều lần, có lúc bé nói đúng tên màu, khi khác bé lại nói sai. Sự lo lắng
này cũng thường gặp khi dạy số đếm cho trẻ “Khơng biết con em có chậm phát
triển khơng, dạy số đếm hồi khơng nhớ, có đếm đến 5 thơi thì lúc nào cũng bỏ
đếm số 4, đếm đến 10 thì bỏ số 9, nhắc nhiều lần nhưng con em vẫn mắc sai
lầm này…”
SỰ THẬT VỀ HỌC MÀU Ở TRẺ
Các tế bào hình nón (Cones) giữ 1 vai trị quan trọng trong việc nhận biết màu
thơng qua tiếp nhận bước sóng ánh sáng dài ngắn khác nhau. Báo cáo của GS.
Donald D. Hoffman, ĐH California từng chia sẻ: Thực sự, trẻ đã có một “bảng
màu sẵn” từ khi trẻ bước sang 4 tháng tuổi. Bảng màu được xây dựng dựa trên
cách trẻ nhìn nhận thế giới, và thứ tự sắp xếp vào danh sách bảng màu của các
bé dựa trên trẻ thích màu nào hơn. Một điều mà chúng ta cần biết thêm: Nhận
biết màu ở trẻ có thể khác người lớn vì nó phụ thuộc vào ánh sáng lúc nhìn vật
thể. Ví dụ khi bạn mua quần áo, cái áo rất đẹp khi mặc thử trong tiệm, nhưng
khi mua về bạn cảm thấy màu nó khơng đúng màu và xấu hơn khi mặc ra
đường. Điểm khác biệt duy nhất là hệ thống ánh đèn. Do đó, các chuyên gia thời
trang khuyên bạn: nên thử đồ gần cửa sổ để có thể nhận ra đúng màu sắc mà
bạn sẽ mặc nó (nếu bạn mặc nó để đi làm/trên đường). Bảng màu của trẻ sẽ
hình thành có thể sẽ khơng giống cách mà bạn có, có thể nhạt hơn hoặc đậm
hơn.
Việc học gọi “tên màu” là bài học khó trong việc trưởng thành về mặt ngơn ngữ
của trẻ, trẻ thường gặp khó khăn để gọi đúng “tên màu” trùng với màu trong
bảng màu của trẻ. Sự khó này cịn phụ thuộc vào loại ngơn ngữ được sử dụng.
Giống như việc nhớ tên của 1 bạn người Nhật trong lớp không thể dễ dàng nếu
bạn lần đầu nghe anh ta giới thiệu. Điều này cũng tương tự với các bạn người
Anh khi nhớ tên của 1 bạn người Việt. Điều này cũng được GS. Anna Franklin, ĐH
Sussex, Anh Quốc từng chia sẻ trong dự án CATEGORIES, được gây quỹ bởi Hội
Đồng Nghiên Cứu Châu Âu năm 2014. Cho đến khi, trẻ học gọi đúng được 1 tên

màu thì từ tên màu đó trẻ sẽ đi theo thứ tự để nhận biết các màu còn lại một
cách tự nhiên. Thế giới ngôn ngữ màu sắc của trẻ trước 4 tuổi rất khó có thể
định nghĩa chính xác, ví dụ trẻ chưa thật sự hiểu "màu đỏ là gì", khi bạn nói
"màu đỏ", trẻ cần học cách hiểu từ "màu đỏ" khi nối với bảng màu (giống như
bức hình của TS. Melody dye, được đính kèm bài viết) . Sự học tên màu và nói
đúng nhiều hơn 2 màu là chỉ một số ít trẻ làm được trong độ tuổi 2-3 tuổi, do đó
trẻ nói sai về màu sắc cũng là bình thường.
TRẺ NÊN ĐƯỢC DẠY HỌC MÀU NHƯ THẾ NÀO?
Nghiên cứu của nhóm TS. Michael Ramscar, ĐH Stanford, Mỹ trên 41 trẻ độ tuổi
23 -29 tháng đã nhận thấy: Việc học màu sẽ khó khăn hơn nhận định tên của đồ
vật hay động vật nào đó. Bời vì cách học của trẻ lla2 trẻ sẽ học định nghĩa hình
dáng trước và tạm gọi đó là “danh từ riêng”, việc định nghĩa tính chất sẽ đến
sau. Ví dụ, bạn chỉ vào con thỏ và nói là “con thỏ”, trẻ dùng từ “con thỏ” là danh
từ riêng để định nghĩa trước các đặc điểm về những động vật nào giống như con
thỏ, chưa quan tâm đến liệu con thỏ màu trắng như thế nào. Nghĩa là, trẻ có xu
hướng học gọi tên đồ vật/con vật trước, sau đó những tính chất như màu sắc, số
lượng trẻ sẽ học sau
Dựa trên quy luật phát triển này, TS. Melody dye, ĐH Stanford hướng dẫn cha
mẹ về cách dạy trẻ về màu sắc và số đếm như sau:
Dành cho cha mẹ:
1. Hãy cầm đồ vật hoặc chỉ đồ vật/con vật để dạy bé về định nghĩa trước.
2. Sau đó, hãy dạy trẻ về màu sắc hoặc số đếm đi kèm với 1 sự vật/con vật đó.
Ví dụ, bạn cầm trái cà chua màu đỏ bạn nói: Trái cà chua màu đỏ hoặc có 3


chiếc lá (nếu bạn cầm 3 chiếc lá). Bạn có thể dạy màu và số cho bé độc lập, khi
bé nhận biết được 1 màu, bạn có thể kết hợp và dùng câu hỏi tu từ để rèn luyện
nhận thức của trẻ. Ví dụ, “Có 3 chiếc là màu xanh” khi bạn cầm từng chiếc lá và
đếm 1-2-3 và có thể hỏi tu từ như sau: “Có bao nhiêu chiếc là màu xanh trên tay
mẹ nhỉ? Quy trình này sẽ làm dễ việc học màu và số của trẻ. Đừng lo lắng dù bé

có nói sai, cứ sửa dần và trẻ sẽ tự rèn luyện. Sau 4 tuổi, trẻ sẽ tự sắp xếp và
nhận biết bảng màu, số màu bé biết sẽ tăng lên và sự chính xác của số đếm
cũng tăng lên.
Theo GS. Hoffman, thứ tự màu bạn có thể tham khảo dạy bé như sau: Trắng
(white), Đen (black), Đỏ (red), Vàng(yellow), Xanh lá (green), Xanh da trời (blue),
Nâu (brown), Xám (gray), Hồng (pink), Cam (orange) and Tím (purple). Cứ bắt
đầu với 1-2 màu trước.
Về số đếm: Trẻ dưới 3 tuổi, có thể đếm đến 5. Từ 3-4 tuổi, đếm đến 10, Từ 4-5
tuổi, có thể đếm đến 20.
Dành cho Giáo Viên dạy Tiếng Anh:
3. Dành cho các giáo viên dạy tiếng Anh cho trẻ nhỏ/GV mẫu giáo trong trường
quốc tế, bạn nên nói tính từ (Adjectives) sau 1 danh từ (nouns) hơn là để dạng
Adj-Noun khi dạy cho bé về màu sắc, điều này giúp bé học tốt hơn. VD, thay vì
bạn nói: the GREEN grass. Bạn có thể nói: The grass is GREEN sẽ dễ cho các bé
học hơn. Bạn có thể dùng dạng nhấn mạnh với 1 đại từ giả như “that, it” sau khi
nói tên vật/con vật hơi dừng 1 nhịp sau đó nói đại từ giả, Ví dụ, “The
balloon..that is RED” Tương tự cũng như vậy khi bạn dạy bé về số lượng, bạn
nói: “Flowers! There are SIX” sẽ giúp bé học tốt hơn khi bạn nói: “There are SIX
flowers”