Luận án tiến sĩ luật học phòng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.2 MB, 208 trang )
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHAN TƠ NGỌC
ận
Lu
án
PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM
tiế
NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
n
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
sĩ
ến
Ki
úc
tr
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội, 2023
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHAN TƠ NGỌC
Lu
ận
PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM
NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
án
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
n
tiế
sĩ
Ki
Ngành: Tội phạm học và Phịng ngừa tội phạm
ến
Mã số: 9 38 01 05
tr
úc
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Hữu Tráng
Hà Nội, 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án này là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng
tơi. Tất cả các số liệu được đưa ra, các ví dụ và trích dẫn trong luận án đều đảm
bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết luận khoa học mà luận án đưa
ra chưa từng được ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào.
Tác giả luận án
ận
Lu
Phan Tơ Ngọc
án
n
tiế
sĩ
ến
Ki
úc
tr
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH
CÁC TỘI XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI.............. 9
1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ................................................................ 9
1.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngồi ........................................................... 18
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu .................................................................. 26
Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................... 30
Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH
Lu
CÁC TỘI PHẠM XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI .. 31
ận
2.1. Khái niệm, mục đích của phịng ngừa tình hình các tội phạm xâm
án
phạm nhân phẩm, danh dự của con người ........................................................ 31
2.2. Đối tượng, nội dung và nguyên tắc phòng ngừa tình hình các tội xâm
tiế
phạm nhân phẩm, danh dự................................................................................ 46
ở chính trị, há l trong phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm
n
2. .
sĩ
nh n hẩm, danh dự của con người .................................................................. 54
Ki
2. .
hủ th v nội dung phòng ngừa tình hình các tội xâm phạm nh n
ến
hẩm, danh dự của con người .......................................................................... 59
Chương
ẠM N
T ỰC TRẠNG
N
ẨM
AN
NG NGỪA T N
úc
tr
Tiểu kết hương .................................................................................................... 66
N
C C TỘI
M
Ự CỦA CON NGƯỜI TRÊN ĐỊA
N
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 67
3.1. Thực trạng nhận thức về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm
nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh... 67
3.2. Thực tiễn việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa các tội xâm phạm
nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ...... 76
3.3. Thực trạng phối hợp giữa các chủ th phịng ngừa tình hình các tội
xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh ......................................................................................................... 104
Tiểu kết hương .................................................................................................. 123
Chương
C C GIẢI
TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TÌNH
HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM N
N
ẨM
AN
Ự CỦA CON
NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................... 125
. .
ự áo tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con
người trên địa
n Th nh hố Hồ Chí Minh .................................................. 125
4.2. Các giải pháp phịng ngừa tình hình các tội phạm xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ............ 136
Tiểu kết hương .................................................................................................. 180
ẾT LUẬN ............................................................................................................ 181
Lu
DANH MỤC CƠNG TRÌNH CƠNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ................................ 184
MỤC T I LIỆU T AM
ận
AN
ẢO ............................................................. 185
án
PHỤC LỤC ............................................................................................................ 194
n
tiế
sĩ
ến
Ki
úc
tr
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCH
: Ban Chấp hành
BLHS
: Bộ luật Hình sự
BLTTHS
: Bộ luật Tố tụng hình sự
NH HĐH
: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
: Cấu thành tội phạm
HĐN
: Hội đồng nhân dân
HVPT
: Hành vi phạm tội
KT-XH
: Kinh tế, xã hội
NPDD
: Nhân phẩm, danh dự
TANDTC
: Tòa án nhân dân Tối cao
: Thành phố Hồ Chí Minh
n
: Ủy ban nhân dân
sĩ
UBND
: Tòa án nhân dân
tiế
TP. HCM
án
TAND
ận
Lu
CTTP
: Viện Ki m sát nhân dân
VKSNDTC
: Viện Ki m sát nhân dân Tối cao
XHCN
: Xã hội chủ nghĩa
WHO
: Tổ chức Y tế thế giới
ến
Ki
VKSND
úc
tr
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết đề tài của luận án
Kết luận số 13-KL/TW của Bộ Chính trị yêu cầu cần “Đẩy mạnh cơng tác
phịng ngừa tội phạm; củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn
dân bảo vệ an tinh tổ quốc…”. hiến lược Quốc gia phòng, chống tội phạm giai
đoạn 2016 - 2025 v định hướng đến năm 20 0 cũng nhấn mạnh quan đi m:
“Phòng, chống tội phạm là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, cấp bách,
thường xuyên, liên tục và lâu dài nhằm thực hiện Hiến pháp, pháp luật và các
văn bản hướng dẫn thi hành, góp phần bảo vệ cơng lý, bảo vệ quyền con người,
quyền cơng dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ
Lu
chức, cá nhân” [2]. Những văn ản này cho thấy Đảng v Nh nước ta đặc biệt
ận
coi trọng vấn đề phòng ngừa tội phạm.
án
Theo báo cáo của Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh về tình hình kinh tế xã hội TP. Hồ Chí Minh quý 4 và cả năm 2022. Trong đó xác định, năm hục
tiế
hồi kinh tế - xã hội TP. Hồ Chí Minh qúy 4 và cả năm 2022. Trong đó xác định
n
sĩ
năm hục hồi kinh tế năm 2022 được xem l “năm ản lề” tạo tiền đề thực hiện
n
năm 2022 của Th nh hố ước đạt .
ến
địa
Ki
các mục tiêu của ế hoạch inh tế giai đoạn 202 – 2025. Tổng ản hẩm trên
.22 t đồng theo
giá hiện h nh . Tính theo giá o ánh 20 0, tăng trưởng
tr
o với năm 202 . ên cạnh những th nh tựu inh tế đạt
úc
t đồng, tăng ,0
đạt .02 .
được thì tình hình các tội hạm nói chung v các tội hạm x m hạm nh n
hẩm, danh dự có xu hướng diễn iến hức tạ . H nh vi x m hạm nh n
hẩm, danh dự con người hông chỉ diễn ra trong cộng đồng hay tại n i l m
việc m cịn xảy ra trong chính gia đình, những mối quan hệ th n quen. Trong
thời gian qua, tính chất v mức độ của các h nh vi x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người ng y c ng nghiêm trọng, áo động về ự xuống cấ đạo
đức của một ộ hận d n cư, ảnh hưởng hơng nh đến trật tự văn hóa - x
hội trong cộng đồng. Thực trạng trên cho thấy, hoạt động hịng ngừa tội
hạm nói chung, hịng ngừa các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con
người của c quan chức năng vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Một
1
trong những nguyên nh n đó l việc xây dựng và tổ chức thực hiện các biện
pháp phòng ngừa tội phạm chưa hoa học và khả thi, chưa gắn với điều kiện
đặc thù trên từng địa bàn cụ th v chưa cụ th hóa các biện pháp phịng ngừa
đối với các nhóm tội khác nhau.
Những yêu cầu về mặt lý luận và thực tiễn nêu trên đặt ra sự cần thiết
xây dựng khung lý luận về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người, đánh giá thực trạng phịng ngừa tình hình các
tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người cũng như l m rõ những yếu
tố đặc thù của tình hình các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người
tại thành phố Hồ Chí Minh, nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây
Lu
dựng v tăng cường hiệu quả phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân
ận
phẩm, danh dự của con người tại thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.
án
Xuất phát từ yêu cầu của hoạt động đấu tranh phịng, chống tội phạm
nói chung và các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người tại thành phố
tiế
Hồ Chí Minh nói riêng, việc nghiên cứu đề tài: “Phịng ngừa tình hình các tội
n
sĩ
phạm xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ
Ki
Chí Minh” có nghĩa về mặt lý luận, thực tiễn và có tính cấp thiết.
ến
2. Mụ đí h và nhiệm vụ nghiên cứu
tr
úc
Mục đích nghiên cứu của luận án là thông qua việc xây dựng khung lý
thuyết về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm NPDD của con người, phân
tích làm rõ thực trạng phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm NPDD của con
người trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, từ đó luận án hướng đến mục đích đề
xuất các giải há tăng cường phịng ngừa tình hình các loại tội phạm này
trong thời gian tới.
2.2. Nhi
Đ đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận án cần hải thực hiện các
nhiệm vụ au
hứ nhất, luận án h n tích, đánh giá các cơng trình nghiên cứu về
hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
2
của con người, từ đó chỉ ra
những nội dung m các cơng trình đó chưa nghiên cứu v những nội dung cần
hải giải quyết trong luận án n y.
hứ hai, luận án l m rõ các vấn đề l luận về hịng ngừa tình hình các
tội x m hạm N
của con người
hái niệm, đặc đi m, vai trò, c
ở,
nguyên tắc, nội dung, chủ th của hòng ngừa tình hình các tội x m hạm
N
của con người.
hứ ba, luận án nghiên cứu l m áng t tình hình các tội x m hạm N
của con người v thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa
của
n th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.
hứ tư, luận án đưa ra các dự áo v các giải há nhằm tăng cường
Lu
hòng ngừa tình hình các tội x m hạm N
của con người trong thời gian
ận
tới trong đó tậ trung l m rõ các nội dung au
của con người trên địa
án
- ự áo tình hình các tội x m hạm N
n
Thành hố Hồ hí Minh nói riêng v cả nước nói chung trong thời gian tới.
tiế
- Kiến nghị các giải há tăng cường hịng ngừa tình hình các tội x m
vi nghi n ứu
ến
Ki
Đối tư ng và hạ
sĩ
của con người.
n
hạm N
Đề t i nghiên cứu những vấn đề l luận về hòng ngừa tình hình các tội
tr
hạm N
của con người; thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m
của con người trên địa
úc
x m hạm N
n Th nh hố Hồ hí Minh v hệ thống
giải há nhằm tăng cường hòng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa
của
n Th nh hố Hồ hí Minh nói riêng, cả nước nói chung.
- hạm vi chuyên ng nh Đề t i giới hạn hạm vi chuyên ng nh Tội
hạm học. Tuy nhiên, đề t i tiế cận theo hướng liên ng nh tội hạm học với
t m l học, x hội học, giáo dục học, đạo đức học đ
h n tích l m rõ các
nguyên nh n, điều iện của tình hình các tội x m hạm N
của con người
cũng như nguyên nh n của các hạn chế trong hòng ngừa tình hình các tội
3
x m hạm N
của con người đ l m c
ở iến nghị các giải há tăng
cường hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
của con người.
- hạm vi hơng gian Đề t i giới hạn nghiên cứu hịng ngừa tình hình
các tội x m hạm N
của con người trên địa
n Th nh hố Hồ hí Minh.
- Phạm vi thời gian Đề tài giới hạn phạm vi thời gian trong giai đoạn từ
2010 đến 2022.
hương h
uận và hương h
nghi n ứu
n
uận án được nghiên cứu trên c
chứng v duy vật lịch
ở hư ng há luận duy vật iện
của chủ nghĩa Mác - ênin, tư tưởng Hồ hí Minh,
Lu
vận dụng quan đi m của Đảng, Nh nước về hòng ngừa tội hạm. Trên c
ở
ận
hư ng há luận đó, trong quá trình nghiên cứu, đề t i được thực hiện theo
án
các tiế cận liên ng nh đ giải quyết vấn đề nghiên cứu đặt ra l l m thế n o
đ n ng cao hiệu quả hịng ngừa tình hình tội hạm nói chung v phịng
tiế
ngừa tình hình các tội x m hạm N
n Th nh
n
hố Hồ hí Minh.
của con người trên địa
sĩ
Ki
hứ nhất, hư ng há
h n tích, tổng hợ , quy nạ , diễn dịch, bình
ến
luận: Các phư ng há n y được tác giả
dụng trong nghiên cứu h n tích,
N
úc
tr
đánh giá những vấn đề về l luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm
của con người, như đưa ra hái niệm về hịng ngừa tình hình các tội
x m hạm N
của con người, đặc đi m, vai trị, c
phịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
của con người, l m rõ nội dung,
chủ th của hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
hứ hai, hư ng há
được
ở và các nguyên tắc
của con người.
o ánh, h n tích, ình luận
hư ng há n y
dụng đ nghiên cứu, o ánh các ố liệu thực tiễn liên quan đến
hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
của con người trên địa
n
Thành hố Hồ hí Minh trong giai đoạn 2010-2021, từ đó nhận x t, đánh giá,
chỉ ra những ết quả đạt được, những ất cậ , hạn chế v nguyên nh n của
các ất cậ , hạn chế trong hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa
n Th nh hố Hồ hí Minh trong thời gian qua.
4
của
hứ ba, hư ng há
o ánh, uy luận logic, hư ng há
hư ng há quy nạ , hư ng há diễn dịch, hư ng há
pháp luật
hư ng há n y được tác giả
ình luận,
h n tích quy hạm
dụng trong chư ng
của luận án
nhằm chỉ rõ thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa
của
n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0 – 2022 cũng
như hạn chế v nguyên nh n của những hạn chế trong thực tiễn hịng ngừa
tình hình các tội x m hạm N
của con người trên địa
n Th nh hố Hồ
Chí Minh giai đoạn 20 0 – 2022.
hứ tư, hư ng há thống ê, h n tích, ình luận, quy nạ , diễn dịch,
suy luận logic trên c
ở ố liệu đ có về các tội x m hạm nh n hẩm, danh
Lu
dự con người ở Th nh hố Hồ hí Minh, tác giả dựa trên hư ng há
hác như h n tích, ình luận, quy nạ , diễn
ận
luận logic ết hợ các hư ng há
án
dịch đ đưa ra dự áo về tình hình các tội x m hạm N
tư ng lai trên địa
của con người trong
n Thành hố Hồ hí Minh, từ đó iến nghị các giải há
tiế
tăng cường hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
uận n
sĩ
ới ủ
của con người.
n
Những điể
uy
Ki
o với những cơng trình nghiên cứu trước đó, luận án có những đi m
ến
mới au
Thứ nhất, Luận án đ hệ thống hóa v đưa ra khung lý luận về phịng
tr
khái niệm, mục đích,
úc
ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người, bao gồm
nghĩa, đối tượng, nguyên tắc, chủ th , các biện pháp
phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người, lý
luận về tình hình, nguyên nhân của tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người. Luận án góp phần hồn thiện lý luận về phịng ngừa tình
hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người nói chung và phịng
ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người trên một địa
bàn cấp tỉnh (TP Hồ Chí Minh) nói riêng.
Thứ hai, Luận án đ
h n tích, l m rõ thực trạng tình hình các tội x m
hạm nh n hẩm, danh dự con người, nguyên nhân của tình hình các tội x m
hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M; thực trạng nhận thức về
5
phịng ngừa tình hình tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con
người tại T H M; thực trạng tổ chức lực lượng phịng ngừa tình tình hình
các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M; thực trạng
phối hợp giữa các chủ phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người; thực trạng tri n khai các biện pháp phịng ngừa tình hình
các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M.
Luận án đ đưa ra các dự báo về tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người tại T H M, từ đó đề xuất các giải há tăng cường
phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T
HCM thời gian tới.
Lu
6. Ý nghĩ
uận n
ận
6.1. Ý
í uận và ý nghĩ thự tiễn ủ
ĩa ý
án
Những kết quả nghiên cứu của luận án là những đóng gó quan trọng cho
khoa học há l nói chung, đặc biệt trong việc hoàn thiện những vấn đề lý luận
tiế
cần thiết về phịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
của con người, gó
n
sĩ
phần hồn thiện hệ thống lý luận của chuyên ngành tội phạm học và phòng ngừa
Ki
tội phạm nói riêng, những lý luận về khoa học há l nói chung. Đ y l nền
6.2. Ý
ĩa
ự
ến
tảng lý luận khơng th thiếu trong phịng ngừa tình hình tội phạm.
ễ
tr
N
của con người trên địa
úc
uận án h n tích, đánh giá thực trạng hòng ngừa tội x m hạm
n Thành hố Hồ hí Minh, từ đó đề xuất các
giải há nhằm tăng cường hòng ngừa tội x m hạm N
trên địa
của con người
n Thành hố Hồ hí Minh thời gian tới. Kết quả nghiên cứu n y
l t i liệu tham hảo hữu ích đ các c quan chức năng Thành hố Hồ
Minh ho n thiện các chư ng trình, ế hoạch, chính ách v
ngừa tình hình các tội x m hạm N
7
ết ấu ủ
iện há
hí
hịng
của con người trong thời gian tới.
uận n
Ngo i hần mở đầu, ết luận v danh mục t i liệu tham hảo, luận án
gồm các chư ng au
6
hư ng
Tổng quan nghiên cứu về
hịng ngừa tình hình các tội x m
hạm nh n hẩm, danh dự của con người
hư ng 2
luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n
hẩm, danh dự của con người.
hư ng
Thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n
hẩm, danh dự của con người trên địa
hư ng
n Thành hố Hồ hí Minh.
ự áo v giải há tăng cường hịng ngừa tình hình các
tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
n Thành hố Hồ
Chí Minh.
Câu hỏi nghi n ứu và giả thuyết nghi n ứu
Lu
Câu hỏi nghiên cứu
ận
ới đề t i “ hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh
n Th nh hố Hồ hí Minh”, cần giải đá cho các
án
dự của con người trên địa
c u h i nghiên cứu sau:
tiế
-
luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm q nh n hẩm,
n
sĩ
danh dự của con người có những đặc đi m đặc thù gì?
Ki
- Thực trạng, c cấu v diễn iến của tình hình các tội hạm x m
ến
hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
n Th nh hố Hồ
hí
Minh giai đoạn 20 0-2022 l như thế n o?
tr
địa
n Th nh hố Hồ
úc
- Tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên
hí Minh giai đoạn 20 0-2022 l do những nguyên
nh n v điều iện n o?
- Thực trạng hịng ngừa tình hình các tội hạm x m hạm nh n
hẩm, danh dự của con người trên địa
n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn
2010-2022 có những ưu đi m v những hạn chế n o?
- Những iện há n o có th
hịng ngừa hữu hiệu tình hình các tội
x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
Minh trong giai đoạn tới.
7
n Th nh hố Hồ hí
Giả thuyết nghiên cứu
Trên c
ở các c u h i nghiên cứu, có th đưa ra các giả thuyết nghiên
cứu gồm:
-
ề l luận, hiện nay chưa có hung l luận cụ th , đặc thù về hịng
ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người;
- Hiện nay chưa có cơng trình nghiên cứu n o l m rõ thực trạng, c
cấu v diễn iến của tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con
người trên địa
n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.
- Hiện chưa có cơng trình nghiên cứu n o l m rõ nguyên nh n của tình
hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
n Th nh
Lu
hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.
ận
- Thực tiễn hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh
n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022
án
dự của con người trên địa
tuy đ đạt được nhiều ết quả quan trọng, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế,
n
tiế
vướng mắc, ất cậ .
sĩ
- Hiện nay chưa có các iện há hữu hiệu đ
hịng ngừa có hiệu quả
Ki
tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
n
ến
Th nh hố Hồ hí Minh trong giai đoạn tới.
Những c u h i nghiên cứu v các giả thuyết nghiên cứu trên chính l
tr
úc
những định hướng quan trọng đ tác giả lần lượt giải quyết trong từng nội
dung của luận án.
8
Chương 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC
TỘI XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
1.1.1. Các nghiên cứu lý luận cơ bản của tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
ề hư ng diện l luận luật hình ự,
iáo trình luật hình ự
( hần chung của tậ th tác giả dưới ự chủ iên của
do nh xuất ản Khoa học x hội xuất ản năm 20
iệt Nam
.T . õ Khánh inh
đ mang lại cho tác giả
luận án n y những giá trị v lợi ích thiết thực trong thực hiện đề t i. Những
Lu
vấn đề l luận về tội hạm, về hình hạt cũng như về các vấn đề hác liên
ở gi
tác giả luận án n y nhận thức
y trong giáo trình n y
u ắc về tội hạm nói chung v
án
l c
ận
quan đến tội hạm v hình hạt được các tác giả trình
các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người nói riêng. Đặc biệt
tiế
những tri thức về các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người được
n
hạ
sĩ
h n tích tại chư ng “C c tội â
t nh
ạng
ức hỏ
nhân hẩ
.T . õ Khánh
ến
hạm của tậ th tác giả cũng do
Ki
anh ự của con người” trong iáo trình luật hình ự iệt Nam
xuất ản Khoa học x hội xuất ản năm 20
đ gi
hần các tội
inh l m chủ iên, nh
làm rõ các dấu hiệu
tr
úc
há l của các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người [85] .
Trong ố những giáo trình luật hình ự đ được cơng ố có
luật hình ự
Khánh
200
do
iệt Nam - hần các tội hạm của tậ th tác giả do
inh l m chủ iên, nh xuất ản
iáo trình
.T . õ
ơng an nh n d n hát h nh năm
iáo trình luật hình ự iệt Nam - hần chung của tậ th tác giả cũng
.T . õ Khánh inh l m chủ iên, nh xuất ản ông an nh n d n hát
h nh năm 2002
iáo trình luật hình ự
tác giả do T . ao Thị
năm 20 2
iệt Nam - hần chung của tậ th
anh l m chủ iên, nh xuất ản
iáo trình luật hình ự
iáo dục hát h nh
iệt Nam - hần các tội hạm của tậ th
tác giả cũng dưới ự chủ iên của T .
ao Thị
anh do nh xuất ản
dục hát h nh năm 20 2; Giáo trình luật hình ự iệt Nam - Tậ
9
iáo
của Trường
Đại học uật H Nội do nh xuất ản ông an nh n d n hát h nh năm 20 9
iáo trình luật hình ự iệt Nam
hần chung của Khoa uật, Đại học uốc gia
H Nội do nh xuất ản Đại học quốc gia H Nội xuất ản năm 202 . Trong các
giáo trình n y, các tác giả h n tích, l m rõ những vấn đề l luận của luật hình
ự, trong đó có l luận về các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người.
“ iáo trình tội phạm học” (2013)
õ Khánh
inh, đ đề cậ đến lý
luận về tội phạm học v xem “tội phạm học là khoa học pháp lý – xã hội nghiên
cứu nguồn gốc, bản chất và các hình thức bi u hiện của tội phạm”[84, tr5].
“ iáo trình Tội phạm học” của Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb
Công an nhân dân 2022 đ đưa ra định nghĩa “Tội phạm học là khoa học liên
Lu
ngành, thực nghiệm nghiên cứu về tội phạm (hiện thực), nguyên nhân của tội
h n tích nội dung về tình hình tội phạm, lý luận về ngun
án
Giáo trình đ
ận
phạm và kiểm sốt tội phạm nhằm mục đ ch hòng ngừa tội phạm” [5, tr 18].
nh n v điều kiện của tình hình tội phạm, lý luận về nhân thân người phạm tội,
tiế
ki m soát và phòng ngừa tội phạm.
n
học và cấu thành tội hạ ” tác giả
sĩ
ách chuyên hảo “Tội hạ
Ki
.T Nguyễn Ngọc Hòa, xuất ản 20 5, nh xuất ản Tư há . Đ y l cơng
trình đ trình
ến
trình nghiên cứu về tội hạm dưới góc độ luật hình ự v tội hạm học, công
y những quan đi m hoa học về hái niệm tội phạm, về h n
tr
úc
loại tội hạm, nội dung chủ yếu của ốn yếu tố cấu th nh tội hạm, về tình
hình tội hạm, nguyên nh n v điều iện của tình hình tội hạm v
hịng
ngừa tội hạm[23].
ách chun hảo “Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự nam 2015”
chung v
hần các tội hạm chủ iên
hần
.T Nguyễn Ngọc Hòa, xuất ản 20 ,
nh xuất ản Tư phá . ơng trình nghiên cứu có giá trị hữu ích cho luận án nghiên
cứu các tội x m hạm tình dục tr em thơng qua nội dung ình luận tại Điều
, 5,
,
của ộ luật hình ự 20 5
a đổi ổ ung năm 20
2,
[24].
Sách chuyên khảo “Các tội xâm phạm tình dục trong Luật Hình sự Việt
Nam” của Nguyễn Thị Ngọc inh, Nx . Tư há , 2019. Nội dung sách trình
bày những vấn đề chung về các tội xâm phạm tình dục trong Luật Hình sự.
10
Phân tích thực trạng qui định của Bộ luật Hình sự năm
về các tội phạm
tình dục và thực tiễn xét x ; từ đó đưa ra yêu cầu tiếp tục hồn thiện qui định
của Bộ luật Hình sự năm 20 5 về các tội xâm phạm tình dục và các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về vấn đề này [35].
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu khoa học trên cung cấp những kiến
thức lý luận c
ản về nhóm tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người
và lý luận về phịng ngừa tình hình tội phạm nói chung, trong đó có hịng ngừa
tình hình các tội phạm xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người.
1.1.2. Nhóm các cơng trình nghiên c u về các tội ph m xâm ph m nhân
phẩm, danh dự của o
ời
Lu
Đề t i c
ở “Khởi tố điều tra tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em trên
ận
địa bàn các tỉnh miền Đông Na bộ - Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu
án
quả” của tác giả Trần Ngọc Đức, Trường Đại học Cảnh át nh n d n năm
2003. Nội dung đề tài bên cạnh làm rõ tình hình tội phạm xâm phạm tình dục
tiế
tr em trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ, những ưu đi m, hạn chế và
n
ở đề ra các giải pháp nâng
sĩ
nguyên nhân của những hạn chế. Từ đó l m c
Ki
cao hiệu quả hoạt động khởi tố, điều tra tội phạm xâm phạm tình dục tr em
ến
trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ [15].
Luận án Tiến ĩ “Bảo vệ quyền con người bằng quy định về các tội xâm
tr
úc
phạm tình dục theo luật hình sự Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Bình, bảo
vệ năm 202 tại Trường Đại học Luật Hà Nội. Luận án đ nghiên cứu những
vấn đề lí luận về bảo vệ quyền con người bằng qui định về các tội xâm phạm
tình dục. Phân tích các chuẩn mực quốc tế và kinh nghiệm của một số nước
đối với việc bảo vệ quyền con người bằng qui định về các tội xâm phạm tình
dục. Đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng qui định về các tội
xâm phạm tình dục trong Bộ luật Hình sự năm 20 5 từ đó đưa ra yêu cầu,
kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề này [1].
Luận án tiến ĩ “Các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người
theo pháp luật hình sự Việt Nam” của tác giả ũ Hải Anh bảo vệ tại Học viện
Khoa học Xã hội năm 20
. uận án đ cứu những vấn đề lý luận về nhóm
11
tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người cũng như nghiên cứu một
số bản án về nhóm tội n y đ đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự về
nhóm các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người. Trên c
ở đó,
luận án đ đưa ra một số kiến nghị góp phần bảo đảm áp dụng đ ng các quy
định của pháp luật hình sự về nhóm tội này trong thực tiễn như
iến nghị về
hồn thiện pháp luật hình sự, kiến nghị về hướng dẫn áp dụng pháp luật hình
sự, kiến nghị về tổng kết thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự và một số giải
pháp khác về n ng cao trình độ, nặng lực của các cán bộ áp dụng pháp luật
cũng như n ng cao công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong
cộng đồng [dẫn theo 62].
Lu
Luận án tiến ĩ “Các tội xâm phạm tình dục trong luật hình sự Việt
ận
Nam” của tác giả Nguyễn Ngọc Linh, bảo vệ tại Khoa Luật, Đại học Quốc gia
. Thông qua việc đánh giá tổng quan tình hình các cơng
án
Hà Nội năm 20
trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài của luận án ở trong v ngo i nước,
tiế
Luận án nghiên cứu tồn diện, có hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn
n
sĩ
về các tội XPTD trong luật hình sự Việt Nam. Luận án h n tích các quy định
ở, căn cứ quy định các tội XPTD trong
ến
các tội X T v l m rõ đặc đi m, c
Ki
pháp luật, các luận đi m khoa học đ từ đó x y dựng khái niệm khoa học về
luật hình sự Việt Nam. Qua việc h n tích các quy định của
H năm
tr
c
úc
về các tội XPTD, làm rõ các yếu tố cấu thành tội phạm của các tội này, trên
ở đó o ánh v chỉ ra những bất cập về mặt lập pháp hình sự; cùng với
việc đánh giá thực tiễn xét x , áp dụng các tội XPTD ở nước ta trong 2 năm
(2006 -2017), luận án chỉ ra những hạn chế, bất cập và nguyên nhân những
hạn chế, bất cậ n y, trên c
ung quy định của
ở đó đề xuất, kiến nghị việc tiếp tục s a đổi, bổ
H năm 20 5 về các tội XPTD và các giải pháp nâng
cao hiệu quả áp dụng các quy định này trong thực tiễn [35].
Một loạt các
i viết đ được cơng ố trên các tạ chí chun ng nh
luật học cũng nghiên cứu về lý luận về nhóm tội xâm phạm NPDD của con
người. Đáng lưu
l : Bài viết “Các tội xâm phạm tình dục người ưới 18 tuổi
- Những vướng mắc và kiến nghị” của PGS.TS. Phạm Minh Tuyên đăng trên
12
Tạp chí Khoa học Ki m sát số 02/2020, tr. 3-10; bài viết “Bảo vệ người bị hại
ua b n người” của PGS.TS. Phạm Minh
trong quá trình xét xử vụ án về
Tun đăng trên Tạp chí Tồ án nhân dân số 22/2020, tr. 7-9 và số 23/2020, tr.
14-17; bài viết “Hiếp dâm chưa đạt” - quy định của Bộ luật Hình sự và thực
tiễn xét xử” của Lê Hữu Du và Nguyễn Tuấn Hiệ đăng trên Tạp chí Tồ án
nhân dân số 14/2022, tr. 1-7; bài viết “Tội phạm xâm hại tình dục trẻ em trong
pháp luật quốc tế và pháp luật hình sự Việt Nam” của Nguyễn Tất Thành và
Nguyễn
uy
ũng đăng trên Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 5/2021, tr.20-
24; bài viết “Hoàn thiện quy định của Bộ luật Hình sự về các tội xâm phạm
tình dục trẻ em” của Trần
ăn Thưởng đăng trên Tạp chí Quản l nh nước
Lu
số 259/2017, tr.45-48; bài viết “Bàn về tội ua b n người trong Bộ luật Hình
2015” của Nguyễn
ận
sự nă
ăn Minh, Nguyễn Thị My Huyền đăng trên Tạp
án
chí Ki m sát số 6/2019, tr. 41-47; bài viết “Các tội xâm phạm tình dục trẻ em
so sánh với Bộ luật Hình sự nă
1999 và Bộ luật Hình sự nă 2015” của Lê
tiế
Thị Diễm Hằng đăng trên Tòa án nh n d n số 6/2017, tr. 18 – 24; bài viết
hạ t nh ạng ức hỏ nhân
anh ự của con người trong Bộ luật h nh ự nă 1999” của tác giả ê
Ki
oanh đăng trên Tạ chí luật học ố
hạ t nh ạng ức hỏ nhân hẩ
anh ự của con người - o
nh giữa
hạ
t nh
19 5” của tác giả Nguyễn
úc
1999 và Bộ luật h nh ự nă
Ngọc Hòa đăng trên Tạ chí luật học ố
bản về c c tội â
i “C c tội â
tr
Bộ luật h nh ự nă
năm 2000
ến
Đăng
ới trong chư ng c c tội â
sĩ
hẩ
n
“Một ố điể
năm 200
ạng ức hỏ
i “Những điể
nhân hẩ
ới c
anh ự của con
người trong Bộ luật h nh ự nă 1999” của tác giả Trần ăn uyện đăng trên
Tạ chí Nh nước v
há luật ố
thường o anh ự nhân hẩ
Tưởng
năm 200
i “Nguyên tắc t nh
uy t n của c nhân bị â
uy ượng đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố
“Trao đổi về tội hiế d m theo Điều
ức bồi
hạ ” của tác giả
năm 200
i
ộ luật hình ự” của tác giả Đặng
Xu n Nam đăng trên Tạ chí i m át ố 0
tháng
200
i “ h n iệt tội
chống người thi h nh cơng vụ với các tội x m hạm tính mạng, ức h e,
nh n hẩm, danh dự người đang thi h nh cơng vụ hoặc vì l do cơng vụ của
13
nạn nh n” của tác giả Mai ộ đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố 2 năm
20 2
Thị
i“
n về một ố dấu hiệu há l của tội hiế d m” của tác giả ùi
uyên đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố 2 20 2
i“ ề
i viết
Nam giới có th l người ị hại trong tội hiế d m hay hông” đăng trên Tạ
chí tịa án nh n d n ỳ II tháng 2 20
ố
của nhiều tác giả
i “ ề quy
định đối với các tội hiế d m - hiế d m tr em” của tác giả Trần H
Khuyên đăng trên Tạ chí tòa án nh n d n ỳ tháng
20 5 ố
ảo
i “Tội
hiế d m trong luật hình ự há v
hái niệm “hiế d m” trong há luật
Việt Nam” của tác giả Nguyễn
u n đăng trên Tạ chí i m át ố
tháng
20 5
i“
Lu
ự” của tác giả
n về tội hiế d m tr em theo Điều
2
ộ luật hình
uang Tiến đăng trên Tạ chí i m át ố
tháng
i “ ình luận các tội hạm về tình dục trong chư ng các tội x m
ận
9/20 5
ê
ăn
án
hạm tính mạng, ức h e, nh n hẩm, danh dự con người trong dự thảo ộ luật
hình ự
a đổi ” của tác giả ư ng Tuyết Miên đăng trong ố chuyên đề
tiế
đổi, ổ ung ộ luật hình ự của Tạ chí d n chủ v
a
há luật năm 20 5.
n
sĩ
Một số nghiên cứu, bài viết chuyên sâu về thực tiễn áp dụng các quy định
ở “Á
ụng pháp luật hình sự trong xét xử một số tội
ến
Đề tài cấp c
Ki
của pháp luật về các tội xâm phạm nhân phẩm, danh sự của con người như
xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người” của các
tr
ũ Hải Anh, Nguyễn Thị
úc
tác giả Cao Thị Oanh, Mai Thị Thanh Nhung,
Huyền Trang, Đ o hư ng Thanh, ê Thị Diễm Hằng, Trường Đại học Luật
Hà Nội năm 20
. Đề t i đ
h n tích, đánh giá thực tiễn áp dụng quy định
của Bộ luật Hình sự v các văn ản hướng dẫn liên quan trong việc xét x
một số tội xâm phạm tính mạng, sức kh e, NPDD của con người. Đề t i cũng
chỉ ra những nội dung thống nhất v chưa thống nhất trong việc áp dụng quy
định của pháp luật hình sự về các tội này. Từ đó, đề xuất một số giải pháp
nhằm khắc phục những hạn chế, tồn tại đ chỉ ra [46].
ác
có
i viết đăng trên các tạ chí chuyên ng nh luật học thời gian qua
i viết “Những điểm mới và một số kiến nghị nâng cao chất lượng áp
dụng c c quy định của Bộ luật hình sự 2015 về các tội xâm phạm nhân phẩm,
14
danh dự con người” của Phan Thị Thu Lê, Tạp chí Khoa học Ki m sát, số
46/2021, tr.12-15; Bài viết “Các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con
người trong pháp luật hình sự Việt Nam” của Đỗ Thị Hiền, Tạp chí Nghề luật,
5/2018, tr.6-12; Bài viết “Tội hiếp dâm trong luật hình sự Pháp và khái niệm
"hiếp dâm" trong pháp luật Việt Nam” của Nguyễn
ăn
u n, Tạp chí Ki m
sát, số 18/2015, tr.45-48; Bài viết “Bảo vệ quyền tình dục bằng pháp luật hình
sự” của Cao Thị Oanh, Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, số 4/2015, tr.12-18;
Bài viết “Tội hiế
nă
â
người ưới 16 tuổi th o quy định của Bộ luật hình sự
2015” của Nguyễn Thị Bình, Tạp chí Ki m sát, số 8/2018, tr.47-53; Bài
viết “Hiểu thế nào cho đúng về tình tiết “thực hiện hành vi quan hệ tình dục
Lu
khác”? của Nguyễn Ngọc Thắng, Tạp chí Ki m sát, số
h nh ự tội hiế
â
ận
“ ruy cứu tr ch nhiệ
hiế
â
202 , tr. trẻ
-
h
i
hăn
án
vướng ắc và iến nghị” của tác giả Ho ng uảng ực đăng trên Tạ chí Tịa
án nh n d n ố 5 năm 20
h
ố
năm 20
uang Huy đăng trên Tạ chí nghiên
i viết “Quy định về tội ua b n người trong
sĩ
há
l ” của tác giả hạm
ột ố thực trạng và
n
cứu lậ
i “Tội â ô với trẻ
tiế
giải h
,
Ki
Bộ luật Hình sự hạn chế và hướng hồn thiện” của Lê Thị Vân Anh, Tạp chí
ến
Dân chủ và Pháp luật, số 3/2021, tr.16-21; Bài viết “ ác yếu tố tác động đến
sự hình th nh các đặc đi m nh n th n người phạm các tội xâm phạm nhân
tr
úc
phẩm, danh dự của con người trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ” của
Nguyễn Vinh Huy, đăng trên Tạ chí ơng Thư ng, số 3/2018 - tr.62-67.
h n tích nội dung của tất cả các
i viết nêu trên, có th thấy các tác
giả đ chỉ ra những đi m mới trong các quy định của
đổi năm 20
H năm 20 5,
a
về nhóm tội xâm phạm NPDD của con người hoặc từng tội
danh trong nhóm tội này; phân tích làm rõ một ố vướng mắc trong á dụng
các quy định về các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người từ đó
đưa ra các iến nghị hoàn thiện các quy định của há luật.
Một số nghiên cứu về giải há tăng cường phòng ngừa tình hình các
tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người như
15
Luận án tiến sỹ “Phòng ngừa các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự
của con người từ thực tiễn tỉnh Phú Thọ” (2021) của Đỗ Thu Hiền. Trên c
ở
hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về phịng ngừa các tội xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người, làm rõ thực trạng phòng ngừa các tội xâm
phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, luận án
đưa ra dự áo v đề xuất các giải há tăng cường phòng ngừa các tội xâm
phạm nhân phẩm, danh dự của con người trong thời gian tới [21]
Luận án tiến sỹ “Các tội xâm phạm tình dục trẻ
trên địa bàn miền
Tây Nam Bộ: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa” của Diệp Huyền Thảo,
bảo vệ tại Học viện Khoa học xã hội năm 2020. uận án đ
h n tích l m rõ
Lu
tình hình các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Tây Nam Bộ
, trong đó đ l m rõ thực trạng, diễn biến, c cấu và tính
ận
giai đoạn 2010-20
án
chất của tình hình các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Tây
Nam Bộ; luận án phân tích làm rõ nguyên nhân của tình hình các tội xâm
tiế
phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Tây Nam Bộ giai đoạn 2010 - 2019,
n
sĩ
từ đó luận án đưa ra dự báo và các giải há tăng cường phòng ngừa tình hình
Ki
các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Tây Nam Bộ [62]
Đông Na
ến
Luận án tiến sỹ “Các tội xâm phạm tình dục trẻ
trên địa bàn miền
Bộ: Tình hình, ngun nhân và giải pháp phịng ngừa” của Trần
tr
úc
ăn Thưởng, bảo vệ tại Học viện Khoa học xã hội năm 20
. Luận án đ
phân tích làm rõ tình hình các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền
Đông Nam ộ giai đoạn 2008-20 , trong đó đ l m rõ thực trạng, diễn biến,
c cấu và tính chất của tình hình các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa
bàn miền Đơng Nam Bộ; luận án phân tích làm rõ nguyên nhân của tình hình
các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Đơng Nam ộ giai đoạn
2008-2017, từ đó luận án đưa ra dự báo và các giải há tăng cường phịng
ngừa tình hình các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn miền Đông Nam
Bộ, gồm nhóm giải pháp về kinh tế-xã hội, nhóm giải pháp về văn hóa, nhóm
giải pháp về giáo dục, nhóm giải pháp về quản l nh nước, nhóm giải pháp
hồn thiện các quy định của BLHS về các tội xâm phạm tình dục tr em,
16
nhóm giải pháp tăng cường hoạt động phát hiện, x lý tội phạm xâm phạm
tình dục tr em của các c quan ảo vệ pháp luật, nhóm giải há tăng cường
cơng tác bảo vệ, chăm óc, giáo dục tr em [64]
Luận án tiến sỹ “Đấu tranh phòng chống tội hiếp dâm trẻ em ở Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay” của Lê Hữu Du, bảo vệ tại Học viện Khoa học
xã hội năm 20 5. uận án đ
h n tích l m rõ tình hình tội hiếp dâm tr em ở
Việt Nam giai đoạn 2005-2014 với thực trạng, diễn biến, c cấu và tính chất
của tình hình tội hiếp dâm tr em; luận án phân tích làm rõ nguyên nhân của
tình hình tội hiếp dâm tr em ở Việt Nam giai đoạn 2005-2014, từ đó luận án
đưa ra dự báo và các giải há tăng cường phịng ngừa tình hình tội hiếp dâm
Lu
tr em ở Việt Nam trong giai đoạn tới.
ận
Luận án tiến sỹ “Nhân thân người phạm tội xâm phạm nhân phẩm,
án
danh dự của con người từ thực tiễn các tỉnh miền Đông Na
cứu sinh Nguyễn Vinh Huy bảo vệ th nh công năm 20
bộ” do nghiên
tại Học viện khoa
tiế
học xã hội đ nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn nh n th n người
n
sĩ
phạm tội xâm phạm NPDD của con người trên địa bàn các tỉnh miền Đông
Ki
Nam bộ và các giải há tăng cường phịng ngừa tình hình tội phạm xâm
ến
phạm NPDD của con người trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ từ góc
độ nh n th n người phạm tội [28]
ua b n người trên thế giới và trong khu
úc
vực Đông Na
tr
Bài viết “Tình hình tội phạ
Á” của Nguyễn Xu n Hưởng, Tạp chí Khoa học Ki m sát -
2020 - no.39/2020, tr.19-24; Bài viết “Tội
ua b n người ở Việt Nam – Tình
hình, ngun nhân và biện pháp phịng ngừa” của Trần Đình Hải, Khoa học
Ki m sát, số 39/2020, tr.25-33; Bài viết “Một số vấn đề cần lưu
quy định của Bộ luật Hình sự nă
Phạm Xu n
2015 về nhóm tội
hi
ụng
ua b n người” của
n, Tạp chí Ki m sát, số 23/2018, tr.16-19, 26; Bài viết “Những
vấn đề lý luận về phịng ngừa các tội xâm phạm tình dục tr em trên địa bàn
Thành phố Hồ hí Minh” của ê ăn ư ng đăng trên Tạ chí ơng Thư ng
số 3/2018, tr.45-52; Bài viết “Phòng ngừa tội phạ
Nam hiện nay bằng giải h
ua b n người ở Việt
t c động vào chủ thể và nạn nhân tiềm tàng của
17
tội phạm” của Đỗ Đức Hồng Hà; Nguyễn Mai Trâm, Tạp chí Dân chủ và
Pháp luật, số 7/2017, tr.10-15; Bài viết “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả
phòng ngừa tội hiếp dâm trẻ em ở Việt Nam” của Lê Hữu Du, Tạp chí Ki m
sát, số 23/2014, tr.35-37. Các bài viết trên đ l m rõ các iện pháp phịng
ngừa nhóm tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người nói chung hoặc
tập trung phịng ngừa một số tội đi n hình trong nhóm tội n y, như hòng
ngừa tội hiếp dâm, hiế d m người dưới 16 tuổi, phòng ngừa tội mua bán
người, tội mua án người dưới 16 tuổi... Đ y
l những t i liệu gi
tác giả
luận án tham hảo và kế thừa trong cơng trình nghiên cứu của mình.
Như vậy có th thấy, các cơng trình nghiên cứu về các tội xâm phạm
Lu
nhân phẩm, danh dự của con người và phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm
ận
nhân phẩm, danh dự của con người trong thời gian qua khá phong phú với
án
những cách tiếp cận khác nhau. Một số nghiên cứu đi
u về giải pháp phòng
ngừa một loại tội cụ trên một địa bàn cụ th , một số nghiên cứu lại nghiên cứu
tiế
phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người nói
n
sĩ
chung trong phạm vi một đ n vị h nh chính đặc thù. Tuy nhiên, đi m chung của
Ki
các nghiên cứu này là làm rõ thực trạng các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự
ến
của con người và chỉ ra nguyên nh n v điều kiện của tình hình tội phạm, những
hạn chế bất cập trong thực tiễn thực hiễn các biện pháp phòng ngừa tình hình các
tr
úc
tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người, từ đó x y dựng c
ở lý luận
và thực tiễn đ kiến nghị các giải há tăng cường phịng ngừa tình hình các tội
xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người.
1.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
ũng giống như các nh nghiên cứu ở
iệt Nam, các nh nghiên cứu ở
nước ngo i cũng h n tích v giới thiệu những nội dung c
ản liên quan đến
nhóm các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người.
1.2.1. Các cơng trình nghiên c u về tội ph m và phòng ngừa tội ph m
An introduction to Crime and Criminology (Tạm dịch: Giới thiệu về tội phạm
và tội phạm học), của tác giả Henne y Haye v Tim renzler. Đ y l cơng trình
nghiên cứu của hai chuyên gia tội phạm học người Australia là Hennessy Hayes và
18
Tim Prenzler. Nội dung phân tích và tổng hợp những quan đi m khác nhau của các
cá nh n, c quan ở Au tralia trong lĩnh vực nghiên cứu về những đặc đi m nhân
th n người phạm tội, tình hình tội phạm ở Australia. Tác giả phân tích ngun nhân
v điều kiện của tội phạm chịu ảnh hưởng rất lớn bởi các yếu tố tiêu cực từ phía
người bị hại, mơi trường cộng đồng xã hội, chính sách pháp luật của quốc gia, môi
trường giáo dục, từ những điều kiện xã hội trong nước... ơng trình n y có
nghĩa
trong việc vận dụng nghiên cứu đặc đi m nh n th n người phạm tội, những nguyên
nh n, điều kiện và những yếu tố làm phát sinh tình hình các tội XPSH có tính chất
chiếm đoạt. [99, tr.3-6, 7-15]
Crime and criminology in Japan (tạm dịch: Tội phạm và tội phạm học ở Nhật
Bản hiện đại) của tác giả an Ueda, giáo ư, tiến ĩ luật học, Trường Đại học Tổng
Lu
hợp Ritsumeikan. Tác giả đ nghiên cứu nguyên nh n, điều kiện làm phát sinh tội
ận
phạm đồng thời, phân tích số liệu thống kê về một số đặc đi m nh n th n, các điều
án
kiện cá nhân và xã hội của người phạm tội như giới tính, lứa tuổi. ơng trình đ l m
rõ, trong số phụ nữ phạm tội bị cảnh sát bắt giữ có 42,3% là nữ vị th nh niên năm
tiế
1980); trung bình cứ 00.000 người dân trên 15 tuổi thì có 5, người phạm tội.
n
Trong số những người bị bắt giữ vì phạm tội năm
có 0,
người bị tổn hại về
sĩ
thần kinh, sự bất ình thường nhiễm sắc th giới tính. Tác giả cũng chỉ ra những
Ki
hạn chế trong q trình đơ thị hóa xã hội, q trình phát tri n kinh tế, văn hóa - xã
ến
hội, sự di cư, tậ trung d n cư do quá trình đơ thị hóa đ g y ra ự xáo trộn trong xã
úc
tr
hội; gây ra sự mâu thuẫn giữa các giai tầng trong xã hội, hạn chế sự đo n ết d n cư
trong khu vực về phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm. [106]
Criminology Today, (tạm dịch: Tội phạm ngày nay), của tiến ĩ triết học Giáo
ư danh dự Frank -
chmalleger người Mỹ , năm 2002, trường Đại học Bắc
Carolina ở Pembroke (Mỹ), theo ông khái niệm về tội phạm học “ ội phạm học là
khoa học mà bao quanh là chuyên môn liên ngành nghiên cứu về tội phạm và hành
vi phạm tội, bao gồm cả những biểu hiện của nó, ngun nhân, các khía cạnh pháp
lý và sự kiể
o t”. Đồng thời phân tích tội phạm học là một khoa học có tính liên
ngành vì nghiên cứu về tội phạm phải hi u biết các vấn đề của các khoa học khác;
nhằm đ tổng hợp các vấn đề liên quan đến tội phạm tồn tại trong xã hội và tìm ra
các nguyên nh n v điều kiện phạm tội ở Mỹ và tìm các yếu tố như yếu tố xã hội,
yếu tố giáo dục đưa đến phạm tội. [105, tr.10]
19
