Kinh tế chính trị mindmap chương 5

Khái niệm kinh tế thị
trường định hưỡng
xhcn ở VN

Tính tất yếu khách quan
của việc phát triển kinh
tế thị trườnh định
hướng xhcn ở VN
Kinh tế thị trường định
hướng xhcn ở Việt Nam

Về mục tiêu

Về quan hệ sở hữu và
thành phần kinh tế

Sự cần thiết phải hoàn
thiện thể chế kinh tế thị
trường định hướng
xhcn ở VN

Đặc trưng của kinh tế

Về quan hệ quản lý nền

thị trường định hướng

kinh tế

xhcn ở VN
Hoàn thiện thể chế về

Về quan hệ phân phối

Chương 5: Kinh tế thị

sở hữu và phát triển các
thành phần kinh tế

Hoàn thiện thể chế để

Hoàn thiện thể chế kinh

trường định hướng xã

tế thị trường định

hội chủ nghĩa và các

hướng xhcn ở VN

quan hệ lợi ích kinh tế ở

Về quan hệ giữa gắn
tăng trưởng kinh tế với

Việt Nam

phát triển đồng bộ các

công bằng xã hội

yếu tố thị trường và các
loại thị trường

Hoàn thiện thể chế để
đảm bảo gắn tăng
trưởng kinh tế với bảo

Nội dung hồn thiện

Lợi ích kinh tế và quan

thể chế kinh tế thị

hệ lợi ích kinh tế

trường định hướng
xhcn ở VN

đảm tiến bộ và cơng

Quan hệ lợi ích kinh tế

Bảo vệ lợi ích hợp pháp,

bằng xã hội và thúc đẩy
hội nhập quốc tế

Lợi ích kinh tế

tạo mơi trường thuận
lợi cho hoạt động tìm

Các quan hệ lợi ích kinh

kiếm lợi ích của các chủ

tế ở VN

thể kinh tế

Hoàn thiện để nâng cao
năng lực hệ thống
chính trị

Điều hịa lợi ích giữa cá
Vai trị nhà nước trong
đảm bảo hài hịa các
quan hệ lợi ích

nhân - doanh nghiệp xã hội

Kiểm soát, ngăn ngừa
các quan hệ lợi ích có
ảnh hưởng tiêu cực đối
với sự phát triển xã hội

Giải quyết những mâu
thuân trong quan hệ lợi
ích kinh tế

Là phương thức để phát triển lực lượng sx, xây
dựng cs vc-kt của CNXH; nâng cao đời sống nhân
dân

Bắt nguồn từ cơ sở kt-xh của thời kỳ quá độ lên cnxh;
phản ánh mục tiêu ct-xh của nhân dân ta đang phấn dấu

Về mục tiêu

dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN

Phát triển KTTT định hướng XHCN ở VN là: Phát triển lực
lượng sản xuất hiện đại gắn với xây dựng quan hệ sản
xuất tiến bộ, phù hợp theo định hướng XHCN

Sở hữu: quan hệ giữa con người với con người trong
quá trình sx và tái sx trên cơ sở chiếm hữu nguồn lực
của quá trình sx

Chiếm hữu các yếu tố tiền đề (nguồn lực) ->
chiếm hữu kết quả lao động

Cơ sở sâu xa hình thành chiếm hữu: quá trình
sx và tái sx xã hội

Sở hữu chịu sự quy định trực tiếp của trình độ lực lượng sx
mà xh ấy đang vận động

Về quan hệ sở hữu và
thành phần kinh tế
Kinh tế thị trường định hướng xhcn là

Về nội dung kinh tế: sở hữ là cơ sở, là điều kiện của sx

nền kinh tế vận hành theo các quy luật
Sở hữu bao hàm nội
dung kinh tế và nội

Về nội dung pháp lý: sở hữu thể hiện những quy
định manh tính chất pháp luật về quyền hạn, nghĩa

dung pháp lý => thống

Khái niệm kinh tế thị

của thị trường đồng thời góp phần hướng

trường định hưỡng

tới từng bước xá lập một xã hội dân giàu,

xhcn ở VN

nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn
minh; có sự điều tiết của Nhà nước do

nhất biện chứng trong

vụ của chủ thể sở hữu

ĐCSVN lãnh đạo

một chỉnh thể
Đặc trưng của kinh tế
thị trường định hướng

Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tể tư nhân là

xhcn ở VN

một động lực quan trọng

Kinh tế thị trường định

Một là, phát triển kinh tế thị trường định

hướng xhcn ở Việt Nam

hướng xhcn là phù hợp với xu hướng phát
triển khách quan của VN trong bối cảnh thế
giới hiện nay
Tính tất yếu khách quan

Đặc trưng riêng của VN: Nhà nước quản lý và thực hàng cơ

của việc phát triển kinh

chế quản lý là nhà nước pháp quyền xhcn của nhân dân, do

tế thị trườnh định

nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của ĐCS, sự làm chủ

hướng xhcn ở VN

và giám sát của nhân dân
Về quan hệ quản lý nền
Đảng lãnh đạo thơng qua cướng lình, đường lối pt

kinh tế

kt-xh và các chủ trương, quyết sách

hoạch, quy hoạch và cơ chế chính sách

KTTT định hướng XHCN ở VN phân phối dựa trên kết quả lao động, hiệu
quả kinh tế, theo mức đóng góp vốn cùng các nguồn lực khác thơng qua hệ
thống an sinh và phúc lợi xh

Về quan hệ phân phối

hữu về TLSX

Hình thức phân phối phản ánh định hưỡng xhcn của nền KTTT: phân phối theo
lao động và hiệu quả kinh tế, phân phối theo phúc lợi

Đặc trưng phán ánh thuốc tính quan trọng mang
tính định hướng xhcn của nề KTTT ở VN

hướng xhcn trong thúc đẩy phát triển đối với VN

Ba là, kinh tế thị trường định hướng xhcn phù hợp
với nguyện vọng mong muốn dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh của người dân VN

Nhà nước quản lý thông qua pháp luật, chiến lược, kế

Quan hệ phân phối bị chi phối và quyết định bới quan hệ sở

Hai là, do tính ưu việt của kinh tế thị trường định

Về quan hệ giữa gắn
tăng trưởng kinh tế với
công bằng xã hội


Một là, thể chế hóa đầy đủ quyền tài sản của nhà
nước, tổ chức và các nhân; Bảo đảm công khai
minh bạch, bảo đảm hiệu lực thực thi

Hai là, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đất đai để huy
động và sử dụng hiệu quả đất đai, khắc phục tình trạng
sử dụng đất lãng phí

Ba là, hồn thiện pháp luật về quản lý, khai thác và
sử dụng tài nguyên thiên nhiên

Bốn là, hoàn thiện pháp luật về đầu tư vốn nhà nước,

sử dụng hiệu quả các tài sản công, phân biệt rõ tài
sản đưa vào kinh doanh và thực hiện mục tiêu

Hoàn thiện thể chế về
sở hữu và phát triển các

Thể chế: Những quy tắc, luật pháp, bộ máy quản

thành phần kinh tế

lý và cơ chế vận hành nhằm điều chỉnh các hoạt
động của con người trong một chế độ xã hội

Năm là, hoàn thiện hệ thống thể chế liên quan đến
sở hữu trí tuệ

Hệ thống quy tắc, luật pháp, bộ máy quản lý và cơ
chế vận hành nhằm điều chỉnh hành vi của các chủ
thể kinh tế, các hành vi sản xuất kinh doanh và các

Sáu là, hoàn thiện khung pháp luật về hợp đồng và giải

quan hệ kinh tế

quyết tranh chấp dân sự theo hướng thống nhất, đồng
bộ

Thế chế kinh tế
Hệ thống pháp luật về kinh tế của nhà
nước và các quy tắc xã hội được nhà

Bảy là, hoàn thiện thể chế cho sự phát triển các thành

nước thừa nhận

phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp
Nội dung hoàn thiện
Một là, hoàn thiện thể chế để phát triển
đồng bộ các yếu tố thị trường

Hai là, hoàn thiện thể chế để phát triển đồng bộ,
vận hành thông suốt các loại thị trường

Một là, tiếp tục rà soát, bổ sung, điều chỉnh hệ thống
pháp luật và các thể chế liên quan

Hai là, thực hiện nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa
dạng hóa trong hợp tác kinh tế quốc tế, khơng để bị lệ thuộc

thể chế kinh tế thị
Hồn thiện thể chế để
phát triển đồng bộ các

trường định hướng
xhcn ở VN

Hoàn thiện thể chế kinh
tế thị trường định
hướng xhcn ở VN

Sự cần thiết phải hoàn
thiện thể chế kinh tế thị
trường định hướng
XHCN

Bao gồm

Thể chế và thể chế kinh
tế thị trường định

Hệ thống các chủ thể thực hiện các hoạt
động kinh tế, các cơ chế, phương

hướng XHCN

pháp,...thực hiện các quy định và vận
hành kinh tế

yếu tố thị trường và các
loại thị trường

Hoàn thiện thể chế để

Thể chế kinh tế thị

Hệ thống đường lối, chủ trương chiến lược, hệ

trường định hướng xã

thống luật pháp,...=> thúc đẩy dân giàu, nước

hội chủ nghĩa

mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh

đảm bảo gắn tăng
trưởng kinh tế với bảo

Thứ nhất, do thể chế kinh tế thị trường định

đảm tiến bộ và cơng

hướng xhcn cịn chưa đồng bộ

bằng xã hội và thúc đẩy
hội nhập quốc tế

Lý do phải thực hiện
hoàn thiện thể chế kinh

Phát huy sức mạnh về trí tuệ, nguồn lực của dân tộc

Hồn thiện để nâng cao

=> nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, vai trị của

năng lực hệ thống

nhà nước

chính trị

Thứ hai, hệ thống thể chế chưa đầy đủ

tế thị trường định
hướng xhcn

Thứ ba, hệ thống thể chế còn kém hiệu lực, hiệu
quả, thiếu các yếu tố thị trường và các loại thị
trường


Lợi ích là sự thỏa mãn nhu cầu của con người mà sự
thỏa mãn nhu cầu này phải được nhận thức và đặt
trong mối quan hệ xã hội ứng với trình độ phát triển
nhất định của nền sxxh đó

Khái niệm lợi ích kinh tế

Lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, lợi ích thu được khi
thực hiện các hoạt động kinh tế của cong người

Bản chất: lợi ích kinh tế phản ánh mục đích và động
cơ của các quan hệ giữa các chủ thể trong nền sxxh
=>các quan hệ xh mang tính lịch sử -> lợi ích kinh tế
phản ánh bản chất xã hội

Bản chất và biểu hiện
của lợi ích kinh tế

Lợi ích của chủ doanh nghiệp: lợi nhuận
Lợi ích kinh tế

Biểu hiện
Lợi ích của người lao động: thu nhập

Trong nền kinh tế thị trường, ở đâu có hoạt động sản xuất kinh
doanh, lao động, ở đó có quan hệ lợi ích và quan hệ kinh tế

Lợi ích kinh tế là động lực trực tiếp của các chủ thể
và hoạt động kt - xh
Tạo lập môi trường thuận lợi tất yếu
phải đầu tư xây dựng kết cấu hạ
tầng kinh tế => một trong 3 đột phá
lớn

Còn là tạo lập mơi trường văn

Bảo vệ lợi ích hợp pháp,

Vai trị của lợi ích kinh tế với

Lợi ích kinh tế là cơ sở thúc đẩy sự phát triển các

các chủ thế kt - xh

lợi ích khác

tạo mơi trường thuận
lợi cho hoạt động tìm

kiếm lợi ích của các chủ

=> Cần có sự đồng thuận, thống nhất giữa các lợi

thể kinh tế

ích kinh tế => thực hiện vai trị của mình

hóa
Khái niệm về quan hệ

Điều hịa lợi ích giữa cá
Nhà nước cần có các chính sách

lợi ích kinh tế

nhân - doanh nghiệp -

Là sự thiết lập những tương tác giữa con người với
con người, giữa các cộng đồng người,... => xác lập
các lợi ích kinh tế

xã hội
Một chủ thể có thể trở
Lợi ích kinh tế là kết quả trực tiếp

Vai trò nhà nước trong

của phân phối thu nhập

đảm bảo hài hịa các
Kiểm sốt, ngăn ngừa

tế ở VN

hệ lợi ích kinh tế

chủ thể khác

Sự thống nhất và mâu
thuẫn trong các quan
hệ lợi ích kinh tế

ảnh hưởng tiêu cực đối

(căn cứ vào mức thu

Công bằng theo chức

Lợi ích kinh tế và quan

các quan hệ lợi ích có

Cơng bằng theo mức độ
nhập)

quan hệ lợi ích

Các quan hệ lợi ích kinh

thành bộ phận cấu thành

Sự thống nhất

Các chủ thể kinh tế có thể hành động
Sự mâu thuẫn

với sự phát triển xã hộ

theo những phương thức khác nhau
để thực hiện lợi ích của mình => khác
nhau đến mức đối lập => mâu thuẫn

Cơng bằng triong phân
phối có hai quan niệm

Thứ nhất, nhu cầu cơ bản, sống còn trước hết

năng ( căn cứ vào đóng
góp)

Lợi ích cá nhân là cơ sở,

phụ thuộc vào các cá nhân

nền tảng của các lợi ích
Mâu thuẫn giữa các lợi ích kinh tế là khách quan
=> ảnh hưởng đến động lực các hoạt động kinh tế

khác vì

Giải quyết những mâu
thuân trong quan hệ lợi

Thứ hai, thực hiện lợi ích cá nhân là cơ sở để thực
hiện các lợi ích khác

ích kinh tế

Thứ nhất, trình độ phát triển của LLSX

Các nhân tố ảnh hưởng
đến quan hệ lợi ích kinh
tế

Thứ hai, địa vị của chủ thể trong quan hệ sxxh

Thứ ba, chính sách phân phối thu nhập của nhà nước

Thứ tư, hội nhập KTQT (bản chất của
kttt là mở cửa hộ nhập)
Quan hệ lợi ích kinh tế
Bản chất của tiền lương
là giá cả của hàng hóa
sức lao động

Một là, quan hệ lợi ích giữa người lao

Thống nhất: người sdld thực

động và người sử dụng lao động

hiện hoạt động kt => thu được

Lợi ích kinh tế của
người ld và sdld có
quan hệ chặt chẽ, vừa
thống nhất, vừa mâu
thuẫn với nhau

lợi nhuận; người lao động có
việc làm, nhận được tiền lương

Mâu thuẫn: thu nhập là
xác định => lợi nhuận
tăng, tiền lương giảm

Một số quan hệ lợi ích
giữa người lao độn và
người sử dụng lao động

Hai là, quan hệ lợi ích

Có quan hệ lợi ích kinh tế chặt chẽ

giữa những người sdld

Ba là, quan hệ lợi ích

Cạnh tranh => tiền lương giảm; thống nhất

giữa những người lao

với nhau => thực hiện được yêu sách với

động

chủ

Bốn là, quan hệ giữa lợi
ích cá nhân, lợi ích
nhóm và lợi ích xã hội

Thứ nhất, thực hiện lợi ích kinh tế theo
Phương thức thực hiện
lợi ích kinh tế trong các
quan hệ lợi ích chủ yếu

nguyên tắc thị trường

Thứ hai, thực hiện lợi ích kinh tế theo
chính sách của nhà nước và vai trị của
các tổ chức xã hội