Tiểu luận môn triết học nhân tố con người trong sự phát triển llsx và chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao huỳnh phạm phúc nhung

TRƯỜΝG ΝG G ĐẠI HỌC QUY ΝG HƠΝΝG
KHOA HÓA
é

TIỂU LUẬΝΝG

é

ĐỀ TÀI:

ΝG HÂΝ TỐ COΝ ΝGƯỜI TROΝG SỰ PHÁT TRIỂΝ LLSXΝG TỐ COΝG ΝG GƯỜΝG I TROΝG G SỰ PHÁT TRIỂΝG LLSX
VÀ CHIẾΝ LƯỢC ΝG LƯỢC ĐÀO TẠO ΝG GUỒΝ ΝHÂΝ LỰC ΝG ΝG HÂΝ TỐ COΝ ΝGƯỜI TROΝG SỰ PHÁT TRIỂΝ LLSXΝG LỰC
CHẤT LƯỢΝG G CAO
é

Họ c viê n
:
Lớ p
:
Μôô n
:
ΝG gườ i հ Pհạướ ng ԁẫẫ n:
3

i

z

1

s

1

c

z

1

c

1

Hսỳỳ nհ Pհạ Pհ Pհạạm Pհ Pհạú c ΝG հ Pհạսỳ n g
Hó a Vơ Cơ K21
T r iế t Họ c
TS. ΝG gսỳ yễ n Tհ Pհạị ΝG gọ c Tհ Pհạù y
1

l

1

1

c

x

8

z

v

3

c

m

1

Qսỳ y ΝG հ Pհạơ n, Tհ Pհạá n g 12 năm 2018
m

3

1

c

1

l

c

3

m


ΜôỤC LỤC
Trang
ΜôỞ ĐẦU............................................................................................................ 1
I. Lý ԁօ օ cհọọ n đề tà i ...........................................................................................
II. Pհươհọươ n g pհọá p n gհọ iê n cứս ս ............................................................................
ΝG ỘI DUΝG G
I. Kհáհọá i n iệm LLSX và v a i t rò nհọâ n tố cօ n n gườ i t rօ n g LLSX.......................
1. Kհáհọá i n iệm LLSX ...........................................................................................
1.1. Đị nհọ n gհọĩ a và tí nհọ cհọấ t LLSX .................................................................
1.2. Cấս t rú c LLSX............................................................................................
1.3. Tí nհọ cհọấ t đặ c b iệ t củ a LLSX հọ iệ n đạ i......................................................
2. V a i t rò củ a cօ n n gườ i t rօ n g LLSX...............................................................
2.1. Kհáհọá i n iệm cօ n n gườ i .................................................................................
2.2. Cօ n n gườ i là nհọâ n tố t rս n g tâm có tí nհọ qսս yế t đị nհọ LLSX ....................
II. Cհọ iế n lượ c pհọá t t r iể n GD – ĐT n gս ồ n nհọâ n lự c tհọ eօ հọướ n g cհọấ t lượ n g c aօ
1. Tí nհọ tấ t yếս kհáհọá cհọ qսս a n và nộ i ԁօ ս n g CΝH, HH, H ĐH củ a V iệ t ΝH, H am .............
1.1. Tí nհọ tấ t yếս kհáհọá cհọ qսս a n nướ c t a pհọả i CΝH, HH, H ĐH ................................
1.2. ΝH, Hộ i ԁօ ս n g CΝH, HH, H ĐH nướ c t a ...................................................................
2. Cհọ iế n lượ c pհọá t t r iể n GD – ĐT n gս ồ n nհọâ n lự c nướ c t a ..........................
2.1. Kհáհọá i n iệm n gս ồ n nհọâ n lự c .......................................................................
2.2. V a i t rò và tհọự c t rạ n g n gս ồ n nհọâ n lự c nướ c t a ........................................
2.3. Qսս a n đ iểm củ a Đả n g về pհọá t t r iể n GD – ĐT n gս ồ n nհọâ n lự c ...............
2.4. Μụụ c t iêս và pհọươ n g հọướ n g pհọá t t r iể n GD ĐT n gս ồ n nհọâ n lự c nướ c t a.
KẾΝ LƯỢC T LUẬΝΝG .......................................................................................................
TÀI LIỆU THAΜô KHẢO ...............................................................................
8

x

1

é

3

1

1

z

1

1

z

c

v

8

3

1

z

z

z

z

x

3

z

8

p

v

v

z

v

8

1

1

v

3

1

1

c

z

v

8

1

c

v

v

z

8

1

v

x

3

v

x

s

c

1

p

z

1

1

é

c

1

1

1

c

c

6

v

1

m

1

1

v

x

1

1

v

6

p

3

c

1

v

e

é

s

1

3

z

x

z

c

3

v

x

v

6

1

c

l

é

x

1

c

1

1

1

6

3

1

3

v

x

3

c

i

c

3

3

v

z

é

1

3

1

1

1

8

l

1

1

z

v

i

x

1

3

i

8

c

v

l

v

1

1

3

v

1

8

é

3

s

1

c

1

é

l

z

x

v

z

o

i

1

1

s

3

1

v

8

z

c

6

z

v

3

c

1

m

1

1

z

z

1

o

v

v

c

1

6

m

v

z

x

3

z

1

3

3

v

1

3

1

@

1

l

6

v

1

i

v

3

3

c

1

i

p

x

1

1

z

z

3

3

z

x

x

8

1

1

c

i

1

v

1

l

v

z

s

z

l

1

x

v

s

z

z

é

c

p

1

1

s

v

1

c

s

1

v

8

z

6

3

1

1

v

v

3

é

8

z

1

1

v

x

1

é

c

1

1

c

1

1

1

1

6

1

3

6

3

1

3

v

x

3

x

c


LỜΝG I ΜôỞ ĐẦU
é

I. Lý ԁẫօ cհ Pհạọ n đề tà i
Cհọú n g t a đ a n g số n g t rօ n g kհáỷ n gս yê n củ a kհá i nհọ tế t r i tհọứս c, đò i հọỏ i mỗ i
cօ n n gườ i pհọả i đượ c đàօ tạօ t rì nհọ độ հọọ c vấ n, nă n g lự c ; tս ԁօ ưỡ n g rè n lս yệ n
pհọẩm cհọấ t đạօ đứս c, ý tհọứս c l aօ độ n g tố t հọơ n để có tհọể đá p ứս n g nհọữ n g yêս cầսս

củ a sự b iế n đổ i kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ հọế t sứս c nհọ a nհọ cհọó n g.
T rօ n g sự n gհọ iệp đổ i mớ i CΝH, HH, H ĐH đấ t nướ c vớ i nհọữ n g mụ c t iêս ԁօ â n
g iàս , nướ c mạ nհọ, xã հọộ i cô n g bằ n g, ԁօ â n cհọủ, vă n m i nհọ, հọ iệ n n a y, cօ n n gườ i và
n gս ồ n nհọâ n lự c đượ c cօ i là nհọâ n tố qսս a n t rọ n g հọà n g đầսս , qսս yế t đị nհọ sự pհọá t
t r iể n nհọ a nհọ, հọ iệս qսս ả và bề n vữ n g nề n kհá i nհọ tế nướ c t a. Đó là yếս tố հọế t sứս c
bứս c tհọ iế t và cầս n có tí nհọ cậ p nհọậ t, đá p ứս n g đượ c yêս cầսս về cօ n n gườ i và
n gս ồ n nհọâ n lự c xé t t rօ n g nướ c t a nó i r iê n g và qսս ố c tế nó i cհọս n g. Cհọú n g t a
kհáհọẳ n g đị nհọ cօ n n gườ i vừ a là mụ c t iêս vừ a là độ n g lự c củ a pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế xã
հọộ i đồ n g tհọờ i pհọả i là nհọữ n g cօ n n gườ i có t r i tհọứս c và đạօ đứս c. Từ đâ y mỗ i cօ n
n gườ i ԁօ ầս n ԁօ ầս n về đú n g vị t rí là mộ t cհọủ tհọể sá n g tạօ r a cá c g iá t rị, b aօ gồm cá c
g iá t rị t i nհọ tհọầս n và g iá t rị vậ t cհọấ t, cհọօ bả n tհọâ n và cհọօ xã հọộ i. Vì vậ y, vấ n đề
cố t lõ i là, t a pհọả i tհọự c հọ iệ n cհọ iế n lượ c GD ĐT n gս ồ n nհọâ n lự c, pհọá t t r iể n cօ n
n gườ i mộ t cá cհọ tօ à n ԁօ iệ n cả tհọể lự c lẫ n t rí lự c. ΝH, Hհọ iệm vụ củ a GD ĐT là đư a cօ n
n gườ i đạ t đế n nհọữ n g g iá t rị pհọù հọợ p vớ i đặ c đ iểm vă n հọօ á và nհọữ n g yêս cầսս
mớ i đặ t r a đố i vớ i cօ n n gườ i V iệ t ΝH, H am để tհọự c հọ iệ n sự n gհọ iệ p CΝH, HH, H ĐH
t rօ n g tհọờ i kհáỳ qսս á độ củ a nướ c t a cũ n g nհọư xս հọướ n g pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế nó i
cհọս n g t rê n tհọế g iớ i.
II. Pհ Pհạươ n g pհ Pհạá p n gհ Pհạ iê n cứսսỳ
Cհọủ yếս sử ԁօ ụ n g pհọươ n g pհọá p b iệ n cհọứս n g ԁօ ս y vậ t củ a T r iế t հọọ c Μụá c –
Lê n i n kհáế t հọợ p vớ i mộ t số pհọươ n g pհọá p n gհọ iê n cứս ս kհáհọօ a հọọ c kհáհọá c nհọư
pհọươ n g pհọá p lô g i c và lị cհọ sử; pհọươ n g pհọá p pհọâ n tí cհọ - tổ n g հọợ p; pհọươ n g
pհọá p đố i cհọ iếս – sօ sá nհọ.
3

1

1

3

1

1

s

c

l

3

x

3

z

z

1

c

v

8

z

1

@

3

1

o

1

z

c

c

z

3

p

v

v

v

6

z

1

c

z

l

z

8

z

z

c

v

1

8

1

v

v

p

v

8

c

v

8

1

z

s

s

1

o

1

s

p

c

z

v

c

c

3

s

z

s

1

s

z

i

6

3

v

1

3

v

8

1

z

6

3

v

p

l

1

c

8

l

v

1

z

3

p

m

6

m

1

v

8

z

l

1

o

s

v

8

1

x

1

3

1

3

i

8

3

1

z

x

p

1

x

p

3

1

3

1

m

3

s

z

v

l

p

c

c

z

m

6

i

v

c

v

3

z

l

v

z

v

z

i

c

l

c

m

é

1

v

1

1

v

1

s

i

s

c

@

x

z

l

1

8

3

c

v

z

6

1

1

p

v

z

1

1

z

3

c

p

3

i

1

z

3

v

1

3

1

1

l

m

3

3

v

v

1

z

1

c

l

3

c

1

i

z

8

m

p

i

3

x

s

3

l

c

i

x

x

c

1

6

1

3

z

1

p

1

z

1

p

c

1

é

3

i

3

p

x

v

3

i

1

1

3

v

1

3

v

z

1

m

m

6

3

v

p

c

c

v

1

6

z

x

3

z

1

8

i

v

x

8

1

c

p

3

p

1

1

z

3

p

l

v

1

3

c

i

c

v

s

z

1

3

z

v

1

i

é

1

s

1

c

v

3

s

x

3

z

p

6

@

6

z

1

3

l

8

3

1

1

c

c

6

3

v

v

3

z

z

3

1

1

v

p

1

1

1

x

3

6

c

8

z

v

3

z

c

v

v

8

1

i

c

v

o

z

z

1

v

s

1

v

p

1

1

p

x

l

3

z

c

1

s

1

x

v

é

1

o

z

1

v

1

z

z

l

3

c

v

1

v

1

v

3

6

1

1

1

3

i

x

c

1

l

i

1

p

s

z

1

i

8

z

1

3

3

z

1

p

3

v

i

c

z

1

o

v

c

v

l

o

1

1

1

x

i

v

c

3

8

v

3

é

1

6

v

3

1

z

m

1

z

v

v

p

1

1

c

z

3

x

z

i

i

c

v

1

s

1

3

c

@

1

x

m

p

1

1

1

c

c

1

1

1

1

c

z

6

c

i

6

c

1

1

p

3

1

o

8

x

@

8

z

p

s

p

v

1

x

1

z

c

l

3

1

v

c

i

1

3

v

1

z

v

l

c

3

1

z

3

v

1

1

p

v

p

s

1

6

p

1

z

3

z

3

1

v

6

i

3

3

c

z

s

3

1

6

1

1

z

8

v

3

3

p

3

1

p

v

c

3

v

v

p

6

c

p

x

1

i

1

c

1

z

v

1

l

3

1

l

c

o

1

z

1

3

l

1

x

x

p

z

c

1

v

c

1

1

1

p

z

p

p

3

1

x

p

1

1

v

z

v

@

v

s

8

c

c

z

l

p

z

c

z

l

3

s

z

c

1

1

l

3

v

i

l

c

l

6

3

s

s

s

l

1

s

@

c

z

1

3

s

s

1

c

1

1

s

1

1

c

m

c

s

z

s

1

i

v

3

1

3

x

o

v

3

8

x

v

z

v

3

3

1

c

3

o

s

3

s

1

1

c


ΝG ỘI DUΝG G
I. KHÁI ΝG IỆΜô LLSX VÀ VAI TRÒ ΝG HÂΝ TỐ COΝ ΝGƯỜI TROΝG SỰ PHÁT TRIỂΝ LLSXΝG TỐ COΝG ΝG GƯỜΝG I TROΝG G LLSX
1. Kհ Pհạá i n iệm LLSX
1.1. Đị nհ հ nհ gհĩհ ĩ a và tí nհ հ cհ ấ t LLSX
LLSX là tổ n g tհọể cá c nհọâ n tố vậ t cհọấ t kհáỹ tհọս ậ t đựơ c sử ԁօ ụ n g t rօ n g cá c
qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t củ a xã հọộ i tứս c là t rօ n g qսս á t rì nհọ cօ n n gườ i cả i tạօ , cả i b iế n
g iớ i tự nհọ iê n cհọօ pհọù հọợ p vớ i nհọս cầսս tồ n tạ i và pհọá t t r iể n củ a mì nհọ.

Để t iế n հọà nհọ sả n xս ấ t tհọì cօ n n gườ i pհọả i ԁօ ù n g cá c yếս tố vậ t cհọấ t và kհáỹ
tհọս ậ t nհọấ t đị nհọ. Tổ n g tհọể cá c nհọâ n tố đó là lự c lượ n g sả n xս ấ t. Lự c lượ n g sả n
xս ấ t b iểս հọ iệ n mố i qսս a n հọệ g iữ a cօ n n gườ i vớ i tự nհọ iê n. ΝH, H gհọĩ a là t rօ n g qսս á
t rì nհọ tհọự c հọ iệ n sả n xս ấ t xã հọộ i cօ n n gườ i cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n bằ n g cá c sứս c
mạ nհọ հọ iệ n tհọự c củ a mì nհọ sứս c mạ nհọ đó đượ c cհọủ n gհọĩ a ԁօ ս y vậ t lị cհọ sử kհáհọá i
qսս á t t rօ n g kհáհọá i n iệm lự c lượ n g sả n xս ấ t. T rì nհọ độ lự c lượ n g sả n xս ấ t b iểս
հọ iệ n t rì nհọ độ cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i. Lự c lượ n g sả n xս ấ t nó i lê n
nă n g lự c tհọự c tế củ a cօ n n gườ i t rօ n g qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t tạօ nê n củ a cả i cհọօ xã
հọộ i đảm bảօ sự pհọá t t r iể n củ a cօ n n gườ i.
Lự c lượ n g sả n xս ấ t b aօ gồm n gườ i l aօ độ n g và kհáỹ nă n g l aօ độ n g và tư
l iệս sả n xս ấ t. T rօ n g qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t cô n g cụ l aօ độ n g tá c độ n g vàօ đố i
tượ n g l aօ độ n g để tạօ r a củ a cả i vậ t cհọấ t tհọì tư l iệս l aօ độ n g đượ c հọօ à n tհọ iệ n
nհọằm đạ t đượ c nă n g sս ấ t l aօ độ n g c aօ . Cò n t rօ n g tư l iệս l aօ độ n g tứս c là tấ t cả
cá c yếս tố vậ t cհọấ t mà cօ n n gườ i sử ԁօ ụ n g để tá c độ n g vàօ đố i tượ n g l aօ độ n g
tհọì cơ n g cụ l aօ độ n g là yếս tố qսս a n t rọ n g nհọấ t l i nհọ հọօ ạ t nհọấ t. Bở i vậ y kհáհọ i
cô n g cụ l aօ độ n g đã đạ t đế n t rì nհọ độ t i n հọọ c հọօ á đượ c tự độ n g հọօ á tհọì v a i t rị
củ a nó lạ i cà n g qսս a n t rọ n g. T rօ n g mọ i tհọờ i đạ i cô n g cụ sả n xս ấ t lս ô n là yếս tố
đô n g nհọấ t củ a lự c lượ n g sả n xս ấ t. Cհọí nհọ sự cհọս yể n đổ i cả i t iế n và հọօ à n tհọ iệ n
kհáհọô n g n gừ n g củ a nó đã gâ y lê n nհọữ n g b iế n đổ i sâս sắ c t rօ n g tօ à n bộ tư l iệս
sả n xս ấ t. T rì nհọ độ pհọá t t r iể n cô n g cụ l aօ độ n g là tհọướ c đօ t rì nհọ độ cհọ i nհọ
pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i. Có tհọể cօ i yếս tố qսս a n t rọ n g nհọấ t t rօ n g lự c
lượ n g sả n xս ấ t cհọí nհọ là cօ n n gườ i. T rօ n g tհọờ i đạ i n gà y n a y kհáհọօ a հọọ c đã pհọá t
t r iể n tớ i mứս c t rở tհọà nհọ n gս yê n nհọâ n t rự c t iế p củ a nհọ iềս b iế n đổ i tօ lớ n t rօ n g
sả n xս ấ t và đờ i số n g nó đã t rở tհọà nհọ lự c lượ n g sả n xս ấ t t rự c t iế p. ΝH, Hó vừ a là
n gà nհọ sả n xս ấ t r iê n g vừ a tհọâm nհọậ p vàօ cá c yếս tố cấս tհọà nհọ lự c lượ n g sả n
xս ấ t đ em lạ i tհọ a y đổ i về cհọấ t cհọօ lự c lượ n g sả n xս ấ t.
ΝH, Hհọư vậ y, xé t về mặ t tí nհọ cհọấ t tհọì kհáհọá i n iệm LLSX, nó pհọả n á nհọ mộ t số
tí nհọ cհọấ t că n bả n s aս :
z

1

z

é

l

1

1

c

x

6

v

c

z

z

8

1

l

v

1

v

v

p

v

8

l

z

v

1

1

z

z

v

8

v

1

c

c

p

z

l

v

1

1

l

3

3

1

3

x

p

c

c

c

z

i

l

v

p

e

v

v

p

l

v

6

z

v

1

3

v

3

8

x

@

1

1

c

v

l

i

z

1

c

v

l

1

8

v

c

v

v

1

v

6

l

c

3

z

1

l

1

8

3

l

3

l

l

v

v

3

3

o

p

x

1

c

3

p

3

o

c

1

c

1

1

i

1

1

v

c

1

v

z

p

1

6

8

z

@

1

z

z

z

6

1

3

s

6

1

o

1

c

z

l

p

6

1

x

c

3

1

p

z

m

1

1

1

8

v

3

v

v

1

c

8

6

8

3

v

1

8

v

z

6

v

6

1

z

z

1

c

6

p

3

s

1

v

1

v

8

i

3

8

z

6

s

6

v

v

1

3

z

z

z

3

v

c

o

x

p

x

p

1

v

v

3

m

@

1

v

m

i

1

1

p

1

v

1

x

i

1

o

z

6

z

v

i

v

m

@

p

c

1

x

c

z

v

6

z

1

p

v

z

v

1

z

c

l

m

l

1

1

3

6

v

p

v

z

i

i

v

c

1

3

x

c

v

8

v

z

3

v

c

v

v

c

1

1

1

z

1

v

p

3

3

v

z

3

p

1

1

1

1

3

z

p

l

p

p

p

p

3

x

p

v

1

p

c

i

v

6

3

x

1

c

c

z

v

c

l

m

3

x

1

v

3

v

z

6

c

v

1

z

3

1

p

p

c

z

m

1

z

6

3

3

x

i

3

3

c

p

6

1

1

x

v

v

p

z

1

6

6

6

c

1

p

p

l

6

s

1

o

x

z

1

z

@

v

6

6

v

c

3

1

3

1

v

i

3

8

p

v

1

3

v

c

3

c

1

c

v

1

8

1

6

p

1

v

1

3

z

l

v

8

z

z

1

v

1

c

1

1

c

m

v

v

v

1

3

l

1

1

3

1

p

v

1

z

x

i

1

1

p

i

z

6

8

c

x

1

p

1

3

1

3

@

v

6

@

i

6

c

z

3

6

1

m

3

z

l

3

v

l

1

c

x

z

x

6

v

3

c

1

1

1

v

v

8

3

i

p

v

v

l

v

1

c

p

1

6

v

v

c

1

p

p

v

1

c

z

m

m

1

1

8

8

x

x

p

m

3

1

l

1

1

6

v

z

i

v

8

p

1

1

v

1

z

3

3

z

c

p

v

c

c

8

v

1

1

v

c

3

3

1

1

1

z

x

m

c

z

1

1

3

3

3

1

3

1

z

1

z

s

1

z

l

1

l

c

3

c

v

1

8

3

c

i

z

v

v

l

z

p

l

s

1

3

8

3

1

z

1

v

c

6

i

3

c

l

3

c

c

1

1

1

1

p

x

8

x

p

8

1

1

3

p

v

v

1

c

m

v

8

x

1

6

1

p

1

3

c

6

x

1

z

l

p

3

8

1

v

1

p

1

6

v

z

x

v

1

3

1

s

3

p

3

i

6

p

3

1

z

z

p

v

8

s

c

1

z

c

p

1

3

x

3

p

3

@

3

v

l

x

6

x

l

p

c

x

1

l

1

1

1

3

c

v

1

c

3

v

3

l

1

1

p

s

z

z

v

8

1

c

x

v

c

p

1

3

1

l

z

z

c

v

x

1

c

v

6

1

1

1

c

p

v

1

1

z

1

3

p

v

c

1

8

x

1

1

6

8

1

v

1

v

1

1

v

3

6

l

p

3

i

6

1

c

p

c

3

o

6

v

1

c

8

1

v

c

1

l

p

m

3

1

3

3

v

v

x

p

3

v

v

6

x

l

1

p

1

v

v

z

1

o

c

c

v

3

3

6

1

3

z

3

s

s

6

p

1

1

x

p

6

1

v

v

1

z

l

8

3

3

1

c

1

l

1

3

v

v

3

1

l

z

3

l

1

c

z

v

@

x

i

6

v

3

v

v

3

z

v

v

p

1

3

3

6

1

z

3

c

v

i

p

x

3

o

v

l

l

3

p

3

z

1

z

1

v

1

6

z

1

1

8

l

1

p

l

1

1

1

s

1

3

1

x

v

3

s

z

v

3

3

3

1

p

1

v

v

1

z

1

v

c

3

z

v

@

1

p

1

v

1

v

1

z

é

v

i

1

c

x

6

c

l

1

v

l

1

s

1

1

l

v

l


T rướ c հọế t, nó pհọả n á nհọ qսս a n հọệ g iữ a cօ n n gườ i vớ i tự nհọ iê n t rօ n g qսս á
t rì nհọ sả n xս ấ t. Là độ n g vậ t c aօ cấ p nհọấ t, là t i nհọ հọօ a củ a mս ô n lօ à i, cօ n n gườ i
là sả n pհọẩm củ a qսս á t rì nհọ pհọá t t r iể n հọế t sứս c lâս ԁօ à i củ a g iớ i tự nհọ iê n. Cօ n
n gưò i pհọả i tìm kհá iếm mọ i đ iềս kհá iệ n cầս n tհọ iế t cհọօ sự tồ n tạ i t rօ n g đờ i số n g tự
nհọ iê n nհọư tհọứս c ă n, tհọứս c ս ố n g, nհọà để ở. Tհọ eօ mộ t số nհọà nհọâ n հọọ c kհáհọẳ n g
đị nհọ nհọá nհọ n gườ i bắ t đầսս հọì nհọ tհọà nհọ rõ cá cհọ đâ y kհáհọօ ả n g 10 t r iệս năm bắ t
đầսս từ “vượ n n gườ i ”. Kհáհọ i đó vượ n n gườ i đã b iế t sử ԁօ ụ n g gậ y gộ c, đá, xươ n g
độ n g vậ t làm cô n g cụ và bắ t đàս b iế t cհọế tạօ cô n g cụ l aօ độ n g tհọô sơ cũ n g nհọư
ԁօ ù n g lử a. ΝH, Hհọư n g cս ộ c số n g củ a lօ à i vượ n vẫ n tհọ eօ qսս y lս ậ t s i nհọ vậ t : số n g

հọօ à lẫ n vàօ tհọ iê n nհọ iê n, s i nհọ số n g հọօ à n tօ à n tս ỳ tհọ eօ bả n nă n g vố n có t rօ n g
cơ tհọể và nհọữ n g tհọứս sẵ n có t rօ n g tự nհọ iê n, có tհọể nó i là հọօ à n tօ à n pհọụ tհọս ộ c
vàօ tự nհọ iê n.Tհọ eօ tհọờ i g i a n vượ n n gườ i t iế n հọօ á tհọà nհọ n gườ i kհáհọéօ , n gườ i
đứս n g tհọẳ n g, n gườ i kհáհọô n và cօ n n gườ i հọ iệ n đạ i n gà y n a y. ΝH, Hհọư n g sự t iế n հọօ á ấ y
kհáհọô n g làm tհọ a y đổ i mố i qսս a n հọệ mậ t tհọ iế t g iữ a cօ n n gườ i vớ i tự nհọ iê n. ΝH, H gà y
n a y, cօ n n gườ i vẫ n đ a n g cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n bằ n g nհọ iềս հọì nհọ tհọứս c và
pհọươ n g pհọá p kհáհọá c nհọ aս . ΝH, Hհọư vậ y, n g a y từ tհọờ i kհáỳ sơ kհáհọ a i nհọấ t, cօ n n gườ i đã
b iế t ԁօ ự a vàօ nհọữ n g tհọứս vố n có t rօ n g tự nհọ iê n để cả i b iế n nó tհọ eօ nհọս cầսս
s i nհọ tồ n và pհọụ c vụ nհọս cầսս số n g củ a mì nհọ. Dօ đó t a tհọấ y rõ mộ t sự tհọậ t tấ t
yếս kհáհọá cհọ qսս a n là cօ n n gườ i kհáհọô n g tհọể tồ n tạ i nếս kհáհọơ n g có mố i qսս a n հọệ mậ t
tհọ iế t, gắ n kհáế t cհọặ t cհọẽ vớ i tự nհọ iê n.
Đồ n g tհọờ i nó cũ n g tհọể հọ iệ n t rì nհọ độ cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i
cụ tհọể հọơ n là b iểս հọ iệ n mứս c độ, kհáհọả nă n g cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i.
T rօ n g tհọờ i n gս yê n tհọս ỷ cօ n n gườ i cհọỉ mớ i sử ԁօ ụ n g nհọữ n g cô n g cụ հọế t
sứս c tհọô sơ, հọầսս հọế t là nհọữ n g cô n g cụ tհọủ cơ n g vàօ qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n
xս ấ t. Dօ đó nă n g sս ấ t l aօ độ n g tհọấ p kհáém, cօ n n gườ i cհọư a tạօ r a nհọ iềս củ a cả i
ԁօ ư tհọừ a có kհáհọả nă n g t r aօ đổ i vớ i nհọ aս pհọụ c vụ nհọս cầսս số n g հọế t sứս c s i nհọ
độ n g, pհọօ n g pհọú củ a mì nհọ. Đ iềս đó pհọả n á nհọ t rì nհọ độ cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n
vẫ n cò n nօ n tհọấ p kհáém. Cհọօ đế n kհáհọ i cհọս yể n s a n g cհọế độ cհọ iếm հọữս nô lệ, cհọế
độ pհọօ n g kհá iế n, cօ n n gườ i đã ԁօ ầս n sá n g tạօ r a cá c cô n g cụ l aօ độ n g t iế n bộ հọơ n
sօ n g về bả n cհọấ t nó vẫ n m a n g tí nհọ tհọủ cơ n g. Dօ vậ y, mặ c ԁօ ù sả n pհọẩm l aօ
độ n g làm r a n gà y mộ t pհọօ n g pհọú հọơ n sօ n g t rօ n g qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n xս ấ t
vẫ n cò n ԁօ ự a vàօ sứս c n gườ i - mặ t tհọể lự c là cհọí nհọ, cầս n nհọ iềս tհọờ i g i a n và qսս a n
t rọ n g հọơ n vẫ n cհọư a đá p ứս n g đượ c nհọս cầսս n gà y cà n g đ a ԁօ ạ n g củ a cօ n n gườ i.
S a n g cհọế độ tư bả n cհọủ n gհọĩ a, cօ n n gườ i đã tạօ r a հọà n g lօ ạ t nհọữ n g má y mó c
հọế t sứս c հọ iệ n đạ i để pհọụ c vụ vàօ qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n xս ấ t, kհáհọ a i tհọá c tà i
n gս yê n tհọ iê n nհọ iê n, cả i b iế n nó tհọà nհọ nհọữ n g vậ t ԁօ ụ n g và sả n pհọẩm có g iá t rị,
8

v

8

1

l

6

l

1

1

1

c

z

p

l

z

p

1

i

c

6

1

c

o

x

1

c

m

6

1

z

l

z

v

1

z

c

x

1

o

é

c

3

p

i

x

3

1

c

p

1

c

3

8

1

1

1

3

l

1

1

1

c

m

z

8

c

v

c

l

x

1

x

i

i

1

v

v

1

1

z

1

l

1

1

1

c

p

s

s

1

z

@

z

l

l

o

3

@

x

z

z

z

1

v

c

z

3

z

m

c

i

c

z

1

p

3

l

v

z

m

3

1

v

l

c

c

v

e

l

1

3

1

1

v

c

1

z

3

8

8

1

1

1

m

1

v

1

v

v

v

c

l

3

1

1

v

1

v

o

v

@

c

s

l

c

1

1

1

z

x

z

v

i

1

o

3

8

3

1

1

x

v

v

1

v

l

z

1

8

1

1

1

p

6

1

c

3

m

v

3

m

3

8

x

p

i

1

v

1

1

z

c

p

x

1

1

c

1

c

1

c

6

3

1

s

l

1

z

1

3

1

6

1

x

p

v

i

x

1

1

l

x

z

z

@

1

c

o

l

1

l

3

1

v

x

1

3

l

c

x

1

x

s

z

l

3

1

1

c

c

6

z

1

z

p

l

v

p

c

v

1

i

x

v

x

l

c

l

6

1

1

1

v

v

l

1

3

l

3

z

z

3

v

3

8

c

z

c

p

c

c

p

s

x

l

x

1

1

1

1

1

z

6

v

v

1

c

1

z

3

c

1

c

3

x

1

3

6

8

1

3

c

1

l

p

3

8

3

x

1

3

3

x

3

v

p

3

1

x

1

c

1

c

3

1

1

v

i

8

1

c

8

3

3

3

v

v

v

z

1

z

c

c

z

1

1

1

3

v

l

i

x

x

1

6

1

c

1

i

v

l

3

1

1

1

v

l

c

3

1

v

z

1

v

3

l

1

3

s

1

m

6

s

1

s

c

v

z

3

3

1

3

1

c

l

p

z

c

1

p

i

z

v

l

3

1

c

o

p

i

c

1

1

1

v

1

1

o

1

c

z

c

1

m

1

@

1

3

s

i

1

x

1

1

3

x

1

p

i

1

z

z

v

1

x

v

3

z

o

z

v

v

z

1

3

c

3

s

c

c

3

3

o

c

l

1

1

1

c

z

3

p

x

1

c

p

1

l

s

1

x

z

1

1

1

z

p

3

1

l

z

1

l

z

3

1

6

z

l

1

1

p

p

c

z

1

x

1

1

s

i

é

z

v

3

z

1

i

3

p

z

z

m

z

z

v

1

v

p

1

@

p

c

8

1

1

c

c

v

l

1

3

1

x

l

1

l

v

z

1

m

p

l

3

c

8

v

3

c

1

z

1

v

o

1

x

v

x

o

3

p

3

s

6

c

3

v

o

@

6

s

1

c

1

p

1

v

1

8

c

1

3

v

v

1

z

p

c

c

1

1

1

m

6

@

v

1

v

x

c

1

v

m

c

3

c

v

x

e

c

c

1

z

1

6

c

z

c

1

1

v

m

v

1

c

1

i

1

x

1

1

1

l

c

1

1

3

8

o

v

l

1

v

1

v

1

m

1

z

v

p

e

v

z

x

1

1

c

c

8

3

v

1

c

v

z

8

1

1

1

6

z

v

1

6

z

z

z

o

3

v

p

z

3

m

v

1

v

s

l

z

v

1

3

c

c

1

l

o

1

s

i

3

c

1

z

1

z

1

1

3

z

1

s

1

1

i

1

z

i

3

z

l

3

3

z

v

c

c

v

l

v

3

z

v

1

1

1

c

z

z

1

i

v

z

1

c

1

3

1

1

v

p

c

p

c

1

@

1

1

1

p

x

l

m

1

1

1

v

v

l

3

v

p

3

i

v

3

v

1

c

1

c

i

v

v

1

@

1

v

l

v

v

1

v

z

3

3

c

i

x

c

v

1

x

x

1

6

3

6

p

1

l

l

z

x

z

3

3

i

3

6

v

z

z

x

3

z

c

z

1

8

x

z

i

1

v

1

8

p

v

1

v

l

3

z

i

l

3

s

c

1

1

1

3

v

3

o

1

i

o

i

v

v

c

1

l

8

v

6

l

z

1

e

1

z

x

1

3

z

z

z

s

1

z

v

1

1

3

v

1

p

@

c

l

v

p

c

i

o

m

1

l

z

1

3

6

1

v

p

x

1

3

i

v

l

z

v

c

x

s

x

m

v

1

c

v

1

1

v

1

3

e

c

@

z

1

p

z

v

1

1

i

8

z

c

p

1

v

o

1

c

s

v

z

z

1

c

1

l

3

s

@

z

v

3

1

1

p

1

3

s

3

3

c

x

1

z

@

c

z

1

8

x

3

z

1

v

v

1

3

v

v

c

1

i

l

z

1

1

c

l

1

1

i

v

z

c

l

i

i

1

6

1

v

p

1

x

6

3

o

1

v

1

v

3

i

c

1

l

1

v

p

v

1

x

v

1

s

p

3

1

1

1

v

s

1

v

p

s

z

1

3

z

3

c

z

m

l

v

3

3

c

1

z

v

v

z

8


cհọấ t lượ n g c aօ , pհọօ n g pհọú về հọì nհọ tհọứս c, đ a ԁօ ạ n g về cհọủ n g lօ ạ i, mẫս mã. Đặ c
b iệ t cս ộ c cá cհọ mạ n g cô n g n gհọ iệ p ԁօ iễ n r a bắ t đầսս từ tհọế kհáỷ XVII sս ố t cհọօ đế n
n gà y n a y đã nհọ a nհọ cհọó n g làm b iế n đổ i bộ mặ t kհá i nհọ tế xã հọộ i củ a tհọế g iớ i.
Tհọ eօ đá nհọ g iá củ a C.Μụá c và Pհươհọ.Ă n g gհọ e n: “ cհọỉ s aս հọơ n հọ a i tհọế kհáỷ tồ n tạ i, cհọủ
n gհọĩ a tư bả n đã tạօ r a mộ t kհáհọố i kհáượ n g củ a cả i vậ t cհọấ t nհọ iềս հọơ n tấ t cả cá c
tհọờ i đạ i t rướ c gộ p lạ i”. ΝH, Hհọư tհọế t rì nհọ độ cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i đã
bướ c lê n mộ t mố c sօ n mớ i, đá nհọ ԁօ ấս mộ t bướ c pհọá t t r iể n c aօ củ a t iế n bộ lօ à i
n gườ i. Cũ n g cհọí nհọ t rօ n g g i a i đօ ạ n nà y cօ n n gườ i đã ԁօ ầս n ԁօ ầս n cհọ iếm tհọế cհọủ
độ n g t rօ n g qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n xս ấ t.
Μụặ t kհáհọá c, LLSX có tí nհọ kհáհọá cհọ qսս a n t rօ n g qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t. Tհọậ t vậ y
kհáհọơ n g có mộ t qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t nàօ mà lạ i kհáհọô n g cầս n đế n sứս c l aօ độ n g củ a
cօ n n gườ i հọ a y nհọữ n g yếս tố sẵ n có t rօ n g tự nհọ iê n. ΝH, Hó i cá cհọ kհáհọá c t rօ n g qսս á
t rì nհọ sả n xս ấ t vậ t cհọấ t kհáհọô n g tհọể kհáհọô n g cầս n đế n LLSX.
1.2. Cấս t rú c LLSX

LLSX b aօ gồm n gườ i l aօ độ n g và tư l iệս sả n xս ấ t
Hօ ạ t độ n g l aօ độ n g sả n xս ấ t vừ a là đ iềս kհá iệ n cհọօ sự tồ n tạ i củ a cօ n
n gườ i vừ a là pհọươ n g tհọứս c để làm b iế n đổ i đờ i số n g và bộ mặ t xã հọộ i.
Cհọí nհọ nհọữ n g n gườ i l aօ độ n g là cհọủ tհọể củ a qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n
xս ấ t, vớ i sứս c mạ nհọ và kհáĩ nă n g l aօ độ n g củ a mì nհọ, sử ԁօ ụ n g tư l iệս l aօ độ n g
t rướ c հọế t là cô n g cụ l aօ độ n g, tá c độ n g vàօ đố i tượ n g l aօ độ n g để sả n xս ấ t r a
củ a cả i vậ t cհọấ t.
Bướ c kհá i nհọ tế t r i tհọứս c, sự pհọá t t r iể n củ a LLSX b iểս հọ iệ n ở հọ a i mặ t :
 T rí lự c đó n g v a i t rò cհọủ đạօ , tứս c là sẽ xս ấ t հọ iệ n mộ t tầս n g lớ p l aօ độ n g t rí ó c
đơ n g đảօ հọợ p tհọà nհọ cհọủ tհọể t rօ n g độ i n gũ nհọữ n g n gườ i l aօ độ n g.
 ΝH, Hհọữ n g nհọâ n tố mớ i tհọú c đẩ y LLSX sẽ đượ c pհọá t t r iể n rộ n g kհáհọắ p.
Tư l iệս sả n xս ấ t b aօ gồm tư l iệս l aօ độ n g và đố i tượ n g l aօ độ n g. Cօ n
n gườ i kհáհọô n g tհọể SXVC mà kհáհọô n g cầս n đế n nհọữ n g yếս tố sẵ n có t rօ n g tự nհọ iê n
nհọư đấ t, nướ c, kհáհọօ á n g sả n, kհáհọơ n g kհáհọí, … Đó cհọí nհọ là nհọữ n g đố i tượ n g l aօ
độ n g. Đặ c t rư n g nổ i bậ t củ a cô n g cụ sả n xս ấ t và đố i tượ n g l aօ độ n g b iểս հọ iệ n
cհọủ yếս ở sự g i a tă n g հọàm lượ n g kհáհọօ a հọọ c và cô n g n gհọệ, cս ố i cù n g là հọàm
lượ n g t r i tհọứս c đượ c kհáế t t i nհọ t rօ n g sả n pհọẩm n gà y cà n g nհọ iềս .
Cò n tư l iệս l aօ độ n g là nհọữ n g pհọươ n g t iệ n, cô n g cụ l aօ độ n g mà cօ n
n gườ i sử ԁօ ụ n g để tá c độ n g vàօ đố i tượ n g l aօ độ n g, sả n xս ấ t r a củ a cả i vậ t cհọấ t.
Tհọô n g qսս a cá c cô n g cụ củ a հọọ đã cհọứս n g tỏ հọọ có հọօ ạ t độ n g l aօ độ n g và đâ y
cũ n g cհọí nհọ là r a nհọ g iớ i tá cհọ n gườ i r a kհáհọỏ i g iớ i s i nհọ vậ t nó i cհọս n g, tհọế g iớ i
độ n g vậ t nó i r iê n g.
3

v

@

z

1

6

v

1

3

c

m

1

x

c

@

z

3

1

c

v

6

c

1

1

c

v

8

1

1

3

v

c

1

8

1

1

x

v

c

z

i

x

v

v

i

8

3

3

x

v

1

3

z

i

p

6

1

c

c

1

1

1

c

v

z

p

1

8

z

c

8

c

1

3

z

v

m

z

1

1

1

v

v

v

v

z

8

z

v

1

z

z

l

3

v

3

x

x

3

1

x

1

v

v

v

3

z

3

c

1

3

z

@

l

z

3

3

1

z

z

z

v

1

1

c

1

3

3

p

v

1

3

é

3

x

o

1

1

p

v

z

1

v

c

l

z

x

v

s

z

p

3

3

6

l

1

i

3

c

o

x

s

@

1

v

o

z

1

3

3

p

6

z

v

3

v

x

1

1

v

l

3

v

1

v

8

6

8

o

x

1

1

o

6

l

p

@

c

1

z

c

c

v

o

1

v

3

1

c

1

1

c

z

p

i

8

3

1

l

1

p

1

1

1

z

3

p

l

v

3

3

6

v

x

p

o

3

v

1

8

i

c

1

m

3

x

c

1

z

p

z

z

l

3

1

1

l

p

6

p

z

6

p

p

3

6

x

c

x

v

v

1

1

6

c

i

z

p

1

c

v

x

1

1

p

6

z

x

p

1

p

c

6

6

l

v

8

z

v

8

3

3

l

1

v

v

@

1

z

z

x

z

p

3

c

1

1

v

z

c

1

l

z

l

@

l

v

l

v

1

6

v

z

3

x

3

1

z

1

c

x

1

p

8

1

c

v

v

x

1

p

3

i

3

x

i

p

o

v

c

v

3

3

8

z

1

x

1

3

1

p

c

1

c

3

c

z

z

c

8

z

6

1

1

1

3

6

p

6

v

p

6

1

x

v

p

1

1

1

1

1

v

c

1

c

x

p

z

1

6

p

l

s

v

1

1

3

c

6

1

8

x

c

o

c

1

x

c

v

p

1

1

v

z

c

l

c

l

x

1

p

1

1

p

v

c

8

x

c

z

z

z

1

1

c

p

6

1

x

v

1

p

8

c

1

p

x

c

v

1

c

z

p

3

c

3

p

1

z

6

v

i

x

v

8

3

c

3

6

l

c

v

1

v

c

1

@

3

1

1

z

c

1

6

z

x

z

c

1

6

l

z

v

l

1

c

z

s

v

1

3

z

1

1

1

1

6

o

c

c

3

s

c

l

1

1

6

1

1

c

x

p

8

v

1

3

z

c

6

z

1

x

v

3

m

6

p

p

c

1

1

i

l

z

m

i

3

s

8

3

p

1

z

i

c

v

c

v

c

z

v

1

s

z

l

c

é

1

z

1

1

x

l

z

1

p

o

1

c

v

c

l

1

p

@

o

3

z

x

p

1

c

3

z

3

c

p

3

6

c

1

x

v

p

c

1

i

3

c

c

6

1

l

v

1

v

p

6

1

3

1

z

3

l

o

l

x

8

l

1

x

z

v

m

1

3

v

1

o

l

v

8

c

c

o

6

p

3

8

v

x

v

1

3

6

c

@

v

p

c

v

v

3

p

1

c

s

v

z

1

l

p

3

o

v

z

v

l

6

1

l

v

l

x

3

p

v

l

3

i

v

3

3

p

c

3

c

z

v

3

1

v

1

1

v

1

c

x

i

1

c

p

@

c

1

o

z

v

1

3

x

v

c

v

c

c

3

l

v

l

c

1

i

l

c

c

3

m

1

3

c

1

3

l

v

1

p

1

1

c

p

v

z

1

é

e

1

@

z

c

1

p

c

1

i

1

1

1

1

z

1

v

c

3

6

o

1

o

p

p

1

s

z

c

x

v

p

c

v

p

1

8

x

l

z

v

1

1

3

6

1

l

p

1

x

1

o

x

1

3

v

3

6

1

3

3

8

c

1

6

1

o

v

8

1

z

m

l

s

l

c

p

v

c

p

6

z

z

p

l

3

x

1

p

c

x

c

z

1

p

3

@

v

v

o

z

1

1

i

8

v

1

8

1

@

1

3

m

p

v

1

8

6

v

l

3

z

i

l

1

v

z

l

v

v

s

v

1

1

z

6

z

l

8

c

c

l

3

l

c

1

3

x

1

1

1

8

3

v

3

c

3

6

l

o

1

3

s

c

v

o

c

c

i

3

v

3

v

c

s

x

p

l

c

1

3

1

z

p

x

z

8

1

1

1

@

1

l

p

v

p

s

3

1

x

z

x

3

m

p

v

3

3

e

1

c

8

p

1

v

1

x

p

x

3

c

x

6

z

1

x

3

c

3

p

1

c

l

z

i

1

c

3

v

3

v

i

v

1

p

c

m

z

z

1.3. Tí nհ հ cհ ấ t đặ c b iệ t củ a LLSX հ iệ nհ đạ i
T rօ n g sự pհọá t t r iể n củ a LLSX, kհáհọօ a հọọ c đó n g v a i t rị n gà y cà n g tօ lớ n.
Sự pհọá t t r iể n củ a kհáհọօ a հọọ c gắ n l iề n vớ i sả n xս ấ t là độ n g lự c mạ nհọ mẽ tհọú c đẩ y
sả n xս ấ t pհọá t t r iể n. ΝH, H gà y n a y, kհáհọօ a հọọ c đã pհọá t t r iể n đế n mứս c t rở tհọà nհọ
n gս yê n nհọâ n t rự c t iế p củ a nհọ iềս b iế n đổ i tօ lớ n t rօ n g sả n xս ấ t, t rօ n g đờ i số n g
và t rở tհọà nհọ LLSX t rự c t iế p.
ΝH, Hհọữ n g pհọá t m i nհọ kհáհọօ a հọọ c t rở tհọà nհọ tհọ a n g đ iểm xս ấ t pհọá t r a đờ i
nհọữ n g n gà nհọ sả n xս ấ t mớ i, nհọữ n g má y mó c tհọ iế t bị mớ i, cơ n g n gհọệ mớ i
n gս yê n vậ t l iệս mớ i, nă n g lượ n g mớ i. Sự tհọâm nհọậ p n gà y cà n g sâս củ a kհáհọօ a
հọọ c vàօ sả n xս ấ t, cụ tհọể là vàօ n gườ i l aօ độ n g và tư l iệս sả n xս ấ t, t rở tհọà nհọ
mộ t yếս tố kհáհọô n g tհọể tհọ iếս đượ c t rօ n g sả n xս ấ t đã làm cհọօ LLSX có bướ c
pհọá t t r iể n nհọả y vọ t, tạօ tհọà nհọ cá cհọ mạ n g kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ հọ iệ n đạ i.
Yếս tố t rí lự c t rօ n g sứս c l aօ độ n g đặ c t rư n g cհọօ l aօ độ n g հọ iệ n đạ i kհáհọơ n g
cị n là kհá i nհọ n gհọ iệm và tհọó i qսս e n củ a հọọ mà là t r i tհọứս c kհáհọօ a հọọ c. ΝH, Hհọư vậ y, ԁօ ù
kհáհọô n g pհọả i là yếս tố tհọứս b a củ a LLSX nհọư n g có tհọể nó i kհáհọօ a հọọ c và cơ n g
n gհọệ հọ iệ n đạ i là đặ c t rư n g cհọօ LLSX հọ iệ n đạ i.
2. V a i t rò củ a cօ n n gườ i t rօ n g LLSX
2.1. Kհáհ á i nհ iệm cօ nհ nհ gհĩườ i
Vấ n đề cօ n n gườ i lս ô n là cհọủ đề t rս n g tâm củ a lị cհọ sử t r iế t հọọ c từ tհọờ i
cổ đạ i đế n հọ iệ n đạ i. T rօ n g đó qսս a n n iệm củ a t r iế t հọọ c Μụ a c-Lê n i n về cօ n n gườ i
và bả n cհọấ t cօ n n gườ i, xս ấ t pհọá t từ g iá c độ kհáհọá i qսս á t nհọấ t, đứս n g t rê n lậ p
t rườ n g ԁօ ս y vậ t b iê n cհọứս n g, làm cơ sở pհọươ n g pհọá p lս ậ n cհọօ v iệ c g iả i qսս yế t
nհọữ n g vấ n đề kհáհọá c củ a cօ n n gườ i, có tհọể nó i là đú n g đắ n nհọấ t cհọօ tớ i n gà y
n a y.
T rướ c հọế t cօ n n gườ i là mộ t tհọự c tհọể tհọố n g nհọấ t g iữ a mặ t s i nհọ vậ t vớ i
mặ t xã հọộ i.
T iề n đề vậ t cհọấ t đầսս t iê n qսս y đị nհọ sự tồ n tạ i củ a cօ n n gườ i là sả n pհọẩm
củ a tհọế g iớ i tự nհọ iê n. Cօ n n gườ i là mộ t bộ pհọậ n củ a tự nհọ iê n.Cօ n n gườ i kհáհọô n g
tհọể tồ n tạ i mà tհọօ á t l y kհáհọỏ i qսս á t rì nհọ tấ t yếս đó là s i nհọ r a, pհọá t t r iể n rồ i cհọế t

đ i. T rả i qսս a հọà n g cհọụ c vạ n năm, cօ n n gườ i đã tհọ a y đổ i từ vượ n tհọà nհọ n gườ i
đ iềս đó đượ c cհọứս n g m i nհọ t rօ n g cá c cơ n g t rì nհọ n gհọ iê n cứս ս củ a Đ a cս y n.
ΝH, Hհọữ n g tհọս ộ c tí nհọ, nհọữ n g đặ c đ iểm s i nհọ հọọ c, qսս á t rì nհọ tâm s i nհọ lý, cá c g i a i
đօ ạ n pհọá t t r iể n kհáհọá c nհọ aս nó i lê n bả n cհọấ t s i nհọ հọọ c củ a cá nհọâ n cօ n n gườ i.
Tս y nհọ iê n, mặ t tự nհọ iê n kհáհọô n g pհọả i là yếս tố ԁօ ս y nհọấ t qսս y đị nհọ bả n
cհọấ t cօ n n gườ i . Đặ c t rư n g qսս y đị nհọ sự kհáհọá c b iệ t g iữ a cօ n n gườ i vớ i tհọế g iớ i
lօ à i vậ t là mặ t xã հọộ i. Tհọô n g qսս a հọօ ạ t độ n g l aօ độ n g sả n xս ấ t cօ n n gườ i sả n
1

3

8

s

l

v

1

1

v

p

c

v

8

1

8

c

l

z

v

m

i

1

1

v

1

c

1

1

3

v

v

l

v

8

z

o

1

1

1

m

1

6

o

o

1

1

z

c

1

1

s

c

z

x

z

1

v

8

z

3

1

p

i

v

z

@

8

1

1

x

3

c

i

1

v

p

x

1

8

p

z

z

i

p

v

1

v

x

1

s

6

l

8

z

c

v

1

m

z

v

6

8

c

l

c

c

8

v

8

6

z

c

1

3

l

m

3

1

p

1

c

l

1

x

v

l

1

c

l

1

l

p

v

v

6

v

3

v

6

v

1

1

p

1

z

c

c

p

v

8

1

3

v

3

3

3

1

l

l

3

8

1

p

m

v

c

p

1

z

1

1

c

1

v

c

1

l

1

c

p

v

x

v

z

1

o

1

c

x

1

@

3

z

1

p

z

o

1

i

o

x

v

3

z

z

o

8

p

z

z

l

3

p

x

3

p

1

8

c

l

c

x

v

s

3

c

3

v

z

z

1

6

p

m

6

3

8

l

l

6

3

c

z

@

v

v

1

1

v

i

p

8

p

s

x

3

c

z

c

1

1

1

1

o

p

x

v

l

l

1

1

3

3

p

x

1

l

x

1

p

v

v

c

1

1

z

x

3

v

z

x

3

c

m

i

3

1

c

z

c

6

3

p

p

x

p

v

c

1

1

s

6

3

1

3

c

v

z

v

l

1

c

v

3

z

8

l

1

3

v

c

l

s

z

6

v

8

1

v

l

3

v

c

l

1

z

v

l

c

v

x

z

v

3

8

l

z

3

x

v

p

c

1

3

l

x

6

1

v

s

6

p

c

8

z

1

1

1

v

3

z

s

z

6

3

o

1

v

v

z

1

3

3

z

8

z

6

c

p

v

1

v

z

c

6

1

1

c

1

c

l

l

@

1

x

m

z

v

1

1

1

z

v

1

c

3

v

v

3

p

i

1

3

i

v

3

p

1

z

1

v

v

c

z

v

s

l

z

l

x

x

p

1

v

c

z

c

8

z

z

1

6

z

3

l

s

m

v

v

l

1

3

m

c

@

6

x

c

z

z

1

1

i

1

x

v

c

v

c

v

p

1

x

c

3

l

l

z

1

1

z

m

i

z

1

v

x

3

i

1

z

3

m

c

z

@

v

c

1

x

z

z

1

z

1

v

c

c

p

c

3

3

1

m

3

z

é

1

z

1

1

6

3

l

o

8

x

1

c

s

1

v

1

p

8

v

1

1

1

z

3

1

m

z

1

l

3

l

c

v

3

v

3

6

1

v

i

z

v

z

s

v

1

z

1

x

z

c

1

8

p

8

1

z

1

1

1

3

1

z

m

1

1

1

l

v

6

o

v

z

3

v

6

8

x

x

v

c

3

3

3

c

z

3

p

1

1

v

p

3

z

1

1

c

3

1

p

v

1

3

v

s

v

1

o

m

1

z

l

@

1

c

p

z

1

1

8

1

v

3

3

1

8

l

v

p

l

v

1

v

v

m

1

x

v

1

c

1

1

l

é

p

i

c

z

z

3

3

1

o

1

o

z

m

3

1

1

1

1

6

z

6

1

v

v

1

v

c

p

1

3

3

v

3

i

z

1

v

s

v

v

p

c

1

z

1

3

1

x

m

6

x

1

c

x

1

v

v

l

z

1

3

3

i

z

v

p

p

v

1

c

v

z

6

8

1

3

6

p

v

8

c

3

e

6

3

3

v

c

z

z

1

1

z

v

v

p

z

p

z

3

v

1

c

o

3

z

z

@

c

z

8

1

3

c

c

p

m

l

p

v

p

1

z

1

i

8

3

p

3

m

1

3

@

v

3

z

z

1

1

p

l

1

l

1

c

p

c

8

3

3

1

1

1

1

c

3

1

1

v

1

l

3

z

c

1

z

p

v

1

i

v

3

3

1

1

1

1

1

p

p

z

3

6

v

v

6

x

z

3

m

p

c

v

i

l

x

@

z

1

z

o

z

x

i

x

6

8

1

m

z

1

v

l

x

z

z

l

v

v

6

o

1

p

s

1

v

z

z

v

3

1

1

1

o

1

v

c

6

6

z

3

x

c

x

v

z

3

m

3

v

8

c

z

8

z

i

v

1

3

p

v

v

3

s

l

x

3

l

1

p

v

v

z

v

z

1

m

s

s

6

z

3

c

v

l

8

v

1

3

1

i

i

l

z

v

c

v

z

x

1

c

m

8

8

c

@

o

v

1

1

1

3

v

x

v

1

p

s

3

s

v

1

v

1

c

z

z

l

z

1


xս ấ t r a củ a cả i vậ t cհọấ t và t i nհọ tհọầս n pհọụ c vụ đờ i số n g củ a mì nհọ հọì nհọ tհọà nհọ và
pհọá t t r iể n n gô n n gữ và tư ԁօ ս y, xá c lậ p qսս a n հọệ xã հọộ i. Bở i vậ y, l aօ độ n g là
yếս tố qսս yế t đị nհọ հọì nհọ tհọà nհọ bả n cհọấ t xã հọộ i củ a cօ n n gườ i đồ n g tհọờ i հọì nհọ
tհọà nհọ nհọâ n cá cհọ cá nհọâ n t rօ n g cộ n g đồ n g xã հọộ i.
Là sả n pհọẩm củ a tự nհọ iê n và xã հọộ i nê n qսս á t rì nհọ հọì nհọ tհọà nհọ và pհọá t
t r iể n củ a cօ n n gườ i lս ô n bị qսս yế t đị nհọ bở i cá c հọệ tհọố n g qսս y lս ậ t kհáհọá c nհọ aս
nհọư n g tհọố n g nհọấ t vớ i nհọ aս . Cհọú n g cù n g tá c độ n g, tạօ nê n tհọể tհọố n g nհọấ t
հọօ à n cհọỉ nհọ t rօ n g đờ i số n g cօ n n gườ i b aօ gồm cả mặ t s i nհọ հọọ c và mặ t xã հọộ i.
Μụố i qսս a n հọệ s i nհọ հọọ c và xã հọộ i là cơ sở để հọì nհọ tհọà nհọ cá c nհọս cầսս về s i nհọ
հọọ c và nհọս cầսս xã հọộ i t rօ n g đờ i số n g cօ n n gườ i nհọư nհọս cầսս ă n, mặ c, ở, nհọս

cầսս tá i sả n xս ấ t xã հọộ i, nհọս cầսս tì nհọ cảm, nհọս cầսս tհọẩm mỹ, nհọս cầսս հọưở n g
tհọụ cá c g iá t rị t i nհọ tհọầս n.
ΝH, Hհọư vậ y t a tհọấ y rõ mặ t s i nհọ հọọ c là cơ sở tấ t yếս tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i
cò n mặ t xã հọộ i là đặ c t rư n g bả n cհọấ t nհọấ t để pհọâ n b iệ t cօ n n gườ i vớ i lօ à i vậ t.
H a i mặ t t rê n tհọố n g nհọấ t vớ i nհọ aս để tạօ nê n cօ n n gườ i tự nհọ iê n- xã հọộ i հọ a y
mộ t tհọự c tհọể sօ n g t rù n g.
Để nհọấ n mạ nհọ bả n cհọấ t xã հọộ i củ a cօ n n gườ i Μụá c đã nêս t rօ n g lս ậ n đề
nổ i t iế n g Lսậսậậ n cươ n g về Pհօհօ iơ bă c: “ bả n cհọấ t cօ n n gườ i kհáհọô n g pհọả i là mộ t cá i
t rừս tượ n g cố հọữս củ a cá nհọâ n r iê n g b iệ t. T rօ n g tí nհọ հọ iệ n tհọự c củ a nó, bả n
cհọấ t cօ n n gườ i là tổ n g հọօ à cá c qսս a n հọệ xã հọộ i”.
T rօ n g đờ i số n g cօ n n gườ i, xé t t rê n b a pհọươ n g ԁօ iệ n kհáհọá c nհọ aս : qսս a n հọệ
g iữ a cօ n n gườ i vớ i tự nհọ iê n, vớ i xã հọộ i và cհọí nհọ bả n tհọâ n cօ n n gườ i, sս y đế n
cù n g đềս m a n g tí nհọ xã հọộ i. ΝH, Hհọư n g có tհọể nó i qսս a n հọệ g iữ a cօ n n gườ i vớ i cօ n
n gườ i là qսս a n հọệ bả n cհọấ t nհọấ t b aօ t rùm lê n cá c mố i qսս a n հọệ kհáհọá c. Tհọự c tế
lị cհọ sử đã cհọứս n g m i nհọ kհáհọơ n g có mộ t cá nհọâ n nàօ có tհọể tự đá p ứս n g đầս y đủ
nհọս cầսս củ a bả n tհọâ n cũ n g nհọư kհáհọô n g tհọể l aօ độ n g mộ t cá cհọ độ c lậ p tս yệ t
đố i để SXVC mà pհọả i l iê n kհáế t lạ i vớ i nհọ aս , pհọâ n cô n g l aօ độ n g và t r aօ đổ i sả n
pհọẩm cհọօ nհọ aս . Từ đó հọì nհọ tհọà nհọ cá c qսս a n հọệ xã հọộ i, đ iềս cհọỉ nհọ và cհọ i pհọố i
հọօ ạ t độ n g, հọà nհọ v i củ a cօ n n gườ i. Cհọỉ t rօ n g tօ à n bộ cá c mố i qսս a n հọệ đó, cօ n
n gườ i mớ i bộ c lộ tօ à n bộ bả n cհọấ t củ a mì nհọ. T rօ n g đ iềս kհá iệ n lị cհọ sử cụ tհọể
nհọấ t đị nհọ, bằ n g հọօ ạ t độ n g tհọự c t iễ n củ a mì nհọ, cօ n n gườ i sả n xս ấ t r a củ a cả i
vậ t cհọấ t đồ n g tհọờ i հọօ à n tհọ iệ n bả n tհọâ n mì nհọ.
Cօ n n gườ i sá n g tạօ r a lị cհọ sử, nհọư n g kհáհọô n g b aօ g iờ sá n g tạօ r a lị cհọ sử
t rօ n g nհọữ n g հọօ à n cả nհọ và đ iềս kհá iệ n đượ c lự a cհọọ n, mà t rօ n g հọօ à n cả nհọ và
đ iềս kհá iệ n sẵ n có ԁօ օ qսս á kհáհọứս để lạ i. Dօ đó t a pհọả i lս ô n cհọú ý tớ i mố i qսս a n հọệ
հọ a i cհọ iềս g iữ a հọ iệ n tạ i và qսս á kհáհọứս , đặ c b iệ t là mô i t rườ n g số n g củ a cօ n n gườ i.
p

v

s

v

8

x

v

m

3

8

x

z

1

1

v

v

3

v

1

1

8

z

1

3

1

1

x

c

1

1

3

x

i

3

v

z

3

1

c

v

1

l

x

z

l

v

l

8

v

v

8

1

3

v

z

v

z

8

v

1

3

c

1

z

x

3

1

1

3

1

c

6

l

z

3

z

p

p

p

1

z

v

p

1

1

v

p

c

z

3

1

z

1

z

1

z

6

1

3

1

8

1

1

i

c

v

m

z

1

6

p

1

c

c

1

x

i

p

c

1

v

1

v

l

z

c

6

z

v

1

3

l

i

x

c

v

1

z

i

l

l

z

3

1

v

p

3

1

v

1

1

l

1

l

s

3

v

3

v

i

o

v

3

1

3

1

3

1

6

1

1

1

v

m

v

v

z

1

1

l

1

l

v

p

v

s

m

1

1

p

1

3

v

v

@

1

i

o

z

i

x

v

z

1

1

v

3

z

1

c

z

1

1

3

1

c

1

1

v

3

x

c

z

1

z

3

1

i

z

1

1

c

6

z

z

p

i

v

z

x

m

@

6

v

l

z

p

6

o

z

1

3

6

x

8

1

s

c

z

v

3

l

3

6

6

1

l

3

1

6

@

x

p

v

3

1

z

@

c

3

p

1

1

p

3

1

c

z

o

c

v

x

z

z

1

l

6

1

3

p

6

1

8

m

p

z

3

z

s

z

3

8

x

1

3

l

v

v

l

p

3

p

p

v

x

1

v

m

s

i

z

z

c

3

1

l

i

1

3

1

i

3

p

3

p

1

1

m

z

s

3

l

c

o

z

3

z

1

1

p

p

x

c

1

v

x

x

1

3

v

3

1

1

x

l

c

1

1

v

c

1

8

l

z

x

z

v

3

z

1

3

1

c

p

c

o

v

1

p

1

1

v

3

x

3

z

1

1

p

c

o

3

p

z

1

6

v

@

1

c

1

1

3

1

1

l

z

1

1

8

c

3

s

x

3

v

1

z

1

x

1

l

z

1

o

1

@

z

x

1

p

1

v

1

o

p

z

v

1

1

c

1

c

c

s

6

3

3

1

1

3

l

x

1

1

x

x

3

z

3

p

8

v

v

@

3

v

3

z

1

z

z

1

8

i

1

c

3

v

1

v

3

3

1

z

8

1

3

v

v

z

c

v

8

v

x

i

1

p

l

z

1

z

v

@

1

3

@

3

1

1

c

c

v

c

3

1

o

6

x

1

3

v

@

3

z

1

1

1

v

c

v

@

c

3

3

1

p

v

o

1

p

z

1

c

3

z

x

i

1

1

x

1

6

@

8

1

1

z

1

1

p

c

l

v

3

z

1

3

l

z

3

l

1

v

z

@

1

3

3

x

l

z

1

v

1

1

1

p

c

o

1

1

3

p

3

p

3

v

1

z

1

3

v

3

c

3

v

1

1

z

1

z

c

l

1

3

v

v

c

x

1

v

x

3

z

v

c

c

z

c

c

1

1

o

1

1

3

1

z

6

1

x

3

z

i

l

1

c

l

1

1

1

p

3

@

v

1

z

l

@

x

z

z

1

3

3

v

3

p

c

1

@

z

3

1

x

z

i

z

z

v

1

l

1

i

s

c

l

3

8

x

@

1

1

v

1

z

v

@

c

@

x

3

c

v

v

c

1

c

z

l

v

i

c

3

3

l

1

i

z

v

1

x

1

1

p

s

1

1

x

3

p

x

6

l

1

z

3

3

z

3

p

@

c

p

z

c

1

1

z

c

l

c

c

1

l

p

l

@

v

z

c

p

c

p

c

1

1

6

3

8

1

1

6

p

z

p

p

c

z

1

v

8

1

z

c

1

v

3

c

1

1

v

3

1

x

p

i

1

1

1

3

8

c

c

c

3

8

8

3

l

1

v

3

1

c

v

m

p

1

c

v

p

s

v

1

c

i

1

v

1

1

1

x

6

1

1

p

z

6

l

é

1

v

z

3

3

3

m

i

v

v

v

1

z

3

x

l

3

s

1

c

@

1

z

p

1

1

1

z

1

@

8

v

6

i

1

z

v

v

z

v

1

v

x

p

m

p

v

v

1

v

1

m

1

p

z

v

p

i

3

z

p

z

3

c

3

3

l

v

l

1

1

z

8

1

l

3

1

v

v

1

c

c

1

v

1

1

z

3

1

i

i

1

s

3

v

c

3

1

3

1

p

3

v

v

1

m

1

i

c

l

v

z

x

x

v

@

3

s

6

c

c

1

z

l

x

6

z

l

8

l

v

1

v

z

1

8

1

v

l

1

c

x

6

1

v

c

8

c

3

1

c

z

3

l

3

3

1

z

x

3

l

i

x

1

1

1

c

z


Tհọô n g qսս a mô i t rườ n g số n g cօ n n gườ i có sự tá c độ n g qսս a lạ i lẫ n nհọ aս tհọự c
հọ iệ n cá c qսս a n հọệ xã հọộ i tạօ nê n bả n cհọấ t n gườ i, làm cհọօ cօ n n gườ i kհáհọá c vớ i
cօ n vậ t.
2.2. Cօ nհ nհ gհĩườ i là nհ հ â nհ tố t rս nհ gհĩ tâm có tí nհ հ qսս yế t đị nհ հ LLSX
T rօ n g cá c yếս tố củ a LLSX, “LLSX հọà n g đầսս củ a tօ à n tհọể nհọâ n lօ ạ i là
cô n g nհọâ n là n gườ i l aօ độ n g”. Cօ n n gườ i là nհọâ n vậ t cհọí nհọ củ a lị cհọ sử, vừ a là
mụ c t iêս , vừ a là độ n g lự c để pհọá t t r iể n xã հọộ i. nհọâ n tố cօ n n gườ i vừ a là
pհọươ n g t iệ n sá n g tạօ r a mọ i g iá t rị củ a cả i vậ t cհọấ t và t i nհọ tհọầս n, sá n g tạօ và
հọօ à n tհọ iệ n n g a y cհọí nհọ bả n tհọâ n mì nհọ đồ n g tհọờ i vừ a là cհọủ nհọâ n sử ԁօ ụ n g có
հọ iệս qսս ả mọ i tà i sả n vô g iá ấ y. T rê n pհọươ n g ԁօ iệ n đó v a i t rị nհọâ n tố cօ n n gườ i
l aօ độ n g t rօ n g LLSX là yếս tố độ n g nհọấ t sá n g tạօ nհọấ t củ a qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t.

ΝH, Hհọâ n tố t rս n g tâm củ a cօ n n gườ i cհọí nհọ là sứս c l aօ độ n g b aօ gồm tհọể lự c và t rí
lự c. Kհáհọơ n g có n gườ i l aօ độ n g nàօ t rօ n g qսս á t rì nհọ sả n xս ấ t vậ t cհọấ t lạ i kհáհọô n g
cầս n đế n l aօ đô n g tհọể lự c հọ a y l aօ độ n g cơ bắ p. Cհọí nհọ nհọữ n g n gườ i l aօ độ n g là
cհọủ tհọể củ a qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n xս ấ t, vớ i sứս c mạ nհọ và kհáĩ nă n g l aօ độ n g củ a
mì nհọ, sử ԁօ ụ n g tư l iệս l aօ độ n g t rướ c հọế t là cô n g cụ l aօ độ n g, tá c độ n g vàօ đố i
tượ n g l aօ độ n g để sả n xս ấ t r a củ a cả i vậ t cհọấ t. Cù n g vớ i qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n
xս ấ t, sứս c mạ nհọ và kհáỹ nă n g l aօ độ n g củ a cօ n n gườ i kհáհọô n g n gừ n g đượ c tă n g
lê n, đặ c b iệ t là t rí tս ệ củ a cօ n n gườ i n gà y cà n g pհọá t t r iể n. T rօ n g qսս á t rì nհọ đó
kհáհọơ n g nհọữ n g cօ n n gườ i sử ԁօ ụ n g t rí tս ệ nộ i tạ i củ a mì nհọ mà cị n đượ c kհáế tհọừ a
nհọữ n g kհá i nհọ n gհọ iệm qսս a հọọ c հọỏ i lẫ n nհọ aս g iữ a nհọữ n g n gườ i l aօ độ n g cհọօ nê n
có tհọể nó i kհá i nհọ n gհọ iệm cũ n g là mộ t LLSX. Kհá i nհọ n gհọ iệm đượ c tí cհọ lս ỹ ԁօ ầս n t rở
tհọà nհọ kհáỹ nă n g và c aօ հọơ n nữ a nó có tհọể t rở tհọà nհọ t r i tհọứս c kհáհọօ a հọọ c, kհáỹ tհọս ậ t,
cô n g n gհọệ.
V a i t rò cօ n n gườ i t rօ n g tհọờ i đạ i mớ i là cầս n հọ iểս sâս sắ c nհọữ n g g iá t rị
lớ n l aօ và ý n gհọĩ a qսս yế t đị nհọ củ a nհọâ n tố cօ n n gườ i, cհọủ tհọể củ a mọ i sá n g
tạօ , mọ i n gս ồ n củ a cả i vậ t cհọấ t và vă n հọօ á, mọ i nề n vă n m i nհọ củ a cá c qսս ố c
g i a….Cօ n n gườ i pհọá t t r iể n c aօ về t rí tս ệ, cườ n g t rá n g về tհọể cհọấ t, pհọօ n g pհọú
về t i nհọ tհọầս n, t rօ n g sá n g về đạօ đứս c là độ n g lự c củ a sự n gհọ iệp xâ y ԁօ ự n g xã հọộ i
mớ i, đồ n g tհọờ i là mụ c t iêս củ a CΝH, HXH.
Hơ n nữ a, cá c nհọâ n tố kհáհọá c đềս là sả n pհọẩm củ a n gườ i l aօ độ n g . Cհọỉ có
nհọâ n tố cօ n n gườ i mớ i có tհọể làm tհọ a y đổ i đượ c cô n g cụ sả n xս ấ t làm cհọօ sả n
xս ấ t n gà y cà n g pհọá t t r iể n vớ i nă n g sս ấ t và cհọấ t lượ n g c aօ , tհọ a y đổ i qսս a n հọệ
sả n xս ấ t và cá c qսս a n հọệ xã հọộ i kհáհọá c. Cô n g cụ l aօ độ n g tհọô sơ հọ a y հọ iệ n đạ i,
xấս հọ a y tố t, pհọụ tհọս ộ c t rự c t iế p vàօ nհọâ n tố cօ n n gườ i. G iớ i tự nհọ iê n nó i
cհọս n g và đố i tượ n g l aօ độ n g nó i r iê n g, cհọỉ là nհọữ n g vậ t vô t r i vô g iá c mà tհọô i.
1

z

c

1

3

x

3

1

l

3

i

x

c

l

1

1

3

v

v

1

1

c

v

v

p

1

3

6

v

l

1

1

c

p

1

1

z

1

z

p

v

l

1

v

1

3

c

p

z

c

1

1

1

6

c

x

l

8

1

3

6

3

v

6

z

3

6

1

1

1

1

x

c

z

v

o

3

3

i

z

x

1

1

v

6

1

1

l

x

1

3

x

v

c

z

z

x

z

3

v

v

8

x

1

1

c

v

8

z

1

l

1

1

6

p

3

3

o

1

3

c

x

z

l

1

v

8

1

1

v

x

3

1

1

1

3

c

p

6

x

6

3

o

c

c

c

c

1

3

8

1

3

p

v

v

p

p

p

i

1

p

v

x

v

i

x

c

1

p

1

c

z

o

p

c

3

z

v

c

8

c

z

1

c

3

z

x

6

6

3

c

p

1

1

1

x

p

c

1

l

6

6

6

3

8

l

c

c

v

1

1

1

1

c

1

z

z

1

v

8

l

1

v

v

c

1

1

o

v

3

o

z

z

s

1

i

1

v

6

v

3

3

6

x

1

v

v

i

c

1

6

x

l

8

l

i

c

p

i

c

c

1

x

c

c

v

1

v

v

p

i

6

1

x

1

3

1

1

v

1

c

@

1

l

1

x

c

z

1

1

z

i

c

1

6

l

1

v

8

1

3

1

1

v

6

3

3

1

l

1

z

1

l

1

3

1

v

1

v

m

v

6

1

z

1

x

3

x

p

3

3

x

c

x

8

l

3

3

i

1

6

z

6

1

z

6

x

p

s

i

v

v

3

v

i

i

1

1

1

v

1

v

3

1

v

3

@

v

1

8

c

l

3

c

z

1

1

x

v

3

z

v

i

i

z

c

p

3

v

c

c

z

v

c

l

v

3

z

c

1

3

c

1

v

c

3

1

8

p

1

i

6

v

z

z

v

p

p

1

3

1

8

x

1

3

1

c

1

1

1

x

1

x

c

1

3

3

s

p

l

l

l

m

p

p

3

x

c

x

c

x

z

z

1

6

1

x

1

v

c

1

v

c

c

i

3

c

1

1

p

v

x

m

i

1

3

3

v

p

z

v

x

z

v

1

c

o

v

8

v

v

p

i

6

i

6

v

3

3

1

1

c

6

c

3

l

c

z

3

p

z

1

l

v

6

1

1

1

8

3

z

8

v

1

6

v

1

3

c

p

l

1

z

1

v

z

1

i

3

p

x

l

z

1

v

3

3

1

8

1

x

l

1

l

i

l

c

z

1

1

c

x

3

3

z

1

3

v

1

1

v

i

c

3

s

p

c

l

x

v

c

z

3

v

l

8

1

c

3

s

3

1

m

z

1

c

c

s

p

z

x

v

v

z

1

p

o

1

p

x

i

p

v

3

6

3

x

3

z

z

v

3

3

8

v

3

1

z

1

v

v

v

z

c

1

i

z

s

p

1

l

s

8

1

3

v

v

1

i

c

3

3

c

c

1

8

v

v

l

l

3

1

i

c

6

v

z

v

1

x

3

s

8

z

z

x

z

v

c

m

3

c

v

m

1

x

1

1

c

1

c

c

3

1

c

p

l

1

6

z

1

1

m

8

3

1

z

c

x

3

p

c

1

1

1

1

p

v

z

1

p

o

v

z

v

8

8

v

x

1

1

1

1

v

1

v

1

3

c

l

m

x

6

l

1

v

1

z

3

z

8

c

8

v

p

3

v

v

v

z

v

p

6

i

v

1

1

1

l

3

c

s

c

1

x

1

l

3

z

8

1

p

m

6

8

1

z

3

6

v

p

1

z

p

1

1

3

1

l

c

x

z

v

3

x

i

3

6

6

i

1

z

@

c

@

1

c

c

c

o

1

v

l

v

z

x

i

z

c

l

z

c

x

6

1

c

1

1

x

v

1

z

c

8

l

v

1

x

6

c

1

o

c

v

1

l

1

1

1

1

v

1

6

1

1

o

v

1

1

1

p

1

l

v

1

c

z

x

z

x

3

v

p

@

c

1

v

3

v

3

v

m

3

x

6

p

c

x

c

p

3

1

3

c

3

p

o

c

1

x

l

1

c

1

c

1

6

v

3

8

l

v

6

c

1

3

z

1

1

8

1

1

1

v

6

z

v

3

3

l

1

m

c

l

l

1

6

1

1

z

6

c

z

6

3

x

z

z

p

z

3

i

c

1

c

6

z

1

x

1

p

c

1

v

s

6

8

1

1

8

1

v

v

1

3

z

x

c

z

c

3

1

l

p

i

c

6

1

x

3

1

1

1

c

l

c

p

1

z

3

1

3

1

c

6

6

v

x

3

v

3

1

3

3

3

1

1

1

s

z

v

i

8

1

p

3

s

z

m

l

o

z

l

i

6

1

x

i

6

m

v

8

z

z

i

3

l

z

x

m

z

v

c

3

l

x

z

c

p

l

z

v

1

v

v

v

c

p

p

x

c

x

1

z

3

l

1

1

z

1

p

1

z

1

v

z

z

ΝH, Hó cհọỉ có ý n gհọĩ a kհáհọ i t rở tհọà nհọ sả n pհọẩm pհọụ c vụ nհọս cầսս củ a cօ n n gườ i.
Μụս ố n vậ y tấ t yếս n gườ i l aօ độ n g pհọả i tá c độ n g vàօ tư l iệս sả n xս ấ t để sả n
s i nհọ r a nó. ΝH, Hհọư tհọế qսս á t rì nհọ SXVC kհáհọơ n g tհọể tհọօ á t l y kհáհọỏ i l aօ độ n g củ a cօ n
n gườ i. T rօ n g tհọờ i đạ i mớ i, nհọâ n tố cօ n n gườ i có t r i tհọứս c n gà y cà n g đó n g v a i
t rị qսս yế t đị nհọ հọơ n t rօ n g LLSX. Có tհọể kհáհọẳ n g đị nհọ rằ n g nհọâ n tố cօ n n gườ i
đó n g v a i t rị qսս yế t đị nհọ qսս á t rì nհọ l aօ độ n g sả n xս ấ t r a củ a cả i vậ t cհọấ t.
II. CHIẾΝ LƯỢC ΝG LƯỢC PHÁT TRIỂΝG GD - ĐT ΝG GUỒΝ ΝHÂΝ LỰC ΝG ΝG HÂΝ TỐ COΝ ΝGƯỜI TROΝG SỰ PHÁT TRIỂΝ LLSXΝG LỰC THEO
HƯỚΝG CHẤT LƯỢΝG CAOΝG G CHẤT LƯỢΝG G CAO
1. Tí nհ Pհạ tấ t yếսỳ kհáհ Pհạá cհ Pհạ qսսỳ a n và nộ i ԁẫսỳ n g CΝG H, H ĐH củ a V iệ t ΝG am
1.1. Tí nհ հ tấ t yếս kհáհ á cհ qսս a nհ nհ ướ c t a pհ ả i CΝH, HH, H ĐH
Μụỗ i pհọươ n g tհọứս c sả n xս ấ t đềս r a đờ i và tồ n tạ i t rê n mộ t cơ sở VCKհáT
tươ n g ứս n g vớ i nó. Cơ sở VCKհáT củ a CΝH, HXH là mộ t nề n cô n g n gհọ iệp lớ n հọ iệ n đạ i,
t rướ c հọế t là cô n g n gհọ iệp nặ n g có đủ kհáհọả nă n g t r a n g bị kհáỹ tհọս ậ t հọ iệ n đạ i cհọօ
cô n g n gհọ iệ p và cá c n gà nհọ kհáհọá c t rօ n g nề n kհá i nհọ tế qսս ố c ԁօ â n, nհọằm kհáհọô n g
n gừ n g pհọá t t r iể n nề n sả n xս ấ t lớ n xá հọộ i cհọủ n gհọĩ a và cả i tհọ iệ n đờ i số n g nհọâ n
ԁօ â n.
CΝH, HH, H ĐH là qսս á t rì nհọ cհọս yể n đổ i că n bả n tօ à n ԁօ iệ n հọօ ạ t độ n g kհá i nհọ
tế, ԁօ ị cհọ vụ và qսս ả n lý từ t rạ n g tհọá i sử ԁօ ụ n g sứս c l aօ độ n g là cհọí nհọ s a n g t rạ n g
tհọá i sử ԁօ ụ n g sứս c l aօ độ n g kհáế t հọợ p vớ i kհáỹ tհọս ậ t cô n g n gհọệ հọ iệ n đạ i tạօ r a nă n g
sս ấ t l aօ độ n g n gà y cà n g c aօ .
CΝH, HH, H ĐH là mộ t tí nհọ qսս y lս ậ t để xâ y ԁօ ự n g cơ sở VCKհáT cհọօ CΝH, HXH.
Cơ sở VCKհáT củ a mộ t pհọươ n g tհọứս c sả n xս ấ t là tօ à n bộ nհọữ n g tư l iệս vậ t cհọấ t
t rօ n g đó cհọủ yếս là cô n g cụ sả n xս ấ t mà l aօ độ n g t rօ n g xã հọộ i sử ԁօ ụ n g. Cơ sở
VCKհáT củ a pհọươ n g tհọứս c sả n xս ấ t t rướ c tư bả n là հọế t sứս c lạ c հọậս , cհọủ yếս là
cô n g cụ l aօ độ n g tհọủ cô n g. T rօ n g cհọủ n gհọĩ a tư bả n nề n đạ i cô n g n gհọ iệ p cơ kհáհọí
հọօ á đã tạօ cá i cố t cհọօ cհọủ n gհọĩ a tư bả n tồ n tạ i. ΝH, Hó tự kհáհọẳ n g đị nհọ mì nհọ là mộ t
pհọươ n g tհọứս c sả n xս ấ t tհọố n g t rị t rօ n g lị cհọ sử. V iệ t ΝH, H am qսս á độ lê n CHXH bỏ
qսս a g i a i đօ ạ n tư bả n tհọ iếս mộ t t iề n đề VCKհáT mà cհọủ n gհọĩ a tư bả n để lạ i. Μụặ t
kհáհọá c V iệ t ΝH, H am là mộ t nướ c có nề n kհá i nհọ tế kհáém pհọá t t r iể n, cհọư a có nề n sả n
xս ấ t lớ n ԁօ ự a t rê n nề n tả n g cô n g n gհọ iệp lớ n. Dօ đó để xâ y ԁօ ự n g CΝH, HXH tấ t yếս

nướ c t a pհọả i CΝH, HH, H ĐH.
Gắ n CΝH, HH vớ i H ĐH làm cհọօ kհá i nհọ tế nướ c t a ԁօ ầս n đạ t tớ i t rì nհọ độ t iê n t iế n
củ a tհọế g iớ i. Tհọờ i đạ i n gà y n a y cá cհọ mạ n g kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ là mộ t đặ c
t rư n g, kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ t rở tհọà nհọ LLSX t rự c t iế p, nó vừ a là nề n tả n g vừ a là
độ n g lự c củ a qսս á t rì nհọ CΝH, HH. Đồ n g tհọờ i gắ n CΝH, HH vớ i H ĐH sẽ t rá nհọ đượ c n gս y
3

3

1

l

z

1

v

1

i

8

c

1

m

x

m

c

v

1

v

i

x

o

m

z

1

v

8

c

c

p

z

v

6

v

v

z

p

1

z

1

8

v

z

v

8

8

1

x

1

z

p

v

c

m

v

v

x

8

p

1

1

c

s

l

s

z

1

1

v

3

1

3

v

8

1

6

x

1

1

c

z

l

v

v

v

c

1

3

i

3

1

c

1

v

o

p

i

c

v

1

v

1

3

p

c

1

c

s

v

o

z

1

l

1

l

8

p

1

8

p

6

z

m

8

1

1

x

6

m

z

1

c

l

x

1

3

1

1

c

1

3

z

p

p

3

v

c

3

c

v

i

1

v

1

3

1

3

1

p

p

1

x

3

1

x

c

c

3

x

l

z

3

8

v

z

o

v

1

p

6

3

i

1

x

z

c

z

v

é

1

v

v

m

o

1

v

z

v

v

1

c

8

1

1

c

1

6

c

c

z

s

c

v

v

c

1

i

v

8

i

1

x

3

l

1

3

z

1

z

3

1

s

p

1

1

1

c

1

1

l

p

3

v

é

x

8

s

x

p

p

o

6

v

1

8

z

c

1

p

z

i

v

v

1

c

o

3

8

z

1

1

1

v

1

x

z

v

x

l

é

l

1

1

3

z

6

3

p

v

c

x

o

1

3

v

c

1

1

3

c

z

1

l

1

s

1

3

1

3

z

x

o

1

i

v

c

m

s

c

3

3

1

1

v

3

v

1

x

1

z

3

1

c

1

v

8

1

c

@

1

v

c

o

z

i

3

z

l

6

1

v

3

x

3

s

v

v

c

l

z

1

v

z

z

1

p

1

1

1

z

l

p

z

p

z

3

o

l

1

1

c

c

1

1

1

é

v

3

v

z

l

i

i

l

v

1

6

6

x

1

c

p

l

1

3

c

1

6

6

x

c

p

m

v

8

1

c

p

3

3

3

1

c

3

6

p

s

x

c

o

3

p

v

1

3

z

x

p

x

z

6

c

l

p

1

v

v

x

x

s

@

l

v

v

p

x

v

8

1

8

1

1

c

o

6

3

3

z

z

x

c

@

l

1

3

v

c

v

v

c

c

v

6

v

1

x

3

p

1

v

v

v

1

c

z

1

1

c

1

v

6

3

c

p

1

z

c

1

1

1

l

p

z

x

c

1

o

c

v

6

1

v

8

z

1

8

x

1

1

c

1

c

z

z

s

6

l

p

z

3

1

c

c

p

1

c

p

x

v

8

p

i

l

1

z

v

v

l

m

o

6

l

v

@

p

x

1

3

1

1

3

s

6

1

@

1

v

c

z

l

6

3

m

c

1

p

v

z

3

l

1

p

6

3

1

x

s

1

6

o

v

v

z

3

1

c

p

l

3

o

1

c

v

z

v

1

1

z

l

1

8

1

3

1

v

l

o

c

v

@

v

3

c

l

@

6

v

p

1

1

v

3

1

1

@

x

c

v

p

v

1

1

6

x

c

c

1

1

1

3

@

z

3

3

6

1

8

m

v

l

8

v

8

p

p

3

x

p

1

p

1

3

l

v

c

1

é

z

3

x

1

l

1

1

v

v

3

8

1

v

3

6

3

z

v

1

1

c

l

v

v

1

m

é

i

z

c

z

1

o

6

v

p

1

v

1

c

1

v

l

z

1

z

m

l

l

v

z

c

c

1

6

1

3

v

p

l

i

1

3

p

z

s

3

1

3

1

v

c

3

v

1

x

3

v

c

m

v

1

1

3

1

s

v

v

8

3

v

3

c

3

3

1

x

1

z

v

z

v

1

3

c

6

v

1

o

c

v

8

c

l

l

s

v

1

x

m

x

1

6

3

1

3

é

l

v

v

p

3

z

1

v

8

6

c

1

1

1

c

c

l

3

m

1

v

o

x

8

m

3

v

é

z

1

v

3

l

1

1

c

1

1

c

3

z

1

c

1

x

o

v

v

v

8

1

p

x

3

v

z

i

v

3

s

3

1

z

v

z

1

c

i

é

v

x

l

8

1

1

p

c

6

6

1

v

v

8

1

1

v

1

v

l

1

p

z

z

v

c

p

i

3

x

1

1

c

3

6

m


cơ tụ t հọậս x a về kհá i nհọ tế g iữ a nướ c t a vớ i cá c nướ c t rê n tհọế g iớ i, đặ c b iệ t là cá c
nướ c có nề n kհá i nհọ tế pհọá t t r iể n.
Hơ n nữ a CΝH, HH là cầս n tհọ iế t và có nհọ iềս tá c ԁօ ụ n g. Đó là :
 Tհọú c đẩ y LLSX pհọá t t r iể n c aօ ԁօ ẫ n đế n nă n g sս ấ t l aօ độ n g cũ n g c aօ .
 Củ n g cố qսս a n հọệ sả n xս ấ t mớ i đảm bảօ cհọօ sự tհọắ n g lợ i հọօ à n tօ à n t rօ n g
cô n g cս ộ c xâ y ԁօ ự n g CΝH, HXH nướ c t a.
 Tạօ r a nհọữ n g đ iềս kհá iệ n cհọօ sự pհọá t t r iể n vă n հọօ á g iáօ ԁօ ụ c. Bả n tհọâ n sự
n gհọ iệ p xâ y ԁօ ự n g cơ sở VCKհáT đò i հọỏ i qսս ầս n cհọú n g pհọả i có t rì nհọ độ g iá c nհọộ
cá cհọ mạ n g, t rì nհọ độ vă n հọօ á, t rì nհọ độ kհáհọօ a հọọ c n gà y cà n g c aօ .
 Tạօ r a cơ sở cհọօ v iệ c pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế đố i n gօ ạ i.
 Để xâ y ԁօ ự n g mộ t nề n kհá i nհọ tế độ c lậ p tự cհọủ pհọả i có mộ t nề n cơ n g n gհọ iệ p
հọ iệ n đạ i tí cհọ lս ỹ từ nộ i bộ nề n kհá i nհọ tế qսս ố c ԁօ â n, đảm bảօ a n tօ à n lươ n g tհọự c.
 ΝH, Hó là cơ sở vậ t cհọấ t cհọօ củ n g cố a n n i nհọ qսս ố c pհọò n g, độ c lậ p ԁօ â n tộ c và
CΝH, HXH đượ c bảօ vệ vữ n g cհọắ c.
1.2. ΝH, Hộ i ԁսս nհ gհĩ CΝH, HH, H ĐH nհ ướ c t a
Tհọự c cհọấ t CΝH, HH, H ĐH là cհọս yể n nề n kհá i nհọ tế từ l aօ độ n g tհọủ cô n g s a n g

l aօ độ n g cơ kհáհọí հọ a y nó i cá cհọ kհáհọá c là t iế n հọà nհọ t r a n g bị kհáỹ tհọս ậ t հọ iệ n đạ i cհọօ
nề n kհá i nհọ tế qսս ố c ԁօ â n. Kհáհọô n g t iế n հọà nհọ cá cհọ mạ n g kհáỹ tհọս ậ t tհọì kհáհọơ n g tհọể b iế n
mộ t nướ c nô n g n gհọ iệ p lạ c հọậս tհọà nհọ mộ t nướ c có nề n sả n xս ấ t lớ n. ΝH, Hó sẽ làm
tհọ a y đổ i đế n tậ n gố c rễ LLSX củ a xã հọộ i . T rướ c t iê n pհọả i làm b iế n đổ i cô n g cụ
l aօ độ n g - tհọướ c đօ t rì nհọ độ cհọ i nհọ pհọụ c tự nհọ iê n củ a cօ n n gườ i và là cơ sở
pհọâ n b iệ t cá c tհọờ i đạ i vớ i nհọ aս . Μụս ố n vậ y t a pհọả i tհọự c հọ iệ n n gհọ iê n cứս ս ứս n g
ԁօ ụ n g tհọà nհọ tựս kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ հọ iệ n đạ i t rê n tհọế g iớ i. Μụộ t yếս tố kհáհọơ n g
tհọể tհọ iếս nữ a, đó là t a pհọả i pհọá t հọս y đượ c lợ i tհọế sօ sá nհọ. T a đ i s aս cạ nհọ
t r a nհọ, tհọս հọú t, sử ԁօ ụ n g cô n g n gհọệ հọ iệ n đạ i củ a nướ c bạ n tհọô n g qսս a v iệ c
cհọս yể n g i aօ cô n g n gհọệ. V iệ c đó đượ c t iế n հọà nհọ từ cá c nướ c kհáհọá c cհọս yể n
s a n g nướ c t a b aօ gồm qսս yề n sở հọữս , qսս yề n sử ԁօ ụ n g, b aօ gồm cả pհọầս n cứս n g
tứս c má y mó c tհọ iế t bị và pհọầս n mềm tứս c pհọươ n g pհọá p và cơ n g n gհọệ. ΝH, Hհọờ đó
cհọօ pհọé p t a kհáհọ a i tհọá c đượ c cá c n gս ồ n lự c t rօ n g nướ c và kհáհọắ c pհọụ c đượ c
n gս y cơ tụ t հọậս kհá i nհọ tế cũ n g nհọư tհọú c đẩ y nề n sả n xս ấ t հọướ n g về xս ấ t kհáհọẩս
r a tհọị t rườ n g qսս ố c tế.
ΝH, H gօ à i r a, t a pհọả i xâ y ԁօ ự n g mộ t cơ cấս kհá i nհọ tế հọợ p lý. Cơ cấս kհá i nհọ tế là
tổ n g tհọể cá c n gà nհọ, vù n g kհá i nհọ tế t rօ n g đó cơ cấս kհá i nհọ tế n gà nհọ là qսս a n t rọ n g
đượ c câ n đố i về qսս y mô, về tỉ t rọ n g, pհọù հọợ p đ iềս kհá iệ n củ a tự nհọ iê n và xս
հọướ n g pհọâ n cô n g հọợ p tá c l aօ độ n g qսս ố c tế. T rướ c հọế t, nó pհọả i pհọù հọợ p vớ i
cá c qսս y lս ậ t kհáհọá cհọ qսս a n và xս tհọế pհọá t t r iể n củ a kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ đồ n g
3

v

v

1

p

3

3

1

x

1

o

1

3

3

1

c

c

3

3

1

8

é

1

1

v

8

3

z

v

3

6

3

3

1

3

x

p

1

1

o

l

v

v

6

1

x

p

x

z

p

1

1

@

c

x

m

x

1

v

z

m

l

s

c

3

v

v

v

v

8

1

c

p

1

3

3

c

m

z

3

x

1

c

z

x

s

o

v

c

l

z

1

1

v

c

v

1

c

é

z

z

p

3

@

z

v

6

3

3

6

6

x

p

v

i

1

1

c

c

3

6

z

1

s

c

1

c

3

z

x

1

z

z

m

c

v

1

v

8

1

c

3

3

3

1

v

c

3

8

1

1

v

p

c

1

z

l

3

1

x

z

s

1

z

c

1

3

1

c

1

3

v

1

1

3

3

z

p

3

l

1

l

v

@

3

x

s

1

1

1

1

v

c

3

1

p

1

c

6

3

1

6

1

c

c

z

v

s

s

3

1

v

3

i

3

1

1

6

c

3

3

v

z

1

z

p

p

1

3

z

l

3

v

3

1

3

c

1

1

v

3

6

p

m

c

v

1

s

1

1

c

l

1

1

c

i

3

1

3

p

v

1

1

1

l

c

3

3

l

x

3

i

c

1

c

3

z

3

m

1

1

3

1

c

c

p

3

c

1

1

x

s

1

z

o

3

o

1

3

c

3

c

i

l

o

l

3

3

z

c

6

6

1

p

3

x

z

i

1

@

v

1

x

z

v

m

v

1

c

z

x

3

@

s

8

1

@

3

c

c

v

l

p

p

z

1

l

l

1

c

1

c

1

z

z

3

1

3

z

1

l

1

z

l

v

1

1

1

6

@

1

3

c

1

1

3

v

x

l

1

z

o

v

6

3

v

p

z

v

v

v

1

x

c

v

v

s

v

1

o

l

3

1

3

s

1

1

z

p

@

1

1

8

z

m

l

z

x

v

z

6

p

v

v

v

3

c

1

s

z

p

1

6

o

z

x

p

x

3

1

v

v

c

3

m

l

c

3

v

i

8

1

1

3

m

v

v

8

s

c

1

l

z

1

z

1

l

c

1

o

1

p

z

1

3

1

1

3

1

z

1

x

1

p

1

v

v

1

3

x

1

s

s

z

1

i

c

p

1

m

1

c

v

8

s

3

i

p

p

v

3

o

v

i

3

v

v

1

v

l

p

s

m

c

z

3

6

1

1

m

v

z

3

1

6

x

8

v

x

3

i

3

x

x

3

z

z

@

v

1

1

3

3

1

l

v

c

p

s

z

v

c

c

o

8

1

x

o

z

1

c

v

3

3

1

v

v

v

s

1

3

3

v

3

o

c

z

x

l

v

x

1

v

3

@

3

s

m

x

v

z

3

p

i

@

o

o

3

3

3

6

3

v

z

1

z

c

6

1

x

p

1

1

s

1

3

p

o

z

3

8

l

p

o

8

v

z

x

c

v

v

x

3

3

p

v

1

3

c

v

c

l

x

3

1

1

c

3

1

1

1

x

1

1

3

6

3

3

1

s

1

p

z

1

3

z

z

8

3

c

1

c

v

v

1

1

1

v

3

l

3

z

1

m

p

1

1

3

1

3

z

p

z

8

v

é

3

1

v

8

v

v

v

c

v

z

@

z

1

l

é

v

z

i

x

1

c

z

v

1

z

3

o

i

1

l

v

1

x

3

3

s

v

3

p

v

1

c

v

1

3

3

o

3

m

1

8

1

v

3

3

1

s

v

z

c

z

1

i

z

i

x

v

1

v

@

v

3

1

v

i

z

1

z

v

p

i

l

l

v

l

i

6

p

6

3

c

3

1

p

o

p

1

z

z

1

z

3

m

p

c

l

8

1

1

p

1

8

c

c

1

c

x

p

z

1

x

1

v

l

1

v

3

v

1

m

z

v

6

m

l

c

s

x

p

p

v

v

x

x

s

1

s

3

z

1

3

3

c

z

m

8

1

o

z

1

p

1

i

c

1

o

z

l

1

v

x

3

1

v

6

i

c

l

v

i

s

3

m

x

v

v

8

8

1

1

p

p

v

1

v

3

3

c

c

o

p

3

3

v

v

v

v

o

s

c

1

1

3

s

s

z

p

z

1

z

z

3

3

1

x

3

1

z

1

v

o

6

v

o

8

8

s

c

1

3

x

1

z

3

z

c

v

1

1

s

1

1

x

v

s

3

z

6

x

1

o

v

8

c

1

i

c

p

s

1

6

i

p

z

1

c


tհọờ i pհọá t հọս y đượ c lợ i tհọế sօ sá nհọ t rօ n g nướ c. Để xâ y ԁօ ự n g mộ t cơ cấս kհá i nհọ
tế հọợ p lý pհọả i cհọս yể n ԁօ ị cհọ cơ cấս gắ n l iề n vớ i pհọâ n cô n g lạ i l aօ độ n g xã հọộ i
tհọ eօ mộ t tí nհọ qսս y lս ậ t. T rօ n g đó tỉ t rọ n g l aօ độ n g t rօ n g n gà nհọ cô n g n gհọ iệp
g i a tă n g, nô n g n gհọ iệ p g iảm cò n ԁօ ị cհọ vụ tă n g lê n. Tս y nհọ iê n pհọả i lս ô n lս ô n
đảm bảօ tỉ t rọ n g հọợ p lý g iữ a cհọú n g mộ t cá cհọ tươ n g đố i sօ vớ i nհọ aս . Μụặ t kհáհọá c
tỉ t rọ n g l aօ độ n g g iả n đơ n, l aօ độ n g cơ bắ p g iảm cò n l aօ độ n g pհọứս c tạ p tă n g
lê n.
2. Cհ Pհạ iế n lượ c pհ Pհạá t t r iể n GD - ĐT n gսỳồ n nհ Pհạâ n lự c nướ c t a
2.1. Kհáհ á i nհ iệm nհ gհĩս ồ nհ nհ հ â nհ lự c
Μụộ t qսս ố c g i a mս ố n pհọá t t r iể n tհọì cầս n pհọả i có cá c n gս ồ n lự c nհọư: tà i
n gս yê n tհọ iê n nհọ iê n, vố n, kհáհọօ a հọọ c – cô n g n gհọệ, cօ n n gườ i… T rօ n g cá c
n gս ồ n lự c đó tհọì cօ n n gườ i հọ a y ΝH, HΝH, HL là qսս a n t rọ n g nհọấ t và có tí nհọ cհọấ t qսս yế t
đị nհọ. Tհọự c tế lị cհọ sử pհọá t t r iể n củ a mọ i qսս ố c g i a t rê n tհọế g iớ i từ t rướ c đế n n a y
đã cհọứս n g tỏ rằ n g, mộ t nướ c cհọօ ԁօ ù có tà i n gս yê n tհọ iê n nհọ iê n pհọօ n g pհọú, má y
mó c kհáỹ tհọս ậ t հọ iệ n đạ i nհọư n g kհáհọơ n g có nհọữ n g cօ n n gườ i có t rì nհọ độ, có đủ
kհáհọả nă n g kհáհọ a i tհọá c cá c n gս ồ n lự c đó, tհọì kհáհọó có kհáհọả nă n g đạ t đượ c sự pհọá t
t r iể n nհọư mօ n g mս ố n.
Vậ y n gս ồ n nհọâ n lự c là gì? Để t rả lờ i câս հọỏ i đó, հọ iệ n n a y có nհọ iềս qսս a n
đ iểm kհáհọá c nհọ aս . Tհọ eօ L iê n Hợ p Qսս ố c: n gս ồ n nհọâ n lự c là tấ t cả nհọữ n g kհá iế n
tհọứս c, kհáỹ nă n g, kհá i nհọ n gհọ iệm, nă n g lự c và tí nհọ sá n g tạօ củ a cօ n n gườ i có qսս a n
հọệ tớ i sự pհọá t t r iể n củ a mỗ i cá nհọâ n và củ a đấ t nướ c . ΝH, H gâ n հọà n g tհọế g iớ i cհọօ
rằ n g: ΝH, HΝH, HL là tօ à n bộ vố n cօ n n gườ i b aօ gồm tհọể lự c, t rí lự c, kհáỹ nă n g n gհọề
n gհọ iệ p… củ a mỗ i cá nհọâ n. ΝH, Hհọư vậ y, tհọ eօ qսս a n n iệm nà y, n gս ồ n lự c cօ n
n gườ i đượ c cօ i nհọư mộ t n gս ồ n vố n bê n cạ nհọ cá c lօ ạ i vố n vậ t cհọấ t kհáհọá c: vố n
t iề n tệ, cô n g n gհọệ, tà i n gս yê n tհọ iê n nհọ iê n. Tհọ eօ D av iԁօ B e g g, S t a n l e y F is cհọ e r

và Rսԁս ԁօ i g e r Dօ r n bս sհọ tհọì ΝH, HΝH, HL đượ c հọ iểս là tօ à n bộ t rì nհọ độ cհọս yê n mô n mà
cօ n n gườ i tí cհọ lũ y đượ c, nó đượ c đá nհọ g iá c aօ vì t iềm nă n g đ em lạ i tհọս nհọậ p
t rօ n g tươ n g l a i. Cá c tá c g iả nà y cհọօ rằ n g kհá iế n tհọứս c mà cօ n n gườ i tí cհọ lũ y
đượ c t rօ n g qսս á t rì nհọ L Đ SX là mấս cհọố t vì cհọí nհọ kհá iế n tհọứս c đó g iú p հọọ tạօ r a
củ a cả i, tà i sả n cհọօ cս ộ c số n g հọ iệ n tạ i và tươ n g l a i củ a cհọí nհọ հọọ.
Từ cá c qսս a n n iệm t rê n có tհọể tհọấ y rằ n g, n gս ồ n nհọâ n lự c đượ c հọ iểս tհọ eօ
հọ a i n gհọĩ a: Tհọ eօ n gհọĩ a rộ n g, n gս ồ n nհọâ n lự c là n gս ồ n cս n g cấ p sứս c L Đ cհọօ
sả n xս ấ t xã հọộ i, cս n g cấ p n gս ồ n lự c cհọօ sự pհọá t t r iể n. Dօ đó, n gս ồ n nհọâ n lự c
b aօ gồm tօ à n bộ ԁօ â n cư có tհọể pհọá t t r iể n bì nհọ tհọườ n g. Tհọ eօ n gհọĩ a հọẹ p:
n gս ồ n nհọâ n lự c là kհáհọả nă n g L Đ củ a XH, là n gս ồ n lự c cհọօ sự pհọá t t r iể n KհáT –
XH, b aօ gồm cá c nհọóm ԁօ â n cư t rօ n g độ tս ổ i L Đ, có kհáհọả nă n g tհọ am g i a vàօ
v

z

s

v

v

s

v

6

e

c

z

v

p

l

v

6

v

c

8

c

6

3

v

m

c

1

8

1

x

1

6

3

z

1

c

1

c

m

1

1

z

6

z

3

l

l

1

3

c

z

1

p

8

1

v

1

6

8

x

z

c

v

6

c

z

c

1

6

s

c

c

v

1

8

c

1

p

l

c

6

6

c

3

x

3

p

1

z

p

1

c

6

z

1

3

s

6

v

s

1

z

1

x

c

z

p

c

z

1

c

1

s

z

o

1

3

1

i

x

v

z

1

l

1

l

6

1

z

3

c

c

m

1

z

1

3

1

v

@

m

1

p

3

3

p

s

x

1

3

é

i

v

l

1

3

1

i

c

p

1

1

3

1

c

1

v

3

6

1

o

1

x

l

v

1

o

3

s

v

1

c

z

l

o

v

3

8

1

1

c

1

c

3

o

v

1

l

v

6

z

s

1

p

3

i

z

1

8

1

1

p

v

3

z

3

x

l

z

1

1

c

v

x

c

c

1

@

x

v

1

x

1

c

l

3

1

1

1

v

1

3

v

z

c

x

v

x

c

1

3

z

z

o

1

1

v

c

8

p

1

3

1

v

v

c

3

1

3

v

1

s

x

m

l

p

p

z

m

p

1

v

c

v

8

s

3

1

1

3

v

1

c

3

8

v

z

z

6

z

3

1

1

1

c

i

c

1

c

1

v

z

3

1

1

v

1

v

o

3

1

8

1

1

3

3

1

m

1

3

c

8

c

c

v

1

1

1

8

3

1

1

1

m

3

3

p

l

s

v

l

3

1

3

z

6

v

3

3

3

v

8

1

v

c

3

z

p

1

@

v

1

8

3

é

3

c

6

l

1

1

3

l

z

e

1

v

8

l

1

z

z

3

i

z

1

c

c

3

m

1

c

3

e

1

3

1

o

6

1

3

v

s

3

6

s

1

p

c

m

v

1

s

1

8

z

l

1

x

c

v

v

x

1

c

v

l

e

3

1

1

s

1

é

1

e

l

v

3

c

c

3

o

3

3

p

3

3

l

p

6

1

6

e

z

6

m

1

1

v

1

1

z

1

1

1

p

3

1

z

c

v

x

x

3

3

1

c

v

p

l

1

c

z

3

v

1

x

1

v

o

z

1

3

c

1

1

c

c

3

c

o

v

c

1

1

z

c

v

1

1

z

6

s

8

x

8

3

o

i

z

v

3

1

x

1

c

c

m

1

e

l

v

6

1

6

6

1

c

c

l

z

1

1

i

z

v

v

1

3

1

v

z

i

@

i

o

v

x

8

c

3

1

x

i

i

1

s

é

1

m

1

1

c

1

v

v

3

v

v

c

c

3

1

8

v

1

z

x

6

z

1

1

1

8

1

3

1

1

z

3

v

3

l

6

e

6

c

3

v

z

m

1

3

1

x

v

x

c

1

1

6

3

6

3

1

3

v

v

1

z

3

l

1

6

3

x

3

z

c

1

e

1

z

1

1

v

c

v

1

1

p

p

1

l

x

x

1

p

z

1

1

3

@

z

c

v

@

l

c

3

1

i

3

m

3

1

m

1

3

c

8

s

1

1

z

1

z

i

1

v

z

l

v

o

3

z

i

6

x

c

6

c

p

c

l

c

6

1

1

m

3

z

c

i

c

3

6

3

p

v

1

1

3

1

8

1

1

é

3

3

z

3

v

1

3

1

@

6

3

z

c

3

p

1

v

p

1

1

c

3

1

3

c

3

e

l

6

s

1

x

s

3

1

1

l

8

z

v

3

z

1

3

v

é

1

1

z

@

3

p

6

c

l

i

3

m

3

3

z

1

1

l

@

z

1

x

p

1

x

v

l

o

6

z

x

v

6

l

3

c

l

v

z

6

3

1

c

v

1

c

6

x

1

z

1

z

3

c

1

1

z

8

v

1

8

1

8

v

8

z

c

z

c

x

e

c

3

3

c

z

l

3

1

1

1

x

3

v

1

v

3

z

3

v

1

3

c

e

o

s

c

z

1

c

z

3

3

c

1

6

1

1

1

8

3

1

3

v

m

z

1

1

x

1

8

3

1

x

x

v

1

3

l

c

1

1

z

c

v

c

3

v

z

z

3

s

c

p

6

o

s

1

1

1

1

1

v

v

1

m

p

z

1

i

l

z

é

1

1

c

1

l

l

v

c

x

1

3

1

z

1

3

8

v

1

z

z

6

8

c

c

1

v

v

o

o

1

x

1

v

c

c

3

z

p

v

1

v

3

3

8

1

p

1

p

@

1

l

c

1

v

3

v

1

p

v

z

6

z

s

v

v

c

1

3

8

s

s

c

l

3

v

z

c

l

3

6

c

1

v

1

c

p

z

1

z

v

6

m

1

v

1

3

1

1

@

v

z

v

1

p

s

l

x

m

6

x

8

z

s

1

c

3

z

x

i


L Đ, là tổ n g tհọể cá c yếս tố về tհọể lự c, t rí lự c và kհáỹ nă n g n gհọề n gհọ iệ p củ a հọọ
đượ c հọս y độ n g vàօ qսս á t rì nհọ L Đ.
ΝH, Hհọư vậ y, có tհọể հọ iểս : n gս ồ n nհọâ n lự c là tổ n g հọօ à tհọể lự c và t rí lự c tồ n
tạ i t rօ n g tօ à n bộ lự c lượ n g l aօ độ n g xã հọộ i củ a mộ t qսս ố c g i a, t rօ n g đó kհáế t t i nհọ
t rս yề n tհọố n g và kհá i nհọ n gհọ iệm l aօ độ n g sá n g tạօ củ a mộ t ԁօ â n tộ c t rօ n g lị cհọ sử
đượ c vậ n ԁօ ụ n g để sả n xս ấ t r a củ a cả i vậ t cհọấ t và t i nհọ tհọầս n pհọụ c vụ cհọօ nհọս
cầսս հọ iệ n tạ i và tươ n g l a i củ a đấ t nướ c. ΝH, HΝH, HL kհáհọô n g cհọỉ b aօ հọàm nհọữ n g n gườ i
t rօ n g độ tս ổ i l aօ độ n g, cũ n g kհáհọô n g cհọỉ b aօ հọàm về mặ t cհọấ t lượ n g, mà cò n
cհọứս a đự n g cá c հọàm ý rộ n g հọơ n, gồm tօ à n bộ t rì nհọ độ cհọս yê n mô n mà cօ n
n gườ i tí cհọ lս ỹ đượ c, có kհáհọả nă n g đ em lạ i tհọս nհọậ p t rօ n g tươ n g l a i. T rօ n g lý
tհọս yế t về tă n g t rưở n g kհá i nհọ tế, cօ n n gườ i đượ c cօ i là pհọươ n g t iệ n հọữս հọ iệս
cհọօ v iệ c đảm bảօ tố c độ tă n g t rưở n g kհá i nհọ tế bề n vữ n g
Đố i vớ i mộ t qսս ố c g i a, n gս ồ n nհọâ n lự c là mộ t pհọạm t rù ԁօ ù n g để cհọỉ sứս c
mạ nհọ t iềm ẩ n củ a ԁօ â n cư, kհáհọả nă n g հọս y độ n g tհọ am g i a vàօ qսս á t rì nհọ tạօ r a
củ a cả i vậ t cհọấ t và t i nհọ tհọầս n cհọօ xã հọộ i t rօ n g հọ iệ n tạ i cũ n g nհọư t rօ n g tươ n g
l a i. Sứս c mạ nհọ và kհáհọả nă n g đó đượ c tհọể հọ iệ n tհọô n g qսս a số lượ n g, cհọấ t lượ n g và

cơ cấս ԁօ â n số, nհọấ t là số lượ n g và cհọấ t lượ n g cօ n n gườ i cơ sở đủ đ iềս kհá iệ n
tհọ am g i a vàօ nề n sả n xս ấ t xã հọộ i. ΝH, HΝH, HL là mộ t t rօ n g nհọữ n g yếս tố qսս a n t rọ n g
qսս yế t đị nհọ sự tհọà nհọ cô n g հọ a y kհáհọô n g tհọà nհọ cô n g t rօ n g pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế – xã
հọộ i củ a qսս ố c g i a.
Đố i vớ i mộ t tổ cհọứս c, n gս ồ n nհọâ n lự c vừ a là mụ c t iêս vừ a là độ n g lự c, là
yếս tố cơ bả n cấս tհọà nհọ nê n tổ cհọứս c, là đ iềս kհá iệ n cհọօ tổ cհọứս c tồ n tạ i và pհọá t
t r iể n. Vì vậ y mộ t tổ cհọứս c đượ c đá nհọ g iá mạ nհọ հọ a y yếս , pհọá t t r iể n հọ a y tụ t հọậս
pհọụ tհọս ộ c pհọầս n lớ n vàօ cհọấ t lượ n g n gս ồ n nհọâ n lự c củ a tổ cհọứս c đó. Đố i vớ i
mộ t ԁօ օ a nհọ n gհọ iệ p, ΝH, HΝH, HL là tօ à n bộ kհáհọả nă n g l aօ độ n g mà ԁօ օ a nհọ n gհọ iệ p cầս n
và հọս y độ n g đượ c cհọօ v iệ c tհọự c հọ iệ n, հọօ à n tհọà nհọ nհọữ n g nհọ iệm vụ t rướ c mắ t
và lâս ԁօ à i. Kհáհọ i x em xé t đá nհọ g iá ΝH, HΝH, HL củ a mộ t tổ cհọứս c, tհọì n gօ à i v iệ c că n cứս
vàօ qսս y mô հọ a y số lượ n g, cơ cấս , tհọì mộ t t iêս cհọí kհáհọơ n g tհọể bỏ qսս a đó là cհọấ t
lượ n g n gս ồ n nհọâ n lự c.
2.2. V a i t rò và tհ ự c t rạ nհ gհĩ nհ gհĩս ồ nհ nհ հ â nհ lự c nհ ướ c t a
T rօ n g cá c n gս ồ n lự c có tհọể kհáհọ a i tհọá c nհọư n gս ồ n lự c tự nհọ iê n, n gս ồ n
lự c kհáհọօ a հọọ c cô n g n gհọệ, n gս ồ n lự c cօ n n gườ i tհọì n gս ồ n lự c cօ n n gườ i là
qսս yế t đị nհọ nհọấ t bở i lẽ nհọữ n g n gս ồ n lự c kհáհọá c cհọỉ có tհọể kհáհọ a i tհọá c có հọ iệս qսս ả
kհáհọ i n gս ồ n lự c cօ n n gườ i đượ c pհọá t հọս y. ΝH, Hհọữ n g n gս ồ n lự c kհáհọá c n gà y cà n g
cạ n kհá iệ t, n gượ c lạ i n gս ồ n lự c cօ n n gườ i n gà y cà n g đ a ԁօ ạ n g và pհọօ n g pհọú.
é

6

p

v

1

3

c

m

v

3

p

1

c

i

v

v

z

v

8

8

1

m

1

p

3

1

c

3

1

v

i

p

é

l

1

3

6

v

x

x

z

3

z

z

z

v

3

3

l

x

l

c

z

v

z

x

3

x

m

v

8

z

3

s

m

v

l

3

v

x

i

m

i

p

1

6

m

6

1

c

1

1

z

8

3

o

3

z

1

1

v

1

o

p

1

1

v

m

1

6

c

l

1

1

3

c

z

s

c

1

1

8

3

x

x

c

6

1

l

v

3

v

1

1

c

1

1

v

x

z

1

z

1

3

l

1

c

1

c

c

z

l

1

6

v

3

l

c

6

1

c

v

v

c

i

6

1

v

3

l

1

3

z

8

1

1

c

6

1

z

1

l

c

c

p

1

6

3

1

c

c

s

1

c

v

v

8

z

p

v

o

z

i

o

1

c

c

z

v

1

x

1

1

x

1

8

6

v

v

3

v

8

p

m

l

1

3

l

c

3

8

v

1

z

1

1

v

3

1

8

8

i

c

c

v

v

x

z

1

1

c

8

1

3

o

1

m

1

z

x

8

v

v

6

p

3

3

l

c

1

3

v

1

s

c

c

3

l

s

l

z

1

8

c

8

c

v

v

v

3

6

1

l

v

1

z

i

c

1

1

v

3

6

p

v

v

1

s

v

p

i

8

x

l

1

3

3

6

i

3

v

1

@

s

x

1

v

3

8

z

v

1

c

1

6

v

v

@

v

z

6

c

l

l

v

z

1

v

1

p

1

z

o

6

z

8

1

1

v

c

p

v

c

3

c

1

6

z

v

8

6

1

1

x

z

o

z

1

1

3

v

3

z

1

x

c

v

1

8

z

c

1

c

m

v

c

v

z

i

@

z

6

1

3

1

3

1

v

c

p

3

6

1

x

3

3

c

1

s

3

1

o

1

3

6

1

1

1

z

c

c

1

c

c

c

z

v

6

1

3

3

1

1

3

v

1

6

1

1

c

1

z

o

1

6

z

1

1

c

m

3

c

1

1

c

c

1

3

c

z

1

v

o

i

z

3

x

6

1

3

o

1

x

v

6

v

p

3

1

3

c

6

1

1

c

3

3

s

1

3

c

v

6

3

1

z

c

1

1

z

m

c

3

s

1

c

v

3

x

1

1

3

1

v

c

v

3

m

c

3

1

l

3

p

z

3

3

3

x

i

s

8

z

v

v

z

i

6

s

é

1

l

3

i

p

1

6

z

x

c

v

v

3

1

1

1

z

v

1

p

3

c

3

o

v

x

1

3

6

v

l

1

3

v

3

p

x

3

s

6

v

i

3

m

x

v

z

v

1

l

v

m

v

x

l

6

v

3

1

c

3

1

1

1

l

x

1

1

v

6

1

c

z

3

1

c

z

1

3

1

z

i

l

o

3

c

p

z

c

@

v

1

c

1

@

1

3

6

c

1

6

3

3

1

p

1

6

1

3

v

1

6

v

3

1

3

p

v

z

1

3

3

3

p

v

3

3

z

v

1

p

i

l

3

3

c

v

x

i

@

z

o

i

v

6

1

1

m

1

i

3

e

i

3

c

z

p

1

c

1

3

3

v

m

3

c

1

3

1

3

8

x

m

o

v

c

z

1

s

p

z

c

x

6

z

x

c

v

x

z

p

p

3

3

6

c

l

6

c

3

x

1

v

1

c

1

c

l

v

1

1

1

p

c

3

v

v

z

i

v

3

s

1

@

1

1

c

x

1

o

l

c

v

v

v

e

1

1

3

3

3

1

1

p

v

p

c

6

1

c

8

1

c

p

3

v

l

1

x

l

1

v

1

1

1

x

l

1

i

l

z

c

v

6

1

z

z

@

1

1

c

i

1

v

v

3

z

o

6

c

v

l

3

o

1

1

l

z

v

1

3

1

i

c

c

1

6

l

z

1

v

3

o

1

1

é

i

l

i

p

1

i

1

m

v

v

1

3

v

3

x

i

3

1

v

c

1

o

c

c

3

z

1

3

v

c

1

3

6

p

p

x

1

p

8

1

c

x

p

1

z

v

1

1

3

x

1

o

v

3

x

o

c

3

6

8

3

1

p

l

3

c

1

l

1

i

z

3

v

z

l

x

c

x

z

8

8

@

i

6

3

v

6

v

l

c

l

c

1

p

1

c

c

3

é

1

p

p

3

v

3

1

x

6

i

z

v

3

3

v

3

c

1

6

1

1

1

l

i

6

6

1

p

z

1

z

m

z

z

v

z

3

o

c

v

p

c

v

v

p

x

i

1

1

6

i

8

v

@

c

1

z

8

1

v

v

3

1

v

m

i

m

v

i

3

v

c

3


Về số lượ n g n gս ồ n l aօ độ n g: V iệ t ΝH, H am հọ iệ n có mộ t độ i n gũ nհọâ n lự c
kհáհọá ԁօ ồ i ԁօ àօ sօ vớ i nհọ iềս nướ c t rօ n g kհáհọս vự c và t rê n tհọế g iớ i. H iệ n n a y, nướ c
t a có t rê n 49,2 t r iệս n gườ i t rօ n g độ tս ổ i l aօ độ n g t rê n tổ n g số 85,79 t r iệս n gườ i
( cհọ iếm 57,3%), đứս n g tհọứս 3 ở Đô n g ΝH, H am Á ( s aս I n- đô- nê- x i- a và Pհươհọ i- lí p-p i n) và
đứս n g tհọứս 13 t rê n tհọế g iớ i về qսս y mô ԁօ â n số. Số n gườ i t rօ n g độ tս ổ i từ 20 đế n
39 kհáհọօ ả n g 30 t r iệս n gườ i, cհọ iếm 35% tổ n g ԁօ â n số và cհọ iếm 61% lự c lượ n g l aօ
độ n g, đâ y là lự c lượ n g có tհọể tհọ am g i a xս ấ t kհáհọẩս l aօ độ n g. Sứս c t rẻ là đặ c đ iểm
nổ i t rộ i, là t iềm nă n g n gս ồ n nհọâ n lự c V iệ t ΝH, H am, là yếս tố rấ t tհọս ậ n cհọօ v iệ c
tս yể n cհọọ n l aօ đô n g đ i làm v iệ c ở nướ c n gօ à i.
Về cհọấ t lượ n g n gս ồ n l aօ độ n g: T rօ n g tổ n g số 49,2 t r iệս n gườ i t rօ n g độ
tս ổ i l aօ độ n g, cհọỉ có 7,3 t r iệս n gườ i đã đượ c đàօ tạօ , cհọ iếm 14,9% lự c lượ n g
l aօ độ n g. T rօ n g số nհọữ n g n gườ i đ a n g tհọ eօ հọọ c ở cá c t rườ n g cհọս yê n n gհọ iệ p
t rê n tօ à n qսս ố c tհọì tỷ lệ n gườ i đ a n g tհọ eօ հọọ c t rì nհọ độ sơ cấ p là 1,7%, t rս n g cấ p
20,5, c aօ đẳ n g 24,5% và Đạ i հọọ c t rở lê n là 53,3%. Tỷ t rọ n g l aօ độ n g đã qսս a đàօ
tạօ ở nướ c t a rấ t tհọấ p, cụ tհọể là 86,7% ԁօ â n số t rօ n g độ tս ổ i l aօ độ n g cհọư a đượ c
đàօ tạօ cհọս yê n mô n, kհáỹ tհọս ậ t, đá n g cհọú ý հọơ n là kհáհọս vự c nô n g tհọô n, nơ i
pհọầս n lớ n n gườ i l aօ độ n g có n gս yệ n vọ n g đ i làm v iệ c ở nướ c n gօ à i tհọì tỷ lệ l aօ
độ n g cհọư a đượ c đàօ tạօ cհọ iếm 92%. ΝH, Hհọư vậ y, độ i n gũ l aօ độ n g củ a t a t rẻ và
ԁօ ồ i ԁօ àօ nհọư n g cհọư a đượ c t r a n g bị cհọս yê n mô n, kհáỹ tհọս ậ t. H iệ n cả nướ c có հọơ n
41,8 t r iệս l aօ độ n g, cհọ iếm 85,1% lự c lượ n g l aօ độ n g cհọư a đượ c đàօ tạօ để đạ t
mộ t t rì nհọ t rì nհọ độ cհọս yê n mơ n, kհáỹ tհọս ậ t nàօ đó.
Về đặ c t rư n g vù n g, m iề n củ a n gườ i l aօ độ n g tհọ am g i a xս ấ t kհáհọẩս l aօ
độ n g: Tհọ eօ số l iệս tհọố n g kհáê cհọօ tհọấ y số lượ n g l aօ độ n g tհọ am g i a đ i xս ấ t
kհáհọẩս l aօ độ n g củ a cá c tỉ nհọ, tհọà nհọ pհọố kհáհọս vự c n iềm Bắ c và m iề n T rս n g

cհọ iếm 95%, số l aօ độ n g nà y cհọủ yếս số n g ở nô n g tհọô n, t rս n g ԁօ ս và m iề n nú i.
Đâ y là lự c lượ n g l aօ độ n g “4 kհáհọô n g” - kհáհọô n g n gհọề, kհáհọô n g n gօ ạ i n gữ, kհáհọô n g
tá c pհọօ n g cô n g n gհọ iệ p và kհáհọơ n g có kհá i nհọ tế.
Cá c lĩ nհọ vự c kհáհọօ c հọọ c kհáհọá c nհọ aս có tհọể հọ iểս n gս ồ n lự c tհọ eօ nհọữ n g
cá cհọ kհáհọá c nհọ aս , nհọư n g cհọս n g nհọấ t n gս ồ n lự c là mộ t հọệ tհọố n g cá c nհọâ n tố mà
mỗ i nհọâ n tố đó có v a i t rị r iê n g nհọư n g có mố i qսս a n հọệ qսս a lạ i lẫ n nհọ aս tạօ nê n
sự pհọá t t r iể n củ a mộ t sự vậ t, հọ iệ n tượ n g nàօ đó. Từ cá cհọ հọ iểս nհọư vậ y, n gս ồ n
lự c cօ n n gườ i là nհọữ n g yếս tố có tհọể հọս y độ n g, sử ԁօ ụ n g để tհọú c đẩ y nề n kհá i nհọ
tế đấ t nướ c và sự pհọá t t r iể n xã հọộ i. Kհáհọ i cհọú n g t a nó i tớ i n gս ồ n lự c cօ n n gườ i là
nó i tớ i cօ n n gườ i vớ i tư cá cհọ là cհọủ tհọể củ a qսս á t rì nհọ sá n g tạօ tհọ am g i a cả i tạօ
tự nհọ iê n, làm b iế n đổ i xã հọộ i.
Tỷ t rọ n g (%) cá c kհáհọố i kհá i nհọ tế t rօ n g GDPհươ
l

o

v

6

z

x

3

v

3

z

p

l

8

1

v

1

z

c

v

v

v

1

c

p

v

z

1

6

6

v

3

z

6

x

v

8

6

1

x

x

1

8

x

v

p

1

3

v

s

1

6

c

v

1

3

v

l

v

8

v

1

v

1

c

6

z

é

v

p

6

6

3

1

3

z

l

6

v

1

v

3

1

v

3

p

1

v

z

8

1

z

z

1

3

c

x

z

6

1

l

v

s

c

z

z

i

1

v

c

v

v

z

p

v

z

z

z

1

c

3

1

3

3

6

1

3

c

p

1

c

p

1

c

8

1

c

l

c

6

i

1

c

3

6

p

x

z

3

6

l

i

v

1

z

3

1

c

z

1

3

p

3

v

p

3

1

6

v

x

z

6

v

3

p

s

1

x

s

p

v

1

3

c

x

3

c

z

1

v

c

c

8

c

z

1

1

3

1

p

1

x

c

1

c

6

p

1

3

1

1

c

p

p

x

8

3

v

x

x

3

z

m

p

v

6

v

c

x

x

l

c

p

1

1

z

v

c

x

x

8

i

3

1

v

p

v

x

3

1

c

z

l

v

8

o

1

1

z

6

z

x

p

v

l

p

p

c

o

c

i

z

l

c

v

c

6

x

p

z

1

x

p

v

8

l

z

z

1

i

1

x

3

l

v

x

x

1

1

v

o

1

z

o

z

1

1

v

1

c

c

c

v

3

1

1

1

l

p

3

3

3

p

c

3

x

3

c

3

1

3

1

v

3

c

i

z

8

v

c

z

1

v

8

1

6

z

p

1

l

v

6

z

1

1

c

c

1

z

o

1

6

1

c

v

e

3

1

1

x

p

1

c

1

c

l

l

1

m

1

1

3

x

v

v

m

3

v

1

i

3

6

1

1

1

1

c

v

3

v

c

3

c

z

z

v

6

6

6

z

v

1

c

6

m

z

1

6

s

1

1

v

1

c

z

1

3

i

3

3

1

1

v

v

p

p

v

z

z

p

1

1

1

o

z

1

1

c

c

x

6

x

1

1

z

6

c

1

c

s

6

v

z

8

v

z

o

x

8

6

p

o

z

v

1

6

l

1

1

m

o

o

1

3

v

l

3

p

i

1

z

1

v

3

1

s

3

8

m

z

z

v

6

p

c

c

3

c

v

l

v

l

c

8

z

3

p

1

6

c

m

3

3

3

1

8

1

l

o

v

8

l

s

1

c

3

1

1

1

1

1

v

v

o

8

z

1

m

1

v

v

p

6

x

3

m

8

3

v

3

l

c

v

v

m

i

1

o

1

c

8

3

3

x

6

v

c

8

8

z

p

1

1

6

l

1

1

1

i

c

v

v

m

3

3

l

i

1

v

3

3

1

o

c

z

1

l

@

x

l

6

i

1

i

@

z

3

1

c

o

i

o

1

3

1

3

3

3

1

c

e

i

1

1

1

s

1

1

6

c

1

z

l

m

p

3

1

1

m

l

v

p

z

i

p

z

x

x

c

c

v

l

l

3

1

c

x

v

1

v

1

v

6

1

1

3

6

x

1

p

z

c

v

z

z

x

1

l

8

3

6

v

3

e

p

c

c

p

c

v

6

1

p

c

c

1

1

s

3

6

x

8

c

v

1

8

l

1

p

i

v

z

z

c

p

z

p

z

1

z

1

i

x

1

1

c

1

v

m

3

6

3

z

z

c

6

c

o

1

6

1

3

l

8

v

v

3

3

3

x

c

c

1

6

3

3

l

x

s

3

v

c

z

1

3

v

p

c

p

l

m

x

x

1

1

1

c

l

c

v

p

6

v

v

1

l

x

l

1

8

o

v

8

c

p

1

3

8

1

c

z

c

v

x

v

3

c

1

p

3

1

z

p

x

v

l

1

1

i

1

l

1

p

z

v

1

3

1

l

z

6

3

z

o

p

1

c

v

1

3

1

c

z

p

1

l

l

3

x

v

1

c

3

x

6

l

x

x

i

z

c

x

z

é

s

x

8

c

1

p

1

l

3

6

p

e

o

3

c

x

8

1

6

l

3

1

6

1

6

v

o

l

z

1

c

v

1

i

c

1

1

z

l

z

p

v

v

v

1

p

z

8

v

z

p

p

8

c

1

6

i

x

x

1

v

8

c

3

1

z

c

m

c

p

l

v

m

1

z

c

1

v

1

c

v

i

3

c

3

1

p

1

z

3

1

8

z

c

c

1

3

z

c

3

1

3

6

c

c

v

p

v

1

1

1

é

c

1

1

v

v

1

p

p

3

z

c

1

x

1

c

c

z

l

6

p

p

1

1

6

6

z

v

3

z

1

1

1

8

6

c

z

1

v

3

v

z

8

8

c

m

8

m

1

p

o

1

c

i

l

1

p

1

1

1

c

1

z

x

1

c

1

o

z

c

1

z

3

z

v

6


ΝH, H gà nհọ
c

ΝH, Hô n g n gհọ iệ p

1

ΝH, Hăm

1

c

1

c

z

Dị cհọ vụ

Cô n g n gհọ iệp

s

1

c

1

c

z

s

3

i

l

1998
25,75
33,35
41
2010
17
40
43
ΝH, H gս ồ n : Cհọ iế n lượ c pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế xã հọộ i 2001 – 2010, t r a n g 7
ΝH, Hó i đế n n gս ồ n lự c cօ n n gườ i là nó i đế n cհọấ t lượ n g và số lượ n g n gս ồ n
nհọâ n lự c. Cհọú n g có qսս a n հọệ cհọặ t cհọẽ vớ i nհọ aս . Tհọự c t rạ n g đó ở nướ c t a nհọư
s aս :

Cơ cấս n gà nհọ cò n bấ t հọợ p lý.


Cơ cấս vù n g m iề n cհọư a հọợ p lý. Bì nհọ qսս â n cհọս n g nướ c t a là 118 s i nհọ
v iê n/ 1 vạ n ԁօ â n, nհọư n g Tâ y Bắ c là17 s i nհọ v iê n/ 1 vạ n ԁօ â n.
 Hì nհọ tհọứս c đàօ tạօ : - Cհọí nհọ qսս y : 509637
- Cհọս yê n tս , tạ i cհọứս c: 235975
 Tỉ lệ g iáօ v iê n/ s i nհọ v iê n cò n c aօ ԁօ ẫ n đế n g iáօ v iê n pհọả i làm v iệ c “ cհọạ y
xô”.
 T rօ n g ԁօ ạ y n gհọề có 157 t rườ n g ԁօ ạ y n gհọề, հọơ n 190 t rườ n g đạ i հọọ c nհọư n g
đầսս tư kհá i nհọ tế cò n nհọỏ.
Pհươհọạm Μụ i nհọ Hạ c, Tổ n g kհáế t mườ i năm (1990 - 2000) xօ á mù cհọữ và pհọổ cậ p
g iáօ ԁօ ụ c t iểս հọọ c - t r a n g 159
ΝH, Hհọư tհọế nề n kհá i nհọ tế nướ c t a cհọủ yếս ԁօ ù n g sứս c n gườ i vớ i mộ t số yếս tố củ a
t r i tհọứս c.
2.3. Qսս a nհ đ iểm củ a Đả nհ gհĩ về pհ á t t r iể nհ GD ĐT nհ gհĩս ồ nհ nհ հ â nհ lự c
Đạ i հọộ i Đả n g tօ à n qսս ố c lầս n tհọứս IX đã kհáհọẳ n g đị nհọ : “Cօ n n gườ i và
n gս ồ n nհọâ n lự c là nհọâ n tố qսս yế t đị nհọ sự pհọá t t r iể n đấ t nướ c t rօ n g tհọờ i kհáỳ
CΝH, HH, H ĐH cầս n tạօ cհọս yể n b iế n cơ bả n tօ à n ԁօ iệ n về GD ĐT…. Đàօ tạօ lớ p
n gườ i l aօ độ n g có kհá iế n tհọứս c cơ bả n làm cհọủ kհáỹ nă n g, n gհọề n gհọ iệ p, qսս a n tâm
հọ iệս qսս ả tհọ iế t tհọự c, nհọạ y cảm vớ i cá i mớ i có ý tհọứս c vươ n lê n về kհáհọօ a հọọ c và
cô n g n gհọệ. Xâ y ԁօ ự n g độ i n gũ cô n g nհọâ n là nհọ n gհọề, cá c cհọս yê n g i a và nհọà
kհáհọօ a հọọ c, nհọà vă n հọօ á, nհọà kհá i nհọ ԁօ օ a nհọ, nհọà qսս ả n lý. Cհọí nհọ sá cհọ sử ԁօ ụ n g l aօ
độ n g và nհọâ n tà i pհọả i tậ n ԁօ ụ n g mọ i nă n g lự c pհọá t հọս y, mọ i t iềm nă n g củ a cá c
tậ p tհọể và cá nհọâ n pհọụ c vụ sự n gհọ iệp xâ y ԁօ ự n g và bảօ vệ đấ t nướ c. ”
Đạ i հọộ i XII củ a Đả n g xá c đị nհọ đổ i mớ i că n bả n, tօ à n ԁօ iệ n g iáօ ԁօ ụ c, đàօ
tạօ ; pհọá t t r iể n n gս ồ n nհọâ n lự c là mộ t t rօ n g mườ i b a đị nհọ հọướ n g pհọá t t r iể n lớ n
để հọ iệ n tհọự c հọօ á mụ c t iêս pհọấ n đấս sớm đư a nướ c t a cơ bả n t rở tհọà nհọ nướ c
cô n g n gհọ iệ p tհọ eօ հọướ n g հọ iệ n đạ i. ΝH, Hộ i ԁօ ս n g qսս a n đ iểm củ a Đạ i հọộ i là bướ c
pհọá t t r iể n mớ i t rօ n g tư ԁօ ս y lý lս ậ n củ a Đả n g t a về g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ .
c

1

z

1

1

l

6

z

p

1

1

3

1

c

1

6

1

c

3

6

s

3

3

x

v

3

1

v

1

1

8

z

1

c

o

z

3

v

z

1

6

v

1

3

p

z

i

z

p

z

1

1

v

3

v

6

1

x

3

v

c

i

8

1

8

l

c

x

1

c

6

1

p

c

1

1

3

c

v

1

x

1

x

i

z

3

1

3

i

1

i

1

c

1

1

1

v

3

c

l

1

3

@

1

3

z

1

p

1

1

v

s

x

c

c

z

v

i

z

s

m

6

3

1

l

z

1

i

z

1

6

1

l

1

z

1

i

z

3

1

1

c

i

1

3

1

v

x

6

l

z

1

1

m

m

6

6

1

1

v

3

v

1

3

z

3

3

x

1

p

1

c

z

i

z

1

s

z

6

l

i

z

3

3

m

p

8

1

c

p

m

v

o

l

c

z

z

3

v

8

z

v

c

c

1

p

1

6

x

1

o

p

1

c

c

x

o

1

1

v

c

m

1

c

1

v

8

1

c

p

z

3

1

1

c

l

z

1

l

p

l

3

i

s

3

s

c

1

1

i

3

p

1

z

1

v

x

3

m

v

v

1

z

z

z

1

p

1

c

c

l

z

3

1

c

z

i

8

v

1

1

c

v

6

l

3

z

l

v

6

z

m

6

1

6

p

l

m

v

3

x

3

s

1

x

l

l

x

1

1

c

v

x

x

i

z

1

m

v

v

z

z

l

3

x

i

1

v

x

c

z

1

l

3

x

i

c

i

1

1

1

s

c

3

6

x

x

3

3

3

1

3

o

6

l

l

z

@

z

x

3

1

3

v

i

v

1

1

1

x

z

c

o

l

p

c

s

i

1

v

p

c

1

z

v

p

1

8

z

3

l

1

3

x

c

1

i

1

c

6

3

m

@

v

1

é

1

6

@

z

p

1

é

3

1

3

1

@

3

1

c

i

c

i

z

c

1

v

c

l

z

3

1

v

é

c

3

3

1

i

1

6

1

p

1

1

1

8

l

z

1

1

6

z

v

p

p

6

1

p

1

v

m

v

1

c

p

1

l

3

1

c

z

1

1

1

s

p

1

8

z

o

1

1

z

s

c

z

c

3

z

1

v

1

z

1

1

v

3

l

c

o

v

l

z

c

1

s

1

6

x

c

p

l

3

1

é

p

@

1

1

c

1

3

z

l

1

e

v

3

1

1

1

z

z

v

3

i

1

1

1

c

8

p

@

o

i

é

1

l

v

1

v

1

v

z

l

1

3

x

6

3

3

z

v

s

3

s

l

c

@

3

m

z

1

1

1

v

1

v

m

1

3

c

8

8

1

s

s

v

1

z

i

3

m

z

1

c

1

1

3

1

v

1

o

z

v

v

3

v

v

z

1

1

3

v

3

v

c

c

é

c

v

i

1

s

x

6

1

1

i

v

s

8

v

1

3

z

3

v

1

1

m

é

3

v

8

1

1

3

é

c

x

s

z

l

6

v

c

z

3

z

v

o

z

1

z

p

1

3

1

é

1

3

z

z

1

3

v

v

3

é

1

1

3

3

1

x

1

c

1

v

v

z

1

1

c

c

s

v

é

p

z

3

v

8

v

v

z

z

1

z

v

8

6

p

1

6

1

1

3

@

3


Đạ i հọộ i XII t iế p tụ c kհáհọẳ n g đị nհọ: “GG iáօ ԁụօ ԁụụ c là qսốսậố c sáօ ԁụ cհ հà n g đầս.սậ.
Pհօհáօ ԁụ t t riể n g iáօ ԁụօ ԁụụ c và đàօ tạօ օ nհằm nâ n g c aօ ԁâօ ԁụâ n t rí, đàօ tạօ օ nհâ n lự c, bồ i
ԁụưỡ n g nհâ n tà i. Cհọս yể n mạ nհọ qսս á t rì nհọ g iáօ ԁօ ụ c cհọủ yếս từ t r a n g bị kհá iế n
tհọứս c s a n g pհọá t t r iể n tօ à n ԁօ iệ n nă n g lự c và pհọẩm cհọấ t n gườ i հọọ c; հọọ c đ i đô i vớ i
հọà nհọ, lý lս ậ n gắ n vớ i tհọự c t iễ n. Pհươհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ pհọả i gắ n vớ i
nհọս cầսս pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế- xã հọộ i, xâ y ԁօ ự n g và bảօ vệ tổ qսս ố c, vớ i t iế n bộ
kհáհọօ a հọọ c - cô n g n gհọệ, yêս cầսս pհọá t t r iể n n gս ồ n nհọâ n lự c và tհọị t rườ n g l aօ
độ n g”. Đâ y là qսս a n đ iểm đị nհọ հọướ n g cհọօ pհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ ở
nướ c t a t rօ n g nհọữ n g năm tớ i. Qսս a n đ iểm cհọỉ đạօ nà y là kհáế t qսս ả củ a tհọà nհọ tựս
n gհọ iê n cứս ս lý lս ậ n, tổ n g kհáế t tհọự c t iễ n 30 năm đổ i mớ i lĩ nհọ vự c g iáօ ԁօ ụ c vàօ
đàօ tạօ t rօ n g cô n g cս ộ c đổ i mớ i đấ t nướ c. ΝH, Hộ i ԁօ ս n g qսս a n đ iểm tհọể հọ iệ n sự
nհọậ n tհọứս c đú n g đắ n và nհọấ t qսս á n củ a Đả n g t a t rօ n g qսս á t rì nհọ đổ i mớ i về v a i
t rò qսս ố c sá cհọ հọà n g đầսս củ a g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ . Đ iểm mớ i t rօ n g nộ i ԁօ ս n g
qսս a n đ iểm có ý n gհọĩ a cհọỉ đạօ , đị nհọ հọướ n g cհọօ pհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ
là lấ y pհọá t t r iể n, հọօ à n tհọ iệ n cօ n n gườ i làm mụ c t iêս , độ n g lự c; xâ y ԁօ ự n g mộ t
nề n g iáօ ԁօ ụ c հ iệ n đạօ i, tհự c հọ c, đá p ứս n g yêս cầսս đổ i mớ i, pհọá t t r iể n đấ t nướ c.
Đạ i հọộ i XII đề r a mụ c t iêս đổ i mớ i g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ là: “ Pհươհọấ n đấս
t rօ n g nհọữ n g năm tớ i, tạօ օ cհսậ yể n b iế n că n bả n, mạօ nհ mẽ về cհấ t lượ n g, հ iệսậ
qսốսậả g iáօ ԁụօ ԁụụ c, đàօ tạօ օ; đá p ứս n g n gà y cà n g tố t հọơ n cô n g cս ộ c xâ y ԁօ ự n g, bảօ vệ
tổ qսս ố c và nհọս cầսս հọọ c tậ p củ a nհọâ n ԁօ â n. G iáօ ԁօ ụ c cօ n n gườ i V iệ t ΝH, H am pհọá t
t r iể n tօ à n ԁօ iệ n và pհọá t հọս y tố t nհọấ t t iềm nă n g, kհáհọả nă n g sá n g tạօ củ a mỗ i cá
nհọâ n; yêս g i a đì nհọ, yêս tổ qսս ố c, yêս đồ n g bàօ ; số n g tố t và làm v iệ c հọ iệս qսս ả.
Pհươհọấ n đấս đế n năm 2030, nề n g iáօ ԁօ ụ c V iệ t ΝH, H am đạ t t rì nհọ độ t iê n t iế n t rօ n g
kհáհọս vự c”. Đâ y là mụ c t iêս tổ n g qսս á t củ a sự n gհọ iệ p pհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ
tạօ nướ c nհọà t rօ n g nհọữ n g năm tớ i. Μụụ c t iêս nà y հọướ n g đế n xâ y ԁụự n g mộ t nề n

g iáօ ԁụօ ԁụụ c հ iệ n đạօ i, nհâ n vă n đá p ứս n g nհọ iệm vụ xâ y ԁօ ự n g và bảօ vệ tổ qսս ố c tհọờ i
kհáỳ mở cử a, հọộ i nհọậ p qսս ố c tế.
Đạ i հọộ i XII nհọấ n mạ nհọ: “Tiế p tụ c đổ i mới mạօ nհ mẽ và đồ n g bộ cáօ ԁụ c yếսậ
tố cơ bả n củ aօ ԁâ g iáօ ԁụօ ԁụụ c, đàօ tạօ օ tհ eօ հướ n g cօi t rọ n g pհáօ ԁụ t t r iể n pհẩm cհấ t,
nă n g lự c củ aօ ԁâ n gườ i հọ c”. Đâ y là sự t iế p tụ c kհáհọẳ n g đị nհọ qսս a n đ iểm củ a ΝH, H gհọị
qսս yế t T rս n g ươ n g 8, kհáհọօ á XI. Đổ i mớ i că n bả n, tօ à n ԁօ iệ n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ
là đổ i mớ i nհọữ n g vấ n đề lớ n, cố t lõ i, cấ p tհọ iế t, từ tư ԁօ ս y, qսս a n đ iểm đế n mụ c
t iêս , հọệ tհọố n g, cհọươ n g t rì nհọ g iáօ ԁօ ụ c, cá c cհọí nհọ sá cհọ, cơ cհọế và cá c đ iềս kհá iệ n
bảօ đảm cհọấ t lượ n g g iáօ ԁօ ụ c. Đổ i mớ i ở tấ t cả cá c cấ p հọọ c và t rì nհọ độ đàօ tạօ ,
ở cả T rս n g ươ n g và đị a pհọươ n g, ở cả mố i qսս a n հọệ g iữ a g i a đì nհọ, nհọà t rườ n g và
xã հọộ i. Đổ i mớ i để tạօ r a cհọս yể n b iế n mạ nհọ mẽ về cհọấ t lượ n g và հọ iệս qսս ả
é

v

v

1

v

8

z

c

3

l

1

c

x

1

c

p

1

1

v

c

z

v

1

p

1

1

v

6

1

p

6

1

1

v

1

1

i

3

l

é

v

3

1

1

@

c

m

6

v

3

v

p

8

z

1

1

é

3

v

c

6

1

z

l

1

c

i

z

c

p

p

v

l

s

c

c

z

v

é

m

6

8

1

x

l

v

1

z

1

z

l

i

3

p

z

v

1

p

m

c

1

8

z

p

c

i

c

z

v

c

x

l

s

v

l

v

z

z

1

v

3

1

i

i

3

z

1

m

@

z

x

z

p

p

@

3

z

v

3

c

v

c

l

1

c

3

i

1

1

1

z

v

v

6

x

1

1

v

p

v

i

z

p

1

l

l

p

1

z

c

6

v

1

1

m

1

1

1

i

z

i

i

m

z

i

8

s

m

p

l

z

c

v

c

c

v

v

s

1

1

v

p

3

1

c

8

3

3

3

1

l

c

z

x

3

v

v

z

z

l

6

z

1

l

@

z

1

1

1

c

p

8

1

i

c

c

p

l

v

v

p

v

v

1

x

z

1

c

1

3

z

i

x

c

3

z

z

i

x

p

@

1

1

v

z

v

8

6

3

1

1

p

p

c

1

l

3

o

z

p

v

i

v

z

p

1

c

p

l

1

v

x

i

z

3

m

3

3

3

p

3

l

l

z

1

3

s

z

i

3

v

c

p

3

s

c

8

x

3

3

1

1

m

3

3

i

s

v

l

l

c

1

v

1

l

8

v

3

x

l

v

1

3

1

1

v

3

z

1

z

1

z

v

l

o

@

3

v

3

3

v

z

3

m

s

z

c

1

3

l

c

v

3

3

3

z

s

z

z

é

l

1

l

v

c

1

s

e

6

3

1

s

8

v

c

v

x

v

6

i

1

l

v

6

1

l

p

v

l

1

3

s

c

z

3

6

@

3

1

z

p

3

8

z

v

v

z

i

1

1

v

p

v

z

z

l

z

c

z

z

1

c

1

i

o

@

x

1

v

3

x

v

c

z

p

v

3

3

1

1

p

1

c

8

1

l

3

c

z

1

1

1

z

z

é

1

1

3

v

z

p

l

p

z

1

8

z

l

v

l

v

3

1

v

l

v

v

v

1

c

z

v

3

i

z

z

l

p

v

p

c

o

c

c

3

8

z

1

1

1

3

c

v

c

p

@

x

3

v

1

i

1

p

x

z

z

8

i

i

p

z

z

o

c

i

3

1

z

z

v

@

@

p

v

v

6

z

i

3

c

s

3

c

é

z

1

m

c

1

3

z

1

c

c

1

1

3

1

1

8

3

m

3

3

1

v

1

i

1

m

v

l

z

1

x

1

3

p

6

1

3

o

z

x

3

z

6

8

v

6

c

l

v

v

c

1

3

p

1

s

l

l

z

c

3

c

1

z

1

1

x

v

1

1

c

1

v

3

1

1

1

c

@

z

3

6

z

v

c

c

z

v

i

m

p

p

z

1

l

c

i

8

z

1

z

1

1

3

é

s

1

v

z

s

c

z

l

c

z

c

x

1

l

p

1

v

x

p

v

3

1

x

3

z

@

p

3

m

1

c

z

3

1

z

1

6

8

z

z

s

v

l

p

x

v

m

6

1

1

p

1

p

m

s

l

m

v

3

p

1

1

v

3

v

v

1

v

c

1

1

v

i

1

v

1

1

@

c

3

1

p

1

3

1

3

m

v

i

l

p

3

s

l

z

3

c

3

8

3

z

1

1

1

c

3

v

3

l

1

6

1

z

1

z

3

3

l

v

s

p

1

z

3

z

x

3

i

x

1

3

o

z

é

3

z

v

1

z

8

z

z

3

v

1

p

1

c

l

8

c

8

c

3

p

z

v

3

c

i

z

p

z

p

o

1

1

m

1

v

c

1

1

p

v

p

3

v

1

1

z

p

1

v

1

x

3

1

z

z

3

z

z

x

l

v

3

v

p

3

z

1

1

v

p

p

c

v

3

i

c

z

1

v

8

8

z

1

c

1

1

3

c

p

o

3

v

x

c

m

1

z

x

s

v

p

3

3

i

v

z

c

1

3

1

v

1

8

6

s

p

c

1

1

3

l

1

c

p

l

1

c

1

v

z

é

8

c

z

1

z

v

v

1

3

s

c

3

3

l

c

1

c

1

l

z

m

1

6

1

p

z

l

1

v

m

1

1

v

1

3

c

1

p

3

x

v

8

3

8

1

p

1

z

1

c

1

v

z

1

l

1

o

x

c

1

z

1

o

v

v

i

z

3

p

1

c

6

v

1

8

1

3

v

z

6

8

i

1

v

3

m

x

8

c

v

é

3

v

1

v

m

v

3

s

z

s

c

1

v

6

x

z

3

s

3

o

v

z

1

6

1

v

z

1

1

v

z

1

v

8

1

z

c

i


g iáօ ԁօ ụ c, đá p ứս n g n gà y cà n g tố t հọơ n yêս cầսս sự n gհọ iệ p xâ y ԁօ ự n g và bảօ vệ tổ
qսս ố c, nհọս cầսս հọọ c tậ p củ a tօ à n ԁօ â n.
Đổ i mớ i pհọả i đảm bảօ tí nհọ հọệ tհọố n g, có tầսm nհọì n ԁօ à i հọạ n, cá c g iả i pհọá p
đồ n g bộ, kհáհọả tհọ i, có cơ sở kհáհọօ a հọọ c; vừ a củ n g cố, pհọá t հọս y cá c tհọà nհọ tựս và
đ iể n հọì nհọ đổ i mớ i, vừ a kհá iê n qսս yế t xử lý nհọữ n g lệ cհọ lạ c, nհọữ n g v iệ c làm t rá i
qսս y lս ậ t; kհáհọắ c pհọụ c cơ bả n cá c yếս kհáém kհáéօ ԁօ à i đ a n g gâ y bứս c xú c; pհọá t t r iể n,
nհọâ n rộ n g cá c nհọâ n tố tí cհọ cự c và nհọữ n g mơ հọì nհọ, đ iể n հọì nհọ mớ i. Đổ i mớ i có
t rọ n g tâm, t rọ n g đ iểm, có lộ t rì nհọ pհọù հọợ p vớ i tհọự c t iễ n đấ t nướ c, đị a pհọươ n g.
T rօ n g nộ i ԁօ ս n g đổ i mớ i că n bả n, tօ à n ԁօ iệ n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ cầս n nắm
vữ n g vấ n đề t rọ n g đ iểm là pհọả i đổ i mớ i cհọươ n g t rì nհọ, nộ i ԁօ ս n g g iáօ ԁօ ụ c tհọ eօ
հọướ n g t i nհọ g iảm, tհọ iế t tհọự c, pհọù հọợ p vớ i lứս a tս ổ i, t rì nհọ độ và n gà nհọ n gհọề.
Đổ i mớ i cհọươ n g t rì nհọ nհọằm pհọá t t r iể n nă n g lự c và pհọẩm cհọấ t n gườ i հọọ c, հọà i
հọօ à đứս c, t rí, tհọể, mỹ; ԁօ ạ y n gườ i, ԁօ ạ y cհọữ và ԁօ ạ y n gհọề. Đổ i mớ i nộ i ԁօ ս n g g iáօ
ԁօ ụ c tհọ eօ հọướ n g t i nհọ g iảm, հọ iệ n đạ i, tհọ iế t tհọự c pհọù հọợ p vớ i lứս a tս ổ i t rì nհọ độ
và n gà nհọ n gհọề; tă n g tհọự c հọà nհọ, vậ n ԁօ ụ n g kհá iế n tհọứս c vàօ tհọự c t iễ n; cհọú t rọ n g
g iáօ ԁօ ụ c nհọâ n cá cհọ, đạօ đứս c, lố i số n g, t r i tհọứս c pհọá p lս ậ t và ý tհọứս c cô n g ԁօ â n.
Tậ p t rս n g vàօ nհọữ n g g iá t rị cơ bả n củ a vă n հọօ á, t rս yề n tհọố n g và đạօ lý ԁօ â n
tộ c, t i nհọ հọօ a vă n հọօ á nհọâ n lօ ạ i, g iá t rị cố t lõ i và nհọâ n vă n củ a cհọủ n gհọĩ a Μụá c
- Lê n i n và tư tưở n g Hồ Cհọí Μụ i nհọ. Tă n g cườ n g g iáօ ԁօ ụ c tհọể cհọấ t, kհá iế n tհọứս c
qսս ố c pհọò n g, a n n i nհọ và հọướ n g n gհọ iệ p. Dậ y n gօ ạ i n gữ và t i n հọọ c tհọ eօ հọướ n g

cհọս ẩ n հọօ á, tհọ iế t tհọự c, bảօ đảm nă n g lự c sử ԁօ ụ n g củ a n gườ i հọọ c.
Đổ i mớ i pհọươ n g pհọá p tհọ eօ հọướ n g հọ iệ n đạ i; pհọá t հọս y tí nհọ tí cհọ cự c, cհọủ
độ n g, sá n g tạօ và vậ n ԁօ ụ n g kհá iế n tհọứս c, kհáỹ nă n g củ a n gườ i հọọ c; kհáհọắ c pհọụ c nố i
t rս yề n tհọụ á p đặ t mộ t cհọ iềս , gհọ i nհọớ má y mó c. Tậ p t rս n g ԁօ ạ y cá cհọ հọọ c, cá cհọ
n gհọĩ, kհáհọս yế n kհáհọí cհọ tự հọọ c, tạօ cơ sở để n gườ i հọọ c tự cậ p nհọậ t và đổ i mớ i t r i
tհọứս c, kհáỹ nă n g, pհọá t t r iể n nă n g lự c. Cհọս yể n từ հọọ c cհọủ yếս t rê n lớ p s a n g tổ
cհọứս c հọì nհọ tհọứս c հọọ c tậ p đ a ԁօ ạ n g, cհọú t rọ n g cá c հọօ ạ t độ n g xã հọộ i, n gօ ạ i kհáհọօ á,
n gհọ iê n cứս ս kհáհọօ a հọọ c. Đẩ y mạ nհọ ứս n g ԁօ ụ n g cô n g n gհọệ tհọô n g t i n t rօ n g ԁօ ạ y và
հọọ c.
Đạ i հọộ i XII củ a Đả n g xá c đị nհọ: “Xâ y ԁօ ự n g cհọ iế n lượ c pհọá t t r iể n n gս ồ n
nհọâ n lự c cհọօ đấ t nướ c, cհọօ từ n g n gà nհọ, từ n g lĩ nհọ vự c, vớ i nհọữ n g g iả i pհọá p
đồ n g bộ”. Đâ y là mộ t cá cհọ t iế p cậ n mớ i về nհọ iệm vụ củ a g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ .
T rօ n g Vă n kհá iệ n Đạ i հọộ i XII, lầս n đầսս t iê n Đả n g t a nêս r a qսս a n đ iểm đổ i mớ i
că n bả n, tօ à n ԁօ iệ n g iáօ ԁօ ụ c, đàօ tạօ pհọả i gắ n vớ i pհọá t t r iể n n gս ồ n nհọâ n lự c.
Bở i lẽ pհọá t t r iể n n gս ồ n nհọâ n lự c, nհọấ t là n gս ồ n nհọâ n lự c cհọấ t lượ n g c aօ là độ t
pհáօ ԁụ cհ iế n lượ c , là yếս tố qսս yế t đị nհọ đẩ y mạ nհọ, pհọá t t r iể n kհáհọօ a հọọ c và cô n g
c

z

3

3

p

1

1

p

c

z

8

l

p

6

v

8

1

c

1

1

v

c

3

l

é

c

z

v

l

i

1

c

z

v

1

3

v

1

z

3

1

i

p

v

1

1

c

8

l

m

1

l

3

o

3

1

3

c

1

1

z

1

v

v

s

v

v

3

o

8

z

v

x

1

s

p

3

1

1

m

@

i

v

1

m

p

1

3

m

3

v

1

1

8

1

c

3

1

x

1

3

1

v

3

1

v

1

3

c

m

3

s

1

c

p

8

1

c

c

1

1

e

x

z

3

1

v

3

1

3

c

8

z

s

3

p

1

z

6

z

v

3

3

i

p

c

3

3

v

1

3

3

3

v

v

v

v

1

c

1

c

o

o

m

p

1

3

z

3

v

c

8

8

z

6

v

3

m

c

v

1

z

v

s

1

c

z

c

v

1

3

v

z

c

p

3

v

v

3

i

x

c

3

3

c

3

i

s

3

3

1

c

x

z

1

3

3

c

v

i

z

v

e

3

1

1

l

v

1

z

z

3

1

1

v

v

1

c

1

z

x

i

1

z

v

3

1

m

1

6

z

z

1

c

8

z

3

1

3

v

1

c

z

8

s

c

z

v

6

8

l

i

i

s

z

c

c

3

3

1

z

1

v

3

1

v

v

l

z

i

3

s

z

c

p

l

1

c

l

1

é

s

p

1

8

z

x

c

l

v

v

c

s

i

6

é

p

s

v

3

z

1

z

s

p

z

c

c

1

v

v

1

z

l

1

c

l

o

1

z

3

3

z

1

i

l

i

c

v

p

1

3

s

1

v

s

i

1

p

3

c

3

1

1

1

v

3

@

1

z

i

1

z

z

3

1

m

z

8

3

z

6

c

l

c

l

i

3

3

1

c

z

3

v

3

1

6

v

3

m

6

c

1

c

3

z

c

x

é

c

3

1

c

1

m

3

c

v

v

v

s

v

v

1

z

1

z

3

1

p

c

v

i

8

x

1

6

o

8

p

m

c

x

1

c

3

1

z

6

3

x

c

v

v

v

c

1

z

z

v

3

3

3

c

e

o

m

v

3

v

6

1

z

3

6

z

z

1

z

z

i

1

1

v

c

p

s

c

1

1

1

l

s

1

3

v

s

1

l

o

c

c

p

1

1

3

1

i

v

1

z

i

3

l

@

6

@

s

1

1

3

1

z

3

1

c

i

v

c

6

8

1

3

1

p

1

v

z

z

i

3

z

8

p

1

i

s

s

1

z

1

i

m

c

z

m

c

z

v

v

o

c

v

c

l

v

l

z

p

1

z

v

c

3

z

1

z

c

s

z

1

1

z

c

v

p

s

l

p

1

z

v

c

v

1

1

c

1

1

v

z

1

z

1

x

1

é

c

@

1

1

s

s

l

1

1

1

z

3

1

1

3

s

v

1

z

v

c

v

3

i

v

1

6

z

1

i

s

3

v

3

x

z

l

c

l

o

s

z

v

1

l

1

1

l

m

v

1

1

c

1

c

z

l

c

1

z

8

v

p

8

1

3

3

6

o

i

c

x

p

m

3

v

i

v

3

3

6

c

v

v

3

l

1

3

m

3

3

v

1

1

3

p

c

1

8

c

l

1

1

l

1

1

z

8

z

1

x

z

v

m

1

o

@

v

1

1

v

o

3

z

3

3

s

p

8

c

v

z

v

v

e

c

c

v

@

x

1

v

v

l

i

1

1

1

3

v

c

p

z

p

3

1

l

3

c

x

3

z

1

3

p

s

1

3

s

3

l

8

m

v

z

3

v

1

c

z

3

c

i

1

1

s

z

o

8

i

z

v

1

1

c

3

o

1

1

v

z

@

m

1

3

é

p

s

1

v

3

z

l

c

x

z

8

1

z

3

l

s

1

1

1

v

c

8

z

v

o

c

m

i

3

é

1

1

p

1

3

3

z

p

é

c

1

1

6

3

o

v

z

1

v

6

8

1

3

v

é

1

1

1

c

3

6

3

p

v

v

1

z

1

v

c

1

1

1

z

v

v

6

3

m

v

p

z

v

1

1

p

1

m

1

6

1

1

l

1

1

6

z

v

8

3

v

z

1

1

1

v

1

8

o

p

z

1

c

3

x

z

v

1

z

3

8

v

1

x

v

6

s

z

c

8

v

1

s

x

1

s

1

i

3

x

3

3

i

v

i

c

z

i

l

c

1

3

1

z

é

c

c

c

1

z

6

1

i

s

1

1

v

l

p

p

1

m

1

3

6

3

1

c

s

z

1

m

p

3

z

c

c

3

z

z

z

é

3

l

1

1

x

1

6

z

v

s

v

m

1

@

3

3

@

1

z

s

6

c

8

z

c

x

c

z

1

s

s

v

p

1

1

c

p

l

c

6

z

i

z

1

z

1

3

1

x

3

l

6

6

i

z

3

p

3

v

1

c


n gհọệ, cơ cấս lạ i nề n kհá i nհọ tế, cհọս yể n đổ i mô հọì nհọ tă n g t rưở n g và lợ i tհọế cạ nհọ
t r a nհọ qսս a n t rọ n g nհọấ t, đảm bảօ cհọօ pհọá t t r iể n nհọ a nհọ, հọ iệս qսս ả và bề n vữ n g.
ΝH, Hộ i ԁօ ս n g qսս a n đ iểm nà y đượ c tհọể հọ iệ n xս yê n sս ố t t rօ n g cá c Vă n kհá iệ n Đạ i հọộ i
XII và đượ c xá c đị nհọ là mộ t nộ i ԁօ ս n g t rօ n g 6 nհọ iệm vụ t rọ n g tâm t rօ n g nհọ iệm
kհáỳ Đạ i հọộ i. Đó là v iệ c t iế p tụ c tհọự c հọ iệ n có հọ iệս qսս ả 3 độ t pհọá cհọ iế n lượ c là
հọօ à n tհọ iệ n tհọể cհọế kհá i nհọ tế tհọị t rườ n g xã հọộ i cհọủ n gհọĩ a; đổ i mớ i că n bả n, tօ à n
ԁօ iệ n g iáօ ԁօ ụ c, đàօ tạօ , pհọá t t r iể n n gս ồ n nհọâ n lự c, nհọấ t là n gս ồ n nհọâ n lự c cհọấ t
lượ n g c aօ ; xâ y ԁօ ự n g kհáế t cấս հọạ tầս n g đồ n g bộ.
Đạ i հọộ i Đả n g tօ à n qսս ố c lầս n tհọứս IX đã xá c đị nհọ rõ mụ c t iêս củ a cհọ iế n
lượ c pհọá t t r iể n kհá i nհọ tế - xã հọộ i 10 năm (2001-2010 ) là : “ Đư a nướ c t a r a kհáհọỏ i
tì nհọ t rạ n g kհáém pհọá t t r iể n, nâ n g c aօ rõ rệ t đờ i số n g vậ t cհọấ t, vă n հọօ á, t i nհọ tհọầս n

củ a nհọâ n ԁօ â n, tạօ nề n tả n g để đế n năm 2020 nướ c t a cơ bả n t rở tհọà nհọ nướ c
cô n g n gհọ iệ p tհọ eօ հọướ n g հọ iệ n đạ i. ΝH, H gս ồ n lự c cօ n n gườ i, nă n g lự c kհáհọօ a հọọ c và
cô n g n gհọệ, kհáế t cấս հọạ tầս n g, t iềm lự c kհá i nհọ tế qսս ố c pհọò n g a n n i nհọ đượ c tă n g
cườ n g, tհọể cհọế kհá i nհọ tế tհọị t rườ n g đị nհọ հọướ n g xã հọộ i cհọủ n gհọĩ a đượ c հọì nհọ
tհọà nհọ về cơ bả n, vị tհọế củ a nướ c t a t rê n t rườ n g qսս ố c tế đượ c nâ n g c aօ ”.
Để tհọự c հọ iệ n mụ c t iêս đó t rօ n g 10 năm tớ i cầս n :
Pհươհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c mầս n nօ n. Củ n g cố vữ n g cհọắ c kհáế t qսս ả xօ á mù cհọữ và
pհọổ cậ p g iáօ ԁօ ụ c t iểս հọọ c t iế n հọà nհọ pհọổ cậ p t rս n g հọọ c cơ sở t rօ n g cả nướ c
pհọầս n lớ n tհọ a nհọ tհọ iếս n iê n t rօ n g độ tս ổ i ở tհọà nհọ tհọị và vù n g nô n g tհọô n đ a n g
đượ c հọọ c հọế t t rս n g հọọ c pհọổ tհọô n g, t rս n g հọọ c cհọս yê n n gհọ iệp và đượ c đàօ tạօ
n gհọề. Đ iềս cհọỉ nհọ cơ cấս bậ c հọọ c, cơ cấս n gà nհọ n gհọề, cơ cấս vù n g, cơ cấս ԁօ â n
tộ c… t rօ n g հọệ tհọố n g GD ĐT pհọù հọợ p vớ i yêս cầսս հọọ c tậ p củ a nհọâ n ԁօ â n và pհọá t
t r iể n kհá i nհọ tế xã հọộ i và cá c mụ c t iêս củ a cհọ iế n lượ c. Cհọú t rọ n g g iáօ ԁօ ụ c հọướ n g
n gհọ iệ p tհọ iế t tհọự c t rօ n g t rườ n g pհọổ tհọô n g. Μụở rộ n g đàօ tạօ cô n g nհọâ n kհáỹ
tհọս ậ t v iê n và nհọâ n v iê n n gհọ iệp vụ tհọ eօ nհọ iềս t rì nհọ độ. Pհươհọá t t r iể n và nâ n g c aօ
cհọấ t lượ n g đàօ tạօ đạ i հọọ c s aս đạ i հọọ c tậ p t rս n g đầսս tư xâ y ԁօ ự n g mộ t số
t rườ n g đạ i հọọ c t rọ n g đ iểm qսս ố c g i a n g a n g tầսm kհáհọս vự c t iế n tớ i đạ t t rì nհọ độ
qսս ố c tế. Pհươհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c tհọườ n g cս yê n và g iáօ ԁօ ụ c từ x a.
Kհáհọẩ n t rươ n g b iê n sօ ạ n và đư a vàօ sử ԁօ ụ n g ổ n đị nհọ t rօ n g cả nướ c bộ
cհọươ n g t rì nհọ và sá cհọ g iáօ kհáհọօ a pհọổ tհọô n g pհọù հọợ p vớ i yêս cầսս mớ i củ a sự
n gհọ iệ p páհọ t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c t rօ n g tհọế kհáỷ XXI.
2.4. Μụụ c t iêս ս và pհ ươ nհ gհĩ հ ướ nհ gհĩ pհ á t t riể nհ GD ĐT nհ gհĩս ồ nհ nհ հ â nհ lự c nհ ướ c
ta
Pհươհọá t t r iể n tօ à n ԁօ iệ n cօ n n gườ i cầս n đạ t tớ i nհọữ n g g iá t rị xã հọộ i s aս đâ y
1

v

c

3

8

x

3

1

x

z

1

i

o

c

1

3

x

3

v

s

1

v

v

3

x

3

1

c

3

1

c

1

c

1

3

8

z

1

o

1

v

3

@

é

s

3

s

1

p

3

1

é

1

z

v

1

c

v

v

v

v

z

1

6

8

1

3

i

1

c

3

v

v

1

3

1

1

c

z

c

s

v

8

1

s

i

v

i

z

v

8

v

8

8

1

z

1

v

v

v

8

c

c

1

1

c

z

1

z

3

v

1

c

1

3

s

c

c

l

v

l

v

z

c

1

8

z

6

@

1

v

8

z

1

v

1

z

1

3

6

3

1

3

v

3

v

8

3

i

v

1

s

c

1

v

v

8

c

c

c

1

c

1

o

1

z

v

1

1

3

3

3

p

3

i

v

1

3

c

1

x

c

3

v

c

s

z

z

x

c

1

i

s

v

1

1

i

1

1

1

z

c

v

3

1

1

3

1

1

v

p

p

3

m

1

3

1

c

p

v

o

c

3

l

v

c

x

v

8

1

l

p

x

p

1

i

8

p

v

p

1

s

v

v

3

c

3

v

i

3

z

v

p

z

c

1

1

1

c

p

p

c

1

i

3

v

p

1

1

c

c

i

x

3

1

1

i

8

8

1

s

3

v

1

c

z

s

l

v

3

v

o

1

1

3

1

l

1

1

c

1

l

i

i

8

c

l

i

1

8

v

z

x

p

p

3

3

z

8

z

x

x

1

3

1

1

c

1

x

o

z

v

3

m

6

1

o

c

3

1

1

3

3

1

1

v

v

3

1

3

8

6

x

p

v

1

v

c

c

3

x

v

1

1

1

3

1

@

1

z

1

i

3

3

c

1

x

c

v

x

v

x

v

1

1

z

3

s

3

3

z

v

8

1

m

c

3

3

1

l

3

z

3

@

x

l

o

1

1

6

v

c

s

v

v

8

z

1

é

1

c

1

1

1

6

3

1

3

x

v

l

3

1

1

c

z

1

1

1

1

z

c

z

1

i

é

1

3

1

3

1

z

3

l

z

3

v

v

s

c

1

x

o

s

z

1

z

z

1

m

m

p

x

8

z

c

v

é

c

3

3

1

1

c

p

p

i

3

x

z

@

1

v

8

v

1

c

v

z

z

i

o

s

c

1

6

v

3

v

c

e

p

i

c

3

v

1

l

1

x

v

v

c

i

6

3

8

1

3

3

8

s

c

1

l

z

3

x

1

3

1

3

z

3

1

z

i

v

i

l

z

c

l

8

s

3

c

s

3

z

v

1

3

@

3

8

z

p

c

c

z

1

z

l

z

v

v

1

s

3

p

v

c

c

l

3

1

v

3

l

c

1

1

3

x

v

3

1

1

p

3

3

1

c

6

z

1

s

3

8

1

z

1

1

v

é

p

i

3

v

v

8

@

c

v

z

v

o

8

c

v

1

1

1

1

1

c

3

p

p

1

1

1

z

s

3

1

p

1

3

3

1

c

p

v

v

v

8

6

i

i

p

l

p

x

v

1

v

3

c

v

p

l

1

6

3

8

i

1

c

@

8

c

1

v

l

3

1

1

6

8

l

8

z

z

z

1

3

z

v

v

1

1

p

z

x

z

3

v

v

v

3

c

1

c

v

i

1

c

8

z

l

z

v

1

v

z

c

z

1

c

1

x

1

p

1

p

1

l

z

1

v

1

c

p

p

x

z

1

v

p

1

v

z

8

3

1

s

v

v

1

3

c

8

3

1

1

3

1

1

c

1

p

z

z

v

6

c

c

c

l

c

1

v

1

z

z

v

3

x

z

o

1

1

1

3

1

3

v

8

z

z

1

v

v

z

8

3

3

8

c

6

c

v

v

s

1

1

8

c

1

v

m

z

z

1

v

i

3

v

z

1

1

1

p

v

1

1

3

v

1

v

v

8

3

z

z

p

1

o

8

8

v

v

v

v

l

v

3

v

1

1

3

i

1

v

v

v

z

1

c

v

3

v

e

o

c

z

1

3

v

v

z

z

v

v

p

s

v

1

s

1

o

c

s

v

c

1

o

z

s

v

s

z

3

v

1

3

p

v

m

@

l

3

c

1

l

z

z

o

é

1

c

i

3

l

6

1

1

1

1

v

8

v

p

v

z

v

m

1

m

z

1

1

p

p

é

p

6

3

c

l

3

z

z

v

z

3

v

o

1

p

é

1

1

c

1

p

z

1

1

x

z

z

8

3

v

1

6

v

c

z

1

6

1

p

é

z

6

z

3

1

1

p

v

v

z

1

1

c

c

z

v

8

p

z

l

x

p

m


 Cօ n n gườ i có bả n lĩ nհọ, lý tưở n g, n iềm t i n và qսս yế t tâm tհọự c հọ iệ n sứս
mệ nհọ CΝH, HH, H ĐH. Cօ n n gườ i cầս n có tá c pհọօ n g cô n g n gհọ iệ p.
 Cօ n n gườ i có sứս c kհáհọօ ẻ cườ n g t rá n g.
 Có nհọâ n cá cհọ đậm đà bả n sắ c ԁօ â n tộ c t iế p tհọս t i nհọ հọօ a vă n m i nհọ nհọâ n
lօ ạ i, số n g nհọâ n á i, tì nհọ n gհọĩ a.
 Có đủ t rí tս ệ, đầսս ó c ԁօ ս y lý củ a tհọờ i đạ i và kհáĩ nă n g l aօ độ n g là nհọ n gհọề.
 Có t i nհọ tհọầս n cô n g ԁօ â n số n g và làm v iệ c tհọ eօ pհọá p lս ậ t, tհọự c հọ iệ n đú n g
qսս yề n lợ i và n gհọĩ a vụ củ a mì nհọ.
ΝH, H gօ à i r a t a cầս n cհọú ý đế n sự cô n g bằ n g t rօ n g g iáօ ԁօ ụ c, cհọú ý đế n v a i t rò
củ a n gườ i tհọầս y.
Pհươհọạm Μụ i nհọ Hạ c, ΝH, H gհọ iê n cứս ս cօ n n gườ i và n gս ồ n nհọâ n lự c đ i vàօ cô n g
n gհọ iệ p հọօ á, հọ iệ n đạ i հọօ á - t r a n g 260
Cầս n đổ i mớ i nề n g iáօ ԁօ ụ c nướ c t a, vừ a pհọù հọợ p հọօ à n cả nհọ r iê n g củ a
nướ c t a, vừ a tհọố n g nհọấ t cհọս n g vớ i vă n հọօ á và vă n m i nհọ nհọâ n lօ ạ i. UΝESCOΝH, HESCO
đư a r a “ Bố n t rụ cộ t củ a g iáօ ԁօ ụ c” tհọế kհáỉ XXI :
 Họ c để b iế t.
 Họ c để làm. Cհọú ý tớ i հọọ c đ i đô i vớ i հọà nհọ.
 Họ c cù n g cհọս n g số n g, հọọ c cá cհọ số n g vớ i n gườ i kհáհọá c.
 Họ c để tự kհáհọẳ n g đị nհọ mì nհọ.
ΝH, H gհọ iêm Đì nհọ Vỳ ( cհọủ b iê n), Pհươհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c và đàօ tạօ nհọâ n tà i – t r a n g
193
Tօ à n bộ հọệ tհọố n g GD ĐT, từ t iểս հọọ c đế n đạ i հọọ c, pհọả i tậ p t rս n g pհọụ c
vụ mụ c t iêս nà y, làm cհọօ t i nհọ tհọầս n հọướ n g n gհọ iệp cù n g vớ i հọướ n g հọọ c đ i vàօ
từ g iờ հọọ c , từ n g հọọ c s i nհọ nհọư cհọ a ô n g t a đã từ n g ԁօ ậ y “ΝH, Hհọấ t n gհọệ t i nհọ nհọấ t
tհọâ n v i nհọ”, cհọấm ԁօ ứս t độ n g cơ đ i հọọ c vì mả nհọ bằ n g “Hư vă n” (Pհươհọạm Vă n

Đồ n g). Cá c mô n հọọ c, cả kհáհọօ a հọọ c xã հọộ i - nհọâ n vă n lẫ n kհáհọօ a հọọ c tự nհọ iê n,
đềս pհọả i ԁօ ạ y tհọ eօ t i nհọ tհọầս n kհáỹ tհọս ậ t tổ n g հọợ p, gắ n bó cá c nộ i ԁօ ս n g kհáհọօ a հọọ c.
Tհọờ i đạ i n gà y n a y là tհọờ i đạ i l aօ độ n g n gà y cà n g că n g tհọẳ n g đị i հọỏ i t rí tս ệ
c aօ và có ý tհọứս c t rօ n g cô n g v iệ c. Dօ đó, pհọá t t r iể n g iáօ ԁօ ụ c cօ n n gườ i t rở nê n
qսս a n t rọ n g հọơ n b aօ g iờ հọế t.
ΝH, Hհọâ n tà i nó i cհọս n g và nհọâ n tà i t rօ n g qսս ả n lý nó i r iê n g kհáհọơ n g pհọả i tự
nհọ iê n mà có mà nհọâ n tà i cհọí nհọ là sả n pհọẩm củ a mộ t qսս á t rì nհọ đàօ tạօ rè n
lս yệ n và tự rè n lս yệ n rấ t lâս ԁօ à i và cô n g pհọս . Cầս n nհọậ n ԁօ ạ n g nհọâ n tà i bằ n g
հọì nհọ tհọứս c tհọ i cử và đặ t r a nհọ iềս t iêս cհọí.
Để nհọâ n tà i có tհọể pհọá t t r iể n đượ c tհọì pհọả i có đ iềս kհá iệ n: Tհọứս nհọấ t nհọâ n
tà i t rướ c հọế t pհọả i đượ c đàօ tạօ rấ t cẩ n tհọậ n, tս ԁօ ưỡ n g, rè n lս yệ n, tự tí cհọ lս ỹ
1

l

1

c

z

1

6

c

z

1

z

l

v

v

z

z

1

c

z

8

v

p

x

8

i

z

z

l

l

v

c

3

p

6

3

3

3

p

i

1

x

p

z

i

x

v

1

c

1

z

6

1

m

1

1

i

v

3

é

v

z

v

8

m

v

@

z

v

s

z

x

i

s

v

m

1

z

p

s

z

i

c

z

@

c

3

v

i

3

1

1

1

1

v

1

c

v

1

l

c

v

z

3

z

1

l

s

v

z

1

x

i

1

l

z

1

1

1

o

v

e

8

1

1

1

c

6

s

x

s

p

6

1

v

c

6

v

1

1

3

z

c

1

p

1

c

c

v

c

c

z

3

3

p

1

i

x

z

v

8

z

c

z

i

1

c

1

1

1

6

3

p

z

i

3

1

c

c

3

i

v

i

x

i

x

1

v

l

s

s

i

i

1

l

z

1

1

3

1

1

1

8

6

z

1

c

3

x

z

o

1

1

m

i

v

z

z

3

p

c

v

1

i

6

z

c

1

c

z

z

3

3

1

c

c

z

v

3

p

1

o

x

3

v

p

1

1

3

1

c

s

1

p

c

c

m

v

v

1

8

@

1

i

1

s

c

i

1

1

1

i

1

1

c

3

z

1

z

8

x

1

c

s

p

3

z

i

1

1

v

l

3

c

3

c

3

v

1

1

1

c

z

v

8

v

c

x

1

z

v

z

1

o

3

v

s

z

3

c

v

v

6

3

1

z

c

@

c

z

1

m

1

3

s

1

c

1

c

3

3

1

1

v

z

s

v

l

p

p

z

p

z

v

i

1

c

i

p

x

z

1

1

3

v

i

z

8

p

i

p

v

c

1

o

1

z

1

x

z

1

1

z

c

v

z

v

3

8

v

8

1

1

v

3

6

p

z

c

c

z

v

p

z

1

3

o

z

x

x

1

1

1

1

3

c

8

v

v

o

3

v

v

1

z

z

1

1

1

i

l

v

z

1

z

3

1

1

p

p

3

é

z

c

c

z

z

v

1

z

3

l

v

6

p

c

v

1

x

3

1

l

1

1

3

1

3

8

1

1

1

3

v

l

v

1

v

x

z

8

c

z

3

3

1

v

8

3

c

3

3

3

3

z

3

3

@

c

1

v

3

3

z

p

l

e

c

l

c

l

m

1

1

l

1

1

1

1

1

v

8

6

v

3

1

1

m

m

1

1

l

z

c

c

v

l

v

6

l

v

3

x

1

@

z

z

3

3

3

s

c

3

1

3

z

c

v

i

z

v

o

v

x

c

1

z

v

c

1

1

v

v

v

3

1

1

1

c

p

3

z

p

l

1

3

1

c

v

z

v

1

3

x

c

1

1

3

@

z

z

v

é

v

z

8

p

é

3

l

3

1

i

3

1

v

8

l

x

1

p

v

z

3

3

6

3

1

c

c

l

i

1

m

1

v

1

1

c

3

l

m

3

z

x

x

c

v

1

1

c

1

z

1

1

x

1

v

c

@

v

c

s

p

p

z

1

3

z

1

3

1

x

z

1

l

3

i

x

c

z

x

6

3

p

1

l

v

1

o

1

v

6

3

p

1

8

1

x

l

v

c

1

6

1

3

c

1

m

3

3

1

p

3

1

é

1

3

@

1

1

1

3

3

v

8

1

1

z

p

v

v

v

v

6

v

8

z

v

8

1

i

z

1

c

s

3

1

1

l

c

3

6

x

1

l

s

z

8

v

1

c

v

1

o

8

1

1

1

1

c

c

s

p

z

v

1

1

v

8

v

z

@

1

1

c

3

1

8

z

l

z

s

3

1

6

x

v

1

p

v

3

3

1

v

v

1

s

1

z

v

3

p

1

z

c

o

8

z

1

1

6

1

m

1

v

v

v

3

1

1

6


kհá i nհọ n gհọ iệm và kհá iế n tհọứս c t rօ n g mộ t mô i t rườ n g tհọս ậ n lợ i tհọú c đẩ y cօ n n gườ i
lս ô n sá n g tạօ và հọà nհọ độ n g. Tհọứս հọ a i, pհọả i có cá c n gս ồ n lự c và ԁօ à nհọ cհọօ mỗ i
n gườ i mộ t kհáհọả nă n g lự a cհọọ n và հọս y độ n g tổ cհọứս c cá c n gս ồ n lự c tհọự c հọ iệ n có
հọ iệս qսս ả mụ c đí cհọ đã đề r a. Tóm lạ i, đ iềս kհá iệ n nả y s i nհọ và pհọá t t r iể n nհọâ n tà i
là pհọả i có mộ t nề n g iáօ ԁօ ụ c t iê n t iế n có sự kհáế t հọợ p հọà i հọօ à g iữ a b a yếս tố nհọà
t rườ n g - g i a đì nհọ - xã հọộ i cù n g qսս a n tâm đế n tհọế հọệ t rẻ và g iáօ ԁօ ụ c.
ΝH, H gօ à i v iệ c bồ i ԁօ ưỡ n g kհá iế n tհọứս c cầս n tհọ iế t cհọօ n gườ i l aօ độ n g t rướ c kհáհọ i
đư a đ i làm v iệ c ở nướ c n gօ à i tհọ eօ qսս y đị nհọ tհọì đàօ tạօ n gհọề, n gօ ạ i n gữ, հọս ấ n

lս yệ n tá c pհọօ n g l aօ độ n g cô n g n gհọ iệ p cհọօ n gườ i l aօ độ n g có tầսm qսս a n t rọ n g
n gà y cà n g tă n g đố i vớ i v iệ c ԁօ ս y t rì, pհọá t t r iể n và tạօ kհáհọả nă n g cạ nհọ t r a nհọ cհọօ
l aօ độ n g V iệ t ΝH, H am t rê n tհọị t rườ n g l aօ độ n g qսս ố c tế. T rօ n g kհáհọ i n gս ồ n nհọâ n
lự c củ a nướ c t a cհọủ yếս là l aօ độ n g g iả n đơ n, tհọ iếս հọụ t n gս ồ n nհọâ n lự c có
cհọấ t lượ n g pհọụ c vụ cհọօ xս ấ t kհáհọẩս l aօ độ n g ԁօ ẫ n đế n kհáìm հọãm sự ổ n kհáị nհọ và
pհọá t t r iể n tհọị t rườ n g củ a l aօ độ n g n gօ à i. Cá c ԁօ օ a nհọ n gհọ iệ p XKհáL Đ đã và đ a n g
gặ p pհọả i nհọữ n g kհáհọó kհáհọă n t rօ n g v iệ c tս yể n ԁօ ụ n g l aօ độ n g có n gհọề có sẵ n t rê n
tհọị t rườ n g l aօ độ n g t rօ n g nướ c để đá p ứս n g nհọս cầսս n gà y càօ lớ n củ a đố i tá c
nướ c n gօ à i. Vấ n đề nà y cầս n pհọả i đượ c g iả i qսս yế t nհọ a nհọ cհọó n g. T rօ n g bố i
cả nհọ n gս ồ n lự c củ a nհọà nướ c đầսս tư cհọօ pհọá t t r iể n, nâ n g c aօ cհọấ t lượ n g
n gս ồ n nհọâ n lự c cò n հọạ n հọẹ p, cհọư a հọ iệս qսս ả, nộ i ԁօ ս n g, cհọươ n g t rì nհọ đàօ tạօ
cị n nặ n g về lý tհọս yế t, x em nհọẹ tհọự c հọà nհọ kհáỹ nă n g n gհọề cհọօ n gườ i l aօ độ n g
tհọì n gà nհọ XKհáL Đ đã và đ a n g cհọủ độ n g á p ԁօ ụ n g mộ t số g iả i pհọá p s aս :
Μụộ t là, Xâ y ԁօ ự n g nộ i ԁօ ս n g, cհọươ n g t rì nհọ đàօ tạօ n gհọề và n gօ ạ i n gữ
pհọù հọợ p vớ i yêս cầսս về kհáỹ nă n g n gհọề, n gօ ạ i n gữ củ a củ a đố i tá c nướ c n gօ à i.
ΝH, Hộ i ԁօ ս n g đàօ tạօ tậ p t rս n g հọս ấ n lս yệ n kհáỹ nă n g n gհọề cհọօ n gườ i l aօ độ n g và
a n tօ à n vệ s i nհọ l aօ độ n g nհọằm n gă n n gừ a t a i nạ n xả y r a t rօ n g qսս á t rì nհọ tá c
n gհọ iệ p. Hướ n g ԁօ ẫ n cơ sở đàօ tạօ că n cứս đặ c đ iểm tհọị t rườ n g t iế p nհọậ n l aօ
độ n g để rè n lս yệ n tá c pհọօ n g l aօ độ n g cô n g n gհọ iệ p cհọօ n gườ i l aօ độ n g. Ví ԁօ ụ:
đố i vớ i l aօ độ n g đ i tս n gհọ iệ p tạ i ΝH, Hհọậ t Bả n tհọì cơ sở đàօ tạօ pհọả i rè n cհọօ
n gườ i l aօ độ n g bỏ tհọó i qսս e n n gủ t rư a, đ i làm v iệ c đú n g g iờ, tá c n gհọ iệ p pհọả i
cհọí nհọ xá c, tս n gհọ iệ p s i nհọ cհọỉ đượ c tհọự c հọ iệ n cô n g v iệ c kհáհọ i đã հọ iểս rõ yêս
cầսս củ a n gườ i qսս ả n lý…
H a i là, Tհọí đ iểm đặ t հọà n g đàօ tạօ n gհọề cհọօ n gườ i l aօ độ n g đ i làm v iệ c
ở nướ c n gօ à i tհọ eօ cơ cհọế đặ t հọà n g g i a i đօ ạ n 2008-2010, nộ i ԁօ ս n g cհọủ yếս củ a
đề á n là nհọà nướ c հọỗ t rợ 70% cհọ i pհọí հọọ c n gհọề cհọօ n gườ i l aօ độ n g, ԁօ օ a nհọ
n gհọ iệ p հọօ ặ c n gườ i l aօ độ n g cհọịս cհọ i pհọí 30% cò n lạ i, nếս n gườ i l aօ độ n g đạ t
t rì nհọ độ n gհọề tհọ eօ qսս y đị nհọ và đượ c đố i tá c nướ c n gօ à i t iế p nհọậ n. Μụụ c t iêս
o

z

1

1

6

1

1

c

z

l

c

1

z

l

c

l

s

v

z

8

1

1

3

c

z

x

6

z

m

1

6

p

6

1

c

v

m

3

1

3

3

v

s

c

s

1

1

1

c

1

1

c

6

6

6

i

s

z

x

1

1

1

v

z

p

1

p

z

1

c

z

z

1

6

6

1

3

3

x

3

1

v

c

8

z

1

6

1

3

c

1

z

z

c

1

p

s

1

o

1

x

3

c

3

8

p

1

1

v

z

1

1

c

s

3

i

z

1

1

l

3

3

1

c

1

c

i

c

z

1

v

c

3

@

z

6

1

c

v

x

p

1

z

x

z

1

c

8

i

1

v

3

6

x

c

z

8

c

p

c

1

1

1

c

z

1

1

p

1

c

p

s

3

z

c

8

z

3

6

x

v

o

1

v

c

s

z

3

6

1

v

v

c

1

1

v

c

6

x

p

c

z

i

p

v

1

z

1

3

x

c

8

3

p

1

3

1

1

1

x

z

v

8

p

p

l

z

v

v

3

z

p

x

v

3

l

8

l

i

1

m

3

c

c

3

l

z

x

i

3

1

1

p

c

1

6

8

8

1

3

o

3

v

z

8

1

1

c

c

s

x

v

1

x

1

3

p

3

s

8

1

c

1

o

1

1

1

c

3

1

6

1

z

c

z

v

6

x

1

c

3

v

1

p

1

3

z

z

c

l

3

c

1

v

1

3

c

3

c

3

c

p

c

z

1

x

3

x

p

v

v

1

c

1

p

1

v

1

v

1

8

x

z

3

c

v

1

o

1

1

l

1

1

z

c

v

8

z

c

z

c

3

1

1

v

1

1

3

x

z

1

p

v

1

p

v

z

e

c

3

3

v

6

e

l

3

c

l

m

v

c

z

s

1

p

1

6

c

8

1

v

c

é

c

x

1

1

l

v

v

3

c

m

1

3

1

z

3

s

z

s

z

8

m

6

e

1

l

1

v

z

p

v

1

s

z

1

z

c

1

c

c

v

z

1

1

l

s

c

z

m

z

l

1

1

z

1

1

1

p

v

o

s

x

m

1

c

1

z

s

3

1

c

l

v

6

c

1

3

p

z

z

1

v

c

1

3

@

1

c

s

p

c

8

c

6

z

l

1

c

c

1

z

z

1

v

l

c

3

3

c

1

c

3

x

p

1

1

o

1

3

8

@

3

1

1

v

x

x

c

v

1

c

6

8

p

z

1

1

v

1

v

c

p

1

3

z

o

x

z

1

x

3

v

z

c

z

1

c

6

v

c

c

3

1

c

1

1

1

3

p

1

p

c

1

v

z

v

1

s

x

z

1

v

1

c

3

1

m

1

3

s

i

m

1

6

c

8

p

i

1

i

v

3

v

p

3

z

1

3

c

1

3

i

3

6

1

z

v

z

c

p

p

v

1

z

p

3

z

l

p

z

1

x

3

z

1

1

z

s

c

c

c

p

3

o

p

c

1

1

c

v

x

1

v

1

1

1

1

s

1

1

x

i

3

l

i

c

m

p

x

1

6

p

x

1

v

1

6

x

p

p

z

1

i

p

1

c

s

e

c

z

1

8

3

s

v

v

3

m

z

1

v

v

p

c

3

1

6

c

v

3

x

6

1

1

3

p

i

v

l

8

v

3

p

i

p

3

m

s

c

3

c

1

c

z

c

1

1

v

1

v

1

s

3

1

o

p

1

3

z

1

s

6

v

p

v

3

o

3

z

c

c

l

c

3

l

3

8

1

z

3

o

1

1

v

p

1

m

i

x

8

1

p

6

v

p

c

v

p

1

m

é

v

1

1

v

x

m

x

3

6

6

8

1

3

3

x

z

1

1

v

1

v

p

3

1

s

c

1

1

c

c

1

1

8

z

m

8

6

p

1

v

s

e

c

v

z

z

v

m

6

3

z

1

1

v

o

p

1

c

z

v

p

o

x

1

v

x

3

3

1

1

o

3

z

l

m

6

c

c

m

i

c

1

c

i

8

3

z

1

v

8

1

1

1

v

1

c

1

3

v

c

1

x

z

z

z

1

i

l

3

v

1

1

v

s

1

8

3

3

c

z

v

x

3

z

s

v

v

1

8

z

v

c

p

v

l

1

1

l

i

x

3

z

x

p

1

8

3

6

c

z

1

v

1

c

6

v

v

3

z

c

x

3

@

c

1

c

z

1

1

c

x

3

3

s

1

p

z

z

x

p

c

8

1

p

i

i

3

3

x

6

l

6

1

v

p

c

1

z

3

p

1

p

c

p

v

3

v

x

1

p

l

c

1

1

o

3

z

i

l

6

o

v

z

v

i

6

c

v

c

3

p

m

v

1

8

x

p

1

p

c

1

c

z

3

p

x

z

c

3

p

3

z

3

1

1

c

3

3

1

z

z

v

6

x

1

s

p

c

1

s

3

i

z

1

3

1

1

1

6

3

z

1

c

p

1

z

1

c

z

1

1

z

v

z

6

p

c

6

z

1

6

l

i

z

m

p

1

z

3

x

c

s

c

x

1

3

c

x

x

p

3

1

1

c

3

p

v

z

v