TIẾT 22: CÔNG SUẤT CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU ppt

TIẾT 22: CÔNG SUẤT CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. Mục đích yêu cầu:
- Nắm được công thức tính công suất của dòng điện xoay chiều, ý nghĩa của hệ số
công suất cosj
* Trọng tâm: Công suất của dòng điện xoay chiều, ý nghĩa của hệ số công
suất cosj
* Phương pháp: Pháp vấn, diễn giảng
II. Chuẩn bị: HS xem Sgk.
III. Tiến hành lên lớp:
A. Ổn định:
B. Kiểm tra: Viết công thức tính tổng trở cho đoạn mạch RLC và công thức
tính j?
Khi nào thì u sớm pha, trễ pha, cùng pha với i? Khi u cùng pha i thì có hiện tượng
thì xảy ra với mạch RLC ?
C. Bài mới.
PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG
I. Hs nhắc lại công thức tính công
suất trên mạch chỉ có điện trở
thuần: P = ? (UI)
- Khi mạch có thêm C hoặc L,
hoặc CL thì công suất khi đó: P’
như thế nào với P?
Nhắc lại: cos j = ?
=> P = ?
I. Công suất của dòng điện:
Dùng một đồng hồ đo điện để đo công suất của một mạch
điện.
- Nếu mạch chỉ có điện trở thuần, thì P = UI
- Nếu mắc thêm vào mạch cuộn cảm, tụ điện hoặc cả hai
thì: P < UI.

Hay ta nói công suất tiêu thụ bị giảm đi so với khi chỉ có
điện trở thuần, ta có thể viết: P = k.UI với k
1

: hệ số
công suất
Bằng thực nghiệm, người ta tính được: k = cosj, với
Z
R
cos 
Vậy: P = UI cosj
II. Từ biểu thức: P = UIcosj. Nếu
U, I = const thì nếu cosj càng lớn
 P = ?
Xét các trường hợp đặc biệt sau:
II. Ý nghĩa của hệ số công suất

* cosj = 1 => P = ?
Để
Z
R
cos  = 1, thì Z = ?
=> Dựa trên giản đồ vectơ HS cho
a. Trường hợp cosj = 1 (j = 0)
Khi cos j = 1 thì P
max
= UI: công suất tiêu thụ là lớn nhất.

Nghĩa là đoạn mạch chỉ có điện trở thuần, hoặc khi có Z
L

biết khi đó mạch như thế nào? = Z
C
: hiện tượng cộng hưởng xảy ra.
* cos j = 0 => P = ?
=> Dựa trên giản đồ vectơ HS cho
biết khi đó mạch như thế nào?
(không có R, chỉ có C hoặc L,
hoặc cả 2)
=> Vì đoạn mạch không tiêu thụ
điện, như vậy mạch có đạt công
suất có ích hay không? Và phần
năng lượng đó được chuyển hóa
như thế nào?
b. Trường hợp cosj = 0 (j =
2

 )
Khi cosj = 0 thì P = 0: công suất tiêu thụ là nhỏ nhất.

Nghĩa là đoạn mạch chỉ có cuộn cảm, tụ điện hoặc cả
hai.
* Trong trường hợp này, dù L và C là khá lớn và ở nguồn
hiệu điện thế và cường độ dòng điện cũng khá lớn, nhưng
đoạn mạch vẫn không tiêu thụ một phần nào của công
suất đó hay nói cách khác đoạn mạch không đạt được
hiệu quả có ích.
* 0 < cosj < 1 => P = UI cos j có
giá trị đạt trong vùng giá trị nào?
Hãy so sánh với giá trị do nguồn

cung cấp P = UI?
c. Trường hợp 0 < cosj < 1 ( 0
2


 hoặc
2
0

 )
Khi 0 < cosj < 1 thì P = UIcosj : đây là công suất tiêu thụ
trên đoạn mạch thông thường, có công suất nhỏ hơn công
suất cung cấp UI.
* Để tăng hiệu quả sử dụng điện
năng, người ta thường tăng cosj,
hay nói cách khác người ta tìm
* Chú ý: Để nâng cao hiệu quả của việc sử dụng điện
năng, người ta tìm cách nâng cao giá trị cos j .
Trong thực tế, các thiết bị sử dụng điện p có: cosj > 0,85
cách nâng công su
ất P = UIcosj
lên tới công suất cung cấp P = UI
(hay công suất khi mạch chỉ có
điện trở thuần).


* Ta biết, trong các động cơ điện
có nhiều các cuộn dây (phần tạo
ra từ trường) do đó, hs nhận xét gì
về giá trị của Z

L
và R?
* Xét trên giản đồ vectơ (khi chưa
có C) vì Z
C
> R  U
C
? U
oR
 j
có giá trị?  cosj ?
* Khi mắc thêm C, hs nhận xét gì
về góc j? Khi đó cos j ?
Ví dụ: 1/ Những động cơ
thường có Z
L
> R => U
L
>
U
R
=> j lớn => cosj nhỏ.

2/ Do đó, để tăng cos j (j
nhỏ), người ta thường mắc
thêm C vào mạch.


* Chú ý: Từ b/t: P = UIcosj
HS nhắc lại: U = ?, cos j = ? =>

P = ?
* Chú ý: Từ P = UI.cosj mà U = I.Z và cos j =
Z
R

=> P = I. Z. I.
Z
R
=> P = I
2
.R
D. Củng cố:
Bài 1 – Sgk trang 62 Trong trường hợp nào thì cos j = 1? Vẽ giản đồ vectơ?
Giải: Để cos j = 1, ta có 2 trường hợp:
* Khi Z
L
= Z
C
=> U
0L
= U
0C
* Khi mạch chỉ có R => U
0
=
U
R

Bài 2 – Sgk trang 62 Trong trường hợp nào thì cos j = 0? Vẽ giản đồ vectơ?
Giải: Để cos j = 0 (j = 
2

) thì mạch lúc này có R = 0
CL
00CL
UUZZ
2



CL
00CL
UUZZ
2




E. Dặn dò: Xem bài “Một số bài toán về mạch điện xoay chiều”