MỘT SỐ ĐẶC TRƯNG CỦA NHÂN SINH QUAN PHẬT GIÁO VIỆT NAM

NHÊN SINH QUANTPHÊÅ
GIA
ÁOAV
ÂÁYNGHƠA
A NỐ
C

TRONG GIẤO DC ÀẨO ÀÛÁC CHOYSINH V
HOÂNG THC LÊN* - PHẨM THÕ MINH**

Ngây nhêån bâi: 18/03/2017; ngây sûãa chûäa: 20/03/2017; ngây duåt àùng: 21/03/2017.
Abstract:
  Educating  professional ethics  for  students  is  one  of  important  tasks  of  medicine  and  pharmacy  schools  with ai
practitionerswithprofoundknowledgeandakindheart.Therefore,educatingtraditionalvaluesandhumanityofreligionss
beconsideredintrainingprogrammeofmedicineschools.ThearticlepresentsthehumanisticvaluesofBuddhismandpoint
valuesinprofessionalethicseducationforstudentsmajoringinmedicineandpharmacyinVietnam.
Keywords:
Humanity,Buddhism,moraleducation,medicalstudents.

1.Nhờnsinhquan(NSQ)Phờồtgiaỏo
quaó,luờnhửỡi,laõdoõngbiùởnửồngsinhdiùồtnửởitiùởpvử
NSQPhờồtgiaỏolaõhùồthửởngcaỏcquaniùớmcuóa cuõng,vửtờồncuóaỳõisửởng,trongvoõngbaỏnhxesinhtỷó,
Phờồtgiaỏovùỡnguửỡngửởc,baónchờởtvaõcờởutaồo,vùỡcuửồc
kiùởpsauseọgựồthaỏihờồuquaócuóakiùởptrỷỳỏcùớrửỡilaồi
ỳõicuóaconngỷỳõioỏlaõsỷồkhửớ,lủgiaóinguyùnnhờnvũ
gieonhờnchonhỷọngkiùởpsửởngkùởtiùởp,bỷỏctranhhờồu
saokhửớ,thaỏiửồ,haõnhvi,phỷỳngphaỏptutờồpcuóa kiùởpỷỳồchũnhthaõnhbỳóinhỷọngneỏtveọcuóatiùỡnkiùởp...
conngỷỳõiùớthoaỏtkhửớ.Phờồtgiaỏodỷồatrùntriùởtlủnhờn Nghiùồpgựổnboỏ,chiphửởiỳõisửởngcuóaconngỷỳõi,gieo
quaó,raỳõinhựỗmcỷỏukhửớ,cỷỏunaồnnùntriùởtlủnhờn nhờnnaõohỷỳóngquaóờởy;laõmlaõnhỷỳồcquaótửởt,laõm
sinhchỷỏaỷồnggiaỏtrừnhờnvựn,nhờnaồosờusựổc. aỏcchừuquaóxờởu,ngỷỳõitrửỡngthũngỷỳõihỷỳóng.
TriùởtlủnhờnsinhcuóaPhờồtgiaỏobaogửỡm:Tỷtỷỳóng

1.2.Tỷỏdiùồuùởtrongquanniùồmnhờnsinh
luờnhửỡi-nghiùồpbaỏo;tỷỏdiùồuùở;thờồpthiùồn,baỏtchủnhcuóaPhờồtgiaỏo.
aồovaõNiùởtbaõn.
-Khửớùở:Phờồtgiaỏoquanniùồmcuửồcỳõiconngỷỳõi
1.1. Tỷtỷỳóng luờnhửỡi - nghiùồp baỏo . Theo laõbùớkhửớ.BaỏtkhửớtheoquanniùồmcuóaPhờồtgiaỏooỏlaõ:
Phờồtgiaỏo,luờồtnhờnquaóbiùởnhoaỏvửthỷỳõng,khửng sinhkhửớ,laọokhửớ,bùồnhkhửớ,tỷókhửớ,aỏibiùồtlilaõkhửớ,oaỏn
coỏcaỏibaónngaọcửởừnh,khửngcoỏcaỏithỷồcthùớ,khửngtựnghửồi,sỳócờỡubờởtựổc,nguọthuồuờớnlaõkhửớ...Caỏikhửớ
coỏhũnhthỷỏcnaõotửỡntaồivụnhviùợn.Caỏinhờnnhỳõcoỏ
cuóaconngỷỳõimangtủnhtờởtyùởu,ỷỏcPhờồtchorựỗng
caỏiduyùnmỳỏisinhraỷỳồcquaó,quaólaồinhỳõcoỏ
conngỷỳõisinhraaọlaõkhửớ,vũcoỏsinhlaõcoỏdiùồt,ờylaõ
duyùnmaõthaõnhnhờnkhaỏc,nhờnkhaỏclaồithaõnh quyluờồttờởtyùởucuóatỷồnhiùn.Sinhraùớtửỡntaồiỷỳồc
quaó...Cỷỏthùởnửởitiùởpnhausinhsinh,diùồtdiùồt,vử conngỷỳõiphaóitraóiquarờởtnhiùỡubiùởncửở,thựngtrờỡm,
cuõngvửtờồn.
ửởimựồtvỳỏinhiùỡutaỏcửồngcuóatỷồnhiùn,xaọhửồivaõbaón
Nhờn chủnhlaõnguyùnnhờnbùntrongtrỷồctiùởp
thờn,nùnphaóisuynghụ,lỷutờmùớsuyxeỏtchủnchựổn,
sinhrakùởtquaó,Quaólaõkùởtquaó;
Nhờn laõnựnglỷồcphaỏt biùởtroọluờnhửỡilaõkhửớ,ùớtraỏnhkhoóivoõngluờnhửỡibờởt
ửồng,Quaólaõsỷồhũnhthaõnhcuóanựnglỷồcphaỏtửồngtờồnoỏ,conngỷỳõiphaóidiùồttrỷõvửminh,tiùutrỷõsờn
ờởy.Nhờn vaõQuaólaõ2traồngthaỏitiùởpnửởinhauỷỳồchờồnùớỷỳồcgiaóithoaỏt.
hũnhthaõnhtrongquaỏtrũnhphaỏtsinh,phaỏttriùớnvaõtiùu
-Tờồpùở-nhỷọngnguyùnnhờnsờuxacuóakhửớ.
vongcuóavaồnvờồt.Nùởukhửngcoỏ
nhờn thũkhửngcoỏ ỷỏcPhờồtdaồyrựỗng,vaồnvờồttrùnỳõiùỡunựỗmtrong
quaó;nùởukhửngcoỏquaóthũkhửngcoỏnhờn .Nguyùn
mửởiquanhùồnhờnquaómaõsinhhaydiùồt.Baónthờn
nhờnchủnhtrỷồctiùởpcuóamửồthiùồnhỷọulaõnhờn,nguyùn mửợingỷỳõilaồiphaóichừukhửớ,nhỷngcaỏikhửớnỳicon
nhờngiaỏntiùởpaónhhỷỳóngùởnquaólaõduyùn-ờygoồi ngỷỳõikhửngphaóitỷồnhiùn,hayngờợunhiùnmaõcoỏ,noỏ
laõnhỷọngiùỡukiùồnphuồthuửồc;trongoỏ,duyùnduõng lùồthuửồcvaõotờồpnhờnrửỡitheoluờồtnhờnquaóchi

ùớchúnguyùnnhờngiaỏntiùởp.Thờồpnhừnhờnduyùn
phửởi.Tờồpnhờnlaõvửminh,chủnhvũvửminhnùn
seọtaồothaõnhvoõngtroõn
nghiùồpbaỏoluờnhửỡi.Phờồtgiaỏo conngỷỳõimuửởntửỡntaồimaọi,nhỷngthỷồctaồicỷỏluửn
chorựỗng,conngỷỳõiphaóichừutraỏchnhiùồmtrỷỳỏchaõnh biùởnửớitrongdoõngchaóyvửcuõng,vửtờồn,trongvoõng
vivaõhờồuquaócuóamũnh.Nghiùồplaõsỷồhoaồtửồngcuóayỏ
* Trûúâng Àẩi hổc Sû phẩm Hâ Nưåi
nghơ, lúâi nối vâ hânh àưång ca mưỵi ngûúâi tẩo thânh kïët
quẫ vïì sau. Trong triïët lđ nhên sinh Phêåt giấo, nhên - **Trûúâng Àẩi hổc Y Dûúåc Cêìn Thú

150 Tẩp chđ Giấo dc SƯË ÀÙÅC BIÏÅT

(Thaáng 3/2017)


sinh,laọo,bùồnh,tỷó;cuọngchủnhvửminhnùnconngỷỳõi goồilaõtaỏmconỷỳõngtuaồoỷỏc,trủtuùồvaõniùỡmtin
luửncoibaónthờnmũnhlaõnhờởtvaõchúcoỏta,khửngbiùởt kùởthỳồp.
ỷỳồctờỡmquantroồngcuóamửởinhờnduyùn;cỷỏlờỡm
1.3.Thờồpthiùồn (traỏnh3nghiùồpaỏccuóathờn:saỏt
tỷỳóngrựỗngcaỏitửilaõquantroồng,laõcaỏicoỏthỷồccờỡn
sinh,trửồmcựổp,taõdờm;
traỏnh4nghiùồpaỏccuóakhờớu:
phaóibaỏmvủu,cuóngcửởvaõthoóamaọnnhucờỡucuóacaỏi
noỏidửởi,noỏilỷỳọihaichiùỡu,noỏilỳõiaỏcửồc,noỏilỳõithùudùồt;
tửi.Tham,sờn,si (tamửồc),laõ3thỷỏphiùỡnnaọocựn traỏnh3nghiùồpaỏccuóayỏ:
tham,sờn,si).Nhựổcnhỳómửợi
baón,nguyùnnhờnnaóysinhvửsửởphiùỡnnaọo.Toỏmlaồi, ngỷỳõitrỷỳỏckhihaõnhửồng,phaóibiùởtaỏnhgiaỏnhỷọng
coỏthùớquyvùỡ12nguyùnnhờnsinhraphiùỡnnaọocuóa
giaỏtrừ,lỳồiủchcuọngnhỷnhỷọngthiùồtthoõi,mờởtmaỏtcuóa
conngỷỳõioỏlaõ:Vửminh-Haõnh-Thỷỏc-Danhsựổc- ngỷỳõikhaỏcdỷỳỏiconmựổtcuóamũnh.Phờồtdaồy,nhỷọng

Luồcnhờồp-Xuỏc-Thuồ-Ai-Thuó-Hỷọu-Sinh-Laọotỷó.
iùỡucoỏlỳồimangùởnsỷồtửởteồpchobaónthờn,giaũnh
-DiùồtùởlaõchờnlủmaõỷỏcPhờồtdaồychuỏngtacờỡnvaõcửồngửỡngxaọhửồithũkhoỏkhựnùởnmờởycuọngphaói
phaóithỷồchaõnhùớaồtỷỳồctraồngthaỏitiùudiùồtnguyùn cửởgựổngnửợlỷồcùớlaõmchobựỗngỷỳồc;coõn,nhỷọng
nhờngờykhửớau.Diùồtùở laõkhaónựngtriùồttiùu viùồcxờởu,bờởtlỳồichomũnhvaõchongỷỳõithũduõlaõiùỡu
ỷỳồcsỷồaukhửớnỳicuửồcsửởngnhờnsinhùớdờợn nhoónhờởtcuọngnùntraỏnh.Nùởucuửồcsửởng,mửợingỷỳõi
ùởncaónhgiỳỏiNiùởtbaõn(Nirvana).Phờồtgiaỏoquan trongchuỏngtabiùởtsửởngbaodunghỳn,vừthahỳn,
niùồm,ỳõingỷỳõilaõbùớkhửớ,songconngỷỳõihoaõntoaõn trungthỷồcvaõtrongsaỏnghỳnthũcuửồcỳõiseọtửởteồp,
coỏkhaónựngtỷồtờồndiùồtỷỳồcnửợikhửớaunỳicuửồckhửngcoõnkhửớau,phiùỡnnaọo.
sửởngnhờnsinhùớaồtỷỳồcanlaồc,haồnhphuỏc;diùồt
1.4.Baỏtchủnhaồo laõphỷỳngthỷỏcthỷồchaõnhùớ
ỷỳồcaỏiduồc,phaỏỷỳồcchờởpngaọ,xoaỏboóỷỳồcvử
oaồntuyùồtaukhửớcuóaconngỷỳõi.Mửợingỷỳõinửợlỷồc
minh. NiùởtbaõntrongPhờồtgiaỏokhửngphaóilaõthiùn reõnluyùồnaồoỷỏc,diùồttham,sờn,si,diùồttrỷõvửminh
ỷỳõngnhỷThiùnChuỏagiaỏo,maõlaõmửồttraồngthaỏibựỗngngoồneõntrủtuùồùớaồttỳỏicoọiNiùởtbaõn,coọitờm
tờmlinhhoaõntoaõnthanhthaón,yùntụnh,saỏngsuửởt, linhthanhtừnh,từchdiùồt,thuờỡnkhiùởt,haồnhphuỏcvaõtỷồ
khửngvoồngửồng,diùồtaỏiduồc,xoaỏboóvửminh,chờởmdotuyùồtửởi.Trongoỏ,mửợimửồtnửồidungcuóa
Baỏt
dỷỏtmoồikhửớau,phiùỡnnaọo.
chủnhaồolaồicoỏgiaỏtrừriùng:
-Chủnhkiùởnlaõsỷồhiùớu
ùớaồtùởncaónhgiỳỏi
Niùởtbaõn,Phờồtgiaỏokhuyùn biùởt,nhũnnhờồnuỏngựổn,nhờồnthỷỏcroọvùỡ
tỷỏdiùồuùở,
conngỷỳõinùntutờồptheo Giỳỏi-ừnh-Tuùồ
;trong hiùớuuỏngvùỡbaónchờởtcuóatờởtcaósỷồvờồt,hiùồntỷỳồng
oỏ,Baỏtchủnhaồolaõphỷỳnghỷỳỏngchungchomoồi anghiùồnhỷọutrongỳõisửởng.Ngỷỳõicoỏchủnhkiùởnseọ
ngaóỷỳõngdờợnùởnNiùởtbaõn;conngỷỳõinùnyùu
biùởtphờnbiùồtuỏngsai,tỷõoỏiùỡuchúnhmoồihaõnh
thỷỳng,chiaseó,tỷõbi,húxaóùớmũnhvaõmoồingỷỳõiửồngtheotờmtrủsaỏngsuửởt;-Chủnhtỷduylaõsỷồsuy

ùỡuỷỳồchỷỳónghaồnhphuỏc.Trongoỏ:Tỷõlaõtờm nghụ,phaỏnxeỏtuỏngvỳỏileọphaóisaukhiaọthờởuhiùớu
phaóitụnh,chờnthaõnh,cỳóimỳó,biùởtyùuthỷỳng,tửn baónchờởttờởtcaóhiùồntỷỳồngcuọngnhỷsỷồvờồttrongcuửồc
troồngconngỷỳõivaõvaồnvờồttrùntraỏiờởt;laõmviùồcgũ
sửởng;-Chủnhngỷọ,lỳõinoỏichờnchủnh,coỏlỳồichomũnh
cuọngphaóibiùởtựồtlỳồiủchcuóaconngỷỳõi,tờồpthùớ,xaọ
vaõtờởtcaómoồingỷỳõi,khửngnoỏiiùỡusaitraỏiùớtaồo
hửồilùntrùnhùởt,mongtờởtcaóỷỳồcanlaõnh,haồnh nghiùồpaỏc;-Chủnhnghiùồplaõhaõnhửồngchờnchủnh,
phuỏc.Bilaõsỷồthỷỳngxoỏt,caómthửngtrỷỳỏcnửợiau sửởngbựỗngnghùỡnghiùồp,viùồclaõmchờnchủnh,lỷỳng
khửớcuóangỷỳõikhaỏc,laõli
ùỡuthuửởcchỷọabùồnhtaõnbaồo, thiùồn,uỏngleọphaói,coỏkhaónựngtaồonghiùồpthiùồn;khửng
ửồcaỏc;laõửồnglỷồcthuỏcờớyconngỷỳõirungửồngvaõ
phaồmphaỏp,khửngsaỏtsinh,trửồmcựổphaytaõdờm,
haõnhửồngtrỷỳỏcsỷồaukhửớ,bờởthaồnhcuóangỷỳõikhaỏc;khửnglaõmviùồctraỏivỳỏilỷỳngtờmaồoỷỏc,ùớ3nghiùồp
thửngcaóm,chiaseó,xoadừunửợiaucuóangỷỳõikhaỏc trong saồch (thờn nghiïåp,  khêíu  nghiïåp,    nghiïåp);
vúái mong mën sệ gip chng sinh thoất khỗi khưí- Chđnh mïånh lâ ni dûúäng mïånh sưëng ca mịnh
àau.  Hó lâ vui vễ, hẩnh phc khi chng sinh àûúåc mưåt cấch chên chđnh. Tưn trổng vâ bẫo vïå sinh mïånh
hẩnh phc; khưng ganh ghết, àưë kõ, sên hêån. Xẫ lâ ca ngûúâi khấc nhû sinh mïånh ca mịnh, khưng lâm
khoan dung, àưå lûúång, biïët bng bỗ; khưng tham
nhûäng àiïìu cố hẩi àïën sinh mïånh ca ngûúâi khấc;
lam, đch kó. Àêy cng chđnh lâ tinh thêìn lẩc quan tưn - Chđnh tinh tiïën lâ cưë gùỉng chên chđnh, gưìm: cưë gùỉng
giấo vâ tđnh nhên bẫn ca Phêåt giấo tưn trổng con diïåt trûâ cấi ấc àậ phất sinh, cưë gùỉng àê nến cấi ấc àang
ngûúâi vâ àûa con ngûúâi vïì võ trđ ca nố, hûúáng con hóåc sùỉp phất sinh, cưë gùỉng ni dûúäng vâ phất huy
ngûúâi àïën niïìm hẩnh phc tuåt àưëi - khất vổng cacấi thiïån, lâm nhiïìu viïåc thiïån, viïåc tưët hún nûäa; - 
Chđnh
con ngûúâi mën àẩt túái chên - thiïån - mơ.
niïåm lâ suy nghơ chên chđnh, suy nghơ nhûäng àiïìu
- Àẩo àïë lâ con àûúâng thûåc hânh àïí diïåt khưí. Theo hay lệ phẫi, chó suy nghơ chđnh phấp, gẩt bỗ nhûäng
quan niïåm ca Phêåt giấo, cố nhiïìu con àûúâng àïí suy nghơ sai lêìm vâ nhûäng hânh àưång khưng àng
thoất khưí, trong àố con àûúâng tu “Trung àẩo”: Giúái - àùỉn, khưng ph húåp vúái giấo lđ giẫi thoất mâ Àûác Phêåt
Àõnh - Tụå (tam giúái) mâ chi tiïët lâ 

bất chđnh àẩo, côn àậ dẩy; 
- Chđnh àõnh lâ têåp trung tû tûúãng giûä cho thên

(Thấng 3/2017)

Tẩp chđ Giấo dc SƯË ÀÙÅC BIÏÅT 151


tờmthanhtụnh,trủtuùồỷỳồcsaỏngsuửởt,tờmhửỡnthanh PhờồtgiaỏogiuỏpchoSVYDỷỳồccoỏlửởisửởnghỷỳỏngthiùồn,
thaón,dỷỏtboómoồibuửỡn,vuicuóatrờỡntuồc,nhựỗmcoỏỷỳồc
vừtha,nhờnaỏivaõbaodungvỳỏingỷỳõibùồnh;haồnchùở
caỏchnhũntửớngthùớ,khaỏchquan,chờnthỷồcvùỡmoồisỷồ nhỷọnghaõnhvitiùucỷồctrongcuửồcsửởngvaõnghùỡnghiùồp
vờồt,hiùồntỷỳồngcuóacuửồcsửởng.
saunaõy;coỏthùmửồnglỷồcùớsửởngeồphỳn,yùu
1.5.Niùởtbaõnvaõsỷồgiaóithoaỏt. Niùởtbaõntrong thỷỳngconngỷỳõivaõyùutửớquửởchỳnnỷọa...
tiùởngPhaồnlaõNirvana,laõsỷồoaồntrỷõduồcvoồng,dỷỏt 2.2.CoỏthùmửồnglỷồcùớgiuỏpSVlaõmtửởtcửng
nghiùồpluờnhửỡi,thanhtừnhtuyùồtửởi.Niùởtbaõnkhửng viùồckhaỏmchỷọabùồnhsaunaõy .Triùởtlủnhờnquaónoỏi
phaóilaõthùởgiỳỏicuóangỷỳõiaọchùởt,maõlaõmửồttraồngthaỏi
chungvaõbaỏtchủnhaồonoỏiriùngcoỏyỏnghụacỳbaón
ngaycaóconngỷỳõisửởngcuọngcoỏthùớaồtùởnỷỳồc, sờusựổcvùỡviùồcreõnluyùồnvaõphaỏttriùớnnhờncaỏch,
ờylaõnỳitụnhlựồngngỷngoồngcuóakhửnggian,thỳõi phờớmchờởtngỷỳõibaỏcsụ,dỷỳồcsụtỷỳnglai.ỷỳồctrang
gian,moồiduồcvoồng,tham-sờn-siùỡubừtiùutrỷõ bõ giấ trõ nhên vùn trong triïët lđ nhên sinh Phêåt giấo
hoân toân. “Niïët bân lâ mưåt trẩng thấi têm thûác hoân
gip SV Y Dûúåc nhêån thûác àûúåc trấch nhiïåm ca bẫn
toân thanh thẫn, n tơnh, sấng sët, khưng dc vổng, thên phẫi rên luån chun mưn vûäng vâng, kơ nùng
diïåt dc, xốa vư minh, chêëm dûát mổi khưí àau, phiïìn giao tiïëp, ûáng xûã bao dung, nhên ấi, sưëng cố trấch
nậo” [1; tr 47]. Niïët bân cố àùåc tđnh cú bẫn sau: - Têm nhiïåm hún vúái bẫn thên, hûúáng túái sûå trung thûåc, ngay
thûác sấng sët, tiïu trûâ nhûäng nhêån thûác sai lêìm cathùèng vâ nưỵ lûåc àïí vûúåt khố. Sau khi ra trûúâng, hổ sệ
con ngûúâi; - Lâ trẩng thấi thanh lûúng mất mễ, àoẩn cố trấch nhiïåm vúái ngûúâi bïånh, tưn trổng bïånh nhên;
trûâ dc vổng, chêëm dûát àau khưí, phiïìn nậo; - Khưng chùm sốc sûác khỗe cưång àưìng chu àấo; khưng lúåi

cố thúâi gian, khưng gian, vư àõnh vïì mổi mùåt, khưng dng danh lúåi nghïì nghiïåp àïí lâm giâu bêët chđnh. Khi
cố àiïím khúãi àêìu vâ cng khưng cố àiïím kïët thc;thêëm nhìn triïët lđ àẩo àûác Phêåt giấo trong àúâi sưëng “úã
- Vư ngậ khưng hịnh tûúáng.
hiïìn gùåp lânh”, “ấc giẫ ấc bấo”... thị hổ sệ cưë gùỉng
Sûå giẫi thoất
 lâ mưåt trong nhûäng nưåi dung trổng hoân thiïån bẫn thên, hûúáng túái cấi thiïån, loẩi trûâ cấi ấc;
têm, quan trổng nhêët ca Phêåt giấo. Chđnh tû tûúãng khùỉc phc thấi àưå hấch dõch, thư lưỵ trong cû xûã vúái
mong mën giẫi thoất khỗi nhûäng khưí àau, phiïìn nâo bïånh nhên vâ vúái ngûúâi khấc... biïët nhêỵn nẩi, kiïìm chïë
àậ gốp phêìn hịnh thânh nïn tưn giấo Phêåt giấo. 
Giẫi baónthờn,traỏnhlaõmnhỷọngiùỡuaỏc(quaỏtmựổngbùồnh
nghụalaõcỳóira,thaỏora,thaỏoboó,phờngiaói,chiataỏch, nhờn,gờykhoỏkhựn,phiùỡnhaõtrongkhaỏmchỷọabùồnh,
laõmchohiùớu;thoaỏtlaõvỷỳồtra,siùuviùồt,vỷỳồtlùntrùnsỷồ laõmnhỷọngiùỡusaitraỏiùớvỳveỏt,moỏctuỏi,haõnhhaồ
raõngbuửồchùồluồy.
Giaóithoaỏt
laõcỳóimỳósỷồraõngbuửồcngỷỳõibùồnh...)ùớtraỏnhrỳivaõonghiùồpaỏc,khửngỷỳồc
cuóavờồtchờởtvaõyỏthỷỏcvỷỳnùởnhaồnhphuỏctỷồdotheo
taỏisinhvaõonhỷọngkiùởptửởteồp;tỷồgiaỏcreõnluyùồn,hoaõn
nguyùnnghụa;laõ sỷồcỳóiboónhỷọngraõngbuửồccuóa
thiùồnnhờncaỏch,phờớmchờởtnhờnvựn,nhờnaỏicuóa
nghiùồpbaỏoluờnhửỡi,nhỷọngnửợikhửớcuóathùởgianùớ ngỷỳõithờỡythuửởc.Mựồtkhaỏc,nhỳõaónhhỷỳóngcuóaNSQ
ỷỳồctỷồdo,tỷồtaồitrongtờmthỷỏc
[2;tr26].
PhờồtgiaỏoaọgiuỏpSVYDỷỳồcreõnluyùồnỷỳồcỷỏctủnh
2.YnghụacuóaNSQPhờồtgiaỏotronggiaỏoduồc thiùồn,loõngbiùởtỳn,giaỏtrừnhờnvựnửởivỳỏingỷỳõibùồnh;
aồo ỷỏcchosinhviùn(SV)Y DỷỳồcViùồt Nam
coỏhaõnhvicỷxỷóuỏngmỷồc,phuõhỳồpvỳỏivựnhoỏa,aồo
hiùồnnay
lủcuóadờntửồcvaõnghùỡnghiùồp.
2.1.Nờngcaohiùồuquaógiaỏoduồcaồoỷỏc,loõng
NSQPhờồtgiaỏothùớhiùồnmửồttriùởtlủvùỡsỷồcửngbựỗng,

yùuthỷỳngconngỷỳõichoSVYDỷỳồc
.Triùởt lủ giaỏoduồcconngỷỳõinoỏichungvaõSVYDỷỳồcnoỏiriùng
NSQPhờồtgiaỏoaọthỷồcsỷồựnsờuvaõoaồolủtruyùỡn phaóibiùởtsửởnglaõnhmaồnh,khuyùởnkhủchconngỷỳõilaõm
thửởngdờntửồc,aónhhỷỳóngsờusựổcùởntờmlủ,lửởisửởng,nhiùỡuviùồctửởt,viùồcthiùồn,laỏnhxaiùỡuaỏc,traỏnhlaõm
phongtuồc,tờồpquaỏncuóaxaọhửồiViùồtNam.asửởngỷỳõinhỷọngviùồcbờởtnhờnphinghụaùớxờydỷồngmửồtcuửồc
ViùồttiùởpnhờồnaồoPhờồttỷồgiaỏc,bỳóitriùởtlủaồoỷỏc,
sửởngtửởteồpnỳitrờỡnthùở.Chủnhnhỷọnggiaỏtrừaồoỷỏc
nhờnvựn,hỷỳỏngthiùồn.ỷỏcPhờồtdaồycửngbựỗng,baỏc trùnờymaõPhờồtgiaỏongaõycaõngcoỏvừtrủvỷọngchựổc
aỏi,tỷõ,bi,hú,xaó,khửngoaỏngheỏt,thuõhờồn...HờỡunhỷtrongtờmthỷỏcmửợingỷỳõidờnViùồtNam,khựốngừnh
ngỷỳõidờnViùồtnaõocuọngtinrựỗng:coỏỷỏckhửngsỷỏcsỷỏcsửởnglờubùỡncuóanoỏửởivỳỏidờntửồcViùồtNam.
maõựn;sửởngvửaồoỷỏc,traỏiluờnthỷỳõngaồolủ,ựổtseọ 2.3.GiaỏoduồcSVYDỷỳồcbiùởtchờởpnhờồnhoaõn
bừquaóbaỏo.Vũthùở,ỷỳồclụnhhửồitriùởtlủnhờnsinhPhờồtcaónhthỷồctaồi.TheoPhờồtgiaỏo,moồiphiùỡnnaọocuóa
giaỏoseọgiuỏpSVYDỷỳồcsửởngbaodung,vừthahỳn; conngỷỳõilaõdotỷduysailờỡmvùỡsỷồvờồtgờynùn.Cho
ỷỏngtrỷỳỏcnhỷọngmờuthuờợnluửntũmcaỏchgiaóiquyùởt nùn,trongỳõisửởngthỷồctaồi,khiSVYDỷỳồcửởimựồtvỳỏi
nhờnvựn,lờởyờntraóoaỏnùớcoỏcuửồcsửởngyùnbũnh, nhỷọngbờởtcờồp,ruóiro,bờởthaồnh,hoồseọitũmnguyùn
nhờnvựn,nhờnaỏi.Tronghoồctờồpluửncoỏtinhthờỡn nhờnùớgiaóiquyùởt,khửngrỳivaõobờởtlỷồc,khuónghoaóng
oaõnkùởt,seóchia,giuỏpỳọbaồnbeõ;coỏtinhthờỡntraỏchniùỡmtin.iùỡunaõy,xuờởtphaỏttỷõtriùởtlủPhờồtgiaỏolaõgiaỏo
nhiùồmvỳỏiTửớquửởcvaõcửồngửỡng.Bùncaồnhoỏ,NSQ duồcconngỷỳõibiùởt
tỷồchờởpnhờồnmũnh
.NSQPhờồtgiaỏo

152 Taồp chđ Giấo dc SƯË ÀÙÅC BIÏÅT

(Thấng 3/2017)


giaỏoduồcSVYDỷỳồcbiùởtchờởpnhờồnsỷồthờồtconngỷỳõicuóaconngỷỳõi.Nùởutaồonghiùồpaỏc,conngỷỳõiphaói
mũnhvaõcuửồcỳõimũnh,tusỷóachủnhmũnhmaõkhửng chừusỷồthửởngkhửớ;nghiùồpthiùồnỷaconngỷỳõiùởn
ửớlửợichongỷỳõikhaỏc,choxaọhửồi.
haồnhphuỏc.Nghiùồpmangtủnhchờởtcửngbựỗngtuyùồt

Bùncaồnhoỏ,tỷtỷỳóngnhờnvựncuóaPhờồtgiaỏo ửởivũnoỏkhửngchỷõamửồtai.Vũthùở,thờởmnhuờỡntỷ
khuyùởnkhủchconngỷỳõiaồtỷỳồcNiùởtbaõnnỳitrờỡn tỷỳóngnaõy,SVYDỷỳồcseọcoỏyỏthỷỏctỷdỷỳọngreõnluyùồn
thùở.TheoPhờồtgiaỏoaồithỷõa,conngỷỳõicoỏthùớaồtbaónthờn,sửởngcoỏtraỏchnhiùồmvỳỏibaónthờn,giaũnh
ùởnNiùởtbaõnHỷọuDỷ-Niùởtbaõnngaytrờỡnthùởbựỗngvaõxaọhửồihỳn.
caỏchhaõnhthiùồntủchỷỏc,hiùớuỷỳồcnhờnsinhthùởthaỏi
Thuyùởtnhờnquaó,nghiùồpbaỏovaõluờnhửỡicuóaPhờồt
vaõbiùởtbuửngxaónhỷọngthỷỏmaõconngỷỳõimuửởngiỷọ
giaỏogiuỏpconngỷỳõithờởychùởtkhửngphaóilaõaọhùởt,
choriùngmũnh:tiùỡnbaồc,vờồtchờởt,aỏitũnh...vaõkhửng moồihaõnhửồngcuóaconngỷỳõikhửngchúaónhhỷỳóng
coỏthaỏioỏghengheỏtganhtừvỳỏinhỷọngngỷỳõihỳnùởnconngỷỳõicaóỳõinaõy,kiùởpnaõymaõcoõnaónhhỷỳóng
mũnh.TờmlủcuóamửồtbửồphờồnconngỷỳõiViùồtNam,ùởnkiùởpsau.Mựồcduõcoõnnhỷọnghaồnchùởnhờởtừnh,
trongoỏcoỏSVchungthỷỳõngcoỏthaỏiửồửởkừ,ganhtừnhỷngquanniùồmoỏcuóaPhờồtgiaỏotoaỏtlùntỷtỷỳóng
vỳỏinhỷọngngỷỳõicoỏhoồcvờởn,giaõucoỏhỳnmũnhrửỡitũm
vùỡsỷồdựỗnvựồttraỏchnhiùồmphaóigaỏnhchừucuóacon
caỏchbaõixủch,bửixờởu.NhỷngNSQPhờồtgiaỏoaọchú ngỷỳõiquacaỏckiùởpluờnhửỡi.Tỷtỷỳóngoỏcoỏgiaỏtrừlỳỏn
ranùởucoỏthùớbuửngboóỷỳồcnhỷọngvửthỷỳõngoỏcon ửởivỳỏigiaỏoduồcchoconngỷỳõitinhthờỡntraỏchnhiùồm
ngỷỳõiseọtraỏnhỷỳồcvửminhvaõtrỳólùnsaỏngsuửởt,seọcaỏnhờn.NùởuSVYDỷỳồcthờởmnhuờỡntinhthờỡntraỏch
gaồtỷỳồcnhỷọngduồcvoồngtờỡmthỷỳõng,ửởkừvuồnvựồn,
nhiùồmcaỏnhờntrongmửợilỳõinoỏi,viùồclaõmcuóahoồthũseọ
nhỷọngtờồtxờởukhaỏcùớsửởnganlaồc,thaỏihoõa.
taồochoxaọhửồiửồinguọthờỡythuửởcluửntỷồgiaỏc,traỏch
2.4.GiaỏoduồcchoSVYDỷỳồcsỷồtỷồtintrong
nhiùồm,goỏpphờỡntaồonùnhũnhaónheồpcuóangỷỳõibaỏc
cuửồcsửởng.KhinghiùncỷỏugiaỏolủcuóaPhờồtgiaỏo,ựồc sụvaõdỷỳồcsụtỷỳnglai.
biùồttỷtỷỳóngchocuửồcỳõiconngỷỳõilaõkhửớ,nùnmuồc
***
ủchcuửởicuõnglaõgiaóithoaỏtchuỏngsinhkhoóimoồinửợi PhaỏthuyvaitroõcuóaNSQPhờồtgiaỏotronggiaỏoduồc
khửớtrờỡngian,ủchcaonhờởtcuóasỷồgiaóithoaỏtlaõaồtaồoỷỏcconngỷỳõiViùồtNamcoỏyỏnghụaquantroồng
ùởnNiùởtbaõn.QuanniùồmcuóaPhờồtgiaỏovùỡNiùởtbaõn trongthỷồchiùồnchủnhsaỏchtửngiaỏotửởtỳõi,eồpaồo
mangùởnchoconngỷỳõimửồtsỷồtỷồtinrựỗng:conngỷỳõi ỳónỷỳỏctahiùồnnay.Viùồckhaithaỏcgiaỏtrừnhờnvựn,

coỏthùớgiaóithoaỏtkhoóinửợikhửớcuửồcỳõingaytrongỳõi
nhờnaồo,hỷỳỏngthiùồncuóaPhờồtgiaỏotronggiaỏoduồc
naõy,kiùởpnaõychỷỏkhửngnhờởtthiùởtphaóichỳõùởnkhiaồoỷỏcnghùỡnghiùồpchoSVYDỷỳồclaõhùởtsỷỏccờỡn
chùởthaykiùởpsau.Vũvờồy,nựổmvỷọngvaõkhaithaỏcthiùởt,nhựỗmgiaỏoduồcsỷồnhờợnnaồi,tũnhyùuthỷỳng,
ỷỳồcgiaỏtrừnhờnvựncuóatriùởtlủnhờnsinhPhờồtgiaỏo nhờnaỏicuóangỷỳõithờỡythuửởctỷỳnglaitrongchựm
seọgiuỏpchoSVYDỷỳồccoỏnhỷọnghaõnhửồngtuluyùồnsoỏcsỷỏckhoóengỷỳõibùồnh.Thỷồchiùồntửởtnửồidungnaõy
chờnchủnh,saỏtthỷồcùớdiùồtkhửớaubựỗngchủnhsỷồ khửngchúgoỏpphờỡnxờydỷồnghũnhaónheồpvùỡngỷỳõi
nửợlỷồctudỷỳọngaồoỷỏc,tutờồptờmlinhdỷỳỏiaỏnhsaỏngthờỡythuửởcmaõcoõngoỏpphờỡnkhựổcphuồcnhỷọngtiùu
trủtuùồcuóachủnhmũnhmaõkhửngrỳivaõoduytờmphuồ cỷồctrongngaõnhYDỷỳồcỳónỷỳỏctahiùồnnay.

thuửồcvaõolỷồclỷỳồngsiùunhiùnbùnngoaõiconngỷỳõi. Taõi liùồu tham khaóo
NiùởtbaõntrongquanniùồmcuóaPhờồtgiaỏothỷồcchờởt [1]NguyùợnThừToan(2015).Lừchsỷóấậnửồcửớaồi
.
chútraồngthaỏitờmlinhtỷồdo,thanhtừnhtuyùồtửởicuóa NXBaồihoồcSỷphaồm.
[2]NguyùợnThừToan(2010).GiaóithoaỏtluờồnPhờồt
conngỷỳõi.NeỏtửồcaỏocuóaPhờồtgiaỏolaõhỷỳỏngvùỡsỷồ
Giaỏo.NXBChủnhtrừQuửởcgia-Sỷồthờồt.
giaóithoaỏttờmlinhbựỗngnửợlỷồctỷồthờn.Vũvờồy,mửợicaỏ
(2003).Phờồtgiaỏothuóaxỷavaõ
nhờnconngỷỳõinoỏichungvaõSVYDỷỳồcnoỏiriùng [3]TrờỡnTroồngKim
Phờồtgiaỏongaõynay
.NXBTửngiaỏo.
nùởuthỷồcnghiùồmnửồitờmuỏngcaỏchseọtũmỷỳồccuửồc[4]NguyùợnHuõngHờồu(1996).
Mửồtsửởsuynghụvùỡaónh
sửởngvuiveó,anbũnh,giaóndừ,thuờồntheohoaõncaónh, hỷỳóngcuóaPhờồtgiaỏoửởivỳỏitỷduycuóangỷỳõiViùồt
.
khửngtủnhtoaỏn,soo.Sỷồtỷồtinlaõmconngỷỳõicoỏ TaồpchủTriùởthoồc,sửở5,tr24-26.
niùỡmtinhỳnvaõocuửồcsửởng,iùỡuoỏựồcbiùồtcoỏyỏ[5]NguyùợnựngDuy(1999).Phờồtgiaỏovỳỏivựnhoỏa
nghụahỳnửởivỳỏiconngỷỳõitrongiùỡukiùồnkinhtùởthừ ViùồtNam.NXBHaõNửồi.
[6]aồiTaồngkinhViùồtNam(HoõathỷỳồngThủchMinh

trỷỳõnghiùồnnay,bỳóimờởtniùỡmtinlaõmờởttờởtcaó.
.NXBTửngiaỏo.
2.5.GiaỏoduồcSVcoỏyỏthỷỏctraỏchnhiùồmcaỏnhờn. Chờudừch)(2005).KinhTựngChiBửồ
[7]NguyùợnBaỏHoaõn(2007).
Phờồtgiaỏovaõỳõisửởng
ThuyùởtNghiùồpbaỏocuóaPhờồtgiaỏochorựỗng,cuửồcỳõi
).NXBLaoửồng.
conngỷỳõidonghiùồpchiphửởi.Nghiùồpchủnhlaõhoaồt(Chờndungvaõửởithoaồi
[8]ửợMinhHỳồp(2006).
Tửngiaỏophỷỳngửng(Quaỏ
ửồngcuóathờn,lỳõinoỏivaõyỏthỷỏccuóaconngỷỳõitaồonùn.
khỷỏvaõhiùồntaồi
).NXBTửngiaỏo.
Dovờồy,nghiùồpdochủnhconngỷỳõitaồora,khửngcoỏ [9]TrỷỳngSyọHuõng(2007).
Tửngiaỏovaõ vựnhoỏa
.
mửồtquyùỡnlỷồcnaõotỷõbùnngoaõithỷỳónghayphaồtnghiùồp NXBKhoahoồcxaọhửồi.

(Thaỏng 3/2017)

Taồp chủ Giấo dc SƯË ÀÙÅC BIÏÅT 153