Bài 3 lịch sử 9 Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa

Tuần dạy :4
Tiết PPCT: 4
Ngày dạy:

Chương II : CÁC NƯỚC Á PHI MĨ LA -TINH

TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
Bài 3 : QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA.
1. Mục tiêu :
1.1. Kiến thức:
- Hs biết được các vấn đề chủ yếu của tình hình chung ở các nước Á, Phi, Mó La Tinh.
- Quá trình đấu tranh giành độc lập và sự phát triển, hợp tác sau khi giành được độc lập.
1.2. Kó năng:
-Hs thực hiện được: Rèn cho học sinh phương pháp tư duy logic khái quát, tổng hợp, phân
tích các sự kiện lịch sử.
- HS thực hiện kó năng sử dụng bản đồ.
1.3. Thái độ:
- Học sinh thấy được quá trình đấu tranh kiên cường anh dũng để giải phóng dân tộc của
nhân dân các nước Á, Phi, Mó La Tinh.
- Chúng ta cần tăng cường tình đoàn kết hữu nghị với nhân dân các nước Châu Á, Phi,
Mó La Tinh để chống kẻ thù chung là CNĐQ thực dân.
- Nâng cao lòng tự hào dân tộc vì trong nửa sau TK XX chúng ta sẽ đánh thắng 2 đế
quốc lớn mạnh là Pháp và Mó. Đó là nguồn cổ vũ lớn lao đối với các dân tộc bị áp bức đang
đấu tranh cho độc lập dân tộc.(Giáo dục môi trường)
2. Nội dung học tập:
Phong trào đấu tranh ở Á, Phi , Mỹ la tinh
3. Chuẩn bị :
3.1.Giáo viên:Bản đồ thế giới
3.2. Học sinh: Tập bài học, vở bài tập, SGK.

4. Tổ chức các hoạt động học tập:
4.1 Ổn định tổ chức : 1’
kiểm tra só số
9A1

9A2

9A3

9A4

9A5

4.2.Kiểm tra miệng: 4’
Câu 1: Nêu hoàn cảnh nội dung kết quả của công cuộc cải tổ ở Liên Xô ?(10đ)
Hoàn cảnh :-Tháng 3-1985 nhà nước Xô Viết tiến hành công cuộc cải tổ,nhằm khắc phục
sai lầm thiếu sót,đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng và xây dựng CNXH
Nội dung: Về chính trị :Đa nguyên về chính trị,xoá bỏ chế độ một Đảng,tuyên bố dân
chủ “công khai” mọi mặt
+Về kinh tế :Có nhiểu phương án nhưng chưa thực hiện được gì, kinh tế tiếp tục giảm
sút dẫn đến bất ổn về chính trị,xã hội
+Xã hội :Bãi công,nhiều nước cộng hoà đòi li khai,thành lập những quốc gia độc
lập,các thế lực chống đối ráo riết
Kết quả:-Ngày 19/8/1991 cuộc đảo chính không thành gây ra hậu quả nghiêm trọng...
- Cải tổ không thành công.
-Đảng CS Liên Xô bị đình chỉ hoạt động.
- 11 nước Cộng hòa ly khai – Liên Xô bị sụp đổ sau 74 năm tồn tại.
- CNXH Liên Xô bị sụp đổ
Câu 2: Quá trình giành độc lập ở các nước Á,Phi ,Mó –la-tinh từ sau chiến tranh thế giới thứ

2đến những năm 60 của thế kỉ XX được chia làm mấy giai đoạn?
Hs: gồm 3 giai đoạn
4.3. Giảng bài mới :
Giới thiệu bài: Sau chiến tranh thế giới thứ hai, cao trào đấu tranh giải phóng dân tộc
diễn ra rất sôi nổi ở Châu Á, Phi, Mó La Tinh làm cho hệ thống thực dân của CNĐQ tan rã
từng mảnh lớn và đi tới sụp đổ hoàn toàn như thế nào, ta vào bài mới.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung bài học


Hoạt động 1: thời gian 15’

I/. GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 1945

Biết được một số nét chính về quá trình giành độc ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 60
lập ở các nước Á, Phi, Mó –la-tinh từ sau chiến tranh CỦA THẾ KỈ XX
thế giới thứ 2 đến những năm 60 của thế kỉ XX.
GV:Nghe tin Nhật đầu hàng, nhân dân Đông Nam
Á đã làm gì?
-Các nước nổi dậy khởi nghóa dành chính quyền thành
lập cách mạng.

* Châu Á :

Gv:Như vậy phong trào đấu tranh được khởi đầu từ
những nước ĐNA….
GV:Tiêu biểu là những nước nào?
Hs : Nhân dân một số nước Đông Nam Á(là nơi

khởi đầu) đã đứng lên khởi nghóa vũ trang giành độc
lập như:
+ Inđônêxia (17/8/1945)

-Phong trào đấu tranh được khởi
đầu từ Đông Nam Á với những
thắng lợi trong các cuộc khởi nghóa
giành chính quyền và tuyên bố độc
lập như :

+ Việt Nam (2/9/1945)

+ Inđônêxia (17/8/1945)

+ Lào (12/10/1945)

+ Việt Nam (2/9/1945)

Giáo dục môi trường

+ Lào (12/10/1945)

Treo bản đồ thế giới (gọi HS nhận biết các nươc này
trên bản đồ)
?Sau đó phong trào lan sang các nước nào?

-Phong trào lan sang Nam Á, Bắc

Hs: Lan sang Nam Á ,Bắc Phi,Mó latinh tiêu biểu là Phi như :

Cu Ba
+ Ấn Độ (1946 – 1950)
Gv giải thích thêm : Năm 1960, 17 nước Châu Phi
+ Ai Cập (1952)
giành độc lập nên ta gọi là “Năm Châu Phi”
+ Angiêri (1945 – 1962)
Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 15 (1960) đã
+Năm 1960 là ‘Năm Châu
thông qua văn kiện “Tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn
Phi’ với 17 nước ở lục địa này
toàn chủ nghóa thực dân” trao trả độc lập cho các quốc
tuyên bố độc lập.
gia và dân tộc thuộc địa. Năm 1963, Liên Hiệp Quoác


thông qua tuyên ngôn về thủ tiêu hoàn toàn các hình
thức của chế độ phân biệt chủng tộc
?Em hãy nêu ngắn gọn phong trào đấu tranh của
nhân dân Cu Ba?
-Dưới sự lãnh đạo của Phi-đen-cax-tơ-rô ..

-Ngày 1.1.1959 cuộc cách mạng

?Với phong trào đấu tranh sôi nổi của nhân dân tới nhân dân thắng lợi ở Cu-ba.
giữa những năm 1960 hệ thống thuộc địa của chủ
nghóa đế quốc như thế nào?
GV chốt lại: Giữa những năm 60 của TK XX hệ thống

thuộc địa của CNĐQ đã bị sụp đổ. Năm 1967 hệ thống
thuộc địa chủ yếu chỉ còn ở vùng Nam Phi (5,2 triệu

km2 với 35 triệu dân),và các nước thuộc địa của Bồ

*Kết quả:
+Giữa những năm 60 Hệ thống
thuộc địa CNĐQ cơ bản bị sụp đổ.

Đào Nha.
GV : Kết hợp chỉ trên bản đồ thế giới các nước đã

giành được độc lập …
GV : chuyển ý sang phần II, hoạt động 2

Hoạt động 2 : thời gian 10’
Biết được nét chính về phong trào giành độc lập
của các nước Á,Phi,Mó –la-tinh từ giữa những năm II/ GIAI ĐOẠN TỪ GIỮA
NHỮNG NĂM 60 ĐẾN GIỮA
70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX:
NHỮNG NĂM 70 CỦA TK XX:
?Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng
dân tộc trên thế giới (từ giữa những năm 60 đến
những năm 70 TK XX)?
Hs : Nét nổi bật trong giai đoạn này là nhân dân các

nước Ănggôla, Mô dăm bít, Ghinêbít xao lật đổ ách - Phong trào giải phóng dân tộc ở
thống trị của Bồ Đào Nha là thắng lợi quan trọng của nggôla, Môdămbích,Ghinêbítxao
cách mạng Châu Phi
GV :

phát triển lật đổ ách thống trị của

yêu cầu học sinh xác định vị trí 3 nước Bồ Đào Nha,giành được độc lập.


Ănggôla, Môdămbít, Ghinêbít xao trên bản đồ (1974-1975).
Châu Phi (3HS lên xác định)
?Các thuộc địa của Bồ Đào Nha ở Châu Phi tan rã có
ý nghóa gì ?
HS:Ý nghóa: Là thắng lợi quan trọng của phong trào
giải phóng dân tộc ở Châu Phi.
GV : chuyển ý sang phần III .

Hoạt động 3 :Thời gian 10’
*Biết được nét chính về phong trào giành độc lập
của các nước Á,Phi,Mó-la-tinh từ giữa những năm
70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX.
GV:Từ cuối những năm 70 chủ nghóa thực dân tồn tại

dưới hình thức nào ?

III/. GIAI ĐOẠN TỪ GIỮA
NHỮNG NĂM 70 ĐẾN GIỮA
NHỮNG NĂM 90 CỦA TK XX :

HS:Chế độ phân biệt chủng tộc ở Miền Nam Châu Phi
Giáo dục môi trường
GV : Em hãy trình bày phong trào đấu tranh giải
phóng dân tộc trên thế giới từ giữa những năm 70
đến giữa những năm 90 của TK XX ?
?Em hiểu chế độ phân biệt chủng tộc apacthai là gì ?
HS ;Chính Đảng của thiểu số người da trắng cầm

quyền ở Nam Phi cầm quyền từ năm 1948 là đối xử dã
man với người da đen ở Nam Phi và các dân tộc ở

- Xóa bỏ được chế độ phân biệt
chủng tộc Apacthai.

Châu Á đến định cư(n Độ),nhà cầm quyền Nam Phi - Các nước giành được chính
ban bố trên 70 đạo luật phân biệt và đối xử tước quyền:
quyền làm người của dân da đen và da màu,quyền bóc + Rôđêdia (Dimbabuê)
lột của người da trắng được ghi vào hiến pháp.

+ Tây Nam Phi (Namibia )
+ Cộng hòa Nam Phi.

GV minh họa thêm : Tháng 11/1993 với sự nhất trí

của 21 chính Đảng bản dự thảo hiến pháp cộng hòa


Nam Phi được thông qua, chấm dứt 341 năm tồn tại
chế độ Apac thai. Tháng 9/1991 Ner xơn Man Đê La
trở thành tổng thống da đen đầu tiên của cộng hòa
Nam Phi, thắng lợi này có ý nghóa quan trọng đánh
dấu sự tan rã của chế độ phân biệt chủng tộc đầy dã
man và bất công.
?Em có nhận xét gì về hệ thống thuộc địa của chủ
nghóa đế quốc từ năm 1945 đến giữa những năm 90
của thế kỉ XX

HS:Từ năm 1945-1990 hệ thống thuộc địa của CNĐQ

bị sụp đổ hoàn toàn.

-Người da đen được quyền bầu cử
và các quyền tự do dân chủ khác.

GV : Sau khi hệ thống thuộc địa bị sụp đổ nhiệm vụ
của nhân dân các nước Á, Phi, Mó La Tinh là gì ?
Hs :Củng cố, xây dựng và phát triển đất nước khỏi sự

Đặc biệt là Cộng hoà Nam PhiN.Man-đê-la được bầu làm tổng
thống người da đen đầu tiên(1994)

đói nghèo.
GV minh họa thêm : Tình hình kinh tế các nước Á,

Phi, Mó La Tinh còn gặp nhiều khó khăn. Nợ nước
ngoài chồng chất, khó có khả năng thanh toán
+ 1965: 38,1 tỉ USD
+ Những năm 80: 451 tỉ USD
+ Đầu những năm 90: 1300 tỉ USD
+ Công nghiệp và xuất khẩu của các nước này là
10 đến 12% của TG
+ Dân số chiếm 70% của TG
*Lập bảng niên biểu các nước tuyên bố độc lập đấu
tranh giải phóng dân tộc .(giáo dục môi trường)
GV Sơ kết bài: Ba giai đoạn của phong trào giải

`

phóng dân tộc và nội dung quan trọng nhất của mỗi
giai đoạn. Từ những năm 90 của TK XX các dân tộc Á
Phi Mó La Tinh đã đập tan được hệ thống thuộc địa
của CNĐQ, thành lập hàng loạt nhà nước trẻ tuổi. Đó
là thắng lợi có ý nghóa lịch sử làm thay đổi căn bản bộ
mặt của các nước Á, Phi, Mó La Tinh
* Liên hệ Việt Nam: trải qua 2 cuộc kháng chiến
chống Pháp và Mó.

4.4.Tổng kết :3’
? Hãy trình bày phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới (từ giữa những
năm 60 đến những năm 70 TK XX)?
Phong trào giải phóng dân tộc ở ng gôla, Môdămbích, Ghinêbítxao phát triển,lật đổ ách
thống trị của Bồ Đào Nha , giành được độc lập.(1974-1975).
-Em hãy nêu nhiệm vụ chủ yếu của các nước Châu Á, Phi, Mó La Tinh sau khi giành
độc lập là gì ?
-Củng cố độc lập.
-Xây dựng và phát triển đất nước tránh sự đói nghèo .
4.5. Hướng dẫn học tập p :2’
*Đới vi với bài học i bài học c ở tiết này: tiết này: t này: :-Hoïc bài theo tưng
̀ng giai giai đoạn của các nn của các na các nươćc Á, Phi, Mĩ la tinh Á, Phi, Mĩ la tinh la tinh
*Đối vi với bài học i bài học c tiết này: t tiết này: p theo: i:
-Chuaån bị Bài 4 : CÁC NƯỚC CHÂU Á
Tự học: Tình hình Châu Á trứơc và sau chiến tranh thế giới thứ 2 như nào?
Em hãy trình bày sự ra đời của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ?
4. Phụ lục: