NQUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁCLÊNIN VỀ DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA. LIÊN HỆ ĐẾN VIỆC XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ TRONG SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HIỆN NAY

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

MƠN HỌC: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
TIỂU LUẬN
QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ DÂN
CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA. LIÊN HỆ ĐẾN VIỆC XÂY
DỰNG NỀN DÂN CHỦ TRONG SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI
HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HIỆN NAY
Giảng viên hướng dẫn: TS. Thái Ngọc Tăng
Mã lớp học phần: LLCT120405_22_2_18
Nhóm sinh viên thực hiện:
1.
2.
3.
4.
5.

Lê Tuấn Thương
Huỳnh Phúc Toàn
Võ Quốc Toàn
Nguyễn Thị Huyền Trang
Bùi Thị Thanh Trà

22151307
20143130
21157076
20124423
20157103

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 05 năm 2023


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Điểm: ……………………………..

KÝ TÊN


BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

Họ và tên
Lê Tuấn Thương
Huỳnh Phúc Toàn

MSSV

Nhiệm vụ

22151307 Chương 1
20143130

Chương 2

Đánh
giá
100%
100%

Võ Quốc Toàn

21157076 Làm file tiểu luận

100%

Nguyễn Thị
Huyền Trang
Bùi Thị Thanh
Trà

20124423 Tìm hiểu chủ đề, chia nội dung tiểu luận, 100%
tìm tài liệu tham khảo
20157103 Mở đầu và kết thúc
100%


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1

1.

Lý do chọn đề tài................................................................................................ 1

2.

Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 1

3.

Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................ 1

4.

Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 2

5.

Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài. ......................................................................... 2

6.

Kết cấu đề tài: .................................................................................................... 2

CHƯƠNG 1:QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ DÂN CHỦ XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA ........................................................................................................ 3
1.1.

Quyền làm chủ của nhân dân ....................................................................... 3

1.2.

Quá trình ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ............ 4

1.3.

Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ................................................ 5

CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ ĐẾN VIỆC XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ TRONG SINH
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HIỆN NAY........................... 8
2.1. Tình hình xây dựng nền dân chủ trong sinh viên trường Đại học Sư phạm
Kỹ thuật hiện nay ...................................................................................................... 8
2.2. Chính sách của nhà trường và các tổ chức Đoàn – Hội trong việc thực thi
dân chủ trong sinh viên ............................................................................................. 9
2.3. Các giải pháp nâng cao ý thức dân chủ trong sinh viên ............................... 12
2.3.1. Nâng cao nhận thức đúng đắn của sinh viên về dân chủ và tinh thần dân chủ
trong trường học .................................................................................................... 12
2.3.2. Dân chủ trong dạy học phải bắt đầu từ cách làm của người dạy học .......... 13
2.3.3. Dân chủ trong kiểm tra đánh giá.................................................................. 13
KẾT LUẬN.................................................................................................................. 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................................


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Một trong những quan điểm nổi bật của chủ nghĩa Mác - Lênin là về vấn đề dân
chủ và bản chất của chủ nghĩa xã hội quan niệm về dân chủ và quan niệm đó là việc
thực thi quyền lực của nhân dân. Làm nổi bật bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa:
Chính trị, kinh tế, tư tưởng văn hóa. Tính dân chủ của sinh viên trong môi trường Cao
đẳng, Đại học thực tiễn cho thấy những giá trị của Chủ nghĩa Mác-Lênin đã khẳng định

giá trị to lớn trong suốt các thời kỳ. Để phát huy tối đa giá trị đó địi hỏi về yếu tố con
người, do đó trên mặt bằng chung, chúng ta chưa phát huy hết giá trị của nó. Tinh thần
dân chủ được đề cao tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh,
sinh viên ln có quyền sắp xếp lịch học, thể hiện quan điểm, ý kiến của mình trong các
vấn đề của trường lớp. Tuy nhiên sự rụt rè, không quan tâm, nên còn rất hạn chế về
những ý kiến mang tính xây dựng ngay từ một số sinh viên, vì vậy nhiều vấn đề chưa
được tối ưu.
Chính vì vậy, nhóm chúng em đã lựa chọn đề tài: “Quan điểm của chủ nghĩa MácLênin về dân chủ xã hội chủ nghĩa. Liên hệ đến việc xây dựng nền dân chủ trong sinh
viên trường đại học sư phạm kỹ thuật hiện nay”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục đích của đề tài là trình bày một cách có hệ thống giúp nắm vững những quan
điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin về dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa và sự vận dụng những quan điểm, tư tưởng ấy ở trường Đại Học
Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh hiện nay.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng của đề tài là những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về dân chủ
xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và quá trình thực hiện dân chủ
ở trường ta hiện nay. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là chỉ nghiên cứu những quan điểm
của chủ nghĩa Mác - Lênin về dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa và tìm hiểu thực trạng quá trình thực hiện dân chủ ở trường ta hiện nay.

1


4. Phương pháp nghiên cứu
Một là phương pháp luận của đề tài được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận
của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Hai là đề tài sử dụng các phương
pháp nghiên cứu tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin, phương pháp logic –
lịch sử, phân tích tổng hợp và phương pháp xử lý tài liệu.
5. Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài

Thứ nhất, hệ thống hóa, phân tích, những quan điểm của Mác-Lênin về dân chủ xã
hội chủ nghĩa và xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
Thứ hai, tìm hiểu, phân tích, đánh giá thực trạng xây dựng nền dân chủ ở trường
Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh hiện nay.
6. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, và tài liệu tham khảo, bài tiểu luận của chúng em
bao gồm 2 chương:
+ Chương 1: Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về dân chủ xã hội chủ nghĩa.
+ Chương 2: Liên hệ đến việc xây dựng nền dân chủ trong sinh viên trường Đại
học Sư phạm Kỹ thuật hiện nay.

2


CHƯƠNG 1 QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN VỀ DÂN CHỦ XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA
1.1 Quyền làm chủ của nhân dân
Thứ nhất, về phương diện quyền lực, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, nhân
dân là chủ nhân của nhà nước. Dân chủ là quyền lợi của nhân dân - quyền dân chủ được
hiểu theo nghĩa rộng. Quyền lợi căn bản nhất c ủ a nhân dân chính là quyền lực của nhà
nước thuộc sở hữu của nhân dân, của xã hội; bộ máy nhà nước phải vì nhân dân, vì xã
hội mà phục vụ . Và do vậy, chỉ khi mọi quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân thì khi
đó mới có thể đảm bảo về căn bản việc nhân dân được hưởng quyền làm chủ với tư
cách một quyền lợi
Thứ hai, trên phương diện chế độ xã hội và trong lĩnh vực chính trị, dân chủ là
một hình thức hay hình thái nhà nước, là chính thể dân chủ hay chế dân chủ .
Thứ ba trên phương diện tổ chức và quản lí xã hội, dân chủ là một nguyên tắcnguyên tắc dân chủ. Nguyên tắc này kết hợp với nguyên tắc tập trung để hình thành
nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức quản lý xã hội.
Quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin về dân chủ thể hiện ở những quan điểm sau:
Chủ nghĩa Mác Lênin kế thừa những nhân tố hợp lý, những hoạt động thực tiễn và

nhận thức của nhân loại về dân chủ. Đặc biệt, Chủ nghĩa Mác Lênin rất tán thành: “Dân
chủ là một nhu cầu khách quan của nhân dân lao động, dân chủ là quyền lực thuộc về
nhân dân”.
Khi xã hội có nhà nước và giai cấp - tức là một chế độ dân chủ thể hiện thì khi đó
khơng có dân chủ chung chung, phi giai cấp, siêu giai cấp, dân chủ thuần túy. Trái lại,
mỗi chế độ dân chủ gắn liền với nhà nước đều mang bản chất giai cấp thống trị xã hội.
Nền dân chủ trong xã hội có giai cấp có mang tính giai cấp, gắn liền với các giai cấp đã
thiết lập nên nền dân chủ đó.
Ví dụ: Dân chủ nơ lệ, dân chủ tư sản, dân chủ vơ sản,...
Do đó, từ khi có chế độ dân chủ thì dân chủ ln ln tồn tại với tư cách một phạm
trù lịch sự, chính trị.
Từ khi có nhà nước dân chủ, thì dân chủ cịn với ý nghĩa là một hình thức nhà
nước, trong đó chế độ bầu cử, bãi miễn các thành viên nhà nước, có quản lý xã hội theo
3


pháp luật nhà nước và thừa nhận ở nước đó “quyền lực thuộc về nhân dân”gắn liền với
một hệ thống chuyên chính của giai cấp thống trị xã hội
Từ những cách tiếp cận trên, dân chủ có thể hiểu: “Dân chủ là một giá trị xã hội
phản ánh những quyền cơ bản của con người, là một phạm trù chính trị gắn với các hình
thức tổ chức nhà nước của giai cấp cầm quyền, là một phạm trù lịch sử gắn với quá trình
ra đời, phát triển của lịch sử xã hội nhân loại.
1.2 Quá trình ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
Các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác Lênin cho rằng, đấu tranh cho dân chủ là một quá
trình lâu dài, phức tạp và giá trị của nền dân chủ tư sản chưa phải là hồn thiện nhất, do
đó, tất yếu xuất hiện một nền dân chủ mới, cao hơn nền dân chủ tư sản và đó chính là
nền dân chủ vơ sản hay còn gọi là nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
• Giai đoạn 1: Giai cấp cơng nhân làm cách mạng giành lấy dân chủ
Quá trình ra đời của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có nguồn gốc từ phong trào công
nhân và những người lao động ở châu Âu vào thế kỷ 19. Các nhà tư tưởng xã hội chủ

nghĩa, như Karl Marx và Friedrich Engels, đã phát triển các lý thuyết về sự phân hủy
của chủ nghĩa tư bản và sự tiến bộ của xã hội chủ nghĩa.
• Giai đoạn 2: Giai cấp cơng nhân dùng dân chủ tổ chức nhà nước của giai cấp
công nhân và nhân dân lao động – Nhà nước Xã hội Chủ nghĩa
Dân chủ xã hội chủ nghĩa ra đời từ sau thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga
(1917). Trong những năm 1917-1922, Cách mạng Nga đã thành công trong việc lật đổ
chính quyền tư sản và thiết lập một chính quyền xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới.
Sau đó, các nước khác như Trung Quốc, Cuba và Việt Nam cũng đã thiết lập các chính
quyền xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiên, các nỗ lực để thiết lập các chính quyền xã hội chủ nghĩa đã gặp phải
nhiều thách thức và khó khăn. Nhiều người cho rằng hệ thống này không hiệu quả và
không thể cạnh tranh với các hệ thống kinh tế khác. Một số nước đã thực hiện các biện
pháp cải cách để giảm bớt tính quá độ của xã hội chủ nghĩa, trong khi các nước khác
vẫn duy trì một hệ thống hồn tồn xã hội chủ nghĩa. Quá trình phát triển của nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa là từ thấp đến cao, từ chưa hoàn thiện đến hồn thiện, có sự kế
thừa một cách chọn lọc giá trị của các nền dân chủ trước đó. Nguyên tắc cơ bản của nền
dân chủ XHCN là không ngừng mở rộng dân chủ, nâng cao mức độ giải phóng cho
4


những người lao động, thu hút họ tham gia tự giác vào công việc quản lý nhà nước, quản
lý xã hội.
Cho đến nay, sự ra đời của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mới chỉ trong một thời
gian ngắn, ở một số nước có xuất phát điểm về kinh tế, xã hội rất thấp, lại thường xuyên
bị kẻ thù tấn công, gây chiến tranh, do vậy, mức độ dân chủ đạt được ở những nước này
hiện nay còn nhiều hạn chế ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội.
1.3 Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
Chúng ta có thể thấy rằng, dân chủ vô sản, theo V.I.Lênin, không phải là chế độ
dân chủ cho tất cả mọi người; nó chỉ là dân chủ đối với quần chúng lao động và bị bóc
lột; dân chủ vơ sản là chế độ dân chủ vì lợi ích của đa số. Rằng, dân chủ trong chủ nghĩa

xã hội bao quát tất cả các mặt của đời sống xã hội, trong đó, dân chủ trên lĩnh vực kinh
tế là cơ sở; dân chủ đó càng hồn thiện bao nhiêu, càng nhanh tới ngày tiêu vong bấy
nhiêu. Dân chủ vô sản loại bỏ quyền dân chủ của tất cả các giai cấp là đối tượng của nhà
nước vô sản, nó đưa quảng đại quần chúng nhân dân lên địa vị của người chủ chân chính
của xã hội.
Ở một tư cách đỉnh cao hơn, bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa là:
- Là thủ tiêu tình trạng áp bức giai cấp, dân tộc, giải phóng con người một cách
triệt để, tồn diện, thực hiện quyền tự do, bình đẳng của con người.
-Đảm bảo quyền lực thực sự thuộc về nhân dân
-Bản chất dân chủ xã hội chủ nghĩa thể hiện trên các khía cạnh sau:
Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ rõ bản chất chính trị của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
là sự lãnh đạo chính trị của giai cấp cơng nhân đối với tồn xã hội, là quyền của giai cấp
công nhân, của giai cấp công nhân khơng chỉ vì thực hiện các nguồn lực và lợi ích của
mình, nhưng chủ yếu là vì quyền lực và thúc đẩy lợi ích của mọi cơng dân, kể cả giai
cấp công nhân. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo - Đảng Cộng
sản đại biểu trí tuệ và lợi ích của giai cấp công nhân, của người lao động và của cả nước,
là nhân tố then chốt bảo đảm thực quyền thuộc về nhân dân. Theo nghĩa này, nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa là trung tâm về mặt chính trị. Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản về
mọi mặt đối với xã hội của giai cấp công nhân được V.I. Lênin gọi là sự thống trị về
chính trị.
Bản chất chính trị :
5


•
•
•

Mang bản chất giai cấp công nhân
Do Đảng Cộng sản lãnh đạo (Bản chất nhất nguyên)

Thừa nhận chủ thể quyền lực của nhà nước là nhân dân (nhân dân xây dựng nhà

nước)
Về quyền dân chủ trong lĩnh vực chính trị, Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: Nhà nước
dân chủ xã hội chủ nghĩa thực chất là của dân, do dân, vì dân. Cách mạng xã hội chủ
nghĩa khác với các cuộc cách mạng xã hội trước đây ở chỗ là cuộc cách mạng của đa số,
vì lợi ích của đa số nhân dân. Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa (1946) là dịp để cả nước tự do bầu cử những người có tài, có đức vào cơng
việc nhà nước. Chính phủ có quyền ứng cử và mọi cơng dân đều có quyền bầu cử. Quyền
tham gia rộng rãi vào việc quản lý nhà nước là một phần của nền dân chủ trong lĩnh vực
chính trị.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa kết hợp trong tính chất chính trị của nó tính giai cấp
cơng nhân với tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc. Do đó, nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa khác với nền dân chủ tư sản về chất ở tính giai cấp (giai cấp cơng nhân và giai
cấp tư sản). nhất nguyên và đa nguyên; trong một hoặc nhiều đảng; trong bản chất của
nhà nước (nhà nước hợp hiến xã hội chủ nghĩa và nhà nước hợp hiến tư sản).
Bản chất kinh tế:
•

Sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất chủ yếu.

•

chủ thể phát triển lực lượng sản xuất và thụ hưởng lợi ích là nhân dân.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa dựa trên sở hữu xã hội đối với tư liệu sản xuất chủ

yếu của toàn xã hội, đáp ứng sự phát triển ngày càng cao của lực lượng sản xuất trên cơ
sở khoa học và công nghệ hiện đại, đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao
của xã hội. với toàn thể nhân dân lao động.
Bản chất kinh tế của một nền dân chủ xã hội chủ nghĩa khác với một chế độ tư

hữu, đàn áp, bóc lột và bất công, nhưng cũng giống như mọi nền kinh tế xã hội chủ
nghĩa, khơng có chữ “khơng” mà mọi người thích, đó khơng phải là chữ “khơng”. Nền
kinh tế xã hội chủ nghĩa còn là sự kế thừa và phát triển mọi thành tựu lịch sử của nhân
loại, đồng thời loại bỏ những mặt trái, những tiêu cực và những yếu tố hạn chế của nền
kinh tế trước đây, nhất là bản chất của chế độ tư hữu. Áp bức, bóc lột, bất công... đối
với đại bộ phận nhân dân.
6


Khác với dân chủ tư sản, bản chất kinh tế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là đưa
tư liệu sản xuất chủ yếu vào sở hữu công cộng và thực hiện chế độ hưởng lợi dựa trên
kết quả lao động.
Bản chất tư tưởng- văn hóa xã hội:
• Hệ tư tưởng chủ đạo trong xã hội là Chủ nghĩa Mác – Lênin.
• Kế thừa những giá trị của các nền văn hóa trước đó.
• Thực hiện giải phóng con người triệt để và phát triển toàn diện cá nhân.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa lấy hệ tư tưởng Mác - Lênin - hệ tư tưởng của giai
cấp công nhân, làm nhân tố chủ đạo của mọi hình thái ý thức xã hội khác trong xã hội
mới. đồng thời kế thừa và phát huy những tinh hoa văn hóa truyền thống của dân tộc;
tiếp thu những giá trị tư tưởng - văn hóa, văn minh, tiến bộ xã hội... mà nhân loại đã
sáng tạo ra ở các nước, các dân tộc... Trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhân dân là
chủ nhân của các giá trị văn hóa tinh thần; nâng cao trình độ văn hóa, có điều kiện phát
triển bản thân. Theo quan điểm này, dân chủ là thành tựu văn hóa, là q trình sáng tạo
văn hóa, thể hiện khát vọng tự do sáng tạo và phát triển.
Có thể hiểu rằng: “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ cao hơn về chất so
với nền dân chủ tư sản, là nền dân chủ mà ở đó mọi quyền lực thuộc về nhân dân, dân
là chủ và dân làm chủ; dân chủ và pháp luật nằm trong sự thống nhất biện chứng được
thực hiện bằng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản.”

7


CHƯƠNG 2: LIÊN HỆ ĐẾN VIỆC XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ TRONG SINH
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HIỆN NAY
2.1. Tình hình xây dựng nền dân chủ trong sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ
thuật hiện nay
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh là một trường đại học
đa ngành tại Việt Nam, với thế mạnh về đào tạo kỹ thuật, được đánh giá là một trong
những trường Đại học kỹ thuật hàng đầu về đào tạo khối ngành kỹ thuật tại miền Nam.
Sinh viên là đội ngũ thanh niên có trình độ học vấn cao, là lứa tuổi nhạy cảm, ham tìm
hiểu cái mới nên họ nắm bắt thông tin rất nhanh nhạy. Hiện nay có rất nhiều nguồn cung
cấp thơng tin đa chiều tác động đến sinh viên nên dễ gây ra những biến động trong tâm
lý, tư tưởng của sinh viên. Vì vậy, nhà trường cần quan tâm nhiều hơn đến công tác giáo
dục tư tưởng, đạo đức, lối sống để định hướng cho sự hình thành, phát triển nhân cách
tồn diện cho sinh viên. Để cung cấp những thơng tin chính thống, hàng năm các trường
đại học thành viên và khoa trực thuộc của Đại học Sư phạm kỹ thuật tổ chức Tuần sinh
hoạt công dân học sinh sinh viên đầu năm, đầu khố, cuối khố, các buổi nói chuyện
chuyên đề, hội thảo...
Truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc luôn đề cao vị thế của người thầy trong
xã hội, với sự thừa nhận của cộng đồng như: "Không thầy đố mày làm nên", "Nhất tự vi
sư, bán tự vi sư"…. Vì thế các sinh viên đã có nhiều cố gắng tham gia làm chủ quá trình
học tập, làm chủ nhà trường và làm chủ bản thân.
Sinh viên đại học Sư phạm kỹ thuật luôn ủng hộ quá trình thực hiện dân chủ trong hoạt
động của nhà trường, mong muốn được thực hiện quyền làm chủ của mình và đồng tình
với những việc mà khoa, trường đã làm được trong thời gian qua. Để điều hành các hoạt
động thường nhật, các lớp cử ra ban cán sự gồm lớp trưởng và các lớp phó. Việc lựa
chọn ban đại diện lớp được thực hiện theo nguyên tắc bầu cử dân chủ dưới sự định
hướng của khoa chủ quản.
Với những điều kiện tương đối thuận lợi mà các trường đã tạo ra được thì vấn đề

thực hiện dân chủ trong sinh viên ở Đại học Sư phạm kỹ thuật phụ thuộc chủ yếu vào
thái độ và tính chủ động của sinh viên. Bên cạnh tính năng động, sáng tạo, tự giác của
đa số sinh viên hiện nay, vẫn còn một bộ phận không nhỏ sinh viên của Đại học Sư
phạm kỹ thuật tỏ ra thụ động, lười nhác trong học tập, buông thả trong sinh hoạt. Nhiều
8


bậc phụ huynh phản ánh về con, em mình: Khi học phổ thơng thì rất chăm chỉ học tập,
cịn từ khi vào đại học lại không thấy tự học như trước. Đây một phần do lỗi của công
tác quản lý đào tạo, quy trình đào tạo, phương pháp đào tạo của nhà trường, một phần
do bị hạn chế bởi những quan hệ truyền thống làm cho những sinh viên này e dè, ngại
tham gia vào những mối quan hệ như quan hệ thầy - trò, quan hệ sinh viên - khoa - nhà
trường. Tuy vậy, bước đầu sinh viên cũng đã ý thức được vai trị làm chủ của mình và
thực hiện vai trị đó ở chừng mực nhất định.
Thực hiện dân chủ đã đem lại những biến đổi quan trọng đối với quá trình quản lý
và quá trình đào tạo trong nhà trường. Các nguyên tắc cơ bản của dân chủ dần dần được
xác lập và được vận dụng một cách đa dạng, từng bước phù hợp với đặc thù của các nhà
trường vào những thời điểm nhất định. Sinh viên trong trường ngày càng nhận thức đầy
đủ hơn quyền và nghĩa vụ của mình, tham gia tích cực vào quá trình quản lý và đào tạo
của nhà trường. Hình thức dân chủ trực tiếp ngày càng được mở rộng và hiệu quả ngày
càng cao. Dân chủ đại diện được cải thiện và phát huy tốt hơn vai trò của mình. Các
thành quả thực hiện dân chủ trong nhà trường, một mặt góp phần nâng cao vị thế của
mỗi cán bộ, giảng viên, sinh viên trong trường, mặt khác tham gia tích cực vào sự phát
triển chung của nhà trường.
2.2. Chính sách của nhà trường và các tổ chức Đoàn – Hội trong việc thực thi dân
chủ trong sinh viên
Nhà trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh đã đề ra rất nhiều
chủ trương, chính sách để đưa sự dân chủ đến gần với sinh viên hơn. Điều này thấy rõ
ở việc trường đang cố gắng lắng nghe từ chính những đứa con của mình. Trường Đại
học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh là trường có quy mơ rất lớn, với gần

30.000 sinh viên, cho nên cách lắng nghe của nhà trường cũng rất đa dạng và thay đổi
liên tục. Nhà trường đã và đang tạo rất nhiều cổng tiếp nhận thông tin qua các kênh
truyền thống như hịm thư góp ý, phản ánh trực tiếp tại văn phòng. Đối với hòm thư góp
ý, nhà trường vẫn bố trí đội ngũ quản lý và xử lý hịm thư này, tuy hình thức này đã có
từ rất lâu và các bạn sinh viên hiện tại cũng không sử dụng nhiều như khoảng 10 – 20
năm về trước. Nhưng nhà trường vẫn cố gắng duy trì để tạo ra sự đa dạng hơn đối với
công tác này. Về việc nhận phản ánh trực tiếp tại văn phịng, hình thức này được các
bạn sinh viên thường xun sử dụng hơn, vì tính nhanh chóng của nó. Các bạn sẽ được
9


gặp trực tiếp người quản lý bộ phận mà bạn đang gặp vấn đề, sẽ được tiếp nhận phản
hồi ngay. Tạo ra sự yên tâm và nhanh chóng cho các bạn sinh viên. Cổng thông tin hiện
đại và đang được nhà trường khuyến khích sử dụng nhiều hơn đó là thư điện tử (email),
gửi phản hồi qua cổng thông tin trên website, thậm chí là những diễn đàn hay trang tin
tức trên FaceBook. Có thể thấy những cổng thơng tin này đều trên nền tảng kỹ thuật số,
việc tiếp nhận thơng tin hồn tồn được tự động hóa, sẽ rất khó xảy ra những sự cố như
mất dữ liệu hay phản hồi chậm trễ. Với vị thế của trường kỹ thuật hàng đầu Việt Nam
thì việc sử dụng hình thức này cũng khơng q khó khăn trong việc vận hành cổng tiếp
nhận thơng tin của mình. Hơn nữa nhà trường cũng tự trẻ hóa mình lại khi tiếp cận với
sinh viên qua nền tảng mạng xã hội FaceBook.
Những trang thông tin hay cộng đồng của trường được mở ra và chào đón sinh
viên.
Ở đây các bạn sinh viên được thoải mái đưa ra tiếng nói của mình và gần như tất
cả thầy cơ và bộ phần trong trường đều có thể tiếp nhận được. Cùng với đó là sự đồng
tình của các bạn sinh viên khác, cũng khiến FaceBook trở thành kênh tiếp nhận thông
tin hiệu quả nhất của nhà trường lúc này. Nhất là khi thời điểm dịch bệnh, mọi thứ không
thể hoạt động trực tiếp được, cũng khiến các kênh kỹ thuật số trở nên không thể thiếu
và hiệu quả như thế nào.
Những điều này có thể cho chúng ta thấy, nhà trường đang dành ra một khoản ngân

sách đủ lớn để duy trì hoạt động lắng nghe sinh viên này, nhà trường hịa mình vào sinh
viên, tiếp cận công nghệ hay xu hướng mới nhất để hiểu sinh viên hơn,… Không thể
phủ nhận công sức của nhà trường với những chính sách thực thi dân chủ trực tiếp này,
hơn nữa chính sách ấy cịn được gián tiếp thực hiện bởi các hoạt động từ Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Sinh viên Sư phạm Kỹ thuật.
Đoàn – Hội
Điều 6: Quyền của Hội viên. (Điều lệ Hội Sinh viên)
1.Yêu cầu tổ chức Hội đại diện, bảo vệ các quyền lợi hợp pháp, chính đáng của
mình trước pháp luật và công luận, được giúp đỡ và tạo điều kiện phấn đấu để trưởng
thành; đề đạt ý kiến, nguyện vọng thông qua tổ chức Hội về các vấn đề liên quan đến
học tập, rèn luyện, đời sống với Đảng, Nhà nước, các Bộ, ban ngành, đoàn thể xã hội.

10


2.Được cấp thẻ hội viên; tham gia mọi hoạt động và được hưởng các phúc lợi tập
thể của Hội hoặc do Hội quản lý.
3.Bàn bạc và giám sát các công việc của Hội, được ứng cử và đề cử vào cơ quan
lãnh đạo các cấp của Hội
Điều 3: Quyền của Đoàn viên (Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh)
1.u cầu tổ chức Đồn đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, được giúp
đỡ và tạo điều kiện để phấn đấu trưởng thành.
2.Ứng cử, đề cử và bầu cử cơ quan lãnh đạo các cấp của Đồn.
3.Được thơng tin, thảo luận, chất vấn, phê bình, biểu quyết, đề nghị và bảo lưu ý
kiến của mình về cơng việc của Đồn.
Đối với Hội Sinh viên và Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thì sự dân chủ
được thể hiện rõ nhất ở Điều lệ Đoàn và Hội. Có thể thấy rằng, bất cứ tổ chức nào thì
quyền của hội viên đều đặt lên hàng đầu. Đây là luôn luôn là điều khoản quan trọng bậc
nhất trong bất cứ tổ chức về chính trị nào. Tuy rằng, trên định nghĩa, Hội Sinh viên và
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hồn tồn khác nhau, cách thức hoạt động

cũng khơng hề giống nhau. Nhưng chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, đối với điều khoản
về quyền của hội viên/đồn viên thì chúng có rất nhiều sự tương đồng. Trước hết, đó là
được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đồn viên/hội viên. Khi đồn viên/hội viên
gặp phải những vấn đề về quyền hợp của mình, thì các tổ chức như Hội Sinh viên và
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh sẽ đứng ra giúp đỡ và giải quyết. Thay vì đến
thẳng cơ quan có thẩm quyền để xử lý, chúng ta có thể thông qua 2 tổ chức này để xử
lý sơ bộ trước khi đến với cơ quan có thẩm quyền. Tiếp đến là điều chúng ta thường
xuyên thấy tại các tổ chức chính trị của Việt Nam, đó là quyền giám sát và bầu cử lãnh
đạo tổ chức. Việt Nam là đất nước của sự dân chủ, và chính trong điều khoản này, sự
dân chủ đã thể hiện rất rõ ràng. Lãnh đạo làm sai, làm thiếu chúng ta đều có thể đóng
góp hoặc khiếu nại. Điều này là hồn tồn cần thiết vì nó nằm trong quyền lợi của chính
chúng ta. Lãnh đạo tổ chức được đồn viên/hội viên bình bầu, khi đó trách nhiệm của
chúng ta là giám sát họ và yêu cầu họ xử lý công việc thật hiệu quả. Như vậy chúng ta
cũng đủ để thấy được sự dân chủ tồn tại trong các tổ chức Đoàn – Hội này là như thế
nào. Gần gũi nhất với chúng ta – các bạn sinh viên đó là tổ chức Đồn – Hội của Khoa
mình. Mỗi khoa tại trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh đều có
11


đơn vị trực thuộc Hội Sinh viên và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, chẳng hạn
với Khoa Kinh tế sẽ có Đồn – Hội Khoa Kinh tế. Hầu như các hoạt động của khoa đều
thông qua tổ chức này, Đồn – Hội khơng đơn giản là những hoạt động về chính trị, bạn
có thể cập nhật mọi thứ ở đây. Đoàn – Hội tạo ra các hoạt động từ học thuật đến thể
thao, giải trí,… thậm chí tổ chức này cịn đảm nhận những cơng việc từ khoa đưa xuống.
Có thể nói, đây là địa chỉ tin cậy và gần gũi nhất với các bạn sinh viên. Đoàn – Hội ln
cập nhật những tin tức nhanh chóng nhất và các hoạt động tăng cường dân chủ đến với
các bạn. Quay trở lại với nội dung mà đã được đề cập tới trước đó là nhà trường đã gián
tiếp thực hiện dân chủ. Thì đây chính là dẫn chứng của nó, các hoạt động được Đồn –
Hội Khoa tổ chức đều được thầy cô trong khoa hỗ trợ từ nội dung cho đến kinh phí. Hơn
nữa, Đồn – Hội Khoa còn là nơi lắng nghe mọi ý kiến từ chính bạn. Mỗi lớp sẽ có cán

bộ lớp bao gồm lớp trưởng và bí thư là chủ chốt. Các bạn sinh viên khi có bất cứ vấn đề
gì có thể liên lạc với cán bộ lớp hoặc liên hệ trực tiếp với Đồn – Hội. Đồn – Hội cập
nhật thơng tin rất nhanh chóng, vì họ hoạt động với hệ thống có quy củ từ cấp chi
đồn/chi hội cho lên tới cấp trường, vì vậy Đồn – Hội sẽ khơng bỏ sót bất cứ vấn đề gì
của các bạn sinh. Có người đã nói rằng: Đồn – Hội là tiếng nói của sinh viên thì điều
đó là hồn tồn chính xác bởi thực chất bên trong các tổ chức ấy chủ yếu đều là sinh
viên, những người đồng trang lứa, họ hiểu các bạn sinh viên muốn gì, cần gì, và khó
khăn điều gì,…
2.3. Các giải pháp nâng cao ý thức dân chủ trong sinh viên
2.3.1. Nâng cao nhận thức đúng đắn của sinh viên về dân chủ và tinh thần dân chủ trong
trường học
Trong trường học, giáo viên cần là cầu nối để sinh viên hiểu và nhận thức đúng
đắn về dân chủ và tinh thần dân chủ. Phát huy dân chủ trong dạy và học đồng thời phải
chống dân chủ cực đoan, dân chủ không tuân theo nội quy, quy định của trường học và
môn học.
Trong dạy học, mọi ý kiến khác nhau cần được thảo luận dân chủ, thẳng thắn và
giáo viên cần là người điều hành cũng như kết luận lại những vấn đề thảo luận. Ngoài
việc nâng cao nhận thức cho sinh viên, điều quyết định bảo đảm thực hiện dân chủ trong
dạy học một cách hiệu quả đó là phải có phương pháp đúng đúng, có những quy định cụ
thể và phải có cơng bằng trong hoạt động dạy học.
12


Giáo viên cũng cần phải cho sinh viên thấy được dân chủ và phát huy tinh thần
dân chủ là quyền và nghĩa vụ của người học nhằm xây dựng một môi trường học thuật,
giáo dục và xã hội dân chủ thực sự.
2.3.2. Dân chủ trong dạy học phải bắt đầu từ cách làm của người dạy học
Thường xuyên lắng nghe ý kiến của sinh viên một cách công khai.
Tạo môi trường dân chủ thật sự để sinh viên sẵn sàng tham gia đóng góp ý kiến
thơng qua các hoạt động dạy học, đối thoại với sinh viên.

Tạo quan hệ dân chủ, thoải mái giữa giáo viên với sinh viên thực sự là mối quan
hệ dân chủ.
Tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên phát huy hết các khả năng, vận dụng kĩ năng
vào quá trình học.
Thường xuyên tổ chức các hoạt động, hình thức dạy học với nhiều nội dung phong
phú, có khơng khí học thuật, đảm bảo tính khoa học để sinh viên được trao đổi, chia sẻ
thẳng thắn những quan điểm và phương pháp của mình nhằm tìm ra những giải pháp tối
ưu nhất cho quá trình dạy – học.
Giáo viên công khai đề cương, bài giảng, giáo trình và hình thức đánh giá trước
khi tiến hành dạy học.
Coi hoạt động dạy học là diễn đàn trao đổi, thảo luận. Giáo viên tôn trọng ý kiến
của sinh viên, tạo điều kiện sinh viên tham gia xây dựng phát triển bài học. Giáo viên
tránh tư tưởng trù dập sinh viên, coi mình là ơng vua có thể sát phạt sinh viên một cách
tùy tiện.
Sinh viên xác định rõ vai trị học tập của mình, tránh tư tưởng thụ động một chiều,
dĩ hịa vi q, có quyền tranh luận với giáo viên và sinh viên để đi đến chân lí.
2.3.3. Dân chủ trong kiểm tra đánh giá
Giáo viên tổ chức đánh giá kết quả học tập công khai dân chủ, sinh viên có quyền
khiếu nại, phản ánh khi nhận thấy kết quả đánh giá khơng chính xác.
Các đề cương ơn thi, đề thi cần hướng đến “mở hóa” để dần xóa bỏ dạng đề thi
đóng. Cần có ngân hàng đề thi cho tất cả các học phần lý luận chính trị để từ đó phát
huy năng lực phân tích, tổng hợp và đánh giá vấn đề của sinh viên, hướng người học
đến năng lực tự nghiên cứu, tự học và đưa ra được quan điểm cá nhân dựa trên nền tảng
khoa học.
13


Trong q trình học cũng cần khuyến khích bằng hình thức cộng điểm cho sinh
viên có năng lực và tinh thần xây dựng bài; đồng thời có hình thức trừ điểm phù hợp
cho sinh viên ý thức học kém.

14


KẾT LUẬN
Qua việc học tập, nghiên cứu quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về dân chủ và
ý nghĩa của quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin đối với việc xây dựng nền dân chủ Việt
Nam đã làm rõ về quan điểm, bản chất, ý nghĩa của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa trong
sự nghiệp xây dựng đất nước. Hơn nữa, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa hình thành với
thắng lợi của cách mạng vơ sản, xóa bỏ chế độ tư hữu, xác lập chế độ sở hữu xã hội chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất. Để xây dựng nhà nước xã pháp quyền hội chủ nghĩa vững
mạnh là những vấn đề rất quan trọng để thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa xứng đáng
với lý tưởng của Bác Hồ. Là một sinh viên đang ngồi trên ghế nhà trường và là một công
dân của Nhà nước xã hội chủ nghĩa, em thấy bản thân mình cần phải cố gắng, lỗ lực học
tập hơn nữa, rèn luyện trao dồi kiến thức, nâng cao tư cách đạo đức và không ngừng học
tập để sau này có thể trở thành người có ích cho xã hội và đóng góp một phần nhỏ công
sức của bản thân bảo vệ cho tổ quốc, làm cho đất nước ngày một phát triển văn minh,
giàu đẹp, công bằng. Theo lời Bác: “Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Do em còn hạn
chế về kinh nghiệm và thực tiễn nghiên cứu, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp
từ mọi người để có thể hồn thiện bài viết tốt hơn.

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ giáo dục và đào tạo (2021). Chủ nghĩa xã hội khoa học. Nxb. Chính trị quốc gia
sự thật, Hà Nội.
2. Th.S Nguyễn Hữu Anh (Khoa lý luận cơ bản) - Một số biện pháp xây dựng tinh thần
dân chủ cho sinh viên qua các học phần Lý luận chính trị( 2019) .
3. PGS, TS Đỗ Thị Thạch, Một số luận điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin về chủ nghĩa

xã hội: giá trị và những vấn đề cần bổ sung, phát triển. (2019). Ngày truy cập
03/05/202 tại />4. ST - Lương Ninh. V. I. Lê-nin và tư tưởng về xây dựng chủ nghĩa xã hội - Tin tức,
đọc báo, sự kiện . (2016). Ngày truy cập 03/05/2023 tại />5. Th.S Nguyễn Hữu Anh. "Một Số Biện Pháp Xây Dựng Tinh Thần Dân Chủ Cho
Sinh Viên Qua Các Học Phần Lý Luận Chính Trị". Ukh.Edu.Vn (2023) Ngày truy
cập 03/05/2023 tại />