GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN - Full 10 điểm

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN MẠNH HUNG

GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN THEO

HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở
HUYỆN PHÚ LƯƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN MẠNH HUNG

GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN THEO

HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở
HUYỆN PHÚ LƯƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp
Mã số: 60 – 31 - 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS-TS. ĐỖ QUANG QUÝ

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu độc lập của tác giả. Các số liệu
và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chƣa từng đƣợc sử
dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ để thực hiện luận
văn này đã đƣợc cảm ơn và các số liệu, thơng tin trích dẫn trong q trình nghiên cứu
đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Mạnh Hùng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn đƣợc hồn thành là kết quả của q trình học tập, nghiên cứu lý luận
và tích lũy kinh nghiệm thực tế của tác giả. Những kiến thức quý báu mà các thầy cơ
giáo đã truyền đạt trong q trình học tập đã làm sáng tỏ ý tƣởng, tƣ duy của tác giả
trong suốt thời gian hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Ban chủ nhiện khoa Đào tạo sau đại
học Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã giúp đỡ tơi trong
q trình học tập và nghiên cứu.

Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn và kính trọng sâu sắc đến PGS.TS Đỗ Quang Quý,
Ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tơi hồn thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Lãnh đạo và các đồng nghiệp Cục
Thống kê tỉnh Thái Nguyên, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nơng thơn tỉnh Thái
Ngun, UBND huyện Phú Lƣơng, Phịng Nơng nghiệp và Phát triển Nơng thơn,
Phịng Lao động Thƣơng binh Xã hội, Phịng Tài ngun - Mơi trƣờng, Phịng Văn
hóa - Thơng tin, Phịng Giáo dục và Đào tạo, Chi cục Thống kê, Hạt kiểm lâm,… đã
cung cấp cho tôi rất nhiều những tài liệu, thông tin cần thiết, chính xác, khách quan để
tơi có thể hồn thiện luận văn của mình hồn chỉnh nhất.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến những ngƣời thân trong gia đình, bạn bè,
đồng nghiệp đã giúp đỡ và cung cấp cho tôi những kinh nghiệm q báu để tơi có thể
hồn thành luận văn trong thời gian quy định.

Tác giả luận văn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Nguyễn Mạnh Hùng

Http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang phụ bìa Trang
Lời cam đoan
i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục các chữ viết tắt viii
Danh mục các bảng trong Luận văn ix
1
MỞ ĐẦU 1
1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1
2
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2
2
2.1. Mục tiêu chung 2
2.2. Mục tiêu cụ thể 2
3
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
4
3.2. Phạm vi nghiên cứu 4
4
4. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 9
11
5. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN

11
Chƣơng 1

CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CHUỶÊN ḌICH CƠ ĆÂU
KINH TẾ NÔNG THÔN THEO HƢỚNG
CƠNG NGHIỆP HỐ, HIỆN ĐẠI HOÁ

1.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CHUỶÊN ḌICH CƠ ĆÂU KINH T Ế NƠNG THƠN THEO
HƢỚNG CƠNG NGHIỆP HỐ, HIỆN ĐẠI HOÁ

1.1.1. Khái niệm, đặc trƣng của cơ cấu kinh tế nông thôn

1.1.1.1. Khái niệm về cơ cấu kinh tế nông thôn
1.1.1.2. Đặc trƣng cơ bản của cơ cấu kinh tế nông thôn
1.1.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn
1.1.2.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn là một q trình ln phù hợp với

quy luật thực tế khách quan

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv Trang

1.1.2.2. Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn là thay đổi về chất 12
của nền kinh tế đảm bảo cho tăng trƣởng bền vững
1.1.3. Nội dung và xu hƣớng khách quan của chuyển dịch cơ cấu kinh tế 12
nông thôn
1.1.3.1. Nội dung của cơ cấu kinh tế nông thôn 12
1.1.3.2. Xu hƣớng khách quan của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn 15
1.1.4. Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế nơng thơn theo hƣớng cơng

nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nƣớc ta 16
1.1.4.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn là cần thiết khách quan
1.1.4.2. Các nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn 16
1.1.5. Nh̃ƣng v́ân đ̀ê cơ b̉an v̀ê cơng ngệphihố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn 17
1.1.5.1. Khái niệm cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn 18
1.1.5.2. Mục tiêu cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn 18
1.1.5.3. Tầm quan trọng phải thực hiện cơng nghiệp hố, hiện đại hóa nơng 19
nghiệp, nông thôn
1.1.5.4. Tầm quan trọng của chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông 19
thôn theo hƣớng cơng nghiệp hố, hiện đại hố
1.1.6. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn của một số nƣớc 20
trên thế giới và̉ ơ Vịêt Nam
1.1.6.1. Kinh nghiệm của một số nƣớc trên th́ê gíơi 22
1.1.6.2. Kinh nghiệm chuỷên ḍich cơ ćâu kinht́ê nông thôn̉ ơ Vịêt Nam
22
1.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 26
32
1.2.1. Phƣơng pháp chung 32
1.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể 32
1.2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin, số liệu 33
1.2.2.2. Phƣơng pháp phân tích 33
1.2.2.3. Phƣơng pháp dự báo 34
1.2.2.4. Phƣơng pháp sử dụng mơ hình SWOT 34
1.2.3. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn. 35
37
Chƣơng 2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN Trang

THEO HƢỚNG CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HÓA 37
37
Ở HUYỆN PHÚ LƢƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN 37
38
2.1. ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI Ở HUYỆN PHÚ 40
41
LƢƠNG 41
43
2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên
47
2.1.1.1. Vị trí địa lý
49
2.1.1.2. Địa hình và đất đai
50
2.1.1.3. Khí hậu thuỷ văn 50
59
2.1.2. Đặc điểm về điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Phú Lƣơng 61
62
2.1.2.1. Dân số và lao động 62
63
2.1.2.2. Tình hình kinh tế của huyện 63
66
2.1.3. Những tiềm năng và khó khăn, thách thức đ́ơi v́ơi chuyển dịch cơ cấu 66
66
kinh tế nông thôn của huyện Phú Lƣơng 66
67
2.2. THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN THEO 67

HƢỚNG CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA Ở HUYỆN PHÚ LƢƠNG, TỈNH

THÁI NGUYÊN

2.2.1. Cơ cấu giá trị sản xuất của các ngành kinh tế ở nông thôn

2.2.1.1. Về nông nghiệp

2.2.1.2. Về công nghiệp nông thôn

2.2.1.3. Về dịch vụ nông thôn

2.2.2. Cơ cấu các thành phần kinh tế ở nông thôn

2.2.2.1. Đối với kinh tế trang trại

2.2.2.2. Đối với kinh tế hợp tác xã

2.2.2.3. Đối với kinh tế hộ nông dân

2.2.3 Cơ cấu kinh tế theo vùng kinh tế ở nơng thơn huỵên Ph́u Lƣơng

2.2.3.1. Tiểu vùng phía Bắc

2.2.3.2. Tiểu vùng phía Tây

2.2.3.3. Tiểu vùng phía Đơng

2.2.3.4. Tiểu vùng phía Nam

2.3- ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN Ở

HUYỆN PHÚ LƢƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

2.3.1.Những kết quả đạt đƣợc Trang
67
2.3.1.1. Ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản 67
69
2.3.1.2. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và dịch vụ 70
73
2.3.1.3. Văn hóa xã hội 74
75
2.3.2. Những hạn chế, yếu kém chủ yếu
78
2.3.3. Bài học kinh nghiệm
78
2.4. PHÂN TÍCH SWOT CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN Ở 78
HUỴÊN PH́U LƢƠNG 78
81
Chƣơng 3 82
84
GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU 84
KINH TẾ NƠNG THƠN THEO HƢỚNG CƠNG NGHIỆP HỐ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở 90
95
HUYỆN PHÚ LƢƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN 98

3.1. ĐỊNH HƢỚNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG THÔN THEO HƢỚNG CÔNG 100
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
101
3.1.1. Căn cứ định hƣớng
101
3.1.1.1. Quan điểm chung 102

3.1.1.2. Quan điểm của huyện Phú Lƣơng đến năm 2020 102

3.1.2. Những chỉ tiêu dự kiến 104

3.1.3. Định hƣớng phát triển các ngành chủ lực

3.1.3.1. Đối với cơ cấu các ngành kinh tế

3.1.3.2. Đối với các lĩnh vực xã hội

3.1.3.3. Hệ thống kết cấu hạ tầng

3.1.3.4. Đối với cơ cấu các thành phần kinh tế

3.1.3.5. Bảo vệ môi trƣờng

3.2. GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY Q TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ
CẤU KINH TẾ NƠNG THƠN THEO HƢỚNG CƠNG NGHIỆP HỐ, HIỆN ĐẠI HỐ
Ở HUYỆN PHÚ LƢƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

3.2.1. Giải pháp chung

3.2.2. Giải pháp cụ thể

3.2.2.1. Quy hoạch và bố trí các ngành sản xuất nơng nghiệp theo hƣớng tập

trung chun mơn hóa

3.2.2.2. Chính sách ƣu tiên đầu tƣ và huy động vốn cho nông dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii Trang
106
3.2.2.3. Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực cho quá trình chuyển dịch cơ cấu 106
kinh tế nông thôn 107
3.2.2.4. Tăng cƣờng xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
3.2.2.5. Tăng cƣờng đầu tƣ công nghệ và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ 109
thuật tới nông dân
3.2.2.6. Đầu tƣ phát triển công nghiệp chế biến, đẩy nhanh cơ giới hố nơng 111
nghiệp và khơng ngừng phát triển các loại dịch vụ nông thôn 112
3.2.2.7. Giải pháp về thị trƣờng tiêu thụ, tăng khả năng cạnh tranh của các 113
sản phẩm nông nghiệp 115
3.2.2.8. Đẩy mạnh công tác khuyến nông 116
3.2.2.9. Giải pháp về chuyển dịch cơ cấu các thành phần kinh tế nông thôn 118
3.2.2.10. Tăng cƣờng việc quản lý và sử dụng đất nông nghiệp phù hợp với 120
việc phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp 121
3.2.2.11. Xây dựng nông thôn mới 121
3.2.2.12. Giải pháp đối với ô nhiễm môi trƣờng 122
3.2.2.13. Phát huy vai trò quản lý nhà nƣớc trong quá trình chuyển dịch cơ 124
cấu kinh tế nơng thơn theo hƣớng cơng nghiệp hố, hiện đại hoá

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận
2. Kiến nghị

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN Http://www.lrc-tnu.edu.vn