VĂN BẢN:CẢNH KHUYA RẰM THÁNG GIÊNG Hồ Chí Minh docx

TIẾT 45: VĂN BẢN: CẢNH KHUYA
RẰM THÁNG GIÊNG
Hồ Chí Minh
A.Mục tiêu cần đạt:
Giúp HS :
Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước của Hồ Chí Minh
biểu hiện trong 2 bài thơ "Cảnh khuya" và "Rằm tháng giêng".
- Nắm được thể thơ và những nét đặc sắc nghệ thuật trong hai bài thơ.
B Chuẩn bị.
- Thầy soạn bài và có một số tình huống có vấn đề.
- Trò soạn bài và trả lời theo yêu cầu SGK
C.Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định
2.Kiểm tra :
Trong bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá, em thích nhất khổ thơ nào ? Vì sao?
3. Bài mới
Hoạt động 1

I- Đọc, chú thích
HDHS đọc và chú thích
văn bản
- Vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc
Danh nhân văn hoá Thế giới, nhà
1.Tác giả.
thơ lớn
? Nêu những hiểu biết của
em về Hồ Chủ Tịch?
G- cho học sinh xem ảnh
Bác Hồ làm việc và ngắm
trăng ở chiến khu Việt
Bắc"

Thời kỳ đầu cuộc kháng chiến khó
khăn, gian khổ
- Trong kháng chiến chống Pháp ở
chiến khu Việt Bắc sau những
chiến thắng lớn của bộ đội ta 1947
- 1948.






2. Tác phẩm
H - Đọc 3. Đọc
Chú giải những từ khó
? Cả 2 bài thơ đều được
làm theo thể thơ gì? Xác
định vần và luật của bài
thơ?
- Thất ngôn tứ tuyệt
Bài 1: Nhịp 3/4; 2/5
Bài 2: 4/3

Hoạt động 2

III- Đọc hiểu Văn bản
H - Đọc
1. Cảnh khuya
? Hai câu đầu tả cảnh gì? - Cảnh đêm trăng núi rừng văn
bản

1. Hai câu đầu
? Tìm bút pháp nào được - So sánh: Tiếng suối - tiếng hát đ
sử dụng? Tác dụng?
? Em căn cứ miêu tả tiếng
suối?
" Côn Sơn có suối trong
Ta nghe suối chảy như
cung đàn cầm"
(Nguyễn Trãi)
" Tiếng suối trong như
nước Ngọc Tuyền (Thế
Lữ. Tiếng sao thiên thai)

Nét vẽ tinh tế gợi cảm chiến khu
Việt Bắc mangsức sống và hơi ấm
con người.
Làm cho âm thanh của tiếng suối
xa càng trở nên gần gũi, thân mật
với con người: Trẻ trung, trong
trẻo dẫn đến.
đCách so sánh độc đáo
- Tả cảnh đêm trăng đẹp
đầy chất thơ.





Cảnh khuya trong sáng,
lung linh huyền ảo.

? Em có cảm nhận như
thế nào về cảnh trăng
rừng trong câu 2?
- Nếu vẻ đẹp của âm
thanh trong thơ có nhạc,
thì câu 2 là bức tranh
được vẽ bằng nghệ thuật
"Thi trung hữu hoạ”
- Điệp từ "lồng đ Tạo vẻ đẹp lung
linh huyền ảo, bóng cây lấp lánh
ánh trăng, ấm áp, thân tình.
đ Hình ảnh có vẻ đẹp của một bức
tranh có nhiều tầng lớp, đường
nét, hình khối.
đThi sĩ với tâm hồn thanh cao
đang sống những giây phút thần

tiên giữa cảnh thơ mộng ấy .
H - Đọc
2. Hai câu cuối
? 2 Câu cuối diễn tả điều
gì?
- Tâm tình thi sĩ .
? Câu thơ thứ 3 có gì đặc
biệt?
-2 từ chưa ngủ ở cuối câu 3 lặp lại
ở câu 4

- C3: Thể hiện chất nghệ
sĩ trong tâm hồn Hồ Chí

Minh. Đó là sự rung động
say mê trước vẻ đẹp nhu
cầu tranh của cảnh tác
giả.
đ Điệp từ bắc cầu chuyển sang câu
kết tự nhiên và bất ngờ.
- Nửa trước của câu kết quả vẻ
đẹp của trăng qua cái nhìn của nhà
thơ. Cửa sau khép lại mở 2 thế
giới ảo và thực, ngoại cảnh và nội
tâm nghệ sĩ và chiến sĩ, cổ điển
văn học hiện đại trong thơ tứ tuyệt
Hồ Chí Minh.
- Bộc lộ vẻ đẹp và chiều
sâu tâm hồn Hồ Chí
Minh
C4: Bất ngờ mở ra vẻ đẹp
và chiều sâu mới trong
tâm hồn nhà thơ: Thao
thức chưa ngủ còn vì lo

nghĩ đến vận mệnh đất
nước.
đ 2 Tâm trạng trong một
con người: niềm say mê
cảnh thiên nhiên và nỗi lo
việc nước đ Sự thống nhất
giữa nhà thơ và người
chiến sĩ trong vị lãnh tụ.

Hoạt động 3:
H - Đọc bản phiên âm
2. Rằm tháng giêng
? Hai câu thơ đầu gợi cho
em hình dung cảnh đẹp
gì?
1. Hai câu đầu.
? Em có nhận xét gì giữa
phiên âm và dịch thơ
trong câu thơ 2:
- Vẽ ra một khung cảnh không
gian cao rộng, bát ngát, tràn đầy
ánh sáng mà sức sống mùa xuân
trong rằm tháng giêng. Câu thơ
đầu mở ra khung cảnh bầu trời
cao rộng trong trẻo nổi bật là vầng
trăng tràn đầy toả sáng.
Mở ra không gian
cao rộng, mênh mông,
tràn đầy ảnh và sức sống
trong đêm rằm tháng
giêng.
- Sông mùa xuân, nước
mùa xuân, trời mùa xuân

tràn ngập cả đất trời.
đ Cảnh miêu tả theo bút
pháp phương Đồng: Tả
bao quát trong sự hoà hợp
của cảnh vật

- 3 Chữ Xuân được lặp lại nhấn
mạnh mẻ đẹp và sức sống mùa
xuân

H- Đọc 2. Hai câu cuối
? Trong nguyên tắc, câu
thứ 3 cho người đọc biết
thêm điều gì?
Đây là trường hợp thưởng
trăng rất đặc biệt: "Yêu
ba" là một thi liệu cổ
được Bác vận dụng rất
sáng tạo làm cho bài thơ
mang âm hưởng thơ cổ.
"Đàm quân sự" Hiện đại
không khí lịch sử, của
thời đại.
- Bác thưởng trăng trên khói sóng
nơi "Yên ba thâm sứ " Cõi sâu kín
bí mật trên dòng sông giữa núi
rừng chiến khu. Người đang
thưởng ngoạn không chỉ mang cốt
cách như các tao nhân mặc khách
ngày xưa mà còn là người chiến sĩ
cách mạng, vị lãnh tụ đang "bàn
bạc việc quân"

? Câu cuối vừa tả vừa - Tả trăng rọi trên thuyền lúc về. - Hình ảnh con thuyền
b.cảm như thế nào?
- Biểu cảm: Sự thanh thản,
"Nguyệt mãn thuyền’’ như làm
sáng lên niềm vui, lạc quan của
Bác,
cở đầy ánh trăng trong
trời mùa xuân bao la
may đâm màu sắc cổ thi
? Câu thơ thứ tư (cho) gợi
cho em nhớ đến câu thơ
nào?
- " Dạ bán chuy thanh đáo
khách” (Phong kiều dạ bạc,
Trương Kế)



? Cảm nhận của em về
hình ảnh "Nguyệt mãn
thuyền"
- Hình ảnh đẹp và trữ tình
đ Hình ảnh con thuyền của vi lãnh
tụ lướt đi phơi phới chở đầy ánh
trăn giữa không gian trời nước bao
lao.

? 2 bài thơ được viết
trong những năm đầu khó
khăn của cuộc kháng
chiến chống thực dân
Pháp. Hai bài thơ đã biểu
hiện tâm hồn và phong
thái của Bác Hồ như thế
- Tuy thiên nhiên, tâm hồn nghệ
sĩ, rung cảm tinh tế.
- Phong thái ung dung, lạc quan,
yêu đời trong kháng chiến gian
khổ.
- Trong kháng chiến
gian khổ, Bác vẫn lạc
quan, yêu đời
nào? trong hoàn cảnh ấy?
đ "Nguyên tiêu" có đầy đủ nhiều yếu tố của bài thơ cổ: con
thuyền vầng trăng, sông xuân, Trời xuân, khói sóng. Không
gian tĩnh lặng. Người không có rượu và hoa để thưởng trăng
không đàm đạo thơ phú mà "Đàm quân sự" Bài thơ như một
đoá hoa đẹp trong vườn hoa dân tộc, là tinh hoa kết tụ từ tâm
hồn, trí tuệ, đạo đức Hồ Chí Minh.

Hoạt động 4

III- Luyện tập

H - Học thuộc lòng 2 bài thơ
? Hai bài thơ đều miêu tả
cảnh trăng ở chiến khu
Việt Bắc. Nhận xét cảnh
trăng trong mỗi bài có nét
đẹp riêng như thế nào?
- Cảnh khuya: Trăng sáng trong
rừng khuya , ánh trăng lồng bóng
cây, bóng hoa lung linh huyền ảo
mà ấm áp tình người.
- Nguyên tiêu: Trăng sáng lồng
lộng trên sông nước, cả không
gian đầy ắp sắc xuân.
Bài tập 1
? Hai bài thơ có nét đặc
sắc gì về nghệ thuật?
- Hình ảnh thiên nhiên đẹp so sánh
độc đáo, cổ điển + hiện đại ngôn
ngữ trong sáng, bình dị tự nhiên,

gợi chính xác.

D * Về nhà:
- Làm bài tập 2/ SGK
- Soạn "Tiếng gà trưa"