(Luận văn thạc sĩ) tăng cường kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng tại công ty cổ phần giày bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
-------------------------------

TRẦN THỊ TUYỀN

TĂNG CƢỜNG KIỂM SỐT NỘI BỘ CHU

h

TRÌNH BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN
GIÀY BÌNH ĐỊNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TỐN

Bình Định – Năm 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
-------------------------------

TRẦN THỊ TUYỀN

TĂNG CƢỜNG KIỂM SỐT NỘI BỘ CHU
TRÌNH BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN

h

GIÀY BÌNH ĐỊNH
Chun ngành: Kế tốn

Mã số: 60340301

Ngƣời hƣớng dẫn: GS.TS. Trƣơng Bá Thanh

Bình Định – Năm 2017


i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu do tơi tự thực hiện.
Mọi kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa được ai
cơng bố trong bất cứ một cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Trần Thị Tuyền

h


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận văn này, em đã nhận được sự giúp
đỡ, góp ý tận tình của thầy giáo GS.TS. Trương Bá Thanh, cùng các anh
chị trong Cơng ty CP Giày Bình Định. Em xin chân thành cảm ơn!

h

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC SƠ ĐỒ
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... i
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Tổng quan các đề tài nghiên cứu có liên quan .............................................. 1
3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 3
6. Kết cấu của đề tài .......................................................................................... 3

h

CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU
TRÌNH BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP ....................................... 4
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI
BỘ .................................................................................................................. 4
1.1.1. Khái quát về kiểm soát nội bộ ...................................................... 4
1.1.1.1. Khái niệm ................................................................................... 4
1.1.1.2. Bản chất ..................................................................................... 5
1.1.1.3. Chức năng của kiểm soát nội bộ................................................ 5
1.1.1.4. Mục tiêu của kiểm soát nộibộ .................................................... 6
1.1.2. Các yếu tố cấu thành nên kiểm sốt nội bộ ................................. 7
1.1.2.1. Mơi trường kiểm sốt ................................................................. 7

1.1.2.2. Hệ thống thơng tin kế tốn......................................................... 9
1.1.2.3. Thủ tục kiểm soát ..................................................................... 10
1.1.2.4. Đánh giá rủi ro ........................................................................ 14


iv

1.1.2.5. Kiểm toán nội bộ ...................................................................... 15
1.1.3. Hạn chế của kiểm sốt nội bộ ..................................................... 15
1.2. CHU TRÌNH BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP ................ 15
1.2.1. Nội dung và đặc điểm của chu trình bán hàng ......................... 15
1.2.1.1. Nội dung và đặc điểm chu trình bán hàng............................... 15
1.2.1.2. Phương thức tiêu thụ và thanh toán ........................................ 16
1.2.1.3. Chứng từ sổ sách liên quan kế tốn liên quan đến chu trình
bán hàng................................................................................................ 16
1.2.1.4. Sai phạm có thể xảy ra trong chu trình bán hàng – thu tiền ... 16
1.2.2. Nguyên tắc ghi nhận và đo lƣờng doanh thu bán hàng ........... 17
1.2.3. Các rủi ro trong ghi nhận và đo lƣờng doanh thu bán hàng .. 18
1.3. NỘI DUNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH BÁN HÀNG
TRONG DOANH NGHIỆP ...................................................................... 18
1.3.1. Mục tiêu kiểm sốt nội bộ đối với chu trình bán hàng ............ 18

h

1.3.2. Tổ chức thông tin và truyền thông phục vụ kiểm sốt nội bộ
chu trình bán hàng................................................................................. 19
1.3.2.1. Thông tin .................................................................................. 19
1.3.2.2. Truyền thông ............................................................................ 21
1.3.3. Thủ tục kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng ........................... 22
1.3.3.1. Kiểm sốt q trình tiếp nhận đơn đặt hàng của người mua .. 22

1.3.3.2. Kiểm soát xét duyệt bán chịu ................................................... 22
1.3.3.3. Kiểm sốt xuất kho chuyển giao hàng hóa .............................. 23
1.3.3.4. Kiểm sốt q trình lập hóa đơn bán hàng ............................. 23
1.3.3.5. Kiểm soát ghi sổ nghiệp vụ và theo dõi thanh tốn ................. 23
1.3.3.6. Thẩm định và xóa sổ khoản nợ phải thu không thu được ........ 24
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .............................................................................. 26
CHƢƠNG 2:THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH
BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN GIÀY BÌNH ĐỊNH .................. 27


v

2.1. TỔNG QUAN VỀ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
CƠNG TY CỔ PHẦN GIÀY BÌNH ĐỊNH ............................................. 27
2.1.1. Q trình hình thành và phát triển của Cơng ty ...................... 27
2.1.2. Chức năng hoạt động sản xuất của Công ty ............................. 31
2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty .......................................... 34
2.1.4. Tổ chức cơng tác kế tốn của Công ty ....................................... 37
2.1.5. Đặc điểm doanh thu và hoạt động thu tiền bán hàng của
Công ty .................................................................................................... 39
2.1.5.1. Đặc điểm môi trường kinh doanh ............................................ 39
2.1.5.2. Phương thức tiêu thụ ............................................................... 40
2.1.5.3. Phương thức thanh toán .......................................................... 41
2.2. GIỚI THIỆU VỀ KIỂM SỐT NỘI BỘ TẠI CƠNG TY CỔ
PHẦN GIÀY BÌNH ĐỊNH ........................................................................ 42
2.2.1. Mơi trƣờng kiểm sốt .................................................................. 42

h

2.2.1.1. Nhân tố bên trong .................................................................... 42

2.2.1.2. Nhân tố bên ngồi .................................................................... 44
2.2.2. Các quy định, quy chế tại Cơng ty ............................................. 44
2.2.3. Đặc điểm cơng tác kế tốn ......................................................... 45
2.2.3.1. Tổ chức chứng từ tại Công ty .................................................. 45
2.2.3.2. Hệ thống tài khoản, sổ sách kế toán và báo cáo tài chính ...... 46
2.3. THỰC TRẠNG KIỂM SỐT NỘI BỘ DOANH THU VÀ THU
TIỀN BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIÀY BÌNH ĐỊNH.... 47
2.3.1. Đối với nghiệp vụ bán hàng ........................................................ 47
2.3.1.1. Mục tiêu kiểm soát ................................................................... 47
2.3.1.2. Thủ tục kiểm sốt kế tốn tại Cơng ty ..................................... 49
2.3.2. Thủ tục kiểm soát vật chất .......................................................... 63
2.3.3. Đối với nghiệp vụ thu tiền ........................................................... 65
2.3.2.1. Mục tiêu kiểm soát ................................................................... 65


vi

2.3.2.2. Kiểm soát kế toán ..................................................................... 65
2.3.4. Kiểm soát vật chất ....................................................................... 71
2.3.5. Đánh giá thực trạng kiểm soát nội bộ đối với doanh thu và
thu tiền bán hàng tại Công ty ............................................................... 72
2.3.5.1. Những kết quả đạt được trong cơng tác kiểm sốt nội bộ
doanh thu và thu tiền bán hàng tại Công ty ......................................... 72
2.3.5.2. Những hạn chế và rủi ro trong cơng tác kiểm sốt nội bộ
doanh thu và thu tiền bán hàng tại Công ty ......................................... 76
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .............................................................................. 79
CHƢƠNG 3:GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG KIỂM SỐT NỘI BỘ
CHU TRÌNH BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN GIÀY BÌNH
ĐỊNH .............................................................................................................. 80
3.1. CĂN CỨ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG KIỂM SỐT

NỘI BỘ CHU TRÌNH BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN

h

GIÀY BÌNH ĐỊNH .................................................................................... 80
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
CHU TRÌNH BÁN HÀNG TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN GIÀY BÌNH
ĐỊNH ........................................................................................................... 82
3.2.1. Hồn thiện mơi trƣờng kiểm sốt và cơng tác kế tốn............. 82
3.2.1.1. Hồn thiện phân cấp quản lý ................................................... 82
3.2.1.2. Hồn thiện chính sách nhân sự ............................................... 83
3.2.1.3. Hồn thiện cơng tác lập kế hoạch ........................................... 84
3.2.1.4. Hồn thiện tổ chức hệ thống kế tốn ....................................... 86
3.2.1.5. Hồn thiện trình tự ln chuyển chứng từ............................... 86
3.2.1.6. Hồn thiện hệ thống báo cáo ................................................... 87
3.2.2. Hoàn thiện các thủ tục kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng.. 87
3.2.2.1. Hoàn thiện thủ tục xét duyệt bán chịu và lập hóa đơn ............ 87
3.2.2.2. Hồn thiện thủ tục kiểm sốt doanh thu bán hàng .................. 88


vii

3.2.2.3. Hồn thiện thủ tục kiểm sốt nợ phải thu khách hàng ............ 89
3.2.2.4. Hồn thiện thủ tục kiểm sốt doanh thu bán hàng bằng tiền
mặt và tiền gửi ngân hàng .................................................................... 92
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU
TRÌNH BÁN HÀNG ................................................................................. 97
3.3.1. Kiến nghị với cấp trên Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định ....... 97
3.3.2. Kiến nghị với các doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng ....... 97
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .............................................................................. 98

KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ ( Bản sao)

h


viii

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Ý nghĩa

CT

Chứng từ

CP

Cổ phần

DNTN

Doanh nghiệp tư nhân

GTGT

Giá trị gia tăng

HĐKT

Hợp đồng kinh tế

HĐ

Hóa đơn

HĐBH

Hóa đơn bán hàng

KSNB

Kiểm sốt nội bộ

KH

Khách hàng

KCS

Bộ phận kiểm tra chất lượng hàng

L/C

Tín dụng chứng từ

h

NH

Ngân hàng

PX

Phân xưởng

PXK

Phiếu xuất kho

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TK

Tài khoản

TSCĐ

Tài sản cố định


ix

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Mục tiêu của hệ thống thơng tin kế tốn trong KSNB ................... 10
Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu thể hiện kết quả qua các năm 2014 - 2016 ............ 31
Bảng 2.2: Bảng báo cáo tổng hợp doanh số bán hàng của Cơng ty CP Giày
Bình Định ........................................................................................................ 55
Bảng 2.3: Bảng báo cáo bán hàng chi tiết theo mặt hàng của Cơng ty CP
Giày Bình Định ............................................................................................... 56

h


x

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Các yếu tố cấu thành kiểm soát nội bộ ............................................ 7
Sơ đồ 1.2: Khái qt về kiểm sốt chu trình bán hàng và thu tiền ................. 25
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty ........................................................... 36
Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy kế tốn ở Cơng ty................................................ 37
Sơ đồ 2.3: Sơ đồ kiểm sốt quy trình bán hàng cho các đại lý, nhà phân phối ....... 49
Sơ đồ 2.4: Sơ đồ kiểm sốt quy trình bán lẻ ................................................... 59
Sơ đồ 2.5: Sơ đồ quy trình bán hàng xuất khẩu .............................................. 61
Sơ đồ 2.6: Sơ đồ kiểm sốt quy trình thu tiền qua ngân hàng ........................ 67
Sơ đồ 3.1:Sơ đồ quy trình thẩm định khách hàng ........................................... 90
Sơ đồ 3.2: Sơ đồ quy trình kiểm sốt doanh thu bán hàng bằng tiền mặt ...... 94
Sơ đồ 3.3: Sơ đồ quy trình kiểm sốt doanh thu thanh toán qua ngân hàng... 96

h


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với sự cạnh tranh
khốc liệt và gay gắt trên thị trường. Để thành công trong lĩnh vực kinh
doanh ngoài chiến lược kinh doanh hiệu quả, đội ngũ quản lý tốt… các
doanh nghiệp còn phải hồn thành tốt cơng tác kiểm tra, kiểm sốt nhằm
hạn chế rủi ro, sai sót làm ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh và phát
triển doanh nghiệp.
Trong hoạt động của doanh nghiệp, kiểm sốt nội bộ góp phần tăng
cường tính hiệu quả của hoạt động doanh nghiệp, giảm thiểu rủi ro mất tài
sản và góp phần làm tăng thêm mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính
cũng như công tác tuân thủ các quy định của pháp luật.

h

Công ty Cổ phần Giày Bình Định là doanh nghiệp Cổ phần, hạch
toán độc lập. Hiện nay mức độ cạnh tranh về sản phẩm của Công ty trên
thị trường trong nước và thế giới ngày càng tăng với sự xuất hiện của rất
nhiều Công ty sản xuất khác ở thị trường trong nước và hàng nhập khẩu từ
các nước. Do đó, để có thể đứng vững trong mơi trường cạnh tranh, các
doanh nghiệp không những phải tự lực vươn lên trong q trình sản xuất
kinh doanh mà cịn địi hỏi phải hồn thiện và tăng cường kiểm tra, kiểm
sốt để hạn chế những sai sót gian lận có thể xảy ra và đề ra những phương
hướng, mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Xuất phát từ những yêu cầu cấp thiết trên, tôi chọn đề tài “Tăng
cường kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng tại Cơng ty Cổ phần Giày Bình
Định” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ.
2. Tổng quan các đề tài nghiên cứu có liên quan
Đề tài: Tăng cường kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng tại Cơng ty
Cổ phần Giày Bình Định là đề tài mang tính thực tiễn cao trong thời kì

2

hiện nay, phù hợp với nhu cầu hiện tại đáp ứng mục tiêu phát triển toàn
diện cho đất nước. Trong q trình tìm hiểu, tơi nhận thấy các tài liệu sau
có thể tham khảo: Đề tài: "Tăng cường kiểm sốt nội bộ chu trình bán
hàng và thu tiền tại Cơng ty cổ phần Cao su Đà Nẵng” và các tài liệu, giáo
trình tham khảo có liên quan đến việc kiểm soát doanh thu và thu tiền bán
hàng trong các loại hình doanh nghiệp.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu thực trạng tình hình KSNB chu trình bán hàng tại
Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định và nêu ra những mặt cịn yếu kém, thiếu
sót trong kiểm sốt nội bộ về hoạt động này tại Cơng ty. Từ đó, đề xuất các
giải pháp tăng cường hoạt động kiểm soát nội bộ chu trình bán hàng tại
Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định.
Để thực hiện hóa mục tiêu nghiên cứu đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu
luận văn đặt ra là:

h

 Làm rõ cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ
 Phân tích thực trạng kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng của Công
ty để chỉ ra những mặt đạt được, những hạn chế và nguyên nhân chủ
yếu.
 Đề xuất các giải pháp hồn thiện kiểm sốt nội bộ chu trình bán
hàng của Cơng ty phù hợp với bối cảnh hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận, phân tích kiểm sốt nội

bộ chu trình bán hàng của Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định
Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: nghiên cứu những vấn đề liên quan đến cơng tác kiểm
sốt nội bộ chu trình bán hàng tại Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định
Về thực trạng: lấy số liệu thực tế thông qua các báo cáo của Cơng ty
Cổ phần Giày Bình Định


3

5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp với phương pháp
thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp.... dựa trên phương pháp thu thập số
liệu được lấy từ các báo cáo, bản công bố thơng tin, từ cơ quan thống kê,
tạp chí... và được xử lý.
Các phương pháp cụ thể được sử dụng như: quan sát, thu thập, xử lý
số liệu, so sánh.... nhằm làm rõ thực trạng doanh thu và thu tiền bán hàng
tại Cơng ty.
6. Kết cấu của đề tài
Ngồi phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3
chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng
trong doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng kiểm sốt nội bộ chu trình bán hàng tại Cơng

h

ty Cổ phần Giày Bình Định.

Chương 3: Giải pháp tăng cường kiểm sốt nội bộ chu trình bán

hàng tại Cơng ty Cổ phần Giày Bình Định.


4

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ CHU TRÌNH
BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP
1.1.NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ
1.1.1. Khái quát về kiểm sốt nội bộ
1.1.1.1. Khái niệm
Trong mọi đơn vị thì kiểm tra, kiểm sốt ln là chức năng quan
trọng của quản lý. Chính vì vậy khi tổ chức hoạt động cho đơn vị, bên
cạnh những sắp xếp về nhân sự, cơ sở vật chất thì những biện pháp kiểm
sốt ln được các nhà quản lý quan tâm nhằm giảm thiểu rủi ro trong hoạt
động. Hiện nay có rất nhiều quan điểm về kiểm sốt nội bộ song có thể
nhắc đến một số quan điểmsau:
- Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 400 (VSA 400): Kiểm soát

h

nội bộ là các quy định và thủ tục kiểm soát do đơn vị được kiểm toán xây
dựng và áp dụng nhằm đảm bảo cho đơn vị tuân thủ pháp luật và các quy
định, để kiểm tra, kiểm soát, ngăn ngừa và phát hiện gian lận, sai sót; để
lập báo cáo tài chính trung thực và hợp lý; nhằm bảo vệ, quản lý và sử
dụng có hiệu quả tài sản của đơnvị.
- Theo chuẩn mực kiểm toán quốc tế số 400 (ISA 400): Kiểm soát
nội bộ là tồn bộ những chính sách và thủ tục do Ban Giám đốc của đơn
vị thiết lập nhằm bảo đảm việc quản lý chặt chẽ và sự hiệu quả của các
hoạt động trong khả năng có thể. Các thủ tục này địi hỏi việc tn thủ các

chính sách quản lý, bảo quản tài sản, ngăn ngừa và phát hiện các sai sót
hay gian lận, tính chính xác và đầy đủ của các ghi chép kế toán và đảm
bảo lập các báo cáo trong thời gian mong muốn.
- Theo Ủy ban các nhà tài trợ COSO (Committee of Sponsoring
Organization): Kiểm sốt nội bộ là quy trình được áp dụng bởi Hội đồng


5

quản trị, nhà quản lý và các cá nhân khác, được thiết lập để đem lại sự bảo
đảm tương đối nhằm thực hiện các mục tiêu sau:
 Bảo vệ tài sản
 Hiệu lực và hiệu quả quản lý
 Tính chất đáng tin cậy của báo cáo tàichính
 Sự tuân thủ các luật lệ và quy định hiện hành
- Theo liên đồn quốc tế (IFAC) kiểm sốt nội bộ là một hệ thống
chính sách, thủ tục được thiết lập nhằm đạt được bốn mục tiêu sau:
 Bảo vệ tài sản của đơn vị, ngăn ngừa và phát hiện các hành vi lãng
phí, gian lận hoặc sử dụng tài sản kém hiệuquả.
 Cung cấp thơng tin kế tốn chính xác và đáng tin cậy.
 Đánh giá hiệu quả hoạt động của đơnvị.
 Đánh giá việc chấp hành các chính sách, quy định của đơnvị.

h

Như vậy KSNB là một quá trình bao gồm nhiều hoạt động, liên tục
hiện diện ở mọi nơi trong tổ chức và liên kết chặt chẽ với nhau trong một
thể thống nhất. Nó bao gồm tồn bộ các hoạt động, chính sách và các thủ
tục kiểm sốt được thiết lập nhằm điều hành các hoạt động của đơn vị có
hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa và phát hiện các sai phạm trong đơn vị.

KSNB không chỉ giới hạn ở chức năng tài chính và kế tốn mà cịn kiểm
sốt các chức năng khác như hành chính, quản lý sản xuất...
1.1.1.2.Bản chất
Bản chất của kiểm soát nội bộ được hiểu là việc lập kế hoạch và xây
dựng các mục tiêu có liên quan trong đơn vị, để thực hiện được điều đó thì
phải đề ra những biện pháp và hành động phụ trợ thực hiện kế hoạch nhằm
đạt được những mục tiêu đã đề ra.
1.1.1.3.Chức năng của kiểm soát nội bộ
Giúp cho việc quản lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp một
cách có hiệu quả. Từ đó, phát hiện kịp thời những vấn đề trong kinh doanh


6

để đề ra các giải pháp.
Bảo đảm rằng các quyết định và chế độ quản lý được thực hiện đúng
thể thức và giám sát mức hiệu quả của việc thực thi các chế độ và quyết
định đó.
Ngăn chặn, phát hiện, xử lý kịp thời các sai phạm và gian lận trong
các hoạt động, các bộ phận của doanhnghiệp.
Ghi chép kế tốn đầy đủ, chính xác và đúng thể thức về các nghiệp
vụ kinh tế và hoạt động kinh doanh xảy ra.
Đảm bảo việc lập các báo cáo tài chính kịp thời, hợp lệ, tuân theo
các yêu cầu pháp định có liên quan và đảm bảo độ tin cậy của các thơng tin
phục vụ quản lý và báo cáo tài chính cho các đối tượng bên ngoài.
Bảo vệ tài sản và thông tin của đơn vị không bị mất mát, lãng phí,
lạm dụng và sử dụng sai mục đích.
1.1.1.4.Mục tiêu của kiểm soát nộibộ

h

 Bảo vệ tài sản của đơn vị;

 Bảo đảm độ tin cậy các thông tin;
 Bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý;
 Bảo đảm hiệu quả của hoạt động và năng lực quản lý.


7

1.1.2. Các yếu tố cấu thành nên kiểm soát nội bộ
HỆTHỐNG KIỂM SỐT NỘI BỘ

MƠI
TRƢỜNG
KIỂM

ĐÁNH
GIÁ RỦI
RO

HỆ THỐNG
THƠNG TIN
KT

HOẠT
ĐỘNG
KIỂM SỐT

Đặc thù quản lý

Cơ cấu tổ chức

Chính sách nhân sự
Cơng tác kế hoạch

Chứng từ kế
Sổ sách kê toán
Báo cáo kê toán

HỆ THỐNG
GIÁM SÁT

- Phê duyệt, ủy
quyền
- Phân cơng, phân
nhiệm

Ban kiểm sốt
Yếu tố bên ngồi

Mục tiêu kiểm sốt:
- Tính có thật
- Tính đầy đủ
- Sự đánh giá
- Sự phân loại
- Sự đúng kỳ
- Chuyển sổ và tổng hợp chính xác
- Trình bày và khai báo

Sơ đồ 1.1: Các yếu tố cấu thành kiểm sốt nội bộ

h

1.1.2.1. Mơi trường kiểm sốt

Một trong những yếu tố quan trọng cấu thành nên kiểm sốt nội bộ
chính là mơi trường kiểm sốt. Mơi trường kiểm sốt bao gồm toàn bộ các
nhân tố bên trong và bên ngoài đơn vị có tính mơi trường tác động đến
việc thiết kế, hoạt động và xử lý dữ liệu của các loại hình kiểm sốt nội bộ.
Các nhân tố thuộc mơi trường kiểm soát chung chủ yếu liên quan
đến quan điểm, thái độ, nhận thức cũng như hành động của các nhà quản
lý. Vì vậy khi các hoạt động kiểm tra, kiểm sốt được các nhà quản lý coi
trọng thì các quy chế về kiểm soát nội bộ sẽ được vận hành một cách có
hiệu quả bới các thành viên trong đơn vị.
Đặc thù quản lý: Đặc thù quản lý là những quan điểm khác nhau
trong điều hành hoạt động kinh doanh của các nhà quản lý. Các quan điểm
đó ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách, chế độ, cách tổ chức kiểm tra kiểm
sốt trong doanh nghiệp. Bởi vì chính các nhà quản lý này sẽ phê chuẩn


8

các quyết định, chính sách và thủ tục kiểm sốt sẽ áp dụng tại doanh
nghiệp. Nếu nhà quản lý có quan điểm kinh doanh lành mạnh, luôn tuân
thủ nguyên tắc đạo đức trong kinh doanh, coi trọng tính trung thực của báo
cáo tài chính và có những biện pháp để hạn chế tối đa rủi ro kinh doanh sẽ
làm cho mơi trường kiểm sốt lành mạnh, ngược lại thì kiểm sốt nội bộ sẽ
khơng được vận hành một cách có hiệu quả.
Cơ cấu tổ chức: Cơ cấu tổ chức trong một Cơng ty chính là sự phân
chia quyền hạn, trách nhiệm giữa các thành viên trong đơn vị. Cơ cấu tổ

chức được xây dựng hợp lý trong doanh nghiệp sẽ góp phần tạo ra mơi
trường kiểm sốt tốt. Cơ cấu tổ chức hợp lý đảm bảo một hệ thống xuyên
suốt từ trên xuống dưới trong việc ban hành, triển khai và kiểm tra, giám
sát các quyết định trong toàn bộ doanh nghiệp. Một cơ cấu hợp lý cịn góp
phần ngăn ngừa hiệu quả các hành vi gian lận, sai sót trong hoạt động tài
chính kế tốn của doanh nghiệp. Để thiết lập một cơ cấu tổ chức thích hợp

h

và có hiệu quả các nhà quản lý phải tuân thủ những nguyên tắc:
 Thiết lập sự điều hành và sự kiểm sốt trên tồn bộ hoạt động của
doanh nghiệp, khơng bỏ sót lĩnh vực nào đồng thời khơng có sự
chồng chéo giữa các bộ phận.
 Thực hiện sự phân chia rành mạch giữa ba chức năng: xử lý nghiệp
vụ, ghi chép sổ và bảo quản tài sản.
 Đảm bảo sự độc lập tương đối giữa các bộ phận.
Chính sách nhân sự: Trong kiểm sốt nội bộ nhân tố con người
ln được chú trọng đặc biệt vì nếu nhân viên có năng lực và tin cậy thì
nhiều q trình kiểm sốt có thể không cần thực hiện mà vẫn đảm bảo
được mục tiêu đề ra của kiểm soát nội bộ. Tuy nhiên để có được một đội
ngũ nhân viên có đủ trình độ và phẩm chất thì các nhà quản lý cần có
những chính sách về tuyển dụng, đào tạo, sắp xếp, đề bạt, khen thưởng và
kỷ luật nhân viên cụ thể, rõ ràng, phù hợp.