Tiểu luận tốt nghiệp quan điểm của đảng về phát triển văn hóa, con người việt nam trong thời kỳ mới

BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

Khoa: Triết học
Lớp, trường: Hồn chỉnh chương trình cao
cấp lý luận chính trị/ Trường QSQK7
Khóa: 11
Ngày nộp: 24/8/2022
Người chấm
(Ký, ghi rõ họ tên)

Số phách

Số phách

Điểm
Bằng số

Bằng chữ

TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP

Quan điểm Đại hội XIII của Đảng về phát
triển văn hoá, con người Việt Nam. Vận
dụng vào xây dựng đời sống văn hoá, tinh
thần trong Quân đội nhân dân Việt Nam
hiện nay.

Họ và tên: NGUYỄN ĐỨC HOẠT
Ngày sinh: 06/7/1985
Lớp, trường: Hồn chỉnh CTCCLLCT/ TQSQK7

Khóa: 11
Ngày nộp: 24/8/2022

TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
I.
1.
2.
II.
1.
2.

III.

1.
2.

Trang
VỊ TRÍ, VAI TRỊ CỦA VĂN HĨA, QUAN ĐIỂM
CỦA ĐẢNG VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA, CON
NGƯỜI VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI
Khái lược về văn hóa và vai trị của văn hóa
Quan điểm của Đảng về phát triển văn hóa, con người
THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT
TRIỂN VĂN HÓA, CON NGƯỜI VIỆT NAM
TRONG THỜI KỲ MỚI
Thực trạng phát triển văn hóa, con người Việt Nam

Một số giải pháp phát triển văn hóa, con người Việt
Nam trong thời kỳ mới
VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ PHÁT
TRIỂN VĂN HÓA, CON NGƯỜI VIỆT NAM
VÀO XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA, TINH
THẦN TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT
NAM HIỆN NAY
Thực trạng xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần trong
Quân đội nhân dân Việt Nam
Một số nhiệm vụ, giải pháp xây dựng đời sống văn hóa,
tinh thần trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
Liên hệ trách nhiệm bản thân

3.
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1
1
2
4
4
5

10

10
12
17
19

20


MỞ ĐẦU
Việt Nam là một đất nước có hàng nghìn năm lịch sử, trải qua những
biến đổi, thăng trầm, đã tích lũy, tạo ra và phát huy được nhiều giá trị, bản sắc
văn hóa riêng, làm nên hồn cốt của dân tộc. Kế thừa, vận dụng sáng tạo tư tưởng
Hồ Chí Minh và quan điểm của các kỳ đại hội trước về văn hóa, phát triển văn
hóa, con người Việt Nam, Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Phát triển con
người tồn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh,
động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Tăng cường đầu tư cho phát
triển sự nghiệp văn hóa. Xây dựng, phát triển, tạo mơi trường và điều kiện xã
hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc,
niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; tài năng, trí tuệ,
phẩm chất của con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu và động lực phát
triển quan trọng nhất của đất nước”. Đó chính là niềm tin và khát vọng phát
triển văn hóa, con người Việt Nam thời kỳ mới.
Thực chất, việc xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người
Việt Nam là quá trình kết hợp nhuần nhuyễn, vừa sáng tạo, xác lập những giá trị
văn hóa, chuẩn mực đạo đức mới, vừa khơi dậy, làm lan tỏa những giá trị tốt đẹp
của văn hóa, chuẩn mực đạo đức, tinh thần và ý chí quyết tâm, tiềm năng, thế
mạnh, sức sáng tạo của con người Việt Nam, tạo động lực thúc đẩy đất nước phát
triển bền vững, dân tộc cường thịnh, trường tồn. Q trình này cịn bao hàm việc
bảo tồn giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc không để lai căng,
mai một, mất gốc; chủ động, tích cực tiếp thu tinh hoa văn hóa, đạo đức nhân loại
để bổ sung, làm giàu giá trị văn hóa, đạo đức phù hợp với thực tiễn đất nước.
Do vậy, thực hiện quan điểm Đại hội XIII của Đảng về phát triển văn
hoá, con người Việt Nam và vận dụng vào xây dựng đời sống văn hoá, tinh
thần trong Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là vấn đề mang

tính cấp thiết sâu sắc.


1
NỘI DUNG

I. VỊ TRÍ, VAI TRỊ CỦA VĂN HĨA, QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ
PHÁT TRIỂN VĂN HÓA, CON NGƯỜI VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI
1. Khái lược về văn hóa và vai trị của văn hóa
Văn hóa có vị trí, vai trò đặc biệt đối với sự phát triển của mỗi quốc gia.
Với dân tộc Việt Nam, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội
sinh hun đúc nên phẩm chất, cốt cách con người Việt Nam trong suốt chiều dài
lịch sử dựng nước và giữ nước. Nền tảng đó đã giúp nhân dân ta vượt qua bao
khó khăn, thử thách, thiên tai, địch họa, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, giữ
vững bản sắc văn hóa dân tộc và độc lập, chủ quyền, thống nhất, tồn vẹn lãnh
thổ của Tổ quốc. Khi nhìn nhận về vị trí và vai trị của văn hóa đối với sự phát
triển thường có những cách tiếp cận khác nhau, điều đó một phần quan trọng
phụ thuộc vào quan niệm về văn hóa.
Năm 2002, Tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc
(UNESCO) đã đưa ra định nghĩa: “Văn hóa nên được đề cập đến như là một
tập hợp những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm của một
xã hội hay một nhóm người trong xã hội và nó chứa đựng, ngồi văn học
và nghệ thuật, cả cách sống, phương thức chung sống, hệ thống giá trị,
truyền thống và đức tin” .
Văn hóa giữ vị trí trung tâm, một vai trị điều tiết xã hội
Hồ Chí Minh đã từng viết: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống, lồi người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng
ngày về ăn, ở, mặc và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát
minh đó tức là văn hố”. Theo quan niệm của Người, văn hóa chính là biểu hiện

của sự hiểu biết, tài năng, trí tuệ, đạo đức, lối sống, tâm hồn, v.v.. của con người
và của mỗi cộng đồng dân tộc trong mối quan hệ với xã hội và tự nhiên.


2
Vật chất và tinh thần là hai mặt của đời sống xã hội nói chung và đời sống
mỗi con người nói riêng, nên, nếu coi kinh tế là nền tảng vật chất của xã hội, đáp
ứng nhu cầu vật chất, thì văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, đáp ứng nhu
cầu tinh thần của con người và xã hội. Không thể phát triển ổn định và bền vững
nếu chỉ chú trọng tăng trưởng kinh tế mà bỏ qn, thậm chí hy sinh các giá trị
văn hóa. Sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc là một q trình nội sinh và có
sự chuyển hóa lẫn nhau giữa phát triển kinh tế và văn hóa; trong đó văn hóa bao
trùm tất cả các phương diện của hoạt động xã hội; khơng chỉ chi phối, tác động
mà cịn có khả năng quy định sự phát triển của xã hội.
Văn hóa là mục tiêu lớn trong xây dựng chủ nghĩa xã hội
Đại hội XI, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) của Đảng trên cơ sở tiếp tục khẳng
định yêu cầu xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển
toàn diện, thống nhất trong đa dạng đã nhấn mạnh: đó phải là một “nền văn hóa
thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ; làm cho văn hóa gắn
kết chặt chẽ và thấm sâu vào tồn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh
thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển”. Văn kiện Đại
hội XII của Đảng đã nhấn mạnh yêu cầu: “Xây dựng nền văn hóa và con người
Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh
thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền
tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm
sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu “dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Theo đó, văn hóa là nền tảng tinh
thần của xã hội; khơng chỉ là mục tiêu mà cịn là động lực thúc đẩy sự phát triển
kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

2. Quan điểm của Đảng về phát triển văn hóa, con người
Văn kiện Đại hội XII của Đảng, một mặt Đảng ta khẳng định những quan
điểm vừa cơ bản, vừa cấp bách để tiếp tục quá trình xây dựng, phát triển văn


3
hóa, con người Việt Nam; đồng thời, có bước phát triển mới về mặt lý luận về
quá trình xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong giai
đoạn “đẩy mạnh tồn diện, đồng bộ cơng cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ
quốc, giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ
bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.
Sự khẳng định phát triển văn hóa, con người trong các văn kiện Đại hội
của Đảng, thể hiện rõ tư duy sâu sắc của Đảng về mối quan hệ giữa văn hoá và
phát triển; về vai trị của văn hố và đó chính là định hướng chính xác về sự phát
triển văn hố, kinh tế và chính trị ở Việt Nam. Phải phát triển đồng thời cả kinh
tế, văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát
triển văn hóa cùng với xây dựng một Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh
“là đạo đức, là văn minh” - tạo nguồn sức mạnh nội lực vững chắc để đưa đất
nước phát triển toàn diện, bền vững trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Lĩnh vực văn hóa, xã hội chưa
có nhiều đột phá, hiệu quả chưa cao; đời sống của một bộ phận nhân dân cịn
khó khăn”. Trong định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030, Nghị
quyết Đại hội XIII của Đảng xác định: “Phát triển con người tồn diện và xây
dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực
sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Tăng đầu tư cho phát triển sự nghiệp văn hóa. Xây dựng, phát triển, tạo môi
trường và điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước,
niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh
phúc; tài năng, trí tuệ, phẩm chất của con người Việt Nam là trung tâm, mục
tiêu và động lực phát triển quan trọng nhất của đất nước”. Như vậy, chúng ta

thấy rằng, cùng với việc làm tốt công tác xây dựng Đảng, phát triển kinh tế,
củng cố quốc phịng, an ninh thì thực hiện hiệu quả định hướng phát triển văn
hóa của Đảng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình phát triển chung
của đất nước. Theo đó, cần nhận thức một cách thống nhất rằng: Cịn văn hóa
là cịn tất cả. Mất văn hóa là mất tất cả.


4
Phát triển văn hóa, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ chính trị,
là trách nhiệm chung của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính
trị và mọi người dân. Phát triển văn hóa chính là giữ cho được cái gốc, cái cịn
lại cuối cùng của một quốc gia dân tộc. Mặt khác, quan tâm, phát triển văn hóa
khơng đơn thuần là các hoạt động văn hóa văn nghệ, là những buổi biểu diễn,
những vở kịch, bộ phim hay một ca khúc, mà văn hóa và giá trị văn hóa len lỏi,
chứa đựng trong mọi công việc, lĩnh vực của đời sống xã hội, trong hoạt động
của mỗi con người, mỗi tập thể, trong giá trị của từng sản phẩm hàng hóa... Văn
hóa và các giá trị văn hóa cịn là nhân cách của mỗi con người, còn là cốt lõi để
tạo nên thương hiệu quốc gia, hình ảnh đất nước.
II. THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA, CON NGƯỜI VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ MỚI
1. Thực trạng phát triển văn hóa, con người Việt Nam
Nhận thức về văn hóa, xã hội, con ngưịi ngày càng tồn diện, sâu sắc hơn.
Các lĩnh vực, loại hình, sản phẩm văn hóa phát triển ngày càng đa dạng, đáp ứng
nhu cầu mới, nhiều mặt của đời sống xã hội. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống
và di sản văn hóa được kế thừa, bảo tồn và phát huy. Văn hóa trong chính trị và
trong kinh tế bước đầu được coi trọng và phát huy hiệu quả tích cực. Hoạt động
giao lưu, hợp tác và hội nhập quốc tế về văn hóa khởi sắc. Phát triển toàn diện con
người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh
tế - xã hội. Việc phê phán, đấu tranh, đẩy lùi cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, chống các
quan điểm, hành vi sai trái gây hại đến văn hóa, lối sống con người được chú trọng.

Tuy nhiên, những thách thức trong xây dựng, phát triển văn hóa, con
người giai đoạn hiện nay, đó là:
Văn hóa chưa được quan tâm tương xứng với kinh tế và chính trị, chưa
thật sự trở thành nguồn lực, động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất
nước. Vai trị của văn hóa trong xây dựng con người chưa được xác định đúng
tầm, cịn có chiều hướng coi trọng chức năng giải trí đơn thuần.


5
Mơi trường văn hóa, xã hội tiếp tục bị ơ nhiễm bởi các tệ nạn xã hội, tham
nhũng, tiêu cực. Sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên. Tệ nạn tham nhũng, chạy chức chạy quyền diễn
biến phức tạp, ngày càng tinh vi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Đảng
và sự trong sạch, nghiêm minh của bộ máy cơng quyền. Chênh lệch về hưởng
thụ văn hóa giữa các vùng, miền cịn lớn; đời sống văn hóa ở vùng đồng bào dân
tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa cịn nhiều khó khăn.
Hệ thống thơng tin đại chúng cịn nhiều hạn chế; một số cơ quan báo chí
xa rời tơn chỉ và có biểu hiện thương mại hóa; quản lý mạng xã hội còn bất cập;
tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại có mặt cịn hạn chế, tình trạng nhập khẩu,
quảng bá, tiếp thu dễ dãi, thiếu chọn lọc sản phẩm văn hóa nước ngồi đã tác
động tiêu cực đến đời sống văn hóa của một bộ phận nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.
Cùng với đó, bên cạnh những đức tính, phẩm chất tốt đẹp, con người
Việt Nam vẫn cịn nhiều thói quen xấu: chủ nghĩa cơ hội, bè phái; hám
danh; thiếu ý thức tuân thủ pháp luật; lãng phí; khả năng làm việc tập thể
chưa cao… Con người là chủ thể sáng tạo ra văn hóa và văn hóa làm cho
con người trở nên Người hơn, nhưng thực tế trong những năm qua, việc tạo
dựng môi trường văn hóa chưa được quan tâm đúng mức.
2. Một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển văn hóa và con người Việt
Nam trong thời kỳ mới
Để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động

lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi phải kết hợp đồng bộ các giải pháp
trong xây dựng, phát triển văn hóa, con người nói riêng và trong các lĩnh vực khác.
Trước hết, về xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn
mực con người Việt Nam, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định: “Tập trung
nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn
hóa và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới”. Đây là vấn đề cốt
lõi mang tính định hướng việc xây dựng, phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh


6
con người Việt Nam những năm tới. Mặt khác, quá trình phát triển văn hóa,
con người phụ thuộc rất lớn vào việc xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn
hóa và chuẩn mực con người Việt Nam.
Theo đó, cần chủ động, tích cực nghiên cứu, xác định và xây dựng hệ giá
trị quốc gia, tạo nền tảng cốt lõi nhất để xây dựng hệ giá trị văn hóa và chuẩn
mực con người, đồng thời gắn kết chặt chẽ, đồng bộ xây dựng, phát triển văn
hóa với con người và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người trong thời
kỳ mới. Tiếp tục giữ gìn, bổ sung, hoàn thiện các giá trị truyền thống cốt lõi
của dân tộc, như lòng yêu nước, tinh thần dân tộc; nhân văn, nhân đạo, thương
người; hòa hiếu, bao dung; cố kết cộng đồng làng, xã; tinh thần tập thể; tinh
thần đồn kết; lịng biết ơn; ưa ổn định; trọng tình; sức chịu đựng; lòng hiếu
khách; tinh thần lạc quan, tâm hồn rộng mở; khả năng bao quát; sự sáng tạo...
Nâng tầm giá trị, bổ sung và phát triển thêm những yếu tố mới trong hệ giá trị
đáp ứng với yêu cầu xây dựng văn hóa, con người Việt Nam hiện nay. Gắn kết
chặt chẽ phát huy lòng yêu nước với ý chí tự cường, bản lĩnh dân tộc, khát vọng
phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng; phát huy tinh thần đoàn kết, sức
mạnh toàn dân tộc, tạo động lực mạnh mẽ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
vững chắc Tổ quốc, thúc đẩy dân tộc cường thịnh, trường tồn. Mặt khác, trên
cơ sở giá trị nhân văn, nhân đạo, lịng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình,
đạo lý, bao dung, độ lượng của người Việt Nam, tiếp tục nghiên cứu, xác lập

những giá trị mới, góp phần thúc đẩy các quan hệ quốc tế.
Xây dựng hệ giá trị văn hóa phải hướng đến bổ sung, hồn thiện chuẩn
mực đạo đức con người phù hợp thời kỳ mới, trong đó đức, trí, thể, mỹ là nội
dung trọng tâm, cốt lõi để góp phần hồn thiện hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị
quốc gia. Bám sát vào thực tế để xác định những nội dung, giải pháp phù hợp
nhằm xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người
gắn với gìn giữ, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam đáp ứng với điều kiện
phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng.


7
Về động lực để xây dựng và phát huy sức mạnh con người Việt Nam,
Đại hội XIII của Đảng xác định “Xây dựng các cơ chế, chính sách phát huy
tinh thần cống hiến vì đất nước của mọi người dân Việt Nam. Phát huy tối đa
nhân tố con người”. Khuyến khích, tạo điều kiện để mọi người dân Việt Nam
được phát huy các năng lực tự do sáng tạo trong đời sống kinh tế, xã hội. Thực
hiện tốt chính sách xã hội, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, an ninh con
người, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Thứ hai, về công tác giáo dục con người Việt Nam thời kỳ mới, Văn kiện
Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, lòng tự
hào dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội của các
tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên... nâng cao nhận thức, ý thức tôn trọng và
chấp hành pháp luật, bảo vệ mơi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của
người Việt Nam”; đồng thời, chú trọng giáo dục đạo đức, nhân cách, tư duy
sáng tạo, kỹ năng sống, kỹ năng làm việc, ngoại ngữ, công nghệ thông tin, công
nghệ số và các giá trị cốt lõi; gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng
sống với giáo dục thể chất, nâng cao tầm vóc con người Việt Nam.
Nội dung giáo dục phải toàn diện, song cần có sự gắn kết chặt chẽ, hài
hịa giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại; vừa kế thừa những giá trị, chuẩn

mực, cốt cách tốt đẹp của con người Việt Nam truyền thống, vừa có sự bổ sung
phù hợp thực tiễn đất nước và sự phát triển của khoa học, công nghệ hiện đại.
Coi trọng bồi đắp con người giàu lịng nhân ái, khoan dung, chân thành, tín
nghĩa, trọng đạo lý, cần cù, chăm chỉ, tiết kiệm, sáng tạo, hiện đại, có nhân cách
tốt, lối sống đẹp.
Cùng với việc bảo vệ và phát huy các giá trị tốt đẹp trong văn hóa, chuẩn
mực đạo đức để giáo dục con người, đòi hỏi phải thực hiện những giải pháp đột
phá nhằm ngăn chặn có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, đẩy lùi
tiêu cực xã hội và các tệ nạn xã hội. Từng bước vươn lên khắc phục các hạn
chế của con người Việt Nam; xây dựng con người Việt Nam thời đại mới, gắn
kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại. Vấn đề khắc


8
phục những hạn chế của con người Việt Nam trong mối quan hệ hữu cơ, không
tách rời với việc giáo dục, phát huy những đức tính tốt đẹp của người Việt Nam
đã được hình thành trong lịch sử dân tộc.
Trước thực trạng: “Đạo đức, lối sống trong gia đình, học đường, xã hội
có mặt xuống cấp đáng lo ngại, gây bức xúc cho xã hội”, Đảng ta yêu cầu phải
coi trọng giáo dục “lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao
lịng u nước, tự hào dân tộc, ni dưỡng ước mơ, hồi bão, khát vọng vươn
lên; nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội... để phát triển
lành mạnh, toàn diện, hài hịa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ”.
Thứ ba, về xây dựng mơi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh. Trong định
hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030, Văn kiện Đại hội XIII của
Đảng xác định phải quan tâm đúng mức đến xây dựng mơi trường văn hóa lành
mạnh, phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế. Xây dựng, phát triển, tạo môi
trường và điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước,
niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh
phúc; tài năng, trí tuệ, phẩm chất con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu

và động lực phát triển quan trọng nhất của đất nước. Đồng thời, coi trọng phát
triển tồn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi để các giá
trị văn hóa, chuẩn mực con người không ngừng được bổ sung, phát triển, thực
sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho phát triển
kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế.
Để xây dựng môi trường văn hóa trong sạch, lành mạnh, Đảng ta xác
định: “Có cơ chế, chính sách, giải pháp để xây dựng mơi trường văn hóa thật
sự trong sạch, lành mạnh, cải thiện điều kiện hưởng thụ văn hóa của nhân dân”.
Đồng thời, thực hiện tốt phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; chú trọng phát huy vai trị của gia đình, cộng
đồng, xã hội tạo sức mạnh tổng hợp để xây dựng mơi trường văn hóa tốt đẹp,
lành mạnh, thực sự là “định hướng giá trị” để: “Phát huy giá trị văn hóa, sức
mạnh con người Việt Nam...”.


9
Thứ tư, về giá trị văn hóa trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Để
phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người trong các lĩnh vực đời sống xã
hội, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Xây dựng và thực hiện các
chuẩn mực văn hóa trong lãnh đạo, quản lý. Chú trọng xây dựng mơi trường
văn hóa cơng sở lành mạnh, dân chủ, đoàn kết, nhân văn; đẩy lùi bệnh quan
liêu, bè phái, mất đoàn kết, chủ nghĩa cơ hội và thực dụng. Xây dựng văn hóa
doanh nghiệp, doanh nhân và kinh doanh”. Theo đó, coi trọng xây dựng và làm
lan tỏa các giá trị văn hóa cả trong chính trị và kinh tế, nhất là trong các cơ quan
Đảng, Nhà nước, đoàn thể, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư để văn hóa thực
sự thấm sâu, tạo động lực thúc đẩy kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội phát triển
bền vững. Đề cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, cơng chức và đảng
viên ở các cơ quan, đơn vị trong ứng xử, giao tiếp và giải quyết các mối quan
hệ bằng các giá trị văn hóa từ lời nói, cách thức giao tiếp đến hành động, việc
làm, cả trong nhận thức, đạo đức, lối sống dân chủ, tôn trọng nhân dân, thái độ

trách nhiệm và tình thương u đồng chí, đồng đội.
Tập trung hướng mọi hoạt động văn hóa gắn kết và thấm sâu vào nhận
thức, thái độ, hành vi trong quan hệ và hoạt động hằng ngày của các tổ chức,
lực lượng và nhân dân, đề cao trách nhiệm, nghĩa vụ cơng dân đối với bản thân,
gia đình, cộng đồng, xã hội và đất nước. Cùng với việc xác định cơ chế khơi
dậy tinh thần cống hiến vì đất nước, tạo động lực để mọi cán bộ, công chức,
viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tận tụy phục vụ nhân dân, cần
kiên quyết phê phán, xử lý nghiêm những cán bộ, công chức, viên chức thờ ơ,
vô cảm, thiếu trách nhiệm, quan liêu, hách dịch, cửa quyền, nhũng nhiễu dân.
Thứ năm, khẩn trương triển khai phát triển có trọng tâm, trọng điểm
ngành cơng nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy
sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam, vận dụng có hiệu quả các giá trị, tinh
hoa và thành tựu mới của văn hóa, khoa học, kỹ thuật, cơng nghệ của thế giới.
Gắn phát triển văn hóa với phát triển du lịch, đưa du lịch thành một ngành kinh
tế mũi nhọn, đồng thời bảo vệ, gìn giữ tài nguyên văn hóa cho các thế hệ mai


10
sau. Xây dựng nền báo chí, truyền thơng chun nghiệp, nhân văn và hiện đại.
Thực hiện tốt quy hoạch, phát triển hệ thống báo chí, truyền thơng, sắp xếp
ngành xuất bản, in và phát hành theo hướng tinh gọn, chất lượng, hiện đại hóa.
Thứ sáu, tiếp tục đổi mới tồn diện nội dung và phương thức lãnh đạo
của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước về văn hóa. Tăng
cường đầu tư, khai thác và phát huy tối đa các nguồn lực văn hóa đi đơi với đổi
mói nội dung, phương thức quản lý, khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kém
hiệu quả; tăng cưịng kiểm tra, giám sát, bảo đảm hiệu quả đầu tư cao trong lĩnh
vực văn hóa. Đổi mới, hồn thiện các thiết chế văn hóa từ Trung ương đến cơ
sở, bảo đảm hiệu quả. Đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo,
quản lý, tham mưu trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, nhất là cán bộ chủ chốt
thực sự am hiểu về văn hóa, có phẩm chất, bản lĩnh, năng lực chuyên môn, đáp

ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại phù
hợp với thực tiễn Việt Nam, đồng thời chủ động nâng cao sức đề kháng của các
tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh, thiếu niên đối vối các văn hóa phẩm ngoại
lai độc hại; từng bước đưa văn hóa Việt Nam đến với thế giới.
III. VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA, CON NGƯỜI VIỆT NAM VÀO XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA,
TINH THẦN TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY
1. Thực trạng xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần trong Quân đội
nhân dân Việt Nam
Sức mạnh chiến đấu của quân đội ta là sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu
tố, nhưng xét đến cùng, con người là yếu tố quyết định. Trong nhân tố con người
thì yếu tố chính trị - tinh thần có một vai trị đặc biệt. Với Quân đội ta, văn hóa
đã làm cho mỗi đơn vị ln thắm đượm tình đồng chí, đồng đội, gắn kết chặt chẽ
giữa cá nhân với tập thể, góp phần bồi đắp thêm bản lĩnh chính trị, ý chí quyết
tâm, tình cảm, trách nhiệm, tính kỷ luật, tác phong chính quy, xây dựng Quân


11
đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh
chiến đấu... đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Quán triệt quan điểm của Đảng ta về xây dựng và triển văn hóa, con
người Việt Nam, trong quá trình thực hiện Quân đội đã cùng với toàn Đảng,
toàn dân đạt được những kết quả quan trọng; tư duy, nhận thức về văn hóa trong
mỗi cán bộ, chiến sĩ được nâng lên; môi trường văn hóa được quan tâm xây dựng,
tạo ra đời sống văn hóa, tinh thần tốt đẹp, phong phú, lành mạnh. Mỗi đơn vị
thực sự là cái nôi nuôi dưỡng những giá trị văn hóa, nhân cách quân nhân, bồi đắp
phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; phong trào hoạt động văn hóa sơi nổi, phát triển rộng
khắp, là điều kiện, mơi trường hướng cho mọi quân nhân vươn tới cái đẹp, “lấy
cái đẹp dẹp cái xấu”, “lấy cái tích cực đẩy lùi tiêu cực”, giải quyết hài hòa các mối
quan hệ, thực hiện nghiêm nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, ứng xử văn minh.

Toàn quân tập trung xây dựng doanh trại theo mơ hình “sáng, xanh, sạch, đẹp”;
khn viên được chỉnh trang, nơi ăn ở, làm việc, sinh hoạt của bộ đội chính quy,
thống nhất. Cơng tác quản lý văn hóa được thực hiện chặt chẽ, phát huy tốt các
thiết chế văn hóa, góp phần thiết thực nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của bộ
đội, khơng để các tệ nạn xã hội, văn hóa xấu độc thẩm thấu vào đơn vị. Các đơn
vị đã tăng cường công tác dân vận, giao lưu, kết nghĩa, trở thành điểm sáng văn
hóa, chỗ dựa tin cậy của nhân dân trên địa bàn. Nét đẹp văn hóa trong Quân đội
được thể hiện và tỏa sáng qua các phong trào có ý nghĩa thiết thực, như: “Đền ơn
đáp nghĩa”, “xóa đói giảm nghèo”, “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn
mới”; xây dựng Nhà tình nghĩa, Nhà đồng đội, “Ngơi nhà 100 đồng”; giúp dân
phát triển kinh tế - xã hội, cách thức tổ chức đời sống văn hóa, tham gia giáo dục
cộng đồng. Đặc biệt những ngày vừa qua, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh
Covid-19, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, cán bộ chiến sĩ thực sự xem
đây là nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, nhiệm vụ tác chiến đặc biệt quan trọng. Những
việc làm đó góp phần tơ thắm và tỏa sáng hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng
nhân dân trước điều kiện mới.


12
Các cơ quan, đơn vị đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc phương
châm “lấy xây để chống”; tăng cường giáo dục, bồi dưỡng năng lực tự nhận thức,
tự đánh giá để chủ động đấu tranh với các khuynh hướng sai trái, phản động, lạc
hậu, phản văn hóa. Đồng thời, tích cực đấu tranh, vạch trần âm mưu, thủ
đoạn “diễn biến hịa bình”, “phi chính trị hóa” qn đội và những luận điệu, quan
điểm chống đối, bơi nhọ, kích động, xuyên tạc sự thật của các thế lực thù địch,
giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội.
Bên cạnh đó, việc xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần trong Quân đội
vẫn còn những hạn chế. Nhận thức về xây dựng mơi trường văn hóa của một số
cấp ủy, chỉ huy cơ quan, đơn vị chưa đầy đủ. Một số nơi vẫn cịn biểu hiện hình
thức, chạy theo thành tích; có đơn vị việc bảo đảm tiêu chuẩn đời sống văn hóa,

tinh thần cho bộ đội chưa đầy đủ; nền nếp hoạt động các loại hình văn hóa chưa
thường xuyên. Việc lồng ghép, gắn kết giữa Cuộc vận động “Xây dựng mơi
trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội” với phong trào
“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và các phong trào, các cuộc vận
động khác chưa nhịp nhàng, đồng bộ; nội dung, hình thức hoạt động cịn đơn
điệu. Cơng tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân điển hình tiên tiến chưa
được thực sự chú trọng…
2. Một số nhiệm vụ, giải pháp xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần
trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay
Xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần là một nội dung quan trọng góp
phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ được giao. Do vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tập trung thực hiện
đồng bộ một số giải pháp sau:
Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho
cán bộ, chiến sĩ về vị trí, vai trị, tầm quan trọng của việc xây dựng nền văn hóa,
con người mới nói chung, đời sống văn hóa, tinh thần phong phú, lành mạnh
trong Quân đội nói riêng


13
Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng
tới chân - thiện - mỹ, thấm nhuần truyền thống đạo lý, nhân văn là quan điểm
xuyên suốt, nhất quán của Đảng ta; là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến
lược trong giai đoạn cách mạng mới. Quân đội coi đây là phương thức cơ bản để
tạo ra mơi trường văn hóa lành mạnh, bồi đắp phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” và là
một nhân tố quan trọng bảo đảm cho Quân đội nhân dân thực sự là lực lượng
chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc với nhân dân. Với ý nghĩa
đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục để bộ
đội thấy rằng, đây là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược xây dựng con
người của Đảng, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình

mới. Giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ khơng chỉ có lối sống văn hóa lành mạnh, đạo
đức cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, mà còn nâng cao bản lĩnh chính trị,
lập trường giai cấp của người quân nhân cách mạng. Thơng qua xây dựng mơi
trường văn hóa, tạo phong trào tự giác rèn luyện của mọi quân nhân theo những
chuẩn mực văn hóa, khơng ngừng củng cố mối quan hệ tốt đẹp, lành mạnh, hành
vi ứng xử có văn hóa trong đơn vị, giải quyết tốt mối quan hệ cấp trên, cấp dưới,
đồng chí, đồng đội, giữa đơn vị với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương
nơi đóng quân. Trên cơ sở nhận thức đúng, đề cao vai trò, trách nhiệm của mỗi
tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc “xây” gắn liền với “chống”, nói đi đôi với
làm; khắc phục triệt để mọi biểu hiện lệch lạc về nhận thức, tư tưởng, làm không
đến nơi đến chốn, hiệu quả thấp. Cùng với đó, cần kiên quyết đấu tranh với
những quan điểm sai trái, phản động và những biểu hiện suy thối về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống, các luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực
thù địch. Kết hợp chặt chẽ với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 về xây dựng chỉnh đốn
Đảng và Cuộc vận động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh
“Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.
Hai là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng, chỉ huy, cơ
quan chính trị các cấp đối với nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần


14
Cần xác định rằng, xây dựng, phát triển đời sống văn hóa, tinh thần tốt
đẹp, phong phú, lành mạnh là một nội dung quan trọng trong nghị quyết lãnh
đạo của cấp ủy, kế hoạch công tác của người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên và
cơ quan chính trị các cấp, với những mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể, sát thực với tính
chất, đặc thù, nhiệm vụ của đơn vị mình.
Từ thực tiễn xây dựng mơi trường văn hóa trong Quân đội những năm qua
cho thấy, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy, phát huy vai trị hướng
dẫn của cơ quan chính trị các cấp là yếu tố quyết định đảm bảo cho nhiệm vụ

này đạt mục đích, u cầu đề ra, góp phần làm lành mạnh hóa đời sống tinh thần
của bộ đội. Để làm được điều đó, hằng năm, cấp ủy các cấp cần xác định rõ mục
tiêu, chủ trương, biện pháp lãnh đạo, xây dựng chương trình hành động sát đặc
điểm, tình hình đơn vị. Trên cơ sở đó, cơ quan chính trị các cấp cụ thể hóa bằng
kế hoạch tổ chức thực hiện với những chỉ tiêu, biện pháp phù hợp, có tính khả
thi. Trong đó, cần kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng mơi trường văn hóa với đẩy
mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị
quyết Trung ương 4 (khóa XII, XIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Cuộc vận
động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời
kỳ mới; đồng thời, gắn kết với Phong trào “Tồn dân đồn kết xây dựng đời sống
văn hóa” ở địa phương để tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi các mục
tiêu đã xác định. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát huy và nhân rộng
những đơn vị làm tốt, mơ hình hiệu quả; chấn chỉnh kịp thời những nơi làm chưa
tốt, những biểu hiện hình thức, hiệu quả thấp; đồng thời, phê phán nhận thức lệch
lạc, thiếu trách nhiệm trong xây dựng môi trường văn hóa.
Ba là, tiếp tục nâng cao chất lượng xây dựng mơi trường văn hóa ở đơn
vị cơ sở theo các mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra, làm chuyển biến căn bản đời
sống văn hóa, tinh thần của bộ đội
Để thực hiện được điều đó, tồn qn cần tiếp tục quan tâm xây dựng mơi
trường văn hóa phong phú, lành mạnh, là nơi ni dưỡng, hình thành những tập
thể qn nhân phấn đấu, rèn luyện, phát huy phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”;


15
tiếp tục cụ thể hóa mơ hình, tiêu chí “Đơn vị văn hóa” ở các loại hình đơn vị.
Đồng thời, đẩy mạnh triển khai thực hiện 3 chương trình trọng điểm: văn hóa,
văn học - nghệ thuật, báo chí qn đội, tạo ra nhiều tác phẩm có giá trị về tư
tưởng và nghệ thuật phục vụ bộ đội và nhân dân. Hoạt động của các thiết chế
văn hóa, nhất là các đồn văn cơng, tổ (đội) tun truyền văn hóa, bảo tàng, nhà
truyền thống, thư viện, điện ảnh,… phải được lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ; thường

xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ làm văn hóa, nhất là đội ngũ văn nghệ
sĩ quân đội vững mạnh; đổi mới nội dung, hình thức hoạt động, sát yêu cầu xây
dựng mơi trường văn hóa mới và nhu cầu thưởng thức của bộ đội.
Bốn là, thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp hoạt động cho phù
hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn; đẩy mạnh giao lưu văn hóa giữa các
đơn vị và địa phương nơi đóng quân
Đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục là địi hoit khách quan nhằm
hình thành trong mỗi cán bộ, chiến sĩ tinh thần yêu nước chân chính, đề cao ý
thức cảnh giác, ý chí quyết tâm chiến đấu, khơng để kẻ xấu lợi dụng. Để đáp ứng
nhu cầu hoạt động văn hóa ngày càng cao của bộ đội, các đơn vị cần nghiên cứu
đưa ra các mơ hình phù hợp, nhất là trong hai ngày nghỉ cuối tuần; chủ động tổ
chức các hoạt động giao lưu văn hóa với nhân dân và đơn vị đóng quân trên địa
bàn; khắc phục biểu hiện hình thức, đối phó, đi theo đường mịn, gị ép. Tăng
cường phối hợp với địa phương để khai thác, phát huy cơng năng các thiết chế
văn hóa, như: phịng Hồ Chí Minh, thư viện, phịng đọc, phát huy sức mạnh tổng
hợp của các tổ chức, lực lượng nhằm phục vụ tốt đời sống văn hóa, tinh thần của
bộ đội và nhân dân nơi đóng qn.
Năm là, xây dựng mơi trường văn hóa kỷ luật tích cực để nâng cao chất
lượng giáo dục và rèn luyện kỷ luật cho quân nhân
Môi trường văn hóa kỷ luật tích cực, lành mạnh được biểu hiện bằng
những việc làm và hành động cụ thể trong đơn vị. Đó là sự đồn kết thống nhất
từ trên xuống dưới của lãnh đạo chỉ huy với các tổ chức và toàn thể quân nhân


16
trong nhận thức và hành động về công tác giáo dục, rèn luyện kỷ luật; tinh thần
làm việc nghiêm túc, lãnh đạo kiên quyết của tổ chức đảng, trách nhiệm nhiệt
tình trong tổ chức và duy trì kỷ luật của người chỉ huy; gương mẫu trong chấp
hành kỷ luật của đội ngũ cán bộ, đảng viên; tinh thần tự giác rèn luyện và chấp
hành kỷ luật của mọi quân nhân trong đơn vị; có đời sống văn hóa tinh thần

phong phú, lành mạnh kết hợp với bầu khơng khí dân chủ, tinh thần đồng chí
đồng đội, giàu lịng nhân ái yêu thương giúp đỡ nhau, giữ vững bản chất và
truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam. Mơi trường văn hóa kỷ
luật tích cực sẽ ngăn chặn và làm hạn chế những tác động tiêu cực xâm nhập vào
quân nhân, trực tiếp làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù,
tạo cho quân nhân tinh thần vui tươi phấn khởi, có ý chí phấn đấu vươn lên thi
đua học tập và rèn luyện.
Thực tiễn việc chấp hành kỷ luật của quân nhân cho thấy, đơn vị nào lãnh
đạo, chỉ huy nhận thức chưa đúng đắn, đầy đủ về mơi trường văn hóa kỷ luật,
buông lỏng quản lý, thiếu chặt chẽ trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện... thì đơn
vị đó xảy ra vi phạm kỷ luật nhiều hơn, tính chất mức độ vi phạm nặng hơn, chất
lượng thực hiện nhiệm vụ thấp. Do đó, việc xây dựng mơi trường văn hóa kỷ
luật tích cực là một trong những yêu cầu quan trọng để nâng cao chất lượng giáo
dục và rèn luyện kỷ luật cho quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Sáu là, kiên quyết đấu tranh với những quan điểm sai trái, phản động và
những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống
Các cấp cần coi đây là nội dung quan trọng trong xây dựng đời sống văn
hóa, tinh thần phong phú, lành mạnh cho bộ đội. Trong đó, cần tập trung ngăn
chặn, vơ hiệu hóa các loại văn hóa xấu độc xâm nhập vào đơn vị; chủ động đấu
tranh với các luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch và sự
xâm nhập văn hóa đồi trụy, phản động, các trào lưu văn hóa tiêu cực, các “cuộc
xâm lăng văn hóa” từ nước ngoài vào nước ta, nhất là trên internet và mạng xã
hội. Mặt khác, phải phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương nơi
đóng qn bài trừ các hủ tục, lối sống trái thuần phong mỹ tục Việt Nam.


17
3. Liên hệ trách nhiệm bản thân
Nhận thức rõ về vai trị xây dựng mơi trường văn hóa trong qn đội vừa
là động lực, vừa là mục tiêu để xây dựng, hồn thiện nhân cách người qn nhân

cách mạng, góp phần hồn thành tốt nhiệm vụ chính trị và cơng tác quân sự,
quốc phòng địa phương. Trên cương vị Đảng uỷ viên, Chính trị viên phó kiêm
Chủ nhiệm Chính trị Ban CHQS huyện, thời gian qua, bản thân đã cùng với Đảng
ủy, chỉ huy thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu
quả phong trào “Xây dựng mơi trường văn hóa trong qn đội” với nhiều cách
làm phong phú, đa dạng.
Trên cơ sở các tiêu chuẩn xây dựng mơi trường văn hóa, cấp ủy, chỉ huy
đã quán triệt sâu sắc các chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên tới toàn thể cán bộ, chiến
sĩ trong LLVT huyện nhằm định hướng nhận thức và thực hiện tốt các nội dung
phong trào bằng các hoạt động như giáo dục chính trị, tuyên truyền cổ động, tổ
chức văn hóa- văn nghệ, thể thao quần chúng. Từ đó, các cơ quan, đơn vị thực
hiện xây dựng kế hoạch, nội dung, chỉ tiêu cụ thể phù hợp với đặc điểm tình hình
của đơn vị, địa bàn đóng qn. Phong trào hoạt động văn hóa sơi nổi, phát triển
rộng khắp, là điều kiện, môi trường hướng cho mọi cán bộ, chiến sĩ vươn tới cái
đẹp, “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, “lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”, giải quyết hài hịa
các mối quan hệ, thực hiện nghiêm nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, ứng xử
văn minh trong cơ quan, đơn vị.
Trong những năm qua, LLVT huyện đã tập trung xây dựng doanh trại
theo mơ hình “xanh, sạch, đẹp”; khuôn viên được chỉnh trang, nơi ăn ở, làm việc,
sinh hoạt của bộ đội chính quy, thống nhất. Cơng tác quản lý văn hóa được thực
hiện chặt chẽ, phát huy tốt các thiết chế văn hóa, góp phần thiết thực nâng cao
đời sống văn hóa tinh thần của bộ đội, kịp thời ngăn chặn các tệ nạn xã hội, xấu
độc, tiêu cực thẩm thấu vào đơn vị. Các phong trào, cuộc vận động như: “Xây
dựng mơi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú”, “Phát huy truyền
thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, phong trào “Đền ơn đáp
nghĩa”, “LLVT huyện chung sức xây dựng nông thôn mới”, “LLVT huyện chung


18
tay vì người nghèo - khơng để ai bị bỏ lại phía sau”… được phát động, triển khai

thực hiện đạt hiệu quả tốt.
Việc xây dựng doanh trại xanh, sạch, đẹp, có nền nếp chính quy và cảnh
quan văn hóa, góp phần xây dựng mơi trường văn hóa trong qn đội được các
đơn vị quan tâm, chú trọng. Hiện nay, cơ quan Ban CHQS huyện cơ bản đã được
đầu tư xây dựng trụ sở làm việc khang trang. Đây là điều kiện tốt để xây dựng
mơi trường, cảnh quan văn hóa tại các đơn vị. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị thực
hiện gắn cơng tác xây dựng nền nếp chính quy với xây dựng mơi trường văn hóa,
vừa bảo đảm điều kiện ăn, ở, sinh hoạt, học tập, vừa phù hợp với đặc thù, nhiệm
vụ của từng đơn vị.
Hiệu quả từ phong trào “Xây dựng mơi trường văn hóa trong quân đội”
của LLVT huyện đã góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ,
xây dựng đơn vị chính quy xanh, sạch, đẹp. Phát huy kết quả đã đạt được, thời
gian tới, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong LLVT huyện tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo để
không ngừng nâng cao chất lượng thực hiện xây dựng mơi trường văn hóa, đưa
văn hóa qn sự thấm sâu vào đời sống bộ đội, bồi dưỡng và nâng cao phẩm chất
“Bộ đội Cụ Hồ”; xây dựng các cơ quan, đơn vị trong LLVT huyện thực sự là
những đơn vị văn hóa tiêu biểu, góp phần xây dựng nền quốc phịng tồn dân
vững mạnh, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của địa phương.


19
KẾT LUẬN
Mối quan hệ giữa văn hóa với con người là sự tương tác hai chiều. Văn
hóa là mơi trường sản sinh ra những phẩm chất của con người, có tác động đến
sự hình thành nhân cách con người; và, con người lại là chủ thể tác động trở lại
văn hóa. Dưới tác động của con người, văn hóa có thể thay đổi và ngược lại.
Chính vì vậy, trong mối quan hệ này phải đặc biệt chú ý làm sao để các giá trị
văn hóa dân tộc ln có tác động tích cực đến sự phát triển con người, hướng
con người đến tự nhận thức các chân giá trị thực sự, từ đó hướng con người đến
hành động có trách nhiệm với xã hội.

Đại hội XIII của Đảng đã xác định những quan điểm, chủ trương mới, sâu
sắc và toàn diện, đột phá về phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Đây là
đường hướng quan trọng để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vững bước đi lên,
lập những thành tựu mới trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng
và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời đại mới. Với một đất nước,
một dân tộc trọng văn hiến, trọng hiền tài, giàu truyền thống yêu nước và cách
mạng; nhân dân đoàn kết, cần cù, sáng tạo; đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ tâm
huyết, tài năng, có trách nhiệm cao với nhân dân, với Đảng, với Tổ quốc và tương
lai của dân tộc; cùng với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính
trị, nhất định chúng ta sẽ khắc phục được mọi khó khăn, vượt qua mọi thách thức
để chấn hưng và xây dựng thành công một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm
đà bản sắc dân tộc, tiếp tục làm vẻ vang thêm cho dân tộc, cho giống nịi, tạo
thành sức mạnh vơ song để xây dựng Tổ quốc ta ngày càng cường thịnh, nhân
dân ta ngày càng hạnh phúc, đất nước ta ngày càng phồn vinh, xứng đáng với
truyền thống ngàn năm văn hiến và anh hùng của một dân tộc anh hùng, sánh vai
với các cường quốc năm châu trên thế giới


20
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VIII. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (1998), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban
Chấp hành Trung ương khố VIII. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XII. Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc
lần thứ X. Văn phịng Trung ương Đảng, Hà Nội.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc

lần thứ XII. Văn phịng Trung ương Đảng, Hà Nội.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, H, 2021.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2014), Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, Nghị quyết số 33 về “Xây dựng và phát
triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất
nước”, ngày 9/6/2014, Hà Nội.
8. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 1, 3 Nxb CTQG, Hà Nội.