Ngắm trăng- Đi đường ( Hồ Chí Minh ) ppt

Tiết 85.

Ngắm trăng- Đi đường
( Hồ Chí Minh )

A. Mục tiêu:
1/.Kiến thức:
Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ, dù trong
hoàn cảnh tù ngục. Người vẫn mở rộng tâm hồn tìm đến giao hoà với vầng
trăng qua bài “ Ngắm trăng”.
Cảm nhận được ý nghĩa tư tưởng của bài thơ, từ việc đi đường gian lao mà
nói lên bài học đường đời, đường cách mạng qua bài “ Đi đường”
Cảm nhận được sức truyền cảm nghệ thuật của bài thơ, bình dị, tự nhiên, sâu
sắc.
2/. Kĩ năng:
- Đọc diễn cảm, phân tích, so sánh bản dịch thơ với bản phiên âm.
3/.Thái độ:
- Yêu mến, cảm phục trước tâm hồn nghệ sĩ đầy lạc quan, yêu thiên nhiên
của Bác .
B. Các hoạt động dạy học:
- Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh
- Bài mới.
G.V H.S Nội dung cần đạt
- Cho học sinh xem tác
phẩm "NKTT" của Bác,
đọc chú thích.
- Giáo viên lưu ý học
sinh một số điều
Nghe đọc
chính tả
I. Giới thiệu tập thơ "Nhật ký trong

tù".
- Là tập thơ trữ tình duy nhất của
Bác, được người sáng tác khá liên
tục trong chuỗi ngày bị tù đày ở
Quảng Tây (TQ) (1942 - 1943).
- Tập thể được viết bằng chữ Hán,
gồm 133 bài, phần lớn là thơ tứ
tuyệt.
- Tập thơ thể hiện rõ tâm hồn cao
đẹp, ý chí cách mạng phi thường và
tài năng thơ xuất chúng của tác giả
Hồ Chí Minh
GV: Giá trị chung về
tình yêu nhân vật của
Bác, đặc biệt là ánh trăng
(được thể hiện trong các
bài thơ đã học) vào bài:
Tìm hiểu một cuộc
"ngắm trăng"đặc biệt của
Bác






- 3 học sinh
phiên âm,
dịch nghĩa,
dịch thơ, đọc

thầm phần
giải nghĩa
chữ Hán
II. Văn bản "Ngắm trăng"
1. Đọc - chú thích:
- Lưu ý giọng điệu thích hợp với
cảm xúc.
- Đọc giải nghĩa chữ Hán.
+ Chú ý câu thứ hai:
"Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm
thế nào?
Dịch thơ "cảnh đẹp đêm nay, khó
hững hờ" - mất đi cái xốn xang, bối
rối ở lời tự hỏi "nại nhược hà" (biết
làm thế nào?)
+ Hai câu cuối có kết cấu đăng đối
Nhân ><nguyệt
Minh nguyệt >< thi gia
2. Tìm hiểu văn bản.

to
hiu
qu NT
? ở bài thơ nàyBác Hồ
ngắm trăng trong hoàn
cảnh như thế nào?
? Vì sao Bác lại nói đến
cảnh "Trong tù không
rượu cũng không hoa?

Điều đó cho em thấy
điều gì?


? Đọc 2 câu thơ đầu, em
thấy Bác có tâm trạng ra
Nêu ý kiến cá
nhân
a. Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác:
- Bác đang ở trong tù
- Thi nhân xưa gặp cảnh trăng đẹp
thường đem rượu uống trước hoa để
thưởng trăng, có thế mới thú vị, mới
thật mĩ mãn. Song hoàn cảnh của
Bác lúc này đang là một tù nhân bị
đoạ đày, điều kiện sinh hoạt của nhà
tù tàn bạo, dã man. Trước cảnh đêm
trăng quá đẹp, Bác - bậc tao nhân
mặc khách bống cảm thấy khao khát
được thưởng trăng một cách trọn
vẹn và lấy làm tiếc vì không có rượu
hoa.
- Trong lúc hoàn cảnh tù ngục khắc
nghiệt, tâm hồn Bác vẫn tự do, ung

dung, vẫn thèm được tận hưởng
cảnh trăng đẹp.
- Bác đang có tâm trạng bối rối, xốn
xang rất nghệ sĩ trước cảnh một đêm
trăng quá đẹp, người chiến sĩ cách
mạng vĩ đại, lão luyện ấy vẫn là một
con người yêu thiên nhiên một cách
sao trước cảnh trăng
đẹp? Từ đó em hiểu
thêm được điều gì về
Bác?



say mê và hồn nhiên, dù trong cảnh
tù ngục vẫn rung động mãnh liệt
trước cảnh trăng đẹp.

Học học sinh đọc lại 2
câu cuối phần nguyên
tác.
1 học sinh
đọc to
2. Sự giao hoà giữa hai người tù thi
sĩ và vầng trăng:
Sự sắp xếp vị trí các từ
nhân -thi gia, song,
nguyệt- minh nguyệt có
gì đáng chú ý?
Nhận xét Nhân minh

nguyệt nguyệt
thi gia
Giữa con người và trăng (trong cả
hai câu) đều có song sắt nhà tù chắn
giữa. Nhưng người đã thả tâm hồn
vượt ra ngoài cửa sắt nhà tù để
ngắm trăng sáng, để giao hoà với
ánh trăng tự do đang toả mộng giữa
trời. Đây có thể coi là "cuộc vượt
ngục tinh thần của Bác để tìm đến
Song

ánh trăng tri kỷ. Và vầng trăng cũng
vượt qua song sắt nhà tù để đến nắm
nhà thơ trong tù. Cả người và trăng
cùng chủ động giao hoà
Cách sắp xếp, diễn đạt
như thế đem lại hiệuquả
như thế nào?
Thảo luận Cấu trúc đối làm nổi bật tính chất
song phương. Biện pháp nhân hoá
nghệ thuật đã cho thấy với Bác,
trăng hết sức gắn bó, thân thiết, trở
thành tri âm, tri kỷ từ lâu.
Hai câu cuối cho thấy sức mạnh tinh
thần kỳ diệu của người chiến sĩ, thi
sĩ giữa 2 thế giới nhà tù tàn bạo,
đen tối với vầng trăng tựdo thơ
mộng, lãng mạn là song sắt nhà tù.
Nhưng trong cuộc ngắm trăng này

song sắt nhà tù trở nên bất lực, vô
nghĩa.
Qua bài thơ, em thấy
hình ảnh Bác Hồ hiện
lên như thế nào?
Trình bày
cảm nghĩ cá
nhân
- người đọc cảm thấy người tù cách
mạng ấy dường như không bận tâm
đến cuộc sống tù đạy hà khắc mà để
tâm hồn bay bổng với vầng trăng tri
âm. Bài thơ vừa thể hiện tình cảm
TN đặc biệt sâu sắc, mạnh mẽ tâm
hồn nghệ sĩ ở Bác vừa cho thấy sức
mạnh to lớn tinh thần chiến sĩ vĩ đại
đó. Đằng sau những câu thơ rất thơ
đó là cả một tinh thần thép, là sự tự
do nội tại, phong thái ung dung,
vượt hẳn lên sự nặng nề, tàn bạo của
ngục tù.
Bài thơ là một minh chứng sinh
động cho 2 câu thơ Bác viết ngoài
bìa tập thơ:
"Thân thể ở trong lao - tinh thần ở
ngoài lao"
Cho học sinh đọc phần
ghi nhớ GV:
1 học sinh
đọc to

3. Ghi nhớ (SGK tr.78)
4. Luyện tập:
- Yêu cầu học sinh về nhà sưu tầm
các bài thơ về trăng của Bác.
- Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về
những bài thơ đó.
Giống cách đọc bài "vọng nguyệt"
II.Văn bản "Đi đường" (Tự học có hướng dẫn)
1. Đọc - chú thích.
2. Tìm hiểu bài thơ.
- Kết cấu bài thơ.
- Kết cấu thơ tứ tuyệt Đường luật (khai - thừa - chuyển - hợp)
a. Phân tích 2 câu đầu:
Câu khai: Thể hiện nỗi gian lao của người đi đường.
(ý: chỉ có người đã từng trải qua, từng thể nghiệm mới thấu hiểu nỗi gian lao
của người đi đường).
Câu thừa: Đường đi khó khăn như thế nào?
Hết lớp núi này đến lớp núi khác, khó khăn chồng chất khó khăn, gian lao
liền tiếp gian lao dường như triền miên, bất tận sự cảm nhận thấm thía, suy
ngẫm về nỗi gian truân của việc đi đường núi cũng như con đường CM
đường đời.
b. phân tích 2 câu cuối.
Câu chuyển: Mạch thơ chuyển khác - mọi gian lao đều đã kết thúc, lùi về
phía sau. Lên đỉnh cao chót - lúc gian lao nhất cũng là lúc mọi khó khăn kết
thúc. Người leo núi vất vả trở thành khách du lịch tha hồ thưởng ngoạn cảnh
núi non hùng vĩ.
Câu : - Niềm vui sướng, hạnh phúc
- Ngụ ý niềm hạnh phúc của chiến sĩ CM khi CM hoàn toàn thắng lợi qua đó
hiện lên hình ảnh con người đứng trên đỉnh cao thắng lợi.
c. Giá trị nội dung - nghệ thuật

3. Ghi nhớ: SGK tr.200

Dặn dò: - Học thuộc lòng cả 2 bài dịch thơ
- Học bài ghi
- Soạn bài tiếp theo.