NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI potx

Tiết 10:
NHỮNG CÂU HÁT
VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI
A.Mục tiêu bài học:
- Qua nghệ thuật, các câu ca dao đã ngợi ca vẻ đẹp của các danh lam, thắng cảnh
đất nước có tính chất tiêu biểu thể hiện thái độ trân trọng, tình cảm đối với quê hương đất
nước.
B.Chuẩn bị đồ dùng.
Thầy:Những câu ca dao thể hiện tình yêu quê hương, đất nước.
Trò :Soạn bài .
C.Các hoat động dạy và học:
1. Ổn định
2. Kiểm tra: Em thuộc những câu ca dao nào nói về tình cảm gia đình? Em cảm
nhận được điều gì khi học những câu ca dao đó?
3. Bài mới:
* Giới thiệu:Bên cạnh những câu ca dao, dân ca khẳng định những giá trị về tình
cảm gia đình là những câu ca ca ngợi về quê hương đất nước.Vậy những câu ca đó thể
hiện cụ thể ntn?
* Tiến trình:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt
Hoạt động 1 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 1
? Bài ca dao được thể hiện dưới hình
thức nào?
? Em hiểu thế nào về hình thức đối
đáp?

? Câu hỏi 1 (SGK)


? Vì sao chàng trai – cô gái lại dùng

những địa danh với những đặc điểm
như vậy để hỏi đáp?
? Em có nhận xét gì về cách hỏi của
chàng trai?
VD: Núi nào thắt cổ bồng mà có
thánh sinh > hình dáng núi Núi
thiêng
? Em có nhận xét gì về cách đáp gọn,
trả lời đúng câu đố của các cô gái?


- Hát đối đáp là 1 loại dân ca.

-Đối đáp thể hiện trí tuệ và tình
cảm dân gian về địa lý lịch sử
văn hoá thể hiện cách ứng xử
đẹp, sắc sảo của trai gái làng quê
xưa
- (b) – (c)
- Đây là một hình thức để trai
gái thử tài nhau về kiến thức địa
lý, lịch sử
- Rất hóm hỉnh, bí hiểm. Chàng
trai đã chọn được nét tiêu biểu
của từng địa danh để hỏi


- Rất sắc sảo, những nét đẹp
riệng về thành quách, đền đài,
Bài 1

- Lời hát đối đáp
của những chàng
trai – cô gái nói về
những cảnh đẹp trên
đất nước ta
> tình yêu quê
hương đậm đà














? Em hiểu biết thêm điều gì về quê
hương đất nước ta qua lời hát đối
đáp?



Hoạt động 2
Phân tích nội dung và nghệ thuật
bài 2

? Bài ca dao có nội dung gì?
? Bài ca dao được mở đầu bằng một
lời mời “rủ nhau ”. Phân tích cụm
từ “rủ nhau”.
? Khi nào thì người ta thường “rủ
nhau”?
? Em biết những câu ca dao nào cũng
mở đầu bằng “rủ nhau”?

sông núi của mỗi miền quê đều
được “nàng” thông tỏ
- Lời đối đáp đã làm hiện lên
một giang san gấm vóc rất đáng
yêu mến tự hào, dân ca đã mượn
hình thức đối đáp để thể hiện
tình yêu quê hương đất nước và
lòng tự hào dân tộc


H - đọc bài ca dao
- “Rủ nhau”: gọi nhau cùng đi,
đông vui, hồ hởi

- Có niềm say mê chung, muốn
chia sẻ tình cảm
- “Rủ nhau đi tắm hồ sen
Nước trong bóng mát, hương
chen cạnh mình”
- “Rủ nhau đi cấy đi cày

Bài 2
- Niềm sung sướng
tự hào của nhân dân
ta trước những cảnh
đẹp của Thăng Long










? Ở bài ca dao này, người ta rủ nhau
làm gì? Từ nào được lặp lại nhiều
lần? Thể hiện điều gì?
?Những địa danh được nêu ra trong
bài là những địa danh ntn?

? Em có nhận xét gì về cách tả cảnh
trong bài ca dao này?

? Câu ca dao có gợi cho em nhớ đến
1 câu chuyện truyền thuyết nào
không?



? Câu hỏi cuối bài ca dao có tác dụng
gì? “Hỏi ai gây dựng nên non nước
Bây giờ khó nhọc có ngày phong
lưu”
- Họ rủ nhau đi xem những cảnh
đẹp đặc sắc, tượng trưng cho HN

> họ rất yêu và say mê Hà Nội
- Điệp từ “xem” và liệt kê cảnh
đẹp cho thấy sự háo hức và tự
hào của người dân
- Tả từ cái bao quát “cảnh kiếm
hồ” > cái cụ thể “chùa, tháp,
đền” > 1 trong những trình tự
tả cảnh theo không gian rất tiêu
biểu
- Truyền thuyết Hồ Gươm >
Địa danh và cảnh trí gợi 1 Hồ
Gươm, 1 Thăng Long đẹp giàu
truyền thống lịch sử văn hoá >
gợi tình yêu, niềm tự hào
- Câu hỏi tự nhiên, giàu âm điệu,

nhắn nhủ tâm tình. Đây cũng là




















này?”? Em có biết 1 số câu ca dao
khác ca ngợi cảnh đẹp của Hà Nội?






Hoạt động 3 Phân tích nội dung và

nghệ thuật bài 3
? Bài ca dao ca ngợi cảnh đẹp gì?
? Trong câu thơ 1, cảnh đẹp được gợi
tả qua từ nào?

? Cách tả trong câu thứ 2 có gì đặc
biệt?

- Cảnh đẹp như 1 bức tranh có đường
nét, có màu sắc tươi mát > bức
tranh sơn thuỷ hữu tình
dòng thơ xúc động sâu lắng nhất
trong bài ca trực tiếp tác động
vào tình cảm người đọc. Câu hỏi
khẳng định nhắc nhở về công lao
xây dựng non nước của cha ông
nhiều thế hệ, khêu gợi lòng biết
ơn, niềm tự hào dân tộc

H- Đọc bài 3


- Từ láy “quanh quanh” > sự
uốn lượn, khúc khuỷu, gập
ghềnh xa xôi
- Sử dụng thành ngữ “non xanh
nước biếc”, so sánh “như tranh
hoạ đồ”
> cảnh sắc thiên nhiên sông
núi tráng lệ, hùng vĩ, hữu tình,

nên thơ gợi lên trong lòng người








Bài 3
- Ca ngợi cảnh đẹp
trên đường vào xứ
Huế









Câu cuối là 1 lời mời, lời nhắn gửi
“Ai vô xứ Huế thì vô ”
? Phân tích đại từ “ai” và chỉ ra
những tình cảm ẩn chứa trong đó



/Qua đó bài ca dao còn thể hiện nộ

i
dung tình cảm gì nữa ?


Hoạt động 4 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 4
Gọi HS đọc bài ca dao.
? Hai dòng đầu có gì đặc biệt về từ
ngữ?Tác dụng, ý nghĩa?



đọc niềm tự hoà về giang sơn
gấm vóc, về quê hương xinh
đẹp, mến yêu
- Ai - đại từ phiếm chỉ hàm chứa
nhiều nghĩa, có thể là số ít, số
nhiều hướng tới những người
chưa quen biết. Bài ca dao kết
thúc ở câu lục với dấu chấm
lửng là một hiện tượng độc đáo
ít thấy trong ca dao, là lời chào
mời chân tình, như một tiếng
lòng vẫy gọi


H- Đọc bài ca dao
- Dòng thơ kéo dài 12 tiếng gợi
sự dài rộng, to lớn, mênh mông
của cánh đồng. Điệp từ, đảo ngữ

và đối xứng được sử dụng rất
hay tạo cảm giác choáng ngợp








> thể hiện tình
yêu, lòng tự hào, ý
tình kết bạn tinh tế
và sâu sắc

Bài 4

- Vẻ đẹp trù phú,
mênh mông của
cánh đồng lúa



? Trên cái bức tranh mênh mông, bát
ngát của cánh đồng, hiện lên hình ảnh
của ai?
? Tìm biện pháp nghệ thuật biểu
hiện?
? Em cảm nhận được điều gì về cô
gái?

? Bài ca dao là lời của ai? Biểu hiện
tình cảm gì?
- Chàng trai ca ngợi cánh đồng, ca
ngợi vẻ đẹp cô gái > cách bày tỏ
tình cảm
Chốt: 4 bài ca dao đã làm hiện lên
trước mắt chúng ta hình ảnh đẹp của
quê hương, đất nước, con người VN.
Qua đó ta thấy tình yêu qh, đn đã
thấm sâu vào tâm hồn mỗi người dân.
dao.
HĐ 5:HDHS khái quát nội dung bài
trước sự trải dài của cánh đồng.
- Hình ảnh thiếu nữ trẻ trung,
xinh tươi, đầy sức sống, làm chủ
tự nhiên, làm chủ cuộc đời, rất
đáng yêu > một sự hài hoà
tuyệt đẹp giữa cảnh và người.
Cảnh làm nền cho con người
xuất hiện, cảnh lại thêm đẹp,
thắm tình người.





==> Đó cũng là một trong
những tình cảm đẹp nhất, thiết
tha nhất của nd ta được nói thật
hay trong ca

- Bức tranh đẹp và
đầy sức sống ca
ngợi vẻ đẹp của con
người lao động














* Ghi nhớ :Sgk
học .
Gọi Hs đọc Ghi nhớ


Hoạt động 6: HDHS thực hành.

BT1:Em có nhận xét gì về thể thơ
trong bốn bài ca?

BT2 :Tình cảm chung thể hiện trong
4 bài ca là gì?

HD hs đọc thêm.







H- Đọc ghi nhớ





Học sinh tự bộc lộ:BT1



HS tự bộc lộ 2 SGK



- Đọc thêm

*Luyện tập


-BT1


-BT2 SGK

D.HDVN:
-Học thuộc và nắm chắc các bài ca
dao.
-Soạn văn bản:Ca dao về những câu
hát than thân.