Bài giảng phương pháp nghiên cứu khoa học (bậc tiến sỹ) chương 0 hà quang thụy

BÀI GIẢNG
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
BẬC NGHIÊN CỨU SINH TIẾN SỸ
CHƯƠNG 0. TẠI SAO NGHIÊN CỨU SINH VÀ MÔN
HỌC?

PGS. TS. HÀ QUANG THỤY
HÀ NỘI 01-2021
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

1


Nội dung

1.
2.
3.
4.
5.

Tạo sao NCS và môn học
NCS Tiến sỹ: Một hành trình khổ ải
Giới thiệu học liệu
Mục tiêu và nội dung môn học
Kế hoạch học tập năm 2021

2

1. Tạo sao mơn học
“Có lần, một người bạn cho tôi một cuốn sách nhằm chỉ dẫn cho tôi
về bản chất của khoa học. Phản ứng ngay tức thì của tơi là khơng
cần một cuốn sách như vậy, vì ở thời điểm đó, tơi đã được vào biên
chế, được đề bạt Phó giáo sư với một hồ sơ có tiểu sử cơng bố tốt,
và hứa hẹn có thêm nhiều ấn phẩm. Rõ ràng, tôi nghĩ rằng tôi đã
biết khoa học là gì.
Tơi đã khơng thể sai hơn. Nhận ra được điều đó khơng phải vì mọi
nỗ lực trước đây của tơi là nhầm lẫn, sai sót, và thành cơng chỉ đến
tình cờ, mà đúng hơn là việc tìm hiểu về các nguyên lý cơ bản
của khoa học làm sáng tỏ các yếu tố cơ bản chi phối công việc
của một nhà khoa học. … nghiên cứu học thuật tương xứng với
bậc tiến sĩ được mô tả như là việc “nghiên cứu khoa học" theo một
"phương pháp khoa học“.”
Jan Recker (2013). Scientific Research in Information Systems: A Beginner's Guide
(Progress in IS). Springer. />
/>(2005 - : j83 + c77 + P5+ e3 + b2+i2)
3


Tạo sao NCS và môn học?
l

NCS Tiến sỹ tại Việt Nam: một số trao đổi

§ TS ~ hàn lâm ? Hoạt động nghiên cứu khoa học cơng ty
§ TS ~ “quá nhiều”

Tuyển sinh NCS hàng năm ở một số nước

châu Á và Mỹ

Xuất xứ mơn học
§ Luận án TS trong nước: Một vài hạn chế
§ Nguyên nhân: Phương pháp NCKH yếu là một yếu tố
§ Cần nghiên cứu về nghiên cứu Tiến sỹ: đóng góp thân tri thức và
sử dụng phương pháp khoa học
4


Tiến sỹ và cơng nghiệp: IBM
l

Nghiên cứu tại IBM: />
§ “Chuyển đổi cơng nghiệp và xã hội”
§ “Phát minh ra những thứ quan trọng đối với thế giới”
§ “… đang đi tiên phong trong các công nghệ đột phá và hứa hẹn nhất
biến đổi công nghiệp và xã hội, trong đó có tương lai của TTNT,
blockchain và tính tốn lượng tử.”
§ “Hơn 3000 nhà nghiên cứu trong 12 phịng thí nghiệm ở 6 châu lục”
§ Lĩnh vực: Accessibility, Artificial Intelligence, Blockchain, Energy and
environment, Financial services, Healthcare and life sciences, Internet
of Things, Quantum computing, Security, Semiconductors, Social good
§ Danh sách cán bộ NC Computer Science: hàng nghìn người https://
researcher.watson.ibm.com/researcher/people.php?lnk=hm)

Cơng bố
§ IBM Journal of Research and Development là một tạp chí SCI journal.
(Thomson Reuters Master Journal: SCI cao hơn SCIE)
5

IBM Science & Technology: Outlook 2021

https://
www.research.ibm.com/downloads/ces_2021/IBMResearch_STO_2021_W
Trích xuất, tích hợp và lập luận
với tri thức trên quy mô lớn

Các công cụ giúp xác định các
câu hỏi mới dựa trên
nhu cầu kiến thức cịn thiếu
Xuất phát điểm

Trình diễn máy tri thức dẫn dắt
các giả thuyết và câu hỏi mới

Các mơ hình sinh tự động đề xuất các giả
thuyết mới giúp mở rộng khơng gian khám phá
Phịng thí nghiệm người máy
tự động hóa thí nghiệm
và kết nối các
mơ hình kỹ thuật số
Phương pháp
và kiểm thử vật lý
khoa học tăng tốc
Phát hiện mẫu
và bất thường được
tích hợp với mơ phỏng
và thử nghiệm để rút ra

thơng tin chi tiết
mới

Chu trình khám phá khoa học đang sát lại theo những cách quan trọng
6


IBM: Trí tuệ nhân tạo
MIT-IBM Watson AI Lab: Một PTN cộng tác hàn lâm – công
nghiệp tập trung nâng cấp TTNT cơ bản
PTN IBM đang giải quyết một số thách thức lớn nhất về TTNT.
Các nhà khoa học và kỹ sư của IBM tập trung vào các đột phá
khoa học cơ bản để giúp định hướng tiến bộ TNTT. Các ấn
phẩm mới nhất của IBM bao gồm nhiều lĩnh vực TTNT cốt lõi.
Đào tạo mạng nơ-ron tăng
tốc có độ chính xác tương
đương dựa trên việc sử
dụng bộ nhớ tương tự.
Con đường hướng tới các bộ
tăng tốc phần cứng vừa
nhanh vừa tiết kiệm năng
lượng, đặc biệt trên các tầng
mạng nơ-ron được kết nối
đầy đủ.
/>7


IBM Trí tuệ nhân tạo: Tầm nhìn
l

TTNT biểu tượng thần kinh

§ Đang tích hợp các kỹ thuật biểu tượng thần kinh (neurosymbolic AI)
để xây dựng TTNT có thể thực hiện nhiều tác vụ phức tạp nhờ hiểu
biết và lập luận giống như con người.
l

Tin cậy TTNT

§ Tin cậy và an toàn nên vào lõi của TTNT bất kỳ được cung cấp. Bộ
phận nghiên cứu IBM đang xây dựng các công cụ cho phép các giải
pháp TTNT tin cậy và an tồn. XAI: Explainable Artificial
Intelligence
l

Kỹ nghệ TTNT

§ IBM đang xây dựng các công cụ để trợ giúp những người sáng tạo
TTNT giảm thời gian đào tạo, bảo trì và cập nhật mơ hình của họ.
l

Phần cứng TTNT

§ Các bộ tăng tốc tương tự và số của IBM đang thúc đẩy những cải tiến
lớn về sức mạnh tính tốn trong khi vẫn tiết kiệm năng lượng. Bộ
phận nghiên cứu của IBM đang phát triển các thiết bị và kiến trúc
phần cứng mới hỗ trợ sức mạnh xử lý đồ sộ với tốc độ chưa từng có
tháng 02/2021
đáp ứng theo yêu cầu của TTNT để phát huy hết tiềm năng. GPU và
8

Tiến sỹ và cơng nghiệp: Google
l

Nghiên cứu tại Google />
§ 2229 người ngày 10/12/2019 (1741: 14/9/2018, 1058:
08/9/2016, 831 : 28/12/2015)

§ kết hợp một lượng đáng kể các nghiên cứu dài hạn, kết thúc
mở do sự tò mò khoa học nhiều hơn nhu cầu sản phẩm hiện tại

§ Danh sách cán
bộ NC

Cơng bố gle/pubs/
§ 5690+: 11/12/2019 (4600+: 14/9/2018) chia sẻ ý tưở