Bài giảng môn tin học đại cương chương 1 học viện ngân hàng

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ 
B ẢN
Hà Nội – 2015


Giới thiệu
v

v

Tin  học  là  lĩnh  vực  có  ứng  dụng  rộng  lớn,  chun 
nghiên cứu về việc tự động hóa xử lý thơng tin với 
sự trợ giúp của máy tính điện tử.
Mục tiêu chương 1 cung cấp các kiến thức cơ bản 
và bao qt nhất về tin học:
§ Khái niệm Thơng tin – Tin học, cách biểu diễn 
thơng tin
§ Phân loại máy tính điện tử (MTĐT)
§ Ngun lý hoạt động và thành phần của MTĐT
§ Phần mềm và các vấn đề về bản quyền phần 
mềm

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

2

Khái niệm thông tin

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

3


Khái niệm thông tin

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

4


Khái niệm thông tin

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

5


Khái niệm thơng tin

v

Thơng tin là sự phản ánh các sự vật, hiện tượng của 
thế giới khách quan và các hoạt động của con người 
trong đời sống xã hội.
§ Thơng tin là một thơng báo hay một bản tin nhận 
được  để  làm  tăng  sự  hiểu  biết  của  đối  tượng 
nhận tin về một vấn đề nào đó. 
§ Thơng tin là cái để ta hiểu biết và nhận thức thế 
giới.
§ Thơng tin được biểu diễn bởi dữ liệu.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

6


Dữ liệu
v

v

v

Dữ  liệu  là  những  con  số,  những  ký  tự,  những  ký 
hiệu,  những  tín  hiệu…  thuần  túy,  rời  rạc  có  thể 
quan sát hoặc đo đếm được.
§ Chỉ  số  chứng  khốn,  Nhiệt  độ  cơ  thể,  Hóa  đơn 

bán hàng, Ảnh mây vệ tinh, Tín hiệu đèn đỏ… 
Dữ liệu sau khi được xử lý sẽ cho ta thơng tin.
§ Nhiệt độ cơ thể cho biết tình trạng sức khỏe
§ Hóa đơn bán hàng cho biết doanh thu bán hàng… 
Thơng  tin  chứa  đựng  ý  nghĩa  cịn  dữ  liệu  là  vật 
mang thông tin.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

7


Đơn vị đo thơng tin
v

Dữ  liệu  lưu  trữ  trong  máy  tính  có  thể  đo  lường 
được  độ  lớn  hay  cịn  gọi  là  dung  lượng  thơng  qua 
các đơn vị đo thơng tin.
§ Đơn vị cơ bản nhất để đo thơng tin là bit (Binary 
Digit).
§ bit là lượng thơng tin nhỏ nhất của bộ nhớ máy 
tính được dùng để lưu trữ một trong hai kí hiệu 0 
hoặc 1 cịn gọi là bit 0 hoặc bit 1.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

8


Đơn vị đo thông tin
v

Một số đơn vị đo thông tin khác:
Byte 
1 byte=  8 bits
KiloByte 

1KB =  210 byte = 1024 byte

MegaByte 1MB = 210KB
GigaByte1GB = 210MB
TeraByte 1TB = 210GB
PetaByte 1PB = 210TB
ExaByte 1EB = 210PB
ZettaByte
6/22/18

1ZB = 210EB

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

9


Tin học
v

v

Tin  học là  ngành  khoa  học  nghiên  cứu  các  phương 
pháp, cơng nghệ và kỹ thuật nhằm tổ chức, lưu trữ 
và xử lý thơng tin một cách tự động với sự trợ giúp 
của các thiết bị điện tử đặc biệt là máy vi tính. 
Các chun ngành chính trong tin học:
§ Cơng nghệ thơng tin
§ Hệ thống thơng tin
§ Khoa học máy tính
§ Cơng nghệ phần mềm
§ Mạng máy tính
§ Hệ thống thơng tin quản lý…

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

10


Xử lý thơng tin

§

§

§

§

Nhập dữ liệu: Chuyển đổi dữ liệu  ở thế giới thực thành dữ 
liệu trong máy tính thơng qua các thiết bị đầu vào.
Xử lý dữ liệu: Biến đổi, phân tích, tổng hợp... những dữ liệu 
ban đầu để có được những thơng tin mong muốn.
Xuất thơng tin: Chuyển đổi dữ liệu trong máy tính sang dạng 
thơng tin ở thế giới thực thơng qua các thiết bị đầu ra.
Lưu trữ: Q trình nhập dữ liệu, xử lý và xuất thơng tin đều 
có thể được lưu trữ trong bộ nhớ máy tính.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

11


Biểu diễn thơng tin
v

v

Thơng tin biểu diễn trong máy tính gồm 2 loại:
§ Thơng tin số 
§ Thơng tin phi số
Mọi thơng tin trong máy tính đều được mã hóa bởi 
một chuỗi các ký tự 0 và 1 tương  ứng với bit 0 và 
bit 1 để máy tính có thể nhận biết và xử lý.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

12


Biểu diễn thơng tin số
v

v

Một  số  có  thể  được  biểu  diễn  dưới  nhiều  dạng 
khác nhau tùy theo từng hệ đếm.
§ Hệ đếm gồm một tập các ký hiệu và quy tắc sử 
dụng các ký hiệu đó để biểu diễn và xác định giá 
trị các số.
§ Mỗi ký hiệu là một ký số (digit), số lượng các ký 
số trong một hệ đếm gọi là cơ số (base) của hệ 
đếm đó. 
Một số hệ đếm thơng dụng:

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

13


Biểu diễn thơng tin số

v

Cơng thức biểu diễn số X ở hệ đếm cơ số p:
Xp = (an­1an­2....a0a­1a­2...a­m)p
     = an­1.pn­1 + an­2.pn­2 +…+ a0.p0 + a­1.p­1 +…
+ a­m.p­m

v

Ví dụ:
145,310  = 1x102 + 4x101 + 5x100 + 3x10­1
101112 = 1x24 + 0x23 + 1x22 + 1x21 + 1x20
BE2716  = Bx163 + Ex162 + 2x161 + 7x160

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

14


Biểu diễn thơng tin số
v

Chuyển đổi hệ thập phân sang hệ nhị phân: 
 Ví dụ: 43,687510 = ?2 
§

Đối với phần ngun:

§

Đối với phần thập phân:

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

15


Biểu diễn thông tin số
v

v

v

Chuyển đổi hệ nhị phân sang hệ thập phân: 
1001102 = 1x25 + 0x24 + 0x23 + 1x22 + 1x21 
+0x20  = 3810 
Chuyển  đổi  hệ  nhị  phân  sang  hệ  bát  phân  và 
ngược lại:

Chuyển đổi từ hệ nhị phân sang hệ thập lục phân 
và ngược lại:

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

16


Biểu diễn thơng tin phi số
v

Biểu diễn ký tự: 

Bảng mã ASCII 

Chuỗi kí tự “TIN”:
Kí 
tự

Mã ASCII
(số thập phân)

Mã ASCII
(số nhị phân)

T

84

01010100

I

73

01001001

N

78

01001110

 “TIN”:  01010100 01001001 01001110
6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

17


Biểu diễn thơng tin phi số
v

Biểu diễn hình ảnh: 
Mỗi bức  ảnh được chia thành nhiều điểm  ảnh gọi là Pixel, 
mỗi điểm  ảnh được mã hóa thành 2 tham số: Tọa độ và Mã 
màu.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

18

Biểu diễn thơng tin phi số
v

Biểu diễn âm thanh: 
Mỗi bản nhạc được phân tích thành từng đơn âm, mỗi đơn 
âm được mã hóa thành 2 tham số: Cao độ và Trường độ.

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

19


Máy tính điện tử
v

Máy  tính  xuất  hiện  ở  hầu  hết  mọi  nơi  trong  đời 
sống xã hội của con người, hỗ trợ con người thực 
hiện các cơng việc một cách nhanh chóng và tối ưu. 
§ Máy tính có thể được thiết kế chun dụng trong 
việc tổ chức, lưu trữ và xử lý số liệu… 
§ Ngồi  ra  có  thể  được  nhúng  trong  các  thiết  bị 
điện tử khác như lị vi sóng, thiết bị siêu âm…

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

20


Phân loại máy tính theo kích thước, tính năng
v

Siêu máy tính (Super Computer) 

The IBM 704 is the world's first
super-computer (1956)

6/22/18

Siêu máy tính ROADRUNNER của IBM đạt
1,026 triệu tỷ phép tính/s với sự giúp sức
của 12.960 vi xử lý mã hiệu Cell và Opteron
(2008)

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

21


Phân loại máy tính theo kích thước, tính năng
v

Máy tính lớn (Mainframe Computer)

Máy chủ

Mainframe IBM
system z10 BC đã
có mặt tại ngân
hàng VietinBank
4/2012

6/22/18

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

22


Phân loại máy tính theo kích thước, tính năng
v

Máy tính mini (Minicomputer)

The first Mini Computer

6/22/18

VAX 6000­510 Mini Computer

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

23


Phân loại máy tính theo kích thước, tính năng

v

Máy tính cá nhân (Personal Computer)

Personal Computer

6/22/18

Laptop

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

DPA

24


Phân loại máy tính theo kích thước, tính năng
v

Máy tính chun dụng (Special purpose computer)

Máy tính điều khiển máy bay

6/22/18

Máy siêu âm

Chương 1: Những vấn đề cơ bản

Máy định vị tồn cầu

25