Kinh tế chính trị mindmap chuong 4

“

_ Các tổ chức độc

Nguyen nhan hinh

quyền >

,
¬
1 » ^
có quy mồ tích tụ và tập
trung tư bản lớn

`
.
ee
Sức mạnh của các to

chức độc quyền do tư
bản tài chính và h
_ thong ti phit chi phi

ô&

`

A

Xut khu t bn tr

`

ơ-

mm x ca

thành phổ biên

Cạnh tranh để phân
.

`

.

`

wee

re

\)

trường

`
J

⁄

Quan hệ cạnh tranh

uyền

À-

117

5

Biểu hiện mới của tích

)

tu: va tapap trung g tu ban

(oe

J

RR

tư bản tài chính trong
quyền X
Ộ các tập
ap đồn độc2C quy

.
)
Lý luận cua Lénin về các

`

đặc điểm kinh tế của
độc quyền và độc quyền
nhà nước trong nền
kinh tế thị trường tbcn

Biểu hiện mới của xuất
khẩu tư bản
Biểu hiện mới của độc

quyền

J

/—.

>

Biểu hiện mới của sự
phần chia thị trường
thế giới giữa các liên
minh độcac quy
quyền
c
y

giữa tổ chức độc quyền
J

Su hinh thanh, phat
triển sở hữu nhà nước
`

Độc quyền nhà nước trở

Lý luận
điểm
quyền
chủ

cua Lénin vé dac
kinh tế của độc
nhà nước trong
nghĩa tư bản

“c2

Q.2

ve

wn

Biểu hiện mới về sự

S

a

ki
nền kinh
tiết nên
điều tiết
nướcZc điêu
tế

—————

⁄
`

nhà
quyền
độc0C
„
7
J
q uyên,
nước trong điều kiện
ngày nay; vai trò lịch sử
của chủ nghĩa tư bản

>

phân chia lãnh thổ ảnh
hưởng dưới sự chỉ phối
của các tập đồn độc
quyền

q
J

Biểu hiện mới của độc

thành cơng cụ để nhà

`

on

Biểu hiện về vai trò cua

—
.
»
Sự kết hợp về nhần sự

XN

J

trong trạng thái độc

Lơi kéo, thúc đẩy các >
chính phủ vào việc phan
định khu vực lãnh thổ
ảnh hưởng là cách thức
để bảo vệ lợi ích độc
Ộ

quyền
„

và nhà nước

¬

quyền trong nền kinh tế

31)

Mini

&

ee

Cạnh tranh ở cấp độ độc
thị trường

A

@mMMmM.

Tác động của độc quyền
trong nên kinh tế thị

Lý luận của Lênin về đặc
điểm kinh tế của độc

chia thị trường thể giới
là tất yếu giữa các tập
đoàn độc quyền

của độc quyền

y

&

Độc quyên, độc quyền
nhà nước và tác động

⁄
T0

thành độc quyền và độc
quyền nhà nước

Z

Những biểu hiện mới về
hệ nhâ
hế
cơ che quan he nan su
J

(is

van

oe lu

Những biểu hiện mới vê
¬"
.
.
sở hữu nhà nước

Biểu hiện mới của độc
`
„
_.
quyền nhà nước dưới

`

chủ nghĩa tư bản

..=

`

xi
Vai trò lịch sử của cntb)

Biêu hiện mới trong vai

trị cơng cụ điều tiết
kinh tế của độc quyền

nhà nước

trị tích cự của cntb)
Những giới hạn phát

triển của cntb

¬

+


(-

(Đ

Ta

ˆ

Độc qun: Sự liên minh giữa các doanh nghiệp
lớn, có khả năng thâu tóm việc sản xuất và tiêu
thụ một số loại hàng hóa, có khả năng định ra
giá cả độc quyền, nhằm thu
nhuận
lợi
độc
quyền
cao
`

»

Độc quyên và nguyên
nhân hình thành độc

Ộ

uyên
quy

là

húc đẩy các tổ
chức độc quyền

tự do cạnh tranh đẻ ra
tập trung sx và sự tập
`
e
Z
trung sx nay, khi phat
triển đến mức độ nhất
định, lại dẫn tới độc
quyền

)

Nguyên nhần hình

thành độc quyền

⁄Giá cả độc quyền:
giá cả do các tổ chức độc quyền áp đặt rong mua và
bán hàng hóa. Gồm: giá cả độc quyền cao (khi bán) và giá cả độc

Nguyên
nhãn hình

thành độc quyền và độc
`_

uvên nhà nước

any

sspt ca LLSX

Stn b KHCN

u tranh nhân dân thuc a

`

J

S

ˆ Là kiểu độc quyền trong đó nhà nước thực hiện năm giữ vị thế `
độc quyền trên cơ sở duy trì sức mạnh của các tổ chức độc

quyền ở những lĩnh vực then chốt của nền kinh tế nhằm tạo ra
sức mạnh vật chất cho sự ổn định của chế độ chính trị xh ứng
với đk phát triển nhất định trong các thời kỳ lịch sử

`

Mang tinh phé bién trong nén KTTT

J

)
>

Được hình thành trên cơ sở cộng sinh giữa độc quyền tư nhân, độc
quyền nhóm và sức mạnh kinh tế của nhà nước, sự chỉ phối của tầng
lớp
tư
bản
độc
quyền
đối
với
bộ
máy
nhà
nước
`“

J

(—

Ộ thức mới của quan hệ sx là độc quyên nhà nước „

Độc quyên nhà nước )

ˆ Hai là, sự phát triển của phân công lao động xã hội `

Ngun nhân hình

Ộ

thành

⁄“

`
Đ

làm xuất hiện một số ngàng mới có vai trị quan
trong
ong trong gpphat trién ktxh
xa

y
_

Ba là sự thống trị của độc quyền tư nhân đã làm gia

tăng sự phân hóa giàu nghèo, làm sâu sắc thêm sự mâu
thuần trong xã hội

J

`
`
.
L2
ee
.
~>
Bốn là, cùng với xu hướng quốc tế hóa đời sống kinh tế, sự

bành trướng của các liên minh độc quyền quốc tế vấp phải

những hàng rào quốc gia dân tộc và xung độc lợi ích trên thị

`

trường

3

thế

3

giới

S

~

Phục vụ lợi ích của các tổ chức độc quyền tư nhân, tiếp tục
Thứ nhất, độc quyên tạo ra khả năng to lớn trong việc nghiên cứu

=

4
`
Tác động của độc quyền
`

trong nên kinh tế thị
trường

su

“Tác động của độc quyê
đối với nên kinh tế

`
động tích cực

Thứ hai, độc quyền có thể làm tăng NSLD, nâng cao năng lực cạnh
Thứ ba, độc quyền tạo được sức mạnh kinh tế góp phần thúc đẩy

:

nền kinh tế phát triển theo hướng sx lớn hiện đại

Một là, độc quyền xuất hiện làm cho cạnh tranh khơng hồn hảo gây
thiệt hại cho người tiêu dùng và xã hội

i

Một là, cạnh tranh giữa các tổ chức độc

>

'Hãi là, độc quyền có thể Kìm hãm sự tiến bộ kỹ thuật, theo dé kim

Tác động tiêu cực

¬.

xố...

nẽ rẽ nẽn

Ba là, khi độc quyền nhà nước bị chỉ phối bởi nhóm lợi ích cũ bộ
hoặc khi độc qun tư nhân chỉ phối các quan hệ kinh tế, xh sẽ gầy
Z

⁄“

Một là, tích tụ và tập trung vốn càng lớ thì tích tụ
và tập trung sản xuất càng cao, sinh ra những cơ
cấu kinh tế to lớn đòi hỏi phải có một sự điều tiết

từ một trung tâm đối với sx và phân phối => hình

>

ra hiện tượng làm tăng sự phân hóa giàu nghèo

⁄


sản lượng hàng hóa,...

minh
độc
quyền
khơng
vững
chắc
`

7

Í Các hình thức tổ chức _` "Syndicate cao hơn, ổn định hơn Cartel, van
độc
quyền
cơ bản từ_ |_ | _9lữ độc lập về sân xuất, chỉ mất độc lậo về
lưu
thơng
hàng hóa => thống
nhất đầu mối,
thấp đến cao: Cartel,

Ộ

Syndicate, Trust,
Consortium

`
a

mua
nguyên
liệu giá rẻ

+

Trust: cao hơn Cartel và Syndicate.
Cả việc sản

h

xuất và tiêu thụ hàng hóa đều do một ban quản
`"

hân

đa

J

=

bảo địa bàn rộng lớn cho sự phát triển
của độc

`

quyên

“

A

⁄⁄

Lý luận của Lénin về đặc

~

điểm kinh tế của độc
việc di chuyển tư bản

`

chủ
nghĩa
tư bản

SJ

Thứ ba, làm chỗ dựa cho sự điều tiết kinh tế của
nhà nước thoe những chương trình nhất định

'Bộ máy điều tiết: cơ quan lập pháp, hành pháp Ì_ Í Độc quyền nhà nước trở `
và tư pháp

(~

—— ⁄/

`

~

X

-

-

=

Đầu tư gián tiếpĐầu
: tư thông qua việc chø vay để thu lợi tức,

¬

mua cổ phần,..và thơng qua các định chế tại chính trung gian

`

=> khơng trực tiếp tham gia quản lý đầu tư

S


4

Biểu hiện mới của các tổ chức độc quyền: sự xuất hiện của
các công ty độc quuyên xuyên quốc gia bên cạnh sự phát
“

triển của các xí nghiệp vừa và nhỏ

XN

Sơ chế tuan
biểu hệ
hiệnnhân
mới sự
về

Z

Biếu hiện mới của tích
>

>

hà

J

S

Concern:Là tổ chức
ĐQ đa ngành, bao gồm hàng
trăm
nghiệp
xí
có quan hệ với những ngành khác
nhau và được phân bố ở nhiều nước

“Conglomerate: bao gom hang chyc nhirng
hãng vừa và nhỏ khơng có sự liên quan trực
tiếp
về
sản
xuất
hoặc
dịch
vụ
cho
sản
xuất
XN
~
tư bản tài chính trong

i

=

®
c
=
‘
5
<
(D>

Những biểu hiện mới về

quyền X
. các tập
Ap đoàn độc2C quy

[Tinh huống đặc biệt => dự trữ quốc gia
à

trị cơng cụ điêu tiết
kinh tế của độc quyền

Biểu hiện mới của xuất

LA

S

a

`

“

`

củ

Biểu hiện mới trong vai

)
)

Thứ tư, nguyên tắc cùng có lợi trong đầu tư được

..

Biểu hiện mới của sự

Thực hiện xã hội hóa sản xuất
( Vai trị lịch sử của then

Mục đích của nền sx tbcn vẫn tập trung chủ yếu vì lợi
ích
thiếu
của
số giai cấp tư sản
Chủ nghĩa tư bản đã và đang tiếp tục tham gia gây

Sự phân hóa giàu nghèo trong lịng các nước tư
bản và có xu hướng ngày càng sâu sắc

Những
giới hạn phát
triển của cntb

iữa các liền

c

minh độc2C quy
quyên

Biểu hiện mới về sự

>

phân chia lãnh thổ ảnh

hưởng dưới sự chỉ phối
của các tập đồn độc
quyền
`

J

2

>

¬