Quản lý rủi ro tín dụng tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh nghệ an thực trạng và giải pháp,

r~

—ĩ

<

b =1
o ==~i
ơ> ZZ ĩ
1
co ===

Thư viện - Học viện Ngân Hàng

LV.001643

"

I^EaT ì
illT ir u FiwPwSPJ 3 J U Ip®


NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT
NAM
•

B ộ• GIÁO DỤC
VÀ ĐÀO TẠO
•
•

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

KHOA SAUĐẠI HOr

NGUYỄN HOÀI NAM

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH NGHỆ AN
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mãsố: 60.34.02.01

LUÂN VĂN THẠC s ĩ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TÔ NGỌC HƯNG

HỌC VIỆN NGẰN HÀNG
TRUNG TÂMTHỐNG TIN-THƯ VIỆN
Sè':................................. .

HàNôi - Năm 2013


1

MỤC LỤC
LỜI MỞ Đ Ầ U ........................................................................................................4
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu:....................................................... 4

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài:................................................................4
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:................................................................5
4. Ý nghĩa của

đề tài:....................................................................................... 5

5. Kết cấu của luận v ă n :..................................................................................5
C H Ư Ơ N G 1 ................................................................................................................................. 7

1.1 Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thưong m ạ i............................................7
1.1.1 Các loại rủi ro trong hoạt động ngân hàng ............................................ 7
1.1.2 Khái niệm rủi ro tín dụng trong hoạt động ngán hàng ......................8
1.1.3 Đăc điểm của rủi ro tín dụng ....................................................................... 9
1.1.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ..................................................... 10
1.1.5 Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng .......................................................15
1.1.6 Hậu quả của rủi ro tín dụng ........................................................................ 16
1.2 Quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thuơng mại
17

1.2.1 Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng ........................................................... 17
1.2.2 Vai trị quản lý rủi ro tín dụng .................................................................... 18
1.2.3 Cơng cụ quản lý rủi ro tín dụng .................................................................19
1.2.4 Các nhân tơ ảnh hưởng đến cơng tác quản lý rủi ro tín dụng ... 22
1.3 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở một sô ngân hàng thương
mại các nước và bài học đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam 23
1.3.1 Kỉnh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở một sô ngân hàng thương
mại các nước .................................................................................................................. 23
1.3.2 Bài học kinh nghiệm đối với các ngân hàng thương mại Việt
N am ....................................................................................................................................2 6

2

C H Ư Ơ N G 2 .............................................................................................................................. 29

THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ CƠNG TÁC QUẢN LÝ RỦI
RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ
.....................................................................................................

29

2.1 Khái quát về hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ A n...................................... 2 9
2.1.1 Vài nét vê Chỉ nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Nghệ A n ................................................................................................... 2 9
2.1.2 Hoạt động kinh doanh của chỉ nhánh ................................................... 32
2.2 Thực trạng rủi ro tín dụng và cơng tác quản lý rủi ro tín dụng tại
Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ An
.

........................................................................................................................................................ 3 9

2.2.1 Thực trạng rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ An ........................................................39
2.2.2 Thực trạng cơng tác quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ A n .............................. 43
2.3 Đánh giá công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ A n...................................... 5 0
2.3.1 Những kết quả đạt được ................................ ...............................................5 0
2.3.2 Những khó khăn, vướng m ắ c ..................................................................... 53

2.3.3 Nguyên nhân của những hạn ch ế ............................................................ 57
C H Ư Ơ N G 3 ............................................................................................................................... 6 0

GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CƠNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP V À .............. 6 0
3.1 Định hướng hoạt động và quản lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ An đến năm
2013..............................................................

60


3
3.1.1 Định hướng hoạt động ...............................................

60

3.1.2 Định hướng vê công tác quản lý rủi ro tín dụ n g ...............

61

3.2 Các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý rủi ro tín dụng tại
Chi nhánh Ngân hàng Nơng nghiệp và Phát triển Nơng thơn Nghệ An
....................................................................................................................................................63

3.2.1 Hồn thiện chính sách tín dụng ................

64

3.2.2 Xây dựng mơ hình quản lý rủi ro tín dụng tập trung..

64

3.2.3 Quy trình tín dụng phân rõ trách nhiệm từng khâu nghiệp vụ.. 65
3.2.4 Nâng cao chất lượng công tác thu thập, xử lý thông tin khách

hãns.................................................................................. 66
3.2.5 Đo lường rủi ro tín dụng đ ể xác định tổn thất .................................. 68
3.2.6 Giải pháp phân tán rủi r o ...........................................

69

3.2.7 Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ ........................................

71

3.2.8 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm sốt nội b ộ .............................. 73
3.2.9 Hồn thiện hệ thông chấm điểm và xếp hạng khách h àn g ......... 74
3.2.10. Các giải pháp khác ...............................................
3.3 Một sô kiến n g h ị..........................................

76
77

3.3.1 Đối với nhà nước ..............................................

77

3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước .................................................

79

3.3.3 Đôi với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt
N am ....................................................................

go

KẾT LU Ậ N ............................................................................................................


4

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đê tài nghiên cứu:
T ro n g n h ữ n g n ă m g ầ n đ â y n ề n k in h tế to à n c ầ u có n h ữ n g b iế n đ ộ n g rấ t
p h ư c tạp , su y th o á i k in h tê g â y h ậ u q u ả k h ô n g ch ỉ ở m ộ t q u ố c g ia m à đ ã lan
to ả ra to à n th ế g iớ i, đ ặ c b iệ t là tạ i c ác nư ớ c c ó n ề n k in h tế lớ n n h ư ở: C hâu
 u , M ỹ , N h ậ t B ản ,...S ự tá c đ ộ n g c ủ a n h iề u y ế u tố tro n g đ ó c ó y ế u tố rủ i ro tín
d ụ n g đ ã d ẫ n đ ế n n h iề u n g â n h à n g và c ác đ ịn h c h ế tài c h ín h d a n h tiế n g trên th ế
g iớ i p h ả i sá p n h ậ p h o ặ c p h ả i tu y ê n b ố p h á sản . Ở V iệ t N a m , h o ạ t đ ộ n g củ a
c á c n g â n h à n g n ó i c h u n g v à c ủ a C hi n h á n h N H N o & P T N T N g h ệ A n n ó i riê n g
c u n ê s ạ p k h ơ n g ít k h ó k h ă n tro n g q u á trìn h h u y đ ơ n g v ố n v à ch o v ay b ở i chi
p h i h u y đ ộ n g v ô n cao , n ợ x ấ u g ia tă n g .H o ạ t đ ộ n g tín d u n g lu ô n tiề m ẩn n h iều
rủ i ro; ở h ầ u h ế t c á c n g â n h à n g h iệ n n a y , th u n h ậ p từ h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g v ẫn
c h iê m ty lệ c a o tro n g tô n g th u n h ậ p , k h o ả n g 8 0 -9 0 % tổ n g th u n h ậ p c ủ a m ỗ i
n g â n h à n g , v ì v ậ y v iệc q u ả n lý n h ằ m g iả m th iể u rủ i ro có ý n g h ĩa q u y ế t đ ịn h
đ ế n h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h c ủ a m ộ t n g â n h à n g .
T ro n g th ờ i g ia n vừ a q u a , N H N o & P T N T V iệ t N a m n ó i c h u n g v à chi
n h a n h N g h ệ A n n ó i n ê n g đ ã rấ t c h ú tro n g đ ế n c ô n g tá c q u ả n lý rủ i ro tín d u n g
v à đ ã đ ạ t đư ợ c m ộ t số th à n h c ô n g n h ấ t đ ịn h . T u y n h iê n , đ â y là k ế t q u ả bước

đ â u , c ô n g tá c q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g v ẫn c h ư a th ự c sự đ á p ứng đư ợ c y ê u cầu
đ ặ t ra.
X u ấ t p h á t từ n h ữ n g th ự c t ế trê n , v iệc n g h iê n cứ u đ ề tài “Quản lý rủi ro

tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Nghệ An -Tthực trạng và giải pháp ” là c ần th iế t v à có ý n g h ĩa th ự c tiễ n cao.
V iẹ c c h ọ n đ ê tài c ò n là m o n g m u ố n c ủ a tá c g iả đ ư ợ c h ọ c h ỏ i, n g h iê n cứu c ô n g
tá c q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g n h ằ m p h ụ c vụ c h o c ô n g tá c c h u y ê n m ơ n được tố t
hơ n.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài:


5

- H ệ thống hố và phân tích lý luận cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng tại N H T M
trong nền kinh tế thị trường.
- T rên c ơ sở n g h iê n cứ u thự c trạ n g rủ i ro tín d ụ n g v à c ô n g tá c q u ả n lý rủ i
ro tín d ụ n g tạ i C hi n h á n h N g â n h à n g N ô n g n g h iệ p v à P h á t triể n N ô n g th ô n
N g h ệ A n , từ đ ó ch ỉ ra n h ữ n g k ế t q u ả đ ạ t đ ư ợ c, h ạ n c h ế v à n g u y ê n n h ân .
T ừ n h ữ n g thự c tê về rủ i ro tín d ụ n g và c ô n g tá c q u ả n lý rủ i ro, tá c g iả
đ ư a ra n h ữ n g k iế n n g h ị và đề x u ấ t n h ằ m h ạ n c h ê rủ i ro tín d ụ n g c ũ n g n h ư v iệc
tă n g cư ờ n g n ă n g lự c q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g tạ i N H N o N g h ệ A n

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài:
- Đ ô i tư ợng n g h iên cứu: rủi ro tín d ụ n g v à q u ản lý rủ i ro tín d ụ n g c ủ a các
N H T M nói c h u n g và C hi n h án h N g â n h àn g N ô n g n g h iệp & P h át triển N ô n g th ô n
N g h ệ A n n ó i riêng.
- P h ạ m vi n g h iê n cứu: Đ á n h g iá th ự c trạ n g rủ i ro tín d ụ n g v à q u ả n lý rủ i
ro tín d ụ n g tại C hi n h á n h N g â n h à n g N ô n g n g h iệ p v à P h á t triể n N ô n g th ô n

N g h ệ A n từ n ă m 2 0 1 0 - 2 012.
Đ ư a ra đ ịn h h ư ớ n g và c ác g iải p h á p q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g đ ế n n ă m
2 0 1 5 , tậ p tru n g n g h iê n cứ u h o à n th iệ n c ô n g tá c q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g tro n g
h o ạ t đ ọ n g c h o v ay đ ô i

VỚI

k h á c h h à n g n h ằ m đ e m la i h iê u q u ả k in h d o a n h c ủ a

chi nhánh.

4. Phương pháp nghiên cứu.
-D ự a trê n ph ư ơ n g p h á p d u y v ậ t b iệ n c h ứ n g , d u y v ậ t lịc h sử c ủ a c h ủ n g h ĩa
M á c -L ê n in . Đ ô n g th ờ i tá c g iả ch ủ y ế u á p d ụ n g p h ư ơ n g p h á p n g h iê n cứ u
c h u y ê n n g à n h n h ư th ố n g k ê, so sán h , p h â n tíc h , tổ n g h ợ p c ác c ơ sở d ữ liệ u từ
đ o c ó n h ữ n g đ á n h g iá về thự c tiễ n c ô n g tá c q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g tạ i chi
n h á n h c ũ n g n h ư v iệc đư a ra c á c g iải p h á p ch o g iai đ o ạ n tiế p theo.

5. Kết cấu của luận văn.
N g o à i p h ầ n m ở đ ầ u v à k ế t lu ận , lu ậ n v ăn sẽ đ ư ợ c trìn h b à y tro n g 3
chương gồm :


6

Chương 1: Những vấn đê cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng
thương mại
Chương 2: Thực trạng rủi ro tín dụng và cơng tác quản lý rủi ro tín dụng
tại Chi nhánh Ngân hàng Nơng nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ An
Chương 3: Giải pháp tăng cườnghiện cơng tác quản lý rủi ro tín dụng tại

Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phất triển Nông thôn Nghệ An


7

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỂ C ơ BẢN VỂ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
1.1.1 Các loại rủi ro trong hoạt động ngân hàng
T ín d ụ n g n g â n h à n g đ ó n g vai trò h ế t sức q u a n trọ n g tro n g n ền k in h tế,n ó
th ú c đ ẩ y q u á trìn h tích tụ tậ p tru n g v ố n và p h â n b ổ lại n g u ồ n lực đ ầu tư c ủ a x ã
h ộ i vào các lĩn h vực c ủ a n ề n k in h tế m ộ t c ác h có h iệu quả, q u a k ê n h tín d ụ n g
N H T W và C hính p h ủ các nư ớ c có thể đ iều tiết c ân đ ố i ch o to àn n ền k in h tế...T ín
d ụ n g c ủ a m ộ t hệ th ố n g n g â n h à n g làn h m ạn h p h ả n á n h n ă n g lực h ấp th ụ vốn củ a
n ề n k in h tế q u ố c g ia,m ứ c rủi ro th ấp c ủ a q u ố c g ia c h ín h là đ iều k iệ n đ ể g ọi các
d ò n g vố n từ b ên n g o ài vào n h ằ m p h át triển k in h tế đ ấ t nư ớ c.T rong b ố i c ản h n ền
k in h tế đ a n g c h u y ể n đ ổ i san g n ề n k in h tế th ị trư ờ n g v à h ộ i n h ậ p k in h tế q u ố c tế,
tín h m in h b ạ ch c ủ a h ệ th ố n g p h á p lu ật còn thấp, c h u ẩ n m ực về k ế to án ,k iểm tốn
c ị n rất sơ k h ai, để p h á t h u y được vai trị tín d ụ n g n g â n h à n g cho p h á t triển k in h
tế b ề n vữ ng,thì v ấn đề q u ả n lý rủi ro tín d ụ n g k h ơ n g chỉ cò n là y êu cầu c ủ a riên g
n g à n h n g â n h à n g m à cò n là y ê u cầu h ế t sức q u a n trọ n g c ủ a n ền k in h tế. C h ín h vì
v ậ y tồ n tại rủi ro tro n g h o ạ t đ ộ n g k in h d o an h n g â n h à n g thường k h ô n g thể trán h
k h ỏ i n h ữ n g loại rủ i ro thư ờ ng g ặ p b ao gồm :


8

- Rui ro th\ trương', là ru i ro đ ố i với lợi n h u ậ n v à v ốn c ủ a n g â n h à n g d o sự

b ien đ ộ n g x â u c u a g iá c ả - lã i su ấ t, c h ứ n g k h o á n , tỷ g iá n g o ạ i tệ, g iá c ả h à n g
h o á , d ịc h vụ... R ủ i ro th ị trư ờ n g lu ô n tồ n tạ i tro n g m ọ i th ờ i k ỳ , rủ i ro thị
trư ờ n g c ò n đư ợ c g ọ i là rủ i ro “g iá c ả ” .
- Rui r o tín dụng: là lo ại rủ i ro d o k h á c h h à n g k h ô n g trả được n ợ n g h ĩa là
k h ô n g h o à n th à n h được n g h ĩa vụ trả n ợ c ủ a họ. K h á c h h à n g k h ô n g có k h ả n ăn g
h o ặ c k h ô n g sẵ n sàn g th ự c h iệ n n g h ĩa vụ trả n ợ c ủ a m ình. K h ả n ă n g k h ô n g trả
được n ợ c ủ a k h á c h h à n g g â y ra to à n bộ h a y m ộ t p h ầ n lỗ c ủ a k h o ả n tiền ch o vay
c ủ a n g ư ờ i ch o vay. R ủ i ro tín d ụ n g rấ t n g u y h iểm , k h i m ộ t vài k h á ch h à n g quan
trọ n g k h ô n g trả đư ợ c n ợ có th ể g â y n ê n n h ữ n g k h o ả n lỗ lớn cho n g â n h à n g và
có th ể d ẫ n đ ế n n g â n h à n g tới tìn h trạ n g m ất k h ả n ă n g th an h toán.
- Rủi ro hoạt động: là rủ i ro k h i n g â n h à n g p h ả i ch ịu tổ n th ấ t trự c tiế p h ay
g iá n tiế p từ c á c sự k iệ n h o ặ c h à n h đ ộ n g x ả y ra d o th ấ t bại c ủ a c ô n g n g h ệ các
q u a trìn h x ư lý , h ệ th ố n g h ạ tầ n g , n h â n v iên h o ặ c c ác rủ i ro k h á c có tá c đ ộ n g
đ ế n h o ạ t đ ộ n g c ủ a n g â n h à n g , b a o g ồ m c ả h o ạ t đ ộ n g lừ a đảo.
- Rui r o thanh khoan: K h i n g â n h à n g k h ô n g đ ả m b ảo được n h u c ầ u th an h
to á n h a y k h ô n g d ự k iế n trư ớ c đư ợ c n h u c ầu c ó tín h c h ấ t th ờ i vụ g â y ra sự m ất
lò n g tin c ủ a k h á c h h à n g v à o n g â n h à n g d ẫ n đ ế n v iệc rú t tiề n gửi m ộ t cách
đ ô n g lo ạ t c h ín h là rủ i ro th a n h k h o ả n . V ì v ậ y c ác n g â n h à n g c ần p h ải lu ô n
lu o n g iư m ộ t m ứ c th a n h k h o ả n v ừ a đ ủ đ ể đ ú n g ở trạ n g th á i m à tro n g c á c đ iều
k iệ n k in h d o a n h b ìn h th ư ờ n g c ó th ể thự c h iệ n đư ợ c tấ t c ả c ác n g h ĩa v ụ thực
h iệ n đ ầ y đ ủ c á c c a m k ế t và đ á p ứ n g c ác c a m k ế t k h á c m à h ọ đư a ra.

1.1.2 Khái niệm rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng
C ó n h iê u q u a n d iê m về rủ i ro tín d ụ n g (R R T D ) m à c h ú n g ta có th ể d ẩ n ra
là:
Q u a n đ iể m c ủ a A .S a u n d e n rs và H .L a n g e đ ịn h n g h ĩa: ‘R ủ i ro tín d ụ n g là
k h o ả n lỗ tiề m tà n g k h i n g â n h à n g c ấ p tín d ụ n g ch o m ộ t k h á c h h à n g , n g h ĩa là
k h a n a n g lu ô n g thu nhập dự tính m a n g lạ i từ k h o ả n ch o v ay c ủ a n g â n h à n g
k h ô n g th ê đư ợ c thự c h iệ n đ ầ y đủ về c ả sô lư ợ n g v à th ờ i h ạ n ’.

9

Q u a n đ iể m c ủ a T im m o th y W .K o ch : “R ủ i ro tín d ụ n g là sự th a y đ ổ i tiề m
ẩ n c ủ a th u n h ậ p th u ầ n v à g iá trị c ủ a vố n x u ấ t p h á t từ v iệc v ố n v ay k h ô n g đư ợ c
th a n h to á n h a y th a n h to á n trễ h ạ n ” .
R ủ i ro tín d ụ n g th e o đ ịn h n g h ĩa c ủ a U ỷ b a n B a se l1 th u ộ c N g â n h à n g
th a n h to á n Q u ố c tế c h o rằn g : “Rủi ro là khả năng mà khách hàng vay hoặc

bên đối tác khơng thực hiện được các nghĩa vụ của mình theo những điều
khoản đã thoả thuận”.
T h e o q u y ế t đ ịn h 4 9 3 /Q Đ -N H N N n g à y 2 2 /0 4 /2 0 0 5 , q u y ế t đ ịn h 1 8 /Q Đ N H N N n g à y 2 5 /0 4 /2 0 0 7 V /v sử a đ ổ i, bổ su n g q u y ế t đ ịn h 4 9 3 /Q Đ -N H N N th ì

“Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động kỉnh doanh, do
khách hàng khơng thực hiện, hoặc khơng có khả năng thực hiện nghĩa vụ của
mình theo cam kết".
C ó th ể c ó n h iề u c á c h k h á c n h a u để đ ịn h n g h ĩa về rủ i ro tín d ụ n g so n g
c ác q u a n n iệ m về rủ i ro tín d ụ n g đ ề u h ộ i tụ với n h a u v ề b ả n c h ấ t đ ó là: R ủ i ro
tín d ụ n g là k h ả n ă n g (x á c su ất) x ẩ y ra n h ữ n g th iệ t h ạ i về k in h tế m à N H T M
p h ả i g á n h c h ịu d o k h á c h h à n g v ay v ố n th a n h to á n n ợ k h ô n g đ ú n g h ạ n h o ặ c
k h ô n g h o à n trả đư ợ c n ợ v a y (c ả g ố c v à /h o ặ c lãi). R ủ i ro tín d ụ n g c ó th ể g â y tổ n
th â t vê tài c h ín h ch o N H T M đó là là m g iả m th u n h ậ p rò n g v à g iả m g iá trị thị
trư ờ n g c ủ a vốn, tro n g trư ờ n g h ợ p n g h iê m trọ n g sẽ d ẫ n tớ i th u a lỗ, n ế u ở m ức
đ ộ c a o h ơ n c ó th ể d ẫ n đ ế n p h á sản n g â n h àn g .
R ủ i ro tín d ụ n g g ắ n liề n với h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g - m ộ t h o ạ t đ ộ n g q u a n
trọ n g n h ấ t c ủ a N H T M , q u i m ô tài sản có sin h lời đư ợ c p h â n b ổ v ào c ác k h o ả n
c h o v a y là lớ n n h ất. V ì v ậ y k h i th ự c h iệ n c ấp tín d ụ n g , N H T M th ư ờ n g c ố g ắ n g
p h â n tíc h c ác y ế u tố c ủ a ng ư ờ i v a y sao ch o đ ạ t đ ộ an to àn c ao n h ất.

1.1.3 Đặc điểm của rủi ro tín dụng

hiêu Ĩc T ừ 1w T n đ ifd ên NHTW R? r

uậ VL quy định vi hoạt động ngân hànẽ; nãm 1988 hiệp ước Basel I ra đời, có
H c^ g rí? ệPTưdC B^ scl Ih co hiêu lực từ 01/2007; uỷ ban Basel bao gôm 13 nưỏc
?
Đức’ haly, Nhật bản, Luxemburg, Hà lan! Tây banntm ,Thuy điển, Thuv
sĩ, Anh và Hoa kỳ, hiện nay có trên 100 nước đang áp dụng hiệp ước Basel IL
ỵ
ỵ


10

R R T D m a n g tin h c h â t g iá n tiếp: T ro n g q u a n h ệ tín d ụ n g ,k h i n g â n h à n g
c h o k h á c h h à n g v ay v ố n c ó sự tá c h rờ i g iữ a q u y ề n sở h ữ u v à q u y ề n sử d ụ n g
tiê n tệ tro n g m ộ t th ờ i g ia n n h ấ t đ ịn h .V ì v ậ y n ế u k h á c h h à n g sử d ụ n g v ố n sai
m ụ c đ íc h h o ặ c sư d ụ n g v ố n k h ô n g c ó h iệ u q u ả d ẫ n tới k h ả n ă n g th u a lỗ ch o
k h á c h h à n g ,từ đó R R T D x u ấ t h iện .
- R R T D c ó tín h c h ấ t đ a d ạ n g v à p h ứ c tạp: H o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g rấ t đ a d ạ n g
v a p h ư c tạp, m ô i k h o a n c â p tín d ụ n g c ủ a n g â n h à n g c h o k h á c h h à n g c ó n h ữ n g
đ ạ c th u riê n g và c ó n h ữ n g k h ả n ă n g d ẫ n tớ i rủ i ro k h ô n g g iố n g n h a u .
R u i ro lu ô n g ă n h ê n

VỚI

h o ạ t đ ộ n g tín d u n g : N g a y từ k h i n g â n h à n g c ấp

tín d ụ n g c h o k h á c h h à n g đ ã c ó m ộ t m ứ c rủ i ro đ ư ợ c x á c lậ p d o th ô n g tin
k h ô n g c ân x ứ n g g iữ a n g ư ờ i đi v a y v à n g ư ờ i c h o v a y .H ơ n n ữ a h o ạ t đ ộ n g k in h

d o a n h c u a k h a c h h a n g lu ô n bi tá c đ ô n g bở i h à n g lo a t c ác y ế u tố k h á c h q u a n
ch u q u a n .D o v ây k h i k h á c h h à n g sử d ụ n g tiề n v a y c ủ a n g â n h à n g tro n g thời
h ạ n h ợ p đ o n g tin d ụ n g đ ã k y k ê t,n ó lu ơ n c h ứ a d ư n g y ế u tố rủ i ro đ ố i với n g â n
h a n g tro n g việc th u h ô i g ô c , lã i tiê n v a y đ ú n g h a n ; bởi rủ i ro k h ô n g lư ờ n g
trước đư ợ c c ủ a k h á c h h à n g tro n g h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h .

1.1.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng
C ó n h iề u n g u y ê n n h â n d ẫ n đ ế n rủ i ro tín d ụ n g , có th ể c h ia th à n h h a i lo ại
c h ín h : n g u y ê n n h â n k h á c h q u a n v à n g u y ê n n h â n c h ủ q u an .
1.1.4.1 N g u y ê n n h â n k h á c h q u a n

- Do môi trường kinh tế, chính trị khơng ổn định
N e n c h in h t n q u ô c g ia ô n đ ịn h là đ iề u k iệ n c h o d o a n h n g h iệ p p h á t triể n
là đ iê u k iệ n th u ậ n lợi th u h ú t, g ọ i v ố n đ ầ u tư. N g ư ợ c lại, m ô i trư ờ n g c h ín h trị
k é m ổ n đ ịn h tất y ế u d ẫ n đ ế n sả n x u ấ t n g ừ n g trệ, ả n h h ư ở n g đ ế n k h ả n ă n g trả
n ợ c ủ a k h á c h h àn g .
Q u a trin h tự d o h o á tài c h ín h và h ô i n h â p q u ố c tế có th ể làm ch o n ơ x ấu
g ia tă n g k h i tạo ra m ộ t m ô i trư ờ n g c ạ n h tra n h g a y g ắt, k h iế n h ầ u h ế t các d o a n h
n g h iệp , n h ư n g k h á c h h à n g th ư ờ n g x u y ê n c ủ a n g â n h à n g p h ải đối m ặt với n g u y
c ơ th u a lỗ v à q u y lu ậ t c h ọ n lọ c k h ắ c n g h iệ t c ủ a th ị trư ờ ng. B ên c ạn h đ ó b ản


11

th â n sự c ạ n h tra n h c ủ a c ác n g â n h à n g th ư ơ n g m ại tro n g nư ớ c v à q u ố c tế tro n g
m ô i trư ờ ng h ộ i n h ậ p k in h tê c ũ n g k h iế n ch o các n g â n h à n g tro n g nước với hệ
th ố n g q u ả n lý y ế u k é m g ặ p p h ả i n g u y c ơ rủ i ro n ợ x ấ u tăn g lên bở i h ầ u h ế t các
k h á c h h à n g c ó tiề m lực tài c h ín h lớ n sẽ bị các n g â n h à n g nư ớ c n g o à i th u hút.

- Do môi trường tự nhiên

K in h tế V iệ t N a m v ẫ n c ò n lệ th u ộ c q u á n h iề u v ào sả n x u ấ t n ô n g n g h iệ p
v à c ô n g n g h iệ p p h ụ c v ụ n ô n g n g h iệ p (n u ô i trồ n g , c h ế b iế n th ự c p h ẩ m v à
n g u y ê n liệ u ), d ầ u th ô , m a y g ia c ô n g ...v ố n rấ t n h ạ y c ả m với rủ i ro th ờ i tiế t và
g iá c ả th ế g iớ i, n ê n d ễ bị tổ n th ư ơ n g k h i th ị trư ờ n g th ế g iớ i b iế n đ ộ n g xấu .
N h ữ n g n g u y ê n n h â n từ m ô i trư ờ n g tự n h iê n như: th iê n tai, đ ộ n g đ ất, lũ
lụ t, d ịc h b ệ n h c ũ n g g â y ả n h h ư ở n g trự c tiế p , g iá n tiế p tới h o ạ t đ ộ n g k in h
d o a n h v à h iệ u q u ả h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h c ủ a k h á c h h à n g v ay v ố n n g â n h à n g
là m su y g iả m k h ả n ă n g trả n ợ v a y n g â n h à n g d ẫ n tớ i rủ i ro tín d ụ n g .

- Do môi trường pháp lý chưa thuận lợi
T ro n g n h ữ n g n ă m g ầ n đ ây , Q u ố c h ộ i, U ỷ b a n th ư ờ n g vụ q u ố c h ộ i, C h ính
p h ủ , N H N N v à c ác c ơ q u a n liê n q u a n đ ã b a n h à n h n h iề u lu ật, v ăn b ả n dưới luật
h ư ớ n g d ẫ n th i h à n h lu ậ t liê n q u a n đ ế n h o ạ t đ ộ n g tú i d ụ n g n g â n h àn g . T u y n h iên
c á c v ă n b ả n đ ã c ó so n g v iệc triể n k h a i vào h o ạ t đ ộ n g n g â n h à n g th ì lại h ế t sức
c h ậ m c h ạ p v à cò n g ặ p p h ả i n h iề u vư ớ ng m ắ c b ấ t c ập n h ư m ộ t số v ăn b ản về
cư ơ n g ch ê th u h ô i nợ. C ác v ăn b ả n đ ề u q u y đ ịn h “T ro n g n h ữ n g trư ờ n g h ợ p
k h á c h h à n g k h ô n g trả đư ợ c nợ , N H T M có q u y ề n x ử lý tài sản đ ả m b ả o n ợ v a y ” .
T rê n th ự c tê, c ác N H T M k h ô n g là m đư ợ c đ iề u n à y v ì n g â n h à n g là m ộ t tổ chức
k in h tế, k h ô n g p h ải là c ơ q u a n q u y ề n lực n h à nước, k h ô n g có ch ứ c n ă n g cưỡng
c h ê b u ộ c k h á c h h à n g b à n g ia o tài sả n b ảo đ ả m ch o n g â n h à n g đ ể x ử lý
H iệ n n a y ơ V iệ t N a m c h ư a c ó m ộ t c ơ c h ê c ô n g b ô th ô n g tin đ ầ y đ ủ về
d o a n h n g h iệ p v à n g â n h à n g . T ru n g tâ m th ơ n g tin tín d ụ n g (C IC ) b ư ớ c đ ầ u đ ã
đ ạ t đ ư ợ c n h ữ n g k ế t q u ả rấ t đ á n g k h íc h lệ tro n g v iệc c u n g c ấ p th ô n g tin k ịp
th ờ i v ề tìn h h ìn h h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g . T u y n h iê n th ô n g tin c u n g c ấ p cò n đơn
đ iẹ u , th ie u c ạ p n h ật. Đ o c ũ n g là th á c h th ứ c c h o h ê th ố n g n g â n h à n g tro n g viêc


12

m ở rộ n g v à k iể m so át tín d ụ n g c h o n ề n k in h t ế tro n g đ iề u k iệ n th iế u m ộ t h ệ

th ố n g th ô n g tin tư ơ n g x ứ n g . N ế u c ác n g â n h à n g c ố g ắ n g c h ạ y th eo th à n h tích ,
m ở rộ n g tín d ụ n g tro n g đ iề u k iệ n m ô i trư ờ n g th ô n g tin k h ô n g c â n x ứ n g th ì sẽ
g ia tă n g n g u y c ơ n ợ x ấ u c h o h ệ th ố n g n g â n h àn g .
1 .1 .4 .2 N g u y ê n n h â n c h ủ q u a n

Nguyên nhân từ phía ngân hàng
- Lỏng lẻo trong cơng tác kiểm tra kiểm soát nội bộ
K iể m tra n ộ i b ộ c ầ n p h ả i đư ợ c x e m n h ư h ệ th ố n g “th ắ n g ” c ủ a c ỗ x e tín
d ụ ư ễ - C o x e c a n g lao đ i VỚI v ậ n tố c lớ n th ì h ê th ố n g n à y càn g p h ải a n to àn

h iệ u q u ả th ì m ớ i trá n h c h o c ỗ x e k h ỏ i đi v ào n h ữ n g n g ã rẽ rủ i ro v ố n lu ô n lu ô n
tô n tạ i th ư ờ n g trự c trê n co n đ ư ờ n g đi tới. T u y n h iê n c ô n g tác k iể m tra k iểm
to á n n ộ i bộ h ầ u n h ư c h ỉ tồ n tạ i trê n h ìn h th ứ c, c h ư a c ản h b á o được rủ i ro tín
d ụ n g m à c h ỉ x ử lý n h ữ n g vụ v iệ c đ ã p h á t sin h rủ i ro tín d ụ n g .

- Bơ trí cán bộ thiếu đạo đức và trình độ chun mơn nghiệp vụ
M ộ t sô v ụ á n k in h tê lớ n tro n g th ờ i g ia n vừ a q u a có liê n q u a n đ ế n c án b ộ
N H T M đ ề u c ó sự tiế p ta y c ủ a m ộ t s ố c á n b ộ n g â n h à n g c ù n g với k h á c h h à n g
là m g ia h ô sơ v ay , h a y n â n g g iá trị tà i sản th ế ch ấp , c ầ m cô lê n q u á c ao so với
th ự c t ế đ ể rú t tiề n n g â n h à n g .
Đ ạ o đư c c u a c a n b ộ là m ộ t tro n g c ác y ế u tô rấ t q u a n tro n g đ ể g iải q u y ết
v ấ n đ ề h ạ n c h ế rủ i ro tín d ụ n g . M ộ t c á n b ộ k é m v ề n ă n g lự c có th ể b ồ i dư ỡ n g
th e m , n h ư n g m ộ t c á n b ộ th a h o á về đ a o đứ c d ù g iỏ i về m ă t n g h iê p vu lại là
m ộ t rủ i ro tiề m tà n g k h i đ ư ợ c b ố trí tro n g c ơ n g tác tín d ụ n g .

- Thiếu giám sát và quản lý sau khỉ cho vay:
C ác n g â n h à n g th ư ờ n g c ó th ó i q u e n tậ p tru n g n h iề u c ô n g sức ch o việc
th ẩ m đ ịn h trư ớ c k h i c h o v ay m à lơ i lỏ n g q u á trìn h k iể m tra, k iể m so át đ ồ n g
v o n sau k h i c h o vay. K h i n g â n h à n g c h o v ay th ì k h o ả n ch o v ay c ần p h ả i được
q u a n ly m ộ t e a c h c h u đ ộ n g đ ê đ ả m b ả o sẽ đư ơ c h o à n trả. T h eo d õ i n ơ là m ộ t

tro n g n h ư n g trá c h n h iệ m q u a n trọ n g n h ấ t c ủ a c á n b ộ tín d ụ n g n ó i riê n g v à củ a
n g â n h à n g n ó i c h u n g . V iệ c th e o d õ i h o ạ t đ ộ n g c ủ a k h á c h h à n g v ay n h ằ m tu ân


13

th ủ c á c đ iề u k h o ả n đề ra tro n g h ợ p đ ồ n g tín d ụ n g g iữ a k h á c h h à n g v à n g â n
h à n g n h ằ m tìm ra n h ữ n g c ơ h ộ i k in h d o a n h m ớ i v à m ở rộ n g c ơ h ộ i k in h
d o a n h . T u y n h iê n tro n g th ờ i g ia n q u a c ác N H T M c h ư a th ự c h iệ n tố t c ô n g tác
n à y . Đ iề u n à y m ộ t p h ầ n d o y ế u tố tâ m lý n g ạ i g â y p h iền h à ch o k h á c h h à n g
c ủ a c á n b ộ n g â n h à n g , m ộ t p h ầ n d o h ệ th ố n g th ô n g tin q u ả n lý p h ụ c v ụ k in h
d o a n h tạ i c á c d o a n h n g h iệ p q u á lạc h ậu , k h ô n g c u n g c ấp được k ịp th ờ i, đ ầ y đ ủ
c ác th ô n g tin m à N H T M y ê u cầu.

Sự hợp tác giữa các ngân hàng chưa thực sự có hiệu quả
H o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h n g â n h à n g là m ộ t n g h ề đ ặc b iệt, h u y đ ộ n g v ố n đ ể
c h o v a y h a y n ó i c á c h k h á c đi v a y để c h o v ay, d o v ậy v ấn đ ề rủ i ro tro n g h o ạ t
đ ộ n g tín d ụ n g là k h ơ n g th ể trá n h k h ỏ i, c ác n g â n h à n g c ần p h ải h ợ p tá c c h ặ t
c h ẽ với n h a u n h ằ m h ạ n c h ế rủ i ro. Sự h ợ p tá c n ả y sin h d o n h u c ầu q u ả n lý rủ i
ro đ ố i với c ù n g m ộ t k h á c h h à n g k h i k h á c h h à n g n à y v ay tiề n tại n h iề u n g â n
h à n g . T ro n g q u ả n trị tài c h ín h , k h ả n ă n g trả n ợ c ủ a m ộ t k h á c h h à n g là m ộ t con
số c ụ th ể, c ó g iớ i h ạ n tố i đ a c ủ a nó. N ế u d o sự th iế u tra o đ ổ i th ô n g tin , d ẫ n
đ ế n v iệ c n h iề u n g â n h à n g c ù n g ch o vay m ộ t k h á c h h à n g đ ế n m ứ c vượt q u á
g iớ i h ạ n tố i đ a n à y th ì rủ i ro c h ia đ ề u c h o tấ t các n g â n h à n g c h ứ k h ô n g ch ừ a
m ộ t n g â n h à n g nào.

Nguyên nhân từ phía khách hàng
- Sử dụng vốn vay sai mục đích, khơng có thiện chí trả nợ
H ầ u h ế t c á c k h á c h h à n g k h i v ay v ố n n g â n h à n g đ ề u có c á c p h ư ơ n g án
k in h d o a n h c ụ th ể, k h ả thi. Số lư ợ n g c ác k h á c h h à n g sử d ụ n g v ố n sai m ụ c

đ íc h , c ố ý lừ a đ ả o n g â n h à n g để c h iế m đ o ạ t tài sản là k h ô n g n h iều . T u y n h iê n
n h ữ n g vụ v iệ c p h á t sin h lại h ế t sứ c n ặ n g n ề, liê n q u a n đ ế n u y tín c ủ a c ác c án
b ộ , là m ản h h ư ở n g x ấ u đ ế n c ác k h á c h h à n g k h ác.

- Khả năng quản lý kinh doanh yếu kém
K h i c á c k h á c h h à n g v a y tiề n n g â n h à n g đ ể m ở rộ n g q u y m ô k in h d o a n h ,
đ a p h ầ n là tậ p tru n g v ố n đ ầ u tư v à o tài sản v ật c h ấ t m à k h ô n g p h ả i là đ ổ i m ới
c u n g c á c h q u ả n lý, đ ầ u tư ch o bộ m á y g iá m sát k in h d o a n h , tà i c h ín h , k ế to án


14

th e o đ ú n g c h u ẩ n m ực. Q u y m ô k in h d o a n h v ư ợ t q u á so v ớ i tư d u y q u ả n lý là
n g u y ê n n h â n d ẫn đ ế n sự p h á sả n c ủ a c ác p h ư ơ n g á n k in h d o a n h đ ầ y k h ả thi
m à lẽ ra n ó p h ải th à n h c ô n g trê n th ự c tế.

- Tình hình tài chính của khách hàng yếu kém, thiếu minh bạch
Q u y m ô tài sản, n g u ồ n v ố n n h ỏ b é, tỷ lệ n ợ so với v ố n tự có c ao là đ ặ c
đ iể m c h u n g c ủ a h ầ u h ế t c ác k h á c h h à n g V iệ t N a m . N g o à i ra, th ó i q u e n g h i
c h é p đ ầ y đ ủ, c h ín h x á c, rõ rà n g c á c sổ sá c h k ế to á n v ẫ n c h ư a đư ợ c c ác k h á c h
h à n g c á n h â n h o ặ c d o a n h n g h iệ p tu â n th ủ n g h iê m c h ỉn h v à tru n g thự c. D o vậy,
sổ sá c h k ế to á n m à c ác d o a n h n g h iệ p c u n g c ấ p ch o n g â n h à n g n h iề u k h i chỉ
m a n g tín h ch ất h ìn h thứ c h ơ n là thự c c h ất. K h i c á n b ộ n g â n h à n g lậ p c ác b ản
p h â n tíc h tài c h ín h c ủ a d o a n h n g h iệ p d ự a trê n số liệ u d o c ác d o a n h n g h iệ p
c u n g cấp , thư ờ ng th iế u tín h th ự c tế và x á c thự c. Đ â y c ũ n g là n g u y ê n n h â n vì
sao n g â n h à n g vẫn lu ô n x e m n ặ n g p h ầ n tài sả n th ế c h ấ p n h ư là ch ỗ d ự a c u ố i
c ù n g để p h ò n g c h ố n g rủ i ro tín d ụ n g .
T ó m lại, rủi ro tín d ụ n g c ó th ể p h á t sin h d o rấ t n h iề u n g u y ê n n h â n ch ủ
q u a n h o ặ c k h á c h q u an . C ác b iệ n p h á p p h ò n g c h ố n g rủ i ro có th ể n ằ m tro n g
tầ m tay c ủ a các N H T M n h ữ n g c ũ n g có n h ữ n g b iện p h á p vượt n g o à i k h ả n ă n g

c ủ a riê n g từ ng n g â n h à n g , liê n q u a n đ ế n v ấ n đ ề n ộ i tạ i c ủ a b ả n th ân n ề n k in h
t ế đ a n g c h u y ể n đ ổ i, đ a n g đ ịn h h ư ớ n g m ơ h ìn h p h át triể n ở V iệ t N a m . T ro n g
p h ạ m vi tầ m tay c ủ a các n g â n h à n g , rủ i ro tín d ụ n g p h ụ th u ộ c v ào n ă n g lực
c ủ a bộ p h ậ n tín d ụ n g tro n g v iệ c p h á t h iệ n v à h ạ n c h ế rủi ro từ lúc x e m x ét
q u y ế t đ ịn h ch o vay c ũ n g n h ư tro n g su ố t thời g ia n v ay. N ă n g lực c ấp tín d ụ n g
p h ụ th u ộ c v ào c h u y ê n m ô n c ủ a c á n b ộ tín d ụ n g v à n h â n v iên c ủ a h ọ v à các
n g u ồ n lự c c ủ a n g â n h à n g về n h â n sự c ũ n g n h ư về c ơ sở v ật ch ất. D o v ậ y b iện
p h á p p h ò n g n g ừ a rủ i ro tín d ụ n g sâ u sắc n h ấ t v ẫn là b iện p h á p liê n q u a n đ ến
v iệ c đ à o tạo, b ố trí c án b ộ và c ơ c h ế k iể m tra, g iá m sát h à n h vi c ủ a c án b ộ
tro n g q u á trìn h x ử lý c ô n g v iệc. T h ự c h iệ n tố t các b iệ n p h á p n à y có th ể ch o
rằ n g c o n đư ờ ng q u ả n lý rủi ro tín d ụ n g c ủ a n g à n h n g â n h à n g coi n h ư đ ã đi
đư ơ c h ơ n m ô t nửa.


15
1.1.5 Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng
M ọ t tro n g n h ư n g tin h c h â t c ơ b a n c u a tài c h ín h h iê n đ ai là tín h rủi ro và
vì v ậy tấ t c ả c ác m ô h ìn h tài c h ín h h iệ n đ ại đ ề u đư ợ c đ ặ t tro n g m ô i trư ờ n g rủ i
ro .D o đ ó c ầ n th iế t p h ải có m ộ t k h á i n iệ m rủ i ro th eo q u a n đ iể m lư ợ n g v à p h ải
x a y d ự n g c ô n g c ụ đê đ o lư ờ n g n ó .C á c n h à k in h tế, các n h à p h â n tíc h n g â n
h à n g đ ã sử d ụ n g n h iề u m ô h ìn h k h á c n h a u đ ể đ á n h g iá rủ i ro tín d ụ n g .C á c m ơ
h ìn h n à y rấ t đ a d ạ n g , b a o g ồ m c á c m ơ h ìn h đ ịn h lư ợ n g và n h ữ n g m ơ h ìn h đ ịn h
tín h .C á c m ơ h ìn h n à y k h ô n g lo ạ i trừ lẫ n n h a u , n ê n m ộ t n g â n h à n g c ó th ể sử
d ụ n g n h iề u m ơ h ìn h đ ể p h â n tíc h đ á n h g iá m ứ c đ ộ rủ i ro tín d ụ n g .
B o n ch i tie u sau đư ợ c sư d ụ n g rộ n g rãi n h ấ t tro n g v iêc đ o lư ờ n g rủi ro tín
d ụ n g c ủ a n g â n h à n g th ư ơ n g m ạ i b a o g ồ m :

' Tỷ lệ giữa giá trị các khoản nợ xấu so với tổng dư nợ cho vay:
SỐ d ư n ơ x ấ u
T ỷ i ệ n ợ x ấ u = T ổ n g d ư n ợ x 100%

N ợ x a u la c ac k h o a n n ợ th u ộ c n h ó m n ơ 3, 4, 5 2, tỷ lê n ơ x â u trên tổ n g d ư
n ợ c ũ n g là ch ỉ tiê u đ á n h g iá c h ấ t lư ợ n g tín d ụ n g c ủ a T C T D .

-T ỷ lệ giữa các khoản xoá nợ so với tổng dư nợ cho vay:
T ỷ lệ c ác k h o ả n x o á n ợ =

C ác k h o ả n x o á n ơ
X 100%
T ổng dư nợ

C ác k h o ả n x o á n ợ là c ác k h o ả n v a y đư ợ c n g â n h à n g đ á n h g iá là k h ô n g có
k h ả n ă n g th u h ồ i v ố n v à đ ư ợ c p h â n v ào n h ó m 5 th eo Q Đ 4 9 3 /2 0 0 5 /Q Đ N H N N n g à y 2 2 /0 4 /2 0 0 5 và Q Đ 18 /2 0 0 7 /Q Đ -N H N N n g à y 2 5 /0 4 /2 0 0 7 về v iệc
sử a đ ổ i Q u y ế t đ ịn h 4 9 3 /2 0 0 5 /Q Đ -N H N N n g à y 2 2 /0 4 /2 0 0 5 c ủ a T h ố n g đ ố c
N H N N . C ac k h o a n v ay n à y đư ợ c n g â n h à n g d ù n g q u ỹ d ự p h ò n g c ụ th ể đ ể x ử
lý rủ i ro và th e o dõi ở n g o ạ i b ảng.

" Ty lệ giữa dự phồng tơn thất tín dụng hàng năm so với tổng dư nợ cho
vay kỳ báo cáo:

2

QĐ 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc NHNN.


16

,* , . , V
D ư p h ò n g R R T D đư ơ c tríc h lâp
T ỷ lệ d ự p h ò n g R R T D =
----- T á n g d ư n ợ ------------ x m %

D ự p h ò n g rủ i ro tín d ụ n g là k h o ả n tiề n đư ợ c tríc h lậ p đ ể d ự p h ò n g cho
n h ữ n g tơ n th ất có th ê x ả y ra d o k h á c h h à n g c ủ a T C T D k h ô n g thực h iệ n n g h ĩa
v ụ th e o c a m kết. D ự p h ò n g rủ i ro đư ợ c tín h th eo d ư n ợ g ố c v à h ạ ch to án vào
chi p h í h o ạ t đ ộ n g c ủ a T C T D , d ự p h ò n g rủ i ro b a o gồ m : d ự p h ò n g c ụ th ể và d ự
p h ò n g c h u n g 3.

-T ỷ lệ giữa dự phịng tổn thất tín dụng so với các khoản nợ xấu:
T ỷ lệ d ự p h ò n g so với c ác k h o ả n n ợ x ấ u =

X

100%

K h i h ai ch ỉ tiê u đ ầ u tă n g , rủi ro tín d ụ n g c ủ a n g â n h à n g c ũ n g g ia tăn g ,
n g â n h à n g có th ể đ ứ n g b ê n b ờ vực p h á sản. H ai chỉ tiê u sau n ó i lên sự ch u ẩn
b ị c ủ a m ộ t n g â n h à n g ch o c ác k h o ả n tổ n th ấ t tín d ụ n g th ô n g q u a việc tríc h lập
q u ỹ d ự p h ị n g tổ n th ấ t tín d ụ n g h à n g n ă m từ th u n h ậ p h iệ n tại.

1.1.6 Hậu quả của rủi ro tín dụng
- Đ ố i với n ề n k in h tế

Thứ nhất: R ủ i ro tín d ụ n g có th ể g â y ra h ậ u q u ả đ ối với h ệ th ố n g tài
c h in h c u a c a m ộ t q u ố c g ia. D o sự rà n g b u ộ c c h ăt ch ẽ g iữ a các tru n g g ian tài
c h ín h tro n g hệ th ố n g tà i c h ín h , rủi ro tín d ụ n g c ó th ể c h â m n g ò i ch o h iệu ứng
đ ổ v ỡ d â y c h u y ề n k h iế n hệ th ố n g tru n g g ia n tài c h ín h b ị k h ủ n g h o ả n g n g h iêm
trọ n g m à m ộ t số trư ờ n g h ợ p đ iể n h ìn h là k h ủ n g h o ả n g x ả y ra ở A n b an i,
A rg h e n tin a , h o ặ c m ộ t số nư ớ c ở Đ ô n g N a m Á ...

Thứ hai: R ủ i ro tín d ụ n g c ó th ể g â y ra h ậ u q u ả tiê u cự c tới m ọi đ ố i tượng
tro n g x ã h ộ i, làm g iả m lị n g tin c ủ a c ơ n g c h ú n g vào sự vữ n g c h ắ c v à làn h

m ạ n h c ủ a h ệ th ố n g tài c h ín h , c ũ n g n h ư h iệ u lực c ác c h ín h sá ch tài c h ín h - tiền
tệ c ủ a C h ín h Phủ.
- Đ ố i với b ả n th â n N g â n h à n g

1Theo QĐ 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc NHNN.


17

Đ ố i với N g â n h à n g , h ậ u q u ả c ủ a rủ i ro tín d ụ n g th ể h iệ n trên n h iều
p h ư ơ n g diện:
+ C hi p h í g ia tăng: d o p h ải tríc h lập b ù đ ắp tổ n th ất k h iế n h iệ u q u ả h o ạ t
đ ộ n g g iả m , tìn h trạ n g th u a lỗ k é o dài, uy tín b ị g iả m sút...
+ R ủ i ro tín d ụ n g k é o dài có th ể làm th ấ t th o á t lư ợng v ốn lớn th ì N g â n
h à n g có th ể rơi v ào tìn h trạ n g m ấ t k h ả n ă n g chi trả, th ậ m c h í có th ể rơ i vào
tìn h trạ n g p h á sản.
N h ữ n g h ậ u q u ả n ặ n g n ề c ó th ể g â y ra bởi rủi ro tín d ụ n g ch o th ấ y sự cần
th iet phai q u a n tâ m đ ê n h o ạ t đ ộ n g x á c đ ịn h , đ o lư ờ ng, q u ả n lý v à k iể m so át rủ i
ro tín d ụ n g . D o đ ó, việc p h ị n g ngừ a, h ạ n c h ế v à q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g k h ơ n g
ch í là n h iệ m vụ c ủ a N g â n h à n g m à cò n là n h iệ m v ụ c ủ a các ch ủ th ể có liên
q u a n đ ê n h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g n g â n h àng.

1.2 Quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng
C ó n h iề u k h á i n iệ m về q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g như:
- Q u ả n lý rủ i ro là h ln h thứ c q u ả n lý n h ằ m g iả m th iể u các tổ n th ấ t v à tố i
đ a h o á c ác k h o ả n lợi n h u ậ n ch o N H T M b ằ n g các c ơ n g cụ th ích h ợ p th ô n g q u a
x a c đ in h n g u y ê n n h â n c ủ a rủ i ro , từ đ ó có b iện p h á p p h ò n g n g ừ a c h ố n g đ ỡ h ữ u
h iệ u đ ể g iả m th iể u rủ i ro.
- Q u ả n lý rủi ro là m ộ t p h ư ơ n g p h á p tiế p c ậ n được c ơ cấu đ ể q u ả n trị sự

rủ i ro th ô n g q u a v iệc đ á n h g iá rủi ro v à x ây d ự n g c h iế n lược đ ể q u ả n lý và
g iả m th iể u rủ i ro th ô n g q u a c ác n g u ồ n lực q u ả n lý c ủ a N H T M .
- Q u ả n lý rủ i ro là việc N H T M x á c đ ịn h , đ á n h g iá và x ử lý c ác tìn h
h u ố n g x ả y ra rủ i ro g â y th iệ t h ại về tài sản.
T ư c ac k h á i n iệ m vê q u ả n lý rủ i ro n ê u trên , c ó th ể su y ra k h á i n iệ m tổ n g
h ợ p về q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g n h ư sau:

Quan lỵ rui ro tín dụng là việc NHTM tơ chức và thực hiện phịng ngừa
kiem soat va xư ly cac tình hng xảy ra rủi ro tín dung nhằm giảm thiểu các
tơn thất do rủi ro tín dụng gây ra.
HỌC V Ệ N NGÂN HÀNG
TRUNG TÂM THÔNG TIN . THƯ VIỆN


18

1.2.2 Vai trị quản lý rủi ro tín dụng
ơ V iệ t n am , vào n h ữ n g n ă m 1 9 8 9 -1 9 9 0 , đ ã x ả y ra tìn h tra n g ng ư ờ i d àn
đ o x ô đi rút tiê n gưi tại c ác q u ỹ tín d ụ n g , g â y ra sự đ ổ vỡ h à n g lo ạt q u ỹ tín
d ụ n g . T hờ i g ian g ần đ ây , k h ơ n g ít lầ n N g â n h à n g n h à n ư ớ c V iệ t N a m p h ải can
th iệ p đ ể cứu vãn tìn h th ế và k h ơ i p h ụ c h o ạ t đ ộ n g c h o m ộ t số N H T M cổ p h ần
vì n h ữ n g lý do k h á c n h a u , có n g u y c ơ bị lâ m v ào tìn h trạ n g m ất k h ả n ă n g
th a n h to án . C hính vì v ậy q u ả n lý rủ i ro tí n d ụ n g k h ô n g chỉ m an g lại lợi ích
c h o b ả n th â n c ác N H T M m à cò n m a n g lại lợ i íc h c h o to à n x ã h ộ i.
- L ợ i ích đ ố i với các N H T M
Q u ả n lý rủi ro tín d ụ n g n h ằ m g iả m th iể u tố i đ a n h ữ n g tổ n th ấ t có th ể x ảy
ra, g iả m chi p h í hoạt đ ộ n g g ó p p h ầ n làm tă n g lợi n h u ậ n k in h d o an h , từ đó tạo
đ iêu k iện cho n g ân h à n g m ở rộ n g h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h , n â n g cao vị thê cạn h
tran h trên thị trường.
D o cac k h o a n lợi n h u ậ n c ủ a n g â n h à n g c ó th ể đư ơ c cải th iê n rất n h iề u n ếu

g ia m ch i p h í q u ả n lý các k h o ả n n ợ x ấ u v à c h i p h í tổ n th ấ t d o k h ô n g th u h ồ i
đư ợ c nợ , n ê n q u a n lý R R T D g ó p p h ầ n đ ó n g g ó p trự c tiế p n h ằ m n â n g c ao k h ả
n ă n g sin h lời c ủ a h o ạ t đ ộ n g n g â n h à n g .
Q u ả n lý R R T D có thê đ ó n g g ó p g iá n tiế p v ào lợi n h u ậ n k in h d o a n h th eo
c á c h ư ớ n g sau:
N ế u m ộ t n g â n h à n g q u ả n lý th à n h c ô n g c ác R R T D th ì h ọ sẽ có k in h
n g h iê m để q u ả n lý các rủ i ro k h á c tro n g q u á trìn h v ậ n h à n h , từ đ ó tạ o đ iều
k iệ n ch o sự p h á t triể n b ề n vữ ng, n â n g c ao vị th ế c ạ n h tra n h trê n thị trư ờ n g .
N h ờ có h o ạ t đ ộ n g q u ả n lý R R T D , c ác N H T M c ó th ể tiế p tụ c d u y trì h o ạ t
đ ộ n g c ủ a m ìn h ch o dù có g ặ p p h ả i tổ n th ấ t,từ đ ó g iú p n g â n h à n g d u y trì tăn g
trư ở n g và c ũ n g c ố lò n g tin c ủ a k h á c h h à n g v ay vố n , gửi tiề n c ũ n g n h ư các n h à
đ ầ u tư đ ố i với n g â n h àng.
C ác ch ư ơ n g trìn h q u ả n lý R R T D g ó p p h ầ n q u a n trọ n g tro n g v iệc m an g
lại lợi ích ơn đ ịn h ch o ng ư ờ i lao đ ộ n g c ũ n g n h ư g iú p n g â n h à n g là m trò n trá c h


19

n h iẹ m c u a m in h đ ô i VỚI x ã h ộ i q u a vai trị tru n g g ian tín d ụ n g v à tru n g g ia n
th a n h to án .
- L ợ i ích với k h á c h h à n g :
M ộ t n g â n h à n g c ó m ơ h ìn h q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g tố t sẽ g iú p c ác d o a n h
n g h iệ p , h ộ g ia đ ìn h , c á n h â n c h ố n g lạ i c ác tổ n th ấ t m a n g tín h th ả m h o ạ , h ọ gửi
tiề n v à o N H T M sẽ c ả m th ấ y an to à n h ơ n tro n g đ ầ u tư.
- L ợ i ích đ ố i với n ề n k in h tế -x ã h ộ i
R ủ i ro tro n g k in h d o a n h tiề n tệ và d ịc h vụ n g â n h à n g tro n g n ề n k in h tế
th ị trư ờ n g lu ô n lu ô n là v ấ n đ ề c ần đư ợ c q u a n tâm , d o h o ạ t đ ộ n g n g â n h à n g có
tín h n h ạ y c ả m cao , ản h h ư ở n g m ạ n h đ ế n sự ổ n đ ịn h k in h tế - x ã h ộ i. N ế u m ộ t
n g a n h a n g n a o đ o g ặ p ru i ro , lâm v ào tìn h trạ n g th iê u k h ả n ă n g th a n h to á n có
n g u y c ơ h o ặ c thự c sự đi đ ế n p h á sản , d ễ g â y tâm lý h o ả n g lo ạn , k h iế n m ọ i

n g ư ờ i đ ổ x ô đi rú t tiề n gử i đ ể trá n h b ị tổ n th ấ t, g â y đ ổ vỡ hệ th ố n g .

1.2.3 Công cụ quản lý rủi ro tín dụng
Q u a n ly ru i ro tin d ụ n g là đ iê u m à tấ t c ả n h ữ n g n h à q u ả n lý n g â n h à n g rấ t
q u a n tâ m , vì n ế u q u ả n lý đư ợ c th ì v iệc p h ò n g n g ừ a v à h ạ n c h ế rủi ro trở n ê n dễ
d a n g h ơ n . V iệ c q u a n lý rui ro tín d ụ n g đư ợ c c ác N H T M sử d ụ n g m ộ t sô c ô n g
c ụ và b iệ n p h á p c h ủ y ế u sau:

- Chính sách tín dụng
H o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g c ủ a n g â n h à n g rấ t p h o n g p h ú , đ a d ạ n g n h ư n g đ ồ n g
th ờ i c ũ n g tiề m ẩn n h iề u n g u y c ơ rủ i ro. X â y d ự n g m ộ t c h ín h sá ch tín d ụ n g
n h â t q u á n v à h ợ p lý, p h ù h ợ p với đ ặ c đ iể m c ủ a từ n g n g â n h à n g sẽ g iú p p h á t
h u y đ ư ợ c c ác th ê m ạ n h c ủ a m ỗ i n g â n h à n g , là n ề n tả n g đ ể q u ả n lý rủ i ro tín
d ụ n g h iệ u q u ả . M ộ t c h ín h sá ch tín d ụ n g tố t sẽ g iú p n g â n h à n g lự a ch ọ n được
k h á c h h à n g m ụ c tiê u , c á c d a n h m ụ c c h o v ay đư ợ c ư u tiê n , tiê u c h í c h ấ p n h ậ n
rủ i ro . T iê u c h í c h ấ p n h ậ n rủ i ro n h ư m ộ t c ô n g cụ g iú p c án b ộ v à ng ư ờ i q u ả n
lý x á c đ ịn h k h o ả n v ay n à o sẽ đư ợ c p h ê d u y ệ t lớn n h ấ t, v à k h o ả n v ay n à o có
k h ả n ă n g b ị từ c h ố i. C h ín h sá ch tín d ụ n g c ị n q u y đ ịn h q u y ề n h ạn , trá c h n h iệm
c u a c á n b ộ th a m g ia q u á trìn h ra q u y ế t đ ịn h c h o v ay , các h ồ sơ c ần th iế t ch o


20

v iệc x e m x é t, đ á n h g iá ra q u y ế t đ ịn h c h o v ay. M ộ t c h ín h sách tín d ụ n g càn g
c ụ th ể, rõ rà n g sẽ g iú p c á n b ộ v ận h à n h đư ợ c d ễ d à n g , trá n h h iểu th eo n h iều
n g h ĩa , từ đ ó n â n g c ao c h ấ t lư ợ n g k h o ả n vay.

- Quy trình tín dụng
Q u y trìn h tín d ụ n g là n h ữ n g q u y đ ịn h n ộ i b ộ c ủ a n g â n h à n g về trìn h tự
c ác bư ớ c n g h iệ p vụ tro n g m ộ t q u á trìn h c ấp tín d ụ n g ch o k h á c h h àn g , từ k hi

n h ậ n h ồ sơ tín d ụ n g c h o đ ế n k h i q u y ế t đ ịn h ch o v ay, th u nợ. X â y d ự n g m ộ t
q u y trìn h tín d ụ n g h ợ p lý sẽ g iú p c h o c ô n g tá c q u ả n lý tín d ụ n g đư ợ c th ố n g
n h ấ t, k h o a h ọ c , đ ồ n g thờ i n â n g c ao trá c h n h iệ m c ủ a từ n g k h â u tro n g q u y trìn h
c ấ p tín d ụ n g . T ất c ả c ác k h â u tro n g q u á trìn h ch o v ay đ ề u có k h ả n ă n g x ả y ra
rủ i ro, đ ò i h ỏ i n h à q u ả n lý c ần c ó quy trìn h tín d ụ n g c h ặ t ch ẽ, th ư ờ n g x u y ê n
g iá m sá t đ ể x ử lý n g h iê m k h ắ c đ ố i với từ n g k h â u , q u y trá c h n h iệ m đ ú n g
n g ư ờ i, đ ú n g việc.

- Xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ
H ệ th ố n g x ế p h ạ n g tín d ụ n g n ộ i bộ đư ợ c x â y d ự n g trên n g u y ê n tắc c h ấm
đ iể m trê n c ơ sở c ác c h ỉ tiê u tài c h ín h và c h ỉ tiê u p h i tài c h ín h c ủ a k h á c h h àn g
n h ằ m lư ợ n g h o á c ác rủ i ro m à n g â n h à n g sẽ p h ả i đ ố i m ặt. X â y dự n g m ộ t h ệ
th ố n g x ế p h ạ n g tín d ụ n g n ộ i bộ g iú p c h o v iệc đ á n h g iá k h á c h h à n g được n h ấ t
q u á n , g iả m bớt đư ợ c c á c đ á n h g iá m a n g tín h c h ủ q u a n c ủ a con người. N g o à i
ra n ó c ò n là c ơ sở đ ể q u y ế t đ ịn h c ấ p tín d ụ n g , đ á n h g iá th ự c trạ n g k h á c h h à n g
là c ơ sở đ ể p h â n lo ại n ợ và tríc h lậ p d ự p h ò n g rủ i ro tín d ụ n g .

- Phân loại nợ và trích lập dự phịng rủi ro
P h â n lo ạ i n ợ và tríc h lậ p d ự p h ị n g rủ i ro là m ộ t c ô n g cụ q u ả n lý rủ i ro
m à b ất c ứ n g â n h à n g th ư ơ n g m ại n à o c ũ n g á p d ụ n g , v iệc p h â n lo ạ i n ợ các
k h o ả n v a y th à n h c ác n h ó m k h á c n h a u d ự a trê n đ á n h g iá về m ức đ ộ rủ i ro c ủ a
c á c k h o ả n v ay , g iú p n h à q u ả n lý n g â n h à n g đ á n h g iá đ ú n g c h ấ t lư ợ n g tín
d ụ n g , đ ồ n g thờ i là c ơ sở đ ể x á c đ ịn h m ứ c d ự p h ị n g c ần tríc h lập ch o c ác
k h o ả n v ay có d ấ u h iệ u su y g iả m k h ả n ă n g th u h ổ i.


21

H iện n a y , c á c N H T M V iệ t N a m đ a n g thực h iện p h ân lo ại n ợ và tríc h lập
d ự p h ò n g rủ i ro th e o Q u y ế t đ ịn h số 4 9 3 /2 0 0 5 /Q Đ -N H N N n g à y 2 2 /0 4 /2 0 0 5 và

Q u y ế t đ ịn h s ố 1 8 /2 0 0 7 /Q Đ -N H N N n g à y 2 5 /0 4 /2 0 0 7 V /v sửa đ ổ i, bổ su n g
Q u y ê t đ in h sô 4 9 3 . T h e o q u y đ ịn h n ày , tấ t c ả c ác k h o ả n v ay được p h â n lo ại
vao 5 n h o m nợ, v iệc p h â n lo ạ i n ợ c ó th ể được sử d ụ n g m ộ t tro n g h ai p h ư ơ n g
p h áp : p h ư ơ n g p h á p đ ịn h lư ợ n g (Đ iều 6 Q u y ế t đ ịn h 18) và p h ư ơ n g p h á p đ ịn h
tín h (Đ iề u 7 Q u y ế t đ ịn h 4 9 3 ).
T h e o đ iề u 6 Q u y ế t đ ịn h

18 /2 0 0 7 /Q Đ -N H N N n g à y 2 5 /0 4 /2 0 0 7 c ủ a

N H N N , c ác n g â n h à n g tiế n h à n h p h â n lo ại n ợ th e o 5 n h ó m :
N h ó m 1: N ợ đ ủ tiê u c h u ẩ n

T ỷ lệ tríc h lập D P C T 0%

N h ó m 2: N ợ c ầ n c h ú ý

T ỷ lệ tríc h lập D P C T 5%

N h ó m 3: N ợ dư ớ i tiê u c h u ẩ n

T ỷ lệ tríc h lậ p D P C T 2 0 %

N h ó m 4: N ợ n g h i n g ờ

T ỷ lệ tríc h lập D P C T 50%

N h ó m 5: N ợ c ó k h ả n ă n g m ấ t vốn

T ỷ lệ tríc h lập D P C T 100%

Số tiề n d ự p h ò n g c ụ th ể đ ố i với từ ng k h o ả n n ợ được tín h n h ư sau:
R = m ax {0, (A - C ) } X r

Trons đó:
- R : Số tiề n d ự p h ò n g c ụ th ể p h ải trích
- A : Số d ư n ợ g ố c c ủ a k h o ả n vay
- C: G iá trị k h ấ u trừ c ủ a tài sản (G iá trị tài sả n X T ỷ lệ k h ấ u trừ).
- r: T ỷ lệ tríc h lậ p d ự p h ò n g cụ thể
Đ è n n a y , h ầ u h ế t c ác N H T M đ ã á p d ụ n g p h â n lo ại n ợ và tríc h lập d ự
p h ị n g rủi ro tín d ụ n g th eo p h ư ơ n g p h á p đ ịn h tín h (T h eo đ iề u 7 Q u y ế t đ ịn h
4 9 3 /2 0 0 5 /Q Đ -N H N N n g à y 2 2 /0 4 /2 0 0 5 ), v iệc p h â n loại n ợ th eo p h ư ơ n g p h á p
đ ịn h tín h là x u th ế tấ t y ế u c ủ a th ế giớ i m à c ác N H T M các nước đ a n g á p d ụ n g
d ự a trên h ệ th ố n g x ế p h ạ n g tín d ụ n g n ộ i b ộ có th ể đ á n h g iá k h á c h h à n g ở m ọ i
th ờ i đ iể m , g iú p ch o p h â n lo ại n ợ v à tríc h lậ p d ự p h ị n g được ch ủ đ ộ n g . V ới
p h ư ơ n g p h a p đ in h tín h g iú p ch o n h à q u ả n trị n g â n h à n g đ á n h g iá đ ú n g thực
trạ n g c ủ a k h á c h h à n g bởi c ác y ế u tố tá c đ ộ n g đ ế n tìn h h ìn h sản x u ấ t k in h


22

d o a n h c ủ a k h á c h h à n g , đ á n h g iá đư ợ c c h ấ t lư ợ n g h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g c ủ a
m ìn h , từ đó đ ư a ra các q u y ế t sá ch đ ố i p h ó với n h ữ n g rủ i ro có th ể x ả y ra n h ằ m
g iả m th iể u tối đa tổ n thất.

1.2.4 Các nhân tô ảnh hưởng đến cơng tác quản lý rủi ro tín dụng
1.2.4.1 Nhân tơ cơ chế, chính sách
H o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h n g â n h à n g c h ịu sự q u ả n lý, g iá m sát bởi n h iề u cơ
q u a n , n h iề u văn b ả n q u y đ ịn h k h u n g p h á p lý c h o h o ạ t đ ộ n g n g â n h à n g v ì vậy
c ác văn b ản q u y đ ịn h k h ô n g k ịp thờ i, q u y đ ịn h c h u n g c h u n g , c h ồ n g c h é o g iữ a
c á c văn bản sẽ d ẫn đ ến n h iề u c á c h h iểu k h á c n h a u k h i vận d ụ n g . Sự th a y đ ổi

tro n g c ác c h ín h sá ch th u ế, c h ín h sách x u ấ t n h ậ p k h ẩ u , q u y đ ịn h về đ ấ t đ ai n h à
ơ, v ân đê ch u k ỳ k in h tế, lạm p h át, th ấ t n g h iệ p ...m à c ác n h à q u ả n trị k h ô n g th ể
d ự b á o được, đ ã ản h hư ở n g k h ô n g n h ỏ tới h iệ u q u ả q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g .

1.2.4.2 Nhân tố con người
Đ ọ i ng u can bọ c h in h là n h ữ n g n h â n tô m ấ u c h ố t c ủ a các n h â n tơ có ảnh
h ư ở n g đ ên h iệ u q u ả c ủ a h o ạ t đ ộ n g q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g . M ộ t đ ộ i n g ũ c á n bộ
tôt sẽ làm ch o c ác b iệ n p h á p q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g p h á t h u y được sức m ạn h
đ ẩ y lù i được đ iể m y ế u và đ em lại k ế t q u ả tíc h cực h ơ n ch o n g â n h à n g tro n g
h o ạ t đ ộ n g q u ả n lý rủi ro tín d ụng.
N h ạ n thưc c u a Ban lãn h đ ạ o về vai trò c ủ a h o ạ t đ ộ n g q u ả n lý rủ i ro tín
d ụ n g là rât q u a n trọ n g và có ả n h hư ở n g trự c tiế p tớ i h iệ u q u ả c ủ a h o ạ t đ ộ n g
q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g . N ế u B an lã n h đ ạ o n h ậ n th ứ c đư ợ c vai trò c ủ a q u ả n lý
rủ i ro tín d ụ n g sẽ c h ú ý đ ế n x â y d ự n g , c h iế n lược, c h ín h sách p h ù h ợ p đ ể q u ả n
lý rủ i ro, x â y d ự n g c ơ c ấu tổ chứ c p h ù h ợ p với n ă n g lự c c á n bộ, có c h ế đ ộ đ ãi
n g ộ th o ả đ á n g ch o các c h u y ê n v iên q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g , đ ầ u tư tà i c h ín h
ch o c ác c ô n g cụ n h ậ n d ạn g , p h â n tíc h , đo lư ờ n g rủ i ro tín d ụ n g th ì q u ả n lý rủ i
ro tin d ụ n g se có h iệ u q u ả từ đó sẽ g ó p p h ầ n làm tă n g th u n h ậ p c h o n g â n h à n g .

1.2.43 Nhân tơ từ quy trình quản lý một khoản vay
M ộ t q u y trìn h q u ả n lý k h o ả n vay tố t là m ộ t q u y trìn h c ấp tín d ụ n g m à
tro n g đ ó q u y đ ịn h ch ứ c n ăn g , n h iệ m vụ c ụ th ể tới từ n g k h â u tro n g q u á trìn h


23

c ấp tín d ụ n g , ở V iệ t N a m h iện n a y m ộ t s ố n g â n h à n g vẫn sử d ụ n g q u y trìn h
c ấ p tín d ụ n g th e o c á c h cán b ộ tín d ụ n g làm từ k h â u tiế p x ú c k h á c h h à n g th ẩm
đ ịn h , q u y ế t đ ịn h c h o vay, g iả i n g â n , q u ả n lý k h o ả n v a y ...Đ iề u n à y sẽ tiề m ẩn
n h iề u rủi ro c h o n g â n h à n g vì c á n bộ tín d ụ n g sẽ c ó th ể “là m liề u ” đ ể trụ c lợi

q u a h o ạ t đ ộ n g c ấ p tín d ụ n g c h o k h á c h h à n g m u ố n vay b ằ n g m ọ i g iá. T u y
n h iê n m ộ t s ố n g â n h à n g h iệ n n a y c ũ n g đ ã á p d ụ n g m ơ h ìn h c ấp tín d ụ n g q u a 3
bộ p h ậ n c h ín h : b ộ p h ậ n m a rk e tin g , bộ p h ậ n q u ả n lý rủ i ro, b ộ p h ậ n tá c n g h iệp .
V ới c ác b ộ p h ậ n k h á c n h a u có ch ứ c n ă n g , n h iệ m v ụ k h á c n h a u n ê n sự p h ố i
h ợ p n h ịp n h à n g , h iệ u q u ả , tra o đ ổ i th ô n g tin th ư ờ n g x u y ê n lẫ n n h a u là đ iề u h ế t
sức q u a n trọ n g .
1.3

K in h n g h iệ m q u ả n lý r ủ i ro tín d ụ n g ỏ m ộ t s ố n g â n h à n g th ư ơ n g m ại

c á c n ư ớc v à bài h ọ c đ ố i v ó i c á c n g â n h à n g th ư ơ n g m ạ i V iệ t N a m

1.3.1 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở một sô ngân hàng thương mại
các nước
1.3.1.1 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở CITIBANK
M ộ t tro n g n h ữ n g tậ p đ o à n tà i c h ín h có h iệ u q u ả k in h d o a n h đư ợ c đ á n h
g iá c ao trê n th ế g iớ i là C itig ro u p , tro n g đ ó k ế t q u ả h o ạ t đ ộ n g củ a C itib a n k đ ã
tạ o n ê n n g u ồ n th u lớ n c h o C itig ro u p , h ơ n n ữ a q u ả n lý h o ạ t đ ộ n g n g â n h à n g
c h ín h là q u ả n lý rủ i ro. Đ ể q u ả n lý rủ i ro tín d ụ n g , C itib a n k đ ã có n h ữ n g b iện
p h á p sau:

Thứ nhất: C itib a n k có sự p h â n đ ịn h rõ rà n g ch ứ c n ă n g c ác b a n tro n g c ơ
c ấu tổ c h ứ c c ó liê n q u a n đ ế n q u y trìn h tín d ụ n g :
- B an lãn h đ ạo : đ â y là b ộ p h ậ n c ó q u y ề n q u y ế t đ ịn h c ao n h ấ t c ủ a N g â n
h àn g . B an lã n h đ ạ o p h â n b ổ n g u ồ n v ố n c h ủ y ế u , đ iề u h à n h h o ạ t đ ộ n g c ủ a cả
N g â n h à n g tro n g đ ó có h o ạ t đ ộ n g tín d ụ n g . B an lã n h đ ạ o c ó trác h n h iệ m đ ề ra
m ức rủi ro c h u n g c ủ a N g â n h à n g , đ ề ra n h ữ n g m ụ c tiê u c h iế n lược v à c ác q u y
đ ịn h c h u n g á p d ụ n g tro n g to à n n g â n h à n g .
- B an h o ạ c h đ ịn h c h ín h sách tín d ụ n g : b a o g ồ m các c án b ộ c ao c ấ p đ ứ n g
đ ầ u là trư ở n g b a n , B an n à y p h ả i c h ịu trá c h n h iệ m với n g â n h à n g tro n g v iệc