THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY MÔN HỌC CỜ VUA CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ, ĐẠI HỌC HUẾ - Full 10 điểm

52. Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập phát triển thể lực cho nữ sinh viên trường
Đại học Kinh tế, Đại học Huế..................................................................................... 458
ThS. Nguyễn Văn Lợi, ThS. Nguyễn Ngọc Hà, ThS. Trần Hữu Nam

53. Nghiên cứu lựa chọn các bài tập phát triển thể lực chuyên môn cho nam sinh
viên chuyên sâu bóng bàn ngành huấn luyện thể thao trường Đại học Thể dục thể
thao TP. Hồ Chí Minh................................................................................................. 466
TS. Nguyễn Thanh Tùng, TS. Nguyễn Thị Thu Phương, ThS. Trần Đức Nam

54. Thực trạng và giải pháp phát triển phong trào tập luyện TDTT ngoại khóa cho
sinh viên Đại học Dân lập Hải Phòng......................................................................... 473
ThS. Nguyễn Vân Anh, TS. Đào Thị Thanh Hà

55. Thực trạng giảng dạy môn học cờ vua cho sinh viên trường Đại học Ngoại ngữ,
Đại học Huế ................................................................................................................ 478
ThS. Phạm Việt Đức, ThS. Phạm Đức Thạnh, TS. Phạm Việt Hùng

56. Hiệu quả ứng dụng một số giải pháp chuyên môn nhằm nâng cao thể lực cho
sinh viên trường Cao đẳng Công Thương miền Trung............................................... 485
ThS. Lê Tấn Xin, TS. Tạ Hoàng Thiện, ThS. Nguyễn Minh Cường

57. Nghiên cứu sự phát triển hình thái và thể lực của sinh viên năm thứ nhất
(19 tuổi) trường Đại học Tiền Giang .......................................................................... 496
ThS. Trần Thanh Phong

58. Thực trạng hoạt động câu lạc bộ thể thao sinh viên trường Đại học Sài Gòn ............ 507
TS. Trần Ngọc Cương

59. Nghiên cứu lựa chọn một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảng
dạy mơn học bóng rổ cho sinh viên chun ngành GDTC trình độ cao đẳng tại

trường Đại học Tiền Giang ......................................................................................... 517
ThS. Trần Huỳnh Phương Lan

60. Sự phát triển thể lực của nam sinh viên trường Đại học Giao thông vận tải
TP. Hồ Chí Minh sau một năm học ............................................................................ 524
TS. Phạm Thái Vinh, ThS. Hồ Văn Lừng, ThS. Phạm Tuấn Đạt

61. Thực trạng hoạt động thể dục thể thao ngoại khóa sinh viên trường Đại học Mở
TP. Hồ Chí Minh ........................................................................................................ 531
Trình Quốc Trung, Võ Nhật Sơn

14

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY MÔN HỌC CỜ VUA CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ, ĐẠI HỌC HUẾ
ThS. Phạm Việt Đức1, ThS. Phạm Đức Thạnh1, TS. Phạm Việt Hùng2
1Khoa GDTC - Đại học Huế
2Trường Đại học TDTT Bắc Ninh

Tóm tắt: Sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học thường quy trong TDTT để
đánh giá thực trạng nội dung môn học, việc sử dụng các phương pháp và phương
tiện giảng dạy môn Cờ Vua kết hợp đánh giá kết quả học tập từ đó cho chỉ rõ những
hạn chế trong công tác giảng dạy làm ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của sinh viên
Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế.
Từ khóa: Giảng dạy; Mơn học Cờ Vua; Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đại học Sư phạm, Đại học Huế là một trong những trường đào tạo cán bộ sư phạm

nổi tiếng cả nước, hàng năm đã đào tạo cho đất nước hàng ngàn cán bộ phục vụ cơng tác
sư phạm và giảng dạy. Chính vì vậy mà một trong những nhiệm vụ then chốt của nhà
trường là đào tạo lực lượng cán bộ phải hài hịa đức, trí, thể, mỹ do đó mà trong những
năm qua bên cạnh việc học tập chuyên ngành thì vấn đề giáo dục thể chất cho sinh viên
luôn được nhà trường chú trọng và quan tâm.

Trong các mơn học GDTC thì Cờ Vua là môn học được Khoa GDTC - Đại học Huế
phân phối giảng dạy hàng năm cho sinh viên Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế. Đây
là mơn học có tính đặc thù nhưng rất phù hợp với sinh viên ngành sư phạm. Qua thực tiễn
giảng dạy nhận thấy rất nhiều sinh viên rất u thích mơn học này tuy nhiên qua thực tế
giảng dạy chưa đạt được hiệu quả như mong muốn dẫn ảnh hưởng tới hiệu quả học tập của
sinh viên. Để tìm hiểu những tồn tại trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Thực trạng
giảng dạy môn Cờ Vua cho sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế”.

2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Quá trình nghiên cứu, đề tài đã sử dụng các phương pháp sau: Phương pháp phân

tích và tổng hợp tài liệu; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp quan sát sư phạm; và
Phương pháp toán học thống kê.

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Thực trạng chương trình giảng dạy Cờ vua ở trường Đại học Ngoại ngữ, Đại

học Huế
Chương trình mơn học Cờ Vua cho sinh viên các trường thành viên Đại học Huế

(trong đó có Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế) được thiết kế tổng số 30 tiết, trong
đó bao gồm các kiến thức cơ bản như:

478

Phạm Việt Đức, Phạm Đức Thạnh, Phạm Việt Hùng

Phần 1: Giới thiệu mơn học bao gồm các nội dung: Vai trị của Cờ Vua trong rèn
luyện trí tuệ, sức khỏe; Bàn cờ, quân cờ, vị trí ban đầu, những chỉ dẫn để sắp xếp một bàn
cờ đúng luật; Các nhân tố trên bàn cờ: Tên gọi của từng ô cờ, hàng ngang, cột dọc, cột mở,
đường chéo, cánh Hậu, cánh Vua, khu trung tâm.

Phần 2: Kỹ thuật Cờ Vua bao gồm các nội dung: Luật và phương pháp thi đấu trọng
tài; Kết thúc ván cờ: Nước chiếu Vua, cách chống đỡ khi Vua bị chiếu, các tình huống và
cục diện hịa cờ, kết thúc ván cờ; Ký hiệu và cách ghi chép trong Cờ Vua, ghi biên bản,
cách sử dụng đồng hồ; Các giai đoạn của ván cờ: Giai đoạn khai cuộc, Giai đoạn trung
cuộc, Giai đoạn Tàn cuộc và bài tập.

Chương trình thiết kế mơn học Cờ Vua dành cho sinh viên Trường Đại học Ngoại
ngữ, Đại học Huế về cơ bản là phù hợp nội dung, kiến thức để đào tạo môn học GDTC ở
các trường Đại học. Dù là môn học thực hành tuy nhiên do Cờ Vua là môn đặc thù nên các
nội dung giảng dạy đan xen vừa lý thuyết và thực hành, chính vì vậy mà q trình giảng
dạy giảng viên phân phối hợp lý thời gian giảng dạy để đảm bảo hiệu quả học tập cho sinh
viên, trong đó chú trọng nội dung thực hành cho sinh viên có nhiều điều kiện học tập là
hợp lý.

3.2. Thực trạng việc áp dụng các nhóm phương pháp vào q trình giảng dạy môn
học Cờ vua

Để làm rõ việc sử dụng nhóm phương pháp giảng dạy, đề tài tiến hành khảo sát thực
trạng việc áp dụng các nhóm phương pháp giảng dạy các nội dung của môn học Cờ vua
cho đối tượng sinh viên năm thứ 2, niên khóa 2018 - 2022, Trường Đại học Ngoại ngữ,
Đại học Huế. Kết quả thu được như trình bày ở Bảng 1 và 2 sau.

Bảng 1. Thực trạng việc áp dụng các nhóm phương pháp giảng dạy môn Cờ Vua
cho sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế (n = 4).

Nội dung

TT Nhóm phương pháp giảng dạy Lý thuyết Thực hành

n % n %

1 Dùng lời nói và chữ viết 4 100 2 50

2 Trực quan 2 50 4 100

3 Hoạt động thực tiễn 2 50 3 75

4 Tích cực 1 25 1 25

Kết quả thu được ở Bảng 1 và 2 cho thấy:

Các giảng viên phần nhiều 3 nhóm phương pháp giảng dạy chủ yếu là dùng lời nói
và chữ viết; trực quan và hoạt động thực tiễn. Trong đó sử dụng phổ biến nhất là nhóm
dùng lời nói và chữ viết chiếm 100% trong giảng dạy lý thuyết và các nội dung chương

479

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

trình mơn học. Với giảng dạy thực hành thì các giảng viên đều sử dụng nhóm phương pháp
trực quan chủ yếu chiếm 100%. Ngồi ra cịn sử dụng nhóm phương pháp hoạt động thực

tiễn vào giảng dạy lý thuyết và thực hành mơn Cờ Vua trong đó cụ thể giảng dạy tri thức
cơ bản và các giai đoạn của ván đấu chiếm từ 50% trở lên. Với nhóm phương pháp giảng
dạy tích cực thì các giảng viên rất ít khi sử dụng vào q trình giảng dạy, qua kết quả điều
tra cho thấy chỉ chiếm 25% giảng viên có sử dụng phương pháp này. Chứng tỏ các giảng
viên ở Khoa GDTC - Đại học Huế vẫn thường xuyên áp dụng các nhóm phương pháp
giảng dạy truyền thống trong giảng dạy môn Cờ Vua mà chưa mạnh dạn áp dụng nhóm
phương pháp giảng dạy tích cực, lấy người học làm trung tâm để thúc đẩy quá trình giảng
dạy và học tập của sinh viên.

Bảng 2. Thực trạng việc áp dụng các nhóm phương pháp giảng dạy môn Cờ Vua
theo từng nội dung giảng dạy (n = 4)

Nội dung chương trình mơn học

Nhóm phương pháp Tri thức Các giai Luật và Phương
TT cơ bản đoạn ván pháp tổ chức thi

giảng dạy đấu đấu, TT

1 Dùng lời nói và chữ viết n % n % n %
2 Trực quan
3 Hoạt động thực tiễn 4 100,00 4 100,00 4 100,00
4 Tích cực
3 75,00 4 100,00 2 50,00

2 50,00 4 100,00 0 00

1 25,00 1 25,00 0 00

3.3. Thực trạng việc sử dụng các phương tiện giảng dạy môn học Cờ vua

Bảng 3. Thực trạng việc sử dụng các phương tiện giảng dạy môn Cờ Vua cho sinh viên
Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế (n = 4).

Nội dung chương trình mơn học

TT Phương tiện giảng dạy Tri thức Các giai đoạn Luật và
cơ bản ván đấu Phương pháp

tổ chức thi
đấu trọng tài

n % n % n %

1 Sách giáo khoa 4 100,00 4 100,00 4 100,00

2 Tài liệu tham khảo 3 75,00 3 75,00 4 100,00

3 Máy vi tính 1 25,00 1 25,00 0 25,00

4 Các phần mềm về máy 1 25,00 1 25,00 0 0,00

480

Phạm Việt Đức, Phạm Đức Thạnh, Phạm Việt Hùng

5 Máy chiếu Projector 1 25,00 1 25,00 0 0,00

6 Bàn cờ treo 4 100,00 4 100,00 4 100,00

7 Bàn, quân cờ tập luyện 4 100,00 4 100,00 4 100,00

8 Đồng hồ thi đấu 0 0,00 0 0,00 0 0,00

Đề tài tiến hành khảo sát trực trạng việc sử dụng các phương tiện giảng dạy môn
Cờ vua cho sinh viên trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế. Kết quả thu được như trình
bày ở Bảng 3.

Từ kết quả thu được ở Bảng 3 cho thấy:

- Đối với các phương tiện giảng dạy thường xuyên trong môn Cờ vua (bàn cờ, quân
cờ, bàn cờ treo, sách giáo khoa) thì được các giáo viên sử dụng trong các giờ học chiếm tỷ
lệ 100%. Về tài liệu tham khảo, các giáo viên cũng hầu hết sử dụng trong giảng dạy. Tuy
nhiên, đối với phương tiện giảng dạy là đồng hồ thi đấu thì khơng có giáo viên nào sử dụng
do đồng hồ tập luyện q ít và q lâu khơng sử dụng nên bị hư hỏng nhiều do đó khơng
đáp ứng được tập luyện.

- Khi xem xét đến thực trạng việc sử dụng các phương tiện giảng dạy hiện đại như:
Máy vi tính, đèn chiếu Projector, phần mềm Cờ vua trên máy tín thì chỉ có 1 giáo viên sử
dụng chiếm tỷ lệ 25.00%. Đây là hạn chế trong q trình giảng dạy mơn Cờ Vua cho sinh
viên Đại học Ngọa ngữ, Đại học Huế ở Khoa GDTC hiện nay. Việc ít áp dụng các phương
tiện và công nghệ dạy học hiện đại sẽ hạn chế hiệu quả học tập, khơng kích thích sự hứng
thú và giá trị áp công nghệ trong giảng dạy môn Cờ Vua, trong khi đó ở Khoa GDTC Đại
học Huế đã được trang bị các phịng học có chất lượng đảm bảo để sử dụng các phương
tiện đó.

3.4. Thực trạng sử dụng các nhóm phương pháp giảng dạy truyền thống và tích cực
trong giảng dạy Cờ Vua

3.4.1. Ý kiến của giáo viên về việc sử dụng các nhóm phương pháp giảng dạy truyền

thống và tích cực trong giảng dạy môn Cờ vua

Bảng 4. Đánh giá của giảng viên về việc sử dụng các nhóm phương pháp giảng dạy
môn học Cờ Vua (n = 4)

TT Ý kiến phản hồi Nhóm các phương Nhóm phương pháp
pháp truyền thống tích cực

n % n %

1 Dễ giảng 4 100,00 0 0,00

2 Tốn nhiều thời gian 4 100,00 0 0,00
chuẩn bị bài giảng

3 Sinh viên học thụ động, 3 75,00 1 25,00
ít hiệu quả

481

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

Đề tài đã phỏng vấn các giáo viên về việc sử dụng các nhóm phương pháp giảng dạy
truyền thống và phương pháp tích cực trong giảng dạy mơn học Cờ vua tại trường đại học
Ngoại ngữ, Đại học Huế. Kết quả được trình bày ở Bảng 4.

Kết quả tại Bảng 4 cho thấy: Đại đa số ý kiến của các giáo viên đều nhận thức được
rằng sử dụng phương pháp truyền thống sẽ tốn nhiều thời gian chuẩn bị bài giảng của giáo
viên (04/04 ý kiến chiếm tỷ lệ 100%), và sử dụng phương pháp này sẽ làm cho sinh viên
học thụ động, ít hiệu quả trong học tập của sinh viên (3/4 ý kiến chiếm tỷ lệ 75%) mặc dù

phương pháp này khá dễ giảng dạy vì đã quen thuộc do giải dạy nhiều năm

3.4.2. Ý kiến của sinh viên về các nhóm phương pháp giảng dạy truyền thống và tích
cực trong giảng dạy môn học Cờ vua

Với xu hướng đổi mới giáo dục hiện nay là giảng dạy lấy người học là trung tâm thì
ý kiến phản hồi của sinh viên về phương pháp giảng dạy tích cực là yếu tố quan trọng, là
cơ sở tiến hành đổi mới phương pháp giảng dạy tại các trường đại học cao đẳng. Để tìm
hiểu vấn đề này, chúng tơi tiến hành khảo sát các ý kiến phản hồi của sinh viên về việc
được trang bị kiến thức môn học Cờ vua bằng nhóm phương pháp giảng dạy tích cực của
giáo viên, kết quả được trình bày tại Bảng 5.

Bảng 5. Đánh giá của sinh viên về hình thức tổ chức phương pháp trong giảng dạy
môn Cờ Vua (n = 137)

Ý kiến phản hồi

TT Hình thức tổ chức, phương pháp Thích Khơng thích
giảng dạy

n % n %

1 Thuyết trình, giảng giải 51 37,23 86 62,77

2 Thuyết trình, đặt câu hỏi thảo luận 121 88,32 16 11,68

3 Trực quan (dùng bàn cờ, quân 70 51,09 67 48,91
cờ treo)

Trực quan (dùng bàn cờ, quân cờ

4 treo kết hợp ứng dụng máy chiếu 130 94,89 7 5,11

và phần mềm Cờ Vua)

5 Thực hành thi đấu theo từng cặp 56 40,88 81 59,12

6 Thực hành thi đấu theo từng cặp sau 98 71,53 39 28,47
đó luân phiên đổi các cặp đấu

7 Thực hành bài tập trên giấy 102 74,45 35 25,55

8 Học trên lớp kết hợp với tự học, tự 113 82,48 24 17,52
nghiên cứu

482

Phạm Việt Đức, Phạm Đức Thạnh, Phạm Việt Hùng

Từ kết quả ở bảng thu được ở Bảng 5 cho thấy: Có 86/137 ý kiến chiếm tỷ lệ 62,77%
sinh viên cho rằng khơng thích học theo phương pháp thuyết trình; 121/137 ý kiến chiếm
tỷ lệ 88,32% cho rằng thích học theo phương pháp thuyết trình kết hợp với đặt câu hỏi.
Đồng thời, có 130/137 ý kiến chiếm 94,89% cho rằng nên giảng dạy trực quan (dùng bàn
cờ, quân cờ treo kết hợp ứng dụng máy chiếu và phần mềm Cờ Vua), có 98/137 ý kiến
chiếm 71,53% nên tổ chức hoạt động thực tiễn đó là thực hành thi đấu theo từng cặp sau đó
luân phiên đổi các cặp đấu, có 113/137 ý kiến chiếm tỷ lệ 82,48% cho rằng thích học theo
phương pháp học trên lớp kết hợp với tự học, tự nghiên cứu. Qua trao đổi trực tiếp cho
thấy, nhiều sinh viên cho rằng có thể thời gian tự học, tự nghiên cứu ngoài việc sử dụng
các tài liệu được giao thì các em sẽ sử dụng thêm các phần mềm điện thoại thông minh để
nâng cao được trình độ thực hành.

Từ kết quả nghiên cứu trên cho thấy, các hình thức, phương pháp giảng dạy truyền
thống vẫn thường sử dụng đều có ý kiến phản hồi yêu thích thấp như: thuyết trình, giảng
giải chiếm 37,23%; Trực quan (dùng bàn cờ, quân cờ treo) chiếm 51,09%; Thực hành thi
đấu theo từng cặp chiếm 40,88%. Ngoại trừ, Thực hành bài tập trên giấy vẫn có lựa chọn ở
mức khá đó là 102/137 ý kiến chiếm 74,45%.

Như vậy, thông qua phỏng vấn cho thấy sự cần thiết phải có sự đánh giá về hình
thức, phương pháp giảng dạy để nâng hiệu quả học tập cho sinh viên.

3.5. Thực trạng kết quả học tập môn học Cờ vua của sinh viên trường Đại học
Ngoại ngữ, Đại học Huế

Để đánh giá thực trạng học tập môn học Cờ vua, chúng tôi tiến hành đánh giá
tổng hợp kết quả học tập của đối tượng nghiên cứu giai đoạn từ năm 2017 - 2018 và năm
2018 - 2009, bao gồm 449 sinh viên. Kết quả thu đươc như trình bày ở Bảng 6 sau.

Bảng 6. Kết quả học tập môn Cờ Vua của sinh viên
Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế

Kết quả đánh giá xếp loại

Năm học Giỏi Khá Trung bình Yếu - Kém

n % n % n % n %

2017 - 2018 13 5,35 55 22,63 168 69,14 7 2,88

(n = 243)

2018 - 2019 15 7,28 46 22,33 136 66,02 9 4,37

(n = 206)

Tổng
28 6,24 101 22,49 304 67,71 16 3,56

(n = 449)

483

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

Từ kết quả thu được ở Bảng 6 cho thấy, số sinh viên xếp loại trung bình mơn học
Cờ vua chiếm tỷ lệ khá cao là 270/449 sinh viên chiếm tỷ lệ 67,71%, còn lại là sinh viên
xếp loại khá và giỏi chiếm tỉ lệ không cao (dưới 30%). Điều đó chứng tỏ rằng, kết quả học
tập mơn Cờ vua của sinh viên trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế vẫn cịn ngưỡng
trung bình chiếm số lượng khá lớn.

4. KẾT LUẬN
- Thực trạng giảng dạy môn học Cờ Vua cho sinh viên trường Đại học Ngoại ngữ,

Đại học Huế cho thấy các giảng viên vẫn sử dụng nhiều nhóm phương pháp giảng dạy
truyền thống mà chưa mạnh dạn áp dụng nhóm phương pháp tích cực hóa người học chỉ
chiếm 25% giảng viên sử dụng, chưa ứng dụng được các phương tiện và công nghệ hiện
đại vào giảng dạy để nâng cao hiệu quả và tính tích cực hứng thú của người học.

- Kết quả học tập môn học Cờ Vua của sinh viên Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại
học Huế không cao, phần nhiều là điểm trung bình chiếm tỷ lệ 67,71% chứng tỏ hiệu quả
giảng dạy môn Cờ Vua vẫn chưa đạt yêu cầu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Lê Khánh Bằng (2001), Phương pháp dạy học và dạy cách học ở đại học, Đại học

Sư phạm, Hà Nội.
[2]. Nguyễn Hải Bằng (2018), Nghiên cứu ứng dụng nhóm phương pháp dạy học môn

Cờ Vua cho sinh viên chuyên ngành Cờ Vua ngành Huấn luyện thể thao Trường Đại
học TDTT Bắc Ninh, Luận án Tiến sĩ khoa học Giáo dục Trường Đại học TDTT
Bắc Ninh
[3]. Nguyễn Hồng Dương (2015), Giáo trình Cờ Vua, NXB TDTT, Hà Nội.
[4]. Khoa GDTC - Đại học Huế (2016), Chương trình mơn học Giáo dục thể chất (Dành
cho sinh viên không chuyên ngành TDTT các Trường Đại học, Khoa trực thuộc Đại
học Huế).
[5]. Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (1996), “Lý luận dạy học đại học”, NXB Đại học Sư
phạm, Hà Nội.
[6]. Nguyễn Đức Văn (2001), Phương pháp thống kê trong thể dục thể thao, NXB
TDTT, Hà Nội.

484

In 110 bản, khổ 19x27 cm tại Công ty TNHH Một thành viên In Siêu Tốc.

Địa chỉ nơi in: 253 Nguyễn Tất Thành, Q. Hải Châu, TP. Đà Nẵng.

Số xác nhận đăng ký xuất bản: 4220 - 2020/CXBIPH/2 - 152/TTTT.

Số quyết định xuất bản: 404/QĐ-NXB TTTT ngày 30 tháng 10 năm 2020

In xong và nộp lưu chiểu tháng 11 năm 2020. Mã ISBN: 978-604-80-5010-8