So tay luat su tập 2 kỹ năng hành nghề luật sư trong tố tụng hình sự, hành chính, dân sự

SỔ TAY LUẬT SƯ
TẬP 2
KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG
HÌNH SỰ, HÀNH CHÍNH, DÂN SỰ



LIÊN ĐOÀN LUẬT sư VIỆT NAM

JICA PHÁP LUẬT 2020

SỔ TAY LUẬT
SƯ
TẬP 2

KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT
SƯ TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ,
HÀNH CHÍNH, DÂN SỰ
•
•

m 7

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ
QUỐC GIA sự THẬT
Hà Nôi - 2017

7


CÁC TÁC GIẢ BIÊN SOẠN

Trưởng nhóm biên soạn: LS.TS. Phan Trung Hồi
PHẦN 1
:
HÌNH SỰ

KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG

Chương 1: Những vấn đề chung

LS.TS. Phan Trung Hoài

Chương 2: Một số kỹ năng cơ bản của Luật
sư khi tham gia tố tụng hình sự

LS.TS. Phan Trung Hồi LS.TS.
Chu Thị Trang Vân

Chương 3 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong LS.
Hoàng Huy Được vụ án ma túy
Chương 4 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ LS.TS. Phan Trung Hoài
LS.ThS. Đinh Văn Quế
án tham nhũng
Chương 5 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong LS.
Phạm Thanh Bình vụ án xâm phạm an ninh quốc gia
Chương 6: Kỹ năng hành nghề luật sư trong
LS. Nguyễn Thị Hồng Liên
việc bào chữa, bảo vệ quyền lợi
LS.TS.
Chu Thị Trang Vân
hợp pháp cho người dưới 18 tuổi

Chương 7 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong TS.LS. Phan Trung Hoài việc
bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho pháp nhân
PHẦN 2
: KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG
HÀNH CHÍNH
Chương 8 :
Chương 9 :

Những vấn đề chung
Kỹ năng hành nghề luật sư
trong vụ án hành chính

LS. Phạm Cơng Hùng
LS. Nguyễn Chiến

PHẦN 3
: KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT
SƯ TRONG TỐ TỤNG
DÂN SỰ
Chương 10 :
Chương 11 :

Những vấn đề chung
Kỹ năng hành nghề luật sư
trong vụ án dân sự

LS.ThS.

Nguyễn Minh Tâm

LS.ThS.

Nguyễn Minh Tâm


5 ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

PHẦN 4

: KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT
LS.ThS. Trương Thị Hòa

SƯTRONGMỘT

SỐ

VỤ ÁN DÂN SỰ CỤ THỂ

LS.ThS. Trương Thị Hòa

Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ
án hơn nhân và gia đình

LS.ThS. Trương Thị Hịa

Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ
án tranh chấp thừa kế
Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ Chương 12 Chương 13 Chương
án tranh chấp đất đai

14 Chương 15
Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ án bồi
thường thiệt hại ngoài hợp đồng

LS.TS. Nguyễn Đình Thơ

Chương 16 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong vụ LS.ThS. Cao Đức Nhuận
án tranh chấp lao động
Chương 17 : Kỹ năng hành nghề luật sư trong tố LS. Đặng Xuân Hợp,
LS. Trinh Nguyễn,
tụng trọng tài thương mại
LS. Trần Thảo Uyên và LS.
Nguyễn Trung Nam


LỜI NHÀ XUẤT BẢN
Công cuộc Đổi mới của Việt Nam đã trải qua hơn 30 năm và đạt được
những thành tựu rất đáng ghi nhận, đặc biệt là về kinh tế - xã hội, cùng với đó
là sự hồn thiện từng bước của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Hệ
quả của sự phát triển nhanh chóng này chính là rất nhiều các vấn đề ngày càng
phức tạp trong sản xuất kinh doanh, quan hệ xã hội. Do đó, sự có mặt của Luật
sư trong việc giải quyết các tranh chấp và tư vấn trong nhiều lĩnh vực là rất cần
thiết và đã trở nên khơng cịn xa lạ. Luật sư ngày nay được nhìn nhận với tư
cách là một nghề nghiệp có vị thế và vai trị quan trọng, góp phần khơng nhỏ
trong việc đem lại cơng bằng, bình đẳng cho xã hội.
Chính vì vị trí, vai trị và chức năng xã hội đặc biệt quan trọng như vậy, các
Luật sư ngoài những kiến thức pháp luật sâu rộng, cịn cần phải có những hiểu
biết phong phú về nhiều lĩnh vực, đặc biệt, phải là người có đạo đức trong
sáng, giàu lịng trắc ẩn và có tinh thần dũng cảm, ln bảo vệ chính nghĩa.
Muốn trở thành Luật sư, một cá nhân phải trải qua thời gian dài với khơng ít

thử thách trong việc tích lũy kinh nghiệm, tạo dựng uy tín cá nhân. Vì vậy,
nhiều Luật sư mới vào nghề có thể sẽ bỡ ngỡ và lúng túng trong xử lý các vụ
việc cụ thể.
Với mục đích đào tạo những Luật sư vừa “hồng” vừa “chuyên”, xây dựng
đội ngũ Luật sư Việt Nam ngày càng vững mạnh, Liên đoàn Luật sư Việt Nam
phối hợp với Cơ quan hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) biên soạn bộ Sổ tay

luật sư gồm 3 tập và xuất bản tại Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.
Theo LS.TS. Phan Trung Hồi - Phó Chủ tịch Liên đồn Luật sư Việt Nam,
Trưởng Tiểu ban xây dựng Sổ tay luật sư thì bộ sách này là tập hợp những
kinh nghiệm quý báu được chắt lọc theo kiểu “rút ruột nhả tơ” của những Luật
sư có thâm niên và uy tín trong nghề, với tinh thần “cầm tay chỉ việc” nhằm
dìu dắt thế hệ luật sư trẻ vững vàng hơn trong con đường hành nghề luật sư
đầy khó khăn, thử thách.
Vì vậy, ngoài những lý thuyết chung, bộ sách tập trung vào trình bày các
kỹ năng hành nghề, bao gồm: Kỹ năng cứng liên quan đến thực hành, áp dụng
pháp luật và kỹ năng mềm trong quá trình cung cấp dịch vụ pháp lý mà các
Luật sư cần chú ý. Bộ sách được chia làm 3 tập với nội dung chính như sau:

Tập ỉ - Luật sư và hành nghề luật sư: Giới thiệu những nội dung cơ bản
về Luật sư và nghề luật sư. Ngoài ra, Tập 1 cũng đề cập các vấn đề cơ bản
nhưng đặc biệt quan trọng mà mỗi Luật sư cần quan tâm, như: Thù lao luật sư;


Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp luật sư; Hợp đồng dịch vụ pháp lý; Chế độ
tài chính, kế tốn và thuế mà Tổ chức hành nghề luật sư cần tuân thủ,...

Tập 2 - Kỹ năng hành nghề luật sư trong tố tụng hình sự, hành chính,
dân sự: Giới thiệu những kỹ năng hành nghề của Luật sư khi tham gia tranh
tụng trong các vụ án hình sự, hành chính, dân sự. Ngoài ra, Tập 2 cũng cung

cấp một số vấn đề cơ bản và những kỹ năng mà Luật sư cần có khi tham gia tố
tụng trọng tài.

Tập 3 - Kỹ năng hành nghề luật sư tư vấn trong lĩnh vực đầu tư, kinh
doanh, thương mại: Giới thiệu những kỹ năng hành nghề của Luật sư trong
lĩnh vực tư vấn đầu tư, kinh doanh, thương mại, đặc biệt là các lĩnh vực xây
dựng, mua bán - sáp nhập (M&A), bất động sản,... Bên cạnh đó, Tập 3 cịn cung
cấp một số quy trình tư vấn cũng như mẫu văn bản tư vấn cụ thể mà các Luật
sư có thể tham khảo khi thực hiện các dịch vụ tư vấn đặc thù.
Bộ Sổ tay luật sư (3 tập) thực sự là món quà có ý nghĩa của lớp luật sư đàn
anh gửi tặng cho các thế hệ đi sau. Tuy nhiên, do đây là cơng trình của nhiều
tác giả và được biên soạn trong một thời gian ngắn nên chắc chắn sẽ cịn một
số thiếu sót. Các tác giả và Nhà xuất bản rất mong nhận được ý kiến đóng góp
của độc giả để bộ sách tiếp tục được hoàn thiện trong những lần xuất bản sau.
Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc.

Tháng ỉ0 năm 20ỉ7 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT


MỤC LỤC
Lời Nhà xuất bản

7

Lời nói đầu

15
Phần I
KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

17

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I.

19

Vai trò của Luật sư trong việc cung cấp dịch vụ pháp lý
19

II.

Chức năng xã hội của Luật sư trong hoạt động tố tụng
21

III.

Một số khó khăn, vướng mắc
25

IV Nguyên tắc suy đốn vơ tội, ngun tắc tranh tụng trong xét xử

29

V. Các hành vi bị nghiêm cấm và nghĩa vụ của Luật sư khi tham gia tố tụng
33

Chương 2

MỘT SỐ KỸ NĂNG CƠ BẢN CỦA LUẬT SƯ
KHI THAM GIA TỐ TỤNG HÌNH SỰ
I.

43

Tiếp xúc khách hàng, thủ tục đăng ký bào chữa, bảo vệ quyền lợi
43

II.

Tham gia hoạt động điều tra
58

III.

Các kỹ năng trao đổi công việc, phối hợp thực hiện trong

quan hệ với viện kiểm sát, tòa án
IV.

66
Nghiên cứu hồ sơ vụ án
69

V.

Xây dựng đề cương xét hỏi
71

VI.
Chuẩn bị luận cứ bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
cho khách hàng
73
VII.
Nhận thức và thao tác kỹ năng tranh tụng tại phiên tòa
75


♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

Chương S KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ
TRONG VỤ ÁN MA TÚY
I.

83

Tính chất, đặc điểm của vụ án ma túy
84

II.

Đặc điểm tâm lý của người phạm tội ma túy
85

III.
Kỹ năng tiếp xúc, làm việc với các bị can, bị cáo thực hiện
tội phạm ma túy trong trại giam

87

IV.
Thu thập, kiểm tra, sử dụng và đánh giá chứng cứ trong các
vụ án ma túy

89

Chương 4 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT
SƯ TRONG VỤ ÁN THAM NHŨNG

96

I.

Nhận diện đặc điểm và các dấu hiệu đặc trưng của các tội phạm
về tham nhũng
96

II.

Tiếp nhận yêu cầu và tham gia tố tụng bào chữa, bảo vệ quyền
lợi cho khách hàng trong các vụ án tham nhũng
101
Chương 5 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT
SƯ TRONG VỤ ÁN XÂM PHẠM AN NINH QUỐC GIA116

I.
II.

Khái quát về các tội xâm phạm an ninh quốc gia
116
Một số kỹ năng bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho khách hàng
trong các vụ án xâm phạm an ninh quốc gia

III.

120

Một số điểm lưu ý khi bào chữa tội “tuyên truyền chống

nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” và tội “lợi
dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà
nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân”

132

Chương 6 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG VIỆC BÀO
CHỮA, BẢO VỆ QUYỀN LỢI
HỢP PHÁP CHO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI
I.
II.

137

Các văn bản pháp luật điều chỉnh
137
Quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và xử lý hình sự
đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

139


MỤC LỤC ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

Chương 7 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG VIỆC BÀO
CHỮA, BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHO PHÁP NHÂN
I. Tính cấp thiết trong việc quy định trách nhiệm hình sự của pháp
nhân
II. Trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân thương mại phạm tội
III.

Kỹ năng tham gia tố tụng, bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích

165

hợp pháp cho pháp nhân
Phần 2
KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG
TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH

Chương 8

165
171

178

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

I. Thẩm quyền xét xử vụ án hành chính của Tịa án nhân dân
II. Xác định tư cách của người tham gia tố tụng

Chương 9 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN
HÀNH CHÍNH
I. Đặc điểm tranh tụng của Luật sư trong vụ án hành chính

187

189
189
190

II. Kỹ năng tham gia giai đoạn sơ thẩm vụ án hành chính
III.

Kỹ năng tranh tụng của Luật sư tại phiên tịa sơ thẩm

IV Tranh tụng trong giai đoạn xét xử phúc thẩm vụ án hành chính

205

Phần 3

205

KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ

207

Chương 10 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. Tính chất, đặc điểm của vụ án dân sự
II. Phân biệt vụ án dân sự và việc dân sự

220
228

231

233
233
234


♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

III.
Các nguyên tắc cơ bản của tố tụng dân sự có liên quan đến
hoạt động của Luật sư
IV.

235

Các quyền và nghĩa vụ của Luật sư trong tố tụng dân sự
241
Chương 11 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ
TRONG VỤ ÁN DÂN SỰ

I.

243

Nhận thức về kỹ năng của Luật sư trong vụ án dân sự
243

II.

Tiếp xúc khách hàng, đăng ký thủ tục bảo vệ quyền lợi
243

III.

Xác định quan hệ pháp luật tranh chấp
244

IV.
Soạn thảo đơn kiện, đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp
tạm thời, đơn phản tố
245
V.

Thu thập, kiểm tra, sử dụng, đánh giá chứng cứ trong vụ án
dân sự

248

VI.

Gặp gỡ, trao đổi với khách hàng
248

VII.
Tham gia các phiên họp cung cấp, kiểm tra, đánh giá
chứng cứ, hòa giải

249

VIII. Nghiên cứu hồ sơ vụ án, hệ thống hóa chứng cứ, xây dựng phương án
bảo vệ quyền lợi của đương sự

250
Phần 4

KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG MỘT SỐ VỤ
ÁN DÂN SỰ CỤ THỂ

257

Chương 12
KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN
HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
I.
II.

259

Tính chất, đặc điểm của vụ án hơn nhân và gia đình
259
Những nội dung Luật sư cần trao đổi với khách hàng khi
tham gia vụ án về hôn nhân và gia đình

263


MỤC LỤC ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

III.

Những vấn đề pháp lý đặt ra khi ly hôn
267

IV.

Kỹ năng xem xét nguyện vọng của con trong vụ án ly hôn
268

V.

Nghiên cứu hồ sơ vụ án tranh chấp hôn nhân và gia đình
269


MỤC LỤC ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 14

VI.

Đánh giá chứng cứ trong vụ án tranh chấp hôn nhân và gia đình

270
VII.

Xây dựng phương án bảo vệ quyền lợi của khách hàng
272

VIII.
Kỹ năng xét hỏi và trình bày luận cứ của Luật sư trong vụ án
ly hôn

273

Chương 13 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ
LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN TRANH CHẤP THỪA KẾ
I.

275

Tính chất, đặc điểm của vụ án tranh chấp thừa kế
275

II.

Các loại tranh chấp thừa kế
276

III.

Nhận thức của Luật sư khi tham gia vụ án tranh chấp thừa kế
278

IV.

Các quy định pháp lý về thừa kế
279

V.

Thu thập, kiểm tra, sử dụng, đánh gia chứng cứ về các vấn đề
cần chứng minh

281

VI.

Kỹ năng hòa giải của Luật sư trong vụ án tranh chấp thừa kế 282

VII.

Quan hệ giữa Bộ luật dân sự và các luật chuyên ngành về

thừa kế
VIII.

283
Án lệ về thừa kế
285

IX.
Chuẩn bị phương án bảo vệ quyền lợi cho khách hàng tranh
chấp thừa kế
X.

286

Kỹ năng tham gia phiên tòa vụ án tranh chấp thừa kế
287
Chương 14 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ

I.

LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI
289
Tính chất, đặc điểm của vụ án tranh chấp đất đai
289


II.

Án lệ trong tranh chấp đất đai
320
Chương 15 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN BỒI
THƯỜNG THIỆT HẠI
NGOÀI HỢP ĐỒNG

323

I. Tính chất, đặc điểm vụ án dân sự địi bồi thường thiệt hại ngồi hợp
đồng
II.
loại tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
III.

323
Các
324

Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài

hợp đồng

325

IV Tiếp nhận, đánh giá yêu cầu của khách hàng
V.

327
Vấn

đề xác định thiệt hại

328

VI.

Thu

thập, kiểm tra, sử dụng, đánh giá chứng cứ

336

VII.

Nghiên cứu hồ sơ, xây dựng phương án bảo vệ quyền lợi
khách hàng

341

Chương 16 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ
LUẬT SƯ TRONG VỤ ÁN TRANH CHẤP LAO ĐỘNG
345
Tính chất, đặc điểm tranh chấp về lao động
346

I.
II.

Các loại tranh chấp lao động và những tranh chấp lao động
phố biến trong thực tiễn

III.

346

Tiếp nhận, đánh giá yêu cầu của khách hàng - nhận diện

tranh chấp lao động và xử lý tình huống
IV Thu thập, kiểm tra, sử dụng, đánh giá chứng cứ
V.

359
362

Hòa giải trong tranh chấp lao động
368

VI.
Nghiên cứu hồ sơ, xây dựng phương án bảo vệ quyền lợi
cho khách hàng

371

Chương 17 KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ
LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI 383
I.
Trọ
ng tài thương mại
3 83


16 ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

II.

Giải quyết tranh chấp bằng hịa giải khác
395

LỜI NĨI ĐẦU

Tiếp theo Tập 1, Sổ tay Luật sư Tập 2 đề cập những kỹ năng cơ bản
của luật sư trong tranh tụng, cụ thể là các kỹ năng của luật sư khi tham gia
bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng trong tố tụng
hình sự, tố tụng hành chính, tố tụng dân sự (bao gồm lĩnh vực kinh doanh thương mại và tố tụng trọng tài).

Những vấn đề pháp lý trình bày ở Tập 2 chủ yếu được phân tích theo
quy định của Luật luật sư năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2012, và các đạo
luật tố tụng đang có hiệu lực thi hành như Bộ luật tố tụng hình sự năm
2003, Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, Bộ Luật tố tụng hành chính năm
2015, những quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 và Bộ luật tố tụng hình
sự năm 2015 được Nghị quyết số 144/2016/QH13 ngày 296-2016 của Quốc
hội ban hành cho phép áp dụng thực hiện đối với các quy định có lợi cho
người phạm tội (điểm a, b khoản 4 Điều 1). Trong quá trình biên soạn, các
tác giả cũng đã cập nhật các quy định pháp luật của những đạo luật mới
được ban hành nhưng chưa có hiệu lực thi hành tính đến thời điểm biên
soạn như Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, Bộ luật tố
tụng hình sự năm 2015. Hai bộ luật này có hiệu lực từ ngày 01-01-2018. ớ
một số chuyên đề có liên quan, Sổ tay Luật sư Tập 2 cũng phân tích một
số quy định của các văn bản pháp quy, văn bản hướng dẫn thi hành, Điều
lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, bộ Quy tắc Đạo đức và Ứng xử nghề
nghiệp luật sư Việt Nam.
Nhìn chung, kỹ năng hành nghề luật sư trong tố tụng hình sự, hành
chính, dân sự chủ yếu dựa trên căn cứ pháp lý quy định tại Điều 27 Luật
luật sư năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2012, quy định trong các luật, bộ
luật về tố tụng và kinh nghiệm tích lũy của các luật sư có thâm niên nghề
nghiệp. Tuy nhiên, để một luật sư có thể hành nghề trong thực tiễn phụ
thuộc rất nhiều vào việc tạo điều kiện của các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ
quan nhà nước và tổ chức, cá nhân khác. Tham gia tố tụng là một trong


những hình thức dịch vụ pháp lý mà Luật sư được phép cung cấp cho
khách hàng. Đây là lĩnh vực hành nghề có những khó khăn nhất định so
với hoạt động tư vấn pháp luật hoặc cung cấp dịch vụ pháp lý do đặc thù
là nhiều áp lực và mức độ rủi ro trong hoạt động hành nghề cao.
Liên đoàn Luật sư Việt Nam trân trọng cảm ơn các luật sư là những

người có trải nghiệm hành nghề sâu sắc, đã dành nhiều tâm huyết đúc kết
kinh nghiệm và kỹ năng hành nghề truyền lại cho các luật sư trẻ mới vào
nghề, giúp họ có thêm hành trang để tự tin, chủ động trong việc cung cấp
dịch vụ tham gia tố tụng nhằm bảo vệ quyền lợi cho các chủ thể trong xã
hội.

TM. THƯỜNG TRỰC LIÊN ĐOÀN LUẬT SƯ VIỆT NAM
Trưởng Tiểu ban xây dựng Sổ tay Luật sư LS. TS PHAN TRUNG HỒI

Phó Chủ tịch Liên đồn luật sư Việt Nam

PHẦN I

KỸ NĂNG HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ
■ ■ ■ ■



Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

I. VAI TRÒ CỦA LUẬT SƯ TRONG VIỆC CUNG CẤP DỊCH VỤ
PHÁP LÝ
Trước yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là quyết tâm
của Việt Nam trong việc gia nhập WTO, Luật luật sư năm 2006 sửa đoi, bo
sung năm 2012 (sau đây gọi tắt là Luật luật sư) ra đời đã đáp ứng được sự
chờ đợi của giới luật sư và của xã hội trước những đòi hỏi, yêu cầu của việc
xây dựng “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân
dân, vì Nhân dân”1, bảo đảm và tôn trọng quyền con người trong hoạt
động tư pháp, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Nhìn chung, Luật luật sư

đã giải quyết được một phần những vướng mắc trong quá trình hoạt động
nghề nghiệp của Luật sư theo Pháp lệnh luật sư năm 2001 và các văn bản
pháp luật có liên quan trước đó, nâng cao giá trị hiệu lực của văn bản pháp
luật điều chỉnh, mở ra một không gian pháp lý rộng rãi cho Luật sư hành
nghề, đồng thời đặt ra đòi hỏi rất cao về tư cách, tiêu chuẩn đạo đức và
trách nhiệm nghề nghiệp của Luật sư.
Thực tế cho thấy, phần lớn các Luật sư khi cầm trên tay chiếc Thẻ Luật
sư đều nhận thức rõ ràng sứ mệnh, chức năng xã hội cao quý của nghề này
nên đã cố gắng trau dồi kiến thức, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, nâng cao
kỹ năng hành nghề. Tuy nhiên, vẫn có những Luật sư quan niệm chỉ cần
được cấp Thẻ Luật sư mà không cần hành nghề,

1 Khoản 1 Điều 2 Hiến pháp năm 2013.


20 ♦ SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2 SỔ TAY LUẬT SƯ - Tập 2

thậm chí đặt nặng tính chất dịch vụ thay cho sự phục vụ tận tâm đối với
khách hàng.
Khi tham gia tố tụng, thông thường Luật sư phải chịu nhiều áp lực, quá
trình hành nghề gặp nhiều trở ngại. Nguyên nhân của những khó khăn này
phần lớn xuất phát từ việc một số cán bộ tiến hành tố tụng chưa có nhận
thức đúng về vị trí, vai trị của Luật sư. Bên cạnh đó, do nhiều nguyên
nhân, điều kiện khác nhau, bản thân những người tập sự hành nghề Luật
sư qua chương trình đào tạo tại Học viện Tư pháp, tuy tiếp thu được những
kiến thức và kỹ năng cơ bản, nhưng lại chưa có điều kiện trải nghiệm trong
thực tiễn tố tụng.
Trong bối cảnh đó, vấn đề quan trọng nhất là, Luật sư phải nhận thức
được vị trí, vai trị của bản thân trong đời sống xã hội và về thị trường dịch
vụ pháp lý ngày càng phát triển như hiện nay. Luật sư là một chủ thể thực

hiện pháp luật thông qua các thiết chế và khuôn khổ pháp lý do Nhà nước
quy định và tổ chức, được cung cấp các dịch vụ pháp lý, thực hiện các
quyền và nghĩa vụ khi cung cấp dịch vụ pháp lý cho khách hàng và bảo
đảm sự áp dụng thống nhất các quy định của pháp luật. Bản chất hoạt động
của Luật sư không chỉ là hoạt động tuân thủ pháp luật, mà chứa đựng trong
đó các giá trị dân chủ, tính độc lập cùng với việc xây dựng, củng cố uy tín
cá nhân và khẳng định giá trị của thương hiệu nghề nghiệp.
Trong điều kiện nước ta hiện nay, sự tham gia của Luật sư trong các
hoạt động xét xử của Tịa án khơng chỉ thể hiện sự bảo đảm dân chủ của
tiến trình tố tụng mà còn là cơ sở cho việc thực hiện quyền con người trong
hoạt động tư pháp. Có thể nói, sự tham gia của đội ngũ Luật sư Việt Nam
trong những năm qua đã có những ảnh hưởng, đóng góp khơng nhỏ đến
kết quả hoạt động xét xử của Tòa án, đồng thời qua hoạt động nghề nghiệp
này, hệ thống văn bản pháp luật về Luật sư cũng dần được hoàn thiện.
Trong điều kiện nói trên, việc trang bị các kỹ năng hành nghề chuyên
nghiệp khi tham gia tố tụng trong các vụ án hình sự, dân sự, lao động, hành
chính, hơn nhân và gia đình, kinh doanh - thương mại hay tố tụng trọng tài
có ý nghĩa rất quan trọng đối với các Luật sư mới vào nghề.