Những tiến bộ kỹ thuật gần đây về cây lúa potx

Nh
ững tiến bộ kỹ thuật gần đây về
cây lúa

Gạo là loại cây lương thực nuôi sống trên 2 tỷ người trên th
ế
giới, nhất là các nước châu Á. Nó cung cấp 40-70% t
ổng nhu
cầu năng lượng cho người tiêu dùng, giúp tăng sản lượng v
à
nhất là giúp nông dân nghèo nhiều nước thoát khỏi tình
trạng ăn độn dù không giải quyết triệt để đói nghèo. Tăng
năng suất đã giúp nhiều nước châu Á ngăn chận nạn đói và
vượt qua thiếu lương thực như một số nước châu Phi do cơ
sở hạ tầng thấp, thiếu chính sách hợp lý nên không triển
khai cách mạng xanh ra diện rộng
Hiện nay dân số thế giới đã trên 6,7 tỷ, dự báo sẽ đạt 8 tỷ vào
năm 2020, nông dân trồng lúa phải sản xuất thêm 25-40% so v
ới
sản lượng hiện nay trong điều kiện đất trồng lúa bị thu hẹp, nư
ớc
tưới khan hiếm hơn và giảm sử dụng phân bón và thu
ốc trừ sâu.
Năng suất lúa gần như không tăng trong suốt 3 thập niên qua,
mặc dù có nhiều cải tiến về giống lúa và kỹ thuật canh tác. Vì
vậy công nghệ sinh học, đặc biệt là công nghệ di truyền là
phương tiện vừa tăng năng suất vừa giúp cây lúa phòng vệ tốt
hơn đối với hạn hán, mặn, áp lực sâu bệnh và cung cấp nhiều
chất dinh dưỡng hơn
1. Cuộc cách mạng xanh và công nghệ di truyền
Viện Nghiên cứu lúa Quốc tế IRRI đã phóng thích giống lúa

IR8, giống lúa cải tiến đầu tiên cho vùng đất ngập nước có tư
ới.
Kể từ đó nhiều nỗ lực nhằm cải tiến lúa theo hướng đạt năng
suất cao hơn và có nhiều đặc tính mong muốn vẫn tiếp tục,
nhưng cần những bước đột phá mới để phá năng suất trần (
hình
1). Công nghiệp di truyền cung cấp phương ti
ện lai tạo hiệu quả
và chính xác để chuyển các gen mang tính trạng mong muốn v
ào
cây lúa (như gen Xa21 kháng bệnh cháy bìa lá, gen cry kháng
sâu đục thân, gen ORF2 kháng virus, gen DREB/TPSP chống
chịu hạn và mặn, gen chi11, RC7, và NPR1 kháng b
ệnh do nấm,
gen psy và crtI tổng hợp tiền vitamin-A, gen glgc cho số hạt
chắc cao , gen PEPCquang tổng hợp theo cây C
4
) và đ
ạt kết quả
cao. Chuyển gen Xa bằng kỹ thuật đánh dấu phân tữ đã cho kết
quả rất tốt trên lúa; kỹ thuật này được sử dụng rộng rãi
ở Ân Độ,
Philippines, Trung Quốc, Indonesia, và Thái Lan

(Hình 1)
2. Bảo vệ thực vật
Nông dân ở các nước đang phát triển thường chỉ phát huy 20-
70% năng su
ất tiềm năng của giống lúa cải tiến ở hệ thống canh
tác lúa nước thích hợp do gặp phải các trở ngại trong quá trình

canh tác như thiệt hại do cỏ dại, sâu đục thân, sâu cuốn lá, bệnh
đốm vằn, bệnh cháy lá, cháy bìa lá, các vấn đề về môi trường
như mặn, phèn, hạn hán… Hạn chế của những giống lúa hiện
nay là thiếu gen kháng đối với các sâu bệnh ch; và chống chịu
điều kiện môi trường khắc nghiệt. Các nghiên cứu về chuyển
nạp gen đã khắc phục được vấn đề trên và rút ng
ắn khoảng cách
năng suất.