Skkn giải pháp phát triển năng lực tự chủ và tự học môn địa lý cho học sinh lớp 12 trong dạy học trực tuyến

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (731.2 KB, 32 trang )

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRUNG TÂM GDNN - GDTX HUYỆN QUẢNG XƯƠNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ CHỦ VÀ TỰ HỌC MƠN
ĐỊA LÍ CHO HỌC SINH LỚP 12 TRONG DẠY HỌC TRỰC TUYẾN

Người thực hiện : Nguyễn Thị Phượng
Chức vụ: Phó giám đốc

skkn

2

Đơn vị công tác: Trung tâm GDNN-GDTX Quảng Xương
SKKN thuộc lĩnh vực (mơn) : Địa Lí

THANH HĨA, NĂM 2022

skkn

i

MỤC LỤC
Nội dung

Trang

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

01

1. Lý do chọn đề tài

01

2. Mục tiêu sáng kiến

02

3. Phương pháp nghiên cứu

03

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

04

5. Tính mới của đề tài

04

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

04

1. Cơ sở lí luận

04

2. Cơ sở thực tiễn

06

2.1. Thực trạng của vấn đề

06

2.2. Nguyên nhân của thực trạng

08

3. Giải pháp khắc phục thực trạng

09

3.1. Giải pháp 1: Hình thành động cơ học tập Địa lí cho học sinh

09

3.2. Giải pháp 2: Đa dạng hóa các hình thức hướng dẫn học sinh
nhằm phát huy năng lực tự chủ và tự học
3.3. Giải pháp 3: Giao và nhận bài tập, sản phẩm học tập của học
sinh trên padlet và zalo
3.4. Giải pháp 4: Sử dụng linh hoạt các hình thức đánh giá hoạt
động tự học của học sinh
3.5. Giải pháp 5: Thường xuyên khích lệ, động viên, khen thưởng
học sinh

12
17
18
20

4. Kết quả thực hiện

22

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

25

1. Kết luận

25

2. Đề xuất, khuyến nghị

26

TÀI LIỆU THAM KHẢO

27

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

ii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
T
T

Nội dung

Viết tắt

1

Trung học phổ thông

THPT

2

Giáo viên

GV

3

Học sinh

HS

4

Nhà xuất bản

NXB

5

giáo dục phổ thông

GDPT

6

Công nghệ thông tin

CNTT

7

Trung học cơ sở

THCS

8

Nghiên cứu khoa học

NCKH

9

Phương pháp, kĩ thuật dạy học

PP, KTDH

10

Chương trình giáo dục phổ thơng

CTGDPT

11

Trung tâm giáo dục nghề nghiệp- giáo dục
thường xuyên

TTGDNN-GDTX

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

1

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Trình độ văn hóa của

nhân dân nâng cao sẽ giúp chúng ta đẩy mạnh công cuộc khôi phục kinh tế,
phát triển dân chủ. Nâng cao trình độ văn hóa của nhân dân cũng là một việc
cần thiết để xây dựng nước ta thành một ngước hịa bình, thống nhất, độc lập,
dân chủ và giàu mạnh”. Quả đúng như vậy. Từ xưa đến nay, ở Việt Nam giáo
dục luôn được coi là quốc sách hàng đầu, là động lực cho sự phát triển kinh tế,
xã hội. Mục tiêu chung của nền giáo dục nước ta là: “Nâng cao dân trí, đào tạo
nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài” để phục vụ đất nước trong thời đại mới.
Xuất phát từ yêu cầu đó, tháng 12 năm 2018 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban
hành chương trình giáo dục phổ thơng mới đặt ra sự cần thiết phải đổi mới về
chương trình các môn ở các cấp học để phát huy phẩm chất, năng lực học sinh.
Chương trình giáo dục phổ thơng mới hình thành và phát triển cho học
sinh những năng lực chung thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục:
năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn
đề và sáng tạo và những năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu
thơng qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngơn ngữ,
năng lực tính tốn, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học,
năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất.
Mơn Địa lí THPT giúp học sinh phát triển năng lực chung và các năng lực
Địa lí đã được học sinh hình thành ở cấp THCS; góp phần giáo dục tinh thần
dân tộc, lịng u nước, các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa
văn hóa nhân loại, các phẩm chất, năng lực của người cơng dân Việt Nam, cơng
dân tồn cầu phù hợp với xu thế phát triển của thời đại; giúp học sinh nhận thức
và nhận thức rõ vai trị, đặc điểm của khoa học Địa lí cũng như sự kết nối giữa
Địa lí học với ngành nghề khác, tạo cơ sở để học sinh định hướng nghề nghiệp
trong tương lai. Có thể nói rằng: Địa lí vốn là mơn học có kiến thức gắn liền với
thực tiễn, thay đổi hàng ngày theo sự phát triển của xã hội, cho nên địa lí thực sự
gần gũi và có vai trị quan trọng trong việc hình thành thế giới quan cho học
sinh.
Tuy nhiên hiện nay, học sinh phổ thơng cịn chưa thực sự dành nhiều thời
gian cho việc tự học, chưa phát triển hết năng lực tự chủ và tự học vốn có của

bản thân. Các em chưa hiểu được rằng: Đây là năng lực chung đầu tiên và quan
trọng nhất (là năng lực thể hiện trong quan hệ với bản thân) nếu khơng có năng
lực này thì có lẽ các năng lực tiếp theo rất khó để có thể phát triển. Bởi lẽ, nếu
học sinh không phát huy được năng lực nội tại trong bản thân mình thì làm sao
phát huy được năng lực giao tiếp và hợp tác với người khác và năng lực giải
quyết vấn đề và sáng tạo trong cơng việc.Đó là năng lực mà chỉ có chính bản
thân học sinh tự rèn luyện mới có được, khơng một ai có thể cung cấp hay làm
thay. Thực tế đã chứng minh, mỗi thành công của học sinh trên con đường học
tập không là kết quả của lối học tập thụ động.Mặt khác, giáo viên đôi khi ít quan
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

2

tâm đến phát triển năng lực tự chủ và tự học cho học sinh. Đó chỉ là sự nhắc
nhở, dặn dò chung chung mà chưa đi vào sự hướng dẫn cụ thể, chưa yêu cầu các
em phải tìm hiểu cái gì, nó như thế nào, học sinh phải tạo ra sản phẩm gì, đánh
giá sản phẩm đó ra sao.
Thế nhưng trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19 thời gian
qua. Khi mà học tập trực tiếp không thể thực hiện ở trường thì hình thức dạy học
trực tuyến trở thành giải pháp hữu hiệu nhất để duy trì việc dạy học của các nhà
trường. Tạo điều kiện để học sinh được học ở mọi nơi, mọi lúc và bảo đảm cơng
tác phịng, chống dịch, thích ứng với tình hình của dịch COVID-19; đồng thời
thực hiện tốt phương châm “tạm dừng đến trường, không dừng học” đáp ứng
mục tiêu chương trình, kế hoạch cơng tác của năm học.
Để tiếp cận với chương trình GDPT mới 2018 sẽ triển khai cho lớp 10 bắt

đầu từ năm học 2022 – 2023. Yêu cầu mỗi một giáo viên phải tiếp thu, sử dụng
thành thạo công nghệ thông tin đặc biệt là trong dạy học trực tuyến. Tuy nhiên
một số giáo viên hiện nay còn lúng túng trong dạy học trực tuyến, nên chắc chắn
hiệu quả dạy học sẽ không cao.
Nhận thức được tầm quan trọng của năng lực tự chủ và tự học với mỗi
học sinh trong hiện tại và cả tương lai nhằm việc nâng cao chất lượng dạy học
địa lí nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung cũng như góp phần thực hiện
mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục phổ thơng. Tơi mạnh dạn đề xuất
sáng kiến: Một số giải pháp phát triển năng lực tự chủ và tự học mơn Địa lí cho
học sinh lớp 12 trong dạy học trực tuyến.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Sáng kiến: Một số giải pháp phát triển năng lực tự chủ và tự học mơn Địa
lí cho học sinh lớp 12 trong dạy học trực tuyến nhằm đưa ra các giải pháp trong
dạy học mơn Địa lí góp phần phát triển năng lực tự chủ và tự học của học sinh
theo hướng mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra nâng cao chất lượng dạy học
mơn Địa lí tại trung tâm GDNN-GDTX Quảng Xương nói riêng và đáp ứng nhu
cầu đổi mới nền giáo dục của đất nước nói chung.
3. Phương pháp nghiên cứu
Là một sáng kiến thuộc phạm trù khoa học giáo dục liên quan đến khoa
học Địa lí, tơi chọn các phương pháp sau:
Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Chúng tơi sử dụng phương pháp này
vào việc nghiên cứu toàn bộ các tài liệu liên quan đến sáng kiến. Nghiên cứu
những thành tựu lí thuyết đã có làm cơ sở lí luận.
Phương pháp quan sát sư phạm: Phương pháp này được vận dụng để quan
sát trực tiếp việc đánh giá sản phẩm học tập của học sinh trong tiết dạy hoặc
trong các đợt kiểm tra.
Phương pháp điều tra, khảo sát: Phương pháp này được sử dụng để điều
tra thực trạng việc đánh giá sản phẩm học tập mơn Địa lí của Khối 12 trung tâm
GD NN-GDTX Quảng Xương(Thăm dò ý kiến của giáo viên, học sinh, giáo án,
sản phẩm học tập của học sinh...)

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

3

Phương pháp thống kê, tổng hợp: Phương pháp này dùng để phân tích số
liệu, so sánh kết quả trước khi áp dụng và sau khi áp dụng sáng kiến.
4. Đối tượng và phạm vi của sáng kiến.
- Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học trực
tuyến bộ mơn Địa lí cho học sinh trung học phổ thông, GDNN-GDTX
- Phạm vi nghiên cứu: Áp dụng cho bộ mơn Địa lí ở các trường trung học
phổ thơng, trung tâm GDNN-GDTX
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 02 năm 2021 đến tháng 02 năm 2022
5. Tính mới của đề tài: Đề tài đã áp dụng năng lực của CTGDPT mới
vào chương trình giáo dục phổ thơng hiện hành. Thay vì chú trọng ý thức tự học
bài cũ của học sinh trong các đề tài trước đây thì đề tài: Một số giải pháp phát
triển năng lực tự chủ và tự học mơn Địa lí cho học sinh lớp 12 trong dạy học
trực tuyến đã chú trọng tới phát triển cả năng lực tự học, tự hoàn thiện của HS ở
cả trong nội dung bài cũ cũng như bài mới với nhiều nội dung hướng dẫn tự học
đa dạng và phong phú như: phiếu bài tập, sơ đồ, bài thuyết trình tập san ảnh,
video mơ hình, trị chơi học tập trên điện thoại hay máy tính như Quizizz... khi
học sinh có thể học trực tiếp hoặc trực tuyến. Ngồi ra đề tài còn đề cập thêm
thành tố tự chủ như: tự lực, tự điều chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi của học sinh
hay khả năng thích ứng với cuộc sống và định hướng nghề nghiệp của các em
sau này. Đề tài còn đưa ra các giải pháp động viên, khen thưởng học sinh như
phiếu khen, tặng quà… để phát triển năng lực tự chủ và tự học cũng như các

năng lực chung và năng lực đặc thù khác, góp phần tạo hứng thú học tập, nâng
cao chất lượng học tập bộ mơn địa lí nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
Đây là điều mà các đề tài nghiên cứu trước chưa làm được.

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

4

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lí luận
1.1. Dạy học trực tuyến
Dạy học trực tuyến là hình thức giảng dạy và học tập ở các lớp học trên
Internet. Người dạy và người học sẽ sử dụng phần mềm nền tảng học trực tuyến,
ứng dụng truyền âm thanh, hình ảnh và các thiết bị thơng minh (laptop,
smartphone, máy tính bảng, điện thoại thông minh...). Các bài giảng, tài liệu
(dưới dạng văn bản, hình ảnh, video…) được đưa lên các nền tảng và người
dùng có thể dễ dàng truy cập và học mọi lúc mọi nơi. Bên cạnh đó cịn có các
khóa học cùng thời gian thực có sự tham gia và tương tác giữa giáo viên và học
viên.
Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra ngày càng mạnh
mẽ, làm cho cuộc sống của con người ngày càng trở nên bận rộn, khó sắp xếp
thời gian, khơng gian cho những lớp học và khung giờ cố định. Vì vậy, dạy học
trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới, điển hình là các nước phát
triển với nền giáo dục hiện đại như Anh, Mỹ. So với các lớp học truyền thống,
khi tham gia các lớp học trực tuyến, người học có thể hồn tồn chủ động về

mặt thời gian, không gian học tập.
Ở Việt Nam, giáo dục là một trong những lĩnh vực được quan tâm và
đầu tư hàng đầu nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong cuộc sống hiện đại.
Nhiều năm qua (từ khi dịch bệnh COVID-19 chưa diễn ra) ngành GDĐT đã chủ
động triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tăng cường ứng dụng CNTT- VT hỗ trợ
quản lý, dạy, học, kiểm tra đánh giá, nghiên cứu khoa học đạt kết quả được ghi
nhận. Trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp,
khó lường, theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ, ngành Giáo
dục và Đào tạo cần đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tổ chức dạy học
an toàn, bảo đảm chương trình và mục tiêu chất lượng giáo dục, tập trung đổi
mới mạnh mẽ phương pháp tổ chức dạy học, đa dạng hóa các hình thức tổ chức
dạy học để khắc phục, ứng phó với tác động của dịch COVID-19 và các tình
huống bất thường, thì dạy học trực tuyến (online) đã, đang và sẽ trở thành xu
hướng được tăng cường, củng cố và dần trở thành một xu thế tất yếu, nhiệm vụ
chính trong các nhiệm vụ triển khai năm học để thích ứng với tình hình mới.
1.2. Mơn Địa lí trong chương trình giáo dục phổ thơng
Trong Chương trình giáo dục phổ thơng 2018, chương trình mơn học Địa
lí 2018 xác định: Trên nền tảng những kiến thức cơ bản và phương pháp giáo
dục đề cao hoạt động chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh, chương trình
mơn Địa lí giúp học sinh hình thành, phát triển năng lực địa lí - một biểu hiện
của năng lực khoa học; đồng thời góp phần cùng các mơn học và hoạt động giáo
dục khác phát triển ở học sinh các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung đã
được hình thành trong giai đoạn giáo dục cơ bản, đặc biệt là tình yêu quê hương,
đất nước; thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường tự nhiên, xã hội; khả năng
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

5

định hướng nghề nghiệp; để hình thành nhân cách cơng dân, sẵn sàng đóng góp
vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ở trung học phổ thơng, Địa lí là mơn học thuộc nhóm mơn khoa học xã
hội được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh.
Mơn Địa lí vừa thuộc lĩnh vực khoa học xã hội (Địa lí kinh tế - xã hội) vừa
thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (Địa lí tự nhiên), giúp học sinh có được những
hiểu biết cơ bản về khoa học địa lí, các ngành nghề có liên quan đến địa lí, khả
năng ứng dụng kiến thức địa lí trong đời sống; đồng thời củng cố và mở rộng
nền tảng tri thức, kĩ năng phổ thông cốt lõi đã được hình thành ở giai đoạn giáo
dục cơ bản, tạo cơ sở vững chắc giúp học sinh tiếp tục theo học các ngành nghề
liên quan. Chương trình mơn Địa lí xác định rõ các phẩm chất và năng lực có thể
hình thành, phát triển qua mơn học. Đó là năm phẩm chất chủ yếu của người
Việt Nam, ba năng lực chung và các năng lực đặc thù khác.
1.3. Năng lực là gì?
Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn
có và q trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các
kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý
chí,... thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong
muốn trong những điều kiện cụ thể.
Năng lực chung: là những năng lực cơ bản, thiết yếu làm nền tảng cho
mọi hoạt động của con người, là năng lực cơ bản, thiết yếu mà bất kì ai cũng cần
phải có để sống, học tập và làm việc hiệu quả. Năng lực chung được hình thành
và phát triển dựa trên bản năng di truyền, quá trình giáo dục và trải nghiệm.
Năng lực chung được hình thành và phát triển qua tất cả các môn học và HĐGD:
năng lực tự chủ và tự học, Năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn
đề và sáng tạo
Môn Địa lí có nhiều ưu thế hình thành và phát triển các năng lực chung đã

quy định trong Chương trình tổng thể. Năng lực tự chủ và tự học: được hình
thành và phát triển thơng qua các hoạt động học tập như thu thập thơng tin và
trình bày báo cáo địa lí; khảo sát, điều tra thực tế địa phương, vận dụng kiến
thức để giải quyết các vấn đề thực tế,...Năng lực giao tiếp và hợp tác: được hình
thành và phát triển thơng qua các hoạt động nhóm và phương pháp dạy học thảo
luận, dạy học dự án, xêmina,...Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: được
hình thành và phát triển thông qua các hoạt động phát hiện vấn đề, nêu giả
thuyết hoặc giả định, tìm lơgic trong giải quyết vấn đề, đề xuất được giải pháp
giải quyết vấn đề, đánh giá giải pháp giải quyết vấn đề, tưởng tượng khoa học,
giải quyết vấn đề mới, tự học về lí thuyết và cơng cụ địa lí.
Tuy nhiên trong phạm vi đề tài này tơi chỉ nghiên cứu chính về năng lực
chung: Năng lực tự chủ và tự học trong dạy học địa lí cấp THPT trong dạy học
trực tuyến.
1.4. Yêu cầu cần đạt về năng lực tự chủ và tự học cấp THPT

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

6

- Tự lực: Ln chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân
trong học tập và trong cuộc sống; biết giúp đỡ người sống ỷ lại vươn lên để có
lối
sống tự lực.
- Tự khẳng định và bảo vệ quyền, nhu cầu chính đáng: Biết khẳng định và
bảo vệ quyền, nhu cầu cá nhân phù hợp với đạo đức và pháp luật.

- Tự điều chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi của mình: Đánh giá được
những ưu điểm và hạn chế về tình cảm, cảm xúc của bản thân; tự tin, lạc quan.
Biết tự điều chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi của bản thân; ln bình tĩnh và có
cách cư xử đúng. Sẵn sàng đón nhận và quyết tâm vượt qua thử thách trong học
tập và đời sống. Biết tránh các tệ nạn xã hội.
- Thích ứng với cuộc sống: Điều chỉnh được hiểu biết, kĩ năng, kinh
nghiệm của cá nhân cần cho hoạt động mới, môi trường sống mới. Thay đổi
được cách tư duy, cách biểu hiện thái độ, cảm xúc của bản thân để đáp ứng với
yêu cầu mới, hoàn cảnh mới.
- Định hướng nghề nghiệp: Nhận thức được cá tính và giá trị sống của
bản thân. Nắm được những thơng tin chính về thị trường lao động, về yêu cầu và
triển vọng của các ngành nghề. Xác định được hướng phát triển phù hợp sau
trung học phổ thông; lập được kế hoạch, lựa chọn học các môn học phù hợp với
định hướng nghề nghiệp của bản thân.
- Tự học, tự hoàn thiện: Xác định được nhiệm vụ học tập dựa trên kết quả
đã đạt được; biết đặt mục tiêu học tập chi tiết, cụ thể, khắc phục những hạn chế.
Đánh giá và điều chỉnh được kế hoạch học tập; hình thành cách học riêng của
bản thân; tìm kiếm, đánh giá và lựa chọn được nguồn tài liệu phù hợp với mục
đích, nhiệm vụ học tập khác nhau; ghi chép thơng tin bằng các hình thức phù
hợp, thuận lợi cho việc ghi nhớ, sử dụng, bổ sung khi cần thiết. Tự nhận ra và
điều chỉnh được những sai sót, hạn chế của bản thân trong quá trình học tập; suy
ngẫm cách học của mình, rút kinh nghiệm để có thể vận dụng vào các tình
huống khác; biết tự điều chỉnh cách học. Biết thường xuyên tu dưỡng theo mục
tiêu phấn đấu cá nhân và các giá trị công dân.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thực trạng của vấn đề
Nói đến dạy học là một cơng việc vừa mang tính khoa học vừa mang tính
nghệ thuật. Do đó địi hỏi người giáo viên cần có năng lực sư phạm vững vàng,
phương pháp giảng dạy phù hợp theo hướng tích cực giúp học sinh chủ động
trong việc chiếm lĩnh kiến thức. Việc tạo cho học sinh niềm hứng thú trong học

tập hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực sư phạm của giáo viên.
Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 với định hướng là tích cực hóa
hoạt động học tập của học sinh, khơi dậy và phát triển năng lực tự chủ và tự học
nhằm hình thành cho học sinh tư duy tích cực, độc lập, sáng tạo, nâng cao năng
lực phát hiện và giải quyết vấn đề, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào
thực tiễn, tác động đến tình cảm đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

7

sinh. Thế nên, năng lực tự chủ và tự học có vị trí và vai trị rất quan trọng. Nó là
mục tiêu cơ bản của quá trình dạy học. Bồi dưỡng năng lực tự chủ và tự học là
phương cách tốt nhất để tạo ra động lực mạnh mẽ cho quá trình học tập. Hơn thế
nữa, tự học giúp cho mọi người có thể chủ động học tập suốt đời. Tuy nhiên, do
diễn biến covid 19 phức tạp. Học sinh phải học trực tuyến. Chính vì vậy dạy học
mơn Địa lí ở trường THPT cịn tồn tại những vấn đề khơng nhỏ ảnh hưởng đến
việc hình thành năng lực tự học của học sinh và dẫn đến chất lượng bộ mơn Địa
lí chưa cao.
Tơi đã tiến hành khảo sát đối với 1 giáo viên dạy Địa lí trong trường về
thực hiện phát triển năng lực tự chủ và tự học mơn Địa lí của học sinh khối 12
trung tâm GDNN-GDTX Quảng Xương. Kết quả thu được như sau:
Nội dung
Số GV thực
Tỉ lệ học sinh được
hiện

thực hiện/đánh giá
1. Về hình thức phát triển năng lực tự chủ và tự học
Dặn dò: Học bài cũ, chuẩn bị bài
1
100%
mới
Phiếu bài tập
1
100%
Vẽ sơ đồ
1
100%
Thuyết trình
0
0%
Hình thức khác
0
0%
2. Hình thức đánh giá năng lực tự chủ và tự học
Nhận xét
1
100%
Lấy điểm miệng
1
100%
Lấy điểm sản phẩm học tập
0
0%
Lấy điểm thuyết trình
0

0%
Đồng thời chúng tơi tiến hành khảo sát với 122 học sinh khối 12 về việc
phát triển năng lực tự chủ và tự học môn Địa lí. Kết quả thu được như sau:
Nội dung
Số học sinh được
Tỷ lệ
thực hiện
1. Các nội dung tự học môn Địa lí đã được thực hiện
Học thuộc vở ghi và SGK
122
100%
Phiếu học tập
25
20,4%
Làm mơ hình, tập san ảnh
0
0%
Các sản phẩm khác
08
6,6%
2. Các em được đánh giá nội dung tự học bằng:
Lấy điểm miệng
122
100%
Nhận xét
122
100%
Lấy điểm thuyết trình
0
0%

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

8

Lấy điểm sản phẩm học tập
0
0%
Qua các phiếu khảo sát trên chúng tôi nhận thấy thực trạng của vấn đề
như sau:
Đa số các giáo viên đã phát triển năng lực tự chủ và tự học cho học sinh
tuy nhiên chỉ chú trọng đến năng lực tự học ở nhà và chủ yếu là nhắc nhở các
em: “Về nhà học bài cũ, làm bài tập và chuẩn bị bài mới. Giờ sau cơ kiểm tra”.
Giáo viên ít khi phát phiếu bài tập cho HS chuẩn bị bài hay yêu cầu HS học
những nội dung luyện tập, mở rộng, vận dụng. GV chỉ quan tâm tới việc học bài
cũ của học sinh mà ít quan tâm tới việc chuẩn bị bài mới của các em…GV đánh
giá năng lực tự chủ và tự học của học sinh chủ yếu là nhận xét và lấy điểm
miệng cũng như điểm trong các bài kiểm tra và kì thi để cho đủ số lần điểm theo
quy định. Đa số các thầy cô chưa quan tâm phát triển thành tố tự lực, tự điều
chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi của học sinh hay khả năng thích ứng với cuộc
sống và định hướng nghề nghiệp. Lại thêm, một thực trạng đáng buồn hiện nay
của học sinh khối lớp 12. Ngoài các em tham gia thi khối xã hội chăm chỉ, tự
học, tự nghiên cứu thì đại bộ phận học sinh chưa thật mặn mà, thậm chí là xem
nhẹ, thờ ơ đối với mơn Địa lí, việc học chỉ mang tính đối phó, coi trọng điểm số
hơn là tích lũy kiến thức, năng lực thơng qua q trình học tập bộ môn. Các em
học sinh bị cuốn vào mạng xã hội: zalo, facebook; thường xuyên chơi điện tử,

sống ảo... không chú tâm vào việc học hành. Năng lực tự chủ và tự học chưa
tốt: chưa chăm chỉ học bài cũ, chưa tích cực chuẩn bị bài mới, chưa tự chủ trong
tình cảm, thái độ và hành vi học tập của mình. Cách học của học sinh vẫn đơn
giản là cố gắng hoàn thành hết số bài tập giáo viên giao về nhà và học thuộc
trong vở ghi chứ khơng có ý định tự học, tự hồn thiện. Mặc dù các em khá năng
động trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác các bài giảng của
thầy cơ giáo nhưng trên thực tế, hồn cảnh, điều kiện cơ sở vật chất của gia đình
học sinh sẽ chi phối nhiều đến hoạt động học trực tuyến. Bởi lẽ, khơng phải gia
đình nào cũng trang bị được mạng, máy tính, điện thoại thơng minh để cho con
em mình học tập, nhất là ở các gia đình khó khăn. Hơn nữa, do đặc thù của học
trực tuyến nên việc quản lý nề nếp, ý thức học tập của học sinh không được trực
tiếp nên sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh
Tóm lại với những thực trạng trên, học sinh chưa phát huy được phẩm
chất, năng lực của mình qua quá trình học tập và chất lượng bộ môn cũng như
chất lượng học sinh giỏi chưa như kì vọng và chưa đáp ứng được yêu cầu của
đổi mới giáo dục hiện nay
2.2. Nguyên nhân của thực trạng.
Để tìm ngun nhân của thực trạng Tơi cũng tiến hành khảo sát đối với
học sinh về mức độ hứng thú với mơn học Địa lí và ngun nhân khơng hứng
thú với môn học.
Tổng số học sinh tham gia khảo sát:122 em.Kết quả thu được như sau:
Nội dung
Số học sinh
Tỉ lệ
1. Mức độ hứng thú với môn học
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

linh hoạt khi sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học nên chưa thu hút được
học sinh hứng thú với môn học.
Thứ hai: chương trình giáo dục phổ thơng hiện hành cịn nặng về kiến
thức, nội dung bài học cịn dài nên khơng có nhiều thời gian cho các hoạt động
kiểm tra đánh giá việc tự học.
Thứ ba: tâm lí mơn Địa lí là “mơn phụ” vẫn cịn tồn tại ở một số học sinh
và cả phụ huynh.Các em vẫn coi trọng các môn Tốn, Lý, Hóa, Văn, Tiếng Anh
chứ chưa nhận thức được vị trí, vai trị của mơn Địa lí nên thiếu quan tâm đến
việc học môn này.
Thứ tư: do đối tượng dạy học, một số học sinh nhận thức chưa có động cơ
học tập, một số em nhận thức chậm, chưa tự giác, chưa tích cực tham gia các
hoạt động học tập nên chưa hoàn thành các nhiệm vụ học tập mà giáo viên giao.
Thứ năm: do tình hình dịch covid các em học trực tuyến và khơng có
người quản lí nên các em học cịn mang tính chất đối phó, qua loa và chưa chăm
chỉ học bài dễ bị thu hút bởi trò chơi điện tử và mạng xã hội.
3. Giải pháp khắc phục thực trạng
3.1. Giải pháp 1: Hình thành động cơ học tập Địa lí cho học sinh
3.1.1. Mục tiêu giải pháp: Giúp học sinh nhận thức được vị trí và vai trị
của mơn Địa lí trong trường THPT từ đó tạo được nhu cầu và động cơ học tập
thiết thực với các em
3.1.2. Nội dung giải pháp
Môn địa lý trong chương trình phổ thơng là cung cấp cho HS các cơ hội
hiểu thêm về thế giới, những thách thức mà thế giới phải đối mặt. HS tìm hiểu
về các quá trình thay đổi của địa lý, làm sáng tỏ những tác động và sự thay đổi
trong mối quan hệ giữa con người và môi trường… Môn học này cịn giúp HS
trở thành những cơng dân tồn cầu, có hiểu biết và quan tâm về mơi trường. Địa
lý khơng chỉ là những địa điểm có tên trên bản đồ mà còn về con người, văn
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

10

hóa, lịch sử của từng vùng miền; các tác động về thiên tai đến cuộc sống con
người và cách đối xử của nhân loại đối với tự nhiên đã làm thay đổi bề mặt địa
lý, hoàn cảnh xã hội và điều kiện kinh tế như thế nào. Có thể nói, nắm vững địa
lý sẽ giúp thế hệ tương lai hiểu hơn về quá khứ, hiện tại và tương lai của tồn
cầu, cũng như vai trị của từng địa phương đối với phần cịn lại của thế giới.
Chương trình mơn học Địa lí 2018 xác định:Trên nền tảng những kiến
thức cơ bản và phương pháp giáo dục đề cao hoạt động chủ động, tích cực, sáng
tạo của học sinh, chương trình mơn Địa lí giúp học sinh hình thành, phát triển
năng lực địa lí - một biểu hiện của năng lực khoa học; đồng thời góp phần cùng
các mơn học và hoạt động giáo dục khác phát triển ở học sinh các phẩm chất chủ
yếu và năng lực chung đã được hình thành trong giai đoạn giáo dục cơ bản, đặc
biệt là tình yêu quê hương, đất nước; thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường tự
nhiên, xã hội; khả năng định hướng nghề nghiệp; để hình thành nhân cách cơng
dân, sẵn sàng đóng góp vàosự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
3.1.3. Quá trình áp dụng giải pháp vào thực tiễn và kết quả đạt được
Động cơ học tập là những động lực bên trong trực tiếp thúc đẩy tính tích
cực hoạt động của con người. Các Mác đã khẳng định: “Con người ta sẽ không
làm bất cứ điều gì, nếu nó khơng liên quan đến nhu cầu, động cơ của họ”. Vì
vậy, xây dựng động cơ học tập đúng đắn cho học sinh ln có một ý nghĩa quan
trọng, nhằm nâng cao tính tích cực học tập của học sinh, góp phần thực hiện
thắng lợi mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đã đặt ra trong tình hình mới.
Địa lí là mơn học mà đối tượng nghiên cứu là thể tổng hợp tự nhiên và thể
tổng hợp kinh tế - xã hội xung quanh đời sống con người. Các hiện tượng tự
nhiên và xã hội thay đổi theo thời gian và không gian, tuy nhiên các hiện tượng

này gần gũi và tác động trực tiếp đến đời sống của mỗi người. Chính vì vậy cho
học sinh tự nêu ra những nhu cầu hiểu biết của bản thân về thế giới xung quanh
là nhân tố đầu tiên để khuyến khích các em tự học. Để làm được điều đó, cần
trang bị cho học sinh năng lực quan sát, năng lực khái quát, năng lực sáng tạo và
độc lập trong quá trình nghiên cứu những hiện tượng này.
Trong quá trình giảng dạy, tơi nhận thấy khoảng cách trong tư duy giữa
các thế hệ (giáo viên - học sinh) đã làm cho giáo viên chưa nhận ra những nhu
cầu của học sinh khi học tập bộ mơn Địa lí. Các kiến thức địa lí mà giáo viên
cung cấp thường mang tính hàn lâm - khoa học, ít có sự gần gũi với học sinh.
Hoặc nói cách khác, chưa trúng với nguyện vọng học tập của học sinh. Thêm
vào đó, ở lứa tuổi 17,18 các em đã có những tích lũy kiến thức thực tế nhất định,
nhu cầu khẳng định bản thân, thể hiện bản thân rất lớn nên bên cạnh tìm ra các
phương pháp học tập phù hợp. Việc sử dụng các kĩ thuật dạy học sao cho học
sinh thể hiện tốt năng lực của mình. Giáo viên có thể nắm bắt nhu cầu, mong
muốn học tập của học sinh là điều vơ cùng cần thiết.
Các bài giảng có tính thực tế như Địa lí địa khu vực, địa lí địa phương…
cần được sử dụng một cách tiếp cận mới, có sự tương tác giữa giáo viên và học
sinh cao hơn. Ở đó, học sinh được bày tỏ những kiến thức, quan điểm hay suy
nghĩ của bản thân để hướng tới dạy học thật sự như tiêu chí đề ra của Bộ
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

11

GD&ĐT là lấy người học làm trung tâm, giáo viên chỉ là người đóng vai trị
định hướng để học sinh tiếp thu kiến thức mới. Mục tiêu giờ học Địa lí là tạo ra

giờ học sơi động, lơi cuốn đối với học sinh, sử dụng những điều gần gũi với học
sinh thay vì các kiến thức lí thuyết đơi khi hơi nhàm chán và khơng cịn phù hợp
với thực tế.
Có nhiều cách thức tự học, nhưng khái quát lại có hai cách thức tự học cơ
bản là: tự học có hướng dẫn và tự học hồn tồn. Để có kết quả học tốt thì tự học
trước hết phải có sự hướng dẫn của thầy, qua đó tích luỹ kinh nghiệm tự học,
sau đó tự học với sách, tự học khơng có thầy hướng dẫn. Tự học có hướng dẫn:
Người đóng vai trị hướng dẫn ở đây chính là người thầy. Tự học hoàn toàn là
mức mà mọi người phải đạt được nếu muốn tự học suốt đời. Như vậy trong hoạt
động giảng dạy giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh lĩnh hội kiến thức…Tuy
nhiên, yếu tố quyết định cho chất lượng học chính là yếu tố nội lực của người
học – sự tự học. Do đó giáo viên phải chú ý đến việc rèn luyện để các em làm
chủ được khả năng tự học của bản thân.
Trong môi trường học đường, nhà trường, gia đình, xã hội cần có những
tác động tích cực để học sinh hình thành và phát triển động cơ học tập đúng
hướng, phù hợp với bản thân và yêu cầu xã hội. Hình thành và phát triển được
những động cơ học tập đúng đắn, lành mạnh sẽ là động lực mạnh mẽ giúp học
sinh đạt được mục đích, thành cơng trong học tập.
Để khơi gợi hứng thú học tập, tôi đã hướng dẫn xây dựng cho học sinh
các lớp mình dạy động cơ học tập đúng đắn là việc cần làm đầu tiên. Bởi vì,
thành công không bao giờ là kết quả của một quá trình ngẫu hứng tùy tiện thiếu
tính tốn, kể cả trong học tập lẫn nghiên cứu. Nhu cầu xã hội và thị trường lao
động hiện tại đặt ra cho mỗi người những tố chất cần thiết chứ không phải là
những điểm số đẹp, những chứng chỉ như vật trang sức vào đời mà khơng có
thực lực vì động cơ học tập lệch lạc. Có động cơ học tập tốt khiến cho người ta
luôn tự giác say mê, học tập với những mục tiêu cụ thể rõ ràng với một niềm vui
sáng tạo bất tận. Động cơ học tập của học sinh khơng phải là một q trình hình
thành tự phát, cũng chẳng được đem lại từ bên ngồi mà nó hình thành và phát
triển một cách tự giác thầm lặng từ bên trong. Do vậy, tôi đã đưa ra những biện
pháp nhằm khơi dậy hứng thú học tập và năng lực tiềm tàng của các em, tạo mọi

điều kiện tốt nhất để các em tự kích thích động cơ học tập của mình.
Đối với phần đơng học sinh, việc tạm gác những thú vui, những trị giải trí
hấp dẫn nhất thời để toàn tâm toàn sức cho việc học là hai điều có ranh giới vơ
cùng mỏng manh. Nó địi hỏi sự quyết tâm cao và ý chí mạnh mẽ cùng nghi lực
đủ để chiến thắng chính bản thân mình, trong đó người thầy đóng vai trị chủ
đạo.
Trong khn khổ thời lượng là những tiết địa lí ở trên lớp tơi đã hình
thành động cơ học tập cho học sinhbằng những việc làm cụ thể như sau:
Tiết học đầu tiên của năm học, tôi dành hai mươi phút để cho các em chia
sẻ về vị trí, vai trị của mơn Địa lí, các em sẽ được chia sẻ: Tại sao cần học địa
lí? Học địa lí cần thiết thế nào đối với bản thân trong sự phát triển của xã hội
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

12

thời đại 4.0. Cách học địa lí như thế nào để có kết quả tốt nhất? Trong q trình
giảng dạy tôi sử dụng linh hoạt các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực kết
hợp với phương pháp dạy học trực quan để tạo sự hứng thú, tích cực từ các em.
Thi thoảng tôi lại lồng ghép kể chuyện những tấm gương trong tự học và đạt
được thành công trong cuộc sống như: Bác Hồ, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Ngọc
Ký, Nick Vujic…hay những anh chị trong nhà trường đã đạt thành cơng để hun
đúc ý chí, nghị lực cho các em. Tôi thường áp dụng một cách: là cho các bạn
học sinh giỏi chia sẻ về lịch tự học cũng như phương pháp học của mình với các
bạn trong lớp. William A. Warrd đã khẳng định: “Người thầy trung bình chỉ biết
nói, Người thầy giỏi biết giải thích, Người thầy xuất chúng biết minh họa, Người

thầy vĩ đại biết cách truyền cảm hứng”. Thật vậy, giáo viên ngoài dạy giỏi còn
phải lan tỏa cảm hứng học tập cho các em, là người động viên khích lệ các em,
trao cho các em cơ hội được thể hiện bản thân, được tự do sáng tạo theo hướng
dẫn, được nhận xét và sửa chữa khi chưa làm tốt chứ không phải là sự cáu gắt và
khinh thường. Thi thoảng trong các tiết dạy trực tuyến tôi lại lồng ghép những
câu chuyện về giá trị sống, kĩ năng sống để giáo dục các em về lối sống tích cực
về ý chí vươn lên trong cuộc sống.
Kết quả áp dụng: Đa số học sinh chủ động, tích cực thực hiện những
nhiệm vụ của mình trong học tập và trong cuộc sống; Biết khẳng định và bảo vệ
quyền, nhu cầu cá nhân phù hợp với đạo đức và pháp luật. Đánh giá được những
ưu điểm và hạn chế của bản thân. Biết tự điều chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi
của bản thân. Sẵn sàng đón nhận và quyết tâm vượt qua thử thách trong học tập
và đời sống. Biết tránh các tệ nạn xã hội. Có khả năng thích ứng với cuộc sống,
thay đổi được cách tư duy, cách biểu hiện thái độ, cảm xúc của bản thân để đáp
ứng với yêu cầu mới, hoàn cảnh mới. Các em nắm được những thơng tin chính
về thị trường lao động, về yêu cầu và triển vọng của các ngành nghề. Xác định
được hướng phát triển phù hợp sau trung học phổ thông, định hướng nghề
nghiệp của bản thân sau này. Đặc biệt là các em đã xác định được nhiệm vụ học
tập; biết đặt mục tiêu học tập chi tiết, cụ thể, điều chỉnh được kế hoạch học tập;
hình thành cách học riêng của bản thân, tự nhận ra và điều chỉnh được những sai
sót, hạn chế của bản thân trong quá trình học tập. Biết thường xuyên tu dưỡng
theo mục tiêu phấn đấu cá nhân và các giá trị công dân.
3.2. Giải pháp 2: Đa dạng hóa các hình thức hướng dẫn học sinh
nhằm phát huy năng lực tự chủ và tự học
3.2.1. Mục tiêu giải pháp
Thơng qua việc đa dạng hóa các hình thức hướng dẫn học sinh tự học của
giáo viên như hướng dẫn học sinh học bài cũ, chuẩn bị bài mới. Học sinh thực
hiện hoạt động cá nhân hay theo nhóm để hồn thành nhiệm vụ học tập thì sẽ
phát triển các thành tố khác nhau của năng lực tự chủ và tự học trong dạy học
trực tuyến.

3.2.2. Nội dung giải pháp
Cuối mỗi tiết học giáo viên nên dành thời gian năm phút để hướng dẫn
học sinh học bài cũ và chuẩn bị bài mới. Trong khoảng thời gian ấy, giáo viên sẽ
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

13

phân công nhiệm vụ cho học sinh, hướng dẫn cách làm và yêu cầu đối với sản
phẩm của học sinh. Giáo viên hướng dẫn học sinh học bài mới bằng cách hướng
dẫn HS hoàn thành phiếu học tập, bằng các câu hỏi có vấn đề, bằng sơ đồ tư
duy, bằng các bài thuyết trình, hồn thành dự án học tập hay các hình thức sáng
tạo (vẽ + sơ đồ + thuyết trình). Đối với bài cũ: Giáo viên hướng dẫn học sinh
sưu tập tranh ảnh làm tập san, làm video hay ơn tập kiến thức bằng phần mềm
trị chơi Quyzzi...
3.2.3. Quá trình áp dụng giải pháp vào thực tiễn và kết quả đạt được.
Để thực hiện việc đa dạng hóa các hình thức hướng dẫn học sinh học tập
thìgiáo viên cần dành thời gian đầu tư vào kế hoạch dạy học, đặc biệt là phần
trình chiếu Power Point vì dạy học trực tuyến cần thu hút học sinh bởi các hoạt
động học liên tục và vui vẻ. Giáo viên chú ý đến việc chuẩn bị phiếu học tập bài
mới, các yêu cầu đối với các sản phẩm tự học của học sinh như: video, tập san,
sơ đồ, dự án học tập, chuẩn bị trò chơi Quyzizz cho HS chơi…Giáo viên cần lưu
ý là tạo cơ hội cho các em tạo ra các sản phẩm học tập phù hợp với yêu cầu bộ
môn, với năng khiếu, sở trường của các em và phát huy được tính tự chủ cũng
như sáng tạo của học sinh. Học sinh cần chăm chỉ, nhiệt tình, sáng tạo trong các
hoạt động cá nhân, tăng cường tính hợp tác khi làm các sản phẩm của một nhóm

học sinh.
Sáng kiến được áp dụng bắt đầu từ chương trình học kì I lớp 12 tại Trung
tân GDNN - GDTX Quảng Xương. Tôi đã tiến hành như sau:
Khi hướng dẫn học sinh tự học bài mới: tôi thường hướng dẫn HS hồn
thành phiếu học tập, các câu hỏi có vấn đề, sơ đồ tư duy, biểu đồ, bài thuyết
trình, dự án học tập và các hình thức sáng tạo (vẽ + sơ đồ + thuyết trình) Tơi
thường áp dụng với những đơn vị kiến thức lí thuyết cần khái quát, tóm lược để
học sinh dễ quan sát, dễ nhớ, dễ học và những bài tập nhỏ ở cuối mỗi bài học.
Ví dụ 1: Khi hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới ở nhà Bài 2. Vị trí địa
lí, phạm vi lãnh thổ. Tôi đã hướng dẫn học sinh:
* Nhiệm vụ của Tổ 1 và tổ 2 (Thực hiện cá nhân)
1. Quan sát Hình 2. Các nước Đơng Nam Á, Hãy xác định vị trí địa lí
nước ta? (Yêu cầu: xác định vị trí trên lược đồ Đơng Nam Á, chỉ rõ các điểm
cực, các quốc gia tiếp giáp)
2. Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện đặc điểm phạm vi lãnh thổ nước ta (Yêu cầu:
thể hiện được các bộ phận của lãnh thổ, đặc điểm của từng vùng; vẽ sơ đồ đảm
bảo tính thẩm mỹ, khoa học, nội dung chính xác.) Có thể vẽ trên giấy chụp ảnh
lại hoặc vẽ trên phần mềm Min map.
* Nhiệm vụ của Tổ 3 và tổ 4 (Thực hiện cá nhân)
1. Quan sát Hình 2. Các nước Đơng Nam Á, Hãy xác định vị trí địa lí
nước ta? (Yêu cầu: xác định vị trí trên lược đồ Đơng Nam Á, chỉ rõ các điểm
cực, các quốc gia tiếp giáp)
2. Vẽ sơ đồ tư duy trình bày ý nghĩa của vị trí địa lí Việt Nam (Yêu cầu:
trình bày được ý nghĩa về mặt tự nhiên, ý nghĩa kinh tế, văn hóa xã hội và quốc
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

14

phịng; vẽ sơ đồ đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học, nội dung chính xác.) Có thể
vẽ trên giấy chụp ảnh lại hoặc vẽ trên phần mềm Min map.
( Hai ảnh sơ đồ tư duy – sản phẩm của học sinh)
Ví dụ 2: Khi hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới ở nhả Bài 6. Đất nước
có nhiều đồi núi. Tôi đã hướng dẫn học sinh tự học như sau:
Tiết 1. Quan sát Hình 6. Địa hình, hãy nhận xét về đặc điểm địa hình Việt
Nam? (Yêu cầu: HS xác định trên lược đồ kết hợp trình bày bằng miệng những
biểu hiện cụ thể của bốn đặc điểm địa hình nước ta)
Tiết 2.
* Nhiệm vụ của Tổ 1 và tổ 2 (Thực hiện cá nhân) Hoàn thành phiếu học tập:
Vùng núi
Đông Băc Tây Bắc Trường Sơn Bắc Trường Sơn
Nam
Đặc điểm
Giới hạn
Độ cao
Hướng núi
Hình thái, cấu trúc
* Nhiệm vụ của Tổ 3 và tổ 4 (Thực hiện cá nhân) Hoàn thành phiếu học tập:
Đặc điểm
Đồng bằng châu thổ
Đồng bằng ven biển
Điều kiện hình thành
Diện tích
Địa hình
Đất
(Ảnh – Phiếu học tập của HS, ảnh học sinh trình bày trên lớp trực tuyến 3 cái)

Ví dụ 3: Khi hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới Bài 8. Thiên nhiên
chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển (ở trên lớp). Tôi đã hướng dẫn học sinh học
tập như sau: Cả lớp chia thành 6 nhóm thực hiện nhiệm vụ: Trình bày được khái
qt đặc điểm của Biển Đông và nêu được ảnh hưởng của biển Đông đến thiên
nhiên nước ta (Yêu cầu: thực hiện trong 20 phút. HS có thể dùng sơ đồ tư duy
hoặc hình thức sáng tạo: kết hợp vẽ + sơ đồ + thuyết trình. Sản phẩm phải đầy
đủ nội dung kiến thức, trình bày khoa học, chính xác, thẩm mĩ và sáng tạo) (01
Ảnh sản phẩm minh họa và ảnh hoạt động nhóm của HS hoặc ảnh HS trình bày
sản phẩm)
Ví dụ 4: Khi hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới Bài 15. Bảo vệ mơi
trường và phịng chống thiên tại. Mục 2. Một số thiên tai chủ yếu và biện pháp
phịng chống. Tơi đã cho HS chuẩn bị bài ở nhà theo nhóm trong 2 tuần. Yêu
cầu thiết kế video về một số thiên tai chủ yếu: bão, ngập lụt, lũ quét, hạn hán,
các thiên tai khác và biện pháp phịng chống. Video phải có hình ảnh rõ nét
thuyết minh rõ ràng, đảm bảo đầy đủ nội dung: Hoạt động, hậu quả, biện pháp
phòng chống. Thời lượng video tối đa 5 phút. Trình bày video trong tiết học
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

15

chính thức trên lớp. (Ảnh chụp từ màn hình máy tính HS trình bày có hình ảnh
bão hoặc hạn hán)
Khi hướng dẫn học sinh tự học bài cũ: tôi thường hướng dẫn HS sưu
tập tranh ảnh làm tập san, làm dự án học tập ... Với những đơn vị kiến thức lí
thuyết cần khái qt, tóm lược để học sinh dễ nhớ, dễ học. Khi ôn tập kiến thức

chi tiết tôi thường cho học sinh ôn tập kiến thức bằng phần mềm trò chơi
Quyzzi...vừa tạo hứng thú học tập lại tạo sự tự lực, tự chủ cho học sinh. Các em
có thể tự chủ động chọn thời gian học tập, cách học và hình thức thể hiện sản
phẩm học tập của mình.
Ví dụ 1: Sau khi học xong chủ đề: Đất nước nhiều đồi núi tôi đã cho học
sinh thực hiện một video ảnh địa lí theo nhóm với tựa đề: “Việt Nam tươi đẹp”.
Yêu cầu tập san ảnh phải trình bày đầy đủ 4 khu vực địa hình đồi núi, hai đồng
bằng lớn cũng như các hoạt động kinh tế ở các khu vực, có chú thích ảnh rõ ràng
theo một trình tự hợp lí thể hiện chủ đề. Video lồng tiếng thuyết minh cho các
dạng địa hình cho phù hợp. Trang trí đẹp và sáng tạo. Hồn thành trong thời
gian 2 tuần, là sản phẩm học tập của một nhóm học sinh tích cực.
Qua thực tế giảng dạy tơi nhận thấy việc sử dụng “Trị chơi học tập” là
một phương pháp dạy học tích cực, thu hút được học sinh. Nó là chiếc cầu nối
đắc lực, hữu hiệu và tự nhiên giữa giáo viên với học sinh. Thông qua trò chơi, ý
nghĩa của nội dung bài học được truyền tải đến người nghe một cách nhẹ nhàng
nhưng đầy sâu sắc dễ hiểu. Trị chơi khơng những giúp học sinh gần gũi, cởi mở
và tạo sự chú ý của học sinh đối với nội dung bài giảng, mà còn khuyến khích
học sinh chiếm lĩnh bài học và ơn tập một cách tự nhiên, khơng gượng ép và khơ
cứng. Trị chơi khiến cho mỗi tiết học Địa lí như là một sự khám phá, một cuộc
phiêu lưu, nó là cơ hội để các em khám phá tự nhiên và cuộc sống gần gũi xung
quanh mình. Đặc biệt khi học trực tuyến, ngồi trước máy tính và điện thoại lâu
các em mệt mỏi thì trị chơi lại có hiệu quả lớn.
Trong các trị chơi, học sinh ln phải đối mặt với những thách thức, để
hồn thành nhiệm vụ. Với mơ hình “học mà chơi”, vì bài tập về nhà và các dự
án có thể được trình bày theo cách thú vị nhưng đầy thử thách. Đơn giản là thay
đổi cách thức giao bài tập, giáo viên biến các hành động làm việc thành một
hoạt động thú vị nhưng thách thức hơn và nó thu hút học sinh bắt tay thực hiện
và học hỏi theo cách mới. Trong đề tài này, tôi đã áp dụng trò chơi Quyzizz.
Quizizz là một phần mềm ứng dụng cho phép giáo viên tạo bài tập, kiểm
tra dưới dạng trị chơi trắc nghiệm dễ dàng, miễn phí bằng cách đăng nhập vào

trang Quizizz.com, tạo tài khoản và soạn nội dung cho bài tập. Bài trắc nghiệm
tạo bởi Quizizz có giao diện đẹp, âm thanh sống động, có quy định thời gian cho
mỗi câu hỏi khác nhau, điểm số được mặc định tối đa của mỗi câu hỏi là 1000
điểm và được chấm tự động tùy thuộc vào thời điểm học sinh trả lời câu hỏi, trả
lời càng nhanh thì điểm số càng cao. Quizizz cho phép soạn các dạng câu hỏi:
trắc nghiệm 1 đáp án đúng hoặc nhiều đáp án đúng, điền từ vào chỗ trống, phiếu
khảo sát và dạng câu hỏi mở. Quizizz cũng hỗ trợ thống kê tự động mỗi phương
án có bao nhiêu người lựa chọn. Nội dung câu hỏi có thể kèm hình ảnh, âm
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

16

thanh hoặc cơng thức tốn học, các phương án trả lời ngồi dạng văn bản có thể
là hình ảnh, cơng thức toán học. Cuối cùng, người dùng sẽ thiết lập lại thời gian
trả lời câu hỏi với một số lựa chọn từ 5 giây đến 15 phút tùy thuộc vào độ khó
của câu hỏi và chọn Save để lưu lại trước khi soạn câu hỏi tiếp theo. Bài kiểm
tra sẽ được lưu trên hệ thống của Quizizz theo chủ đề, lớp học, cấp học đã lựa
chọn(Phụ lục 5)
Với trò chơi Quizizz giáo viên có thể sử dụng ở trên lớp cho các hoạt
động khởi động hình thành kiến thức mới, luyện tập – thực hành hay ơn tập hoặc
cũng có thể sử dụng ôn tập ở nhà. Tôi thường sử dụng trò chơi trong hoạt động
luyện tập – thực hành, ôn tập trên lớp và cho HS ôn tập ở nhà.
Ví dụ 2: Sau khi dạy xong bài 2. Vị trí địa lí phạm vi lãnh thổ. Phần
luyện tập thực hành thay vì chiếu các câu hỏi trắc nghiệm trên màn chiếu với
một học sinh trả lời cho từng câu. Tơi cung cấp link và cho các em chới trên

chính điện thoại hay máy tính mà các em sử dụng học trực tuyến (phụ lục 4)
Đối với những tiết ôn tập giữa kì hay cuối kì tơi cũng cho các em ơn tập
bằng trị chơi. Chỉ với một chiếc điện thoại các em có thể chơi ở mọi lúc và mọi
nơi, có thể chơi nhiều lần đến khi trả lời đúng 100% thì thơi. Các em có thể chơi
khi đang học trực tuyến khi cô giáo cung cấp link hay có thể luyện tập ở nhà.

Tiến độ trả lời câu hỏi của học sinh
Tổng hợp câu trả lời đúng sai của HS
Kết quả áp dụng: Với việc đa dạng hóa các hình thức hướng dẫn học sinh
học tập như trên tôi nhận thấy học sinh đã hứng thú hơn với mơn Địa lí. Các em
ngồi việc trình bày được kiến thức lí thuyết cịn được thực hành sáng tạo tùy
theo năng lực sở trường của mình. Vì thế đã phát huy được phẩm chất và năng
lực của học sinh đặc biệt là năng lực tự chủ và tự học. Các em đánh giá được
những ưu điểm và hạn chế của bản thân. Biết tự điều chỉnh tình cảm, thái độ,
hành vi của bản thân. Sẵn sàng đón nhận và quyết tâm vượt qua thử thách trong
học tập. Đặc biệt là các em đã xác định được nhiệm vụ học tập; biết đặt mục tiêu
học tập chi tiết, cụ thể, điều chỉnh được kế hoạch học tập; hình thành cách học
riêng của bản thân, tự nhận ra và điều chỉnh được những sai sót, hạn chế của bản

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

17

thân trong quá trình học tập. Biết thường xuyên tu dưỡng theo mục tiêu phấn
đấu cá nhân và các giá trị công dân.

3.3. Giải pháp 3: Giao và nhận bài tập, sản phẩm học tập của học
sinh trên padlet và zalo
Vì học trực tuyến nên rất khó khăn trong việc kiểm tra tra sự chuẩn bị bài
của học sinh chính vì vậy tơi đã sử dụng một số phần mềm hỗ trợ cho việc kiểm
tra phần bài tập của học sinh như Classroom, padlet hay ứng dụng Zalo
Padlet là công cụ hoàn hảo cho giáo viên khi yêu cầu học sinh đóng góp
ý kiến, trả lời câu hỏi. Giáo viên có thể yêu cầu mỗi học sinh viết câu trả lời, ý
tưởng của mình vào một tờ giấy note và thêm nó vào bảng trắng. Người dùng có
thể sắp xếp các dữ kiện đó bằng cách chuyển các ghi chú vào các cột. Thậm chí
ghi chú này cịn thêm được ảnh, đồ thị, video và âm thanh, liên kết bài viết và
bất kỳ thứ gì hữu ích cho bài học.
Thảo luận và tranh luận trong lớp có thể khó khăn khi đang giảng dạy trực
tuyến. Ngay cả khi gặp trực tiếp, hiếm khi có đủ thời gian để ý kiến của mọi
người được lắng nghe. Thay vào đó, hãy thử tham gia cuộc tranh luận trên
Padlet.Giáo viên chỉ cần đăng một câu hỏi, sau đó yêu cầu học sinh chọn một bên
và thu thập thơng tin về vấn đề đó. Khi học sinh xem thông tin được đăng bởi
những người khác, họ có thể chia sẻ suy nghĩ của mình và đặt thêm câu hỏi. Đây
cũng là một cách tuyệt vời để giúp trẻ học cách trò chuyện, bày tỏ quan điểm.
Ví dụ: GV hỏi: Các ngành cơng nghiệp trọng điểm ở Đồng bằng sông
Hồng phát triển dựa trên thế mạnh chủ yếu nào?
HS vào padlet và trả lời có bao nhiêu HS thì GV sẽ thu đủ cần đó câu trả
lời

Câu trả lời của học sinh
Tôi vẫn thường sử dụng Microsoft Teams để dạy trực tuyến. Microsoft
Teams là một trong những ứng dụng hỗ trợ giảng dạy, học tập, làm việc online
hiệu quả, được tích hợp với Office365 của hãng Microsoft.Dưới đây là những lý

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

18

do thuyết phục nên sử dụng Microsoft Teams để phục vụ cho công việc giảng
dạy và học tập trong giai đoạn dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp.
(minh chứng thực hiện)
Tôi dùng mạng xã hội - Zalo trong việc hướng dẫn cũng như kiểm tra
việc học tại nhà của học sinh một cách có hiệu quả hơn. Thơng qua đó có thể
kiểm tra, đánh giá năng lực tự học và mức độ siêng năng chăm chỉ của học sinh
không chỉ trong các tiết học mà còn kiểm tra vào nhiều thời điểm thơng qua hình
thức kiểm tra “trực tuyến” nhằm hạn chế bớt việc học sinh sử dụng mạng xã hội
vào những việc khơng có ích, mất thời gian của học sinh.
Sau khi tạo nhóm trên Zalo giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh để các
em thực hiện những công việc giáo viên giao. Tôi đã giao bài và kiểm tra bài
làm học sinh bằng cách yêu cầu các em chụp ảnh hoặc quay video bài tập của
học sinh trên zalo nhóm lớp.
Sau khi tạo nhóm trên Zalo giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh để các
em thực hiện những công việc giáo viên giao:
Làm các bài tập ở nhà sau khi đã học xong.
Yêu cầu các em tìm hiểu một vấn đề nào đó liên quan đến bài học
Như vậy trong qúa trình chuẩn bị bài cũ, mới đều có sự tương tác giữa
giáo viên với học sinh, học sinh với học sinh. Thông qua hoạt động đó tơi có thể
tư vấn hay hướng dẫn các em giải quyết các vấn đề mà các em đang vướng mắc,
động viên chia sẻ với các em trong quá trình học tập, thơng qua đó tơi nắm bắt
được tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của học sinh để kịp thời điều chỉnh những
suy nghĩ lệch lạc trong học tập của các em.

Học sinh nộp bài

Học sinh nộp bài

Zalo còn là nơi lưu giữ những sản phẩm tốt của học sinh
Trong giải pháp này giáo viên có thể kiểm tra kết quả học tập của HS và
cung có thể đánh giá sự chăm chỉ của học sinh.
3.4. Giải pháp 4: Sử dụng linh hoạt các hình thức đánh giá hoạt động
tự học của học sinh
3.4.1. Mục tiêu giải pháp: Nhằm đánh giá học sinh một cách bao quát đa
dạng, ở nhiều thời điểm khác nhau có thể là ở trong tiết học hay ở nhà, với các
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

19

sản phẩm học tập khác nhau. Từ đó tạo hứng thú và động lực học tập cho các
em.
3.4.2. Nội dung giải pháp
Trong Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 mơn Địa lí đã định hướng
đánh giá kết quả giáo dục phải khuyến khích được sự say mê học tập, tìm hiểu,
khám phá các vấn đề Địa lí của HS, giúp HS có thêm sự tự tin, chủ động sáng
tạo trong học tập.Nội dung đánh giá cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo
kiến thức Địa lí đã học trong nhứng tình huống cụ thể, khơng lấy việc kiểm tra
khả năng tái hiện kiến thức Địa lí, thuộc lịng và ghi nhớ máy móc làm trọng

tâm. Thơng qua đánh giá, GV nắm được tình hình học tập, mức độ phân hóa về
trình độ học lực của HS trong lớp, từ đó có biện pháp giúp đỡ HS chưa đạt yêu
cầu về kiến thức, năng lực, phát hiện và bồi dưỡng HS có năng khiếu về Địa lí,
đồng thời điều chỉnh, hồn thiện phương pháp giáo dục.
Về hình thức đánh giá, cần kết hợp giữa đánh giá thường xuyên và đánh
giá định kì theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giữa đánh giá của GV
và tự đánh giá của HS, kết hợp kiểm tra miệng, kiểm tra viết, bài tập thực hành,
dự án nghiên cứu, kết hợp đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan và tự luận.
Căn cứ vào những định hướng về đánh giá kết quả giáo dục trong chương
trình 2018, ngày 26/8/2020, Bộ GD&ĐT ban hành Thông tư số 26/2020/TTBGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại HS trung
học ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT này 12/12/2011.
Những sửa đổi, bố sung này được áp dụng cho Chương trình giáo dục phổ thơng
hiện hành nhằm định hướng cho GV chuyển từ kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ
năng sang kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS,
trong đó tập trung vào một số nội dung sau:
- Kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và điểm số, trong đó đánh giá bằng
nhận xét sự tiến bộ về thái độ, hành vi, kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập
theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của HS trong quá trình học tập mơn
học.
- Hình thức kiểm tra, đánh giá gồm: kiểm tra, đánh giá thường xuyên
(đánh giá kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập theo chương trình mơn học) và
kiểm tra, đánh giá định kì (đánh giá kết quả giáo dục HS sau một giai đoạn học
tập, rèn luyện, nhằm xác định mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của HS theo
chương trình mơn học).
3.4.3. Q trình áp dụng giải pháp vào thực tiễn và kết quả đạt được.
Những định hướng về kiểm tra, đánh giá nói trên là căn cứ để tơi xây
dựng linh hoạt các hình thức đánh giá phù hợp với kế hoạch dạy học theo hướng
phát triển phẩm chất, năng lực HS.
Trong các tiết học tơi thường dành ít nhất năm phút đầu giờ để kiểm tra
phần tự học bài cũ hay chuẩn bị bài mới ở nhà của học sinh. Tôi sẽ đưa ra những

nhận xét về thái độ ý thức tự lực, tự chủ và tự học của các em, nội dung kiến
thức hay những năng lực, phẩm chất mà các em đã hình thành được, có thể đánh
giá sản phẩm hoạt động học của các em bằng điểm số luôn.
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

20

Thời gian học bài mới, không phải là thời gian GV dạy HS ghi chép mà là
thời gian các em trình bày kết quả học tập của mình, các bạn khác bổ sung, GV
là người chỉnh sửa, định hướng và đưa ra kết luận cuối cùng. Nhận xét hoạt
động tự học và đánh giá bằng điểm số
Với Ví dụ 4 ở mục 3.2.3: Tôi đã hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới
Bài 15. Bảo vệ mơi trường và phịng chống thiên tai. Mục 2. Một số thiên tai
chủ yếu và biện pháp phịng chống. Tơi đã cho HS chuẩn bị bài ở nhà theo nhóm
trong hai tuần. Yêu cầu thiết kế video về một số thiên tai chủ yếu: bão, ngập lụt,
lũ quét, hạn hán, các thiên tai khác và biện pháp phịng chống. Video phải có
hình ảnh rõ nét thuyết minh rõ ràng, đảm bảo đầy đủ nội dung: Hoạt động, hậu
quả, biện pháp phòng chống. Sau khi cho nhóm HS trình bày video trong tiết
học chính thức trên lớp. Tơi cùng các nhóm khác nhận xét về nội dung cũng như
các yêu cầu khác của video. Phẩm chất và năng lực các em đạt được thông qua
việc làm video. Nhóm nào tốt tơi lấy điểm sản phẩm học tập ln.
Trong q trình học trực tuyến tơi ln đan xen đánh giá bằng nhận xét và
điểm số, có thể đánh giá khi các em trình bày các câu hỏi có vấn đề hay phiếu
học tập, bài tập sơ đồ và dự án học tập…Thậm chí khi các em chơi trị chơi
Quizizz cá nhân tơi cũng sẽ lấy điểm ln vào điểm kiểm tra thường xun: vấn

đáp, thuyết trình hay sản phẩm học tập. Tôi đánh giá hoạt động học tập của học
sinh vào tất cả các thời điểm trong tiết học: đầu giờ, giữa giờ hay cả cuối giờ.
Đặc biệt do điều kiện học trực tuyến kéo dài nên tơi kết hợp kiểm tra
thường xun với hình thức trực tuyến thơng qua trị chơi Quizzi ln.
Kết quả áp dụng: sau khi áp dụng giải pháp tôi đánh giá được năng lực tự
chủ và tự học của các em khi chuẩn bị bài học. Giải pháp giúp cung cấp thông
tin phản hồi cụ thể về những điểm mạnh và điểm yếu của mỗi bài làm của HS để
giúp tôi biết cách điều chỉnh việc dạy hiệu quả hơn. Các hình thức đánh giá rất
có giá trị trong việc theo dõi sự tiến bộ của HS ở những nhiệm vụ khác nhau
trong những thời điểm khác nhau. Khi học sinh được đánh giá linh hoạt với các
hình thức khác nhau, bằng điểm số cao các em sẽ rất thích thú và tăng khả năng
tự lực, tự chủ và tự học.
(Ảnh HS trình bày kết quả trên bảng)
Giáo viên nhận xét kết quả hoạt động của học sinh (các ảnh khác nữa)
3.5. Giải pháp 5: Thường xuyên khích lệ, động viên, khen thưởng học sinh
3.5.1. Mục tiêu giải pháp
Tăng hứng thú học tập bộ môn cho học sinh, tạo động lực cho HS cố
gắng hơn trong học tập và định hướng học tập cho tương lai
3.5.2. Nội dung giải pháp
Tăng cường khích lệ động viên và thưởng khi làm tốt nhiệm vụ học tập
của mình hoặc khi có sự tiến bộ hoặc khi có ý thức tự học tốt.
3.5.3. Q trình áp dụng giải pháp vào thực tiễn và kết quả đạt được
Trong các tiết dạy tôi thường: Viết tên học sinh lên bảng. Tôi thường vẽ
một cái mặt cười lên bảng phụ, và nói với học sinh: Trong tiết học này, nếu bạn
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

21

nào có hành vi tốt, cơ/thầy sẽ viết tên bạn đó lên bảng. Việc viết tên những học
sinh ngoan, có hành vi tốt kèm theo lời khen sẽ thúc đẩy học sinh hành xử tốt
hơn, đồng thời giảm các vấn đề về hành vi trong lớp học. Học sinh sẽ cảm thấy
vinh dự và tự hào hơn khi tên của mình được cơ giáo nhắc đến trên bảng trước
các bạn.
Trong các tiết kết hợp trả bài kiểm tra tôi thường khen ngợi từng điểm
mạnh của học sinh và hỗ trợ học sinh tìm ra những lĩnh vực mà chúng cần cải
thiện và tơi sẽ trao thưởng nếu học sinh đó tham gia tích cực hơn vào các hoạt
động học tập. Tôi trao thưởng một cách công khai bằng những phần q nhỏ
như chiếc móc khóa xe, chiếc bút đánh dấu…
Tơi cũng cho các em các đặc quyền. Tôi lập danh sách các đặc quyền có
thể dành để khen thưởng cho học sinh đơn giản như được chọn bài tập về nhà
hay cơ hội trở thành người lãnh đạo lớp, được tặng một món quà, được trợ
giảng… Những đặc quyền này tôi viết trong các tấm thẻ và đặt vào “hộp kho
báu”. Khi học sinh có thành tích học tập tốt hoặc có những hành vi tích cực, các
em sẽ được quyền bốc bất kì một phần thưởng nào trong hộp. Điều này sẽ
khuyến khích học sinh cố gắng, nỗ lực để kiếm được các đặc quyền hoặc phần
thưởng.
Đôi khi tôi cũng tạo “giấy khen”. Tôi tạo ra các mẫu giấy khen để tơn
vinh những thành tích mà học sinh đã đạt được. Đó có thể là giấy khen dành cho
“Nhóm trưởng tài ba nhất”, “Học sinh chăm học nhất”, “Học sinh tham gia tích
cực vào các hoạt động nhóm”, “ Học sinh chơi trò Quizizz xuất sắc nhất”, “Học
sinh tiến bộ nhất”…
Tôi cũng thường gửi thư khen đến phụ huynh học sinh. Có thể là thư qua
zalo, facebook hoặc bằng giấy ngộ nghĩnh. Tôi gửi thư khi một học sinh có tiến
bộ vượt bậc hoặc học sinh có những đóng góp nổi bật. Điều này cịn có giá trị
hơn cả những món quá, chắc chắn nó sẽ làm học sinh cảm thấy hạnh phúc và bất

ngờ. Với cách này, tôi cũng sẽ đưa phụ huynh tham gia vào các hoạt động của
lớp học.

Phần thưởng cho học sinh
Kết quả áp dụng: Sau khi thay đổi cách động viên, khen thưởng học sinh,
giảm việc áp lực thành tích lên các em tơi nhận thấy những ý tưởng trong cách
khen thưởng học sinh đã kích thích và tạo động lực cho các em trong quá trình
Skkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyenSkkn.giai.phap.phat.trien.nang.luc.tu.chu.va.tu.hoc.mon.dia.ly.cho.hoc.sinh.lop.12.trong.day.hoc.truc.tuyen

skkn

Skkn giải pháp phát triển năng lực tự chủ và tự học môn địa lý cho học sinh lớp 12 trong dạy học trực tuyến

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về