THÂN THỂ VÀ THỬ NGHIỆM - PHẢN ÁNH THẨM MỸ PHẢN VĂN HÓA CỦA KAWABATA YASUNARI - Full 10 điểm

NGHIÊN CỨU VIỆN VĂN HỌC

VĂN HỌC NGHIÊN CỨU

LITERARY STUDIES VĂN HỌC

NGHIÊN CỨU VĂN HỌC LITERARY STUDIES

Số 4 (602) - Tháng 4-2022 ISSN 0494-6928

Số 4 (602)

Tháng 4-2022

TẠP CHÍ CỦA VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

LITERARY STUDIES TH L G I BÀI T P CHÍ

PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn 1. T p chí Nghiên c c c -
TS. Đỗ Thị Thu Huyền
TS. Nguyễn Thị Mỹ Hiền KHXH , ,
In tại Viện Thông tin Khoa học xã hội.
c… c c. Tp

chí là .

2. t, A4,

4.000 - 12.000 ch ; ch

. K c

3. ph

. c t

p t c,

c (T , . t c

ht S

t : th t c

- tt

4. t cl p t

5. Tài li u tham kh o t t; x t ABC. T

t x p th (

. T x t hc . S

th t

Tài li u tham kh o:

* V i bài p chí : , ch

, Tên báo/ t p chí , , t p, .

*V i và lu ,

, ch , Tên sách ,

t t . (Hà N .

* V i bài ,

, : .

6. h c, h ,

.

* :

p chí Nghiên c c,

: (02 . .

GIÁ: 48.000Đ

VĂN H C ISSN 0494-6928

LITERARY STUDIES Sӕ 4 (602)

Tháng 4-2022

M CL C

Phê bình c nh quan - nh ng ti p c n liên ngành

Gareth Doherty C nh quan có ph i là v n h c? 3

Ph m V n Ánh C m quan c a Lý V n Ph c v ngư i H ng Mao 20

oàn Ánh Dương C i t o c nh quan thôn quê Vi t Nam dư i nhãn quan 30
c a T L c v n oàn

Nguy n Th Minh Gi i và c nh quan: ngư i n và t nhiên trong Cánh 43
ng b t t n t truy n c a Nguy n Ng c Tư sang

phim c a Nguy n Phan Quang Bình

Nguy n Phương Khánh Nh ng m nh v c nh quan trong ti u thuy t W.G. 56
Sebald: ki n trúc như các “ch d u” c a kí c

K ni m 50 n m m t nhà v n
Kawabata Yasunari (1899-1972)

Tr n Th Th c Kawabata Yasunari và s ki m tìm c n cư c dân t c 69
qua v n chương

Khương Vi t Hà Lư ng phân trong th gi i th m m c a Kawabata 80
Yasunari nhìn t l ch s và tâm th c dân t c

Nguy n Th Mai Liên Truy n trong lòng tay c a Y. Kawabata t lí thuy t 93
Tr n Th Huy n Trang Tân c m giác

Hoàng Th M Nh Ám nh tính d c trong Ngàn cánh h c c a 101

Y. Kawabata t góc nhìn phân tâm h c

Irmela Hijiya- Thân th và th nghi m - ngh v m h c i ngh ch 109
Kirschnereit c a Kawabata Yasunari

LITERARY STUDIES
No.4 (602)
April - 2022

TABLE OF CONTENTS

Landscape Criticism and Interdisciplinary
Approaches

Gareth Doherty Is landscape literature? 3

Ph m V n Ánh Lý V n Ph c (Ly Wenfu)’s Perspectives about the 20

H ng Mao (English people)

oàn Ánh Dương Renovations of Vietnamese Rural Landscape from 30

The Self-Reliant Literary Group’s Perspectives

Nguy n Th Minh Gender và Landscape: Female Characters and Nature 43
in the Novella Cánh ng b t t n (Endless Field) by
Nguy n Ng c Tư and its Film Adaptation, entitled
The Floating Lives by Nguy n Phan Quang Bình

Nguy n Phương Khánh Fragments of Landscape in W.G. Sebald’s Novels: 56

Architecture as Signals of Memory

50th Death Anniversary of Kawabata Yasunari
(1899-1972)

Tr n Th Th c Kawabata Yasunari and His Searches for 69

National Identity in his Literary Works

Khương Vi t Hà Dichotomy in Kawabata Yasunari’s Aesthetic World 80
Viewed from History and National Mind

Nguy n Th Mai Liên Palm of the Hand Stories by Y. Kawabata from 93

Tr n Th Huy n Trang Neo-Impressionism

Hoàng Th M Nh Sexual Obsessions in Thousand Cranes by 101

Y. Kawabata from Psychoanalysis Perspectives

Irmela Hijiya- Body and experiment - re ecting Kawabata 109

Kirschnereit Yasunari’s counter-aesthetics

THÂN TH VÀ TH NGHI M - NGHĨ V MĨ H C

I NGH CH C A KAWABATA YASUNARI

IRMELA HIJIYA-KIRSCHNEREIT(*)

Tóm t̷t: Ngay t nh ng sáng tác u tay, Kawabata, m t nhà v n am mê cái p, ã vi t v
nh ng thân th khi m khuy t, t t nguy n như m t i c c c a nh ng chân dung p , i u này g i
nên c m giác khi p hãi, b i r i, ghê t m và nh ng linh c m v suy tàn và ch t chóc. S c n ng ng
ư c t o nên t nh ng c ng th ng và t gãy này, t n t i như m t d ng th m m i ngh ch ti m n
trong th gi i th m m c a nhà v n, có th ư c khám phá thông qua nh ng câu h i sau: Nhà v n vi t
v nh ng ki u lo i khi m khuy t thân th nào? Chúng có th ư c phân nh theo các m c khác
nhau? Có hay ch ng s khác bi t nh ng khi m khuy t theo gi i? Li u nh ng s c c ng và nh ng t
gãy này ã ư c t ch c ra sao và chúng liên quan t i nh ng ph m trù (ng ngh a, sinh h c, chính
tr , o c) nào? Nh ng ch c n ng t s và nh ng ch c n ng nào ư c th c hành thơng qua hình
nh i ngh ch v thân th khi m khuy t? Và cu i cùng, nh ng gì ư c tìm th y t cu c khám phá
b bên kia, m t i c c “khác” c a v tr th m m Kawabata, s góp thêm nh ng cách c, cách hi u

y hay khác bi t i v i v n chương ông như th nào? Ph n cu i bài vi t nêu b t vi c Kawabata
xem thân th ngư i n như m t nơi th nghi m nh ng tình hu ng c c oan tr ng thái b t ng và
m t kh n ng t ch , thách th c nh ng l i c truy n th ng v i các tác ph m này. Các tác ph m ư c
kh o sát trong bài vi t bao quát m t ph r ng th i gian sáng tác và ki u lo i, g m các i n ph m và c
nh ng tác ph m ph bi n c a nhà v n. Chúng bao g m các truy n ng báo - p! (1927) và V n
(1950-1951), ti u thuy t Ngàn cánh h c (1952), t i nh ng truy n ng n và truy n trong lòng bàn tay
như Ti ng b c chân ng ời (1925), V n Izu (1926), Ng ời àn ông mù và cô gái (1928), Ngôi m

p (1929), N t ru i (1940), Thuy n lá tre (1950), và ph n cu i bài báo là hai tác ph m Cánh tay
(1963-1964) và Ng ời p say ngủ (1960-1961).

Tͳ khóa: m h c, thân th , khi m khuy t, gi i, th nghi m.

1Nhà v n Kawabata Yasunari ã khiêu khái ni m c bi t quan tr ng […]. C u
khích l n mê ho c tơi ngay t l n u c trúc nh nguyên v ng ch c thư ng th y

ông. Và c m i l n n v i v n chương ông, trong tư tư ng c a nhà v n, ư c khéo
tơi dư ng như l i có m t tr i nghi m c hình dung như k thu t “clair-obscur” (t m
riêng khác. Rõ ràng, y là b i nh ng ph m d ch là k thu t sáng - t i, ngư i d ch),
tính nhà v n trong ơng. Th nên, tơi nóng mư n t nhan m t nghiên c u c a
lòng mu n hi u cho kì ư c nh ng ph m Cécile Sakai v Kawabata, c ng có th
ch t này, nhưng li u nên b t u t âu? ư c áp d ng v i ph m trù “cái p”, và
chính t i ây, tơi b t u nh ng quan sát
Có m t s khái ni m chính thư ng c a mình v c u trúc ng ngh a c a khái
ư c nh c t i khi ngh v Kawabata, và ni m này khi nó là i tư ng trung tâm
trong s ó, bi1 ( /‫ (ࡧ‬(cái p) là m t khi vi t v con ngư i và môi trư ng xung
quanh. Trư c h t, c n nh c nh r ng trong
(*) i h c Freie Universität Berlin, Vi n Nghiên v n chương Kawabata2, “cái p” luôn g n
c u ông Á (CHLB c). li n v i “s thu n khi t” (junsui) và “s
Email:
1 Bi: Phiên âm romaji c a ch kanji ⨾, vi t theo 2 Sakai, Cécile, 2001. Kawabata, leclair-obscur,
ch vi t hiragana là ‫ ,ࡧ‬âm Hán Vi t c là m , Essai sur une écriture de l’ ambiguité. Paris:
ngh a là cái p. nh ng trích d n ti ng Nh t sau, Presses Universitaires de France.
tác gi dùng phiên âm romaji [ND].

110 NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, S 4-2022

thanh s ch” (kirei, seiketsu), và d nhiên, ng i trong c n phòng t i c nh lò l a là m t
d th y nh t là g n li n v i hình nh trinh i tr ng gây s c v i c m giác hân hoan,
n , nh ng ngư i mà, như phái “ p” nói
chung, thư ng ư c coi là giao hồ ho c thanh nhã trư c v “xinh x n hài hịa” c a
sinh ra t mơi trư ng t nhiên p , và ngư i thi u n , cái v p nh c nh tâm trí
vì th xóa m l n ranh gi a con ngư i và ngư i k chuy n v nh ng thi u n trong
t nhiên. Cô gái tr trong cu n ti u thuy t tranh v xưa, g i c m giác v m t i u gì
n i ti ng V n Izu (Izu no odoriko, 1926, “xưa c ”2. M t ông lão v i thân th “tr ng
d ch n m 19551) có th ư c coi là m t nh t và húp híp” “như th m t cái xác ch t

m u hình c a ki u nhân v t này, ki u nhân trôi” (tr.96) , hư ng ánh m t l dư i
v t mà ta còn g p trong nhi u tác ph m c p mí ng vàng như th ang th i r a v
c a ông, c truy n ng n l n ti u thuy t. phía ngư i k chuy n, khi n anh chàng
Tuy nhiên, i u d th y ây là m c c m tư ng ơng lão như m t “bóng ma
mà “cái p” thư ng ư c t sóng ơi núi, ch không ph i là m t sinh th s ng”
v i i c c c a nó, khơng ph i i c c (tr.96). Cái c nh tư ng u ám v m t ông
d ng m t c nh trí x u xí, thơ t c, mà c ng lão bán thân b t to i, khơi d y s ghê t m,
là nh ng thân th khác, nhưng i ngh ch, kinh hãi, và b t l c trong ngư i k chuy n,
và nh ó “cái p” ư c hi n l trên h t. là m t v t n t m nh m và khó ch u trong
Trong v n chương Kawabata, nh ng nhân m ch t s mà l ra ph i t p trung vào
v t p , kh e m nh tương ph n v i câu chuy n v hành trình t thanh l c c a
các thân th khi m khuy t, nh ng ngư i chàng trai, ngư i k chuy n tr tu i, trong
b nh m au suy ki t, nh ng nhân v t g i m t tâm th v a thanh th n v a khao khát.
c m giác khi p hãi, b i r i, ghê t m và c
nh ng linh c m v suy tàn và ch t chóc. Ph n ng ban u i v i k t c u
ph bi n này thư ng s là phân lo i nó
T i ây, m t l n n a, V n Izu l i tr thành m t khuôn m u clair-obscur hay
v trong tâm trí. Ngư i k chuy n - nhân chiaroscuro, m t k thu t trong sáng tác
v t chính i m t v i c nh tư ng u ám ngh thu t, khi s nh n m nh tương ph n
ngay t c nh u tiên c a truy n k , khi sáng - t i mang n nh ng nhân v t và
trên ư ng b hành thư ng ngo n phong c nh trí ư c ch m n i s c nét, t o nên
c nh Izu, anh tìm ch n trú mưa t i m t nh ng hi u ng m nh m và t ng cư ng
quán trà. Anh ng i c nh cô v n tr tu i, tác ng t ng th c a tác ph m i v i
cô gái này, theo l i anh k l i, ã choán ngư i ti p nh n, ngư i xem, hay trong
l y tâm trí anh k t l n u anh nhìn th y trư ng h p này, là ngư i c. Ta có th
cơ trong ám ngh s lang thang vài ngày t m ngh thêm r ng, vi c thêm vào m t
trư c. C nh tư ng m t ông già m y u “bóng âm” t o tương ph n v i cái p
thanh tân lí tư ng s d g i nên n i mu n
1 Th i gian chú thích sau tên tác ph m là n m u s u, làm m sâu thêm xúc c m cho c
tiên xu t b n tác ph m y. M c dù không quá áng gi . Nhưng v n cịn i u gì khác ngh

k trong ng c nh bài báo này, th i gian xu t b n t vi c Kawabata thư ng xuyên vi t v
nh ng thân th khi m khuy t, t t nguy n?
u tiên c a b n d ch ti ng Anh c ng ư c d n ra.
Trong trư ng h p khơng có b n d ch ti ng Anh, 2 ‘Izu no odoriko’ in: Kawabata Yasunari-shu I,
tơi có chú thích ph n d ch nhan . D nhiên, có (Nihon bungaku zenshu, vol. 40), Tokyo: Shueisha,
nhi u b n d ch sang các ngôn ng châu Âu khác 1966, 95.
s m hơn các b n d ch ti ng Anh. Ví d , V n Izu
c a Kawabata ư c d ch sang ti ng c l n u 3 T t c nh ng chú thích theo hình th c này, chúng
n m 1942. tôi gi theo b n g c [ND].

Thân th và th nghi m... 111

T nh ng s c c ng và nh ng v t t gãy, và h n nhiên có b h th p và g t ra ngoài
chúng t o nên m t s c n ng ng trong rìa? Khơng h n v y, n u ta nhìn vào các
th gi i th m m c a truy n k Kawabata, câu chuy n bên l . Ví như câu chuy n c a
và s c n ng ng y chính là i u tôi s ngư i c u ng nghi p - v n Tomoko,
khám phá t i ây […]. ngư i ã ph i t b gi i ballet tinh hoa,
ki m s ng trong m t câu l c b êm
Các thành phҫn cӫa sӵ thuҫn khiӃt ni ngư i tình b t tài và l tr m y u. S
(junsui) và nhӳng nghӏch lí cӫa cái ÿҽp tương ph n sáng - t i i n hình gi a ballet
thư ng lưu, p (dù t i t phương Tây!)
Khái ni m s thu n khi t (junsui) hi n và câu l c b êm h ng, dơ dáy, ây,
nhiên v a có ý ngh a s s ch s v t lí v a ã ư c an chéo b i o c cao thư ng
mang ngh a o c - luân lí và tri t h c. c a Tomoko khi hi sinh chính mình cho
Khái ni m này c ng hàm ch a n i dung xã ngư i tình vơ d ng và gia ình anh ta.
h i hay kinh t h c, b i vì trong th gi i
t s c a Kawabata, s thu n khi t d V n còn kh c h a m t chân dung
dàng t t i hơn trong môi trư ng c a t ng ngư i n n i b t hơn v s hi sinh như
l p thư ng trung lưu. L y ti u thuy t V m t s hoàn thi n b n ngã trong hình
n làm ví d . Vi t trên n n b i c nh Nh t tư ng con gái c a Namiko - Shinako,

B n th i h u chi n, ó là câu chuy n v m t v n ballet y tri n v ng. Shinako
Namiko, m t c u v n ballet xu t thân th m yêu Kayama, ng nghi p c c a m
t gia ình khá gi , ngư i ã chu c p cho cô trư c và trong chi n tranh. Ta không
ngư i ch ng trí th c Yagi su t cu c hơn rõ i u gì x y n v i anh, ch bi t r ng
nhân hơn hai th p k , cùng v i l tr c a h anh ã r i b gi i ballet thư ng lưu, nơi
- con gái Shinako c ng theo nghi p ballet Namiko ang ư c th a s c v y vùng, và
và m t a con trai. Trong th i chi n, v t ngư i ta n r ng ang lái xe buýt ki m
li u thi u th n, Yagi bi t vi c, xoay x s ng t nh l . Nhân v t này chưa bao gi
ch t o ra chi c n p y cho b n t m gia xu t hi n tr c ti p trong tác ph m, nhưng
ình t m t thùng bia g , anh ch nh o cô khi ư c nh c t i, anh b Numata, gã qu n
- m t “ti u thư” (o-josan) yêu ki u xa hoa lí v cơng và m t ngư i b n c a gia ình
vì ch ng màng bi t nh ng chuy n th c t . mình, g i là “gã què” (haijin) […]. T i
Tình ti t x y ra không lâu sau hôn nhân ã cu i ti u thuy t, sau khi bi t rõ r ng Yagi
làm tương ph n m t Namiko ương mi n
cư ng, ghê t m v ng nư c d p dáy dư i ã bí m t chi m o t gia s n nhà Namiko
cái n p y b ng g (kitanai yo ni omotta), và r ng Shinako ã khư c t l i c u hôn,
v i m t ngư i ch ng chân phương hơn, chúng ta ch ng ki n Shinako bư c lên tàu
ngư i t ng b phía nhà Namiko ph n i
vì gia c nh hèn kém1. Cái c m giác d ch u i tìm Kayama, ngư i cô tr m yêu. Trên
c a s s ch s và tinh khi t d có hơn trong chuy n tàu, cô g p m t thương binh ang
m t c nh s ng sung túc, nhưng trong cơn ráo ri t th nh c u m i ngư i quyên góp
suy thối kinh t c a nh ng k giàu th t th giúp mình. Khi anh thương binh i qua
th i h u chi n và v i à t ng lên c a nh ng cơ, truy n vi t r ng ó là “ti ng bàn chân
nghi k , b i ph n tách lìa gia ình h , thì kim lo i kêu l ch c ch” và r ng bàn tay
nh ng giá tr o c như s thu n khi t nhơ ra ngồi cái áo tr ng c a anh c ng là
“b ng kim lo i”2. úng lúc ó, ngư i i u
1 ‘Maihime’, in: Kawabata Yasunari Zenshu (KYZ) khi n tàu ho thông báo r ng vi c n xin là
[Collected Works], Vol. 10, Tokyo: Shinchosha, b c m và hành khách i tàu không nên b
1980, 445.
2 ‘Maihime’, KYZ 10, 500.

112 NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, S 4-2022

thí cho ngư i thương binh. Tác ph m k t 1927, rõ ràng thúc gi c chúng ta xác nh
thúc v i c nh Shinako bư c xu ng tàu và tr ng tâm truy n k v i m t l p trư ng th m
ch m t chuy n tàu khác s d n cô t i nhà m 1. Nhưng chính xác thì chúng ta tìm th y
ga Ito, nơi ngư i ta nói r ng Kayama ang v p trong câu chuy n này âu? p!
ki m s ng. xoay quanh Arita, m t doanh nhân, và con
trai ông - Eiichi, ngư i b b nh xương th y
Tình ti t ng n cu i truy n này, ư c k tinh b m sinh. Cơ th c a c u con trai ư c
l i khơng kèm theo m t bình lu n nào, có mơ t trong hình nh ng v t; ch ng h n,
th ư c xem như m t âm v ng tiên báo c u có cái u xoay “như m t con ch b rút
r n r n và bu n bã v cu c oàn t c a xương” (tr.115), và c u b l tr trư ng ch
Shinako v i ngư i tình bí m t sau này. Ta nh o là “con búp bê bánh khoai” hay “con
th m chí cịn khơng bi t tình c m c a cô ma b ch tu c” (tr.116). Xót xa cho a con
dành cho anh có ư c áp tr hay khơng, trai, ngư i cha xây cho c u m t ngôi nhà
b i c gi v n còn mơ h v th c ch t m i vùng quê nghèo có su i nư c nóng, mong
quan h gi a hai ngư i. S i ngh ch y r ng cu c s ng con s t t hơn khi ngư i dân
náo ng gi a xa hoa và kh n khó Nh t
B n th i h u chi n, m t v n tr p v i a phương bi t ơn c u như v i ân nhân c a
tri n v ng sáng r thành m t ngơi sao tồn ngơi làng b b rơi c a h . Nhưng không
c u ch i b cu c s ng thư ng lưu hoàn m lâu sau, ngư i con trai ch t. V doanh nhân
bi t ư c r ng có m t cơ gái tr ơi chân
tìm t i, như ã vi t trong tác ph m, m t t t nguy n t ng b u b n cùng con trai ông
“gã què” vô danh b ru ng b , dư ng như là nhưng trong l n i vi ng m anh, cô g p tai
m t k t c u y d d i; nhưng ki u k t c u n n ch t. Ơng quy t nh chơn c t cơ trong
này v n tr i tr l i trong nhi u tác ph m ph n m c a con trai mình - “hai k tàn t t
c a Kawabata. truy n trong lòng bàn tay x u xí” (tr.121) - và trên t m bia m , ngư i
Ng ời àn ông mù và cô gái (Mekura to cha vi t: “M t thanh niên p và m t thi u
shojo, 1928, d ch n m 1988), có hai cơ con n p ang an ngh cùng nhau” (tr.121).

gái trong m t gia ình làm l ng ph c v
nh ng ngư i àn ông mù. Ngư i em, trong Khi truy n ng n này ư c phát hi n
sáng và h n nhiên, em lòng yêu ngư i b o vào n m 2013, các bài phê bình trên báo,
tr mù c a ch gái thô l sau khi anh ta r i t p chí và blog trên internet u nh n m nh
kh i h . Cô ti n anh t i nhà ga và b t ch t các motif v s cô ơn, n i ng c m v i
quy t i theo anh, cùng anh chia s ư ng ngư i y u th và v p c a tình yêu lãng
m n trong tr ng ư c úc k t trong t m v n
i. M t l n n a, n u c n tìm ki m v p bia, ng th i g i ý r ng câu chuy n có th
trong câu chuy n này, thì trư c h t nó n m ch a các y u t t truy n t c nh i m
cơi và khao khát tình cha c a Kawabata2.
s h n nhiên và thu n khi t c a ngư i
con gái, và ti p n a, là s hi sinh rõ ràng 1 Utsukushii!’, xusu bsukushii!’, rên t Nishi Nihon
c a cô, t a như trinh n ban phư c lành t i shinbun, tháng 4-5/2017. Tái bái. Nihon Chuo
k m au què qu t. Nói m t cách khác, v koron, tháng 8/2013, pp.114-121.

p và s thu n khi t c a cô gái ư c s p 2 Các bài báo liên quan t i vi c phát hi n ra các v n
t trong m i tương tác v i cái b khinh th b n c a Kawabata xu t hi n trên h u h t các t p chí
và nhơ b n. Trong hành ng hi sinh này, l n vào gi a tháng Hai n m 2013, ví d : ‘Kawabata
v p và s thu n khi t ư c hi n th c hóa ni umoreta shosetsu’ (A newly uncovered Kawabata
trong m t hình th c dư ng như mang tính story), Yomiuri shinbun, morning edition, p. 1,
o c hơn là th m m . ‘Wakaki Kawabata no ‘Bigaku’, Yomiuri shinbun
17 February 2013, p. 39. Ví d trên blog, xin
p! (bao g m d u ch m than trong
nhan ), m t truy n ng n xu t b n n m

Thân th và th nghi m... 113

Nhưng câu chuy n không h k t thúc vi c l i bình ph m l nh tanh c a ngư i làng.
d ng lên t m bia m . Nó cịn ti p t c, b ng
nh ng l i bình ph m l nh tanh c a ngư i Hơn th n a, t dòng suy tư c a nhân v t

làng v cái ch t c a c u con trai và hình
nh ngư i cha nghi n r ng kh s : “S th này, có th th y nh ng vi c làm c a ông
này ta ã bi t quá rõ r i” (tr.121). Ti p theo
ó là nh ng suy ngh c a ơng v s vơ ích không xu t phát t s xót thương hay lịng
c a các kho n u tư ti n b c và tuyên b
s u tranh t i cùng. D u v y, c ng không tr c n, mà úng hơn là t m i b n tâm
th t rõ ông xem ai là “m c tiêu” (teki) c a
mình - nh ng ngư i làng và nh ng k v các kho n u tư tài chính khơn ngoan
khơng bi t i u v i nh ng qun góp tài
chính c a ơng ch là m t ngu n cơn c a n i và nh ng toan tính cá nhân. Quy t tâm
gi n, n i gi n mà ông nh m t i c “xã h i
mây mù” (tr.121). Câu chuy n k t thúc v i c a ông ta l i v n trên t m bia m s
s v ng l i và m r ng l i trên t m bia m ,
b ng gi ng c a ngư i cha - doanh nhân: là “l i nói d i cu i cùng”, d nhiên, là chi
“M t thanh niên p và m t thi u n p
ang an ngh cùng nhau - ây là l i nói d i ti t m ng các kh n ng di n gi i. o n
cu i cùng c a ta”.
cu i tác ph m, như m t cái khung óng l i
M t l n n a ta t h i, chính xác thì
ta tìm th y “cái p” trong câu chuy n câu chuy n lãng m n c a ôi nam n t t
này âu? Rõ ràng là, ó khơng ph i là
v p ngo i hình - ôi thanh niên trong nguy n, khi n cho nhan p! tr nên
câu chuy n ư c mô t th ng th ng là “tàn
t t x u xí”. Th a nh n là v i vi c khám y ngh ch lí: nó là l i ư c nói ra b i m t
phá ra tình c m bí m t trư c ây gi a con
trai và cô gái t t nguy n, tơn vinh m i tình di n viên, cho t i phút chót, l m t là m t
này khi chơn c t cơ gái c nh con trai mình,
và trong m t êm m nư c m t, vi t nên k h n thù mưu mô hi m c […].
dòng ch trên bia m , b n thân ngư i cha
KhiӃm khuyӃt thân thӇ và vҿ ÿҽp

ã t o nên m t m c m thiêng liêng cho s cӫa sӵ cam chӏu lһng lӁ
s ng và cái ch t c a hai con ngư i tr tu i.
Nhưng trong m t ông, h v n là “hai k Các tác ph m c a nhà v n s d ng
tàn t t x u xí”, khi ơng ch p nh n nh ng m t lo t các t v ng mà nhi u trong s

xem blog- ó ngày nay b x p là các t ng phân bi t
entry-1596.html (last retrieved 10 February i x (sabetsugo). Thú v là, chúng ư c
2015). Xem thêm Ishikawa Takumi: ‘Utsukushii!’ dùng khá thống tay, b t k ó là d t t
kara ‘Utsukushiki haka’ e - Kawabata Yasunari nh hay khuy t t t nghiêm tr ng, b t k
ni okeru hohoteki tenkai. [From ‘Utsukushii’ to ó là khi m khuy t b m sinh hay là m t
‘Utsukushiki haka’ - The methodological turn in thương t n sau b nh t t, tai n n hay chi n
Kawabata Yasunari], in Rikkyo daigaku daigakuin tranh. Thư ng xuyên ư c dùng nh t là
Nihon bungaku ronso 13, (10/2013), pp.71-102. các t katawa và jaijin, hai t di n t khá
naid/120005350934 (retrieved quy t li t tr ng thái “tàn t t” “vô d ng”
10 August 2014). và c tình tr ng b khinh th , ru ng b .
Ta c ng tìm th y c m t karada no fujiyu
(khuy t t t th ch t), ư c xem là m t l i
nói “ úng n”, tránh xúc ph m ngày nay,
nhưng hãy th xem qua ví d này. Trong
truy n trong lòng bàn tay Thuy n lá tre
(Sasabune, 1950, d ch n m 1988), ch có
m t c nh ơn gi n: Akiko, m t cô gái tr ,
th nh ng chi c lá b i tre trong vư n
xu ng nư c làm thuy n cho c u bé nh
b n, n m tu i chơi, trong lúc ó m c u
bé - em gái ch ng chưa cư i c a Akiko,
ang trong ngôi nhà bàn chuy n v i cha
cô. Akiko b suy gi m th ch t nh do di
ch ng c a b nh b i li t: cô không th t
gót chân trái c a mình ch m t. “Nó (gót

114 NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, S 4-2022

chân cô) b h p, m m và xương vòm cao. chính là, ngay t i m nhìn c a cơ gái.
Khi cịn nh , cơ ã không th i dã ngo i
hay nh y dây ư c n a”. ây không ph i Tính nghiêm tr ng c a t t nguy n là
là m t khuy t t t nghiêm tr ng mà ch là m t i u mang tính tương i, như ta có
m t d t t nh (karada no fujiyu)1, và ta th th y trư ng h p c a Akiko, cơ gái ã
bi t r ng sau khi ính hơn, cô gái ã kiên có th chi n th ng b nh t t trong m t vài
gan luy n t p ph c h i bàn chân, d u kho nh kh c. i u áng nói là, trong ph n
nhi u nh ng câu chuy n này, nh ng nhân
i u này càng làm cho bàn chân cô ph ng v t chính khuy t t t dư ng như cùng chia
r p. V i Akiko, vi c ính hơn n v i cơ s cái nhìn t nh táo và n ng nh ki n c a
ngoài s c mong i, b i cô t ng ngh s c ng ng xung quanh v v trí c a h . ó
“s ng cu c i l ng l và cô ơn” (sách ã có ph i là s cam ch u khơn ngoan? Và, có
d n). Khi em ch ng chưa cư i bư c tr ra ph i s i m nhiên thanh th n này chính là
ngơi nhà và ón c u bé, ch l i l i c m
ơn l y l vì ã trơng con mình, Akiko nh y i u g i nên n tư ng v v p và s hài
c m hi u nh ng gì ã di n ra trong kia: hòa trong lòng c gi , nh ng ngư i thông
hi u và ng m tuân theo quan ni m truy n
“T m bi t”, th ng bé chào g n l n. th ng v akirame no yosa (ni m an i khi
ch p nh n nh m nh)?
Akiko th m ngh có khi ch ng chưa
cư i c a nàng ã t tr n ho c vi c ính Nhӳng khiӃm khuyӃt hӳu hình và
hơn ã b h y b . Có l , m i a c m th i vơ hình
chi n m i khi n ngư i ta mu n k t hôn
v i m t ngư i què? (tr.468/188). D nhiên, có m t kho ng cách khá rõ
trong h th ng phân lo i c a cái khuy t t t -
Thay vì i vào trong, Akiko ngư c m t d i r ng t các d t t nh cho t i nh ng
nhìn ngơi nhà hàng xóm ang xây d . Tác d ng th c t t nguy n nghiêm tr ng và b nh

ph m khép l i v i c nh này. Akiko, b ng t t kéo dài. Kho ng cách này liên quan t i
tr c giác, có th c m nh n t t c . Và cô gái v n c a s vơ hình hay h u hình. M t
khơng c n b t kì m t l i an i nào, nh ng s nhân v t n chính c a Kawabata có n t
l i tr ng r ng. Trong câu chuy n giàu s c ru i ho c v t b t nh ng nơi mà ph c
n ng này, c gi ch ng ki n c nh b bàng trang che kín. S t n t i c a nó ch m t
c a m t ngư i con gái b g t ra kh i cu c nhóm nh ngư i - gia ình, ngư i u, và
trị chuy n liên quan t i s ph n c a cô m t nh ng ai th t g n g i, bi t t i. Có th có
cách c n b n, theo cung cách truy n th ng nh ng l i n v nó, nhưng nhìn chung,
(cách gi i thích r ng vi c g t cô gái ra nhân v t chính thư ng n m quy n nh
ngồi l nh m tránh cho cô ch m m t tr c o t s th l bí m t này v i nh ng ai. Ví
ti p và tránh b s c tâm lí khơng h thuy t d quen thu c nh t có l chính là Kurimoto
ph c trong trư ng h p này). Thêm vào Chikako, ngư i ph n d y trà o trong
ó, ta c ng n tư ng b i cái cách mà câu ti u thuy t Ngàn cánh h c (Senbazuru,
chuy n v s ph n c a Akiko ư c thu t 1952, d ch n m 1958) […].
l i, m t l i k i m nhiên, th c t , như nó
Trong m t s tác ph m c a Kawabata,
1 ‘Sasabune’, Kawabata Yasunari zenshu, Vol. 1, ví d như Ngàn cánh h c, ta có th tìm
Tokyo: Shinchosha 1981, p. 468. ‘Bamboo-Leaf th y m i liên h rõ ràng gi a dáng v bên
Boats’, in: Palm-of-the-Hand Stories by Yasunari ngoài và ph m ch t bên trong, theo ngh a
Kawabata. Translated from the Japanese by Lane khi m khuy t th ch t là bi u hi n cho
Dunlop and J. Martin-Holman. San Francisco: m t tr ng thái b h y ho i ho c “u t i”.
North Point Press 1988, p. 187. V t b t c a Chikako bi u tư ng cho s sa

Thân th và th nghi m... 115

a c a bà. Nhân v t này ư c gán vào vai […]. Chính c ch chơi ùa th m kín v i
m t ngư i x u xa, i b i o c. Ki u n t ru i trên giư ng c a ngư i v , ch
tương quan gi a ngo i hình và ph m ch t không ph i b n thân chi c n t ru i, m i
bên trong này ư c c bi t nh n m nh chính là m m m ng c a nh ng c ng th ng
trong Ti ng b c chân ng ời (Ningen ngày m t l n d n gi a hai ngư i. i u này

no ashioto), truy n trong lòng bàn tay ra cho th y rõ r ng khi m khuy t thân th
y ch là th kích ho t, ch không ph i là
i s m n m 19251. M t ngư i àn ông nguyên nhân th c s d n t i b t hòa. Tuy
ang dư ng thương sau cu c ph u thu t nhiên, m t i u áng chú ý là trong con
c t c t chân ph i d n quen v i vi c l ng m t c a Sayoko, ngư i t tin g t l i
nghe ti ng bư c chân ngư i trên ph . Anh
nói v i v , t nh ng thanh âm vang v ng ngh t y n t ru i t phía ch ng, tình
l i, anh rút ra r ng “Ngư i ta u què c nh c a cô có th ư c so sánh v i câu
qu t h t c . Khơng có n i m t ai mà ti ng “M t ngư i con gái d d ng v n tinh khôi
bư c chân nghe kh e m nh bình thư ng!” như m t c n phòng khép c a” (tr.112). Hãy
(tr.69). Anh còn ti p t c gi i thích, r ng chú ý t i ý v d c tình c a câu nói này, và
cái b t thư ng trong nh ng bư c chân kia s g n ngh a gi a “tinh khôi” (shinsen) và
không ch là m t khuy t t t trên thân th , “thu n khi t” (jun, junsui). Và hãy chú ý
mà nó cịn hé l c nh ng b t n tinh th n” r ng, b ng vi c t m t khi m khuy t vơ
(tr.69). Trong cu c chuy n trị sau ó, hình, ví như chi c n t ru i ư c che y
ngư i v c g ng kéo anh ra kh i nh ng kín áo b i làn áo kimono gi a ch n ông
suy ngh u ám ó nhưng vơ ích. Ngư i àn ngư i, vào ng c nh câu nói khá quy t li t
ông kh ng kh ng r ng trong hành trình tìm này, c m giác r ng cái khi m khuy t là
l i s bình thư ng lành l n cho mình, anh cái t n t i xuyên su t c ph r ng dài liên
ã khám phá ra ít nhi u nh ng “c n b nh t c ã ư c xác nh n l i, như t ng th y
c a loài ngư i” […]. trư ng h p bàn chân Akiko trong Thuy n
lá tre.
L i tư ng trưng m t cách bao quát và
h th ng nh m bi u t m i liên h gi a Ph m vi bài vi t không cho phép tơi
ngo i hình và nguy cơ bên trong có v bàn r ng hơn n a v tác ph m an b n tâm
khá c ng th ng2. Nhưng Kawabata cịn có lí ph c t p này, nhưng có thêm m t tình
nh ng k t c u ph c t p hơn trong nh ng ti t ta có th chú ý, b i nó cho ta nh ng g i
tác ph m khác, ch ng h n như m t truy n m thú v v s phân bi t gi a nam và n ,
ng n ư c vi t r t cu n hút - N t ru i c ng như gi a h u hình và vơ hình. Trong
(Hokuro no tegami, 1940, d ch n m 1955), m t gi c mơ khác, như m t cơ h i

Sayoko nghi m th y nh ng xung t trong
d ng m t lá thư ngư i v vi t cho ch ng mình, cơ th y mình ang cùng ch ng,
và bên c nh còn m t ngư i àn bà khác,
1 ‘Ningen no ashioto’, KYZ 1, pp. 66-70. h b t u cãi vã. Cô theo thói quen mân
mê n t ru i trên lưng. Khi cô ch m vào,
2 i u này khơng có ngh a là thi t k t s trong nó b ng rơi tu t xu ng, cơ c gi l y nó
Ngàn cánh h c quá gi n ơn. Roy Starrs g i m gi a nh ng ngón tay mình như gi v h t
kh n ng r ng “chính là bà Ota, ch không ph i
Kurimoto (Chikako), m i là m i nguy th c s u. Và trong m t “ch c ương ng nh tr
v i Kikuji b ng cách, như Kurimoto xác nh n, con” (tr.70), cô nài n ch ng t n t ru i
kéo anh ta r i kh i Yukiko, nơi c u r i th c s c a cô vào chính cái l n t ru i mà anh
c a anh”. Starrs, Roy, 1998. Soundings in time. c ng có bên cánh m i. Th c gi c, cô th y
the ctive art of Kawabata Yasunari. Richmond: mình ki t s c và nh nhõm, nư c m t tràn
Curzon Press, 146.

3 ‘Hokuro no tegami’, KYZ 7 (1981), pp. 57-76.

116 NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, S 4-2022

m g i. Th c t , cô chưa t ng nh c t i, tên và ng x v i nh ng khi m khuy t,
ch ng nói là than phi n, v cái n t ru i, không ph thu c vào gi i. Cách ti p c n
dù bé hơn, nhưng v n l ra trên cánh m i chân th c này trái ngư c h n v i s c khơi
ngư i àn ơng c a mình (tr.70). i u này g i tinh t c a cái p, nơi mà, như ã nói

th y r ng, khi c lá thư c a ngư i v trên, v p b n ch t và thân th cùng
c ng c i nhưng y bao dung y, ta không hoà l n […]. H u h t các nhà phê bình s
th né tránh nh ng ch t v n v gi i.
ng thu n r ng s tương ph n thư ng
Nhӳng khiӃm khuyӃt theo giӟi và xuyên và rõ ràng gi a cái p, s hoàn m
nhӳng nhұn thӭc theo giӟi và b nh t t, khi m khuy t không ph i ư c

thôi thúc t nh ng m i b n tâm “nhân v n
Có th th y rõ s b t cân x ng v gi i ch ngh a” hay “phê bình xã h i h c”, mà
nh ng ví d nêu trên. Trong trư ng h p dư ng như g n ch t v i ý t s c a nhà
ngư i tàn t t là nam gi i, ln có nh ng v n nh m t o phông n n, làm n i b t cái
ngư i ph n xung quanh ch m sóc h ,
như bà ch quán trà trông coi ông già m p. K t qu là c m giác t ng hoà v cái
y u trong V n Izu, hay v ngư i àn p và s hài hòa mang l i m t dư v cay
ông c t chân trong Ti ng b c chân ng ời ng, khi n c gi b i r i và ch t v n l i
ang an i ch ng r ng t nay hai ngư i h tác ph m. L i h a v v p và s hài hòa
s là “m t ngư i ba chân” (tr.68). Kayama, hoá ra ch là l i sáo r ng thôi sao? Quá
ngư i thương t t trong V n , hay ngư i thư ng xuyên, ngư i c ph i i m t v i
àn ông mù trong Ng ời àn ông mù và các nhân v t nam chính c a Kawabata,
cơ gái u có th mong ch m t ngư i nh ng k t mãn và theo m t cách nào ó,
ph n yêu thương và giàu c hi sinh s phá h y cái p nam gi i b i nh ng c
ch m sóc h . các nhân v t n , s khi m tính ma cà r ng. Roy Starrs ã vi t khá tinh
khuy t thân th nói chung ít nghiêm tr ng t v “l i ng x ma cà r ng c a nhân v t
hơn nhi u - m t v t b t, m t n t ru i, nam c a Kawabata i v i các thi u n :
hay m t dáng i kh p khi ng; i u này h n gìn gi các thi u n trư c h t vì ngu n
có ngh a h có th t ch m sóc l y mình. sinh khí “tinh khơi”, trong tr ng h ; h n
Trong trư ng h p c a h , tr ng tâm câu hút máu, chi m o t s s ng trinh n ;
chuy n n m nh ng tác ng tâm lý và nhưng m t khi thi u n b xâm chi m, s
nh ng xung l c ph c t p trong m i quan “trong tr ng” b h y ho i, h n không ng i
h gi a ngư i và ngư i, c bi t là khi s ng n v t b h ” (Starrs, 1988, tr.113) […].
d hình y tr thành m t thơi thúc bí m t
cho nh ng ng x c a ngư i n , như nhân Thân thӇ và thӱ nghiӋm
v t Chikako trong Ngàn cánh h c. Hi n
nhiên là, Kawabata vi t trên n n nh ng Ý ni m v s th nghi m d n y sinh
chu n m c và ph m vi ng x o c khi ngh t i m t s tác ph m c a Kawabata
c a xã h i Nh t B n trư c và sau chi n có các c tính c a ch ngh a siêu th c
tranh. Ngư i ta có th cho r ng vi t v ph ho c ch ngh a hi n th c huy n o, ví d

n què qu t hay d d ng t i m c ph i nh như truy n ng n Cánh tay (Kataude, 1963-
ngư i tr giúp thì s ch ng ra ư c m t 1964, d ch n m 1967). ây là m t trư ng
câu chuy n nào h p d n. h p thú v , vì ây Kawabata dư ng như

D u v y, trong m i trư ng h p, i u ang th nghi m vi c y tính ch t “ma
áng ng c nhiên là m t thái th n nhiên cà r ng” các nhân v t nam chính lên c c
l lùng, g n như gây s c, trong cách g i
i m, ó m t ph n thân th b c t r i
tr thành m t th c th g i tình. Ngay t

u câu chuy n, khi ngư i ph n tr , theo
ki u thu n khi t và hi sinh thư ng g p, g

Thân th và th nghi m... 117

m t cánh tay mình em cho nhân v t nam vì bà là hi n thân cho m t “tuy t ph m”
c a cái p như th m t chén trà (Starrs,
chính và cu c h i tho i b t u gi a ngư i 1998, tr.144).

k chuy n và cánh tay bi t nói, tác ph m S d dàng t con ngư i trong s
i sánh v i v t th (và v t th , khi ó,
ã tràn ng p nh ng ám ch d c tình. Hi n giành ư c s hi n di n và quy n uy hơn
c con ngư i), m t l n n a, có th là m t
nhiên, cánh tay ây là hình nh hốn d i m gây khiêu khích cho nh ng c gi
d thương t n b i c m giác b tư c m t uy
cho ngư i ph n . Trong khi vu t ve mơn danh khi con ngư i, hay c th hơn, ngư i
ph n b v t th hóa.
tr n cánh tay, ngư i k chuy n nh n ra
S v t th hoá ngư i ph n b y
r ng chưa t ng có ngư i ph n nào n m lên m c c c oan trong ti u thuy t Ng ời

c nh anh m t cách yên bình như cánh tay p say ngủ (1960-1961, d ch n m 1969),
và chính ây khái ni m “th nghi m”
này, và anh t h i i u gì s em t i khối ư c dùng theo ngh a r t c th […].

l c nhi u hơn - hoà tan trong nh c c m ây, tôi gi i h n vi c ch ra b n ch t
th nghi m c a toàn b b i c nh. Nh ng
ng t ngây hay ch yên bình n m c nh nhau, thi u n trong gi c ng mê man, khơng có
kh n ng ph n ng, g n v i v t hơn là
t n hư ng ni m th a nguy n sâu th m. nh ng sinh th , và là nh ng v t th ư c
miêu t th t t m n và d u dàng, theo như
Anh mư ng tư ng ra nhi u ki u giao hoà l i vi t mà ta ã nói trên v i cánh tay
huy n bí hay m t chén trà. Tuy v y, qua s
và h p nh t: b ng cách tráo i cánh tay, chiêm ng m miên man c a nhân v t chính,
nh ng “v t th ” y l i có ư c m t nét
dòng máu “tinh khi t” c a ngư i ph n riêng c áo và m t xung l c khơi m
trong ơng chuy n hành trình tìm ki m vào
hốn i v i dịng máu “u t p” c a ngư i sâu th m tâm h n. Thay vì t tr ng tâm
vào vi c v t th hóa ngư i ph n thành
àn ông […]. Huy n tư ng c a ngư i k m t c nh trí cho ánh nhìn nam gi i, có th
th y ây s ph c t p trong m i quan h
chuy n, g i d y trong nh ng hình dung ch th /khách th , m t khái ni m mà ta có
th ch t l c ư c t nghiên c u c a Birgit
t m và y nh c c m v cánh tay, ph n Griesecke v ba ti u thuy t Nh t B n th i
h u chi n - “nh ng th nghi m thân m t”,
chi u nh ng hành vi tình d c, ây l i m t c m t ngay trong nhan bài phân
tích sâu s c c a bà. Nghiên c u k t c u s c
mang n c m giác như hình dung v m t m nh v i trư ng h p nh ng ngư i ph n
ng mê nh ng nơi mà bà g i là “phịng
thân th n hồn thi n y và m t l n thí nghi m gi c ng ” Nh t B n trong các

ti u thuy t Ng ời v bác s (Hanaoka
n a, i u này càng làm n i b t ch c n ng Seishu no tsuma, 1966, d ch n m 1978) c a
Ariyoshi Sawako, Chìa khố (Kagi, 1956,
hoán d c a cánh tay. M t ph n thân th d ch n m 1961) c a Tanizaki Jun’ichiro

n kích ho t cho nh ng huy n tư ng

d c v ng. Cánh tay v a là m t m nh v

v t ch t, m t th bí huy n, m t v t th suy

i c a k v k , v a là m t tác nhân bí

m t thúc y q trình t nh n th c trong

ngư i k chuy n ngôi th nh t c oán.

Ph i nói r ng, tác ph m c a Kawabata
có xu hư ng miêu t m t s v t th nh t

nh theo m t cách t m n, chu toàn hơn
c miêu t con ngư i. i u này hoàn toàn

úng v i chi ti t cánh tay trong truy n
ng n cùng tên. Tương t th , v p c a
chén trà trong Ngàn cánh h c, v i t ng nét
v tinh vi v n n men và màu s c, tr nên
s ng ng hơn nhi u so v i b t kì nhân
v t con ngư i nào trong tác ph m. Thêm
n a, tác gi c ng d dàng xóa nhồ ranh

gi i gi a v t th và con ngư i, ví như khi
nhân v t chính Kikuji th t lên r ng khơng
th có chút gì “v n c” (!) bà Ota, b i

118 NGHIÊN CỨU VĂN HỌC, S 4-2022

và Ng ời p say ngủ c a Kawabata Khía c nh “v t th ” trong nh ng th
nghi m c a Kawabata, s khơng hồn tồn
Yasunari, Griesecke xác nh nh ng nhân ki m sốt c ng như khơng d dàng v t b
ư c c a chúng, làm sáng t hơn nh ng
t chung c ba tác ph m: khao khát, gi c k t c u c n b n trong các tác ph m c a
ơng. Tho t nhìn, ngư i c có th có n
ng , s c m nh ki m soát và s tư c o t tư ng b ngoài v nh ng ham mu n nh c
d c tr y l c c a nh ng gã àn ông trong
quy n l c1. i m khác bi t c a nh ng áng Cánh tay hay Ng ời p say ngủ, hay thêm
n a là trong ti u thuy t H i c nh ng cô
v n này so v i nh ng tác ph m tương t gái i m bu n của tôi (Memoria de mis
putas tristes, 2004) c a nhà v n t gi i
t v n h c châu Âu là ch chúng bi u Nobel Gabriel García Márquez, cu n sách
ghi rõ l y ngu n c m h ng t tác ph m
l ư c s i kháng gi a m t bên là h c a Kawabata . Nhưng Ng ời p say ngủ
cịn i xa hơn th , nó rút c c là hành trình
th ng v n hóa cao chu n m c an toàn t khám phá b n ngã sâu kín c a nhân v t
chính. Theo ngh a này, b ng s o ngư c
và m t bên là “chi u hư ng hoang dã” c a ánh nhìn, cu c th nghi m d n l i t i b n
thân ch th ngư i k chuy n, và ngư i
s thân m t ang bùng phát. Nh ng tác
c l i i m t v i m t ngh ch lí khác
ph m c a Nh t B n c ng cùng xoay quanh mang m ch t Kawabata.

m t s c m nh ki m soát t ng th v n ch Hư ng t i m h c c a ngh ch lí và
khiêu khích
có th ư c th nghi m trong nh ng c n
C ng gi ng như nh tư ng c a thân
phòng bi t l p, ư c trang b c bi t - c n th khi m khuy t ư c an k t cùng
nh ng nh hình p và s hài hòa,
phòng tư v n c a bác s trong Ng ời v tr thành m t ph n v a b ch i b l i v a

bác s , c n phòng ng ư c l p t ánh 3 J.M. Coetzee, nhà v n o t gi i Nobel n m 2003,
trong bài ánh giá v cu n sách c a Marquez, ã
sáng công phu trong Chìa khố, nh ng vi t v Kawabata m t cách tinh t khi nh n m nh

c n phòng l u xanh dư i d ng m t câu l c i m khác bi t trong cách ti p c n và k chuy n
gi a hai tác gi . Nhân v t chính c a Marquez, ơng
b bí m t trong Ng ời p say ngủ. Chính vi t, “có ph m tính r t khác Eguchi, ít d c c m
hơn, ít n i tâm hơn, ít thơ hơn”. Trong so sánh v i
b i c nh c bi t này ã xác nh b n ch t “câu chuy n tươi t n hơn” c a Marquez - “m t
câu chuy n nh v s c u chu c”, cái nhìn c a
thí nghi m c a nó. Suy r ng ra t nh ng Kawabata s u bi hơn và c ng th c t hơn r t nhi u.
Coetzee, J.M., 2006. Sleeping beauty (Review of
phát hi n c a Griesecke, tôi mu n ch ra Memories of my melancholy whores by Gabriel
García Márquez, translated from the Spanish by
r ng i u áng chú ý v nh ng th nghi m Edith Grossman. New York: Knopf, in: The New
York Review of Books, 23 February 2006 http://
này - mà ây, trư c h t là trong tác ph m www.nybooks.com/articles/archives/2006/feb/23/
sleeping-beauty/(retrieved 8 February 2015).
c a Kawabata - là ch , khi ng m l i ta

th y, ít nh t, các tác ph m khơng cịn là

v m t th quy n n ng tuy t ích hay m t

kh n ng ch ng y, mà úng hơn,

là n i ng c nhiên, s không th a nguy n,

kèm c m giác b i r i khi khám phá ra r ng

nh ng ngư i ng mê kia, nh ng th c th

b v t hóa, l i có nh ng óng góp riêng

cho tồn b h th ng này. Nh vào nh ng

k n ng vi t c bi t và s tinh t , các nhà

v n khi n c gi nh n ra r ng nh ng

“th ” ư c v t th hóa, cho dù trong cơn

say ng , v n có kh n ng kháng cư ng l i

nh ng mưu c a k th c thi th nghi m2.

1 Griesecke, Birgit, 2005. Intime Experimente:
Unterwegs in japanischen Schla aboren mit
Ariyoshi, Tanizaki und Kawabata. In: NOAG 75.
2005. H. 1-2, pp.7-36.

2 Griesecke, pp.35-36.

Thân th và th nghi m... 119

c u thành v p và s hài hịa y, thì trong [4] Ishikawa, T., 2013. ‘Utsukushii!’ kara‚
k t c u nam/n c c oan và mang tính th Utsukushiki haka’e - Kawabata Yasunari ni
nghi m nh ng tác ph m ra i mu n okeru hohoteki tenkai. Rikkyo daigaku daigakuin
c a Kawabata, s c m nh c a ánh nhìn Nihon bungaku ronso; 13, (10), 71-102. Available
c ng chuy n hư ng m nh m sang ch th from: />ngư i nam. S v n ng này y ngư i [Accessed 10 August 2014].
[5] Kawabata, Y., 1966. Kawabata Yasunari-
c vào m t vịng xốy b i r i khác và shu I. (Nihon bungaku zenshu, Vol. 40). Tokyo:
khơi m trong h m t hành trình t khám Shueisha.
phá. Nói m t cách khác, c v n chương [6] Kawabata, Y., 1980. Kawabata Yasunari
Kawabata ln là hành trình t th nghi m Zenshu; (KYZ) [Collected Works], Vol. 10.
c a b n thân c gi , nh ng ngư i s ph i Tokyo: Shinchosha.
t làm quen v i cái mà Cécile Sakai g i là [7] Kawabata, Y., 1980. Kawabata Yasunari
“h th ng mơ h ” c a Kawabata. Nhưng Zenshu; (KYZ) [Collected Works], Vol. 3.
b ng vi c c i c l i v n chương ông, Tokyo: Shinchosha.
b ng cách c g ng tìm ra nh ng khía c nh [8] Kawabata, Y., 1981. Kawabata Yasunari
m i m trong th gi i hư c u y, c gi s Zenshu; (KYZ) [Collected Works], Vol. 1.
ư c th a nguy n qua hành trình t nh n Tokyo: Shinchosha.
th c chính mình - trong vi c liên tư ng [9] Kawabata, Y., 1981. Kawabata Yasunari
và m r ng nh ng kh th gi i h n c a Zenshu; (KYZ) [Collected Works], Vol. 7.
mình t i v tr th m m lung linh vô t n Tokyo: Shinchosha.
c a Kawabata. [10] Kawabata, Y., 1988. Bamboo-Leaf
Boats. Palm-of-the-Hand Stories by Yasunari
H Th Vân Anh dịch Kawabata, translated from the Japanese by Lane
(Ngu n: Irmela Hijiya-Kirschnereit Dunlop and J. Martin-Holman. San Francisco:
North Point Press, 186-188.
(2017): Body and experiment -
re ecting Kawabata Yasunari’s New York: Holt, Rinehart and Winston. Namihira,

counter-aesthetics, Japan Forum, DOI: E. (1979). Kegare no kozo. Tokyo: Seidosha.
10.1080/09555803.2017.1307250). [12] Ohnuki-Tierney, E., 1987. The monkey as
mirror: Symbolic transformations in Japanese
Tài li u tham kh o history and ritual. Princeton: Princeton
[1] Cornyetz, N., 2009. Fascist aesthetics and the University Press.
politics of representation in Kawabata Yasunari. [13] Sakai, C, 2001. Kawabata, le clair-obscur,
In: A. Tansman, ed. The culture of Japanese Essai sur une écriture de l’ ambiguité. Paris:
fascism. Durham, London: Duke University Presses Universitaires de France.
Press, 321- 354. [14] Starrs, R., 1998. Soundings in Time. The
[2] Coetzee, J.M., 2006. Sleeping beauty Fictive Art of Kawabata Yasunari. Richmond:
(Review of Memories of my melancholy whores Curzon Press.
by Gabriel García Márquez, translated from the [15] Torrance, R., 1997. Popular languages in
Spanish by Edith Grossman. New York: Knopf). Yukiguni. In: D. Washburn, A. Tansman, eds.
The New York Review of Books, 23 February. Studies in modern Japanese literature: Essays
Available from: and translations in Honor of Edwin McClellan.
articles/archives/2006/feb/23/sleeping-beauty/ Ann Arbor, Center for Japanese Studies: The
[Accessed 8 February 2015]. University of Michigan, 247-259.
[3] Griesecke, B., 2005. Intime Experimente: [16] Yomiuri shinbun, 2013a. Kawabata ni
Unterwegs in japanischen Schla aboren mit umoreta shosetsu. 17 February, 1.
Ariyoshi, Tanizaki und Kawabata. NOAG, 75 [17] Yomiuri shinbun, 2013b. “Wakaki Kawabata
(1-2), 7-36. no ‘Bigaku’. 17 February, 39.

ETUDES LITTERAIRES
No.4 (602)
Avril - 2022

TABLE DES MATIÈRES

Critique de paysage, approches interdisciplinaires

Gareth Doherty Le paysage est-il littéraire ? 3

Ph m V n Ánh Ecrits de Lý V n Ph c sur les Poils-Rouges (Anglais) 20

oàn Ánh Dương Paysage amelioré de la campagne dans la vision de T 30

l c v n oàn

Nguy n Th Minh Sexe et paysage: la femme et la nature dans Cánh ÿ͛ng 43
b̭t t̵n (Le Champ in ni) depuis la nouvelle jusqu’au
cinéma

Nguy n Phương Khánh Fragments de paysage chez W.G. Sebald: architecture 56
comme indice de mémoire

Anniversaire de 50 ans de la mort de
Kawabata Yasunari (1899-1972)

Tr n Th Th c À la recherche de l’identité nationale chez Kawabata 69

Yasunari

Khương Vi t Hà Dichotomie dans l’univers esthétique de Kawabata 80

Yasunari, vue de la mentalité histoirique et nationale

Nguy n Th Mai Liên Conte dans la paume par Kawabata vu de l’École des 93

Tr n Th Huy n Trang Sensations Nouvelles (Shinkankaku-ha)

Hoàng Th M Nh Obsessions sexuelles dans Nuée d’oiseaux blancs 101

(Senbazuru)

Irmela Hijiya- Corps et experimental - ré exions sur l’esthétique 109
Kirschnereit
dichotomique de Kawabata Yasunari