Lý luận của phép biện chứng duy vật về nguồn gốc, dộng lực của sự vận động và phát triển. Vận dụng lý luận vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của bản thân

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN
TRIẾT HỌC MÁC – LÊ NIN
Đề bài: Lý luận của phép biện chứng duy vật về
nguồn gốc, dộng lực của sự vận động và phát triển.
Vận dụng lý luận vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của
bản thân.

Giảng viên hướng dẫn:
Sinh viên thực hiện: Thương kute
MSSV:
Lớp:

Tp Hồ Chí Minh, ngày 4 tháng 4 năm 2023
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................1


NỘI DUNG NGHIÊN CỨU......................................................................................2
PHẦN 1: GIỚI THIỆU VỀ PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT...........................2
1.1. Giới thiệu về phép biện chứng duy vật:.....................................................2
1.2. Động lực của sự vận động và phát triền theo lý luận:................................2
PHẦN 2: VẬN DỤNG LÝ LUẬN PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT................3
2.1. Vận dụng lý luận vào hoạt động nhận thức:...............................................3
2.2. Vận dụng lý luận vào hoạt động thực tiễn :...............................................3
KẾT LUẬN............................................................................................................... 5
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................6

LỜI MỞ ĐẦU
Phép biện chứng duy vật là một trong những lý luận quan trọng nhất của triết học
Mác - Lênin. Từ những năm đầu của thế kỷ XX, lý luận này đã được áp dụng đầy
đủ trong hoạt động của các chính trị gia, nhà khoa học và những người làm văn
hóa, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của nền kinh tế, xã hội và văn hóa của
các nước cách mạng. Trong bài tiểu luận này, tôi sẽ phân tích lý luận phép biện
chứng duy vật về nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển, đồng thời
vận dụng lý luận này vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của bản thân. Nghiên
cứu này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lý luận phép biện chứng duy vật, tác
động của nó đến hoạt động nhận thức và thực tiễn của con người, từ đó đưa ra
những nhận xét, đánh giá về vai trị của lý luận này trong sự phát triển của xã hội
và con người.

1


NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
PHẦN 1: GIỚI THIỆU VỀ PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
1.1. Giới thiệu về phép biện chứng duy vật:
Phép biện chứng duy vật là một trong những lý luận cơ bản của triết học Mác Lênin. Nguồn gốc của phép biện chứng duy vật xuất phát từ triết học cổ đại Hy
Lạp, qua các tác giả như Herakleitos và Demokritos, và đã được Mác và Engels
phát triển và hoàn thiện. Theo lý luận này, thực tại tồn tại độc lập với ý thức và
được thể hiện thông qua các sự vật, hiện tượng, quá trình tồn tại và phát triển.
Đồng thời, ý thức của con người được hình thành và phát triển dựa trên thực tại.
Phép biện chứng duy vật cũng khẳng định rằng thực tại không phải là một thứ cố
định, mà là một quá trình liên tục phát triển, chuyển động. Tất cả các sự vật, hiện
tượng đều có nguồn gốc và động lực phát triển riêng, được quy định bởi các điều
kiện tồn tại và phát triển của chúng.
Phép biện chứng duy vật được áp dụng rộng rãi trong hoạt động của các chính trị
gia, nhà khoa học và những người làm văn hóa. Lý luận này đóng góp quan trọng

cho sự phát triển của nền kinh tế, xã hội và văn hóa của các nước cách mạng.
1.2. Động lực của sự vận động và phát triền theo lý luận:
Động lực chính của sự vận động và phát triển trong phép biện chứng duy vật là
mâu thuẫn và sự tương đối.
+ Từ nguyên tắc mâu thuẫn, phép biện chứng duy vật nhận thấy rằng mỗi sự vật
đều chứa đựng các mâu thuẫn bên trong nó. Các mâu thuẫn này có thể là mâu
thuẫn giữa sự vật chất và tư tưởng, giữa cá nhân và xã hội, giữa thực tiễn và ý
thức, giữa sản xuất và tiêu dùng, v.v.. Nhờ khai thác và giải quyết các mâu thuẫn
này, phép biện chứng duy vật giúp ta hiểu rõ hơn về sự vận động và phát triển của
thế giới.
+ Từ nguyên tắc tương đối, phép biện chứng duy vật nhận thấy rằng mọi sự vật
đều tương đối và thay đổi theo thời gian và không gian. Chẳng hạn, đối với một

2


sự vật chất nào đó, nó có thể được coi là lớn hay nhỏ, đẹp hay xấu, tốt hay xấu
tùy thuộc vào điều kiện và ngữ cảnh của nó. Từ đó, phép biện chứng duy vật giúp
ta hiểu rõ hơn về sự phát triển của thế giới thông qua việc khám phá và phân tích
các yếu tố tương đối trong mọi hiện tượng, quá trình và vật chất.
PHẦN 2: VẬN DỤNG LÝ LUẬN PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
2.1. Vận dụng lý luận vào hoạt động nhận thức:
Để vận dụng lý luận phép biện chứng duy vật vào hoạt động nhận thức của bản
thân, ta cần nhận thức rõ các quy luật phát triển của vật chất và các mối quan hệ
tương đối, mâu thuẫn trong q trình phát triển đó. Bằng cách nhìn nhận và đánh
giá chính xác về tình hình thực tế của mình, ta có thể xác định được mục tiêu và
đưa ra kế hoạch hành động phù hợp.Cụ thể, ta có thể áp dụng lý luận này vào
nhận thức bản thân thông qua các bước sau:
+ Đánh giá chính xác tình hình hiện tại của bản thân, nhận thức rõ những mối
quan hệ tương đối và mâu thuẫn trong quá trình phát triển của mình.

+ Xác định mục tiêu phù hợp với tình hình hiện tại, phù hợp với quy luật phát
triển của vật chất.
+ Đưa ra kế hoạch hành động cụ thể để đạt được mục tiêu đó.
+ Theo dõi và đánh giá kết quả hoạt động, rút ra kinh nghiệm và sửa đổi kế hoạch
nếu cần thiết.
Ví dụ: vận dụng lý luận phép biện chứng duy vật vào hoạt động nhận thức của
bản thân là khi ta quan sát một bàn đồ nói chung, ta sẽ nhận thấy rằng bàn đó
khơng phải chỉ có một mặt duy nhất mà có nhiều mặt và đặc tính khác nhau. Điều
này đòi hỏi ta phải quan sát bàn đồ ở nhiều góc độ và từ đó mới có thể có được
một nhận thức tồn diện về bàn đồ đó.
2.2. Vận dụng lý luận vào hoạt động thực tiễn :
Để vận dụng lý luận phép biện chứng duy vật vào hoạt động thực tiễn của bản
thân, ta cần hiểu rõ các quy luật phát triển của thế giới vật chất, đồng thời đưa ra
những quyết định đúng đắn và phát triển bền vững. Cụ thể, ta có thể áp dụng lý
luận này vào hoạt động thực tiễn của bản thân thông qua các bước sau:
3


+ Nghiên cứu và hiểu rõ các quy luật phát triển của thế giới vật chất, để đưa ra
những quyết định phù hợp với tình hình hiện tại và tiên đoán được tương lai.
+ Áp dụng quy luật phát triển vào hoạt động thực tiễn, đưa ra các giải pháp phù
hợp với quy luật đó.
+ Theo dõi và đánh giá kết quả hoạt động, sửa đổi và điều chỉnh nếu cần thiết để
phù hợp với tình hình mới.
Ví dụ: Việc vận dụng lý luận phép biện chứng duy vật vào hoạt động thực tiễn
của bản thân là khi ta đối mặt với vấn đề của một tổ chức xã hội. Vấn đề đó có
thể là việc cải thiện đời sống của người dân trong khu vực nghèo khó. Ta cần tìm
hiểu kỹ về tình hình hiện tại, tìm hiểu về ngun nhân của vấn đề đó, phân tích
các yếu tố kinh tế, xã hội, văn hóa, chính trị liên quan đến vấn đề này. Ta cần tìm
hiểu về các chính sách và giải pháp đã được triển khai và đánh giá tính hiệu quả

của chúng. Từ đó, ta có thể đưa ra một phương án giải quyết vấn đề cụ thể. Đối
với trường hợp này, ta có thể đề xuất một kế hoạch chính sách nhằm cải thiện đời
sống của người dân trong khu vực nghèo khó.
Ví dụ: Tham gia vào một dự án nghiên cứu về giải pháp giảm thiểu lượng rác thải
tại khu vực đô thị. áp dụng lý luận phép biện chứng duy vật vào hoạt động của
mình bằng cách nghiên cứu các phương pháp xử lý rác thải, đánh giá tính khả thi
và ứng dụng của chúng dựa trên thực tiễn và quy luật khách quan của thế giới vật
chất. Ta đưa ra các giải pháp tiên tiến để giảm thiểu lượng rác thải tại khu vực đô
thị, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tạo ra một môi trường sống lành
mạnh cho cư dân địa phương. Chủ động giải thích và truyền đạt cho cộng đồng về
tầm quan trọng của việc giảm thiểu lượng rác thải, cũng như tác động tích cực
của việc này đến cuộc sống của mỗi người.

4


KẾT LUẬN
Trong bài tiểu luận này, chúng ta đã tìm hiểu về lý luận của phép biện chứng duy
vật về nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển, cùng với việc vận dụng
lý luận này vào hoạt động nhận thức và thực tiễn của bản thân.Mục tiêu của
nghiên cứu này là phân tích rõ ràng và chi tiết về lý luận của phép biện chứng duy
vật, từ đó giải thích nguồn gốc và động lực của sự vận động và phát triển. Ngoài
ra, chúng ta cũng đã khám phá cách mà lý luận này có thể được áp dụng vào hoạt
động nhận thức và thực tiễn của bản thân, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới
xung quanh và đưa ra các quyết định đúng đắn trong cuộc sống. Kết quả của
nghiên cứu cho thấy rằng phép biện chứng duy vật là một lý luận quan trọng và
có ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong lĩnh vực triết học và khoa học
xã hội. Tóm lại, phép biện chứng duy vật là một lý luận quan trọng và có ảnh
hưởng đến nhiều lĩnh vực, từ đó giải thích nguồn gốc và động lực của sự vận
động và phát triển. Chúng ta có thể áp dụng lý luận này vào hoạt động nhận thức

và thực tiễn của bản thân để đưa ra các quyết định đúng đắn và tìm ra các giải
pháp cho các vấn đề khó khăn trong cuộc sống.

5


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. "Đại cương triết học" - Nguyễn Hoàng Long, 2015.
( />ng_Long_2015)
2. "Lý luận về phép biện chứng duy vật" - Karl Marx, 1867.
( )
3. "Duy vật biện chứng và triết học Mác - Lênin" - Nguyễn Văn Thông, 2018.
( />Duy-vat-bien-chung-va-triet-hoc-Mac-Lenin-2018-395730.aspx )
4. "Phép biện chứng duy vật và vấn đề phát triển" - Tạp chí Triết học số
10/2017


6