Nâng cao hiệu quả hoạt động của luật sư trong tố tụng hình sự

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT







LÊ THU HOÀI




NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA LUẬT SƯ
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ











LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội - 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT





LÊ THU HOÀI







NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
CỦA LUẬT SƯ TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

Chuyên ngành: Luật hình sự
Mã số: 60.38.40


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC




Người hướng dẫn khoa học: GS. TS Đỗ Ngọc Quang



:





Hà Nội - 2009

3


DANH MỤC KÍ HIỆU VIẾT TẮT

1. BLTTHS: B lut t tng hình s
2. WTO: T chc thng mi quc t
3. TP: Thành ph

4. UBMTTQVN: y ban Mt trn T quc Vit Nam




















4
MỤC LỤC
Trang

Phần mở đầu 6
Chương 1. NHNG V CHUNG V LUNH
CA PHÁP LUT T TNG HÌNH S V HONG CA LU 10
1.1. Nhận thức chung về luật sư trong hoạt động tố tụng
hình sự và sự phát triển của pháp luật Việt Nam về luật sư 10

1.1.1. Khái nim lut s trong hot ng t tng hình s 10
c hong ca lu gii
và s phát trin pháp lut v lu Vit Nam 18
1.2. Quy định của pháp luật về luật sư và về hoạt động của
luật sư trong tố tụng hình sự 30
1.2.1. Quy nh ca pháp lut v lut s 30
1.2.2. Quy nh ca pháp lut v hot ng ca lut s
trong t tng hình s 39

Chương 2.          
            
  56
2.1. Thực tiễn hoạt động của luật sư tham gia bào chữa
trong tố tụng hình sự…………………………………………………56

 56
2.1.2. Nhng nguyên nhân làm phát sinh nhng tn ti,
yu kém ca lung t tng hình s65
2.2. Những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của

5
luật sư tham gia bào chữa trong tố tụng hình sự……………….82
2.2.1. Các gii pháp v hoàn thin pháp lut và trách nhim
ca các c quan tin hành t tng liên quan n hot ng
ca lut s trong t tng hình s82
2.2.2 Các gii pháp v i mi t chc và hot ng ca
lut s và nâng cao nhn thc cho ngi dân v
hot ng ca lut s trong t tng hình s87

Kết luận…………………………………………………………92

Danh mục tài liệu tham khảo…………………………………. 94
















6
PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Lut s và hot ng ca lut s trong t tng hình s chim v trí c
bit quan trng. Tm quan trng ca nó c th hin  ch, trong t tng
hình s, c quan iu tra, vin kim sát là c quan buc ti i vi b can, b
cáo. Thc hin nhim v g ti cho b can b cáo có ngi bào cha, theo quy
nh ti u 11 B lut t tng hình s (BLTTHS) v bm quyn bào
cha ci b tm gi, b can, b i b tm gi, b can, b cáo có
quyn t bào cha hoc nh i khác bào cha.  u tra, Vin
kim sát, Toà án có nhim v bi b tm gi, b can, b cáo
thc hin quyn bào cha ca h nh ca B luó,

iu 56 BLTTHS quy i bào cha có th là: a) Lu i
i din hp pháp ci b tm gi, b can, b cáo; c) Bào cha viên nhân
c t ã ch i din hp pháp ci b tm gi, b can,
b cáo và bào cha viên nhân dân cha tng ng ra làm nhim v bào cha
cho b can, b cáo, mà duy nht ch có lut s ca các oàn lut s các tnh,
thành ph thc hin nhim v này.
Tình hình lut s thc hin nhim v bào cha trong t tng hình s
ang có nhiu vn . Trước tiên, s lng lut s so vi s lng v án hình
s xy ra hàng nm chim t l quá nh bé. Trong khi mi nm các c quan
tin hành t tng gii quyt khong 60.000 v án hình s, thì  nc ta hin
nay ch có khong 5.000 lu, tp trung ti Hà Ni và Thành ph H Chí
Minh. Ti mt s t Tum, Hà Giang mi tnh 3 lu; Cao Bng,
Bc Cn, mi tnh có 4 lu Hoà Bình có 7 lun Biên, Lai
Châu không có lu thành li nhi
s ng lu ng nhu cu v dch v pháp lý ca nhân dân,
ngay c trong vic thc hin bào cha trong các v án hình s bt buc phi

7
cú s tham gia ca luc gii quyt v ỏn hỡnh s phi tm
mi lu tnh khỏc. Th hai, trong thc t, mt s lu
coi trng li ớch vt cht dn vi phc ngh nghip, thm chớ cú
lum phỏp lut nghiờm trng. Theo th ca B
n 2005 cú 30 lu cnh cỏo, khin trỏch; 20 lu xoỏ tờn
khi danh sỏch lub truy cu trỏch nhim hỡnh s. Cú mt s
ng hp lu thun vi mt s cỏn b thoỏi hoỏ, bin cht trong
u tra, Vin Ki chy ỏn, nhn thờm tin ca
khỏch hng ngoi hng Cui cựng, cú nhiu tr ngi cho hot ng
lut s thc hin nhim v bo cha cho b can, b cỏo trong t tng hỡnh s
xut phỏt t phớa các cơ quan tiến hành tố tụng, nhất là cơ quan điều
cú th ỏp ng yờu cu Ngh quyt 49 NQ-TW ca B Chớnh tr v chin

lc ci cỏch t pho, phỏt tri v s ng, cú
phm cht chớnh tr chuyờn mụn. Hon thi bo
luc hin tt vic tranh tng tng thnh
rừ ch trỏch nhii vi luc tu kin v
phỏt huy ch t qun ca t chc lu cao trỏch nhim ca cỏc t
chc lui vi thnh viờn ca mỡnhvic tỏc gi nghiờn cu ti lun
vn Cao hc : Nõng cao hiu qu hot ng ca lut s trong t tng hỡnh
s l ht sc cn thit trong giai on hin nay.
2. Tỡnh hỡnh nghiờn cu
Vic gii thớch quy ca lut s trong t tng hỡnh s ó
c cp trong mt s sỏch bỏo phỏp lý, nhng ch yu trong cỏc giỏo
trỡnh ca Trng i hc lut H Ni, Khoa Lut. Nghiờn cu mt cỏch c
th v thc trng tỡnh hỡnh hot ng ca lut s trong t tng hỡnh s, nht l
khi Quc hi ban hnh Lut lut s nm 2006, vn cha c cp mt
cỏch h thng. Do vy, tỏc gi cho rng, ti nghiờn cu Nõng cao hiu

8
quả hoạt động của luật sư trong tố tụng hình sự ’’ không trùng vi bt k
công trình nào ã công b trc ây.
3. Nhiệm vụ và mục đích nghiên cứu
Nhim v ca vic nghiên cu là làm rõ c quy nh ca pháp lut
v lut s, hot ng ca lut s trong t tng hình s và thc tin thc hin
pháp lut, nhng kt qu t  nhng thiu sót, tn ti trong
hot ng t tng hình s ca lut s hin nay. Trên c s ó a ra các 
xut v gii pháp nâng cao hiu qu hot ng ca lut s trong t tng hình
s, góp phn xây dng nhà nc pháp quyn ca nhân dân, do nhân dân và vì
nhân dân.
Mc ích nghiên cu ca lun vn là làm sáng t nhng vn  quy
nh c th pháp lut Vit Nam trong lch s và hin ti v lut s và hot
ng ca lut s trong t tng hình s; nhng vn  bt cp ca pháp lut

thc nh, ca các mi quan h gia lut s vi các c quan tin hành t tng
trong thc t. Trên c s phân tích, ánh giá, lý gii có c s lý lun và thc
tin a ra c nhng  xut có giá tr bo m hot ng ca lut s trong
t tng hình s áp ng c các yêu cu xây dng nhà nc pháp quyn xã
hi ch n nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
ng nghiên cu ca lun vn tp trung vào :
- Pháp lut v lut s;
- Pháp lut t tng hình s quy nh v hot ng ca lut s trong t
tng hình s;
- Thc tin hot ng ca lut s trong bào cha cho b can, b cáo và
bo v quyn li ca ng s.
Phm vi nghiên cu ca  tài tp trung v hot ng ca lut s trong
t tng hình s t nm 2003 n 2007.

9
5. Phương pháp nghiên cứu
Lun vn c s dng phng pháp lun ca ch -Lê nin
và t tng H Chí Minh v xây dng nhà nc pháp quyn xã hi ch 
Nhng phng pháp nghiên cu c th c vn dng là nhng phng pháp
phân tích tng hp; i chiu so sánh; phng pháp lch s; phng pháp
thng kê; các phng pháp nghiên cu xã hi hc khi phân tích tình hình thc
tin hot ng ca lut s hin nay trong t tng hình s.
6. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phn m u, kt lun và tài liu tham kho, lun vn có hai
chng c bn :
 NHNG V CHUNG V LU  NH
CA PHÁP LUT T TNG HÌNH S V HONG CA LU
Chng 2:   
PHÁP N       
















10
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LUẬT SƯ VÀ CÁC
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA LUẬT SƯ
1.1. Nhận thức chung về luật sư trong hoạt động tố tụng hình sự
và sự phát triển của pháp luật Việt Nam về luật sư
1.1.1. Khái niệm luật sư trong hoạt động tố tụng hình sự


  

Tuyên ngôn độc lập Tuyên ngôn nhân
quyền và dân quyền           
 Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, tạo hoá cho họ

những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền ấy có quyền
được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.
Xut phát t nguyên lý,  ó s buc ti thì   g ti; khi
có bên bo v quyn li cho b can, b i có bên bo v cho
i b h, b i có quyn l
n v án. Mt khác, trong thc t hong t tng hình s, bên
buc tu tra, Vin kim sát, Toà án và nhi tin hành t
tng) là chuyên gia buc ti dày dn kinh nghim thc tin vi kh 
bin, am hing tn pháp lui din cho quyn lc ca nhà
 kh c li, b can, b cáo, và nhi tham
gia t tng có quyn li pháp lý khác luôn  a v bt l
p, v trí xã hi thp kém, không hiu hoc hiu bit pháp lut hn
ch, kinh nghim tham gia t tng cng bt nh, lo lng, b

11
sc ép v m Chính vì th, cn
thit phi có mt t chc, mà pháp lunh là T chc Luo v
quyn li ca b can, b cáo; bo v quyn, li ích hp pháp c.
Bng hong ca mình, t chc lun tích cc bo v pháp ch
xã hi ch o v các quyn và li ích hp pháp ca công dân và các t
chc; góp phn vào vic gii quyt các v 
lut; góp phn thc hin quyng ca mc pháp lut,
thc hin dân ch xã hi ch c công dân tuân theo Hin pháp,
pháp lut, tôn trng nhng quy tc ca cuc sng xã hi ch y,
lut ng ca lut s trong hot ng t tng t pháp nói chung và
t tng hình s nói riêng là rt cn thit.
Tuy nhiên,  Vi

 , 










































.
 





 




nhng 





























. 



 "

ia", "

", "




 ", " ",
"ng 

c

. Ngay trong 





 , 
 "

 " "

"  . 








 




   i
 "

"  






, c"

"  . Trong khi





















 "

"  , 














 ,  "

 " 









 .










 , "

 " 










"


















,
 

 ,  , 







12









 , 
















" [9, tr. 7].  









































 . Theo T n Lut hc nhà xut
bn Bách khoa Hà Nm Luc hiu 
là: 1) Thành viên ca m  v mt pháp lý cho
cá nhân hoc theo t chc theo hng hoc theo ch nh c
c có thm quyn trong mt s ng hp. Lu t bào
cha cho b  bênh vc cho b , thay mi b
hc các tòa án, và có th làm mt s dch v nh
ca pháp lut. Công dân Vit Nam có phm ch u kin
v kin thc pháp l ý thenh ca pháp lut np
có th tr thành lui gian tp s; 2) Danh hiu ch 
ngh lu vic . Vi nhng cách hiu và gii thích nh
trên cha phn ánh chính xác lut s và hot ng ca lut s trong hot ng
t tng t pháp nói chung và trong t tng hình s nói riêng.




 1980 





 "

"  

























 , 
  . Trong B lut T
tng hình s  "





 " 












 , 





















, b can, 
dân. 











 "  lut t
tng hình s", 

























 ; 













 , , , anh
ch 

; 













o.

13














 , trong











 





 "


  tng hình s". 












































 .
M





  "




























  



 ". 




"

 g"  "










 
 


". Khc phc nhn thc cha nht quán này,  1
1, nh 

 2001 

 : "
































, 







 , 
 , 


















 






 " và 2 



2006 nh: "






 , 












 , 




 , , 



". 
: 

, 



 , 









 (4 



2006).



































 . 









, 
h













 "





 " 



























 , 

























 .

14






  t ng 





 
















. , 








(

, 



 ) 













 : / 






 . 

















 tng hình s. 














 














 






 , 






























 . Cho nên, cn phi hiu mt cách chính xác rng, 


  

























, 






 ,  

, 

































 .
T tng hình s là mt trong nhng hình thc t tng nói chung nhm
gii quyt v án hình s. N các hình thc t tng khác nhm gii
quyt tranh chp gia công dân vi công dân, gia công dân v
chc, thì t tng hình s nhm gii quyt tranh chp gia công dân vi Nhà
c bo v quyn li cc, xã hi, quyn và li ích hp
pháp ca công dân, t chc bng viu tra, x lý v hình s i vi bt k
hành vi phm ti ca cá nhân nào gây thit hn li ích cc, xã
hi, quyn và li ích hp pháp ca công dân. Do vy, t tng hình s c
phát sinh khi có s gây thit hn mc phi x lý v hình s i vi i
có hành vi xâm hi vào quyn và li ích hp pháp cc, xã hi và
công dân. Toà án vt b phn cn lc
t lun cui cùng v tính cht, m nguy him ca hành vi, loi và

15
mc hình pht cc áp dng vi thc hin hành vi nguy hi
Nhng quynh trong bn án cu nhân danh nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, ng ch c.
Hong t tng hình s là hoc lp và ch tuân theo pháp
lut. Chính pháp lut nói chung và pháp lut t tng hình s nói riêng là kim

ch nam cho mi hong t tng hình s. Hong ca các ch th t tng
hình s phi tuân theo nhnh ca Hin pháp, pháp lu
cu chung t ra  tt c các quc gia, không ch trong t tng hình s mà
trong hong t tng nói chung. Ch khi tuân theo pháp lut mi có th gii
quyn v án hình s. Mi hành vi can thip vào hong t tng
hình s u có th dn sai l quynh t tng hình s,
dn phá v trt t pháp lut, gây bt bình xã hi và có th gây nên nhng
hu qu n s tn ti ca chính ch  xã h
vy, không phi ngu nhiên t n bing ca
quan toà trong hong t tn thn bt mt b
mt tay cm kim, mt tay cm cán cân công lý, th hin s kt hp gia sc
mnh và quyn lc ca pháp lut sâu sc. Trt t pháp lut mà
n thn bo v là bt bung vi tt c mi. Bing n
thn xét x, theo quan nim ca nhi c i không ch là bing
v Toà án công bng mà còn là bing v mt ch  c công bng
nói chung. Nhng v s tuân th pháp lut trong hong t tng t
n nay vn còn nguyên giá tr  có th vn dng vào cuc sng
xã hi hin ti.
Hong t tng hình s phi tuân th nhng quy tc, trình t rt cht
ch t khi bn khi kt thúc và hong t tng hình s phi do
các cn hành t ti tin hành t t c giao
thm quyn thc hin. Do vy, có th hiu, t tng hình s là hong ca

16
c có thm quyn nhm gii quyt v án hình s 
pháp lut, phù hp vi l công bm bo lòng tin ca nhân dân và xã hi
vào pháp lut, góp phn duy trì trt t pháp lum bo s an toàn pháp lý
cho cá nhân, s nh và phát trin bn vng ca xã hi.
Trong t tng hình s, 


 
















 i ch 










, 








 i ch . 










 















  "





 " 












 , 




















 . 










 , 













 

















 . 
ch























 , 

















 , 






















 , 































 







 . 

























  lut t tng hình s. 










  lut t tng hình s, 



, sau








, , 




  lut T tng hình s 









 (56, 57, 58 B lut t tng
hình s  

 , 





















 , 



 , 



, 

























, 






 . 











17
 , 



 ,

,  , sai, 

 . 
 1  58 B lut t tng hình s 2003 

 : "














 . 











 81 (





 ) 82 (








 )  . Trong






























 










 ".



 , 


























 . 

















 

 , 

. 










  





















 , 




,  hong ca 


 












 , ti 2 58 B lut t tng
hình s  . 

























, 






















, 









 , 









ng

 . 































, . 

t trong






























 . 





























 (u 57 B lut T tng hình
s 2003) 

18
 200 B lut T tng hình s 2003. 









 
















. 
trên,  .
 
  , ,  ; 









 ;  ,  , 












 ; 










, ,  


















 có th hiu, luật sư trong hoạt động tố tụng hình
sự là người có đ ủ điều kiê
̣
n th ực hiện nhiệm vụ bào chữa, bảo vệ quyền lợi
cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo và những đương sự trong vụ án hình sự
nhằm bảo đảm việc giải quyết vụ án được khách quan, toàn diện, đầy đủ và
đúng quy định của pháp luật tố tụng hình sự.
1.1.2 Khái quát lĩnh vực hoạt động của luật sư trên thế giới và sự
phát triển pháp luật về luật sư ở Việt Nam
Theo mt s m ca các nhà nghiên cu lp pháp thì quyn bào
cha xut hin sm nht  Châu Âu cùng vi s xut hin ca Toà án và
i bin h xut hin cùng Thc Hy Lp c, khi mà
t ch  c b cáo có quyc nh
i thân thuc ca mình bào chc Toà án. C th, tc

 i (Hy Lp c i khong th k th VIII-III tr.CN; La Mã
c i khong th k th X -III tr.CN, lc La Mã c i
thành l (toà án) và tách khc xét
x tu thuc vào tính cht các v án hình s   nh s ng thm
phán. Khi xét x v  nh các v trong v án, hng

19
thm phán thc hin theo cách b phic bi
hình thc t tng ca Lut La Mã thi k nh có luật sư tham gia
vào quá trình xét x ca Toà án.
T th k n th k XVI, các toà án ca nhà vua thc hành quyn
 áp dng lun pháp lut t
tng mc xây dng. Ch  phong kin Tây Âu coi ti phn quc, ti
không trung thành vi vua là nhng ti nng nht và rt tu tin trong khi tin
hành xét x. Tuy nhiên, t tng thi k phong kin Tây Âu có mt s tin b
ró có quy nh, khi tiến hành tố tụng hình sự tại Toà án
có các luật sư tham gia. Tổ chức luật sư đã hình thành, phát triển nhanh
chóng, có thế lực và ảnh hưởng rất lớn trong đời sống chính trị xã hội tại
nhiều nước Tây Âu. Tại Pháp, tổ chức luật sư được hình thành từ thời Vua
Lui IX (đầu thế kỷ XIII). Tại Anh, tổ chức luật sư ra đời vào giữa thế kỷ thứ
XIII.
Trong l
   luật sư làm nhiệm vụ bào chữa để bảo vệ quyền lợi cho
người bị buộc tội. Ví d, t
phán

. Bị cáo có quyền được bảo vệ bằng cách
tự mình hoặc nhờ luật sư 



Tuy nhiên, hot ng ca lut s hin nay ti các nc trên th gii có
khác nhau, nhng nói mt cách tng quát, lu  awyer) c gi bng
thut ng chung nht là i hành ngh lut (legal practitioner). Xét theo
tính cht ngh nghip, có th phân loi lung và lut

20
nc hành ngh thì lut s c chuyên môn hoá cao
theo tng lnh vc ca pháp lut. Ví d, có lut , lu,
lui, luà  em v.v  Vit Nam s
t, h gii hn lo
c hong chuyên môn ca lu
(tr các công ty lut h    c tham gia tranh tng). Tuy
nhiên   c theo h thng Thông Lut (Common Law) và Dân Lut
(Civil Law), ngh lu mt b dày lch s và i ng luc
phân hoá và phân cp rt rõ ràng. Có th thy rõ s phân hoá này qua h thut
ng ch i luc này. Ví d, ti Anh và Australia, Lut s
(Lawyer) c dùng các thut ng chuyên bit là Barrister và Solicitor. Hai
thut ng này xut hin  Anh khong cui th k XVI u th k XVII và tn
ti cho n ngày nay khi nhu cu v khiu kin dân s bùng n (Wilfrid
Prest, tr. 20). Lut s vi t Barrister (còn gi là advocate  Scotland và n
) là nhng lum nhim vic tranh tng ti toà; còn Solicitor
là nhng lun pháp lý, lo chun b h c hin các
th tc giy t pháp lý     i chiu sang ting Vit,
Barrister chính là lung còn Solicitor chính là lun. Tuy
nhiên, trên thc t, mt lu kiêm hai ch
v  Vit Nam.
 Mi ta li dùng các thut ng A ch i lu
Thut ng A           
Greyke, Holloway, tr. 22). Các Attorney  M có hai loi là Agent và Pleader.
 olicitor ca Anh, các Ai di tin

hành các th tc pháp lý c bit là các th tc hành chính cn
thit cho vic khi kin hoc theo kin ti toà dân s hoc hình s. Còn các
Pleader, còn gi là Counsel at law hay Councellor hay C 

21
các Barrister  Anh và Australia, là chuyên tham gia tranh tng t
có th chia Attorney thành hai c là Attorney-in-fact và Attorney-at-law.
Attorney-in-i din pháp lý cho cá nhân hoc pháp nhân trong các
hong pháp lý liên quan ti kinh doanh, tài sn hoc các v cá nhân,
ng hong không cn phi có giy phép ca chính phc li,
các Attorney-at-law là các lu c cp chng ch hành ngh, có quyn
i din cho thân ch tham gia vào các hong pháp lý trong và ngoài toà
p dch v n pháp lý. Do vy có th hiu Attorney-in-
  i din theo u quyn, còn Attorney-at-law là các lu
ngh tranh tng trong các v án hình s, dân s ti toàn
ng  M thut ng A ch công t viên  các cp
trong các cm thut ng County Attorney (công t viên ca ht), District
Attorney (công t viên ca bang), và Attorney general (công t viên liên
bang).
Xét trên khía cng khách hàng thì tn ti c mt khong cách
ln gia h thut ng ch i luc theo h thng Thông
Lut và h thut ng ng ca Vit Nam.  các c nàyi
ng khách hàng, t  (in-house lawyer)
gm lu (family lawyer) và lu (corporate lawyer).
Các lu là các lui din cho mt công ty tham gia vào các
hong pháp lý liên quan tm c tranh tn).
Tuy nhiên,  Vit Nam có mt thc t 
có thói quen và nhu cu thuê lu Vì th cm thut ng
c ph bin. Mc dù rng rt nhiu doanh nghip
c Vit Nam có hn mt phòng pháp ch chuyên lo vic pháp lý ca

i làm ti phòng pháp ch này phn nhiu không

22
phi là luên h không phi là nhng lut s riêng. G Vit Nam
chúng ta thy xut hin khái nim lu
Cui cùng, khi xem xét các thut ng ch i lu khía cnh
c hong, chúng ta ln na thc s a ngh lut
Nam so vi ngh luc phát trin trong vic chuyên môn hoá xã
hi lun nay, phn nhiu các lut Nam s dng thut ng ch
v công vic ca mình m rõ tính
chuyên môn trong hành ngh c theo h thng Thông
Lut (common law), khi nhìn vào h thut ng ch lu    th 
phân hoá luc ca h rt sâu rng. H có t lu
(criminal lawyer), lu    (economic lawyer), lu   i
(commercial lawyer), lung (construction lawyer), lung
(labor lawyer), lu   ng (contract lawyer n lu   (tax
lawyer), lu   ng (environmental lawyer), lu   hu trí tu
(intellectual property lawyer hay patent lawyer), lua c (real estate and
housing lawyer), lu    phá sn (bankcruptcy lawyer), lu 
chuyên v ly hôn (divorce lawyer
Nh vy, có th thy rng, s phát trin ca ngh lut  các quc gia
u ca xã hi lua h c phn ánh rt rõ trong s
phát trin ca ngôn ng, c th là  h thut ng ch i lua các
quDo vy, mt lut gia La Mã c i (Marcus Tullius Cicero) ã
tng ánh giá lut s và ngh lut s th hin bng cao thng, tính hào
hip, danh d, công lý và lòng rng lng là nhng c tính phù hp nht vi
bn cht ca ngh lut s, ch không phi là s giàu có, nim vui hoc thm
chí chính bn thân cuc sng Lut s là ngi luôn c ngng m trong
xã hi, là ngi ngày càng tr lên quan trng hn bao gi ht khi mà tính
thiêng liêng vô iu kin ca pháp lut c tôn trng.

23
So sánh vi h thut ng ch i lung Vit, h thut
ng ca h rõ ràng là phong phú và toàn dit nhiu, phn ánh chính
 lch s và m phát trin ca ngh lu Vit Nam
so vi th gii. Tuy nhiên, s phát trin pháp lut v lu Vi
có nhm riêng. Lch s Vi B lut Hc
(Quc triu hình lut) thi nhà Lê (1428 - 1788) vi mt ng sâu sc
trong s phát trin ca xã hi Vit Nam; cùng vi nó là B Quc triu khám
tu l t ct mu trong lch s lp pháp ca
Vit Nam có mt b lut t tng riêng bit. Qua vic nghiên cu chúng ta
u thy s ghi nhn cc v nguyên tc bm quyn bào
cha, tuy rng  c  cn thut ng lu ví d iu
667, 668 và 669 B Quc triu hình lut có ghi : Khi lấy khẩu cung người
phạm tội, quan tra án phải xem xét kỹ, tìm ra sự thực, để cho kẻ phạm tội
phải nhận tội; không được hỏi quá rộng cả đến người ngoài để tìm chứng cớ
bậy… ; Tra khảo tù phạm không được quá ba lần…; Những án xét vào tội
nhẹ, nhưng tình lý đáng ngờ, thì giao cho quan Viện Thẩm hình hội đồng bàn
xét, hỏi tội nhân cho đến lúc nhận tội; nếu tội nhân không chịu nhận tội thì
cho phép được bào chữa rồi phải xét lại kỹ càng
Ngoài ra ti nhi u lut còn ghi nh nh v quyn bào
cha các iu 700, c ghi nhn nhu lut
trên, chúng ta thy ry là nhm mi, tin b c hàng th k
ghi du n cho hong lu tng hình s so vi
vic ghi nhn bm quyn bào cha ca lch s th gii và Vit Nam sau
này.
Cách mng thánt cuc cách mng gii phóng dân tc
ng cng so, lu tiên giành thng li  mc
thu xây dng và bo v t quc lp, ngoài

24
vic cng c lp b máy chính quyn cách mng,
c sng cho nhân dân và phát trin kinh t phát tric,
khc phy lùi nh chng phá ca k thù. Thì công
tác lt ni dung quan trng, mt công c  c qun
lý xã hi. Bên cnh s ghi nhn ca pháp lu u chnh các quan h xã
h u ghi nhn nguyên tm bo
quyn bào cha. C th       c lnh
33c-SL v vic thit lp các Toà án quân s. T…Bị cáo
có thể tự bào chữa hay nhờ một người khác bênh vực cho.

Ngày 10/10/1945,
Ch tch H c lnh s 46/SL v t ch Theo
sc lnh này, các t chc Vit Nam dân ch cng
c tm thi gi c lnh ngày 25/5/1930 c
sc lnh mt s v quan trng cho phù hp vi ch  mi
 : Các luc vào chc tt c các Tòa án cp tnh tr lên và các
tòa án quân s ; iu kin làm lui Vit Nam không k nam hay
n; có bng c nhân lut; có hnh kim ttp s  m
Lui bu ra hng luu thuc
h lên. N luc th
lp ra Ban lu u hành công vic c Do vy, Sc lnh
s 46/SL c coi là sc lu tiên v luc Vit Nam dân ch
cng hòa, th hin s quan tâm ca Chính ph cách mng lâm thi và ca
Ch tch H Chí i vi ch nh luc ta.
c lnh s 13-SL v t chc
Toà án và các ngch Thm phán nh lut s trong t tng hình s.
Ví d, u th nhi hình, nng thm
mt b can không có ai bênh vc, ông Chánh án s c mt lu bào cha
cho h       p sc lnh s 40-SL

25
      m bo quyn bào cha. Ti  gày
c ban hành Sc lnh s 163-SL v vic t chc Toà án
binh lâm tht ti Hà Nu th 10 Sc l can
có th t bênh vc ly hay nh mt luc mi khác bào cha
cho, hoc Chánh án s ch nh mt lu   a cho h Ngày
09/11/1946, ti k hp th hai, Quc hn Hin pháp
u tiên cc Vit Nam Dân ch Cng hoà (Hin Pháp 1946). Hin pháp
n nhiu nguyên tc tin b 
có s ghi nhn hong ca lu u th …Người bị cáo
được quyền tự bào chữa lấy hoặc mượn luật sưu tiên
trong lch s Vit Nam, vai trò ca lung t tng hình s
c ghi nhn là mt nguyên tc Hinh  n móng cho quá trình
phát trin và hoàn thin nguyên tc bm quyn bào cha sau này.
 c th hóa nguyên tc Hiu
n pháp lu c th c ban hành
sc lnh s 69-SL; ti2/1949 nhà nc ban hành tip sc lnh
s 144  u 1 sc lnh s 69- SL ngày 18/06/1949. Vic nhà
c ban hành 2 sc lnh 69 và 144 là mt s tin b rt ln trong vic ngày
càng c th  ng ca lu t  c ghi
nhn trong bn Hiu tiên ca Ving thi sc lnh 69 và
t nn móng cho vic xây dng ch  bào cha viên
nhân dân   cáo và b can có th nh mt công dân không phi
là lu. Ti háp
gh nh s 0 vic u ki làm bào cha
u 1 ca ngh nh này, nh c
c   c tha nh  bào ch c tòa: có quc tch Vit Nam,