PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN ppt

PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

I. MỤC TIÊU BÀI DẠY :
- Nắm được cách thức phân tích đề văn nghị luận.
- Biết cách lập dàn ý bài văn nghị luận.
II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:
- Sách giáo khoa Ngữ Văn 11 - tập 1.
- Sách giáo viên Ngữ Văn 11 - tập 1.
- Sách thiết kế.
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
- GV tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp: Gợi tìm, trao đổi
thảo luận, vấn đáp,
IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: « Thương vợ » :
- Đọc bài thơ « Thương vợ » của Trần Tế Xương.
- Phân tích hình ảnh bà Tú qua nỗi lòng thương vợ của ôngn Tú.
- Nhận xét của em về nhân cách của ông Tú qua bài thơ ?
3. Bài mới: “Phân tích đề, lập dàn ý văn nghị luận”.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI HỌC
 Hoạt động 1 : Hướng dẫn HS
phân tích đề:
+ GV : Em hiểu thế nào là phân tích
đề trong một bài văn nghị luận?
Công việc này đòi hỏi những yêu cầu
nào?
+ HS: Suy nghĩ, vận dụng kiến thức
tìm câu trả lời.

+ GV : Yêu cầu HS chia thành 3
nhóm, mỗi nhóm chịu trách nhiệm
phân tích đề của 3 để trong SGK.
+ HS: Thảo luận, cử người lên trình
bày.
+ GV : Nhận xét, chỉnh sửa.


I. PHÂN TÍCH ĐỀ:
1. Khái niệm:
Phân tích đề là xác định yêu cầu về kiểu đề,
nội dung, phạm vi tư liệu cần sử dụng,
2. Yêu cầu:
- Đọc kĩ đề.
- Chú ý những từ then chốt để xác định đề có
định hướng cụ thể chưa, nội dung, phạm vi tư
liệu,
* Ví dụ:
- Đề 1/SGK:
+ Kiểu đề : Có định hướng cụ thể.
+ Vấn đề cần nghị luận : Chuẩn bị hành
trang vào thế kỉ mới.
+ Yêu cầu về nội dung : bàn bạc về ý kiến
của Vũ Khoan
+ Phương pháp : sử dụng thao tác lập luận
bình luận, giải thích, chứng minh,
+ Phạm vi tư liệu : dẫn chứng thực tế xã hội

 Hoạt động 2: Hướng dẫn HS lập
dàn ý:
+ GV : Thế nào là lập dàn ý trong
bài văn nghị luận? Tác dụng của việc
lập dàn ý ?
+ HS: Suy nghĩ trả lời.
+ GV : Khi lập dàn ý, chúng ta cần
là chủ yếu.
- Đề 2/SGK:
+ Kiểu đề: đề mở
+Vấn đề cần nghị luận: Tâm sự của HXH
trong bài Tự tình II
+ Yêu cầu về nội dung: Nêu cảm nghĩ của
mình về tâm sự và diễn biến tâm trạng của
HXH: nỗi cô đơn, chán chường, khát vọng
được sống hạnh phúc…
+Yêu cầu về phương pháp: sử dụng thao tác
lập luận phân tích kết hợp với nêu cảm nghĩ.
+ Phạm vi tư liệu: Dẫn chứng thơ HXH là

chủ yếu.

II. LẬP DÀN Ý:

1. Khái niệm:
Là sắp xếp các ý theo trật tự lôgic.

2. Yêu cầu:
thực những yêu cầu gì?
+ HS: Trả lời










+ GV : Yêu cầu 3 nhóm dựa vào kết
quả phân tích đề ở trên, lập dàn ý
cho mỗi đề văn.
+ HS thực hiện, GV hướng dẫn.




- Xác lập luận điểm.
- Xác lập luận cứ.

- Tìm dẫn chứng
- Sắp xếp luận điểm, luận cứ.
+ Mở bài: Giới thiệu và định hướng triển
khai vấn đề.
+ Thân bài: Sắp xếp các luận điểm, luận cứ
trong luận điểm theo một trật tự lô gíc.
+ Kết bài: Tóm lược nội dung đã trình bày
hoặc nêu những nhận định, bình luận, nhằm
khơi gợi suy nghĩ cho người đọc.
* Ví dụ: Đề 1/ SGK:
- Luận điểm: việc chuẩn bị hành trang vào
thế kỉ mới.
+ Luận cứ:
o Người Việt Nam có nhiều điểm mạnh:
thông minh, nhạy bén với cái mới (dẫn
chứng).
o Người Việt Nam có những điểm yếu: thiếu
hụt về kiến thức cơ bản, khả năng thực hành





+ GV : Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
 Hoạt động 3: Hướng dẫn HS
luyện tập:
+ GV : Chia lớp thành 2 nhóm, yêu
cầu mỗi nhón thảo luận một bài tập
trong SGK.
+ HS: thảo luận theo nhóm, trình bày

kết quả.

và sang tạo hạn chế (dẫn chứng)
o Phát huy điểm mạnh, khắc phục đỉêm yếu
là hành động thiết thực để chuẩn bị hành
trang vào thế kỉ xxi.
- Bình luận, giải thích, chứng minh, dùng dẫn
chứng thực tế xã hội.
III. Ghi nhớ: ( SGK )
IV. Luyện tập:
1 .Đề 1.
a. Phân tích đề:
- Dạng đề: định hướng rõ nội dung nghị
luận.
- Vấn đề cần nghị luận: Giá trị hiện thực sâu
sắc của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”.
- Yêu cầu về nội dung:
+ Bức tranh cụ thể, sinh động về cuộc sống
xa hoa nhưng thiếu sinh khí của những người
trong phủ chúa Trịnh, tiêu biểu là thế tử
Trịnh Cán.
+ Thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía
cũng như dự cảm về sự suy tàn đang tới gần
của triều Lê - Trịnh thế kỉ XVIII.
- Yêu cầu về phương pháp: Sử dụng thao tác
phân tích kết hợp với nêu cảm nghĩ.
- Yêu cầu về tư liệu: Dùng dẫn chứng trong
đoạn trích.
b. Lập dàn ý: Căn cứ vào kết quả phân tích
để lập dàn ý.

2. Đề 2:
a. Phân tích đề:
- Dạng đề: Định hướng rõ về nội dung.
- Vấn đề nghị luận: Tài năng sử dụng ngôn
ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương.
- Yêu cầu về nội dung:
+ Dùng văn tự Nôm.
+ Sử dụng các từ thuần Việt.
+ Sử dụng hình thức đảo trật tự từ trong câu.
- Yêu cầu về phương pháp: thao tác lập luận
phân tích, bình luận.
- Yêu cầu về phạm vi tư liệu: dẫn chứng thơ
Hồ Xuân Hương.
b. Lập dàn ý:

V. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI – BÀI MỚI:
1. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:
- GV chốt lại những ý chính của tiết học.
- Hoàn thiện các bài tập.
2. BÀI MỚI:
Soạn bài “Khóc Dương Khuê”- Nguyễn Khuyến theo hệ thống câu hỏi hướng
dẫn học bài SGK.