Tư tưởng về chuyên chính vô sản trong tác phẩm “Nhà nước và cách mạng” và ý nghĩa của nó với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam

TIỂU LUẬN

MÔN: GIỚI THIỆU CÁC TÁC PHẨM MÁC LÊNINI THIỆU CÁC TÁC PHẨM MÁC LÊNINU CÁC TÁC PHẨM MÁC LÊNINC TÁC TÁC PHẨM MÁC LÊNINC PHẨM MÁC LÊNINM MÁC TÁC PHẨM MÁC LÊNINC LÊNIN
– HỒ CHÍ MINH VỀ CHÍNH TRỊ

Đề tài:
Tư tưởng về chun chính vơ sản trong tác phẩm
“Nhà nước và cách mạng” và ý nghĩa của nó với việc
xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam

Hà Nội - 2023


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
NỘI DUNG CHÍNH.................................................................................................3
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM “NHÀ NƯỚC VÀ
CÁCH MẠNG”........................................................................................................3
1.1. Tiểu sử của V.I. Lênin.........................................................................................3
1.2. Khái quát về tác phẩm “Nhà nước và cách mạng”.............................................5
CHƯƠNG 2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG VỀ CHUYÊN CHÍNH VÔ SẢN
TRONG TÁC PHẨM “NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG”................................10
2.1. Khái niệm chun chính vơ sản........................................................................10
2.2. Nguồn gốc của chun chính vơ sản.................................................................11
2.3. Tính tất yếu của chun chính vơ sản...............................................................13
2.4. Bản chất của chun chính vơ sản....................................................................14
2.5. Chức năng của chun chính vơ sản.................................................................16
2.6. Mối quan hệ của chun chính vô sản và dân chủ xã hội chủ nghĩa................18
CHƯƠNG 3. Ý NGHĨA TƯ TƯỞNG VỀ CHUN CHÍNH VƠ SẢN VỚI
VIỆC XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở
NƯỚC TA HIỆN NAY..........................................................................................21

3.1. Bản chất, đặc trưng của nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam.........................21
3.2. Chức năng nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam.............................................22
3.3. Một số thành tựu xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa ở nước ta từ năm 1945
đến nay.....................................................................................................................25
KẾT LUẬN.............................................................................................................29
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................30


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong suốt nhiều thế kỷ, các nhà tư tưởng tiến bộ của xã hội lồi người đã
gắng sức một cách khó nhọc nhằm giải quyết vấn đề thủ tiêu sự bất bình đẳng trong
xã hội. Đến những năm đầu thế kỷ XIX, từ những thành tựu khoa học của nhân
loại, từ thực tiễn đấu tranh của giai cấp công nhân, Mác - Ăngghen mới tìm thấy
chìa khố để mở cánh cửa giải phóng con người là giai cấp cơng nhân phải giành
lấy chính quyền, xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Nhưng nó vẫn ở một góc độ,
khía cạnh nhất định và chưa được hồn thiện. Nó chỉ được hồn thiện và trớ thành
thực tiễn khi V.I.Lênin xây dựng những hệ thống quan điểm, tư tưởng về nhà nước
xã hội chủ nghĩa và xây dựng nhà nước đó, đưa nó trở thành thực tiễn ở nước Nga Xơviết. Đây chính là cơng lao to lớn, vĩ đại của Lênin.
Ngày nay, trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng
xã hội chủ nghĩa, Đảng ta đã lãnh đạo giai cấp công nhân và nhân dân cả nước tiếp
tục làm nên những kỳ tích mới. Trong sự nghiệp xây dựng nhà nước xã hội chủ
nghĩa thì cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước ngày càng trở nên quan trọng và
có ý nghĩa quyết định tới sự thành công và chiểu hướng phát triển của đất nước. Do
vậy, vấn đề nhà nước xã hội chủ nghĩa và xây dựng nhà nước đó được đặt ra một
cách cấp thiết cần phải được nghiên cứu cả về lý luận và thực tiễn.
Xuất phát từ lí do đó, em đã t phát từ lí do đó, em đã lí do đó, em đã ó, em đó, em đã ã lựa chọn đề tài: “a chọn đề tài: “n đó, em đã ề tài: “ tài: “i: “Tư tưởng về chun chính
vơ sản trong tác phẩm “Nhà nước và cách mạng” và ý nghĩa của nó với việc xây

dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu làm sáng tỏ
thêm cho mình.
2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Trong hệ thống các tác phẩm đồ sộ của V.I.Lênin để lại cho chúng ta thì đã có
rất nhiều tác phẩm đề cập đến nhiều vấn đề cơ bản về xây dựng một xã hội tốt đẹp,
đặc biệt là vấn đề xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Đây là một vấn đề lớn
nhưng với điều kiện và thời gian và tài liệu hạn hẹp cùng với vấn đề mang tính lịch
sử sâu sắc. Nên trong phạm vi của tiểu luận, em tập trung vào nghiên cứu tư tưởng


2
về chun chính vơ sản được Lênin trình bày trong tác phẩm “Nhà nước và cách
mạng” và ý nghĩa của nó với việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt
Nam.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu, làm rõ những nội dung tư tưởng
về nhà nước xã hội chủ nghĩa, tư tưởng về chun chính vơ sản được Lênin trình
bày trong tác phẩm “Nhà nước và cách mạng” và sự vận dụng tư tưởng đó của
Đảng ta trong quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Để đạt được mục đích đó, tiểu luận phải có những nhiệm vụ làm rõ những vấn
đề sau:
- Lý luận chung về nhà nước và nhà nước chun chính vơ sản của chủ nghĩa
Mác-Lênin
- Ý nghĩa của tư tưởng chuyên chính vơ sản và sự vận dụng của Đảng ta trong
quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử đồng thời
kết hợp sử dụng: logic-lịch sử, phân tích, so sánh, tổng hợp, nghiên cứu tài liệu…
5. Kết cấu tiểu luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liêu tham khảo, tiểu luận có nội

dung chính gồm 3 phần:
Chương 1. Khái quát về tác giả, tác phẩm “Nhà nước và cách mạng”
Chương 2. Nội dung tư tưởng về chun chính vơ sản trong tác phẩm “Nhà
nước và cách mạng”
Chương 3. Ý nghĩa của tư tưởng chun chính vơ sản với việc xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

NỘI DUNG CHÍNH


3
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
“NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG”
1.1. Tiểu sử của V.I. Lênin
V.I. Lê-nin (1870-1924), tên thật là Vladimir Ilits Ulianov (Le-nin), các bí
danh đã dùng là V. Ilin, K. Tulin, Karpov và những bí danh khác.
Năm 1887 V.I. Lê-nin tốt nghiệp xuất sắc bậc Trung học được nhận Huy
chương vàng. Sau khi tốt nghiệp khoa luật V.I. Lê-nin làm trợ lý luật sư ở Samara.
Tham gia phái cách mạng trong thời gian học đại học. Sau đó bị bắt và đi đày vào
cuối năm 1887. Năm 1888 trở lại trường nhưng không học mà tham gia vào phái
Macxit bắt đầu nghiên cứu tư bản và tiếp tục học luật tại Xanh Petecbua tốt nghiệp
loại xuất sắc.
Năm 1892, Lenin thành lập nhóm Macxit đầu tiên và chuyển hẳn tới Xanh
Petecbua ở. Nam 1895, ông bị bắt và bị lưu đày. Năm 1900, thời hạn lưu đày của
V.I. Lê-nin kết thúc. Người lại tập hợp những người Mác- xít cách mạng thành lập
đảng. Chính quyền Nga hồng cấm V.I. Lê-nin sống ở Thủ đơ và các thành phố
lớn, V.I. Lê-nin phải ra nước ngoài (1900), cùng với Plekhanov lập ra tờ báo Tia
lửa. Năm 1903, tại Luân- đôn tiến hành Đại hội lần thứ II Đảng cơng nhân xã hội
dân chủ Nga. Nhóm số đơng ủng hộ V.I. Lê-nin gọi là những người Bolshevik,
nhóm số ít chủ trương thành lập đảng đấu tranh theo kiểu Nghị viện gọi là những

người menshevik.
Tháng Tư 1905, tại Đại hội lần thứ III ĐCNXHDC Nga, V.I. Lê-nin được bầu
là chủ tịch Đại hội. Tháng Mười Một 1905, V.I. Lê-nin bí mật trở về Peteburg để
lãnh đạo cách mạng Nga. Tháng Chạp 1907, V.I. Lê-nin sống ở nước ngoài tiếp tục
đấu tranh bảo vệ và củng cố đảng hoạt động bí mật. Tháng Sáu 1912 từ Paris
chuyển về Krakov lãnh đạo tờ Pravda (Sự thật). Ngày 16 tháng Tư V.I. Lê-nin đến
Petrograd để trình bày Luận cương Tháng Tư thực chất là một văn kiện mang tính
cương lĩnh đề ra đường lối giành chiến thắng cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa


4
với khẩu hiệu Tồn bộ chính quyền về tay các Xơ Viết! Hội nghị lần thứ VII tồn
Nga (Tháng TƯ 1917) của ĐCNXHDC Nga đã nhất trí thơng qua đường lối do V.I.
Lê-nin đề ra. Đầu tháng Tám 1917 Đại hội lần thứ VI ĐCNXHDC Nga họp bán
công khai ở Petrograd, V.I. Lê-nin tuy không tham dự nhưng vẫn lãnh đạo Đại hội
tiến hành và thông qua đường lối phải khởi nghĩa vũ trang giành lấy chính quyền.
Trong thời gian này, V.I. Lê-nin viết xong cuốn Nhà nước và cách mạng đề ra
nhiệm vụ cho giai cấp vô sản phải giành lấy chính quyền bằng con đường đấu tranh
vũ trang Đầu Tháng Mười 1917,
Tối ngày 6 Tháng Mười Một 1917, V.I. Lê-nin đến Cung điện Smolnưi trực
tiếp chỉ đạo cuộc khởi nghĩa. Đến rạng sáng ngày 7 Tháng Mười một 1917 , toàn
thành phố Petersbuorg nằm trong tay những người khởi nghĩa, và đến đêm ngày 7
Tháng Mười Một 1917, Cách mạng Tháng Mười Nga đã tồn thắng. Chính quyền
đã về tay nhân dân. Nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới do Đảng của giai
cấp vô sản lãnh đạo đã ra đời. Tại Đại hội các Xô Viết toàn Nga lần thứ II V.I. Lênin được bầu là Chủ tịch Hội đồng các Uỷ viên nhân dân. Ngày 11 Tháng Ba 1918
V.I. Lê-nin cùng với Trung ương Đảng và Chính phủ Xơ Viết trở về Mát xcơ va,
V.I. Lê-nin đã có cơng lao to lớn trong việc lãnh đạo cuộc đấu tranh của nhân dân
lao động nước Nga Xô Viết chống sự can thiệp quân sự của nước ngoài và lực
lượng phản cách mạng trong nước; trong việc lãnh đạo quá trình cải tạo xã hội chủ
nghĩa ở nước Nga. V.I. Lê-nin thi hành chính sách đối ngoại Xơ Viết, đề ra những

ngun tắc cùng tồn tại hồ bình giữa các quốc gia có chế độ xã hội khác nhau.
Ngày 30 Tháng Tám 1918, V.I. Lê-nin bị ám sát và bị thương nặng, nhưng sau
đó ít lâu sức khoẻ hồi phục, V.I. Lê-nin là người sáng lập Quốc tế Cộng sản (1919).
Tháng Ba năm 1919, Đại hội lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Nga đã thông qua
Cương lĩnh mới của Đảng, V.I. Lê-nin được bầu là chủ tịch Uỷ ban soạn thảo
Cương lĩnh. Thời gian này, V.I. Lê-nin soạn thảo xong kế hoạch xây dựng chủ
nghĩa xã hội là người sáng lập ra Kế hoạch điện khí hóa tồn Nga (GOELRO),
người đề ra chính sách kinh tế (NEP). Năm 1921 chính sách NEP của V.I. Lê-nin


5
được thông qua tại Đại hội lần thứ X Đảng Cộng sản Nga. Năm 1922 V.I. Lê-nin
ốm nặng. Ngày 21 tháng 4 năm 1924 ,V.I.Lênin qua đời tại làng Gorki, Maxcơva.
1.2. Khái quát về tác phẩm “Nhà nước và cách mạng”
1.2.1. Hồn cảnh ra đời của tác phẩm
Lênin có nhiều tác phẩm phát triển học thuyết về nhà nước của Mác như: Tai
họa sắp đến và những phương pháp ngăn ngừa tai họa đó; Những người Bơnsêvích
sẽ giữ được chính quyền hay khơng?; Nhiệm vụ trước mắt của chính quyền Xô
viết; cách mạng vô sản và tên phản bội Causky; Bàn về Nhà nước, Kinh tế chính trị
trong thời kỳ chun chính vơ sản; Thà ít mà tốt; nhưng tác phẩm Nhà nước và
cách mạng là tác phẩm chủ yếu nhất, tiêu biểu nhất. Đây là toàn bộ lý luận về nhà
nước, những quan điểm về một Nhà nước kiểu mới - Nhà nước vô sản đầu tiên trên
thế giới của Lênin.
Tác phẩm này được viết ra trong hoàn cảnh trước ngày nổ ra Cách mạng
Tháng Mười (từ tháng 7 đến tháng 8 năm 1917). Để tránh sự bắt bớ của Chính phủ
lâm thời lúc bấy giờ, Lênin phải ẩn náu trong nhà một người cơng nhân ở ga
Rađơlít trên biên giới Nga - Phần Lan, về sau lại ẩn náu trong túp lều tranh phía sau
hồ Rađơlít để hoạt động và viết tác phẩm này.
Sống trong hồn cảnh bí mật, Lênin không một phút nào ngừng hoạt động
cách mạng, Người vẫn giữ mối liên hệ với Trung ương Đảng. Thời gian ở đây,

Lênin viết thêm 60 bài báo, sách và thư từ. Trong số đó có tác phẩm Nhà nước và
cách mạng nổi tiếng, nó được viết ra như có sự hối thúc của thời cuộc, như dành
riêng cho giai cấp cơng nhân để giành lấy chính quyền.
Trong tác phẩm này, Lênin không những đã khôi phục được quan điểm của
Mác và Ăngghen về nhà nước mà còn phát triển một bước học thuyết của chủ nghĩa
Mác về nhà nước và chun chính vơ sản. Sau đó khơng lâu, Lênin có ý muốn viết
tiếp phần thứ hai của tác phẩm này - một bài tổng kết những kinh nghiệm của cuộc
Cách mạng Nga năm 1905 và năm 1917; tổng hợp lại những kinh nghiệm mới của
chính quyền Xơ viết để tiếp tục phát huy và làm phong phú thêm học thuyết về nhà


6
nước của mình. Rất tiếc, Lênin chưa kịp làm cơng việc đó thì Người đã từ trần. Đây
là một thiệt thòi lớn cho nhân loại, cho những nước đi theo con đường của Lênin.
Vì sao trong hồn cảnh căng thẳng như vậy mà Lênin vẫn quyết định viết tác
phẩm Nhà nước và cách mạng?
Có ba lý do:
Một là, trong lời tựa lần xuất bản thứ nhất tác phẩm này, Lênin cũng đã chỉ rõ:
“Hiện nay, vấn đề nhà nước có một ý nghĩa quan trọng đặc biệt về phương diện lý
luận cũng như về phương diện chính trị - thực tiễn”.
Theo Lênin, vấn đề Nhà nước bao giờ cũng là vấn đề cơ bản của mọi cuộc
cách mạng. Đúng như Mác đã tổng kết cuộc cách mạng Pháp 1848 - 1851 trong tác
phẩm Ngày mười tám tháng Sương mù của Lui Bơnapác đã viết: Các chính Đảng
lần lượt nối gót nhau đấu tranh giành chính quyền, đều coi việc đoạt lấy tòa lâu đài
Nhà nước đồ sộ kia là chiến lợi phẩm chủ yếu của kẻ chiến thắng.
- Khi giai cấp vơ sản giành được chính quyền thì sức mạnh của đảng được
thực hiện thông qua nhà nước, đảng sẽ lãnh đạo được tồn xã hội.
- Lênin dự đốn được cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga nhất
định sẽ thành cơng, chính quyền Xơ viết sẽ về tay công nông. Để giúp giai cấp vô
sản hiểu về nhà nước, biết cách quản lý nhà nước của mình, Người viết tác phẩm

Nhà nước và cách mạng.
Hai là, trong thời điểm này (1917), chủ nghĩa tư bản đã phát triển đến giai
đoạn đế quốc chủ nghĩa - chủ nghĩa tư bản phân chia thị trường, xâm chiếm lãnh
thổ thuộc địa và chính chủ nghĩa đế quốc đã làm cho mâu thuẫn của chủ nghĩa tư
bản căng thẳng và sâu sắc cực độ. Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) nổ ra
hòng phân chia thế giới và dập tắt phong trào cách mạng của công nhân các nước,
nhưng kết quả thì ngược lại. Cuộc chiến tranh này đã tập trung tất cả mâu thuẫn của
chủ nghĩa tư bản đã làm tăng nhanh và sâu sắc thêm quá trình biến chủ nghĩa tư bản
tự do cạnh tranh (chủ nghĩa tư bản lũng đoạn) thành chủ nghĩa tư bản lũng đoạn


7
nhà nước (chủ nghĩa đế quốc). Đồng thời đẩy nhanh thêm những tai họa chưa từng
có và làm tăng thêm tinh thần cách mạng của nhân dân.
Kết quả là đẩy cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản thêm nhanh và
thuận lợi:
- Phong trào cách mạng vô sản thế giới phát triển rầm rộ.
- Thời cơ giai cấp vơ sản giành lấy chính quyền từ tay giai cấp tư sản đã chín
muồi.
- Vấn đề giai cấp vơ sản và quan hệ đối với nhà nước được đặt ra.
- Việc giai cấp vô sản trực tiếp tổ chức vũ trang và cuộc cách mạng vơ sản
giành chính quyền bằng bạo lực đã trở thành vấn đề hành động thực tế trước mắt.
Lênin khẳng định: Chủ nghĩa đế quốc là đêm trước của cách mạng vơ sản. Vì
vậy, vấn đề nhà nước được đặt ra một cách cấp bách. Tác phẩm Nhà nước và cách
mạng chính là sự chuẩn bị lý luận về nhà nước và cách mạng cho giai cấp vơ sản
giành chính quyền và nắm lấy chính quyền, là cương lĩnh xây dựng nhà nước của
giai cấp vô sản, vũ trang về mặt lý luận cho giai cấp vô sản và quần chúng cách
mạng Nga, làm cho những hoạt động khởi nghĩa vũ trang có sự chỉ đạo lý luận
mácxít.
Ba là, viết Nhà nước và cách mạng, Lênin muốn đập tan luận điệu của bọn cơ

hội ở Quốc tế II (điển hình là Bécstanh và Causky), mưu toan chống lại những
nguyên lý về nhà nước của Mác, chống lại việc xây dựng phương pháp cách mạng
để thay thế nhà nước tư sản bằng nhà nước vô sản. Bọn cơ hội, xét lại ở Quốc tế II
ra sức bảo vệ lý luận phát triển, bảo vệ hịa bình để chuyển từ chủ nghĩa tư bản
thành chủ nghĩa xã hội. Cịn bọn vơ chính phủ thì tìm cách chống lại bất kỳ một
nhà nước nào, kể cả nhà nước chuyên chính vơ sản.
Trước tình hình đó, Lênin cho rằng, nếu không đấu tranh kiên quyết chống
những thiên biến cơ hội chủ nghĩa về vấn đề nhà nước thì khơng thể đấu tranh giải
phóng quần chúng cần lao khỏi ảnh hưởng của giai cấp tư sản nói chung. Những ý
tưởng đó đã thúc giục Người bắt tay viết Nhà nước và cách mạng.


8
Vì sao Lênin lấy tên tác phẩm là Nhà nước và cách mạng?
Tên tác phẩm Nhà nước và cách mạng nói lên rằng, để có một nhà nước vơ
sản - nhà nước kiểu mới, nhà nước của giai cấp công nhân và nhân dân lao động do
họ làm chủ - thì chỉ có một con đường là dùng bạo lực cách mạng, mọi phương
pháp khác đều là cải lương cơ hội.
Vấn đề nhà nước của Lênin gắn liền với phương pháp bạo lực cách mạng.
1.2.2. Kết cấu và nội dung cơ bản của tác phẩm
Tác phẩm Nhà nước và cách mạng chia làm 6 chương, nội dung rất phong
phú, được trình bày một cách hệ thống và sâu sắc.
Trong tác phẩm gồm có 6 chương, chương thứ 7 Lênin mới viết bản thảo với
tựa đề "Kinh nghiệm của cuộc cách mạng Nga 1905 - 1907" và trong lời cho xuất
bản lần thứ nhất Lênin đã nói rõ lý dolý do khơng hồn thành dự định này là do
phải tập trung vào việc lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng giành chính quyền hồi đêm
trước của cuộc cách mạng tháng 10 Nga. Nhưng chính Lênin bình luận rằng như
thế chỉ có thể là đáng mừng thơi vì làm ra "kinh nghiệm của cách mạng" vẫn thích
thú hơn và bổ ích hơn là viết về kinh nghiệm đó .
Nội dung chủ yếu của tác phẩm thể hiện tập trung trong 6 chương với 25 tiết.

Về mặt kết cấu, đây là một tác phẩm có kết cấu hồn chỉnh, độc lập.
Chương I, Lênin tập trung phân tích về xã hội có giai cấp và Nhà nước. Đây là
chương quan trọng thể hiện một cách đầy đủ lý luận của chủ nghĩa Mác - Lêninvề
Nhà nước, ở chương này, Lênin đã trình bày và phân tích rất sâu sắc những nguyên
lý căn bản của chủ nghĩa Mác về nguồn gốc, bản chất, đặc trưng của Nhà nước.
Ba chương tiếp theo của tác phẩm tập trung bàn về Nhà nước và cách mạng từ
kinh nghiệm đấu tranh cách mạng những năm 1848 - 1851 (Chương II), kinh
nghiệm Cơng xã Pari 1817 (Chương III), những giải thích của Ăngghen (Chương
IV), ở những chương này, bằng phương pháp lịch sử và phân tíc lịch sử Lênin đã
chỉ rõ cách thức mà Mác và Ăngghen tổng hợp kinh nghiệm của các cuộc cách


9
mạng trong những năm 1848 - 1851, đặc biệt làCông xã Pari để từ đó phát triển
những tư tưởng của hai ơng về Nhà nước, về chun chính vơ sản.
Chương V - Lênin tập trung phân tích những cơ sở kinh tế của Nhà nước tự
tiêu vong. Lý luận về chun chính vơ sản, về hai giai đoạn của hình thái kinh tế
cộng sản chủ nghĩa cũng được Lênin phân tích rất cụ thể và sâu sắc ở chương này.
Vì vậy, đây cũng là chương quan trọng chứa đựng nhiều luận điểm cơ bản và mẫu
mực.
Chương VI - Lênin đã vạch rõ bọn theo chủ nghĩa cơ hội đã tầm thường hóa
chủ nghĩa Mácnhư thế nào qua những cuộc luận chiến của chính các đại biểu, phe
phái này với nhau. Luận điểm của Plê-kha-nốp chống bọn vơ Chính phủ, luận điểm
của Cau-xky chống bọn cơ hội chủ nghĩa và luận chiến của Cau-xky chống Pan-nêcúc.
 


10
CHƯƠNG 2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG VỀ CHUN CHÍNH VƠ SẢN
TRONG TÁC PHẨM “NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG”

2.1. Khái niệm chun chính vơ sản
Khi nghiên cứu về nguồn gốc của Nhà nước, các nhà kinh điển của chủ nghĩa
Mác-Lênin đã chỉ ra rằng: Nhà nước không phải là hiện tượng vĩnh cửu, bất biến.
Nhà nước là một phạm trù lịch sử có q trình phát sinh, phát triển và tiêu vong.
Nhà nước chỉ xuất hiện khi xã hội loài phát triển đến một mức độ nhất định và tiêu
vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại của nó mất đi. Cũng theo quan
điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin thì chế độ cộng sản nguyên thuỷ là hình thái kinh
tế - xã hội đầu tiên của xã hội lồi người, trong đó khơng tồn tại giai cấp chính vì
vậy Nhà nước chưa xuất hiện. Nhưng chính những ngun nhân làm xuất hiện Nhà
nước lại bắt nguồn từ xã hội đó. Cho nên, việc nghiên cứu về xã hội cộng sản
nguyên thủy sẽ là cơ sở để giải thích ngun nhân làm xuất hiện Nhà nước.
Chun chính vơ sản là nội dung cơ bản của cách mạng vô sản, học thuyết
chun chính vơ sản là học thuyết chủ yếu của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thừa nhận
hay không thừa nhận chun chính vơ sản là ranh giới phân biệt giữa chú nghĩa
Mác - Lênin với chủ nghĩa cơ hội tả hoặc hữu.
Lênin đã kế thừa và phát triển một cách xuất sắc học thuyết của Mác Ăngghen về chuyên chính vơ sản. Nhà nước và cách mạng là tác phẩm thể hiện
xuất sắc về học thuyết này.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa (chun chính vơ sản) là Nhà nước “thể hiện lợi
ích và ý chí của tồn thể nhân dân và là công cụ xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Nhà
nước đã ra đời do việc xã hội phân hoá thành các giai cấp và do giai cấp thống trị
cần khuất phục quần chúng nhân dân. Nó là sản phẩm và là biểu hiện của những
mâu thuẫn giai cấp khơng thể điều hồ được. Chức năng cơ bản của Nhà nước đó
trước đây là trấn áp và hiện nay ở các nước tư bản chủ nghĩa vẫn là đàn áp. Trong
tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, bộ máy Nhà nước bóc lột bị phá hủy và thay


11
thế bởi Nhà nước chun chính vơ sản. Nhà nước toàn dân ra đời trong giai đoạn
chủ nghĩa xã hội phát triển và đóng vai trị kế tục Nhà nước chun chính vơ sản
sau khi Nhà nước này đã hồn thành những nhiệm vụ lịch sử của mình và xã hội đã

bước vào xây dựng chủ nghĩa cộng sản”
2.2. Nguồn gốc của chun chính vơ sản
Học thuyết chun chính vơ sản của chủ nghĩa Mác có một lịch sử lâu dài và
phong phú. Từ 1848, trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, Mác – Ăngghen nêu
rõ tư tưởng của chuyên chính vơ sản là: Giai cấp vơ sản phải giành quyền thống trị
và chính trị . Sau khi trải qua cách mạng Pháp 1848 - 185l, Mác rút ra kết luận quan
trọng là: nếu không dùng bạo lực đập tan bộ máy nhà nước của giai cấp tư sản thì
cách mạng vơ sản khơng thể thắng lợi, chính quyền của giai cấp vô sản cũng không
thể dựng lên được. Sau Công xã Pari 1871, Mác đặt ra vấn đề là: giai cấp vô sản
sau khi đập tan bộ máy nhà nước tư sản, thì thay vào bằng hình thức nhà nước nào?
Năm 1875, trong tác phẩm Phê phán Cương lĩnh Gơta, đã trình bày rõ một số
vấn đề hết sức quan trọng về nhà nước và chun chính vơ sản trong thời kỳ quá độ
từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản.
Đến thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng vơ sản thì học thuyết chun
chính vơ sản của chủ nghĩa Mác đã bước sang một giai đoạn mới, Lênin không
những khôi phục học thuyết của Mác - Ăngghen, đập tan mọi sự xuyên tạc của mọi
chủ nghĩa cơ hội đối với học thuyết này đồng thời phát triển nó, đề ra và giải quyết
một số vấn đề mới quan trọng.
Trong bức thư gửi Vâyđơmaye ngày 5 tháng 3 năm 1852, Mác cho rằng, điều
mới mẻ mà Mác đã làm và đã chứng minh là:
- Sự tồn tại của giai cấp chỉ gắn liền với những giai đoạn lịch sử nhất định của
sự phát triển sản xuất.
- Đấu tranh giai cấp tất nhiên đưa đến chuyên chính vơ sản.
- Bản thân sự chun chính chỉ là bước quá độ tiến lên xóa bỏ mọi giai cấp và
tiến lên một xã hội khơng có giai cấp.


12
Đối với luận điểm này, trong Nhà nước và cách mạng, Lênin trình bày rằng:
“kẻ nào chỉ thừa nhận có đấu tranh giai cấp khơng thơi, thì kẻ đó vẫn chưa phải là

một người mácxít, chỉ người nào mở rộng việc thừa nhận đấu tranh giai cấp đến
việc thừa nhận chun chính vơ sản thì mới là người mácxít.”
Lênin đấu tranh kiên quyết chống chủ nghĩa cơ hội tả và hữu xun tạc chủ
nghĩa Mác về chun chính vơ sản.
Lênin trình bày sự tất yếu và thực chất của chuyên chính vơ sản, phát triển và
làm phong phú thêm ngun lý đó bằng những kinh nghiệm cách mạng mới:
- Phát triển thêm một bước về tính chất của chuyên chính vơ sản: Chun
chính vơ sản là cơng cụ của cách mạng vô sản, là sự thống trị của giai cấp vô sản
đối với giai cấp tư sản. Khối công - nông dưới sự lãnh đạo của giai cấp vô sản là
một chính quyền mà nó khơng chia sẻ cho ai hết và trực tiếp dựa vào lực lượng vũ
trang của quần chúng.
- Phát triển tư tưởng về đội tiên phong của giai cấp vơ sản tức là chính đảng
của giai cấp vô sản: Đảng của giai cấp vô sản là lực lượng lãnh đạo của chun
chính vơ sản lên chun chính vơ sản tức là nhà nước của giai cấp vơ sản cần phải
có đảng lãnh đạo, đó là một trong những tư tưởng cơ bản của tác phẩm Nhà nước
và cách mạng.
Lênin chỉ rõ rằng: “Trong cuộc đấu tranh cho chun chính vơ sản và xây
dựng chủ nghĩa xã hội, cần phải làm cho đảng có đủ sức làm thầy, làm người dẫn
đường, làm lãnh tụ của tất cả những người lao động và những người bị bóc lột. Nếu
khơng có đảng lãnh đạo, thì giai cấp vơ sản và tất cả nhân dân lao động không thể
lật đổ giai cấp tư sản, không thể giành được thắng lợi của cách mạng xã hội chủ
nghĩa, không thể xây dựng được chủ nghĩa xã hội.”
2.3. Tính tất yếu của chuyên chính vơ sản
Trên cơ sở tổng kết những thực tiễn đấu tranh cách mạng và những phát hiện
khoa học mới về quy luật phát triển khách quan của xã hội, các nhà kinh điển của


13
chủ nghĩa Mác- Lenin đã dựa vào một lý thuyết khoa học về xã hội xã hội chủ
nghĩa với lý tưởng dân chủ, công bằng và n hân đạo, chỉ ra con đường và các biện

pháp để tạo lập xã hội đó. Theo các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác- Lenin, nhà
nước chun chính vơ sản là kiểu nhà nước cuối cùng trong lịch sử xã hội loài
người. sự ra đời, tồn tại và phát triển của nhà nước xã hội chủ nghĩa là tất yếu phát
triển khách quan, phù hợp với quy luật vận động và phát triển của xã hội. sự ra đời
của nhà nước xã hội chủ nghĩa bắt nguồn từ tiền đề kinh tế, chính trị - xã hội đã
phát sinh trong lòng xã hội tư bản chủ nghĩa.
- Những tiền đề kinh tế: Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở thời kì đầu của
sự phát triển tư bản chủ nghĩa là quan hệ sản xuất tiến bộ so với quan hệ sản xuất
phong kiến, đã tạo ra điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của lực lượng sản xuất.
nhưng do quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa chủ yếu dựa trên chế độ sở hữu tư
nhân về tư liệu sản xuất và bóc lột giá trị thằng dư nên khi chủ nghĩa tư bản phát
triển đến giai đoạn chủ nghĩa đế quốc thì những quan hệ sản xuất đó đã trở nên mâu
thuẫn, khơng cịn phù hợp với lực lượng sản xuất đã phát triển đến một trình độ xã
hội hóa cao hơn. Mâu thuẫn giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất ngày càng
trở nên gay gắt và khơng thể điều hịa được, địi hỏi phải có một lực lượng sản xuất
mới phù hợp đó chính là kiểu quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa dựa trên chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất. cuộc cách mạng nhằm cải biến quan hệ sản xuất tư
bản chủ nghĩa tất yếu sé dẫn đến sự thay đổi sự thay thế kiểu nhà nước tư bản bằng
kiểu nhà nước xã hội chủ nghĩa
- Những tiền đề chính trị - xã hội: Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã quyết
định bản chất và đặc điểm của nhà nước tư sản. đến giai đoạn đế quốc chủ nghĩa đã
xuất hiện chủ nghĩa tư bản lũng đoạn nhà nước; nhà nước trở thành công cụ trong
tay giới tư bản độc quyền. chính vì vậy bản chất của chế độ tư sản ngày càng biến
đổi rõ rệt, nhà nước tư sản ngày càng sử dụng nhiều hơn những phương pháp phản
dân chủ, quan liêu và độc tài nhưng được che đậy dưới hình thức dân chủ. Điều đó


14
càng làm cho mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và vô sản trở nên gay gắt, tạo tiền đề
cho cách mạng nổ ra.

Mặt khác, nền sản xuất tư bản chủ nghĩa đã tạo ra những điều kiện thuận lợi
cho giai cấp vô sản ngày càng phát triển nhanh về số lượng và nâng cao tính tổ
chức kỷ luật, trở thành giai cấp tiến bộ nhất của xã hội, có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo
nhân dân lao động đứng lên làm cách mạng để lật đổ sự thống trị của giai cấp tư
sản, xóa bỏ nhà nước tư sản, xây dựng nhà nước của giai cấp mình. Trong cuộc đấu
tranh của giai cấp vô sản, Đảng Cộng Sản đã được thành lập để lãnh đạo phong trào
cách mạng và trở thành nhân tố có ý nghĩa quyết định thắng lợi của cách mạng.
Ngoài những yếu tố trên, những yếu tố dân tộc và thời đại cũng tác động mạnh
mẽ đến phong trào cách mạng của giai cấp vô sản và nhân dân lao động trong mỗi
nước. dưới tác động của nhiều yếu tố khác nhau, cùng với những mâu thuẫn gay
gắt giữa giai cấp vô sản và nhân dân lao động với các tầng lớp bóc lột, cách mạng
cũng có thể xảy ra ở những nước có chế độ tư bản chủ nghĩa chưa phát triển cao
hoặc trong những nước dân tộc thuộc địa.
2.4. Bản chất của chuyên chính vô sản
Bản chất của bất kỳ một Nhà nước nào trong xã hội bao giờ cũng mang bản
chất của giai cấp thống trị xã hội (ví dụ như Nhà nước chủ nô, Nhà nước quân chủ
phong kiến, Nhà nước dân chủ tư sản…)
Bản chất của Nhà nước xã hội chủ nghĩa (Nhà nước chun chính vơ sản), do
đó trước hết mang bản chất giai cấp công nhân (giai cấp vô sản). Nhưng giai cấp
công nhân lại là giai cấp thuộc về nhân dân lao động mà ra, đại biểu phương thức
sản xuất mới, hiện đại và đại biểu cho lợi ích của toàn thể nhân dân lao động và dân
tộc, do vậy Nhà nước xã hội chủ nghĩa vừa có bản chất giai cấp cơng nhân, vừa có
tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.
Trong tác phẩm Nhà nước và cách mạng, Lênin cho thấy nhà nước chun
chính vơ sản là nhà nước nửa nhà nước, nhà nước không hiểu theo nghĩa đen. Lênin
khẳng định nhà nước chun chính vơ sản là nhà nước kiểu mới, nhà nước đang tự


15
tiêu vong. Ông nêu rõ những cơ sở kinh tế xã hội để nhà nước tiêu vong. Từ đó ơng

cũng lưu ý chỉ có nhà nước chun chính vơ sản mới tự tiêu vong. Do đó càng
khơng phủ nhận cách mạng bạo lực vì khơng có cách mạng bạo lực thì khơng thể
thay thế nhà nước tư sản bằng nhà nước vô sản.
Đề cập đến bản chất của nhà nước chun chính vơ sản, Lenin đã nêu ra một
định nghĩa tuyệt hay của Mác trong tác phẩm Tuyên ngôn Đảng Cộng Sản : Nhà
nước, tức là giai cấp tư sản được tổ chức thành giai cấp thống trị. Điều đó càng thể
hiện bản chất của chun chính vơ sản đó là sự thống trị của giai cấp vô sản, sự
thống trị này khơng chia sẻ với ai. Nó trực tiếp dựa vào lực lượng vũ trang của
quần chúng để trấn áp bọn bóc lột và xây dựng chế độ mới. “Chỉ có giai cấp vơ sản,
giai cấp đặc biệt mới lật đổ được sự thống trị của giai cấp tư sản; những điều kiện
sinh hoạt kinh tế của giai cấp vơ sản chuẩn bị cho nó tiến hành việc lật đổ ấy, và
làm cho nó có khả năng và lực lượng để thực hiện việc lật đổ ấy.”
Bản chất giai cấp và vai trò xã hội của Nhà nước được thể hiện trực tiếp và
đầy đủ nhất qua các chức năng của Nhà nước. Chức năng Nhà nước là những hoạt
động chủ yếu của Nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ cơ bản của Nhà nước.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là Nhà nước tồn dân, nó mang bản chất của dân,
do dân và vì dân. Được thể hiện cụ thể qua các đặc điểm:
Thứ nhất: nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực Nhà nước. Nhân dân với
tư cách là chủ thể tối cao của quyền lực Nhà nước và thực hiện nó bằng nhiều hình
thức khác nhau. Hình thức cơ bản nhất là nhân dân thông qua bầu cử lập ra các cơ
quan đại diện quyền lực của mình.
Thứ hai: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là một Nhà nước dân chủ dân chủ thực sự
và rộng rãi trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội.
Thứ ba: Nhà nước xã hội chủ nghĩa thể hiện tính xã hội rộng rãi.
Thứ tư: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là Nhà nước thực hiện đường lối đối ngoại
hồ bình, hợp tác và hữu nghị.


16
2.5. Chức năng của chun chính vơ sản

Chức năng Nhà nước do bản chất: cơ sở kinh tế - xã hội và nhiệm vụ cơ bản
của Nhà nước quy đinh. Các Nhà nước bóc lột (Nhà nước chủ nơ, phong kiến, tư
sản) có bản chất giống nhau ở chỗ chúng mang tính giai cấp sâu sắc, đều được xây
dựng trên cơ sở kinh tế- xã hội giống nhau là chế độ tư hữu về lực lượng sản xuất,
cùng có nhiệm vụ cơ bản bảo vệ, duy trì sự thống trị của giai cấp bóc lột. Cho nên,
các Nhà nước này đều thực hiện những chức năng cơ bản như trong lĩnh vực đối
nội và đối ngoại là bảo vệ và duy trì chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, đàn áp nhân
dân lao động về chính trị, tư tưởng, tiến hành chiến tranh xâm lược nhằm nô dịch
các dân tộc khác. Còn Nhà nước xã hội chủ nghĩa do giai cấp cơng nhân lãnh đạo,
có bản chất, nhiệm vụ cơ bản và mục tiêu khác với Nhà nước bóc lột, dựa trên nền
tảng kinh tế xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy các chức năng của nó có nội dung khác với
các nhà nước bóc lột, đó là: Tổ chức và quản lý nền kinh tế hàng hoá xã hội chủ
nghĩa; tổ chức và quản lý văn hoá, giáo dục, khoa học, đảm bảo các quyền tự do
dân chủ và lợi ích hợp pháp của cơng dân.
Chức năng quan trọng nhất của Nhà nước xã hội chủ nghĩa là chức năng tổ
chức. Lênin viết: “Cách mạng tư sản chỉ có một nhiệm vụ là: quét sach, vứt bỏ, phá
huỷ tất cả những ràng buộc của xã hội trước… cách mạng xã hội chủ nghĩa thì lại ở
trong một hồn cảnh khác hẳn. Một nước lạc hậu mà lại phải- do những bước ngoắt
ngoéo của lịch sử - bắt đầu làm cách mạng xã hội chủ nghĩa, thì nước đó càng gặp
khó khăn trong việc chuyển từ những quan hệ cũ, tư bản chủ nghĩa sang những
quan hệ xã hội chủ nghĩa. Ở đây ngồi nhiệm vụ phá hoại, cịn có những nhiệm vụ
mới khó khăn chưa từng thấy, đó là nhiệm vụ tổ chức”. Nhà nước xã hội chủ nghĩa
là nhà nước kiểu mới, là công cụ của giai cấp vơ sản, là chính quyền của đa số
trong xã hội và tiếp theo của toàn thể nhân dân. Điều cơ bản trong hoạt động của nó
khơng phải là bạo lực - điều đặc trưng cho các kiểu Nhà nước tồn tại trước đó, mà
là tổ chức, thuyết phục và giáo dục quần chúng. Đương nhiên, Nhà nước xã hội chủ
nghĩa có nhiệm vụ là cơng cụ trấn áp chống lại sự phản kháng của giai cấp tư sản


17

và các thế lực phản động “trấn áp giai cấp tư sản và đập tan sự phản kháng của nó
vẫn là một điều tất yếu”. Nhưng Lênin đã chỉ ra, nhiệm vụ trọng yếu nhất đặc trưng
cho Nhà nước xã hội chủ nghĩa “Trước hết đó là nhiệm vụ tổ chức trong nước”.
Khi nêu ra nhiệm vụ tổ chức, Lênin đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng hàng đầu
của việc tổ chức nền sản xuất, tổ chức nền kinh tế XHCN. Người chỉ ra rằng, cần tổ
chức kiểm kê, kiểm sốt các xí nghiệp lớn, biến tồn bộ kinh tế nhà nước thành một
cơ cấu kinh tế hoạt động sao hàng triệu trăm con người đều được chỉ đạo bằng một
kế hoạch duy nhất. Và rằng, “thống kê và kiểm sốt, đó là điều chủ yếu cần cho cả
việc “tổ chức” lẫn hoạt động đều đặn của xã hội cộng sản, trong giai đoạn đầu của
nó”.
Chức năng giai cấp của Nhà nước vơ sản khơng chỉ thực hiện có hiệu quả
cơng tác tổ chức mà cịn phải thực hiện tốt cơng việc xây dựng tồn diện xã hội
mới, cả bằng việc sử dụng những cơng cụ bạo lực đã có trong tay để đập tan sự
phản kháng của kẻ thù giai cấp chống lại công cuộc tổ chức, xây dựng nó. Lênin đã
nhấn mạnh bạo lực và sự cần thiết phải thực hiện cưỡng bức như là lý do tồn tại của
nhà nước nhằm chuyển từ chủ nghĩa tư bản lên xã hội chủ nghĩa.
Lênin xem tổ chức, xây dựng mang tính sáng tạo là nhằm cải biến trật tự chủ
nghĩa tư bản và hình thành trật tự chủ nghĩa cộng sản là cái căn bản hơn trong chức
năng của chun chính vơ sản. Đặt mối tương quan với chức năng tổ chức - xây
dựng, thì chức năng trấn áp chỉ là việc quét sạch các đống rác rưởi trước khi xây
dựng, chứ nó chưa phải là bản thân việc xây dựng.
Lênin xem việc tích cực xây dựng chủ nghĩa cộng sản, sáng tạo ra những quan
hệ kinh tế mới, sáng tạo ra một xã hội mới là nhiệm vụ cấp bách, quan trọng hơn là
đập tan của sự phản kháng của tư sản. Nhưng không dừng lại ở việc khẳng định
nhiệm vụ hàng đầu là tổ chức, xây dựng so với nhiệm vụ trấn áp, Lênin còn làm rõ
nội dung, biện pháp của nhiệm vụ đó trên nhiều bình diện khác nhau:
Trong lĩnh vực kinh tế: để thực hiện nhiệm vụ xây dựng, nhà nước vơ sản phải
hồn thành việc tước đoạt giai cấp tư sản; Phát triển mạnh các lực lượng sản xuất,

18
củng cố kỷ luật lao động mới, và phải nâng cao năng suất lao động - đây là nhiệm
vụ được đặt lên hàng đầu sau khi làm xong nhiệm vụ dành được chính quyền
“Trong bất cứ một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa nào, khi giai cấp vô sản đã
làm xong nhiệm vụ chính quyền rồi, và trong chừng mực mà nhiệm vụ tước đoạt
những kẻ đi tước đoạt và nhiệm vụ đập tan sự phản kháng của chúng đã được hoàn
thành trên những nét chủ yếu và cơ bản, thì tất nhiên có một nhiệm vụ căn bản khác
được đề lên hàng đầu, đó là: thiết lập một chế độ xã hội cao hơn chủ nghĩa tư bản,
nghĩa là nâng cao năng suất lao động và do đó phải tổ chức lao động theo một trình
độ cao hơn”.
Lênin nêu lên điều kiện để nâng cao năng suất lao động, trước hết là phải có
cơ sở vật chất của nền đại cơng nghiệp; phải nâng cao trình độ học vấn và văn hoá
quần chúng nhân dân, đồng thời phải nâng cao tinh thần kỷ luật của những người
lao động, kỹ năng lao động của họ, tính khéo léo của họ…
Trong lĩnh vực xã hội: phải tạo ra quan hệ xã hội mới, tạo ra những tổ chức
lao động mới có khả năng phối hợp những thành tựu mới nhất của khoa học và kỷ
thuật tập hợp đông đảo những người lao động: “thuyết phục cho đa số nhân dân
thấy được sự đúng đắn của cương lĩnh và sách lược của mình”
2.6. Mối quan hệ của chun chính vơ sản và dân chủ xã hội chủ nghĩa
Lênin đã làm rõ mối quan hệ giữa chun chính vơ sản và dân chủ xã hội chủ
nghĩa khi khẳng định nhà nước không phải lực lượng đặc biệt để trấn áp nhân dân
lao động mà đó chính là nhà nước của nhân dân lao động dùng để trấn áp thiểu số
bóc lột và mở rộng dân chủ cho nhân dân trên mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã
hội. Nghĩa là nhà nước và dân chủ có mối liên hệ với nhau. Nhà nước chun chính
vơ sản và dân chủ vơ sản là cao nhất trong lịch sử.
Phê phán những luận điệu của chủ nghĩa cơ hội về vấn đề dân chủ, Lenin đã
làm rõ bản chất của dân chủ tư sản và tính tất yếu phải thay thế nền dân chủ ấy
bằng sự tiêu vong tất yếu, bằng chế độ dân chủ rộng rãi cho tuyệt đại đa số nhân