ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TIẾNG GÀ TRƯA Xuân Quỳnh doc

TIẾT 53, 54:
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
TIẾNG GÀ TRƯA
Xuân Quỳnh

A.Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỷ niệm
vể tuổi thơ và tính chất bà cháu được thể hiện trong bài thơ.
- Thấy được nghệ thuật biểu hiện tính chất, chính xác của tác giả qua những chi tiết
tự nhiên, biến dị.
B Chuẩn bị.
- Thầy soạn bài và có một số tình huống có vấn đề.
- Trò soạn bài và trả lời theo yêu cầu SGK
C.Các hoạt động dạy và học:
1. Ổn định
2.Kiểm tra :
Đọc thuộc lòng bài thơ "Cảnh khuya", "Rằm tháng giêng" cho biết nội dung
bài thơ
3. Bài mới
Hoạt động 1

I- Đọc, chú thích
- Biểu lộ những rung cảm
sâu xa và khát vọng chân
thành của một trái tim phụ
nữ đằm thắm, thiết tha,
nhân hậu.
- Là nhà thơ nữ xuất sắc trong
nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Viết trong thơi kỳ đầu của
cuộc kháng chiến chống Mỹ, in

trong tập" Hoa dọc chiến hao,
1968.
1. Tác giả
G- Đọc bài thơ 2. Tác phẩm
Hướng dẫn học sinh đọc,
chậm, thể hiện tình cảm.
H- Đọc - nhận xét 3. Đọc
Hoạt động 2

II- Tìm hiểu văn bản
? Tìm hiểu về thể thơ Thể thơ ngũ ngôn bắt nguồn từ
dân ca phường vải trung bộ và
từ thế về kể chuyện.

? Cảm hứng của tác giả
trong bài thơ được khơi
gợi từ việc gì?
- Nghe tiếng gà nhảy ổ
"Cục…cục tác cục tác"
1. Tiếng gà trưa và kỷ
niệm tuổi thơ ấu.
? Tác giả nghe thấy âm
thanh đó trong hoàn cảnh
- Khi dừng chân trong 1 xóm
như giữa chặng đường hành

nào? quân
? Mạch cảm xúc trong bài
thơ diễn biến như thế nào?
- Nghe âm thanh đó, tác giả cảm

thấy xao động, thấy bàn chân đỡ
mỏi, kỷ niệm tuổi thơ và về,
- Hình ảnh những con gà
mái mơ, mái vàng và ổ
trứng hồng đẹp như
trong tranh.
? Em có nhận xét gì về
nghệ thuật thể hiện các câu
thơ:
'' Cục cục tác tác
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ"
- Điệp từ "Nghe" đem lại cảm
giác tiếng gà vừa như mở ra. Lời
giới thiệu đầy hồ hởi hân hoan
gợi lại quá khứ tuổi thơ.
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác:
Nghe bằng cảm giác bằng tâm
tưởng, bằng sự nhớ lại, bằ
ng
hồi ức tràn về.






- Kỷ niệm về tuổi thơ
dại: Tò mò xem trộm gà

để bị bà máng
? Từ âm thanh đó, tác giả
liên tưởng tới điều gì?

- Liên tưởng tới tiếng gà trưa
của thời thơ ấu.

? Trong bài thơ câu "Tiếng H- Chia nhóm - Thảo luận. - (Niềm)
gà trưa" xuất hiện lần? mỗi
câu gợi ra điều gì? Tác
dụng?
- Câu thơ là như 1 sợi dây
liên kết các hình ảnh kỷ
niệm tuổi thơ, điểm nhịp
cho dòng chính xác của
nhân vật trữ tình.
- Lần 1: (Khổ 2)
Gợi kỷ niệm về những con gà
mái mỏ, mái vàng.
- Lần 2: (Khổ3)
Gợi chi tiết chân thực, đời
thường, gắn với kỷ niệm: Bà
mắng yêu khi tò mò xem gà đẻ
- Lần (Khổ 4)
Gợi hình ảnh người bà "Khum
soi trứng"
- Niềm vui rạng rỡ tuổi ấu thơ
khi mặc quần áo mới.
Hình ảnh người bà

- Niềm vui và mong ước
nhỏ bé của tuổi thơ được
bộ quần áo mới từ tiền
bán gà.
- Câu thơ: "Tiếng gà trưa"
được lặp lại nhiều lần
trong bài tất cả đều ở vị trí
đầu khổ thơ có giá trị mở
ra một hình dung, 1 liên
tưởng mới.
- Lần 4
Gọi niềm mơ ước của trong cả
giấc mơ ngủ tuổi thơ.
- Tiếng gà trưa trở thiết trở
thành hành trang của cháu.

- "Tiếng gà trưa" vừa gợi - Hình ảnh: "Giấc ngủ hồng sắc
đến những kỷ niệm gian
khó của thời thơ ấu, vừa có
thể được xem là hình ảnh
ẩn dụ cho ước mơ về 1
cuộc sống thanh bình yên
ả.
trứng" "Ở đây trứng hồng tuổi
thơ"
Là hình ảnh đẹp có ý nghĩa sâu
sắc đ hạnh phúc nhỏ bé, giản dị
mà trong lành tinh khiết của trẻ

em nông thôn nhân vật thời
chiến tranh.
H- Đọc khổ 4,5,6,7 2. Hình ảnh người đàn
bà trong kỷ niệm của
cháu.
? Hình ảnh của bà hiện lên
qua những kỷ niệm gì?
- Hình ảnh bà qua ký ức cháu là
lời trách mắng suồng sã, thân
yêu.
- Hình ảnh đôi bàn tay già nua,
nhăn nheo chắt chiu soi từng quả
trứng hồng.
- Là khuôn mặt và đôi mắt mờ
đục lo cho đàn gà toi để cháu có
quần áo mới.






-Tần tảo chắt chiu trong
cảnh nghèo

? Qua bài thơ, em có cảm
nhận gì về hình ảnh người
đàn bà và tình cảm bà
cháu.
- Tâm hồn bà cháu thật sâu

nặng, thắm thiết, cảm động và
thiêng liêng.
Dành cho trọn tình
thương yêu chăm lo cho
cháu.
- Hình ảnh rất đổi thân
thương.
? Bài thơ đã biểu hiện
những tính chất đẹp đẽ nào
trong tâm hồn cậu bé năm
xưa?
- Tâm hồn trong sáng, hồn nhiên
và tính chất trân trọng dành cho
bà.

? Qua đó em hiểu thêm
điều gì về người chiến sỹ -

nhân vật trữ tình của bài
thơ?
- Tình cảm yêu quê hương đất
nước bắt đầu từ tính chất gia
đình, tình bà cháu, từ tiếng gà
trưa…

Hoạt động 3

III- Luyện tập
? Nhận xét về phương thức
biểu đạt của bài thơ?

- Tự sự + trữ tình
- Hình ảnh bình dị, chân thực.

? Theo em, tại sao bài thơ
được tác giả lấy tên" Tiếng
gà trưa"
H- Thảo luận.
- Đầu mối chính xác, cảm hứng
chủ đạo xuyên suốt bài thơ.

- Tiếng gà trưa đã đi vào kỷ
niệm, được gợi lại trên đường
hành quân, trở thành yếu tố khắc
sâu thêm tính chất thiêng liêng
với quê hương đất nước.
? Theo em, các hình ảnh
"Ổ rơm hồng những trứng
" và "Ổ trứng hồng tuổi
thơ" trong bài có giá trị
biểu đạt gì?
- Cả hai đều là hiện tượng:
- Một là hình ảnh đẹp bất ngờ
của tác giả hình thức, một là
hình tượng nghệ thuật lunh linh
của tác giả tâm tưởng mái được
lưu trong ký ức như ngọn nguồn
tính chất sâu xa của con người
đem đến 1 sức mạnh tinh thần to
lớn để chiến đấu cho những mục
đích cao đẹp của cuộc đời.

*D. Về nhà: - Học thuộc lòng bài thơ.
- Soạn : "Một thứ quà của lúa non: cốm’’