Tiểu luận quản lý xã hội về giáo dục đào tạo thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta hiện nay)

TIỂU LUẬN MÔN:
QUẢN LÝ XÃ HỘI VỀ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ TÀI: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Ở
NƯỚC TA HIỆN NAY


Contents
Mở đầu..................................................................................................................3
Nội dung...............................................................................................................5
Chương I: Cơ sở lý luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo...5
1.1: Khái niệm pháp luật về giáo dục và đào tạo..............................................5
1.2: . Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo...........8
1.2.1: Khái niệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.......................8
1.2.2: Đặc điểm của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo..................9
1.3: Hình thức và nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.........11
1.3.1: Hình thức thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo......................11
1.3.2: Nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.......................12
1.4: Chủ thể và yêu cầu của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.......15
1.4.1: Chủ thể thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.........................15
1.4.2: Yêu cầu của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo..................16
Chương 2: Thực trạng việc thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta
hiện nay...............................................................................................................18
2.1: Thực trạng thực hiện quy định của pháp luật đối với hoạt động giáo dục
và đào tạo ở nước ta hiện nay.........................................................................18
2.2: Nguyên nhân của những kết quả đạt được..............................................22
2.3: Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế.................................................24
Chương 3: Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở
nước ta hiện nay..................................................................................................26
3.1: Nhận thức đúng đắn quan điểm giáo dục là quốc sách hàng đầu và vị trí,
vai trị, ý nghĩa của vấn đề thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.........26

3.2: Tăng cường công tác quản lý của Nhà nước trong việc thực hiện pháp
luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta hiện nay...............................................28
Kết luận...............................................................................................................29


Mở đầu đầuu
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo luôn được xem là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho
giáo dục chính là đầu tư cho sự phát triển. Do vậy, bất kỳ một quốc gia nào trên
thế giới dù lớn hay nhỏ, dù giàu hay nghèo, dù phát triển hay đang phát triển
bao giờ cũng quan tâm đến giáo dục và đào tạo. Đây là hoạt động xã hội rộng
lớn có liên quan trực tiếp đến lợi ích, nghĩa vụ và quyền lợi của mọi người dân,
mọi tổ chức kinh tế trong xã hội đồng thời có tác động mạnh mẽ đến tiến trình
phát triển nhanh hay chậm của một quốc gia. Chính vì thế, quản lý xã hội về
giáo dục – đào tạo đóng vai trị cực kỳ quan trọng hình thành nên hệ thống giáo
dục của một quốc gia.
Quản lý xã hội bằng pháp luật là phương thức quản lý cơ bản của hầu hết
các Nhà nước đương đại trên thế giới. Để quản lý xã hội, đòi hỏi mỗi Nhà nước
phải xây dựng một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, đáp ứng yêu cầu điều chỉnh
các quan hệ xã hội. Nhưng điều đó vẫn chưa đủ, vấn đề quan trọng hơn là tổ
chức thực hiện như thế nào để pháp luật đó đi vào cuộc sống thực tiễn, để
những quy định của Nhà nước được thực thi trong thực tế nhằm ổn định và phát
triển xã hội theo định hướng của giai cấp cầm quyền. Ở nước ta trong công cuộc
đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo đã đạt
được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tuy
nhiên, bên cạnh đó vẫn cịn những mặt hạn chế, yếu kém: Việc triển khai thực
hiện đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước
chưa tốt; kỷ luật, kỷ cương chưa nghiêm, tình trạng thiếu hiểu biết pháp luật, coi
thường pháp luật, vi phạm pháp luật... là một trong những nguyên nhân dẫn đến

những khuyết điểm, yếu kém trong thời gian qua. Do đó, việc đề cao pháp luật,
tơn trọng tính tối cao của pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo


đảm cho pháp luật được thực hiện nghiêm túc là một yêu cầu cấp thiết trong giai
đoạn hiện nay.
Giáo dục và đào tạo là nền tảng phát triển của mọi quốc gia. Trong thời kỳ
đổi mới đất nước, sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta đã có những mặt tiến
bộ, nhất là từ khi có Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) và Luật Giáo dục
(năm 1998) đã thực sự coi phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo là quốc sách
hàng đầu, đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho phát triển, cho nên hệ
thống giáo dục quốc dân đã được xây dựng ngày càng hồn chỉnh, góp phần vào
việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu
cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh những thành tựu đó, giáo
dục và đào tạo nước ta còn nhiều mặt yếu kém, bất cập, chưa đáp ứng kịp thời
những đòi hỏi to lớn ngày càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế khu vực và thế
giới.
Tuy nhiên, vấn đề thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta
cũng còn những khiếm khuyết và yếu kém, dẫn đến tình trạng chất lượng và
hiệu quả giáo dục còn thấp; những biểu hiện tiêu cực, thiếu kỷ cương trong giáo
dục chưa ngăn chặn kịp thời; công tác quản lý đối với giáo dục và đào tạo cịn
có những biểu hiện tùy tiện chưa tn thủ pháp luật...nên có ảnh hưởng đến yêu
cầu ổn định, phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh nhà. Với những lý
do trên, em chọn đề tài: “Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta
hiện nay” để làm bài tiểu luận.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của tiểu luận là đề xuất một số giải pháp nhằm góp
phần bảo đảm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở tỉnh Bình Định trong
giai đoạn hiện nay

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu


Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là vấn đề rộng và được thơng
qua các hình thức: tuân theo pháp luật, thi hành pháp luật, sử dụng pháp luật và
áp dụng pháp luật về giáo dục và đào tạo. Nhưng chủ yếu vẫn là hình thức thi
hành (chấp hành) pháp luật và áp dụng pháp luật, do đó thi hành pháp luật và áp
dụng pháp luật được xác định là đối tượng nghiên cứu chính của luận văn.
Phạm vi vấn đề nghiên cứu chủ yếu tập trung làm rõ việc thực hiện pháp
luật về giáo dục và đào tạo về các nội dung: Tổ chức, hoạt động và quản lý nhà
nước về giáo dục đào tạo.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận
Tiểu luận được nghiên cứu dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; bám sát đường lối, chủ trương
của Đảng về thực hiện pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa gắn với
việc quản lý xã hội bằng pháp luật nhằm xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu của tiểu luận là phương pháp duy vật biện
chứng của triết học Mác-Lênin theo quan điểm phát triển, toàn diện, lịch sử, cụ
thể. Ngồi ra luận văn cịn kết hợp các phương pháp như: lơgíc, phân tích, tổng
hợp, thống kê, so sánh, khảo sát...
5. Kết cấu tiểu luận
Chương 1: Cơ sở lý luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.
Chương 2: Thực trạng việc thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở nước ta
hiện nay.


Chương 3: Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo ở

nước ta hiện nay

Nội dungi dung
Chương I: Cơ sở lý luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo ng I: Cơng I: Cơ sở lý luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo sở đầu lý luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo n về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo vấn đề thực hiện pháp luật về giáo n đề vấn đề thực hiện pháp luật về giáo thực hiện pháp luật về giáo c hiện pháp luật về giáo n pháp luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo t về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo giáo
dục và đào tạoc và đào tạoo
1.1: Khái niện pháp luật về giáo m pháp luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo t về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo giáo dục và đào tạoc và đào tạoo

Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm ngơn ngữ và văn hóa Việt Nam
thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo. “Giáo dục là tác động có hệ thống đến sự phát
triển tinh thần, thể chất của con người, để họ dần dần có được những phẩm chất
và năng lực như yêu cầu đề ra”; “Đào tạo là dạy dỗ, rèn luyện để trở lên người
có hiểu biết, có nghề nghiệp”. Năm 1866, trong "Chỉ thị về các vấn đề gửi tới
các đại biểu Ban Chấp hành Trung ương lâm thời", Các Mác đã viết: Chúng tôi
hiểu giáo dục là gồm ba việc sau đây: Một là: trí dục. Hai là: thể dục - giống
như những điều người ta dạy ở các trường thể dục và trong luyện tập quân sự.
Ba là: dạy kỹ thuật bách khoa, việc dạy kỹ thuật bách khoa này làm cho các em
biết những nguyên tắc cơ bản của tất cả mọi quá trình sản xuất, đồng thời làm
cho trẻ em và thiếu niên có được những kỹ năng sử dụng những công cụ đơn
giản nhất của tất cả các ngành sản xuất.
Bác Hồ kính yêu của chúng ta lúc sinh thời là người rất quan tâm về giáo
dục, Bác chỉ ra rằng: “Muốn giữ vững nền độc lập , muốn cho dân mạnh nước
giàu mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của
mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước


nhà mà trước hết phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ ”. Bác cũng chỉ cho
chúng ta con đường thốt khỏi cảnh yếu hèn đó là con đường phát triển giáo
dục: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Trong thư gửi học sinh nhân ngày
khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập (tháng 9/1945), Bác đã viết:
“Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay khơng, dân tộc Việt Nam có bước

tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay khơng,
chính là nhờ một phần lớn ở cơng học tập của các cháu”. Tư tưởng Hồ Chí
Minh về giáo dục thể hiện qua câu nói bất hủ của Người: “Vì lợi ích mười năm
trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người ”. Tư tưởng xuyên suốt của Chủ tịch
Hồ Chí Minh về cơng tác giáo dục ln toả sáng tính cách mạng, tính nhân dân
và tính dân tộc sâu sắc. Cả cuộc đời cách mạng, Người chỉ có một ham muốn,
ham muốn tột bậc là: “Làm sao cho nước ta được độc lập, dân ta được hoàn
toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành ”.
Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách và biện pháp phát
triển nền giáo dục của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Hệ thống mạng lưới
trường lớp đã được phủ kín khắp các bản làng, thơn xóm trong cả nước, để thực
hiện mục tiêu xoá mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học, rồi phổ cập giáo dục tiểu
học đúng độ tuổi, tiến tới phổ cập trung học cơ sở, phổ cập trung học phổ
thông...Vấn đề phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo đã và đang được toàn xã
hội quan tâm. Đảng và Nhà nước ta đang tập trung và ưu tiên hơn trong việc
đầu tư đối với các vùng khó khăn và thu được một số kết quả, thể hiện tính ưu
việt của chế độ ta trong giáo dục. Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng
sản Việt Nam đã xác định mục tiêu tổng quát của chiến lược phát triển kinh tếxã hội 2001-2010 là đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao
rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng để đến
năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại
“con đường cơng nghiệp hố-hiện đại hố của nước ta cần và có thể rút ngắn
thời gian so với các nước đi trước, vừa có những bước tuần tự, vừa có những


bước nhảy vọt...”. Để đạt được các mục tiêu nói trên, giáo dục-đào tạo và khoa
học-cơng nghệ có vai trị quyết định, là nhu cầu bức thiết của đất nước ta trong
giai đoạn hiện nay.
Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010 xác định mục tiêu, giải pháp và
các bước đi theo phương châm đa dạng hoá, chuẩn hoá, hiện đại hố, xã hội
hố, xây dựng một nền giáo dục có tính chất thực tiễn và hiệu quả, tạo bước

chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng, đưa nền giáo dục nước ta sớm tiến kịp các
nước phát triển trong khu vực và trên thế giới, nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực và bồi dưỡng nhân tài, góp phần đắc lực thực hiện mục tiêu của chiến lược
phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2001-2010. Quan điểm nhất quán của Đảng
và Nhà nước ta là phát triển kinh tế đi đôi với thúc đẩy tiến bộ xã hội. Ngay từ
đầu thời kỳ đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã kịp thời đổi mới tư duy và cách
làm giáo dục, đề ra những chủ trương chuyển đổi hệ thống giáo dục quốc dân từ
mục tiêu phục vụ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước,
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ quan điểm, đường lối của Đảng về giáo
dục và đào tạo, Nhà nước ta đã thể chế hóa thành các văn bản pháp luật để tổ
chức thực hiện trong thực tế, như Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua vào
tháng 12/1998; Nghị định số 43/2000/NĐ-CP ngày 30/8/2000 của Chính phủ
quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục; Nghị
quyết số 40/2000/QH10 về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông và Nghị
quyết 41/2000/QH10 về thực hiện phổ cập giáo dục trung học cơ sở của Quốc
hội khóa X thơng qua ngày 09/12/2000... Trước tình hình đó, Nhà nước có trách
nhiệm tổ chức và quản lý nền giáo dục nước nhà, bảo đảm những điều kiện cần
thiết cho các hoạt động giáo dục và đào tạo, đáp ứng cho yêu cầu xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, phục vụ mục tiêu phát triển lâu dài của xã hội và một phần
phúc lợi của nhân dân. Muốn làm được điều đó, Nhà nước phải quan tâm hồn
thiện cơ chế, chính sách và pháp luật để bảo đảm sự nghiệp giáo dục-đào tạo


phát triển một cách vững chắc, có chất lượng và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu về
con người và nguồn nhân lực cho đất nước, ngăn chặn và đẩy lùi những hiện
tượng tiêu cực trong giáo dục-đào tạo, xây dựng một nền giáo dục quốc dân
lành mạnh, hiện đại. Có thể khái quát rằng: Pháp luật về giáo dục và đào tạo là
hệ thống các quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành
nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội về giáo dục và đào tạo, bảo đảm phát triển

vững chắc sự nghiệp giáo dục và đào tạo, thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí,
đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc.
1.2: . Khái niện pháp luật về giáo m, đặc điểm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc điểm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạom thực hiện pháp luật về giáo c hiện pháp luật về giáo n pháp luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo t về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo giáo dục và đào tạoc và đào tạoo

1.2.1: Khái niệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạom thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc hiệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạon pháp luật về giáo dục và đào tạot về giáo dục và đào tạo giáo dục và đào tạoc và đào t ạoo
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là thực hiện pháp luật về một
lĩnh vực trong xã hội mà cụ thể, đó là giáo dục và đào tạo. Giáo dục và đào tạo
có vai trị rất quan trọng trong việc tạo ra những con người Việt Nam phát triển
tồn diện, những người lao động có đạo đức, có tri thức, có khả năng thích ứng
nhanh chóng với sự phát triển như vũ bão của khoa học cơng nghệ, có đủ sức
mạnh để cạnh tranh trong q trình phân cơng lao động quốc tế. Phát triển giáo
dục và đào tạo là biện pháp tốt nhất để phát huy và làm trường tồn những giá trị
văn hoá tốt đẹp của dân tộc và làm phong phú thêm những tinh hoa văn hoá của
nhân loại. Giáo dục và đào tạo là một trong ba lĩnh vực then chốt cần đột phá để
làm chuyển biến tình hình kinh tế-xã hội, tạo bước chuyển mạnh để phát triển
nguồn nhân lực. Đại hội Đảng lần thứ IX khẳng định: Phát triển giáo dục và đào
tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố, là điều kiện phát huy nguồn lực con người-yếu tố cơ bản để
phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Trên cơ sở đó, Đại hội
IX chủ trương giải quyết dứt điểm những vấn đề bức xúc trong giáo dục-đào
tạo, tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện trong phát triển giáo dục-đào tạo; thực
hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, tiếp tục nâng cao chất lưọng giáo dục


toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp,
công tác quản lý giáo dục và đào tạo; chăm lo phát triển giáo dục mần non;
củng cố thành tựu xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học; đẩy nhanh tiến độ
phổ cập trung học cơ sở; coi trọng và đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp và phân
luồng sau trung học cơ sở, tăng nhanh tỉ lệ lao động được đào tạo trong toàn bộ

lao động xã hội; mở rộng hợp lý qui mô và làm chuyển biến rõ nét về chất
lượng và hiệu quả giáo dục đại học; đẩy mạnh xã hội hoá, thực hiện công bằng
xã hội trong giáo dục và đào tạo, tạo điều kiện cho mọi người ở mọi lứa tuổi
được học tập thường xuyên, học tập suốt đời, xây dựng một xã hội học tập.
Những quan điểm, chủ trương của Đảng về giáo dục và đào tạo nêu trên đã
được thể chế hóa trong pháp luật về giáo dục-đào tạo và để đi vào cuộc sống,
được thực hiện trên thực tế phải làm tốt công tác thực hiện pháp luật. Vì thực
hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là thực hiện pháp luật trong một lĩnh vực
cụ thể-lĩnh vực giáo dục và đào tạo cho nên khái niệm thực hiện pháp luật về
giáo dục và đào tạo cũng có đầy đủ các nội dung cơ bản của khái niệm thực hiện
pháp luật nói chung; đồng thời phải nêu được những phương hướng, mục tiêu
cụ thể của giáo dục và đào tạo theo đường lối, chủ trương của Đảng về giáo
dục-đào tạo. Trên cơ sở đó, có thể nêu khái niệm thực hiện pháp luật về giáo
dục và đào tạo như sau:
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là q trình hoạt động có mục
đích làm cho các qui phạm pháp luật về giáo dục và đào tạo đi vào cuộc sống,
trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể pháp luật nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động trong thực hiện pháp luật, phòng ngừa và xử lý
nghiêm minh các vi phạm pháp luật để phát triển vững chắc sự nghiệp giáo dục
và đào tạo, thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài cho đất nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.


1.2.2: Đặc điểm của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc điểm của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạom của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoa thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc hiệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạon pháp luật về giáo dục và đào tạot về giáo dục và đào tạo giáo d ục và đào tạoc và đào t ạoo
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo có những đặc điểm chung của
vấn đề thực hiện pháp luật nói chung, ngồi ra nó cịn có những đặc điểm mang
tính chất đặc thù. Những đặc điểm đặc thù của thực hiện pháp luật về giáo dục
và đào tạo được qui định bởi vị trí, vai trị của nó trong đời sống xã hội
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo vừa mang tính quyền lực
Nhà nước vừa mang tính xã hội rộng lớn. Thực hiện pháp luật về giáo dục và

đào tạo là quá trình hoạt động có mục đích làm cho những qui phạm pháp luật
về giáo dục và đào tạo đi vào cuộc sống. Các qui phạm pháp luật về giáo dục và
đào tạo là những qui tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành và đảm bảo thực
hiện để điều chỉnh các quan hệ về giáo dục và đào tạo phát triển theo định
hướng nhất định. Các qui phạm pháp luật về giáo dục và đào tạo là những qui
tắc xử sự của mọi công dân, của các nhà chức trách có thẩm quyền, là những
qui định về nội dung chương trình, cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động, về
bộ máy quản lý nhà nước, là những qui định về địa vị pháp lý của các chủ thể
khác...trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Do đó nó có tính bắt buộc thực hiện
đối với mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội, bảo đảm tính quyền lực của Nhà
nứơc được thực thi trong đời sống thực tiễn. Lĩnh vực giáo dục và đào tạo có
ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống xã hội. Pháp luật về giáo dục và đào tạo có
tác dụng điều chỉnh mọi hành vi của các chủ thể và bắt buộc các chủ thể có
trách nhiệm thực hiện nó. Do đó,pháp luật về giáo dục và đào tạo cịn mang tính
xã hội rộng lớn.
Pháp chế xã hội chủ nghĩa là nguyên tắc xuyên suốt của thực hiện pháp
luật về giáo dục và đào tạo. Pháp chế xã hội chủ nghĩa là một chế độ đặc biệt
của đời sống chính trị-xã hội, trong đó tất cả các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh
tế, tổ chức xã hội, nhân viên nhà nước, nhân viên của các tổ chức xã hội và mọi
công dân đều phải tôn trọng và thực hiện pháp luật một cách nghiêm chỉnh, triệt
để và chính xác. Vì lẽ đó nên việc tổ chức và hoạt động của bộ máy quản lý nhà


nước về giáo dục và đào tạo, tổ chức và hoạt động của các đơn vị, cơ sở giáo
dục phải tuân theo những qui định của pháp luật. Mọi công dân xử sự với nhau
theo nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa, phải tôn trọng pháp luật một cách
triệt để, phải xử sự đúng theo yêu cầu của pháp luật nói chung và pháp luật về
giáo dục và đào tạo nói riêng. Ngun tắc này cịn địi hỏi mọi cơng dân có
trách nhiệm tham gia vào quản lý các cơng việc của Nhà nước bằng các hình
thức kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan

quản lý về giáo dục và đào tạo, cũng như các cơ sở giáo dục và đào tạo khác.
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo có phạm vi rộng lớn và chủ thể thực
hiện rất đa dạng và phong phú. Mọi tổ chức và cá nhân trong xã hội đều quan
tâm đến giáo dục và đào tạo và chịu sự tác động của pháp luật về giáo dục và
đào tạo. Mặt khác những qui định của pháp luật về giáo dục và đào tạo đều
nhằm phục vụ lợi ích thiết thân của cơng dân, vì thế, nói chung, pháp luật về
giáo dục và đào tạo được các chủ thể pháp luật tự giác thực hiện. Bên cạnh đó,
nó cũng được các cấp, các ngành, mọi tổ chức tích cực, chủ động tham gia chỉ
đạo, quản lý, điều hành làm cho giáo dục và đào tạo phát triển theo hướng
chuẩn hoá, hiện đại hoá và xã hội hố. Có thể nói phạm vi tác động của pháp
luật về giáo dục và đào tạo rất rộng lớn, tác động đến mọi thành viên trong xã
hội từ cá nhân đến các tổ chức, từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa
trong cả nước.
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là hoạt động tích cực để thực
hiện mục tiêu của giáo dục và đào tạo. Để phát triển xã hội, các quốc gia đều có
các chiến lược phát triển giáo dục của mình và để thực hiện được chiến lược ấy,
mỗi Nhà nước đều đặt ra những qui định của pháp luật. Trong những yêu cầu
đặt ra trong xây dựng pháp luật về giáo dục và đào tạo, vấn đề trọng tâm là đề ra
các biện pháp nhằm thực hiện yêu cầu đó. Vì vậy, việc thực hiện pháp luật về
giáo dục và đào tạo là nhằm thực hiện các mục tiêu mà giáo dục và đào tạo đặt
ra, đó là đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức,


sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực
của công dân, đáp ứng nhu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo địi hỏi phải có sự kết hợp
giữa nhà trường, gia đình và xã hội, trong đó các cơ quan quản lý nhà nước, đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt trong thực hiện
pháp luật về giáo dục và đào tạo. Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo, đội ngũ

nhà giáo và cán bộ quản lý có vai trò đặc biệt quan trọng, làm nòng cốt để nâng
cao chất lượng giáo dục. Do đó, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm và xây dựng
được một đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đông đảo, phần lớn có
đạo đức, trình độ chun mơn và năng lực thực tiễn. Tuy nhiên, so với yêu cầu
của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ mới đòi hỏi phải có sự quan tâm nhiều
hơn nữa để đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục tránh được những hạn
chế và bất cập, vươn lên thực hiện tốt nhiệm vụ của ngành, thực sự làm nòng
cốt trong việc thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo.

1.3: Hình thức và nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc và nội dungi dung thực hiện pháp luật về giáo c hiện pháp luật về giáo n pháp luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo t về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo giáo dục và đào tạoc và đào tạoo

1.3.1: Hình thức thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc hiệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạon pháp luật về giáo dục và đào tạot về giáo dục và đào tạo giáo d ục và đào tạoc và đào t ạoo
Giáo dục và đào tạo là một lĩnh vực của đời sống xã hội. Hình thức của
thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo cũng có những nét chung của các
hình thức thực hiện pháp luật, đó là:
Tn theo (tuân thủ) pháp luật về giáo dục và đào tạo là hình thức thực
hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo, trong đó các chủ thể pháp luật kiềm chế
không tiến hành những hoạt động mà pháp luật ngăn cấm. Ví dụ: Điều 63a Luật
Giáo dục năm 1998 (sửa đổi, bổ sung năm 2005) qui định: “Nhà giáo khơng
được có hành vi ảnh hưởng xấu đến phẩm chất và nghề nghiệp của nhà giáo;
xúc phạm danh dự, phẩm chất, xâm phạm đến thân thể của người học; gian lận


trong tuyển sinh, thi cử và cố ý đánh giá sai kết quả học tập và rèn luyện của
người học...”. Như vậy đối với nhà giáo phải có trách nhiệm tuân thủ những qui
định trên là đã tuân thủ pháp luật về giáo dục và đào tạo.
Thi hành (chấp hành) pháp luật về giáo dục và đào tạo là một hình thức
thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo, trong đó các chủ thể pháp luật thực
hiện nghĩa vụ pháp lý của mình bằng hành động tích cực. Ví dụ: Điều 74 Luật
Giáo dục năm 1998 qui định:

Người học có các nhiệm vụ sau đây:
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo chương trình kế hoạch
giáo dục của nhà trường, cơ sở giáo dục khác;
2. Kính trọng nhà giáo, cán bộ quản lý, công nhân, nhân viên của nhà
trường, cơ sở giáo dục khác, tuân thủ pháp luật của nhà nước; thực hiện nội qui,
điều lệ nhà trường;
3. Tham gia lao động và hoạt động xã hội phù hợp với lứa tuổi, sức
khoẻ và năng lực;
4. Giữ gìn, bảo vệ tài sản của nhà trường, cơ sở giáo dục khác;
5. Góp phần xây dựng, bảo vệ phát huy truyền thống của nhà trường,
cơ sở giáo dục khác.
Người học có trách nhiệm thi hành những qui định này một cách tích cực
là đã chấp hành pháp luật về giáo dục và đào tạo.
Sử dụng pháp luật về giáo dục và đào tạo là một hình thức thực hiện
pháp luật về giáo dục và đào tạo, trong đó các chủ thể pháp luật thực hiện quyền
chủ thể của mình. Ví dụ: Khoản 3 Điều 64 Luật Giáo dục năm 1998 qui định về
quyền của nhà giáo: “Được hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại
các trường, cơ sở giáo dục và nghiên cứu khác với điều kiện đảm thực hiện đầy


đủ chương trình, kế hoạch do nhà trường giao cho”.Các nhà giáo khi đảm bảo
thực hiện đầy đủ chương trình, kế hoạch do nhà trường giao cho có thể tham gia
hoặc không tham gia hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại các
trường, cơ sở giáo dục và nghiên cứu khác. Áp dụng pháp luật về giáo dục và
đào tạo là một hình thức thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo, trong đó
Nhà nước thơng qua các cơ quan hoặc nhà chức trách tổ chức cho các chủ thể
pháp luật thực hiện những qui định của pháp luật, hoặc tự mình căn cứ vào
những qui định của pháp luật để tạo ra các quyết định làm phát sinh, thay đổi
hoặc chấm dứt những quan hệ pháp luật cụ thể. Trong trường hợp này các chủ
thể pháp luật thực hiện các qui định của pháp luật có sự can thiệp của Nhà nước.

Ví dụ: Điều 104 Luật Giáo dục năm 1998 qui định việc phong tặng nhà giáo
nhân dân, nhà giáo ưu tú: “Nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, cán bộ nghiên
cứu giáo dục có đủ tiêu chuẩn theo qui định của pháp luật thì được Nhà nước
phong tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú”.Khi nhà giáo có đủ
tiêu chuẩn trên, Nhà nước có trách nhiệm áp dụng pháp luật theo những nội
dung qui định này để phong tặng các danh hiệu cho nhà giáo.
1.3.2: Nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoi dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc hiệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạon pháp lu ật về giáo dục và đào tạot v ề giáo dục và đào tạo giáo d ục và đào tạoc và đào t ạoo
Thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là hoạt động có mục đích
nhằm thực hiện các qui định của pháp luật về giáo dục và đào tạo, đưa các qui
phạm pháp luật này vào thực tiễn cuộc sống, biến nó thành những hành vi xử sự
thực tế góp phần phát huy tính tích cực, chủ động trong thực hiện pháp luật về
giáo dục và đào tạo. Pháp luât về giáo dục và đào tạo được thực hiện trong đời
sống xã hội thông qua các hình thức tuân thủ pháp luật, thi hành pháp luật, sử
dụng pháp luật và áp dụng pháp luật. Các qui phạm pháp luật về giáo dục và
đào tạo của nước ta hiện nay được ghi nhận trong nhiều văn bản pháp luật
(Hiếnpháp 1992, Luật, Nghị quyết, Nghị định, Chỉ thị, Thông tư, Quyết định...)
của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, với nội dung rất rộng, liên quan đến
tất cả các mặt của lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Tuy vậy có thể khái quát nội


dung của pháp luật về giáo dục và đào tạo bao gồm ba vấn đề chủ yếu : Các tổ
chức giáo dục và đào tạo; hoạt động giáo dục và đào tạo; quản lý nhà nước về
giáo dục và đào tạo. Như vậy, nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục và đào
tạo cũng bao gồm 3 nội dung cơ bản là: Thực hiện qui định của pháp luật về các
tổ chức giáo dục và đào tạo; thực hiện các qui định của pháp luật về hoạt động
giáo dục và đào tạo; thực hiện các qui định của pháp luật về quản lý nhà nước
đối với giáo dục và đào tạo.
a) Thực hiện qui định của pháp luật về các tổ chức giáo dục và đào tạo
Thực hiện qui định của pháp luật về các tổ chức giáo dục và đào tạo là
thực hiện các qui định của pháp luật về tổ chức hệ thống giáo dục- đào tạo, phát

triển các cấp học, bậc học trong toàn quốc. Hệ thống giáo dục quốc dân nước ta
cho đến nay đã bao gồm đủ các cấp học, bậc học, ngành học và phương thức
giáo dục, đó là:
1. Giáo dục mầm non có nhà trẻ và mẫu giáo;
2. Giáo dục phổ thơng có hai bậc học là bậc tiểu học và bậc trung học;
bậc trung học có hai cấp học là cấp trung học cơ sở và cấp trung học phổ thông;
3. Giáo dục nghề nghiệp có trung học chuyên nghiệp và dạy nghề;
4. Giáo dục đại học đào tạo hai trình độ là trình độ cao đẳng và trình độ
đại học; giáo dục sau đại học đào tạo hai trình độ là trình độ thạc sĩ và trình độ
tiến sĩ.
Ngồi hệ thống các trường cơng lập cịn có hệ thống các trường ngồi cơng
lập bao gồm các trường bán cơng, dân lập và tư thục từ mầm non đến đại học.
Phương thức giáo dục gồm giáo dục chính qui và giáo dục khơng chính qui. Bên
cạnh hệ thống các trường lớp chính qui, ở các địa phương đều phát triển hệ
thống các trung tâm, cơ sở giáo dục khơng chính qui thực hiện nhiệm vụ giáo
dục thường xuyên cho mọi người, đáp ứng nhu cầu được học, được đào tạo một


cách đa dạng từ xố mù chữ, nâng cao trình độ kiến thức cho đến học nghề, học
tin học và ngoại ngữ.
b) Thực hiện qui định của pháp luật đối với hoạt động giáo dục và đào tạo
Thực hiện các qui định của pháp luật về hoạt động giáo dục và đào tạo là
quá trình vận động của các chủ thể pháp luật giáo dục và đào tạo trong việc thực
hiện các qui định, các yêu cầu của pháp luật về tổ chức giảng dạy, học tập và
các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu chương trình của các cấp học, các hệ
đào tạo; quản lý người dạy người học; tuyển sinh, cấp bằng tốt nghiệp; quản lý
các nguồn lực, trang thiết bị phục vụ cho giáo dục và đào tạo v.v..Nội dung hoạt
động giáo dục và đào tạo đã được xác định trong Luật Giáo dục. Nội dung này
bao gồm những qui định chung về nhiệm vụ, quyền hạn của các nhà trường thể
hiện ở Điều 53 Luật Giáo dục năm 1998.

c) Thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo
Thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là quá
trình hoạt động của các chủ thể trong việc thực hiện các qui định của pháp luật
bao gồm: Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, qui hoạch, kế hoạch, chính
sách phát triển giáo dục; ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản qui phạm
pháp luật về giáo dục; ban hành Điều lệ nhà trường; ban hành qui định về tổ
chức và hoạt động của các cơ sở giáo dục khác; qui định mục tiêu, chương trình
nội dung giáo dục; tiêu chuẩn nhà giáo; tiêu chuẩn cơ sở vật chất và thiết bị
trường học; việc biên soạn, xuất bản, in và phát hành sách giáo khoa, giáo trình;
qui chế thi cử và cấp bằng; tổ chức bộ máy quản lý giáo dục; tổ chức, chỉ đạo
việc đào tạo, bồi dưỡng, quản lý nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; huy động,
quản lý, sử dụng các nguồn lực để phát triển sự nghiệp giáo dục; tổ chức, quản
lý công tác nghiên cứu khoa học, công nghệ trong ngành giáo dục; tổ chức,
quản lý công tác quan hệ quốc tế về giáo dục; qui định việc tặng các danh hiệu


vinh dự cho những người có nhiều cơng lao đối với sự nghiệp giáo dục; thanh
tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giáo dục; giải quyết khiếu nại tố cáo và
xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về giáo dục. Những nội dung về quản lý
nhà nước về giáo dục đào tạo nói trên được qui định tại Điều 86 Luật Giáo dục
năm1998. Để thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo,
Luật Giáo dục xác định các chủ thể quản lý và những nhiệm vụ, quyền hạn của
các chủ thể đó tại Điều 87 Luật Giáo dục năm 1998:
1. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục. Chính phủ trình
Quốc hội trước khi quyết định những chủ trương lớn có ảnh hưởng đến quyền
và nghĩa vụ học tập của công dân trong phạm vi cả nước, những chủ trương về
cải cách nội dung chương trình của cả một bậc học, cấp học; hàng năm báo cáo
Quốc hội về hoạt động giáo dục và thực hiện ngân sách giáo dục;
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản

lý nhà nước về giáo dục;
3. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có trách nhiệm quản
lý nhà nước về giáo dục theo qui định của Chính phủ. Chính phủ qui định cụ thể
trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trong việc
phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để thực hiện việc thống nhất quản lý nhà
nước về giáo dục;
4. Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục ở địa
phương theo qui định của Chính phủ .
1.4: Chủ thể và yêu cầu của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo thểm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo và yêu cầuu củ thể và yêu cầu của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoa thực hiện pháp luật về giáo c hiện pháp luật về giáo n pháp luận về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo t về vấn đề thực hiện pháp luật về giáo giáo dục và đào tạoc và đào tạoo

1.4.1: Chủa thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo thểm của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạoc hiệm thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạon pháp luật về giáo dục và đào tạot về giáo dục và đào tạo giáo dục và đào tạoc và đào t ạoo.
Căn cứ vào các hình thức thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo,
chúng ta xác định được các chủ thể thực hiện pháp luật là các cá nhân hoặc tổ
chức. Tại Điều 1 Luật Giáo dục qui định phạm vi điều chỉnh như sau: "Luật


Giáo dục qui định về hệ thống giáo dục quốc dân; nhà trường, cơ sở giáo dục
khác của hệ thống giáo dục quốc dân, của cơ quan hành chính nhà nước, của tổ
chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, của lực lượng vũ trang nhân dân; tổ
chức, cá nhân tham gia hoạt động giáo dục".Mọi công dân đều là chủ thể cuả
thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo. Thật vậy, trẻ em từ 3 tháng đến 36
tháng tuổi được vào nhà trẻ, từ 37 tháng đến 6 tuổi được vào mẫu giáo; học sinh
tiểu học từ 6 đến 11 tuổi; học sinh trung học cơ sở từ 11 đến 14 tuổi; học sinh
trung học phổ thông từ 15 tuổi đến 19 tuổi... Nhà nước ta chủ trương xây dựng
cả nước trở thành một xã hội học tập, một nền giáo dục cho mọi người, học tập
suốt đời. Với cách thức tổ chức và phương thức học tập đó đã tạo điều kiện cho
mọi cơng dân có thể tham gia học tập tuỳ theo điều kiện, hoàn cảnh, lứa tuổi...
của mỗi người. Cho nên đối với cá nhân là chủ thể của thực hiện pháp luật về
giáo dục và đào tạo rất đa dạng và đông đảo chiếm tuyệt đại bộ phận trong xã
hội. Trong thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo, một loại chủ thể là các cá

nhân khơng thể thiếu đó là đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục các cấp,
đây được xem là lực lượng nòng cốt, đóng vai trị chủ lực, có trách nhiệm
thường xun tiếp cận, phổ biến, giáo dục và thực hiện những qui định của pháp
luật về giáo dục và đào tạo. Chủ thể của thực hiện pháp luật về giáo dục và đào
tạo cịn có các tổ chức rất đa dạng và phong phú. Trước hết phải nói đến các tổ
chức Đảng. Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã
hội, lãnh đạo sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Do đó tổ chức Đảng phải gương
mẫu thực hiện và thơng qua tổ chức của mình, giáo dục đảng viên tự giác thực
hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo một cách nghiêm túc và triệt để. Các tổ
chức chính trị-xã hội, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội nghề nghiệp … có trách
nhiệm thực hiện những qui pháp luật về giáo dục và đào tạo. Chủ thể có tầm
quan trọng đặc biệt trong việc thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo là Nhà
nước; thông qua các cơ quan nhà nước, các qui định của pháp luật về giáo dục
và đào tạo được hướng dẫn và tổ chức thực hiện một cách đầy đủ và nghiêm
túc. Các chủ thể thực hiện pháp luật về giáo dục và đào tạo không thể thiếu đó